Modernisering Milieubeleid

Modernisering milieubeleid

in de praktijk

Handschoen oppakken Voor de milieuopgaven van deze tijd is een beleid nodig dat past bij de tijdgeest. De kwaliteit van de leefomgeving is immers nog niet optimaal. Actie is nodig, ook omdat onze grondstoffen opraken en de gevolgen van klimaatverandering nadrukkelijke aandacht vragen. Hetzelfde geldt voor de opgaven op het gebied van veiligheid.

van werken? Die vraag wordt dit jaar in een serie katerns in Tijdschrift Milieu per thema uitgediept. In dit eerste katern staat de circulaire economie centraal. We laten onder andere zien hoe de modernisering in het programma 'Van Afval Naar Grondstof' wordt waargemaakt, wat de dilemma's zijn en met welke knelpunten de verschillende betrokkenen worstelen. Het verhaal toont aan dat iedereen de bakens moet

Voor iedereen is helder dat zowel de kansen

en bezoekers van Nederland moeten de

verzetten om op een hedendaagse manier

als de uitdagingen groot zijn. Het sympo-

handschoen gezamenlijk oppakken. De tijd

bij te dragen aan een gezond, veilig en

sium over 25 jaar milieubeleid op jl. 11

dat beleid alleen werd bedacht in Haagse of

duurzaam Nederland: de tijd van daden is

november, zie

Brusselse burelen ligt achter ons. Datzelfde

aangebroken!

de terugblik

geldt voor het afzonderlijk vanuit elke sector

in de vorige

- wonen, werken, water, bereikbaarheid,

Ingeborg Absil &

Milieu, liet dat

etc. - 'regelen' van betere leefomstandig-

Bart Vink,

nog eens zien.

heden, zonder oog voor de samenhang. Het

Programma-

Ondernemers,

ministerie noemt dit 'modernisering van

managers

maatschappe-

het milieubeleid'.

Modernisering Milieubeleid

lijke organisaties, overheden,

Maar hoever zijn we in Nederland intussen

Ministerie van

bewoners

met deze vernieuwing van onze manier

IenM

Laaghangend fruit is er niet

paratuur. Belangrijke meerwaarde van

- werken aan garantiesystemen regelge-

“Veel elementen van de circulaire

economie’ is een aanzienlijke vernieu-

te stellen dat ons afval qua waarde laag-

economie zijn niet nieuw. Recycling en

hoogwaardig hergebruik van afval is in

houds- en reparatieactiviteiten die voor

huizen, auto’s witgoed en telefoons.

Businessmodellen waarbij een producent eigenaar blijft van goederen en alleen functionaliteit ‘verkoopt’ bestaan ook al, denk aan professionele kopieerap-

teit op het gebied van recycling eveneens

maakt nieuwe waardecreatie moge-

lijk, evenals significante kosten- en

langere levensduur zorgen van onze

hangend fruit bevat- is intensieve activi-

wing van het debat over dit thema. Dit

ons land goed geregeld. Daarnaast kent de ‘gewone’ economie tal van onder-

ving omtrent eigenaarschap. En - zonder

de introductie van het begrip ‘circulaire

nodig, waaronder materiaalonderzoek, herontwerp van producten en appara-

emissiereductie.

Om de kansen te benutten zal de overheid het voortouw moeten nemen, net als bij

het implementeren van afvalbeleid. Denk aan het uitrollen van Extended Producer

Responsibility, het effectief inzetten van fiscaal beleid en - samen met sectoren

tuur- en sensorontwikkeling. Dit kan

leiden tot nieuwe bedrijvigheid. De activiteiten die hieruit voortvloeien kunnen bovendien voor export in aanmerking komen.”

Ton Bastein, programmamanager bij TNO

Modernisering milieubeleid in de praktijk

1

Naar een circulaire economie

V

an Afval Naar Grondstof. Dat is de titel van het programma waarmee het Rijk, samen met maatschappelijke partijen, de

transitie naar een circulaire economie wil versnellen. Wat zijn de hoofdpunten? Efficiënter omgaan met materialen en het

Onderwijs

Lokaal gebeurt het

sluiten van ketens, dáár gaat het om in

Het benutten van kennis en inzichten

De overgang naar een circulaire economie

een circulaire economie. Het programma

van jongeren in de transitie is een ander

vindt plaats op verschillende schaal-

Van Afval Naar Grondstof vormt voor het

spoor dat het ministerie volgt om meters

niveaus. Ketens die mondiaal zijn, moeten

ministerie het vehikel om te komen tot een

te maken. Plus aandacht voor circulair

op dat schaalniveau worden gesloten om

versnelling van wat er op dit gebied gebeurt.

denken in het onderwijs. Inmiddels zijn,

ze rendabel te krijgen. Andere ketens zijn

Belangrijk spoor om meters te maken is

in nauwe samenwerking met het onder-

juist effectiever op lokaal niveau, omdat

de RACE-coalitie. De afkorting staat voor

wijsveld, kennisagenda’s en onderzoeks-

de milieu- en economische meerwaarde

‘Realisatie Acceleratie Circulaire Economie’.

vragen geformuleerd. Volgende stap is een

verdampt als de afstanden te groot worden.

Dit is een coalitie van maatschappelijke

twee jaar durend programma gericht op

koplopers, namelijk: The Circle Economy,

metalen, kunststoffen en biotische afval-

Om lokale initiatieven op dit vlak te

Click NL, De Groene Zaak, Het Groene Brein

stromen. Een subsidieregeling stimuleert

ondersteunen gaat dit jaar het programma

en MVO Nederland. De partners willen met

hogescholen om, in samenwerking met

Van Afval Naar Grondstof Lokaal van

name een impuls geven aan kennisontwik-

bedrijven studenten, te laten werken aan

start. Om dezelfde reden is met gemeenten

keling en praktijktoepassingen, denk aan

technische oplossingen die passen in de

afgesproken dat zij zich gaan inzetten om

het bevorderen van circulair ontwerpen en

circulaire economie. De opgedane kennis

huishoudelijke producten materiaalketens

hergebruik van producten. Ook het aanjagen

wordt verspreid via het HBO-onderwijs

te sluiten. Per 1 januari 2015 is er een geza-

van nieuwe initiatieven krijgt aandacht,

en bij MKB-bedrijven, onder meer door de

menlijk programmabureau gestart met de

evenals het in kaart brengen van belemme-

resultaten te gebruiken bij de ontwikkeling

uitvoering.

ringen die zich daarbij kunnen voordoen.

van opleidingsagenda’s.

Startpunt is de keuken “Groener koopgedrag en bewuste

en neemt veel ruimte in beslag.

scheidingskeuze is onze grote uitdaging.

Dáár ligt een kans. We creëren keuzes

positief gevoel? Daarin is een rol wegge-

aan te moedigen, maar vergeten duidelijk

Maar hoe geef je een individu hierbij een legd voor gemeenten, afvalverwerkers en

voor consumenten om duurzaam gedrag te communiceren ‘waarom’ dit nodig is.

melpunten hun nek uitsteken. Dat afval een grondstof is kunnen we wel roepen,

maar het gaat erom dat mensen de noodzaak hiertoe zelf ervaren. We moeten

het gesprek weer terugbrengen aan de keukentafel!”

Het begint bij een positieve manier van

Anja Cheriakova,

aangeleerd. Mensen vragen zich niet af

oplevert. Dit kan in samenwerking

nl en UrbanSeeds.nl; in

gewoon. Dit geldt niet voor de extra stap

de schappen. Op hun beurt moeten

verpakkers. Afvalscheiding van papier en glas is bij de meesten van ons wel

waarom ze die moeite nemen, ze doen dat om plastic of groente en fruit te scheiden. Bovendien is dit minder gemakkelijk. Het

2

huis is daar niet op ingericht, het stinkt

communiceren van wat jouw bijdrage

met de verpakkingsindustrie vanuit gemeenten, afvalverwerkers en produ-

centen vanuit de ophaal en afvalverza-


oprichter van Binbang. 2014 is zij verkozen tot Duurzame Jonge 100

Afval of grondstof? Bedrijven hebben het niet altijd bij het rechte eind als ze claimen dat afvalwetgeving hen belemmert in het circulair maken van processen. Om misverstanden te voorkomen heeft het

Investeren in verminderen regeldruk

ministerie – onder het mom ‘leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker’ – de webtoets ‘Afval of Grondstof’ ontwikkeld. Via de site www.ishetafval.nl kunnen bedrijven gemakkelijker nagaan of iets afval is of niet en of ze aan de afvalwetgeving moeten voldoen. Daar waar er echte belemmeringen zijn is er het R2G2-programma. ringen onnodig blijken, wordt samen met de ondernemer gezocht naar oplossingen. Dit jaar worden al voor 38 aangemelde belem-

Koplopers in ondernemend Nederland klagen regelmatig over hinderlijke regels die de ontwikkeling van een innovatie in de weg staat. Vaak terecht. Ten aanzien van grondstoffen heeft het Rijk inmiddels actie ondernomen.

meringen verbeteringstrajecten in gang gezet. Daarnaast is er een voorraadlijst met een slordige 30 belemmeringen om nader te analyseren. Nieuw ervaren belemmeringen kan men aanmelden bij [email protected] o.v.v. Meldpunt Belemmeringen. Ook voor

Innovatieve investeringen stimuleren door

als door het waar nodig aanpassen van

vragen of meer informatie kan men terecht

het verminderen van belemmeringen in

wet- en regelgeving en het bevorderen van

bij dit meldpunt.

wet- en regelgeving. Dat is het doel van het

dynamische regelgeving.

programma ‘Ruimte in Regels voor Groene

Ondernemers die ervaren dat hun innova-

Informatie:

Groei’ van de ministeries van IenM en EZ.

tieplannen stuklopen op regels en wetten

www.biobasedeconomy.nl/ruimteinregels

Dit gebeurt zowel door regels te schrappen

kunnen dit melden. Indien de belemme-

(binnenkort: www.ruimteinregels.nl).

Stip op de horizon

Uiteindelijk is de vraag wat je wel en

stortplaatsen. Aan dergelijke capaciteit

“De slag maken naar meer en hoogwaar-

nische aard, maar vooral een politieke

minder dan in de huidige situatie. Sterker

mijn achterban. Tegelijkertijd zie ik de

Verpakkingen, daar zit een forse kosten-

diger recycling is alleen maar goed voor

circulaire economie als wensbeeld, dus als stip op de horizon. Het gaat in een dergelijke economie namelijk om het maken

van een evenwichtige afweging tussen milieu, financiën en sociale factoren.

Zo is er nu al regelmatig ophef over de

hoogte van de reinigingsrechten. Bij een circulaire economie wordt het huidige

bedrag niet alleen veel hoger, maar moet de burger ook nog bereid zijn om in tuin of op balkon meer afvalbakken neer te

zetten. Die bereidheid is er denk ik niet.

blijft behoefte bestaan, zij het beduidend

niet kan recyclen niet zozeer van tech-

nog, wordt dit aspect verwaarloosd, dan

keuze. Neem de Raamovereenkomst

kunnen we op enig moment geconfron-

component aan. Het gaat om meer dan

teerd worden met afval waar niemand

meer de recycling van plastic wordt

ging voor het economisch systeem.”

raad mee weet. Dat is een serieuze bedrei-

120 miljoen euro per jaar, waaruit onder betaald. Dat komt vooral omdat er nog

geen natuurlijke markt is voor gerecycled

Dick Hoogendoorn,

inzamelsystemen is dus veel geld

Afvalbedrijven

plastic. Met het opzetten van gescheiden gemoeid. Hier ligt een keuze, al dan niet

directeur Vereniging

opgelegd door Europa, aan ten grondslag. Wat we verder bij deze ontwikkeling

niet uit het oog mogen verliezen is het belang van afvalenergiecentrales en


3

Natuurlijk kapitaal duurzaam gebruiken,

dát is de inzet

H

et programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) heeft als doel de transitie naar een circulaire economie te versnellen.

Gangmakers achter de inzet van het ministerie zijn Marc Pruijn en Tjeerd Meester. Beiden benadrukken dat het programma een veel bredere inzet heeft dan enkel afval

De inzet van het ministerie is gericht op

ceren. Plus dat je ook toe moet naar nieuwe

Marc Pruijn. “Wij stimuleren dat zij met

het in de keten houden van materialen en

business modellen en andere manieren

slimme antwoorden komen op de vele

het bevorderen van optimaal hergebruik

waarop we in de keten samenwerken. Ook

vragen die spelen.” Naast producti nnovatie

van wat er aan afval overblijft. “De essentie

de rol van de consument bij de aanschaf van

krijgt het verlagen van de hoeveelheid

is dat we verstandiger omgaan met de

producten krijgt aandacht. Die brede inzet is

materialen dat de keten verlaat gerichte

producten en materialen in onze samenle-

de hoofdmoot van het programma.”

aandacht. “Dit vraagt juist om een aanpak aan het einde van de keten. Daarom is

ving”, benadrukt Tjeerd Meester. “Waar we naar toe willen is duurzaam gebruik van

Coalities smeden

samenwerking gezocht met het afvalver-

ons natuurlijk kapitaal. Niet achteraf kijken

Om zover te komen is nog een lange weg te

werkende bedrijfsleven, de recyclings-

naar wat voor emissies en afval je over-

gaan. Het VANG-programma stippelt hier-

branche en gemeenten. Door meer waarde-

houdt, maar aan de voorkant de waarde-

voor de route uit. Belangrijk is het smeden

volle onderdelen uit afval te halen, kan er

keten inrichten met een gesloten kring-

van coalities. “Dit doen we met name door

meer en beter gerecycled worden. Technisch

loop als uitgangspunt. Dat houdt in dat je

partijen die creatief zijn en doorzettings-

is heel veel mogelijk, maar het begint vaak

producten anders moet ontwerpen en fabri-

macht hebben bij elkaar te zetten”, vertelt

met het op een rendabele manier slim

Een zaak van iedereen

Gemeenten kunnen veel doen, variërend

zou al een doorbraak betekenen. Wat

“Een circulaire economie komt alleen

en inkoopbeleid tot het ondersteunen van

derde afvalwetgeving en minimale

tot stand als we allemaal in de benen

komen: bedrijfsleven, kennisinstellingen, overheid en burgers. We kunnen veel

meer producten opnieuw gebruiken of

opknappen en afvalstromen hoogwaardiger recyclen. Plus ketens dusdanig

herontwerpen dat producten eenvoudig herbruikbaar of recyclebaar zijn. Deze

start-ups. Of van de traditionele milieustraat, al dan niet in regionaal verband, een circulair bedrijfscentrum maken. Burgers kunnen op hun beurt een rol

geborgd.”

hoogleraar duurzaam innoveren

een enorme boost te geven is de belasting

voor zijn eigen gewin gaat.

grondstoffen. Alleen dan is de afzet ervan

scheiden.

nieuwe business modellen hanteren. De redig bij alle partijen neer als iedereen

kwaliteitseisen stellen aan secundaire

Jacqueline Cramer, Strategisch adviseur

reparatie van producten. Plus afval goed

De meest effectieve weg voor de

kosten en baten slaan namelijk niet even-

ook moet, is het aanpassen van verou-

spelen bij de aanschaf, het gebruik en de

vernieuwing komt alleen tot stand

wanneer bedrijven samenwerken en

4

van eisen stellen in hun aanbestedings-

Rijksoverheid om de circulaire economie op het gebruik van primaire grond-

stoffen verhogen en op ‘circulaire’ arbeid verlagen. Hiermee een begin maken


bij het Utrecht Sustainability Institute en

Keteneconomie met recycling

Circulaire economie

Grondstoffen

Lokale inzet

Restafval

Restafval

G ebru

ik

Du

k

Gebruik

Recycling

zelf zit.”

Recycling

absoluut de kennis nodig die bij de branche

Productie

Duurz am

Pro d

roductie ep

hoogwaardiger recycling te maken, heb je

Grondstoffen

tie uc

scheiden aan de bron. Om die slag naar

r

ui

Lineaire economie

urza a m geb

Naast het bedrijfsleven krijgen gemeenten veel aandacht in het programma. Recent is

Van Afval Naar Grondstof

bijvoorbeeld afgesproken dat zij de inzameling gaan verbeteren. “Gemiddeld produceert de burger nu 250 kilo afval per jaar”, aldus Pruijn. “In 2020 moet dit zijn terugge-

Mondiale dimensie

of duidelijker verwoord.” Meester komt

bracht tot 100 kilo. Dit kan onder meer door

Nederland is natuurlijk geen eiland. Het

met een ander voorbeeld dat is omarmd:

beter te scheiden, ook in de open ruimte en

programma richt zich dan ook nadrukkelijk

“Het PBL gaf terecht aan dat een circulaire

bij kantoren.”

op de mondiale dimensie van de circu-

economie ook het zelf kunnen voorzien van

laire economie. “Op afvalgebied zijn we

grondstoffen tot doel heeft. Door hergebruik

Ander hoofdspoor is het ondersteunen

leidend in de wereld”, aldus Pruijn. “Jaarlijks

van grondstoffen word je immers minder

van het sluiten van kringlopen op lokaal

bedraagt de omzet 6 miljard euro, met

afhankelijk van het buitenland. Dat was

niveau. Om gemeenten op dit punt gericht

een enorm groeipotentieel om te verzil-

al een beleidsdoel, maar dat spreken we

te ondersteunen, wordt er een programma

veren.” In dit licht is het goed nieuws dat de

nu duidelijker uit. Daarbij is het natuurlijk

Van Afval Naar Grondstof Lokaal ingericht.

Europese Commissie, onder aanvoering van

een krachtig argument om draagvlak te

“Door gemeenten te stimuleren slim om te

Commissaris Timmermans, werkt aan een

creëren. De kracht van het concept circu-

gaan met materiaalstromen wordt werk-

nieuw pakket maatregelen om de circulaire

laire economie is dat economische en

gelegenheid en innovatie gestimuleerd”,

economie te promoten. Volgens Meester ziet

milieudoelen niet los van elkaar gezien

legt Meester uit. “Op lokaal niveau kan

dit er veelbelovend uit. “Timmermans vond

kunnen worden. Het gaat dus om een

iedere gemeente dat zelf het beste uitdok-

de aanpak te veel gericht op afval en heeft

integrale benadering, die een kabinetsbrede

teren, omdat omstandigheden per locatie

nu een circulaire aanpak beloofd. Dat is een

inzet vraagt.” Het programma heeft zich

verschillen. Er is in een circulaire economie

goed teken. Wij proberen met Van Afval

in het eerste jaar verder ontwikkeld en de

geen one-size-fits-all. We willen gemeenten

Naar Grondstof een programma op te zetten

verwachting is dat dit proces door zal gaan.

kennis aanbieden om hen hierbij te helpen.”

dat systeembreed de transitie versnelt. We

Ervaringen bij de uitvoering en meedenken

zullen onze ideeën en ervaringen in Brussel

van andere partijen zijn daarbij de motor.

Voorkant keten

onder de aandacht brengen. Niet in de

Stip op de horizon is zoals gezegd duurzaam

laatste plaats omdat ons land veel ervaring

Makelaarsrol

gebruik van het natuurlijk kapitaal. Dit

heeft bij het recyclen van afvalstromen. Een

Grondstoffen vormt één van de hoofdthe-

aspect krijgt binnenkort aandacht via de

EU-brede inzet op circulaire economie biedt

ma’s van het traject Modernisering van het

lancering van de Digitale Atlas Natuurlijk

economische kansen voor Nederland.”

Milieubeleid van het ministerie. Hierin staat

Kapitaal. Deze atlas levert overheden,

het zichtbaar maken en uitdragen van een

bedrijven, particuliere initiatieven en

Kritische noot

eigentijdse manier van werken voorop: doel-

adviesbureaus informatie om het natuurlijk

Maar loopt alles wel zo op rolletjes als

en resultaatgericht, innovatief, integraal en

kapitaal in hun bedrijfsvoering of plan-

beiden schetsen? Het PBL plaatste vorig jaar

samen met maatschappelijke partners. “In

vorming beter te benutten. Pruijn: “Dan

immers enkele kritische kanttekeningen

feite loopt onze aanpak voor op de manier

hebben we het dus over de voorkant van de

bij de aanpak van het ministerie. Zo vond

waarop straks ministeriebreed gewerkt

keten. Vrijwel alles wat we produceren is

het PBL de inzet nog niet echt interdepar-

gaat worden”, aldus Pruijn. Dit komt volgens

afkomstig van natuurlijke hulpbronnen. De

tementaal gedragen. Verder concentreerde

hem omdat het programma iets eerder het

Atlas biedt een overzicht van het natuur-

de aanpak zich te veel op afval en te weinig

licht zag. “Wij zetten bijvoorbeeld bewust

lijk kapitaal in ons land, wat dat voor ons

op de productie- en consumptiekant. Deels

minder in op regulering”, vult Meester aan.

doet en wat er nog meer mee kan dan nu

terechte constateringen, geeft Pruijn

“Neem de manier waarop we de dynamiek

gebeurt. Idee erachter is dat, zodra je kunt

aan. “We zijn dan ook blij met het advies.

uit de samenleving willen benutten. Door

laten zien wat de economische waarde

We willen graag een breed programma

netwerken op te bouwen en ketensamen-

van ons natuurlijk kapitaal is, je scherper

opzetten. Het PBL miste hierbij nog een

werking te bevorderen vervullen we steeds

keuzes kunt maken hoe je er duurzaam mee

aantal punten en we hebben daarom

meer een makelaarsfunctie. Dat zit echt in

omgaat.”

enkele onderdelen inmiddels aangescherpt

het hele programma verpakt.”


5

Staatssecretaris Wilma Mansveld geeft, samen met directeur Michiel van Roozendaal van NedTrain en presidentdirecteur a.i. Patrick Buck van ProRail, de aftrap voor de Green Deal met NS en ProRail

Ruimte geven aan initiatieven Het afsluiten van Green Deals vormt een belangrijk middel om de circulaire economie van de grond te krijgen. Doel is vooral om ruimte te geven aan vernieuwende initiatieven uit de samenleving. Inmiddels groeit de internationale belangstelling voor de aanpak. Bij de uitvoering van duurzame initiatieven

teit, biobased economy, klimaat en bouw. Er

Een sleutel voor het aanjagen van de circu-

lopen bedrijven, medeoverheden en groepen

bestaan inmiddels 56 Green Deals die raak-

laire economie ligt bij inkopers. Zij stimu-

burgers soms tegen barrières aan. De Green

vlakken hebben met de circulaire economie.

leren en creëren de vraag naar circulair

Dealaanpak is er om die weg te nemen.

Te veel om in kort bestek te behandelen.

geproduceerde goederen. In de ‘Green deal

Centrale thema’s zijn energie, voedsel,

Daarom enkele voorbeelden die de aanpak

circulair inkopen’ hebben circa 20 partijen

water, grondstoffen, biodiversiteit, mobili-

illustreren.

met elkaar afgesproken de circulaire

Investering met groot rendement “De circulaire economie zie ik vooral als

een grote kans. Niet alleen op het gebied

van werkgelegenheid en innovatie, maar

om te komen tot een versnelling. Als we

vaties te stimuleren. Plus van de mooie

kansen voor Nederlandse koplopers, niet

Dit betekent blijven faciliteren om inno-

pareltjes die we op innovatiegebied al

hebben de slag naar opschalen te maken.

ook om maatschappelijke betrokkenheid

Minstens zo belangrijk is het aanpakken

Het is een investering met zicht op een

iedereen is immers van nature bereid

te vertalen in duurzame ontwikkeling.

groot rendement, zowel in financieel als maatschappelijk opzicht.

Maar willen we zover komen, dan is meer sense of urgency nodig. Met name een

6

actief opererende overheid is belangrijk.

daarin slagen, biedt dat ontzettend veel in de laatste plaats van de afvalsector.

Op dit gebied behoren wij immers tot de absolute wereldtop.”

van niet-duurzaam opereren. Niet

Erik de Baedts, directeur NVRD –

om een bepaalde investering te doen.

Vereniging voor Afval- en

Daarvoor is dus dwingend beleid nodig. Niet alleen vanuit Den Haag, maar ook vanuit Brussel. Er moet een stevige

internationale coalitie worden opgetuigd


Koninklijke Nederlandse Reinigingsmanagement

economie aan te jagen middels hun inkoopbeleid. Met name door te leren van elkaars ervaringen willen zij medio 2016 circulair inkopen aantoonbaar geïntegreerd hebben in hun organisatie.

Bosbeheer Hout uit duurzaam beheerd bos moet de norm worden in Nederland. Dat is de ambitie van de ‘Green deal duurzaam bosbeheer’. Maar liefst 27 partijen hebben de handen ineengeslagen om illegale houtkap tegen te gaan en ervoor te zorgen dat er niet meer hout wordt geoogst dan er weer bijgroeit. Hout blijft dan altijd beschikbaar als hernieuwbare grondstof. Zij gaan het gebruik van hout uit duurzaam beheerde

voerd. Dit kan veel beter en daarom heeft

gezet. Hiermee kijken NS en ProRail hoe ze

bossen bij hun eigen leden of achterban

het ministerie met NS en ProRail een Green

reizigers het beste kunnen motiveren om

promoten. Dit varieert van bewustwording

Deal afgesloten. Doel is de hoeveelheid

afval te scheiden. In de loop van het jaar

tot kennisoverdracht over praktische zaken

afval met 3000 ton (25%) te verminderen in

starten op de stations in Arnhem, Breda,

als certificering en concrete monitoring van

2020. Van de resterende 9000 ton wordt het

Tilburg, Eindhoven en Zwolle soortge-

resultaten. Ook worden belemmeringen die

hergebruikpercentage flink opgeschroefd,

lijke proeven; bij succes volgen de overige

bedrijven of overheden er van weerhouden

van 12% nu naar 75%. Inmiddels zijn op

stations. IenM spant zich in om de aanpak

om over te stappen op duurzaam hout in

station Rotterdam Centraal gescheiden

uit te breiden naar andere vormen van

kaart gebracht en aangepakt. Via een online

afvalbakken voor papier en restafval neer-

openbaar vervoer.

kennisplatform worden kennis en praktijkervaringen gedeeld.

Stevig gas geven

Zorg dan wel voor meer dynamische

Gebruik chemische stoffen

“Operationaliseren is het eerste wat er

en hou rekening met de kosten over de

Nieuwe technieken en innovatieve bedrijfsmodellen zijn een belangrijke voorwaarde voor het bevorderen van het duurzaam gebruik van chemische stoffen en materialen. Dit is precies het doel van de Green Deal Take Back Chemicals. Inmiddels lopen er vijf pilotprojecten die eind dit jaar worden afgerond. Een voorbeeld is een project dat het opnieuw in de productieketen brengen van chemicaliën koppelt aan innovatieve bedrijfsmodellen. Daarvoor is een samenwerking aangegaan met Royal HaskoningDHV, Havenbedrijf Rotterdam en Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie. Het Rijk is eveneens betrokken bij het project, onder meer om belemmeringen in wet- en regelgeving op te lossen. Resultaten en ervaringen krijgen brede

eisen, besteed meer functiegericht aan

moet gebeuren: hoe ziet een circulaire

samenleving eruit en welke routes zijn

hele levensduur.

er om dit te bereiken? Dan beland je al

Vergeet ook de internationale agenda

Daar zit nog veel vrijwilligheid in. Er

afvalbeleid is nodig om economische

gauw in de discussie over instrumenten.

niet. Binnen de EU inzetten op stevig

kansen te benutten. Als je dat oppakt via

wordt nauwelijks gebruik gemaakt

afzonderlijke sporen bij de verschillende

van financiële instrumenten en de

ministeries mis je kansen. Om inter-

regulerende rol van de overheid wordt beperkt ingevuld. Ook is er weinig

aandacht voor de gevestigde belangen. Het zou me verbazen als het allemaal

op die manier gaat lukken, zeker als een bepaalde aanpak echt pijn gaat doen.

Denk bijvoorbeeld aan de overcapaciteit bij AVI’s voor Nederlands afval, maar

nationaal onze kennis en kunde beter

te vermarkten moet er echt sprake zijn van een krachtig interdepartementaal

optreden. Dan kun je onder meer denken aan handelsmissies en met Holland-

stands structureel op afvalbeurzen gaan staan. Om de economische mogelijk-

heden te benutten moet er op dit spoor

ook gemeenten met lage percentages

stevig gas worden

gescheiden inzameling.

gegeven.”

Dat neemt niet weg dat er inmiddels

verspreiding.

mooie acties is gang zijn gezet om samen

Aldert Hanemaaijer,

Stations en treinen

kan de overheid haar inkoopmacht beter

zoeker Vergroening

Stations en treinen zijn ware afvaldepots: in 2014 is maar liefst 12.000 ton afval afge-

met bedrijven te versnellen. Aanvullend inzetten. Het gaat immers om zo’n 60 miljard per jaar, daar kun je wat mee.

senior beleidsonder-

Economie bij het PBL


7

Leren van de praktijk

V

oor ondernemers die werk willen maken van de circulaire economie is een ‘KennisKaart’ ontwikkeld.

Duurzaamdoen.nl inspireert op haar beurt consumenten en ondernemers.

De KennisKaart Circulaire Economie is een handzaam overzicht voor ondernemers om aan de slag te gaan met de circulaire

Op naar de wereldtop

economie. In de kenniskaart zijn bijna 70

“Om vaart te zetten achter de circulaire

(wetenschappelijke) rapporten, publicaties

economie is het belangrijk om de kennis

Overigens zou ik het toejuichen als

en boeken over de circulaire economie

hierover goed te borgen. Het door IenM

bedrijven, gemeenten, waterschappen,

verenigd. Een handzaam overzicht dus,

in gang gezette programma Realisatie

provincies en NGO’s zelf met een agenda

met de focus op wat de ondernemer ermee

en Acceleratie van de Circulaire

komen voor de RACE-coalitie. Deze

kan. De KennisKaart is, in opdracht van

Economie, kortweg RACE, is daartoe

kenniskring kan onzinnige ideeën dan

het Ministerie van Infrastructuur en

hét vehikel. Samenwerking staat hierin

direct van tafel vegen en kansrijke

Milieu,ontwikkeld door Het Groene Brein,

voorop en dat moet ook. Het traditionele

innovatievoorstellen juist gericht onder-

zie: ‘http://goo.gl/8GDm1F’.

denken in hokjes kan zo plaatsmaken

steunen. Daarnaast moet er veel meer

voor een horizontale verbinding van

aandacht komen voor de internationale

Met de website ‘www.govsgocircular.com’

kennis en kunde. Juist door de brede

dimensie. Als hotspot voor de circulaire

wil ondernemersvereniging De Groene Zaak

samenstelling is dit programma één

economie liggen er voor Nederland

overheden in de hele wereld stimuleren

van de ankerpunten van de circulaire

enorme kansen in de wereld, vergelijk-

sneller de vruchten te plukken van meer

economie.

baar met wat er gebeurt op watergebied. Dáár kunnen we echt een slaatje

circulariteit. De website zal de komende jaren geactualiseerd en uitgebreid worden.

Naast het hebben van een dergelijke

uitslaan. We hebben qua kennis en tech-

kennisgroep is het belangrijk de maat-

nologie alles in huis om op dit gebied tot

De website ‘www.duurzaamdoen.nl’ bevat

schappij mee te krijgen. Dit kan door

de wereldtop te gaan behoren.”

juist allerlei tips voor consumenten. Denk

te laten zien dat toewerken naar een

aan bewust kopen, slimmer reizen en herge-

circulaire toekomst resulteert in meer

Prins Carlos de Bourbon de Parme,

bruik van afval.

banen, meer geld en een schoner milieu.

Directeur INSID en lid van de stuurgroep

Wanneer de overheid, zoals nu gebeurt,

Green Deal Circulaire Gebouwen

doelstellingen belangrijker maakt dan regels, krijgt de maatschappij de ruimte Reacties welkom

om in beweging te komen. Je zult zien

Wilt u reageren op dit themakatern?

dat een heleboel maatschappelijke

Graag! Stuur uw bericht naar hoofd

actoren daarop zullen inspringen met

redacteur Jan de Graaf, [email protected],

hun ondernemerschap, zeker indien

o.v.v. ‘Reactie circulaire economie’.

helder is dat de circulaire economie de komende tien, twintig jaar de agenda

8

bepaalt. Dan komt de energieke samenleving echt van de grond.


Modernisering Milieubeleid

Recommend Documents