MPZ draaiboek energiecampagne zorgsector

MPZ draaiboek energiecampagne zorgsector

“Zorg voor Energie”

MPZ Adriaan van Engelen Versie 2; 8 oktober 2012 (deze versie wordt na 2012 verder aangevuld)

10 okt 2012 - landelijke energiecampagne: Zorg voor Energie 1

www.milieuplatform.nl

Inleiding De Werkgroep Energie van Milieu Platform Zorgsector werkt aan een leidraad voor de Energiecampagne in de zorg met ondersteunende instrumenten en voorbeelden. Deze leidraad is gepubliceerd op de website www.milieuplatform.nl. Op basis van de komende ervaringen van zorginstellingen met energiecampagnes wordt deze leidraad uitgebreid.

Doel Het doel is werken aan energiebesparing in de instelling. Dit sluit aan bij internationale afspraken in Europees en UN verband voor het klimaatbeleid. In 2020 wordt tenminste 20% besparing van het energieverbruik beoogd ten opzichte van 1990. De situatie in de praktijk is dat bij de meeste zorginstellingen het energieverbruik sinds 1990 voortdurend is blijven stijgen. Enerzijds doordat er meer energievragende apparatuur ingezet wordt, anderzijds doordat energie nog laag op de agenda van het management staat. Technisch is veel mogelijk om het energieverbruik terug te dringen. Veel van deze maatregelen kunnen ook zorgen voor lagere kosten. Wat de introductie van energiebesparende maatregelen tegenhoudt is het ontbreken van beleid en daarnaast de gewoonte om elk risico die met innovatie samengaat uit te sluiten. Doel campagne Doel van de energiecampagne is de medewerkers van iedere afdeling bewust te maken van eigen gedrag en de mogelijkheden om mee te werken aan energiebesparing door eigen handelen. Dit moet ertoe leiden dat ieder zich afvraagt of het energieverbruik echt nodig is. Dit geldt op alle niveaus van de organisatie: directie, technische dienst, vastgoed en alle afdelingen.

Aanpak Algemeen van belang voor werken aan energiebesparing Energiebesparing vraagt een aanpak op meerdere niveaus: - Verkennen wat u kan doen - Commitment van directie - Organisatie inrichten - Plan opstellen - uitvoeren



Een goede organisatie is nodig om efficiënt en effectief aan de slag te gaan. Besteed daar veel tijd aan. Daarna doen andere het werk voor u. Het gedrag van medewerkers bepaalt de medewerking die u binnen de organisatie krijgt. Het begint al bij het gedrag van de directie en van de medewerkers van de technische en facilitaire dienst zelf. Met goed gedrag stelt men vanzelf de vraag: is hier sprake van verspilling van energie en kosten en de vraag hoe kan het beter. Richt het plan eerst op het bereiken van het gewenste gedrag. Techniek is het lager niveau. Hier komen de technische maatregelen in beeld en business cases (baten, kosten, overige voor- en nadelen, benodigde tijd, risico’s, verstoring proces, overig gedoe voor implementatie). De invulling van het plan op gebied van technische maatregelen kunnen afdelingen prima zelf doen. Vraag erom en bewaak dan de uitvoering. Een energiecampagne ondersteunt de bewustwording van nut en noodzaak van energie besparen op alle niveaus. Het is goed hiermee te starten, of, als het uitvoeren van energieplannen al loopt, om de rest van de organisatie mee te krijgen.

Voorwerk om te komen tot de campagne De eerste stap: verkennen wat u te doen staat. Pak hiervoor het werkboek ”De knop om!, vergroot het energiebewustzijn in uw organisatie”. Dit is een goede en praktische handleiding om de stappen te leren kennen voor een energiecampagne. Het werkboek komt van AgentschapNL en kunt u downloaden van de MPZ website. De tweede stap is commitment van de directie en/of raad van bestuur. Met een opdracht vanuit de directie kunt u binnen de organisatie de medewerking vragen van de essentiële afdelingen communicatie, vastgoed, techniek en facilitair. Directies houden niet van extra activiteiten die buiten de zorgtaken liggen en misschien het werkproces verstoren. Energie is voor hen daarom geen belangrijk thema. Ze kunnen wel gevoelig zijn voor de volgende argumenten: -

-

Energiebesparing is invulling geven aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Verzekeraars en banken zijn momenteel aan het onderzoeken hoe zij actieve aandacht voor MVO kunnen meenemen in hun afspraken met zorgaanbieders Energiebesparing hoort er voor iedereen bij De instelling besteedt het nodige geld aan het onnodig verbruik van energie, bijvoorbeeld apparatuur dat aanstaat zonder dat het gebruikt wordt. Waarom geld uitgeven als dat niet nodig is?

De derde stap is de organisatie inrichten



U kunt het niet alleen. Begin met het inrichten van een werkgroepje met collega’s met onder andere kennis van communicatie, financiën en techniek. Zorg voor een goede verbinding met de directie. Bij het uitrollen van de campagne heb je mensen in de organisatie nodig om de boodschap over te brengen. Ga na welke contacten en commissies hiervoor ingeschakeld kunnen worden. In ziekenhuizen zijn er vaak per afdeling “Arbo en milieu-aanspreekpunten”. Deze mensen die de afdelingen goed kennen zijn essentieel om erbij te betrekken.

Het opstellen van een plan/draaiboek voor de campagne 1. 2. 3. 4. 5.

Nulmeting energiegebruik Maak een draaiboek voor acties Kies de geschikte campagne-instrumenten Uitvoering campagne Effect meten: verandering in energiegebruik en energiegedrag (na 1 jaar)

Toelichting 1. Nulmeting energiegebruik en energiegedrag • Nulmeting om het verbruik en de kosten in beeld te hebben en straks het effect te kunnen meten. o Gebruik bijvoorbeeld de Milieubarometer [www.milieubarometer.nl] voor de jaarlijkse cijfers. Dit geeft tevens een goede CO2-footprint van de organisatie. •

Meten van het energieverbruik op afdelingsniveau/ apparaatniveau wordt vaak niet gedaan. Deze informatie is wel zeer motiverend om mensen mee te laten denken. Plan in de campagne ruimte voor acties hiervoor. Met eenvoudige meters is al een begin te maken. Als mensen bijvoorbeeld uit een meting zien dat 50% van het energieverbruik buiten de werkuren ligt gaan ze echt wel nadenken.

2. Maak een draaiboek voor acties • Maak een plan met de acties in de tijd • Kies per maand/ seizoen een thema • Overweeg bij een grote instelling om de campagne op één afdeling te starten. Begin bijvoorbeeld op uw eigen afdeling of op de afdeling techniek om zo ervaring op te doen • Kies per thema meerdere kanalen om te communiceren • Koppel ervaringen direct terug naar betrokken medewerkers 3. Kies de juiste campagne-instrumenten • Een lijst met voorbeelden staat aan het eind van dit document 4. Uitvoering campagne 10 okt 2012 - landelijke energiecampagne: Zorg voor Energie 4


•

De do’s o Houd het leuk, activeer mensen op een positieve manier o Maak zoveel mogelijk gebruik van persoonlijk contact o Stel vooral vragen, en liefst geen adviezen geven Weet u hoeveel stroom de afdeling buiten werktijd verbruikt? Waarom staat dat apparaat aan? Heeft u ideeën voor de afdeling om te besparen? Wat vindt u van de temperatuur, het licht, het klimaat?

•

De don’ts o Starten zonder een duidelijke opdracht en commitment van de directie o De afdelingen vertellen hoe ze energie kunnen besparen. (reik dit alleen neutraal aan via intranet, of via een boekje. Wacht met uitleggen tot de vraag naar informatie gesteld is)

5. Effect meten • Toon de mensen met plaatjes wat het oplevert, dat motiveert ze en zal leiden tot nieuwe acties.

Op de website Op de site van MPZ kunt u bij het thema Energie-Energiecampagne Zorgcampagne hulpmiddelen dit document en andere documenten en instrumenten downloaden. Voor start en motiveren directies: - Uitleg toename van CO2-emissie en gevolgen voor het klimaat - Energiecampagne TweeSteden ziekenhuis, powerpoint-presentatie, 2012

Voor opstellen van het plan voor de eigen campagne - Pak hiervoor het werkboek ”De knop om!, vergroot het energiebewustzijn in uw organisatie”. Dit is een goede en praktische handleiding om de stappen te leren kennen voor een energiecampagne. Voor inrichting organisatie campagne - Voorbeelden instellingen Voor nulmeting - Werkt u met de Milieubarometer, dan heeft u historisch energieverbruik, energiekosten en CO2-footprint in beeld; www.milieubarometer.nl



-

De Milieubarometer wordt jaarlijks al door ruim 2000 vestigingen ingevuld. MPZ leden kunnen voor het eerste jaar met een gratis startabonnement starten. Daarnaast zijn er uitgebreide energiemonitoringsprogramma’s op de markt. Voor inzicht energieverdeling: Steeds meer zorginstellingen hebben een energieplan of energiebesparingsplan opgesteld waarin melding wordt gemaakt van een energiebalans. Voor MPZ-leden zijn deze terug te vinden op het ledengedeelte van de website onder documenten. Hiermee krijgt u een goede indicatie waar in de organisatie het energieverbruik ligt. o Het opstellen van een goede energiebalans is zinvol, maar ook veel werk en gaat verder dan de scope van de campagne.

Voor draaiboek - Rode draad draaiboek MPZ - Voorbeelden instellingen: o Spaarne Ziekenhuis, communicatieplan, juli 2011 o Medisch Centrum Leeuwarden, 2012 Campagne-instrumenten - Spaarne Ziekenhuis, energie-enquête & besparingstips - Spaarne Ziekenhuis, deurhanger - Zorggroep Noorderbreedte (ZGN) poster - Zorggroep Twente (ZGT), energie bulletin

Checklisten maatregelen - Infomil - ZGN energietips lab, verpleging, keuken, kantoor en thuis - ZGN energiescan ICT - ZGN energiescan keuken - ZGN energiescan radiologie - ZGN restaurant En natuurlijk de eigen maatregelenlijst op de site.

Voorbeelden van campagne-instrumenten / acties • • • • • • •

Tentoonstelling in de kantine Energiemarkt met info en leveranciers Deurhanger met tien tips op alle kantoordeuren Artikel in het personeelsblad Intranet informatie Enquête uitdelen bij ingang kantine, innemen bij verlaten kantine in ruil voor fair trade koffie bon of een “ik-bepaar-energie-pen” De energie-test: op de MPZ website kan ieder met een energie-test vragen beantwoorden. Wie (bijna) alle vragen goed heeft krijgt het certificaat voor ambassadeur campagne Zorg voor energie gemaild.



• • • •

• • •

Wedstrijd: welke afdeling bespaart het meest Idee-en oproep: elk idee is goed voor 10-25-100 punten. De afdeling met de meeste punten krijgt taart. Schouw met groepjes De “groene man” die 1 keer per maand rondloopt en confronteert en rode of groene appels uitdeelt o http://www.youtube.com/watch?v=opJnFIW9GcA&feature=relmfu Monitor energieverbruik Beloningen: pen, plantje, koffiebon. In ruil voor ingevulde enquête, of idee Paasactie/sinterklaasactie/kerstactie: loop alle PCs af en leg een rood paaseitje bij diegene die de monitor aan laat staan en een groen paaseitje bij de PC dit uitstaat. Mail het bericht met de betekenis rond.

Ontwikkeld door MPZ • • • • • •

Spandoek (te leen of na te bestellen) Flyer voor medewerkers (op de website) Flyer voor patiënten (op de website) Placemat (op de website) Logo energiecampagne-poppetje “doe mee” (op de website) De energie-test: op de MPZ website kan ieder met een energie-test vragen beantwoorden. Wie (bijna) alle vragen goed heeft krijgt het certificaat voor ambassadeur van de campagne “Zorg voor Energie” gemaild. o Roep uw collega’s op de test te doen o Beloon wie het certificaat ophangt met iets lekkers



MPZ draaiboek energiecampagne zorgsector

Recommend Documents