Modelleringsverslag: “Met plezier en geconcentreerd studeren” Door Danielle Loches de Rambonnet 1. Waarom heb ik dit gemodelleerd Naar aanleiding van het oppakken van een nieuwe studie (psychologie) in 2002, vroeg ik mij af of de manier, waarop ik mij kennis eigen maakte, wel optimaal was. Ik heb al heel wat afgestudeerd in mijn leven en had mij eigenlijk nooit afgevraagd hoe ik met de noodzaak om mij kennis eigen te maken, omging. Er was ook nooit een directe aanleiding voor, omdat de in mijn schooltijd klakkeloos aangeleerde strategie kennelijk altijd voldoende geweest was. Door het bezig zijn met NLP, vroeg ik mij af, of er niet een efficiëntere strategie was. En die bleek er te zijn. Een deel van die strategie is door modellering tot stand gekomen. Ik heb opzettelijk geen literatuur over het onderwerp geraadpleegd om mij in de procedure niet te laten beïnvloeden. Allereerst viel het mij op dat het mijn gewoonte was in het leerboek bij blz 1 te beginnen en het door te lezen tot het eind, waarbij ik mij, tijdens de rit een beeld begon vormen over het globale onderwerp. Ik vroeg mij af of een top-down strategie niet beter zou werken. Het duurde enige tijd, voordat ik het automatisme om bij blz 1 te beginnen had overwonnen en de moeite nam om flapteksten, voorwoorden, inleidingen en inhoudsopgaven op mij in te laten werken. Vervolgens nam ik het boek en las het, met een idee over het te behandelen onderwerp en de structuur van de materie in het achterhoofd, vluchtig helemaal door. Uiteindelijk nam ik de leerstof gedetailleerd door. Ondanks het feit dat de voorbereidingen veel meer tijd in beslag namen dan ik gewend was, leek het erop dat ik toch efficiënter studeerde dan voorheen. Maar ik constateerde meer vuiltjes. Goed om mij heen kijkend, merkte ik op, dat er mensen waren, die met grote concentratie en veel plezier studeerden. Daar haperde het bij mij nogal eens aan. Er zat altijd nog veel “moeten” en tegenzin bij mijn studeren, waarschijnlijk associaties uit mijn schooltijd: je over iets heen moeten zetten om te beginnen en makkelijk af geleid te worden door intrusies, gedachten over wat ik die dag ook nog zou moeten doen, met meer dingen tegelijk bezig zijn, blij zijn met aanleidingen om te kunnen onderbreken. Het leek of ik niet echt vrij was voor mijn studie, hoewel ik er toch zelf voor gekozen had. Ik vroeg mij af of er op dit gebied iets bij te leren was en zocht een expert, die wel met veel plezier studeerde. Robert, mijn expert, geeft, ondanks het feit dat hij een drukker leven heeft dan ik, een hoge prioriteit aan zijn studie-uurtjes. Zijn studie geeft hem naar eigen zeggen quality time. Hij studeert ook in de trein en desnoods in de wachtkamer van de tandarts. Hij praat ook graag over de dingen, die hij leest. Met genoegen constateerde ik, dat ook hij een top-down strategie heeft. Hij bekijkt en “besnuffelt” zijn nieuwe leerboek alsof het een cadeautje is. Zijn nieuwsgierigheid naar NLP maakte dat hij aan het modelleringproject wilde meewerken. Van hem leerde ik het onderste uit de kan halen als het gaat om plezier in het studeren en concentratie op dat ene onderwerp. Of ik echt de concentratie kan opbrengen, die hij heeft, betwijfel ik. Ik kan nog steeds niet studeren in volle treinen etc. Maar ik kan mijzelf wel in een toestand brengen, waarin mijn nieuwsgierigheid de overhand heeft en de intrusies buiten de deur blijven. Studeren is wel leuk geworden. Ook kon ik het vermogen op twee van mijn kennissen overbrengen, zodanig, dat zij naar hun eigen zeggen meer hebben aan bijvoorbeeld het lezen van een tijdschrift of boek en ook vaker een boek ter hand nemen. Mijn expert is er 1
van overtuigd dat hij beter wordt van zijn studie, dat hij zich beter voelt, niet alleen maar na het krijgen van zijn diploma of modulecertificaat, maar ook na ieder klein stukje ervaring, ieder AHA erlebnis. Ik zelf merkte, dat ik daar ver in mee kon gaan, voordat ik zijn vermogen modelleerde en dat, na het modelleren, dit gevoel nog versterkt is.
2. Wat is het doel van deze techniek Met plezier en geconcentreerd kunnen studeren levert mij veel op. In de eerste plaats kennis, die ik kan inzetten in mijn praktijk (ik ben hypnotherapeut), maar ook privé. Als therapeut vind ik dat je nooit genoeg kunt weten. Per slot van rekening ben je bezig met andermans levenskwaliteit. Ik vind dus, dat bepaalde kennis (i.c. psychologie) mij een beter therapeut maakt. Ik voel mij als therapeut ook zekerder, wanneer ik gedegen vakkennis bezit. Ik denk bovendien, dat studeren niet alleen een middel, maar ook een doel op zich kan zijn, mits het als een prettige bezigheid ervaren kan worden. Studeren blijkt de beslommeringen van alle dag minder belangrijk te kunnen maken en het humeur te kunnen verbeteren. Het doel van deze techniek is dus het op een efficiënte, relatief snelle manier kennis opdoen, waarbij een toename van het plezier bij deze bezigheid ervaren wordt.
3. Hoe weet jij dat de gebruiker het doel bereikt heeft Als ik merk, dat iemand het proces van begin tot eind positief ervaart, een zekere gretigheid vertoont in het vergaren van kennis en zijn/haar prioriteiten verlegd heeft als het gaat om het vergaren van kennis, dan weet ik dat het doel is bereikt.
4. Overzicht van de techniek 4.1. kennis maken met een nieuw leerboek 4.2. contact maken met het onderwerp 4.3 neem de cadeautjes in ontvangst 4.4 installeer inloopbalkje 4.5 start leerproces
5. Invulling van de stappen Stap 5.1: kennis maken met nieuw leerboek Metaprogramma’s: - naar toe - interne locus of control strategie: Ve/Ke > Vc > Vc > Ad > Ki Neem een houding aan met rechte rug en hoofd omhoog (EG) Bekijken boek (Ve) Betasten boek (Ke) Vormen visuele constructie boek (Vc)
2
Zich beelden voorstellen, waarin je het boek de komende tijd gebruikt (Vc) Tegen jezelf zeggen, dat het boek veel kennis en vreugde gaat opleveren (Ad) Vreugde voelen (Ki) Zintuigspecifiek voorbeeld: Ik ga rechtop zitten of staan. Ik pak het boek vast en bekijk het van alle kanten. Ik neem het beeld van het boek aan alle kanten waar, ook hoe het in mijn handen ligt. Als ik het boek wegleg, heb ik nog steeds een duidelijk beeld voor me. Ik zie beelden van de nabije toekomst, waarin ik met het boek aan het studeren ben. Ik vraag me af wat dit nieuwe boek mij voor nieuwe dingen zal brengen en ik voel nieuwsgierigheid opkomen, terwijl ik mij verheug op de komende tijd, waarin ik met het boek bezig zal zijn.
Stap 5.2: contact maken met het onderwerp Ki > Vc > Vc > Vc > ………… > Ki Openheid voelen ten opzichte van het onderwerp (Ki) Visualiseren van de associaties met het onderwerp (Vc > Vc > Vc….) Selecteren en stilzetten van de belangrijkste beelden (Vc) Voelen nieuwsgierigheid (Ki) Denken: “ik wil het weten” (IP) Zintuiglijk specifiek voorbeeld: Ik heb een open houding ten opzichte van het nieuwe onderwerp. Bij het onderwerp “ontwikkelingspsychologie” komen bij mij talloze beelden op, die spontaan ontstaan in associatie met het onderwerp. Ik zie de plaatjes voor me, meestal van kinderen, als op een prikbord. De beelden wisselen elkaar af en uiteindelijk blijven er een paar over, die ik belangrijk vind. Ik voel een onweerstaanbaar gevoel van nieuwsgierigheid opkomen.
Stap 5.3: neem de cadeautjes in ontvangst Ad > Vc > Vc > Vc > Vc > Ki Vanuit het gevoel van nieuwsgierigheid: vraag jezelf wat dit onderwerp je gaat brengen (Ad) Zie de pakjes, die tevoorschijn komen. (Vc) Sommige pakjes pakken zichzelf uit: zij hebben een duidelijke inhoud in de vorm van beelden, die als duveltjes uit een doosje opspringen bij aanraking (Vc) De meeste pakjes blijven liggen: die zijn ook voor jou, maar voor later in het proces. Voel een kinderlijk, blij gevoel (Ki) Zintuiglijk specifiek voorbeeld Ik stel mij de vraag: wat mij dit allemaal gaat opleveren. Ik zie een berg van cadeautjes voor mij; bijna allemaal nog ingepakt. Sommige cadeautjes zijn al uitgepakt. Ik heb bij de uitgepakte pakjes beelden van toekomstige situaties, waarin ik de verworven kennis al kan inzetten. Ik zie mijzelf rustig advies geven, ik zie blije kinderen, ook in de privé-sfeer. Dat alles geeft mij een blij, goed gevoel.
3
Stap 5.4: installeer inloopbalkje teneinde nu en tijdens de rit na te kunnen gaan of er voldoende tijd beschikbaar is om zonder tijdsdruk de studietaak te kunnen uitvoeren. Vc > Ki > Ad Zie een inloopbalkje, dat nog helemaal leeg is (Vc). Visualiseer het inloopbalkje dat Windows gebruikt bij het downloaden. Laat voor de stappen, die er tot nog toe gezet zijn, een heel klein beetje zwart inlopen (Vc) Boven het inloopbalkje verschijnt de naam van de module (Vc) Naast de gevoelens van vreugde en nieuwsgierigheid, die er nog steeds zijn, komt het gevoel van rust op (Ki) Zeg, wanneer je gezien hebt dat je genoeg tijd hebt, tegen jezelf: “zo gaat het goed” (Ad) Zintuiglijk specifiek voorbeeld Ik zie een balkje voor me, zo een, waarmee “windows” aangeeft dat, er gedownload wordt. De totale lengte van het balkje geeft de totale tijdsduur weer, die ik nodig heb om de module te leren. Uit ervaring weet ik hoeveel dat is. Hierop kan ik steeds zien hoeveel van de vereiste kennis reeds bij mij is “binnen gelopen”. Ook dat is een ervaringsgegeven. Op dit balkje kan ik gedurende het gehele proces op ieder moment visualiseren hoe mijn gedane tijdsinvestering zich verhoudt tot de totaal noodzakelijke tijdsinvestering. Ik weet dat, mocht ik in de gevarenzone komen, dan wordt ik tijdig gewaarschuwd. Het zien van het balkje geeft mij rust. Ik zeg: “ik lig goed op schema, zo gaat het goed”. 5.5: start leerproces Metaprogramma’s - globaal - later in het proces: specifiek Ki > Ke/Ve > Ki >Ad > Ki Voel de vreugde over de beginnende studie, de nieuwsgierigheid naar het studie onderwerp en de rust door het besef dat er voldoende tijd is (Ki) door het studiemateriaal ter hand nemen en de studie te beginnen. Neem het boek waar (Ke/Ve) Voel de spanning in de ruimte tussen jou en het onderwerp: hoe het onderwerp trekt (Ki) Zeg tegen jezelf “ik wil dit nu weten; ik geef nu al mijn ruimte en prioriteit aan dit onderwerp” (Ad) Voel de klik die je met het onderwerp verbindt. (Ki) Zintuiglijk specifiek voorbeeld Ik voel de vreugde, de nieuwsgierigheid en de rust uit de eerdere stappen. Ik voel en zie het boek in mijn handen. Ik voel hoe ik voor mij een ruimte creëer, waarin ik de inhoud naar mij toe kan trekken. Ik kan letterlijk voelen, hoe ik mij het onderwerp “eigen” kan maken: ik voel hoe ik, achter mijn ogen, ruimte creëer. Ik zeg tegen mij zelf: “ik wil dit allemaal weten en ik geef mijzelf de tijd”. Ik voel een klik van verbondenheid met het onderwerp, terwijl ik opnieuw de beelden van stap 3 zie. Ik start de eerste, globale ronde.
4
6. Commentaar Achteraf verbaast het mij, dat mijn expert geen enkele moeite doet om zijn concentratievermogen op te krikken door afschermingstrategieën of iets dergelijks. Het feit dat hij de gelegenheid krijgt om zich nieuwe nuttige kennis toe te eigenen geeft hem zoveel positieve energie en prioriteit voor het nieuwe onderwerp, dat de concentratie er als het ware automatisch is. Zelfs een onderwerp als statistiek, dat toch als saai en vervelend geldt bij de meeste studenten, blijkt lol te kunnen opleveren. Zo was het althans bij mij. De strategie van mijn expert vergroot in elk geval de leuke kanten van een onderwerp sterk uit, waardoor je heel anders tegen het onderwerp gaat aankijken.
7. Wat is de belangrijkste stap De belangrijkste stap is stap 2: contact maken met het onderwerp. Dat betekent niet dat andere stappen makkelijk weggelaten kunnen worden. Ik heb getest of stap 1 wel zo nuttig is; of deze stap noodzakelijkerwijs deel zou moeten uitmaken van de leerstrategie. Dat bleek wel het geval. Het leerboek bleek als anker te werken voor een state, die het plezier oproept. Dan kun je dit ook doelbewust gaan ankeren in de techniek Aangezien het boek er gedurende het gehele leerproces bij gehaald wordt, wordt deze state als het ware constant ververst. Stap 4 is alleen heel nuttig wanneer er sprake is van tijdslimieten, ook dan, wanneer die limiet door de persoon zelf wordt gesteld. Voorwaarde is wel, dat men van te voren een zeker idee heeft hoeveel tijdsbeslag het totale proces gaat innemen. Stap 4 voorkomt dat (vermeende) tijdsdruk de state negatief beïnvloedt.
8. Wat is de relatie tussen de stappen In de stappen zit een (chrono)logische volgorde. Bij stap 5 is aan alle voorwaarden voldaan om het leertraject met plezier en gemak te kunnen volhouden. Stappen 1 t/m 4 fungeren als voorbereiding op stap 5 Stap 1: in feite wordt hier het anker, dat het gevoel van vreugde aan het leren verbindt, geïnstalleerd. Stap 2 en 3 zitten dicht bij elkaar: state van nieuwsgierigheid en het verheugen op worden gekoppeld aan het onderwerp. Stap 4: geeft een stabiele rust aan het proces; het houdt het proces haalbaar.
9. Welke hindernissen verwacht ik bij de doelgroep en hoe wil ik daarmee omgaan. Het liefst neem ik als doelgroep het volwassenen onderwijs, een groep, die studeert uit eigen keuze. De techniek blijkt ook te werken bij mensen, die graag meer willen lezen. Ik verwacht problemen bij personen die studeren omdat het om de één of andere reden “moet”. De kunst is dan om het studeren toch leuk te maken. Een reframe zou het inzicht kunnen geven, dat je niet voor Pa of de baas studeert, maar voor jezelf met alle voordelen van dien: ook op korte termijn. Verder denk ik dat de metaprogramma’s “naar toe” en “voldoet wel”, evenals interne referentie van belang zijn: “ik doe dit omdat ik dit wil c.q. nuttig vind”. Danielle Loches de Rambonnet
5
Modelleringsverslag NLP-mastersopleiding IEP Nijmegen Informatie:
[email protected]
6
