monumenten- en landschapszorg

monumenten- en landschapszorg masteropleiding

2013 2013

uantwerpen.be

1|

|2

Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?

4

De opleiding monumenten- en landschapszorg

5

Doelgroep en toelatingsvoorwaarden

7

Loopbaanperspectieven 7 Studieprogramma 8 Masterproef 9 Nuttige info over je studietraject

10

Studiebegeleiding 11 Infomomenten 13 Nuttige websites

13

Nuttige contactgegevens

14

Welkom Je hebt de weg naar de Universiteit Antwerpen gevonden. Misschien is dit je eerste kennismaking met onze universiteit. Misschien heb je hier je bacheloropleiding voltooid. In elk geval word je masterstudent en wil je informatie over onze master­opleidingen. Hopelijk helpt dit boekje je een stap vooruit in je keuzeproces. Aan de Universiteit Antwerpen studeren zo’n 15 000 studenten in de meest uiteenlopende vakgebieden. In heel Antwerpen zijn er dat nog veel meer. Daarom werken we nauw samen met de Antwerpse hogescholen binnen de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen. Sterker nog: vanaf september 2013 integreren een aantal academische hogeschoolopleidingen in de Universiteit Antwerpen. Dat gebeurt trouwens niet alleen in Antwerpen, maar in het hele Vlaamse hoger onderwijs. Ook de masteropleiding monumenten- en landschapszorg integreert. Dat opent nieuwe mogelijkheden voor onderwijs en onderzoek. Voor het eerst zullen de studenten bovendien afstuderen met een universiteitsdiploma. Onze universiteit stelt alles in het werk om je studietijd zo aangenaam mogelijk te maken en de kwaliteit van de opleidingen op topniveau te houden. Daarom worden onze opleidingen geregeld bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar een van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het prettig studeren is aan de Universiteit Antwerpen. We nodigen je alvast uit op onze open campusdagen op zaterdagen 23 maart en 27 april en op de infomarkt op woensdag 4 september. Prof. dr. Alain Verschoren Rector Universiteit Antwerpen

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Prof en student staan dicht bij elkaar De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent bijvoorbeeld dat je zo veel mogelijk les volgt in kleine groepen. Dat maakt een vlotte interactie met je proffen mogelijk: je kan rechtstreeks bij hen terecht met vragen en problemen. De communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard. De Universiteit Antwerpen is bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning. Je staat er dus nooit alleen voor. We spelen zo veel mogelijk in op jouw individuele noden. Bovendien nodigen we jou uit om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn onze studenten vertegenwoordigd. Academische opleidingen op topniveau De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, die oog hebben voor theorie én voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek dat ook internationale faam geniet. De ‘ivoren’ academische toren werd al lang geleden gesloopt. Academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Tijdens je opleiding aan de Universiteit Antwerpen staat niet het memoriseren van feitenkennis centraal, maar bouw je kennis en vaardigheden op die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De bachelor-masterstructuur schept ruimte voor vernieuwing en verbetering. Daardoor kunnen we voortdurend inspelen op maatschappelijke uitdagingen. Door nieuwe opleidingen in te voeren en door keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen te verruimen. Een moderne leeromgeving We omringen jou met de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computer­lokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. Momenteel heeft de universiteit vier campussen. Eentje in hartje Antwerpen, drie in de zuidelijke stadsrand. Met de komst van een aantal nieuwe opleidingen, die vanaf volgend academiejaar integreren in de Universiteit Antwerpen, komen er nog locaties bij. Om het toenemend aantal studenten op te vangen en jou een aangename leeromgeving te bieden, investeren we op grote schaal in nieuwe gebouwen. Enkele staan er al. Voor andere liggen de plannen op tafel. |4

Meer dan een opleiding We willen jou niet alleen een opleiding, maar ook een brede vorming aanbieden: jou helpen opgroeien tot een professional met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit bij personeel en studenten, en in haar studieprogramma’s. Antwerpen Studeren is niet alleen met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad die meer is dan de universiteit en de hogescholen: het is een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur, ... Kort samengevat: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten zich thuisvoelen.

De opleiding monumenten- en landschapszorg De zorg voor monumenten en landschappen roept verschillende vragen op. Wat is de waarde van dit gebouw of dat landschap? Hoe verzoenen we de noden en eisen van de hedendaagse maatschappij met de historische waarde? Het belang van het erfgoed, de complexiteit van het werkveld en de verantwoordelijkheden die ermee gemoeid zijn, vragen een kritische geest en een wetenschappelijke aanpak. De master monumentenen landschapszorg wil een theoretisch inzicht en technische deskundigheid verschaffen om deze vragen te beantwoorden. Beschermd historisch erfgoed laat immers geen improvisatie en artistieke willekeur toe. Spaarzaam en duurzaam omgaan met waardevol erfgoed Tijdens de opleiding word je voorbereid op interventies en besluitvorming omtrent gebouwen, stads- en dorpsgezichten en landschappen met een manifeste cultuurhistorische waarde. Hierbij staat steeds het maximaal behoud van de authentieke materialen en structuren centraal. Erfgoedzorg is een kwestie van (kritische) ingesteldheid, van herkenning en erkenning van waarden die leiden tot bewaren en in stand houden (conservatie en restauratie). Verder wordt er aandacht besteed aan het bouwkundig en landschappelijk erfgoed in Vlaanderen, Brussel en randregio’s en krijgt ook de internationale context meer aandacht. Monumenten- en landschapszorg betekent verantwoorde ‘keuzes’ maken tussen waarden en interventieniveaus. Het behoud, het geven van betekenis, het spaarzaam en duurzaam omgaan met waardevol bouwkundig en landschappelijk erfgoed is de bijzondere opdracht van de ‘erfgoedzorger’. De opleiding wil hierop optimaal voorbereiden.

5|

Multidisciplinaire aanpak Een belangrijk pedagogisch uitgangspunt is de inter- en multidisciplinaire aanpak van de projectwerking. Studenten met een diverse vooropleiding werken interdisciplinair samen bij de praktijkopdrachten, zodat er vanuit verschillende specialisaties een respectvolle wederzijdse kruisbestuiving kan ontstaan die kan bijdragen tot optimale onderzoeksresultaten. De multidisciplinariteit van de opleiding wordt ook weerspiegeld in het gevarieerde studieprogramma, waarin drie invalshoeken uitvoerig aan bod komen: restauratie (landschaps)architectuur, bouw- en landschapshistorie en erfgoedonderzoek. Unieke thema’s In het programma van deze masteropleiding komen enkele onderwerpen aan bod die in het Vlaamse onderwijslandschap uitsluitend aan de Universiteit Antwerpen worden aangeboden: • evolutie van de landelijke woning • wind- en watermolens • kerkelijk interieur en herbestemming van kerkgebouwen • militaire architectuur • cartografie • herbestemming en duurzame erfgoedzorg • botanische aspecten van historische tuinen en parken • beroepspraktijk bouwhistoricus • inrichting historisch stedelijke en landelijke openbare ruimte • beheer en ontsluiting van bouwkundig en landschappelijk erfgoed • interventietechnieken landschap • bouwhistorische onderzoekstechnieken • integratie van moderne technieken voor veiligheid en comfort Nauwe contacten binnen het vakgebied De masteropleiding heeft banden met allerlei instellingen die actief zijn op het gebied van de monumenten- en landschapszorg, in binnen- en buitenland. Op die manier komt er een uitwisseling van gegevens en de organisatie van workshops tot stand, waar ook studenten aan kunnen deelnemen. In het kader van het Europese programma Erasmus kunnen studenten het derde semester doorbrengen aan een buitenlandse universiteit.

|6

Mix aan onderwijsvormen De master neemt twee academiejaren (vier semesters) in beslag en kan eveneens deeltijds gespreid worden over meerdere jaren. Het onderwijs omvat colleges, seminaries, oefeningen en practica (meestal in situ), doorgaans geprogrammeerd op dinsdag, woensdag en donderdag. Bezoeken aan erfgoedprojecten en restauratiewerven en een jaarlijkse, meerdaagse studiereis staan eveneens op het programma. Naast de aanwezigheid bij deze academische activiteiten wordt van de student heel wat zelfstudie verwacht.

Doelgroep en toelatingsvoorwaarden De master in de monumenten- en landschapszorg wordt georganiseerd als een initiële master, specifiek voor afgestudeerden met een diploma van academische bachelor en/of master, licentiaat, architect of interieurarchitect, burgerlijk of industrieel ingenieur, historische wetenschappen en alle hogere opleidingen van twee cycli die aansluiting geven op facetten uit de monumenten- en landschapszorg (conservatie en restauratie , geografie, geologie, archeologie, geschiedenis, scheikunde, biologie, landmeetkunde, stedenbouw, milieu-, kunst- en cultuurwetenschappen en cultuurmanagement). Masters of licentiaten kunnen eventueel een beroep doen op studieduurverkorting en vrijstelling vragen van bepaalde opleidingsonderdelen. Afgestudeerden met een diploma van professionele bachelor (tuin- en landschapsontwerpers, graduaten bouwkunde, interieurvormgevers, architect- assistenten, toegepaste architectuur, topografie, vastgoed, aardrijkskunde, geschiedenis...) kunnen instromen nadat zij vooraf een ‘schakelprogramma’ van 60 studiepunten hebben gevolgd en behaald. De inhoud van de schakelprogramma’s wordt bepaald door de vooropleiding en is vooral samengesteld uit opleidingsonderdelen van de bachelors (interieur)architectuur.

Loopbaanperspectieven Heel wat afgestudeerden zijn actief in de erfgoedsector als bouwhistorische of als conceptueel-technische deskundige. De afgelopen 35 jaar zijn bij vele restauraties van grote en kleine beschermde gebouwen oud-studenten betrokken. Van de erfgoedonderzoeker en de ontwerper wordt geëist dat hij/zij een gespecialiseerde opleiding of ervaring in de erfgoedsector heeft. Met het oog op het voeren van een breed en bewust erfgoedbeleid hebben besturen en organisaties nood aan gespecialiseerde erfgoedambtenaren. Naast diverse overheden (lokaal, provinciaal en regionaal niveau) en particuliere studiebureaus, zijn er ook private ondernemingen, bouwbedrijven, projectontwikkelaars en erfgoedbeheerders die behoefte hebben aan deskundigen. Dit alles garandeert een ruime arbeidsmarkt voor de afgestudeerde van de master in de monumenten- en landschapszorg. 7|

Studieprogramma Masterprogramma jaar 1

sem.

sp.

Filosofie en geschiedenis: conservatie en restauratie onroerend erfgoed

1

3

Geschiedenis en typologie: cultuur- en stedelijk landschap 1 Geschiedenis en typologie: cultuur- en stedelijk landschap 2 Geschiedenis en typologie: bouwkundig erfgoed

1 2 1

3 3 9

Analyse Bouwhistorische onderzoekstechnieken Landschapsonderzoekstechnieken Onderzoeksmethoden

1 2 2

9 6 3

Strategie Herbestemming en duurzame erfgoedzorg

2

6

Keuze Keuzeopleidingsonderdeel

2

3

Onderzoek Research project 1 Research project 2

1 2

6 9

Identificatie

Totaal

|8

60

Masterprogramma jaar 2

sem.

sp.

Interventie Interventietechnieken historische gebouwen Integratie: technieken en praktijkorganisatie Interventietechnieken landschap

1 1 1

6 3 6

Strategie Beheer en ontsluiting

1

6

Keuze Keuzeopleidingsonderdeel 2 Keuzeopleidingsonderdeel 3: internationale workshop Stage of maatschappelijke dienstverlening

1 1 2

3 3 6

Onderzoek Voorbereiding masterproef Masterproef

1 2

3 24

Totaal

60

Masterproef Met de masterproef moet de student kunnen aantonen dat hij bevoegd is om (mede) verantwoordelijkheid te dragen bij de conservatie en/of restauratie van een historisch gebouw, een historische tuin, park of landschap. Het onderwerp van de masterproef wordt door de student bij de aanvang van het tweede masterjaar gekozen uit door de opleiding aangeboden onderwerpen of thema’s. Het kan historisch-wetenschappelijke, theoretische, filosofische of technische aspecten van de monumenten- en landschapszorg belichten. Deze eindproef kan het resultaat zijn van interdisciplinaire samenwerking tussen verschillende studenten. De masterproef wordt in een openbare zitting verdedigd voor een beoordelingscommissie waarin externe erfgoeddeskundigen en academici zetelen.

9|

Nuttige info over je studietraject Masteropleidingen binnen de bachelor-masterstructuur Om te kunnen inschrijven voor een masteropleiding, moet je in het bezit zijn van een professioneel of een academisch bachelordiploma. Afhankelijk van het diploma dat je reeds op zak hebt, kan je: • rechtstreeks instromen in een masteropleiding • eerst een schakelprogramma volgen (na een professionele bacheloropleiding) • eerst een voorbereidingsprogramma volgen (na een academische bacheloropleiding)

academische bachelor professionele bachelor

à

rechtstreekse instroom

à

à

voorbereidingsprogramma

à

à

schakelprogramma

à

academische master

Dankzij de bachelor-masterstructuur heb je als student vaak keuzemogelijkheden bij het invullen van je studieprogramma. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders je over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Leerkrediet Het is belangrijk dat je voldoende studievoortgang boekt in je studietraject: als je studiepunten opneemt is het de bedoeling dat je ze opnieuw verwerft door te slagen voor je examens. Om je studievoortgang te bewaken, is het leerkrediet in het leven geroepen. Alle info over het leerkrediet vind je op www.ua.ac.be/studiepunten. Als je geen studievoortgang boekt en op een negatief leerkrediet strandt, is het te laat. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangsbewaking en -begeleiding opgezet: de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van je studieprogramma hebt behaald.

| 10

Studiebegeleiding Studieadvies en studentenbegeleiding De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding is er om je te helpen vanaf het moment dat je je voor het eerst inschrijft tot aan het moment waarop je je diploma in handen krijgt. •

Informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs Stel ons al je vragen over opleidingen binnen en buiten de Universiteit Antwerpen, het onderwijs- en examenreglement, het leerkrediet…

•

Begeleiding bij het maken van je studiekeuze en bij twijfel over je studierichting Weten wat je wilt, is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een studentenbegeleider kan je aan de hand van gesprekken meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de opleidingen die daarbij passen, al dan niet in het kader van heroriëntering. Oefeningen uit het werkboek ‘Kijk op kiezen: stappenplan voor studie- en beroepskeuze’ kunnen jou hierbij helpen.

•

Erkenning van eerder verworven competenties (EVC) Contacteer de EVC-coördinator voor informatie, een adviesgesprek en het opstarten van de procedure. Meer info vind je op www.ua.ac.be/evc.

•

Begeleiding omtrent studievaardigheden, studieplanning en uitstelgedrag Een studentenbegeleider kan je begeleiden in het aanscherpen van je studievaardigheden. Hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof? Hoe maak je een schema? Hoe maak je goede nota’s? We helpen je ook realistische planningen te maken en doen oefeningen om uitstelgedrag tegen te gaan.

•

Psychologische begeleiding en psychotherapie Ook wanneer je kampt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, …) kan je terecht bij een studentenbegeleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan gebruiken.

•

Begeleiding van studenten met een functiebeperking Heb je een functiebeperking zoals een fysieke handicap, chronische ziekte, leer­ probleem, concentratieprobleem, stoornis binnen het autismespectrum of psychisch probleem? Ook dan kan je bij ons terecht voor begeleiding. Als je beschikt over een geldig attest kan je ook bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. Dien je aanvraag tijdig in via www.ua.ac.be/functiebeperking.

11 |

•

Begeleiding van studenten met een topsport- of kunstbeoefening Beoefen je sport of kunst op een hoog niveau, dan kan je eveneens bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. De Sportcommissie beoordeelt aanvragen van topsporters, de Commissie Cultuur die van kunstbeoefenaars. Meer info vind je op www.ua.ac.be/sportenkunst.

•

Afstudeerbegeleiding Tot slot kan je bij ons terecht voor hulp in je zoektocht naar jobs die passen bij je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses en voor informatie over verdere studies.

Informatie en afspraken verlopen verder steeds via het Studenteninformatiepunt (STIP): • info: T +32 3 265 48 72 of stip.ua.ac.be • afspraken: enkel telefonisch: T +32 3 265 48 72 Neem ook een kijkje op www.ua.ac.be/studentenbegeleiding. Op bladzijde 3 van dit boekje kan je lezen dat de opleiding monumenten- en landschapszorg, momenteel een hogeschoolopleiding, in september 2013 integreert in de Universiteit Antwerpen. Kies jij voor deze opleiding? Dan willen we er ook voor jou zijn met studieadvies en specifieke begeleiding. Toch kan het zijn dat je in een overgangs­ periode niet bij onze dienst, maar wel nog een tijdje bij medewerkers van je faculteit of de oorspronkelijke hogeschool terecht moet. Alle info daarover krijg je bij je inschrijving. Studietrajectbegeleiding Voor specifieke vragen over je individuele studieprogramma en vrijstellingen kan je terecht bij de studietrajectbegeleider van je faculteit. Contactgegevens vind je op www.ua.ac.be/contactpersonenslb. Taalbegeleiding: academisch Nederlands Bij het ‘Monitoraat op maat’ kan je terecht voor gratis taalondersteuning academisch Nederlands. Tijdens individuele sessies helpen taaldocenten je met je taalvragen. Voor ondersteuning bij o.a. het schrijven van een academische paper of het lezen van wetenschappelijke teksten, organiseren ze contactmomenten in kleine groep. De ondersteuning sluit aan bij je eigen werkstukken en studiemateriaal. Meer informatie vind je op www.ua.ac.be/monitoraatopmaat.

| 12

Infomomenten Nog vragen? Kom ze ons persoonlijk stellen. Een overzicht van alle infodagen en masterbeurzen in 2013 vind je op www.ua.ac.be/infomomenten. Open campusdagen Op 23 maart en 27 april ben je welkom op onze open campusdagen. Dé gelegenheid om alle informatie uit de eerste hand te krijgen. Babbel met proffen, studenten en studenten­ begeleiders. Bezoek bib, aula en labo. Kortom: snuif de sfeer aan de Universiteit Antwerpen op. www.ua.ac.be/opencampusdagen Infomarkt Twijfel je in september nog over je studiekeuze? Of wil je graag bevestiging van je keuze? Kom dan naar de infomarkt op 4 september: alle infostanden van alle opleidingen op één plaats. Laatste kans om vragen te stellen, cursussen te doorbladeren en brochures mee naar huis te nemen. www.ua.ac.be/infomarkt

Nuttige websites Opleidingsaanbod Op www.ua.ac.be/studiekiezer vind je uitgebreide informatie over alle opleidingen die de Universiteit Antwerpen aanbiedt. Inschrijven Een (master)opleiding gekozen? Alle praktische informatie over inschrijven vind je op www.ua.ac.be/inschrijven. Blackboard Na je inschrijving krijg je toegang tot de digitale leeromgeving Blackboard. Je vindt er niet alleen aanvullingen op je cursussen, maar ook je webmail, de academische kalender, informatie over financiering van je studies, huisvesting, studentenjobs ... Inloggen kan via https://blackboard.ua.ac.be. Campussen Op www.ua.ac.be/route vind je campusplannetjes en de wegbeschrijvingen naar onze campussen.

13 |

Nuttige contactgegevens Faculteit Ontwerpwetenschappen Studentensecretariaat Stadscampus Mutsaardstraat 31 2000 Antwerpen T +32 3 205 61 70 [email protected]

| 14

15 |

| 16