Eindrapportage Mobiliteitsmanagement en Regie uitvoeringsprogramma Bereikbaarheid Kust
Mobiliteitsmanagement en Regie Uitvoeringsprogramma Bereikbaarheid Kust Eindrapportage
Dossiernummer: MOM5070256
Datum: 28 januari 2009 Opsteller: drs. G.G. Dijksterhuis-Raggers Provincie Noord-Holland Directie Beleid, sector Verkeer en Vervoer Programma manager Bereikbaarheid Kust
Trefwoorden ter karakterisering van het project Bereikbaarheid Kust Strandverkeer Oplossingen congestie strandverkeer Slim reizen naar het strand Beter benutten vervoermogelijkheden naar het strand Intermodaal vervoer Experimentele vervoerconcepten Operationeel management Uitvoeringsgerichte Regiecentrale Scenario’s strandverkeer Reach the beach Coastal traffic Solutions for traffic congestion Smart way to travel Optimizing coastal traffic Experimental concepts of transport / new modes of transport Traffic control centre / traffic management centre Operational management / operations management Traffic control scenario’s
Inhoudsopgave 1. Inleiding (Achtergrond, mobiliteitsprobleem, aanpak, samenwerking met derden) 2. Opzet van project (Gemaakte keuze, fasering, uitgevoerde werkzaamheden, werkwijze en onderzoeksmethode) 3. Resultaten project 3.1. Inleiding 3.2. Resultaten ten aanzien van opzetten en inrichten van de Regiecentrale 3.3. Resultaten met betrekking tot uitvoering maatregelen en beoogde projectdoelen 3.4. Scores op beoordelingscriteria 4. Toelichting op de gemaakte kosten Conclusie Bijlagen
1. Inleiding (Achtergrond, mobiliteitsprobleem, aanpak, samenwerking met derden)
De bereikbaarheid van de stranden langs de Noord-Hollandse kust vormt al jaren een probleem op de dagen dat het mooi weer is. Veel toeristen en recreanten trekken naar het strand. Dit leidt tot parkeeroverlast, overlast voor omwonenden en beperkte doorgang voor hulpdiensten. Het college van Gedeputeerde Staten heeft in haar college programma 2003-2007 opgenomen dat er maatregelen zullen worden genomen om de bereikbaarheid van de kust te verbeteren. De maatregelen zijn gericht op: • het beter benutten van de bestaande capaciteit, • het aanbieden van alternatieven (fiets, collectief vervoer) en • het slim laten reizen (gevoed door juiste informatie). Eind 2003 is gestart met het project Bereikbaarheid Kust. De gehele Noordzeekust van de provincie is opgedeeld in drie regio’s: Zandvoort-Bloemendaal, Velsen-Castricum en BergenZijpe. Dit omdat niet op één moment de gehele kuststrook voorzien kon worden van maatregelen en omdat elke regio haar eigen problematiek heeft en dus maatwerk vergt. De provincie heeft het initiatief genomen om samen met de lokale overheden in deze drie gebieden uitvoeringsprogramma’s op te stellen, elk voor een periode van drie jaar. Daartoe is in iedere regio op basis van bestaand onderzoek en overleg met diverse partijen (o.a. gemeenten, hulpdiensten, ondernemers, bewoners) eerst vastgesteld wat de problematiek van het strandverkeer in de betreffende regio is. Vervolgens is uit een longlist van mogelijke maatregelen een shortlist samengesteld aan de hand van criteria als haalbaarheid in de tijd en qua financiering; draagvlak en effect. Met een aantal van deze shortlist maatregelen is op kosten van de provincie een zomer geëxperimenteerd, terwijl andere shortlist maatregelen nader onderzocht zijn op gewenste effecten. Op basis hiervan is een uitvoeringsprogramma samengesteld. Over de drie uitvoeringsprogramma’s heeft besluitvorming plaatsgevonden in Provinciale Staten en in de gemeenteraden van de betrokken gemeenten waarbij door deze overheidspartijen ook financiële middelen beschikbaar werden gesteld volgens het principe van 50/50 financiering. In 2004 is begonnen in de regio Zandvoort-Bloemendaal, waarvoor een uitvoeringsprogramma is samengesteld voor de jaren 2005-2007. In 2005 volgde de regio Bergen-Zijpe. Het uitvoeringsprogramma voor deze regio had een looptijd van 2006-2008. Tot slot startte het project in de regio Velsen-Castricum in 2006 en hiervoor loopt het uitvoeringsprogramma nog tot en met 2009. De uitvoeringsprogramma’s zijn bijgevoegd in bijlage 1. Het maatregelenpakket uit de uitvoeringsprogramma’s bestaat uit vier onderdelen: 1. fysieke maatregelen (maatregelen gericht op de verschillende modaliteiten: auto, fiets en collectief vervoer) 2. communicatie (gericht op de strandbezoeker) 3. organisatie (operationeel management, Regiecentrale Bereikbaarheid Kust) 4. monitoring en evaluatie. Het programma-onderdeel “Organisatie” speelt een belangrijke rol in het project Bereikbaarheid Kust. Het bereikbaar maken en houden van een locatie brengt met zich mee dat vele actoren actief zijn en van invloed zijn op het gewenste resultaat. Het gaat om de aansturing van leveranciers van bepaalde diensten, bijv. de inzet van de verkeerregelaars of
pendelbussen waarbij moet worden bepaald wanneer en in welke hoeveelheid die moeten worden ingezet. Dit vergt voorbereiding met diverse betrokkenen (overleg met politie, wegbeheerders, ondernemers) en kennis van flexibel in te zetten vervoerconcepten. Tijdens inzet dagen is de organisatie actief op straat. Zij heeft dan controle op de uitvoering en zorgt voor de eventuele bijsturing daarvan. Ook de (aansturing van de) communicatie richting de strandbezoekers thuis (direct online), onderweg (bebording langs de route) en aan de kust, is hiermee verbonden. De provincie en de samenwerkende gemeenten waren van mening dat de kennis en ervaring van deze operationele invulling binnen de eigen organisaties ontbrak. Bovendien wenste men duidelijke scheiding tussen beleid en uitvoering. Voornaamste reden hiervoor was dat de uitvoeringsorganisatie snel en adequaat kon handelen zonder vertraging van lange interne procedures die overheden vaak moeten doorlopen. Men wilde de uitvoering ook niet overlaten aan de leveranciers zelf. Er was behoefte aan het aanstellen van een onafhankelijke operationeel manager met een meewerkend team. Deze “Uitvoeringsorganisatie Bereikbaarheid Kust” zou voor minstens een periode van vier jaar operationeel moeten zijn, omdat in deze periode (gelet op de looptijd van de uitvoeringsprogramma’s) de maatregelen worden geïntroduceerd, beheerd en bijgestuurd, terwijl ook eventuele nieuwe maatregelen kunnen worden ingebracht. De ontwikkeling van een Regiecentrale, de werking daarvan in de praktijk, en daarmee in feite de toetsing op de haalbaarheid van een dergelijke uitvoeringsorganisatie, vormt nu het praktijkexperiment “Regiecentrale Bereikbaarheid Kust”. Hiervoor is op 12 oktober 2005 een subsidie is aangevraagd bij Senter Novem op grond van de “Regeling Personenvervoer van deur tot deur en op maat”, en het “Besluit programma Mobiliteitsmanagement”. De subsidie is beschikt op 27 januari 2006.
2. Opzet onderdeel Organisatie (de Regiecentrale) (Gemaakte keuze, fasering, uitgevoerde werkzaamheden, werkwijze en onderzoeksmethode) In 2006 draaide voor het eerst het project Bereikbaarheid Kust langs de hele kust (drie regio’s tegelijk). Er is voor gekozen om het operationeel management voor de gehele kust aan te besteden en niet per regio. Zo kon binnen dezelfde organisatie lering worden getrokken uit de aanpak in verschillende regio’s. Ander voordeel was dat de beschikbare regionale budgetten op bepaalde onderdelen (corporate communicatie en vaste kosten regiecentrale) gestapeld konden worden, waardoor meer bijzondere communicatiemiddelen binnen bereik kwamen (gericht op de strandbezoeker: bijvoorbeeld frequente radiospots, gericht op de direct betrokkenen: het ontwikkelen van een digitale regiecentrale). Gezien de omvang van de opdracht is het operationeel management (inclusief verkeerregelaars en communicatie) Europees aanbesteed. Vanwege het nieuwe karakter van de in te kopen dienst werd het aanbestedingstraject begeleid door een adviesbureau. Het bestek van de uitvraag is opgenomen in bijlage 2. De opdracht is 25 mei 2006 gegund aan de combinatie Traffic Support (hoofdaannemer), Goudappel (strategie en verkeersmanagement), Awareness (communicatie) en ANWB
(massamedia en website). Het betrof een opdracht voor een jaar, met mogelijkheid tot verlenging tot en met 2009 bij goed functioneren. Jaarlijks werd de Regiecentrale geëvalueerd met de betrokken partijen in de regio. Conclusie was steeds dat het experiment van een Regiecentrale moet worden voortgezet, maar dat verbeterpunten aan de orde waren. Deze verbeterpunten werden jaarlijks in een nieuwe opdrachtbrief vertaald. De overeenkomst met de Regiecentrale en de jaarlijkse opdrachtbrieven zijn bijgevoegd in bijlage 3. Vanwege het afronden van het uitvoeringsprogramma Zandvoort-Bloemendaal opereerde de Regiecentrale vanaf 2008 alleen in de regio’s Velsen-Castricum en Bergen-Zijpe. Voor de regio Zandvoort-Bloemendaal wordt vanuit de provincie een opschaling naar operationeel management voor alle verkeerstromen voorbereid.
3. Resultaten project (Resultaten project, ervaringen, resultaten ten opzichte van in de aanvraag beschreven criteria) 3.1.Inleiding De Regiecentrale opereerde volgens opdracht in de maanden april tot en met december. In april/mei werd de voorbereiding gestart (opzetten van de regiecentrale) en in juni tot en met september was sprake van uitvoering. Het najaar was een periode van nazorg. Traffic Support maakte dan de rekening op, terwijl in deze periode evaluatiegesprekken plaatsvonden in de regio’s. De resultaten van de organisatorische maatregel Regiecentrale Bereikbaarheid Kust zijn op twee onderdelen te benoemen. 1. Het opzetten en inrichten van een regiecentrale. 2. Het uitvoeren van bepaalde maatregelen uit de uitvoeringsprogramma’s met als doel een bijdrage te leveren aan de benodigde effecten. 3.2. Resultaten ten aanzien van opzetten en inrichten van de regiecentrale: A. Er is een Operationeel manager en meewerkende team van Regiocoördinatoren door Traffic Support benoemd. B. In samenwerking met betrokkenen zijn draaiboeken en scenario’s opgesteld die essentieel zijn voor de aansturing van verkeerregelaars en leveranciers. Wanneer moet wie, waar met wat (ondersteunende communicatie) worden ingezet. C. Er zijn administratieve processen (logboeken, klachtenregistratie ed.) ontwikkeld die uiteindelijk via een Digitale Regiecentrale (www.bereikbaarheidkust.nl) dagelijks/real time voor professionele betrokkenen (opdrachtgever, politie, gemeenten, strandondernemers) beschikbaar kwamen. Ervaringen: Wat betreft A. de inrichting van de Regiecentrale. Het betrof vooral een intern proces van de opdrachtnemer en zijn onderaannemers. De bemoeienis daarvan vanuit de provincie als opdrachtgever is gering geweest, behalve op het punt van efficiënte bedrijfsvoering en daarmee samenhangende kostenbesparing. Aanvankelijk waren in de combinatie Traffic Support ook Goudappel en ANWB opgenomen.
Beide partijen zijn op voorstel van de provincie in het tweede jaar uit de combinatie geschrapt vanwege het verlies aan functie. Goudappel had voornamelijk een rol gespeeld bij de ontwikkeling van scenario’s. Beheer en bijstelling daarvan kon verder afgedaan worden door Traffic Support. De ANWB was in het bijzonder aan de combinatie toegevoegd vanwege het imago (als soort keurmerk voor de betrokken partijen en de strandbezoeker). Traffic Support en het communicatiebureau Awareness zijn echter het gezicht naar buiten geweest (zowel in voorbereiding als in uitvoering en nazorg) en na een eerste jaar was er voldoende vertrouwen in hun professionaliteit. Zichtbaar voor de betrokken partijen was verder de manier waarop Traffic Support de verkeerregelaars en ingehuurde diensten (voornamelijk pendelbusdiensten) instrueerde over hun taken en boodschappen richting de strandbezoeker. Verkeerregelaars en chauffeurs kregen daarvoor trainingen en instructiekaarten. Ten aanzien van B. Scenario’s en draaiboeken In de voorbereiding van de eerste twee zomers 2006 en 2007 heeft de provincie veel energie gestoken in het organiseren van bijeenkomsten met direct belanghebbenden (gemeenten, hulpdiensten, ondernemers, bewonersvertegenwoordigers) om het totale maatregelen pakket bekendheid en toelichting te geven. Voor de Regiecentrale (Traffic Support en Awareness) waren deze bijeenkomsten van belang om kennis te maken met de regio en de betrokken partijen. De Regiecentrale heeft vervolgens de maatregelen die tot haar takenpakket behoorde met de regio’s verder uitgewerkt waarbij per strand en badplaats maatwerk is geleverd. In 2008 hebben gemeenten deze faciliterende rol van de provincie overgenomen, vooral ook vanwege het leereffect voor hun eigen organisatie. Immers na afronding van de uitvoeringsprogramma’s zijn zij zelf aan zet om operationeel management in te huren. Draaiboeken en scenario’s zijn ieder jaar verbeterd en met ruim voldoende draagvlak vastgesteld (een voorbeeld draaiboek voor inzet verkeerregelaars en inzet pendelbus is bijgevoegd in bijlage 4). Deze zijn bruikbaar voor de komende jaren. De draaiboeken en scenario’s zijn gedurende de inzetperiode (zomermaanden) ook digitaal beschikbaar voor de professioneel betrokkenen op de speciaal daarvoor ingerichte website www.bereikbaarheidkust.nl.Het gebruik daarvan viel tegen. In 2006 werd dit geweten aan de onbekendheid. Verbeterpunt in 2007 was een actieve benadering van de betrokkenen door Traffic Support onder andere met de service om op de inzetdagen een email naar de betrokkenen te sturen met een link naar de website. Echter er waren maar weinig inzetdagen in de zomer van 2007 en 2008. Hierdoor viel het gebruik wederom tegen. Uit de websitebezoekgegevens is te concluderen dat degenen die de website gebruiken er ook echt belang bij hebben, zoals de ondernemers op het strand Noordpier. Bij topdrukte is sprake van afsluiting van de toegangsweg naar dit strand en worden pendelbussen vanaf parkeerplaats op afstand ingezet. Deze ondernemers kunnen de informatie van de digitale regiecentrale gebruiken voor informatie richting hun strandbezoekers. Wat betreft C. Administratieve processen. Evenals de informatie over de scenario’s en draaiboeken stonden logboeken op de digitale website. Logboeken zijn bedoeld om aan te geven hoe de inzet van de dag ten opzichte van het ingezette scenario is verlopen. Hieruit konden Traffic Support en de opdrachtgever lering trekken en bijsturen. Ook andere professioneel betrokkenen konden reageren. Communicatie over en weer met laatst genoemden (vooral politie en ondernemers) vond echter eerder op straat plaats dan via de site.
Per jaar tenslotte leverden Traffic Support en Awareness evaluatie rapporten over het functioneren van de Regiecentrale, de inzet van de communicatiemiddelen en het effect van beiden. Als voorbeeld zijn evaluatierapporten van Traffic Support en Awareness bijgevoegd in bijlage 5. 3.3. Resultaten met betrekking tot uitvoering maatregelen en beoogde projectdoelen: De maatregelen uit de uitvoeringsprogramma’s die bij de Regiecentrale zijn ondergebracht betroffen inzet van verkeerregelaars, operationele aansturing van leveranciers (bijv. bewaakte fietsenstalling, pendelbussen) en communicatie. Tabel 1. Activiteiten Traffic Support Maatregel
Zandvoort-Bloemendaal Voorbereiding en Operationeel management regiocoördinatie bij uitvoering
Verkeerregelaars
Begeleidende bebording Flexibele P+R plus natransport via pendelbussen (besloten vervoer) of OV Corporate communicatie Dedicated communicatie
Velsen-Castricum Bergen-Zijpe Voorbereiding en Voorbereiding en regiocoördinatie bij regiocoördinatie bij uitvoering uitvoering Inzet in IJmuiden aan Zee Inzet in Egmond aan Zee, Heemskerk t.b.v. Inzet op locaties in Zandvoort Bergen aan Zee en fietsverkeer, en bij en Bloemendaal aan Zee Callantsoog t.b.v. Noordpier/Wijk aan Zee en autoverkeer Castricum aan Zee t.b.v. autoverkeer Verwijzing P+R en busbaan Parkeerroute en verwijzing Parkeerroute en verwijzing Zeeweg naar P+R naar P+R pendelbus naar Bloemendaal Flexibel in te zetten Flexibel in te zetten aan Zee en Zandvoort vanaf overloopterrein in Wijk aan overloopterrein bij rotonde P+RKennemersporthal Zee + pendelbus naar strand Franschman + pendelbus Haarlem via vrije busbaan Noordpier naar Bergen aan Zee Brochures, website, Brochures, website, Brochures, website, radiospot, advertenties etc. radiospot, advertenties etc. radiospot, advertenties etc. t.b.v. strandbus, pendelbus, t.b.v. pendelbussen, t.b.v. kustbus, (bewaakte) fietsstallingen, fietsroutes en pendelbussen, P+Fiets etc. fietsenstallingen
De door Traffic Support uitgevoerde activiteiten zijn door de provincie Noord-Holland als uitvoeringscoördinator beschreven in tussen- en eindrapportages richting de betrokken bestuurders van provincie en gemeenten. Voorbeelden van beide zijn bijgevoegd in bijlage 6. Effecten van de maatregelen zijn door Traffic Support per regio gemiddeld over de periode van drie jaar als volgt beoordeeld: Tabel 2. Effecten op doelstellingen van de activiteiten van Traffic Support
Plaats
Betrokkenheid bij Reach the Beach Politie = matig Zandvoort Gemeente = voldoende Algemeen = voldoende Politie = laag Bloemendaal Gemeente = laag Algemeen = laag Politie = hoog Wijk aan Zee Gemeente = hoog Algemeen = hoog Politie = voldoende Heemskerk Gemeente = voldoende Algemeen = voldoende Politie = hoog Castricum aan Zee Gemeente = hoog Algemeen = hoog Politie = laag Egmond aan Zee Gemeente = hoog Algemeen = voldoende Politie = laag Bergen aan Zee Gemeente = hoog Algemeen = voldoende Politie = laag Callantsoog Gemeente = hoog Algemeen = voldoende
Toeristische Bereikbaarheid
Bereikbaarheid Hulpdiensten
Overlast voor omwonenden
Vergroot
Verbeterd
iets verminderd
Vergroot
Verbeterd
n.v.t.
Aanmerkelijk verbeterd
Aanmerkelijk verbeterd
Verminderd
Verbeterd
Verbeterd
n.v.t.
Aanmerkelijk verbeterd
Aanmerkelijk verbeterd
n.v.t.
Vergroot
Verbeterd
Verminderd
Vergroot
Aanmerkelijk verbeterd
Aanmerkelijk verbeterd
Vergroot
Onveranderd
Onveranderd
Leerervaringen/resultaten uitgesproken door gemeenten/provincie ten aanzien van een Regiecentrale Bereikbaarheid Kust zijn: Kennisontwikkeling • Omdat drie jaar lang de deskundigheid van de Regiecentrale is ingezet hebben gemeenten kennis ontwikkeld ten aanzien van verkeer- en vervoersplannen en invoeringsplannen specifiek voor kustverkeer. Deze kennis kan de gemeente nu zelf inzetten bij opdrachtverlening aan een operationeel manager en/of inhuur van specifiek diensten. De daarvoor benodigde bebording en ontwerpen van communicatiemiddelen zijn eveneens ter beschikking gesteld. Voorbereiding strandseizoen vroegtijdig beginnen • De opdracht aan een operationeel manager moet tijdig worden verstrekt. Met de implementatie is veel voorbereidingstijd gemoeid. Voor het ontwikkelen, produceren, plaatsen en/of verspreiden van het communicatiemateriaal is minimaal drie maanden nodig. Het zelfde geldt voor de vergunningverlening, productie en plaatsing van ondersteunende bebording voor verkeerregelaars en pendelbussen. Voorafgaand aan deze ontwikkel- en productie tijd zijn dan al besprekingen met betrokken partijen in de regio’s gevoerd over de eisen en de mogelijkheden daarvan.
Terugrekenend betekent bij een start van het zomerseizoen per 1 juni, dat de ontwikkeltijd per 1 april begint en de besprekingen daarover met betrokken partijen per 1 maart. Opdrachtverlening aan een operationeel manager dient dan bij voorkeur in februari plaats te vinden. Samenwerking tussen betrokken partijen is verbeterd • Belangrijk voordeel van het invoeren van de Regiecentrale was dat deze op uitvoering gerichte organisatie de juiste partijen bij elkaar bracht. De Regiecentrale werd gezien als onafhankelijke deskundige partij en kon als intermediair optreden tussen bijvoorbeeld ondernemers en gemeente. Hierdoor is de samenwerking tussen deze partijen verbeterd. Bij ondernemers is een meer positief beeld ontstaan over de overheid, die zich werkelijk inzet om het bereikbaarheidsprobleem op te lossen. Effecten richting de strandbezoeker • De regiecentrale op straat moet functioneren als een serviceverlener richting de strandbezoeker. Herkenbaarheid en een vriendelijke, gastvrije uitstraling en benadering zijn belangrijk. Dit vergt bepaalde instructies richting de ingezette chauffeurs, verkeerregelaars, regiocoördinatoren waaruit kennis blijkt van de locale situatie en van het doel waarvoor men wordt ingezet. Voor de herkenbaarheid van de inzet is het belangrijk om aan te haken op de communicatiecampagne. Kleding en vervoermiddelen van de dienstverleners werden voorzien van ReachtheBeach-logo. Een serviceverlener is echter geen handhaver. Deze taken liggen bij politie en gemeente. Samenwerking en ondersteuning van politie en wegbeheerder op het juiste moment en de juiste plaats is van groot belang. 3.4. Scores op beoordelingscriteria 3.4.1. Bijdrage aan de doelstelling Marktpotentieel voor de komende jaren (In hoeverre blijft de Regiecentrale bestaan c.q. kan het concept werken voor andere producten?) De belangrijkste meerwaarde van de Regiecentrale is gebleken in het voorbereiden en uitvoeren van het concept P+R met flexibel natransport. Dergelijk concept wordt ingezet wanneer de nood hoog is, namelijk wanneer alle bij de kust gelegen parkeergelegenheid vol staat. Drastische maatregel is dan dat de toegang voor autoverkeer wordt afgesloten en dat automobilisten worden verwezen naar andere stranden. Het feit dat in deze situatie de Regiecentrale een alternatief kan aanbieden voor strandbezoekers om toch het strand van hun keuze te bezoeken, stelt ondernemers, bezoekers, omwonenden, hulpdiensten en daarmee gemeenten tevreden. Het is overigens geen sinecure een dergelijk maatregel te treffen. P+R op afstand is niet altijd te vinden, er moet een vertragingsvrije route voor het collectief vervoer beschikbaar zijn en het collectief vervoer moet flexibel zijn in te huren. Bovendien moet de strandbezoeker op de hoogte worden gesteld van het alternatief. De uitvoeringsorganisatie moet kennis van dit alles in huis hebben. Gemeenten hebben ervaring kunnen opdoen met deze concepten. Draaiboeken, bebordingplannen en communicatieplannen zijn beschikbaar. De verwachting is dat deze concepten in de gemeente Velsen en de gemeente Bergen in de toekomst worden voortgezet
en dat hiervoor een marktpartij wordt benaderd dit te organiseren. De gemeente Bergen heeft hiervoor in 2009 tot en met 2011 begrotingsgeld gereserveerd. Ook Zandvoort heeft in 2008 op basis van de ervaring van vier jaar Bereikbaarheid Kust, in samenwerking met het Circuit Zandvoort verkeerregelaars ingehuurd. De gemeente Zijpe maakt een andere keuze. Gebleken is dat juiste bebording op de juiste plek voldoende is om doorstroming te bevorderen en zoekgedrag te voorkomen. Inzet verkeer regelaars acht zij niet langer nodig. De gemeente Zijpe zet in op investeren in structurele (vaste) bebording. Acceptatie door reizigers Bekend raken met, wennen aan de mogelijkheden hoe naar het strand te komen, kost tijd en wordt bovendien sterk beïnvloed door het weer. Is het geen strandweer dan worden de maatregelen niet beproefd en zullen mensen geen moeite doen om informatie over het reismogelijkheden in te winnen. Helaas had de zomer van 2007 en 2008 weinig stranddagen. In 2007 was slechts sprake van één dag inzet, terwijl in 2008 de stranddagen een rustig verkeersbeeld hadden zodat het actief aanbieden van alternatieven niet nodig was. Overigens is in deze jaren wel geïnvesteerd in alternatieven (bijv. de aanleg van parkeer en fietstransferia en extra fietsenstallingen), en waren alle voorwaarden om pendeldiensten succesvol uit te voeren en te communiceren aanwezig. Voor aanduiding van pendelbussen of omrij-routes waren (klapborden) en billboards aangebracht; waren zogenaamde P-flyers gedrukt die ter plekke zouden worden uitgedeeld door de verkeerregelaars, en kon men op de website dagelijks kunnen zien of er pendelbussen werden ingezet of niet. Ook ondernemers aan het strand spelen een rol in het promoten van de maatregelen onder de strandbezoekers. Voorafgaand aan het strandseizoen bezochten de gemeenten alle strandtentondernemers om hen te voorzien van communicatie materiaal. Actieve kennisoverdracht Het project Bereikbaarheid Kust en de campagne ReachtheBeach stond in de belangstelling van de provincie Zuid-Holland. Ambtelijk is er diverse keren gesproken over de uitbreiding van de website ReachtheBeach met actuele informatievoorzieningen over de bereikbaarheid van de Zuid-Hollandse stranden. Om bekendheid met de website te krijgen zijn echter ook investeringen nodig in communicatie onderweg (langs de routes) en op het strand. Bovendien gaat het uiteindelijk om het communiceren van alternatieven. Ook daarin moet waarschijnlijk worden geïnvesteerd. De investering die Noord-Holland doet in Bereikbaarheid Kust is 6 tot 10 miljoen in periode 2004-2010. Vooralsnog zijn in Zuid-Holland dergelijke budgetten niet beschikbaar gesteld. Toepassingsmogelijkheden resultaat in de markt De activiteiten van de Regiecentrale hebben geleid tot een duidelijk beeld van wat per strand/ badplaats nodig is om het verkeer op drukke dagen te begeleiden en/of te verleiden naar alternatieven. Dit beeld is neergelegd in verkeer en vervoerplannen die bruikbaar zijn voor de komende jaren. In de verkeer en vervoerplannen is rekening gehouden met de wensen van betrokken partijen en is de taakverdeling ten behoeve van een goede uitvoering beschreven. De ervaring van de afgelopen jaren heeft er voor gezorgd dat kustgemeenten in hun begroting jaarlijks geld vrijmaken voor maatregelen gericht op de bereikbaarheid van de kust. Verwacht wordt dat een aantal Noord-Hollandse kustgemeenten inhuur van operationeel management en verkeerregelaars met ondersteunende communicatie voortzetten.
Mate van innovatie De Regiecentrale heeft er voor gezorgd dat nieuwe vraaggerichte systemen zijn beproefd voor het autoverkeer richting de kust. Het parkeren op afstand van het strand is een belangrijke optie voor veel gemeenten die hun kustplaats economisch willen versterken, maar uitbreiding van het parkeren aan de kust ongewenst achten gezien de natuurwaarden en overlast voor omwonenden. Kosten in relatie tot doelstelling programma De kosten van het Regiecentrale Bereikbaarheid Kust waren ten tijde van de Europese aanbesteding begroot op € 650.000 per jaar (alle kosten inclusief de kosten voor de communicatiecampagne). In de periode 2006-2008 bedroegen de werkelijke kosten ongeveer € 1.360.000. 3.4.2. Bijdrage aan de bereikbaarheid en kwaliteit van de leefomgeving Verbetering bereikbaarheid t.o.v. de huidige situatie Zie hiervoor tabel 2. Verbetering verkeers- en sociale veiligheid De inzet van verkeerregelaars op drukke knooppunten; routebegeleiding door bebording en de aanwezigheid van de operationeel manager en regiocoördinator die in nauw contact staat met de politie, hebben gezorgd voor een overzichtelijker en rustiger straatbeeld op de inzet dagen. Hierdoor neemt de verkeersveiligheid toe. Dit blijkt uit de logboeken van Traffic Support en uit de evaluatiebijeenkomsten met de regio’s. Toekomstige milieuwinst De Regiecentrale zet vooral in op het begeleiden van autoverkeer, als veroorzaker van files naar het strand en overlast voor hulpdiensten en omwonenden. Door verbeterde doorstroming en minder zoekgedrag worden minder kilometers gereden. In die zin is sprake van een lichte milieuwinst. Echte milieuwinst is te halen wanneer mensen de auto laten staan en met OV of de fiets reizen. Op basis van de uitvoeringsprogramma’s is geëxperimenteerd met het inleggen van diverse buslijnen. De Kustbus van Petten naar Den Helder bijvoorbeeld, rijdt langs diverse dorpen, campings en verblijfsaccommodaties en vervoert inwoners en verblijfstoeristen naar de stranden en/of slechtweer alternatieven. De Kustbus was zo succesvol dat deze inmiddels is opgenomen in de reguliere concessie tot en met 2016. Dat betekent dat op deze trajecten verblijfsrecreanten hun auto één of meerdere keren laten staan. Een ander geslaagd experiment was het inleggen van de buslijn Amsterdam-IJmuiden aan Zee. Deze buslijn was aanvankelijk niet in de dienstregeling opgenomen. In het kader van Bereikbaarheid Kust is de lijn als experiment ingelegd en mede door de extra promotie in de Reachthebeachcampagne is de lijn alsnog opgenomen in de concessie. Minder succesvol was de weekendstrandbus naar Bergen aan Zee vanuit Heerhugowaard/Alkmaar. Dit experiment is na twee seizoenen stopgezet vanwege te geringe reizigersaanbod. Verder is in de uitvoeringsperiode fors geïnvesteerd in maatregelen voor het fietsverkeer. Concrete voorbeelden zijn de ontwikkeling van Parkeer+Fietsterreinen in Bergen en Harenkarspel, de uitbreiding van fietsverhuurmogelijkheden in Castricum en Velsen (OV fietsbox), de plaatsing van duizenden extra fietsenstallingen bij de strandopgangen, en de verbeterde fietsbewegwijzering naar de kust. De voorwaarden voor gezond en
milieuvriendelijke fietsgebruik zijn in ieder geval gelegd. Een mooi voorbeeld is de fietsbereikbaarheid van het strand Noordpier in Velsen. Alle fietsvoorzieningen ontbraken. In 2010 ligt er een nieuw fietspad, kunnen fietsen mee met een watertaxi, en is er voldoende fietsparkeergelegenheid. 3.4.3. Slaagkans Slaagkans en betrokkenheid aanvrager In de aanvraag werd aangegeven dat de introductie van de regiecentrale weinig risico voor de provincie zou betekenen, omdat in de eerste jaren van het project (2004 en 2005) veel is geïnvesteerd in samenwerking met de regio’s, bestuurlijke commitment en dat bovendien al ervaring was opgedaan met operationeel management (contracten met Duin Consutancy). In de praktijk is gebleken dat deze inschatting juist was. Aanbieden van keuzemogelijkheden naar tijd en plaats De uitvoeringsprogramma’s waren gericht op auto- en fietsverkeer en collectief vervoer. De strandbezoeker maakt daarin haar eigen keuze. Wil deze strandbezoeker slim of aantrekkelijk reizen betekent dat vooraf informatie inwinnen. De website Reachthebeach is speciaal daarvoor in gericht. Per strand wordt over alle modaliteiten informatie gegeven: autoroutes gekoppeld aan parkeerplaatsen bij de kust; buslijnen rechtstreeks of als natransport van de trein; fietsroutes, fietsverhuurmogelijkheden en stallingen, etc. Naast deze statische informatie werd dagelijks geïnformeerd over de verkeersituatie op de hoofdwegen (link met verkeerscentrale ANWB) en over de eventuele inzet van pendelbussen. Tevens werd een link aangeboden naar de reistijdvergelijker van OV 0900-9292. De website is voor alle kustplaatsen nog operationeel tot en met 2009/2010, daarna wordt deze ondergebracht bij een andere provinciale website. Mate van betrokkenheid van derden Het project Bereikbaarheid Kust en de directe resultaten op straat in de zomerperiode hebben een nieuw elan gebracht in de samenwerking van partijen aan de kust. Aansluiting bij innovatiekracht van de aanvrager Het project Bereikbaarheid Kust is een belangrijke opstap voor de invoering van operationeel netwerkmanagement in de provincie Noord-Holland. In het kader van het uitvoeringsprogramma Zandvoort-Bloemendaal is reeds onderzoek gedaan naar mogelijkheid tot invoering van het dynamische verkeersmanagement in de regio Zuid-Kennemerland. Het gaat om een systeem voor het gehele jaar, met daarin ook een specifiek scenario voor een stranddag. Dit systeem dient in een dergelijk scenario straks ook om reizigers optimaal te verwijzen naar P+R en collectieve vervoeralternatieven. Momenteel investeert de provincie samen met de regio in: • het optimaliseren van de doorstroming op de routes naar de kust (regeltechnische en infrastructurele maatregelen) • het plaatsen van camera’s en het koppelen van informatie uit VRI’s en dynamische parkeersystemen om verkeersdrukte te kunnen monitoren • het plaatsen van dynamische route-informatiepanelen (DRIP) om het verkeer te informeren • de daadwerkelijke sturing van het verkeer (operationeel management) vanuit een provinciale verkeerscentrale.
Operationeel management Bereikbaarheid Kust is daarmee opgeschaald naar het managen van alle verkeerstromen met als doel reistijd betrouwbaar te maken en reistijd niet langer te laten duren, terwijl het wegennet optimaal wordt benut. Het eindrapport “Naar operationeel netwerkmanagement in Zuid-Kennermerland” is bijgevoegd in bijlage 7.
4. Toelichting op gemaakte kosten 4.1 Directe loonkosten Het betreft hier de loonkosten met betrekking tot de opdrachtverlening en sturing Traffic Support door de provincie Noord/Holland gedurende 3 jaar: Bij het project Bereikbaarheid Kust (in drie afzonderlijke regio’s) is vanaf 2004 tot en met heden fulltime een beleidsadviseur betrokken. Tevens is sprake geweest van projectondersteuning. De rol van de provincie Noord-Holland ten tijde van het opstellen van de programma’s was initiërend. Zodra de uitvoeringsprogramma’s waren vastgesteld werden taken verdeeld tussen de betrokken partijen (provincie en gemeenten). De provincie heeft tijdens de uitvoeringsfase zowel een coördinerende rol om samenhang en voortgang van het programma te bewaken, als een trekkersrol ten aanzien van bepaalde programmaonderdelen. Elke maatregel in het programma werd namelijk beschouwd als een project. Elk project had een eigen trekker vanuit één van de betrokken organisaties. Gemeenten zijn trekker van infrastructuurprojecten (vanuit hun verantwoordelijkheid als wegbeheerder). De provincie is trekker van inhuur van het operationeel management (met daaronder de inzet van verkeerregelaars en pendelbussen, en de corporate en dedicated communicatie) en het monitoring onderzoek. Dit vanwege het innovatieve karakter van deze diensten en het feit dat deze in meer gebieden werden beproefd en toepasbaar zijn. Met betrekking tot de provinciale taak het operationeel management in te huren (inclusief verkeerregelaars, pendelbussen en communicatie) is een bestek geschreven en een Europese aanbesteding gedaan. Ter advisering en begeleiding daarvan is een adviesbureau ingehuurd. Vervolgens heeft de provincie de opdrachtgeverrol vervuld (voorbereiding implementatie, overleg en monitoren, rapportage+verantwoording, procesmanagement ten aanzien van de Regiecentrale Bereikbaarheid Kust). Verantwoording: In de administratie van de provincie is het aantal bestede uren niet verder onderverdeeld naar projectonderdelen. Gesteld wordt dat coördinatie 5/10 van de tijd kostte, het opdrachtgeverschap ten aanzien van het operationeel management 3/10, en het opdrachtgeverschap voor onderzoek 2/10. Met het (onderhoud) van het opdrachtgeverschap ten aanzien van het operationeel management zijn daadwerkelijk meer uren gemoeid dan voor de subsidie aanvraag was geraamd. In 2006 en 2007 was inhuur van projectassistentie (Jonge honden respectievelijk Grontmij) noodzakelijk omdat voor dit project geen formatie bij de provincie beschikbaar was (vanwege reorganisatie). In 2008 heeft projectleider zonder projectassistentie gewerkt. De
daadwerkelijke kosten die gemaakt zijn bedragen meer dan de begrote kosten waarop de subsidie is gebaseerd. De inhuur van de projectassistent zijn onder kosten van derden verantwoord.
4.2 Kosten materialen/hulpmiddelen Niet opgevoerd. 4.3./4.4. Aanschafkosten machines, apparatuur Niet opgevoerd. 4.5. Kosten octrooi/kennisverwerving Niet opgevoerd. 4.6. Kosten van derden terzake van de verlening van diensten Traffic Support maakte in haar offertes onderscheid tussen een aantal onderdelen conform de uitvraag van de provincie in bijlage 2. Ook de facturering van Traffic Support is daarop geënt. Het betreft de kostenonderdelen Vaste Kosten Regiecentrale, Variabele Kosten Regiecentrale, Communicatie en Uitvoeringskosten. In de aanvraag voor SenterNovem subsidie zijn de activiteiten anders benoemd. Deze subsidieaanvraag vond eerder plaats dan de Europese offerteuitvraag en gunning. In het verzoek om subsidievaststelling zijn de in de subsidieaanvraag genoemde onderdelen daarom herleid naar de door Traffic Support in rekening gebrachte kostenonderdelen. De in de subsidieaanvraag genoemde onderdelen: “Overall management”, “Projectmanagement deelclusters”, “Officemanagement en projectsecretariaat” en “Backoffice” betreffen de door Traffic Support opgevoerde Vaste Kosten Regiecentrale Het gaat om hier de kosten van de volgende activiteiten van Traffic Support. - Overleg met betrokkenen in de regio’s - Overleg met de opdrachtgever - Intern overleg en afstemming - Planontwikkeling (scenario’s) voor de regio’s - Samenstelling draaiboek voor de regio’s - Onderhoud contracten van de leveranciers (o.a. pendelbussen) - Projectbureau en Desk Support (backoffice) - Ontwikkelen Digitale Regiecentrale - Diversen (onvoorzien). Het in de aanvraag genoemde “Overallmanagement tijdens de inzetdagen”, en de “Uitvoering (implementatie mobiliteitsmanagement)” zijn door Traffic Support onder gebracht in de kostenpost Variabele kosten Regiecentrale. Bij deze kostenpost van Traffic Support gaat het om: 1. de kosten voor training door de operationeel manager aan verkeerregelaars/ pendelbuschauffeurs 2. de kosten voor inzet van verkeerregelaars
3. de kosten voor de aanwezigheid tijdens inzetdagen van de operationeel manager en de regiocoördinatoren (aansturing verkeerregelaars, pendelbuschauffeurs, overleg met de direct betrokkenen (bijv. politie en ondernemers) en het verzorgen van logboeken, onderhoud digitale regiecentrale tijdens de inzetdagen). Tot slot zijn door Traffic Support kosten opgevoerd die betrekking hebben op de subsidiabele post “Projectcommunicatie clusters”. Het betreft kosten voor Communicatiemanagement en uitvoeringsbegeleiding door Traffic Support en Awareness betreffende het ontwikkelen van communicatieboodschappen c.q. communicatiemiddelen. De kosten voor al deze activiteiten in de jaren 2006, 2007 en 2008 zijn opgenomen in onderstaande tabel 3 (zie ook bijlage 5 financiële paragrafen in de eindrapportages van Traffic Support). Tabel 3: Kosten Traffic Support ten aanzien van de subsidiabele activiteiten 2006 Vaste kosten Regiecentrale Programma-, clusterofficemanagers, backoffice Variabele kosten Regiecentrale Programmamanagement Uitvoering Communicatiemanagement Projectcommunicatie Totale subsidiabele kosten
2007
Totaal subsidiabele kosten
2008 € 64.615,59
€ 97.610,00
€ 97.787,10
€ 260.096,59
€ 121.020,44
€ 13.497,13
€ 79.000,00
€ 213.517,57
€ 21.815,00
€ 59.010,75
€ 23.634,39
€ 104.460,14
€ 240.445,44
€ 170.378,88
€ 167.249,98
€ 578.074,30
Toelichting op bedragen: De vaste kosten Regiecentrale betrof in 2008 twee regio’s, terwijl in 2006 en 2007 deze betrekking had op drie regio’s. De variabele kosten in 2007 waren erg laag. Er was slechts 1 dag inzet i.v.m. het slechte zomer weer. De kosten voor projectcommunicatie in 2007 lagen fors hoger i.v.m. uitwerking concept P+R met natransport in de regio Zandvoort-Bloemendaal. Het concept betrof eveneens het inrichten van een vrije busbaan en de communicatie daarom heen.
4.7. Reis en verblijfskosten Niet opgevoerd. 4.8. Totale projectkosten De totale projectkosten betreffen: Werkelijke subsidiabele kosten
Geraamde kosten in aanvraag Projectleider inclusief 40% opslag Totale loonkosten Projectassistentie kosten Traffic Support Totale kosten derden
€ 50.616
€ 668.500
€ 40.167 € 22.199 € 578.075 € 600.274
Totale kosten
€ 739.116
€ 640.441
Conclusie In het kader van Bereikbaarheid Kust is ervaring opgedaan met het invoeren van operationeel management om het strandverkeer op drukke dagen te begeleiden. Omdat de verkeerssituatie is iedere Noord-Hollandse kustplaats anders is, is maatwerk toegepast. Operationeel management blijkt vooral meerwaarde te hebben daar waar het bieden van alternatieven voor autoverkeer noodzaak is gelet op de parkeercapaciteit in de betreffende kustplaats. Is de noodzaak er niet, dan biedt investering in juiste bebording of (dynamische) parkeerverwijzing voldoende soelaas. In de regio Zandvoort-Bloemendaal waar de verkeer- en parkeerdruk het hoogst is, en bovendien een dagelijkse problematiek, is opschaling naar een operationeel netwerkmanagement voor de hele regio aan de orde.
Bijlagen 1. Uitvoeringsprogramma’s Bereikbaarheid Kust 2. Europese aanbesteding offerte uitvraag Regiecentrale Bereikbaarheid Kust 2006-2009 3. overeenkomst met en opdrachtbrieven 2006,2007,2008 aan Traffic Support 4. voorbeeld draaiboek inzet verkeerregelaars en pendelbus 5. Evaluatierapporten Traffic Support en Awareness 2006,2007,2008 6. Voorbeeld voortgangrapportage en eindrapportage Bereikbaarheid Kust 7. Eindrapport operationeel netwerkmanagement in Zuid-Kennemerland 28 januari 2009 Provincie Noord-Holland
