Monument: Eindhoven, W-hal Technische Universiteit. REGISTER Monumentnummer Identificatienummer Basisregistratie Provincie Gemeente Plaats Straat/huisnummer Postcode Kadastrale aanduiding Datum inschrijving in register beschermde monumenten Datum, deel en nummer van inschrijving in openbare registers Aanduiding of korte omschrijving Complexonderdeel van complex [naam of complexnummer]
Noord-Brabant Eindhoven Eindhoven Tongelre D 1197
Universiteitsgebouw met loopbruggen
KENNIS: WAARDERING I Cultuurhistorische waarde: belang van het object/complex 1. als bijzondere uitdrukking van (een) culturele, sociaaleconomische en/of bestuurlijke/beleidsma tige en/of geestelijke ontwikkeling(en); 2. als bijzondere uitdrukking van (een) geografische, landschappelijke en/of historisch-ruimtelijke ontwikkeling; 3. als bijzondere uitdrukking van (een) technische en/of typologische ontwikkeling(en); 4. wegens innovatieve waarde of pionierskarakter; 5. wegens bijzondere herinneringswaarde. II Architectuur- en kunsthistorische waarde: (bijzonder) belang van het object/complex 1. voor de geschiedenis van de architectuur en/of bouwtechniek;
2. voor het oeuvre van een bouwmeester, architect, ingenieur of kunstenaar; 3. wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp; 4. wegens het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en/of monumentale kunst; 5. wegens de bijzondere samenhang tussen
Het gebouw is een toonbeeld van de ontwikkeling van technische hogescholen in de wederopbouwperiode.
Door de architectonische uitwerking en vormgeving van het concept als knooppunt van het universiteitscomplex, zowel in de oorspronkelijke als de getransformeerde vorm is dit gebouw van belang voor de geschiedenis van de architectuur en de bouwtechniek. Het universiteitscomplex neemt een belangrijke plaats in in het oeuvre van Van Embden en Choisy.
exterieur en interieur(onderdelen). III Situationele en ensemblewaarde 1. betekenis van het object als essentieel (cultuurhistorisch, functioneel en/of architectuurhistorisch en visueel) onderdeel van een complex;
2. a. bijzondere, beeldbepalende betekenis van het object voor het aanzien van zijn omgeving; b. bijzondere betekenis van het complex voor het aanzien van zijn omgeving, wijk, stad of streek; 3. a. bijzondere betekenis van het complex wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing in relatie tot de onderlinge historisch-ruimtelijke context en in relatie tot de daarbij behorende groenvoorzieningen, wegen, wateren, bodemgesteldheid en/of archeologie; b. bijzondere betekenis van het object wegens de wijze van verkaveling/ inrichting/
De TU-Eindhoven kent een sterke samenhang tussen de verschillende afdelingsgebouwen. De centrale plek vormt de onderwijshal (W-hal) van de afdeling werktuigbouwkunde (1959). Juist vanwege deze centrale positie is de keuze op dit gebouw gevallen. De visie van Van Embden was dat studenten al tijdens hun studie de atmosfeer van de daadwerkelijke praktijk mee moesten krijgen om zo een brug te kunnen slaan tussen wetenschap en praktijk. De zogenaamde W-hal heeft dan ook een sterke industriële uitstraling, waarbij in de constructie destijds de grenzen en creativiteit van het technisch ontwerp werden opgezocht. De W-hal is ook letterlijk het hart van de campus waar omheen de afdelingen Natuurwetenschappen, Scheikunde en Elektrotechniek als ook aan de Werktuigbouw dienstbare wetenschappen zijn gegroepeerd. De vrij gelegen verbindingsgangen tussen de verschillende afdelingsgebouwen lopen allen via de W-hal.
Het gebouw is van belang als onderdeel van hoogwaardige kwaliteit van de directe omgeving, waarvoor de uitgangspunten als totaalconcept ontworpen zijn.
voorzieningen. IV Gaafheid en herkenbaarheid: belang van het object/complex 1. wegens de architectonische gaafheid en/of herkenbaarheid van ex- en/of interieur; 2. wegens de materiële, technische en/of constructieve gaafheid; 3. als nog goed herkenbare uitdrukking van de oorspronkelijke of een belangrijke historische functie; 4. wegens de waardevolle accumulatie van belangwekkende historische bouwen/of gebruiksfasen; 5. (van specifiek het complex) wegens de gaafheid en herkenbaarheid van het gehele ensemble van samenstellende onderdelen (hoofd- en bijgebouwen, hekwerken, tuinaanleg e.d.); 6. in relatie tot de structurele en/of visuele gaafheid van de stedelijke, dorpse of landschappelijke omgeving. V Zeldzaamheid 1. belang van het object/complex wegens absolute zeldzaamheid in architectuurhistorisch, bouwtechnisch, typologisch of functioneel opzicht; 2. uitzonderlijk belang van het object/complex wegens relatieve
Ondanks de verbouwing en herbestemming is het oorspronkelijke ontwerp goed herkenbaar gebleven.
Met de herbestemming als nieuwe gebruiksfase is een waardevol nieuw element toegevoegd.
De hal is van belang vanwege de zeldzame constructie als knooppunt met luchtbruggen.
zeldzaamheid in relatie tot één of meer van de onder I t/m III genoemde kwaliteiten. Onderdelen zonder monumentale waarde: - Exterieur - Interieur Receptiegeschiedenis, prijzen e.d. Overige
KENNIS: FEITENVERZAMELING Oorspronkelijke functie Typologie Huidige functie (met jaartal)
Onderwijs, cultuur, wetenschap Technische hogeschool Universiteitsgebouw (2012)
Naam object Stijl/stroming Bouwtijd (ook de planfase)
Werktuigbouwkunde-hal.
Architect(en)/ontwerper(s) Uitvoerder (aannemer e.d.) Opdrachtgever
Van Embden, S.J.; Choisy, J.L.C.
Exterieur
Gebouw, plat gedekt met hogere en lagere delen in een matrix van 12,40 x 12,40m, met luchtbruggen op verdiepingshoogte naar andere universiteitsgebouwen, als knooppunt van het universiteitscomplex. Wanden overwegend van glas in staalprofielen. Draagconstructie aan de buitenzijde.
gebouw, constructietechniek Interieur (indeling) interieur, techniek en materialen Kunstwerken/orgels/ gedenktekens/meubels die onderdeel zijn van het monument
Uitgangspunten 1957, gereedkomen W-hal: 1960.
Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
Grote hal met brede trap, waarin oorspronkelijk de verbindingsgangen doorliepen. Beton, glas.
Groen erfgoed: beplanting Stedenbouwkundige ligging, situering
De hal is onderdeel van een stedenbouwkundig ontwerp, waarbij de hal als knooppunt fungeert van het verkeer tussen de verschillende Universiteitsgebouwen. Het grid van de hal is in het stedenbouwkundig plan doorgevoerd in de maatvoering en situering van de universiteitsgebouwen in het plan van Van Embden.
Archeologische relevantie ondergrond
Het complex ligt voor zover bekend niet op een terrein met archeologische verwachtingswaarde.
Geschiedenis
Na de tweede wereldoorlog ontstond een lobby voor een tweede technische hogeschool (naast die in Delft), gesteund door bedrijven als Philips en DAF. In 1953 werd Eindhoven als vestigingsplaats goedgekeurd door het parlement. Het ontwerp, door het bureau van Van Embden, begon op een abstract niveau. Niet de vorm, maar het functioneren van het bedrijf, in dit geval het onderwijs, werd als uitgangspunt genomen. Door het karakteriseren van het fenomeen en de gevonden problematiek werd tot een ontwerp gekomen. In 1957 presenteerde Van Embden zjn eerste schetsplan: geen afgesloten campus, maar de TH zou in contact staan met de burgers. Het terrein, vlak bij het stadshart, bleef openbaar toegankelijk, maar zonder doorgaande verkeerswegen. Werktuigbouwkunde werd gezien als studierichting met de meeste onderlinge relaties en ondergebracht in het gebouw dat als knooppunt zou fungeren. Door het systeem van luchtbruggen bleef het maaiveld vrij.
Roerende objecten van belang voor het gebouw Relevante wijzigingen
Het gebouw is getransformeerd en grondig gerenoveerd, waarbij recht is gedaan aan de monumentale waarden. Onder meer midden boven de hal een nieuwe hoogbouw op zuilen, daardoor zwevend, toegevoegd, evenals midden beneden een souterrain, gevels op enkele plaatsen opengemaakt. EctorHoogstad architecten.
Bezocht
J. van Rooijen en G. Cornelissen-Bakker, 15 november 2012, zowel binnen als buiten; idem, 8 februari 2013.
Overige
KENNIS: BRONNEN Primaire bronnen, kaarten, literatuur, documentatie, websites Nr. 1 Nr. 2 Nr. 3 Nr. 4 Nr. 5
Interviews bewoners, gebruikers
Auteur, Titel, Plaats/jaar, pp De items voorzien van een nummer.Bijv. 1. Archief architect in … Crimson Architectural Historians, Notitie Cultuurhistorische Waarde W-Hal TU/e, Rotterdam 2007. Geest, Joosje van, S.J. van Embden, Rotterdam 1996, p 62-63, 74-75, 138 t/m 145 Interview met prof. ir. S.J. van Embden, Sleutelbegrippen: integratie en flexibiliteit. In: Plan ;10 (1970), p. 671 t/m 673. S.J. van Embden, J.C.L. Choisy, Technische Hogeschool te Eindhoven. In: Bouw; 21(1965), p. 212-220. S.J. van Embden, De technische hogeschool te Eindhoven. In: Bouwkundig Weekblad; 82(1964), p. 293-301.
