MKB INNOVATIE TOP100. Minder water meer groei. Nummer 1. Liesbet Hulshof

MKB

NRC

Economie

INNOVATIE TOP100

Nummer 1

Minder water meer groei D

e hele wereld komt naar Dacom in Emmen voor de TerraSen, een sensor waarmee bodemvocht kan worden gemeten op verschillende dieptes. Dacom zet de gegevens om in een advies voor boeren: de computer rekent uit hoeveel water gewassen nodig hebben voor optimale groei. Dat kan fikse waterbesparingen opleveren, in Tunesië bleken boeren met 50 procent minder water toe te kunnen. Bodemsensoren bestaan al langer, maar niemand had de data nog omgezet naar adviezen. Jan Hadders, oprichter van het bedrijf Dacom, is zelf voormalig akkerbouwer. Hij begrijpt wat boeren nodig hebben. Dochter Janneke, directeur en mede-eigenaar van Dacom: „ Met nieuwe technieken wil Dacom boeren gedurende het groeiseizoen adviseren wat ze beter kunnen doen. Op gebied van bemesting, bespuiting en nu dus ook bewatering”. Wereldwijd gaat 70 procent van het zoetwater naar landbouw. Hadders: „Veel Arabische landen hebben een watertekort, ze pompen het op uit de woestijn. Het is een eindige bron”. Toch wordt vaak in deze landen juist teveel water gebruikt. Landbouwers maken er gebruik van grote waterinstallaties die je met één druk op de knop in werking zet. „Je merkt dat als het makkelijker wordt om water te geven, er ook meer water wordt gebruikt. Uit de gegevens die de TerraSen heeft gemeten blijkt dat boeren in bijvoorbeeld Egypte en Tunesië de helft minder water kunnen geven.” Door de uitvinding van TerraSen is de omzet van Dacom met 35 procent gestegen. „Inmiddels moet elke serieuze organisatie een beleid hebben op het gebied van duurzaamheid. Wij passen perfect in dat plaatje, de bodemsensor is een gouden greep geweest.”

Liesbet Hulshof

Foto Rien Zilvold

NRC Handelsblad Donderdag 26 mei 2011

2 MKB InnovatieTop 100 Economie

Matchmaker voor innovatie Nederland presteert goed als het gaat om innovatie. Syntens speelt daarbij een belangrijke rol. Maar de bezuinigingsplannen van de regering beloven weinig goeds voor de innovatiekracht van ons land, stelt Piet van Staaduinen, directeur van Syntens en bedenker van de Innovatie top 100.

Michèle de Waard

N

ederland bulkt van de kennis. We zijn een kleine wereldmacht op het gebied van onderzoek, vernieuwing, patenten, de wetenschap. Maar vertellen ondernemers, wetenschappers hun dromen? De kenniswereld mag zich best meer open stellen voor het bedrijfsleven.” Piet van Staalduinen, directeur van Syntens en initiatiefnemer van de MKB Innovatie Top 100, weet waarover hij praat. Hij was jarenlang werkzaam bij TNO in Delft voordat hij vier jaar geleden de leiding kreeg over Syntens. Deze private organisatie opereert als kennismakelaar en adviseur tussen de wetenschappelijke instellingen en het bedrijfsleven. Syntens werkt vooral voor de kleinere MKB-bedrijven met gemiddeld twintig tot vijftig medewerkers. De meest gestelde vraag aan Syntens van MKB-bedrijven die willen vernieuwen is: „Wie heb ik hiervoor nodig?”, vertelt directeur Van Staalduinen. Syntens heeft in de dertien jaar van zijn bestaan, een uitvoerig innovatienetwerk voor ondernemers opgebouwd. Eigenlijk al sinds 1910 toen de Rijksnijverheidsdienst werd opgericht. Want de overheid stimuleert innovatie binnen het MKB al veel langer. De honderd meest innovatieve bedrijven, die in het kader van de MKB Innovatie Top 100 worden gepresenteerd, hebben hun weg naar vernieuwing in ieder geval al weten te vinden. De meesten met behulp van Syntens. Zes jaar geleden nam Syntens het initiatief tot instelling van de MKB Innovatie Top 100, dit jaar mede gesteund door Mercedes-Benz en NRC Handelsblad. „Iedereen kent Tomtom en Apple”, zegt Van Staalduinen, civiel ingenieur. „Maar wie kent Drymer, QuickHedge of Synbra, de winnaar van vorig jaar. Zij halen nooit de voorpagina van de kranten. Syntens wil met de Top 100 de vele kleine innovatieve bedrijven een gezicht geven.” De vernieuwingsdrift komt vaak uit het MKB. Het midden- en kleinbedrijf is „ongelooflijk belangrijk voor de innovatieve economie die we willen zijn”, stelt Alexander Rinnooy Kan. De voorzitter van de Sociaal-Economische Raad, voormalig ING-bankier en oud-rector magnificus van de Erasmus Universiteit, zat in de jury van de Innovatie Top. Grote vernieuwingen komen per definitie uit het MKB, stelt Van Staalduinen. De toepassing van de duurzame led-verlichting kwam niet van Philips, maar het waren MKB-bedrijven die van de vinding business maakten. De Syntens-directeur geeft onmiddellijk toe dat Nederland is gezegend met een aantal stevige trekpaarden zoals Philips, Unilever, Shell of Akzo Nobel die met hun uitgebreide R&Dlaboratoria ook weer honderden cre-

Syntens-directeur Piet van Staalduinen. Foto NRC Handelsblad, Rien Zilvold

Syntens helpt midden- en kleinbedrijf de juiste partners te vinden bij vernieuwing atieve spin-offs opleveren. Nederland streeft naar een plek op de top-vijf van meest innovatieve landen in de wereld. Toch blijft Nederland op het gebied van onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten achterlopen, blijkt uit internationaal onderzoek. Volgens onderzoek van het Amerikaanse R&D Magazine eerder dit jaar blijven de uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling in Nederland met 1,6 procent van het bruto binnenlands product in 2010 achter bij het Europese gemiddelde. Duitsland staat met uitgaven die overeenkomen met 2,3 procent van het bbp op plaats vier; Nederland is nummer zeventien op de ranglijst die wordt aangevoerd door Amerika. Van Staalduinen relativeert de ranglijsten. Hij pakt het ‘Innovation Union Scoreboard’ van de Europese Unie erbij, dat dit jaar werd gepubliceerd. Daaruit blijkt dat Nederland er in Europa op de achtste plaats juist beter dan gemiddeld voorstaat.

I

n het rapport wordt Nederland een innovatief land genoemd met „bovengemiddelde prestaties’’. De open, uitstekende en aantrekkelijke onderzoeksomgeving wordt geprezen. De relatieve zwakte

van Nederland zijn de investeringen van bedrijven en de innovators. Toch geeft ook het Europese scoreboard geen zuiver beeld, zegt Van Staalduinen, want in de statistieken worden alleen bedrijven vanaf tien werknemers geteld. „Jonge techno-starters worden niet meegerekend, terwijl daar vaak de meeste innovatiekracht zit”, weet de Syntens-directeur. Bovendien kan een ondernemer wel innovatief zijn, maar doorslaggevend is dat hij erin slaagt zijn product succesvol op de markt te brengen. „De meeste ranglijsten zien over het hoofd waar de werkelijke potentie aan vernieuwing zit bij het MKB’’, zegt Van Staalduinen. Er is volgens hem volop kennis in Nederland maar die moet wel te gelde worden gemaakt. Vooral kleinere bedrijven blijken moeite te hebben om kennisnetwerken aan te boren. Precies op dat snijvlak speelt Syntens een rol, want de organisatie van 350 man beschikt over een uitgebreid netwerk van tienduizenden ondernemingen, wetenschappers en kennisinstellingen. „We zijn klankbord, we adviseren en zijn matchmaker”, zegt Van Staalduinen. Zo heeft Syntens volgens Harrie Evers van Norm-Teq zijn be-

drijf „geduwd, geholpen en in verbinding gebracht met een kennisinstelling om te vernieuwen”. Daardoor kon de technologische ondernemer, die specialist is in innovatieve bevestigingsmiddelen voor balkonplaten in enkele jaren groeien naar een bedrijf van 36 medewerkers. Vorig jaar waren de 250 innovatieadviseurs van Syntens sparringpartner voor zeker zesduizend MKB-ondernemers.

H

oogleraar Cees de Bont, decaan Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft, noemt Syntens een belangrijk bruggenhoofd naar het MKB. Van de stroom ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf die bij projecten en studieopdrachten is betrokken, is zo’n dertig procent toe te schrijven aan de inspanningen van Syntens, schat De Bont. Maar de inspanningen van Syntens kunnen niet verhelpen dat het kabinet, in al zijn bezuinigingswoede, de komende jaren 500 miljoen euro bespaart op innovatiesubsidies. „Het kabinet-Rutte vindt innovatie juist belangrijk en heeft de innovatie zelfs in de naam van het ministerie opgenomen (Economische Zaken, Landbouw & Innovatie). Maar de iro-

nie is dat er tegelijkertijd fors op bezuinigd wordt’’, zegt Van Staalduinen. Het kabinet kiest bij innovatie principieel voor minder subsidies. Wel kunnen bedrijven die innoveren gebruik maken van royaler fiscale aftrekposten via regelingen zoals de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) en de Innovatie Prestatie Contracten. Ook wil minister Verhagen (EL&I) een aantal topgebieden in het bedrijfsleven zoals chemie, energie en de creatieve industrie, meer stimuleren. Het zijn ingrijpende beleidsveranderingen, meent Van Staalduinen. „Er is eenvoudig minder geld voor doelgerichte projecten op het gebied van innovatie en dat heeft zijn weerslag op kleinere bedrijven.” Toch is de Syntens-directeur niet pessimistisch. Bij de deelnemers aan de zesde Innovatie Top 100 heeft hij opnieuw de kracht van innovatieve ondernemers ervaren: „Ze zijn volhardend. Doorbijters. Ze willen koste wat kost te midden van de grote concurrentie een plekje zien te veroveren. Ze gaan helemaal voor hun idee. Ze willen hun nieuwe product ontwikkelen, vaak stap voor stap of in een geheel nieuwe markt afzetten. Dat vind ik bewonderenswaardig”.

NRC Economie

Innovatie is cruciaal voor de Nederlandse kenniseconomie. Samenwerking tussen kleine en grote bedrijven is de uitdaging. Een bijlage over muizen, olifanten en ecosystemen.


4 MKB Innovatie Top 100 Economie Juryrapport

Innovatie top 100

Koplopers in het midden- en kleinbedrijf

Akoestische stress, lassen zonder naden en factureren via de email: vernieuwing komt in vele varianten. De top tien van de Innovatie Top100.

D

AcceptEmail, Amsterdam

e vernieuwingsdrift komt uit het midden- en kleinbedrijf en dat is essentieel voor een goed renderende Nederlandse economie. Vernieuwingen kennen vaak een lange weg naar succes. Een innovatie is meer dan een uitvinding. Een succesvolle innovatie is pas geslaagd als de markt het product of dienst adopteert. De jury let daar steeds meer op. En dat is de reden dat ook dit jaar enkele prachtige diensten en producten niet door de laatste schifting zijn gekomen. De honderd bedrijven in de MKB Innovatie Top 100 hebben daarom een proeve van bekwaamheid doorstaan om zo ver te komen. Ze kunnen worden gezien als koplopers van het MKB van wie er eigenlijk nooit genoeg zijn. Zeker op het gebied van het toepassen van hoogwaardige kennis – en waarmee we echt het verschil kunnen maken in ons land – is nog veel te winnen. De zesde editie van de MKB Innovatie Top 100 is er weer een om in te lijsten. De jury is unaniem over de nominaties voor de top vijf. Zo is de jury verguld dat een vrouwelijke ondernemer in de prijzen is gevallen. Ook haar innovatie, een beregeningssysteem dat een bijdrage kan leveren aan de voedselschaarste in de wereld, is er een om trots op te zijn. Het rendeert al en kan wereldwijd een grote impact krijgen ook mondiaal. Maar ook 3D Metal Forming uit Lelystad kan met lassen zonder naden een impuls geven aan de regionale bedrijvigheid in Flevoland. Een miljoenenmarkt ligt in het verschiet. AcceptEmail uit Amsterdam bewijst dat Nederlandse mkb-bedrijven ook op het gebied van diensteninnovatie veel kunnen betekenen. Optelec uit Barendrecht zorgt er voor dat blinden en slechtzienden geschreven tekst kunnen horen. Een hoogstaande technologische innovatie die goed is voor een hoge notering. Tot slot staat Sound Intelligence uit Amersfoort in de top 5. Het detectiesysteem voor geluid dat zij maken, herkent agressie op straat maar wordt inmiddels ook succesvol in de zorg toegepast. Met deze service kan het gros van de valse alarmen worden uitgefilterd en dat is hard nodig in een sector waar meer zorg nodig is, maar het werk door minder mensen moet worden uitgevoerd. In algemene zin is de jury opgevallen dat op alle fronten het aantal innovaties groot is qua omvang en importantie. Een doorbraak is er dit jaar voor de creatieve sector met tastbare producten op het gebied van design en gaming. Alleen de sector logistiek, groothandel en maritiem blijft al enkele jaren achter op de rest. Daarnaast is duidelijk dat de sector bouw in zwaar weer verkeert. Het aantal innovaties, ook bij de toeleveranciers, is duidelijk minder dan voorgaande jaren. Tot slot is duidelijk dat internet en zakendoen steeds meer en beter met elkaar verbonden zijn. Enkele jaren geleden was het geen uitzondering wanneer een nominatie werd ingediend zonder vermelding van een website of dat de innovatie niet te zien was op de site. Opvallend is nog wel dat menig ondernemer zijn privé e-mailadres gebruikt als contactadres. Dat moet nog professioneler kunnen. De jury heeft met veel plezier haar werk gedaan, mede door het prima voorwerk van de expertpanels en de haalbaarheidsonderzoeken van NL Agentschap.

Alexander Rinnooy Kan

De jury Alexander Rinnooy Kan: voorzitter Sociaal Economische Raad.

Scarlett Kwekkeboom-Janse: vrouwelijk ondernemer van het jaar 2001.

8

E-factureren en betalen via e-mail AcceptEmail biedt een alternatief voor acceptgiro’s, papieren rekeningen en herinneringen. Dat is aantrekkelijk voor bedrijven die hun facturatie- en herinnerproces sneller, goedkoper en efficiënter willen inrichten. De klant ontvangt een digitale factuur of herinnering als e-mail in zijn mailbox. Met enkele muisklikken kan het bedrag via zijn eigen bank (iDEAL) direct worden overgeboekt. Ondanks de complexe technologie is AcceptEmail eenvoudig te implementeren. De verzender heeft inzicht in de verzonden facturen en kan real-time volgen hoeveel ontvangers de factuur of herinnering hebben ontvangen, geopend, doorgeklikt en natuurlijk betaald.

3

www.acceptemail.com

Dacom, Emmen

www.dacom.nl

10

www.ferdar.nl

Hoek Transport, Utrecht Jan Meeus: chef economie van NRC Handelsblad

Joris Craandijk: innovatieconsultant, bedenker van de beertender

Bart Stomphorst: mede oprichter postbedrijf Sandd en investeerder.

Optelec, Barendrecht Van gedrukt naar spraak met één druk op de knop De Optelec ClearReader+ van Optelec is een draagbaar en intuïtief te bedienen voorleesapparaat dat gedrukte tekst omzet in spraak. Met één druk op de knop wordt tekst ingescand en binnen enkele seconden voorgelezen in een taal, stem, volume en snelheid naar voorkeur. Met dit compacte en eenvoudig te bedienen hulpmiddel krijgen blinden, slechtzienden en dyslectici toegang tot tijdschriften, kranten, boeken, brieven en andere tekstdocumenten die zij anders niet of slecht kunnen lezen.

Elektrische voertuigen bevoorraden historische binnensteden Cargohopper is een systeem dat distri-

www.shufflemix.com

Sound Intelligence, Amersfoort Akoestische stress detectie De software van Sound Intelligence analyseert en interpreteert geluiden. Dit maakt het mogelijk emoties zoals agressie en angst te herkennen, bijvoorbeeld in publieke ruimten, het openbaar vervoer, maar ook in de zorg waar vaak sprake is van valse meldingen. Door toepassing van deze technologie kunnen de meeste valse meldingen (soms wel duizenden per nacht in een middelgrote zorginstelling) er uit worden gefilterd. En dat biedt veel kansen in de zorgsector waar de komende jaren steeds meer mensen verzorgd moeten worden.

6

www.optelec.com

Recent Toys International, Amsterdam

www.soundintel.com

3Dimerce Solutions, Eindhoven Eenvoudig managen van beeldmateriaal van producten 3Dimerce Solutions is gespecialiseerd in creatie en management van productbeeldmateriaal op basis van een eigen 3D-technologie: OneShot®. Hiermee kan van een product een digitale 3D-replica worden gemaakt, waarmee gedurende de levenscyclus van het product alle denkbare vormen van productbeeldmateriaal kunnen worden onttrokken. Van productfotografie tot interactieve 3D-productdemo’s, maar ook productvideo’s voor 3D-TV en instore-presentaties, augmented reality en in-game advertising van een product. Een uitkomst voor grote merken met veel marketingactiviteiten, waar nu nog voor elke campagne en elk project een afzonderlijk 3D-model moet worden vervaardigd.

2

Spellen laten hersens kraken Recent Toys International bedenkt en maakt brainteaser-puzzels en ontwikkelde zich tot een belangrijke marktspeler in de niche van de 3D-puzzels. Het spel Brainstring is al jaren een verkoopsucces, omdat Recent Toys er telkens weer een nieuwe variant op weet te bedenken. Het is een concept waarbij elastieken, die aan de buitenzijde van een object worden verplaatst, in de binnenzijde een knoop veroorzaken. Recent Toys maakt aantrekkelijke producten met voldoende verrassing en intellectuele uitdaging om te kunnen concurreren met internet- en consolespellen.

5

iCollector: intelligente verzamelaar in het magazijn De iCollector van Ferdar is een stelling met een aantal beweegbare draagarmen die goederen kan verzamelen, opslaan en uitleveren. Automatische bevoorrading aan de ene kant, automatische itempicking aan de andere kant. Ideaal voor bedrijven met grootschalige distributie, zoals in de farma- en agro-industrie, en webshops. De robottechnologie maakt het verzamelen van orders minder foutgevoelig en minder fysiek belastend. Ook is veel minder mankracht nodig, waardoor op loonkosten kan worden bespaard.

vert veel minder tot vrijwel geen afval of reststoffen.

7

4

Slim water geven aan gewassen Dacom heeft zich met het TerraSen™systeem gespecialiseerd in irrigatiemanagement. Bodemvochtsensoren in het veld van de teler laten zien wat de dagelijkse wateropname is in de verschillende bodemlagen van het gewas. Met deze informatie wordt het optimale tijdstip van beregenen bepaald. Zo kunnen gewassen groeien onder de best mogelijke omstandigheden, zonder verspilling van water. Uit proeven met het systeem is gebleken dat de hoeveelheden water en meststoffen voor het telen van aardbeien teruggebracht kunnen worden tot 48 procent, zonder negatieve effecten op gewasopbrengst en -kwaliteit. De technologie van Dacom draagt zo bij aan een duurzame voedselproductie.

Ferdar Automation Technology, Almere

butie van goederen mogelijk maakt in moeilijk bereikbare en kwetsbare historische binnensteden. Cargohopper maakt gebruik van extra overlaadpunten net buiten het centrum en elektrische voertuigen, uitgerust met zonnepanelen. Ook collega-vervoerders kunnen via dit systeem goederen laten vervoeren. Met Cargohopper zorgt Hoek Transport voor minder vrachtauto’s en bestelbussen in de binnenstad, een betere doorstroming van het verkeer, een grotere verkeersveiligheid en een betere luchtkwaliteit.

www.recenttoys.com

Shuffle-Mix, Barneveld

www.3dimerce.com

1

Slimme mixer voor voedingsmiddelenindustrie Shuffle-mixen is een nieuwe manier van beluchten van vloeistoffen, gebaseerd op het oeroude principe van het karnen van melk. Hierbij beweegt een schijf aan een steel op en neer in de karnkuip. Bij de Shuffle-Mix zijn schijven achter elkaar op een as geplaatst, waarmee een werveling ontstaat waardoor de ingebrachte lucht zich zonder moeite in de vloeistof laat ondermengen. Deze manier van mixen is 30 procent goedkoper dan andere methoden, kost 60 procent minder energie en le-

3D-Metal Forming, Lelystad

Lassen zonder naden 3D-Metal Forming ontwikkelt en produceert dubbelgekromde aluminium producten uit één stuk. Denk aan de wijzerplaat van een klok of de buitenbekleding van een zwembadgebouw. Maar ook voor een cockpit van Airbus en een nucleaire ketel van Euratom heeft het bedrijf een prototype gemaakt. Dankzij ‘explosief vervormen’ kunnen gecompliceerde vormen en materialen die niet gemakkelijk te bewerken zijn, toch worden geproduceerd. Hierbij komt minder CO2 vrij dan bij conventionele productiemethoden, bijvoorbeeld met zware persen.

9

www.3Dmetalforming.com


5

De muizen krijgen weinig ruimte Door Marcel aan de Brugh

D

e eerste windturbine, de eerste led-lamp, de eerste elektrische auto. Allemaal ontwikkeld door kleine bedrijfjes. Maar wat gebeurt er als zo’n bedrijfje met zijn baanbrekende vinding de markt op gaat? Het stuit op gevestigde spelers. En wat doen die? Tegenwerken. Het is een patroon dat Marko Hekkert steeds weer ziet. Hij is hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, en bestudeert de dynamiek van innovatie. „Radicale innovaties worden vaak op de markt gebracht door kleine bedrijven”, zegt hij op zijn kamer, op de tiende verdieping. Maar grote vernieuwingen die in potentie de bestaande marktverhoudingen overhoop kunnen halen, zijn niet in het belang van gevestigde spelers. Ze bedreigen hun eigen producten, hun marktaandeel, hun overlevingskansen. „Het is dus logisch dat grote bedrijven zich met hand en tand verzetten tegen dit soort aanvallers, en dat ze defensieve strategieën ontwikkelen”, zegt Hekkert. Hij heeft daar niet eens zo heel veel moeite mee. Het hoort bij het spel. Maar het wordt anders als het verzet remmend werkt op de richting die de samenleving op wil. Heeft u daar voorbeelden van? „Neem voeding. Wat wil de mens? Vet, zout, en zoet. Dat geeft de meest optimale bevrediging. Dus leveren grote voedingsmiddelenbedrijven dat. In grote massa’s. Wij consumeren het net zo hard, en we zien ons gemiddelde gewicht gevaarlijk toenemen. Dat is maatschappelijk zeer ongewenst. Bedrijven zouden iets aan hun producten moeten doen, maar het blijkt extreem lastig om ze op een ander spoor te krijgen. „Hetzelfde zie je in de farmaceutische industrie bij het gebruik van proefdieren. De samenleving wil dat gebruik verminderen. Al decennia wordt er aan alternatieven gewerkt. Maar de bedrijven nemen ze niet op in het repertoire. Ik vind dat maatschappelijk onverantwoord.” U bestudeert met name duurzame energie. Wat ziet u daar? „Hetzelfde. Grote bedrijven hebben allerlei strategieën om baanbrekende innovaties tegen te houden, of af te remmen. We hebben anderhalf jaar geleden een oproep gedaan. Ondernemingen die hiervan het slachtoffer waren geworden konden zich melden. Er kwamen vijftien reacties. Dat viel me eigenlijk nog tegen. Het waren wel allemaal mensen die hevig gefrustreerd bleken door het gedrag van grote spelers. We onderzoeken die gevallen nu, om te achterhalen of ze kloppen, en hoe innovaties precies zijn tegengewerkt.” Kunt u daar iets meer over zeggen? „Dat is in dit stadium nog lastig. Het

Grote bedrijven beschermen hun producten en werken innovaties van kleine bedrijven soms moedwillig tegen, zegt Marko Hekkert.

Bedrijven krijgen meer belastingvoordeel... Totaal MKB in miljoenen euro’s

1.037 848 755

554

506

501

368

355

375

2006

2007

2008 2008

586

2009 2009

2010 2010

o aanvragende bedrijven stokt... ooi ...maar het aandeel octrooiaanvragende

120 110 100 90

(Index 2003=100) ’03 ’04 ’05 ’066 ’07

a t gebrachte producten of diensten daalt ark ...en het aantal op de markt 60

Percentage van bedrijven welke nieuwe producten of diensten leveren

50 40 30 20 10 0

Marko Hekkert Foto Nrc Handelsblad, Rien Zilvold

moet verder worden uitgezocht. Wel kan ik zeggen dat er bijvoorbeeld nogal wat bedrijfjes met elektrische auto’s bezig waren die het niet hebben gered. Ik vind dat opmerkelijk. Ik wil uitzoeken hoe dat kan. Hoe de diverse partijen daarin een rol hebben gespeeld. Wat ik in het algemeen kan zeggen, is dat je in de energiewereld heel duidelijk mechanismen ziet die de intrede van duurzame technologieën afremmen.” Welke? „Het begint ermee dat je twijfel zaait. Je zegt bijvoorbeeld: er is helemaal geen klimaatopwarming. Hoewel de wetenschappelijke wereld uitzonderlijk unaniem is over het feit dat opwarming wél plaatsvindt, hoor je nog steeds veel dissidente geluiden. Van de Amerikaanse oliemaatschappij ExxonMobil is bekend dat zij jarenlang partijen heeft ingehuurd om twijfel te zaaien. „Een andere strategie is dat je als gevestigde partij het probleem erkent, en dat je vervolgens zélf een alternatief product ontwikkelt. Dat is dan natuurlijk wel iets dat prima in je eigen straatje past. Een voorbeeld is de ondergrondse opslag van CO2. Je kunt blijven produceren en uitstoten. Je stopt het vervolgens gewoon onder de grond. Met subsidie nota bene. Andere alternatieven, zoals wind- en zonne-energie, wordt het daardoor lastiger gemaakt om door te breken.

okt ’99

okt mrt ’00 ’02

jun aug mei jun ’03 ’04 ’05 ’06

jun ’07

jul ’08

jun ’09

jul ’10

Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum (2010), Agentschap NL

„Wat de gevestigde orde ook doet: zij onderschrijft dat sommige nieuwe vindingen erg veelbelovend zijn, maar zij zegt er dan wel bij dat het nog erg lang duurt voordat ze commercieel interessant worden. In Californië is een paar jaar geleden een wetsvoorstel opgesteld om alleen nog auto’s toe te staan die geen schadelijke stoffen uitstoten. De elektrische auto bestond toen al, maar zij sloeg in de markt niet aan. Niemand weet waarom niet. De oliemaatschappijen presenteerden, als een duveltje uit een doosje, hun eigen variant de waterstofauto. Ze zeiden er wel bij dat het nog heel lang zou duren voordat die commercieel interessant zou zijn. Waarop de beleidsmakers de wetgeving tenminste tien jaar hebben uitgesteld. „De laatste strategie is meer op de nieuwe, innovatieve bedrijfjes gericht. Je kunt als groot bedrijf bijvoorbeeld zelf kennis op een nieuw gebied ontwikkelen en patenteren. Daarmee belet je anderen die kant op te gaan. En zelf doe je er vervolgens niks meer mee. Of je koopt patenten rechtstreeks op om ze vervolgens in de koelkast te zetten. Een andere optie is dat je een samenwerking start met een innovatieve speler, waarna je de samenwerking laat mislukken.” En dit gebeurt allemaal in Nederland? „We weten dat binnen de energiesector al deze strategieën worden benut. Dat heeft een student van me, Magda

Smink, uitgezocht. Of bedrijven apart alle strategieën tegelijk inzetten, is nog niet duidelijk. Smink duikt daar nu dieper in, als promovendus.” Nederland scoort binnen de EU als een van de slechtste als het gaat om duurzame energie. Heeft dat met gevestigde belangen te maken? „Deels wel. De zware industrie is relatief groot in Nederland. Het petrochemische complex in de Rotterdamse haven behoort tot de grootste ter wereld. We hebben staalfabriek Tata Steel in IJmuiden. Het chemisch complex Chemelot in Geleen. Energie is voor hen een serieuze kostenpost. Ze willen maar één ding: zo goedkoop mogelijke stroom en gas. „Het is ook de gevestigde orde die aan de onderhandelingstafel zit met minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Hij heeft afgelopen maart negen topsectoren voor het Nederlandse bedrijfsleven uitgekozen, die jaarlijks 1,5 miljard aan onderzoeksgeld mogen verdelen. Het zijn allemaal gebieden waarin Nederland al sterk is. Zo krijg je niet de nieuwe bruisende innovatieve sectoren, die ons over twintig, dertig jaar overeind moeten houden. De negen topsectoren worden ook bijna allemaal voorgezeten door mannen uit het grote bedrijfsleven. Voormalig topman Jeroen van der Veer van Shell is het boegbeeld van de sector Energie. Bij logistiek is dat

Leo van Wijk, oud-KLM-topman.” Hoe zou u het doen? „Als je denkt vanuit innovatie en verandering moet je de nieuwkomers met de frisse ideeën veel meer stimuleren. Je loopt een risico als je het niet doet. Kijk naar Finland, met zijn Nokia, jarenlang hét voorbeeld van succesvolle innovaties. Nu ligt het onder vuur. De nieuwe topman, Stephen Elop, noemt zijn bedrijf zelfs een brandend platform. Het heeft één ontwikkeling over het hoofd gezien – de razendsnelle opkomst van smartphones – en het zit in de problemen. Dat is het risico als je je als land alleen maar richt op datgene waar je goed in bent. Innovatiebeleid zou juist diversiteit moeten bevorderen. Zet meer potjes op het vuur. Het maakt je weerbaarder tegen grote veranderingen in je omgeving. „Verhagen geeft een te groot deel van het geld aan de gevestigde orde, vind ik. Hij moet juist maximaal inzetten op bedrijfjes die op het punt staan een nieuw, baanbrekend product op de markt te zetten. Dat is de fase van maximale kosten, gecombineerd met maximale onzekerheid – de zogenoemde valley of death. Het bedrijf moet zijn productie op poten zetten en weet nog niet of zijn product zal aanslaan. Voor mijn part investeer je al je geld daarin, om zoveel mogelijk bedrijfjes door die dodenvallei te trekken. Maar dat is een totaal andere filosofie.”


6 MKB Innovatie Top 100 Economie

Digital Pathology, gebaseerd op onder andere technologie uit de dvd-speler. De ontwikkelaar trok eerst een marketing- en salesman aan. Foto NRC Handelsblad, Rien Zilvold

Digital Pathology brengt het weefselpreparaat van de patiënt meteen op het computerscherm van de patholoog De gedachte was eenvoudig. Een dvd-speler is eigenlijk een microscoop die met een laser een plaatje leest. Zou je die ook niet kunnen inzetten om weefsel te lezen? Om te kijken of er verkeerde cellen in zitten en hoeveel van die verkeerde cellen er in zitten? Moleculair bioloog Bob van Gemen kwam in 2006 bij Philips met de opdracht om nieuwe diagnostiek te ontwikkelen. Hij moest denken aan de patholoog die een stuk-

je weefsel onder een microscoop legt en dan een diagnose stelt. Dat leek hem een onnodig tijdrovend en betrekkelijk subjectief proces. Radiologie was al gedigitaliseerd. Een botbreuk is meteen op een beeldscherm te toveren. Zou dat ook niet mogelijk zijn bij pathologie? Het was het begin van Digital Pathology. Van Gemen trok eerst een marketing- en salesman aan. Want er moest worden uitgezocht of pa-

thologen wel op zo’n apparaat zaten te wachten. Daarna volgde Hans van Wijngaarden die verstand had van scanners en de weg wist binnen Philips. Uit het hele bedrijf werd technologie bij elkaar gesprokkeld: optische technologie uit de dvd-speler, en datamanagement uit de videoafdeling. Voor de bouw werden partners gezocht. CCM voor de mechanica, Prodrive voor het computergedeelte en Frencken voor de assemblage. Phi-

lips werd het kanaal waarlangs de partners hun gezamenlijke product konden verkopen. En installeren en onderhouden. „Dat is cruciaal binnen Healthcare, er mag niks misgaan”, aldus Van Gemen. Ook kon Philips de benodigde juridische ondersteuning bieden. Toen de scanner en de software voor het image-management klaar waren, begon de ontwikkeling van tools waarmee de pathologen bijvoorbeeld berekeningen kunnen

Broedplaats voor innovatie in en rond het oude Philips In de regio Eindhoven gaat het niet meer om rivaliteit tussen olifanten en muizen. Talloze hightechbedrijven vinden elkaar in innovatie ecosystemen. De kinderen van multinational Philips wonen bij elkaar om de hoek, begrijpen elkaar met een half woord en bestormen gezamenlijk de wereldmarkt.

maken op het scherm waar het weefsel is afgebeeld. Inmiddels staan er een stuk of tien weefselscanners over de hele wereld, bij wijze van researchproduct. Zodra de klinische studies zijn afgerond kan de scanner de markt op. Gedacht wordt aan een flexibel businessmodel waarbij de klant, het ziekenhuis, bijvoorbeeld alleen betaalt voor het gebruik, niet voor de aanschaf. Ook dat hoort bij innoveren in 2011.

Door Renée Postma

I

n de kantine van Liquavista Eindhoven staat de vaat hoog opgestapeld. Aan het uitruimen van de afwasmachine komt niemand toe dezer dagen. Het maakt een studentikoze indruk. „Officieel is er een schema voor kantinediensten”, zegt Kurt Petersdorff, zakelijk directeur een beetje verontschuldigend. „Maar sinds de overname door Samsung zijn we zo druk, dat niemand meer tijd heeft om de keuken op te ruimen.” Zelf is hij net terug uit de Verenigde Staten waar hij op de displaybeurs van Los Angeles, samen met directeur Johan Feenstra het product van Liquavista (inmiddels formeel het Samsung LCD Netherlands R&D Center) heeft aangeprezen: een beeldscherm dat je ook in het volle zonlicht kunt lezen. Het bedrijfje zit in een uithoek van het wat vervallen ogende oude Philipsfabrieksterrein achter het spoor in Eindhoven. In de verlaten lokalen van het oude Philips is een nieuwe innovatiecultuur ontstaan. De Willy Wortels van vroeger, die opereerden in de besloten cultuur van de multinational, hebben plaatsgemaakt voor een nieuwe generatie onderzoekers, bedrijven en bedrijfjes die met elkaar én met gelijksoortige onderzoekers en bedrijven over de hele wereld ‘ecosystemen’ vormen: open sa-


7

Het testlaboratorium van Liquavista, waar displays worden ontwikkeld die ook in het volle zonlicht kunnen worden gelezen. Foto NRC Handelsblad, Rien Zilvold

Liquavista ontwikkelt een display die scherper en zuiniger is dan een LCD-scherm, en bracht Samsung naar Eindhoven Ze komen uit een hoekje van de display-research bij Philips. De techniek heet electrowetting en is een variant op de techniek die gebruikt wordt in LCD-schermen. Maar in plaats van vloeibaar kristal, maakt de uitvinding van Liquavista gebruik van twee vloeistoffen, een soort water en gekleurde olie. Daarmee kunnen ze displays maken voor e-readers die drie keer zo helder zijn, of drie keer zo weinig

stroom verbruiken. Maar het belangrijkste is dat de displays leesbaar zijn in het volle zonlicht. Dat wordt mogelijk gemaakt doordat Liquavista het licht laat reflecteren op het scherm in plaats van concurreren met het zonlicht, zoals gebeurt in de bestaande LCD-schermen. De nieuwe techniek is voor 90 procent overeenkomstig met de bestaande LCD-techniek en daarmee ‘investment lite’, zoals Johan

menwerking waar iedereen beter van wordt. De sleutelbegrippen zijn: open innovatie, durfkapitaal en alle mogelijke vormen van samenwerking, van partnerschappen tot participatie en toeleverantie. Het biedt de grote bedrijven kansen, maar ook de kleine. De regio Eindhoven is dankzij het Philipsverleden toonaangevend als het gaat om hightech optische systemen. Daar omheen zijn talloze bedrijven en bedrijfjes gegroeid. De een bedenkt, de ander ontwikkelt, de derde test uit, de vierde assembleert, de vijfde levert onderdelen, de zesde levert onderdelen van onderdelen. De meeste hebben een of andere relatie tot het grote Philips, of die gehad. En allemaal spreken ze dezelfde optische systeemtaal die ontstaan is in de lange ontwikkeling van de gloeilamp tot de meest geavanceerde optische lezer zoals die nu wordt toegepast in Digital Pathology van de Philips Healthcare Incubator of in de optische schakelaar zoals die is uitgewerkt door Liquavista voor displays. Met deze open innovatie is definitief een einde gekomen aan het oude motto ‘als wij het niet hebben gemaakt, kan het niet goed zijn’, vertelt Victor Gilsing van het Centre for Innovation Research aan de Universiteit Tilburg. Het besef is doorgedrongen dat een uitvinding op zich niet voldoende is maar dat je die uitvinding ook moet zien te verkopen. „Inventie is

Feenstra, oprichter van Liquavista BV het noemt. Het opzetten van een hele nieuwe productielijn kost zeker drie miljard euro en daar is een start-up niet toe in staat. Wel tot het opwaarderen van bestaande techniek zoals electrowetting. Liquavista werd in 2006 opgericht met behulp van durfkapitaal. Toen het bedrijf begin dit jaar verkocht werd aan het Zuid-Koreaanse Samsung waren er vier investeerders bij betrokken.

nog geen innovatie. Innovatie is hoe je een uitvinding commercialiseert, in de markt zet.” Philips is in 2002 begonnen met een speciale broedkamer voor innovatie, de Technology Incubator. Inmiddels heeft het bedrijf er drie. De elektronicagigant was bezig zich om te vormen naar een bedrijf in ‘Health’ en ‘Well-being’. Hele divisies werden afgestoten. Maar in het laboratorium lagen nog interessante IT-uitvindingen. Zonde om te laten liggen.

Het gaat niet alleen om technische innovatie, maar ook om nieuwe afzetgebieden Jelto Kromwijk Smits stond aan de wieg van de eerste incubator. Zijn grote voorbeeld was Sillicon Valley waar bedrijven als Microsoft en Google grote successen boekten dankzij de komst van durfkapitaal. Kromwijk Smits: „Dus dan ga je een plek creëren, met wat kapitaal, waar je zoveel mogelijk volgens dat model gaat functioneren. En dat was die incubator.” Aan de hand van een schema laat hij zien hoe bepaalde technologie vanuit de incubator langzaam maar zeker op eigen benen komt te staan

Specialisten op display-gebied waren niet moeilijk te vinden. Philips had ruim dertig jaar onderzoek gedaan, voor de LCD-schermen rond 2000 op de markt kwamen. Maar rond 2004 besloot Philips niet verder te gaan met LCD. Liquavista begon in 2006 met tien man, al snel werden dat er 65. In 2008 werd teruggeschaald naar 40. Inmiddels zijn er weer 60 techneuten aan het werk en wordt er volop uitgebreid bij wat formeel het

en een zelfstandig bedrijf wordt. Als het verkocht wordt heet het spin off. Behoudt Philips een minderheidsaandeel dan heet het spin out. En als het terug gaat het moederbedrijf in dan is de term spin up. Digital Pathology is een spin up. Liquavista is een spin off. Het oude Philips heeft inmiddels tientallen kinderen. Nadat Philips definitief gestopt was met de productie van halfgeleiders stapte Kromwijk Smits in 2009 met een aantal onderdelen over naar investeringsbedrijf Prime Ventures. Eerder dit jaar zijn twee bedrijven verkocht uit de portfolio van Prime Ventures. Silicon Hive, afkomstig uit de incubator, ging naar Intel. En Liquavista, afkomstig uit de researchafdeling van Philips, werd door Samsung opgekocht. En daarmee haalde de regio grote internationale bedrijven binnen, een volgende belangrijke schakel in het ecosysteem. De regio wist zich aangesloten op de technologische bloedsomloop van de wereld. De productie van displays vindt voornamelijk in Azië plaats, maar het kenniscentrum zit in het oude Philipsgebouw in Eindhoven. Gilsing: „Dat bloed moet door je heen stromen. Je moet accepteren dat je een deel van de controle over het proces kwijtraakt, maar daar krijg je dan weer toegang tot nieuwe kennis voor terug.” Open innovatie betekent de deuren wijd open zetten en het risico delen binnen het eco-

Samsung LCD Netherlands R&D Center heet. Liquavista opereert als zelfstandig R&D Center binnen de multinational, en werkt samen met zeker vijftien toeleveranciers in de regio Eindhoven. Het belangrijkste deel van het netwerk ligt in Azië waar de productie plaatsvindet. Liquavista bedenkt intussen alweer nieuwe toepassingen voor de techniek: in tvs ter vervanging van de LCD-schermen, in mobieltjes en voor billboards.

systeem. Philips’ spin up Digital Pathology heeft drie zelfstandige partners. CCM ontwikkelt, Prodrive maakt de processoren en Frencken assembleert. Ze zitten allemaal op een kwartiertje rijden en begrijpen elkaar met een half woord. De regio is uniek in de wereld van fijnmechanica en mechatronica: alles kan gemaakt worden. En eigenwijs zijn ze ook volgens de leider van het Digital Pathology, Bob van Gemen. „Die partners zeggen meteen hoe je het beter kunt doen. Ze hebben een hele brede kennis van een specifiek gebied omdat ze ook dingen doen voor ASML of een ander bedrijf. Dat is echte synergie.” Corina Kuiper, bij Philips verantwoordelijk voor het ondersteunen van deze innovatie, benadrukt dat het niet alleen om technische innovatie of om geld gaat, maar ook om nieuwe klanten en nieuwe afzetgebieden. Ook die horen bij de moderne ecosystemen. „Venturing is veel breder dan geld, het opent ook kanalen”, legt ze uit. De ontwikkeling van Digital Pathology levert ook weer nieuwe klanten op voor andere producten van Philips Healthcare. En het brengt nieuwe contacten. „We doen al onze ventures met sterke partners en dan zie je een heel netwerk van bedrijven rond zo’n venture. We zijn voortdurend ecosystemen aan het bouwen.”


10 MKB Innovatie Top 100 Economie Innovatie top 100 11: Indes De e-bike kit is een systeem waarmee een fiets kan worden uitgerust met elektrische ondersteuning. Indes verkoopt de kit aan verschillende fietsproducenten. www.indes.eu

11

12: MCS-Mixe Communication Solutions

De Private GSM-server integreert het mobiele netwerk van een bedrijf met de bedrijfstelefooncentrale. Met een GSM-toestel worden vaste toestellen overbodig. www.mcs-nl.com

13: Gamebasics In Online Soccer Management ben je manager van een voetbalclub uit één van de competities in de hele wereld. Het spel is gratis. Online Soccer Management van Gamebasics wordt nu al dagelijks in twintig talen gespeeld door 750.000 ‘voetbalmanagers’ uit de hele wereld. www.gamebasics.nl

14: Slimstones BracePlus© is een hulpmiddel voor de verzorging van patiënten na een open hartoperatie. Een spanband minimaliseert de druk op de borstwond. De patiënt kan dieper hoesten, waardoor de longen sneller schoon worden.

voor kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Het is een nieuw zitsysteem waarbij de kuipstoeltjes draaibaar aan de tafel bevestigd zijn.

kromming in de vorm van de tegel. Nergens meer afgezaagde tegels en rechte hoeken, nooit meer lelijke, vieze kitrandjes of -hoekjes.

www.aiplus.nl

www.dtile.nl

19: Beyond Reality

27: VDK Products

De beeldherkenningssoftware van Beyond Reality kan als enige ter wereld meer dan 200 afbeeldingen binnen één Flash-applicatie herkennen. Concurrenten komen niet verder dan 20.

Europese marktleider in kalverhuisvesting met een goed geventileerd, droog en beschut onderkomen. Calfotel is gebruiksvriendelijk voor de boer bij het voederen en schoonhouden van de hokken.

www.beyondreality.nl

www.vdkproducts.com

20: Clean Light

28: Mobihealth

Gewasbeschermingsmethoden op basis van ultraviolet licht. Een milieuvriendelijke methode om golfgreens en tuinen gezond te houden.

BP@Home is een bloeddrukmeetsysteem waarmee patiënten thuis zelf bloeddruk kunnen meten. De waarden worden automatisch via een online registratiesysteem verzonden naar de zorgverlener Dit maakt zorg op afstand mogelijk.

www.cleanlight.nl

21: Hezemans Textiel De s-cape_pod maakt een snelle evacuatie van patiënten mogelijk. Zodra evacuatie noodzakelijk is, worden aan de beide zijkanten van het bed en aan het voeteind flappen uitgetrokken en dichtgevouwen, en gefixeerd met klittenband. www.s-cape-pod.com

22: Wallflore Systems Een gevelbedekkingssysteem, bestaande uit aluminium panelen met steenwolsubstraat waarin de planten groeien die worden gevoed en bewaterd via een geautomatiseerd irrigatiesysteem.

15

www.braceplus.com

15: Van der Valk Solar Systems

De Van der Valk Solar Tracker® is een zonvolgsysteem dat zonnepanelen loodrecht op de zon richt. Uitgekiende techniek en duurzame materialen maken het systeem energiebesparend en onderhoudsvriendelijk.

www.wallflore.com

23: Marvia Maakt drukklare documenten: kies een template, bewerk de tekst en/of het beeld, en met één klik maak je het document drukklaar. www.marvia.nl

www.valksolarsystems.nl

16: Lusence Lustice is een 100% plantaardig en multifunctioneel voedingsproduct. Lustice bevat vezels en hoogwaardige plantaardige eiwitten is glutenvrij en vrij van allergenen. www.lusence.nl

17: Zeeuws Hand en Pols Centrum Het eerste multidisciplinaire revalidatiecentrum in Nederland specifiek voor patiënten met hand- en polsproblemen. Een gedigitaliseerd expertsysteem beoordeelt de hand- en polsfunctie.

Productie van schepen bij scheepswerf De Kaap in Meppel. Het bedrijf heeft in samenwerking met MSNNoord en Alewijnse een schip gemaakt dat vaart op waterstof. Het is het eerste schip ter wereld dat speciaal voor deze wijze van aandrijving en energiebeheer is ontworpen. Foto Sake Elzinga

17

27

24: Femtogrid Energy Solutions

25: !SEE YOU

29: Scheepswerf De Kaap Rondvaartschip op waterstof. Het schip veroorzaakt geen emissies van schadelijke stoffen en geen fijnstof, en maakt geen motorlawaai. Is als een open innovatie ontworpen in samenwerking met MSNNoord en Alewijnse. www.scheepswerfdekaap.nl

30: Smart Signs Solutions Helpt bezoekers de weg te vinden door grote gebouwen, zoals ziekenhuizen en luchthavens. Bezoekers krijgen persoonlijke navigatie-informatie via digitale borden in het gebouw. Het systeem biedt gastvrijheid en service zonder inzet van personeel. www.smartsigns.nl

31: Rebbl Rebbl bouwt bestaande auto’s om tot elektrische auto’s. Het bedrijf richt zich op ondernemers die van mooie auto’s houden en iets met duurzaamheid willen.

24 32

Zonnepanelen presteren tot 30 % beter dankzij slimme elektronica. Elk paneel draagt bij wat hij kan; ook gedeeltelijk beschaduwde dakdelen worden benut. Is uit te breiden met mogelijkheden om windenergie op te wekken. www.femtogrid.com

www.bpathome.nl

Schoenen gemaakt met creatief talent uit ontwikkelingslanden. Deze mensen krijgen betaald voor hun input en ontvangen 10 procent van de prijs van elke verkochte sneaker.

www.zhpc.nl

www.isyou.com

18: AIPlus

26: DTILE

De Twisttable is speciaal ontworpen

Om het hoekje tegelen, door de

www.rebbl.nl

32: Catawiki

Catawiki is een internationale online catalogus met afbeeldingen en gegevens van alles wat verzamelaars verzamelen. De catalogus wordt, net als de online encyclopedie Wikipedia, door gebruikers zelf aangevuld en bijgehouden. Er staan inmiddels op Catawiki al meer dan 1,5 miljoen verzamelobjecten te koop. www.catawiki.nl

33: The Nexxt Step Met de geavanceerde software van The Nexxt Step, gebaseerd op de nieuwste 3D-games, rondkijken in een huis dat nog niet is gebouwd en communiceren met de architect over


11 de details.

41: Go-Greener

48: Hom3decorator

www.thenexxtstep.nl

Go-Greener biedt een pakket van bespaarproducten en -technieken om auto’s groener te maken. Auto’s met verbrandingsmotoren, hybrides en elektrische auto’s worden hierdoor tot 15% zuiniger, 30% schoner, onderhoudsarmer en veiliger.

Op basis van foto’s een woonomgeving online inrichten. De applicatie zet de foto’s om in een interactieve 3D-omgeving zodat de gebruiker nieuwe meubels kan plaatsen. Ideeën kunnen makkelijk worden gedeeld op sociale netwerken als Hyves en Facebook.

34: KWIC Healthcare De KWIC Temperature Monitoring Device kan de temperatuur bewaken van producten die gevoelig zijn voor bederf, zoals voedsel, medicijnen, bloed en organen. Het instrument op creditcardformaat meet met regelmatige tussenpozen de omgevingstemperatuur en slaat deze op.

34

www.kwic.nl

35: Mobillion Recruitr is een webtool om vacatures bekend te maken in netwerken van werknemers via social media als Facebook, Hyves, Twitter en LinkedIn. Dit verlaagt de wervingskosten het versnelt het vervullen van vacatures. www.mobillion.nl

36: WeegNet WeegNet vergemakkelijkt het bedienen van weegbruggen en zorgt voor optimale integratie en verspreiding van de weeggegevens. De weegbrug wordt bediend via mobiele telefoon (ook sms) of aanboordcomputer. www.weegnet.nl

37: Ubiqu Access De elektronische toegangslezer van Ubique Access opent deuren in combinatie met een elektronisch slot. De gebruiker maakt met zijn mobiele telefoon via blue tooth contact met de toegangslezer. www.ubiqu.nl

38

38: Badwereld

Onbeperkt douchen met 25 liter water. Het warme water wordt hergebruikt met behulp van een pomp. Met de douchecabine kan zowel het watergebruik als het energiegebruik tot 10% worden teruggebracht. www.badwereld.nl

39: Yalp (Lappset Nederland)

www.go-greener.eu

48

www.hom3decorator.com

42: PhoeniX Software

The Living Database is een softwareoplossing voor het beheersen van het logistieke proces in en rond clean rooms, die zijn gericht op de toepassing van micro- en nanotechnologie.

49: Herikon

Herikon ontwikkelde een UV-bestendige kunststof die onder meer geschikt is voor maritieme boeien. Rijkswaterstaat wil alle stalen boeien vervangen door kunststof.

www.phoenixbv.com www.herikon.nl

43: Embedded Acoustics iSTI Professional is een iPhone-applicatie voor het meten van spraakverstaanbaarheid volgens de Speech Transmission Index methode. Deze gestandaardiseerde meetmethode is wereldwijd voorgeschreven voor het keuren en certificeren van omroepen evacuatiesystemen.

50: Techneco Energiesystemen De Elga verwarmt en verkoelt woningen op een energiezuinige manier. De hybride warmtepomp gebruikt gratis warmte uit de buitenlucht en zet deze om in bruikbare warmte voor de woning en levert een besparing van 25%.

www.embeddedacoustics.com

44

www.techneco.nl

44: Loggia

De MedicalMate is een lichtgewicht mobiele behandeltafel die medische behandeling en gezondheidszorg mogelijk maakt op moeilijk bereikbare of ongebruikelijke plaatsen. De MedicalMate maakt hulp beter toegankelijk en duurzaam.

51: Istaspace ISTA houdt zich bezig met ontwikkeling van spacevluchten, spacetrainingen en spacehotels. Het bedrijf is daarnaast al betrokken bij onderzoek naar het dichten van ozonlaag, en de realisering van een spacestation.

www.loggia.nl

www.istaspace.com

45: 20Minutes

52: Keus

20Minutes maakt het voor bands en andere acts betaalbaar om professionele live video- en audioregistraties te maken. 20Minutes plant in de studio meerdere bands in op één dag in een zeer strak opnameschema. Opnames kosten slechts 500 euro.

De Keus 22 is een uitdagende en veilige boot voor de Friese meren, het IJsselmeer, de kust en de hele wereld. Gemakkelijk in smal, ondiep en druk binnenwater. Zeewaardig genoeg voor ruim water. www.keus22.com

www.20minutes.nl

46: Negotica Projectontwikkeling

De Sutu is een interactieve voetbalmuur die bestaat uit zestien interactieve panelen en ingebouwde speakers. De muur is een oplossing voor het tekort aan sportruimte.

Carebro is een nieuw systeem waarmee mensen met een lichamelijke beperking door middel van het brein deuren kunnen openen en sluiten. Door middel van een Brain Computer Interface wordt het brein gelinkt aan een Open Domotica Systeem.

www.sutuwall.com

www.negotica.net

40: Swingseat

47: Flogs International

Een ergonomische stoel tegen rugklachten bij mensen zoals tandartsen en kappers die zitten en staan afwisselen . De zitting van de Swingseat dwingt tot een juiste zithouding. Hangen in deze stoel is geen optie.

Flogs.com biedt een platformneutrale synchronisatieservice om concerten, festivals, voetbalwedstrijden en andere events in een digitale agenda naar keuze te plaatsen. De unieke synchronisatietool zorgt ervoor dat je niets hoeft te missen.

www.swingseat.nl

www.flogs.com

47

53: ARPO De Nomad is een draagbare, draadloze reiniger die met krachtige straal water, modder en vuil wegspuit. Met een reservoir van 14 liter en een krachtige 12 of 18 Volt motor.

54

www.nomad2go.eu

54: Miscea

De MISCEA is een non touch mengkraan die behalve water ook andere vloeistoffen kan distribueren, zoals zeep en handlotion. De kraan zorgt voor een waterbesparing tot 70%. www.miscea.com

55: Deliscious, Beesel Sla van Deliscious is sla met de kluit er nog aan: een 100% natuurlijk product, vers van de tuinder. De teelt is energiezuinig. www.deliscious.eu

De appelboom van boomkwekerij Henri Fleuren in Baarlo is klein en rank en is hierdoor uitermate geschikt voor bijvoorbeeld het maken van een haag. De boom is ook geschikt in kleine buitenruimtes waar mensen toch een appelboom willen hebben die gedurende de seizoenen appels voortbrengt. Foto Vincent van den Hoogen


12 MKB Innovatie Top 100 Economie Innovatie top 100

56

56: Lavital

De handgemaakte bedden van Lavital zijn ecologisch en duurzaam. Alle comfortlagen die Lavital verwerkt, zoals Fairtrade biologisch gecertificeerd katoen en biologische wol zijn herbruikbaar als biologische meststof. www.lavital.nl

57: Kunststof Recycling Van Werven Van Werven is gespecialiseerd in het inzamelen en verwerken van kunststofafval. Kunststof wordt van het overige afval gescheiden, gesorteerd en verkleind tot maalgoed van één centimeter doorsnee.

minder grondwerk hoeft te worden verricht.

zaaimachines het zaadje op 1,5 cm nauwkeurig kunnen zaaien.

www.janwind.nl

www.isomatch.com

64: Minitree

72: Quick Plug

De appelboom van boomkwekerij Henri Fleuren is klein en rank. Hierdoor is de boom uitermate geschikt voor bijvoorbeeld het maken van een haag.

Quick Plug levert plantvermeerderingspluggen. Een plug is het compacte ‘klompje’ grond waarin de planten worden gezaaid om makkelijk verplaatst en vervoerd te kunnen worden.

www.minitree.nl www.quickplug.nl

65: Bijl Groentechniek De Rotop is een boor, bevestigd aan een graafmachine die boomstronken verwijdert. De Rotop vernietigt rustig en supersnel, als een soort kurkentrekker, de hele stronk.

65

www.vanwerven.nl

www.bijlgroentechniek.nl

58: Tiller

66: Aqua Design

De Tiller ® is een geavanceerde steekwagen waarmee lasten kunnen worden getild die een mens wel kan maar niet mag . De last kan worden verplaatst zoals met een normale steekwagen.

Met Freebac-Clearoxyl kunnen watergeefsystemen in de glastuinbouw worden schoongehouden. Het is een desinfectiemiddel op basis van gestabiliseerde waterstofperoxide. www.aquamar.nl

www.tiller.eu

59: Accu Performance Morrenhof Accu Performance Morrenhof heeft een gepatenteerd systeem om loodzuuraccu’s te revitaliseren. De accu’s kunnen met 25 stuks tegelijk worden opgeladen.

59

67: Astea De WheelChairRotator is een effectief hulpmiddel voor mensen in een rolstoel bij het krijgen van tandheelkundige hulp. De patiënt blijft in eigen rolstoel zitten, handmatig optillen en hijswerk is niet nodig. www.asteagroup.com

www.apm-morrenhof.nl

68: eBike-Kit

60: Verweij Houttechniek,

Met de eBike-Kit kunnen consumenten hun fiets elektrisch maken. De ombouwkit bestaat uit onder meer een nieuw voor- of achterwiel met hulpmotor in de naaf, krachtige lithiumaccu en bedieningspaneel.

LamikonLongLife++ is een energiezuinig houten kozijnsysteem dat voldoet aan de passiefhuisnorm. Een passiefhuis is een super energiezuinige woning die ook economisch aantrekkelijk is.

www.ebike-kit.nl

www.verweij-ht.nl

69: Metrical

61: Wubben Noord

De lasmachine van Metrical last componenten van staal en aanverwante soorten metaal aan elkaar in een recordtijd van 3 tot 9 milliseconden.

Wubben Noord heeft een apparaat ontwikkeld om tanks schoon te maken zonder naar binnen te hoeven. De slimme constructie zorgt ervoor dat er toch met hoge druk gereinigd kan worden.

61

www.wubbennoord.nl

62: Amarcon Amarcon levert sensoren en software om slingeringen van een schip te meten en een kapitein van informatie te voorzien die schade aan lading en schip kan voorkomen.

www.metrical.nl

70: W.B. Bijl Profielen De BIJL Brug is de eerste volledig uit polyesterprofielen vervaardigde brug die modulair en schaalbaar is op te bouwen. De huidige bruggen, gemaakt van traditionele materialen zoals metaal en beton, zijn moeilijk (duur) te vervoeren en te monteren. www.bijlprofielen.nl

www.amarcon.com

63: Jan Wind architecten Met Mind Building kan een fundering worden gelegd die alleen uit palen bestaat en waarbij substantieel

71: Kverneland Group De IsoMatch is een universele bediening waarmee landbouwwerktuigen kunnen worden bestuurd. De terminal bevat unieke software waarmee

73: Dync

73

D E PArray™ is een instrument waarmee een onderzoeker specifieke zeldzame cellen uit een kleine populatie kan identificeren, sorteren en onbeschadigd en levend opvangen. www.dync.eu

74: Jilster Met Jilster kunnen particulieren en bedrijven zelf hun unieke tijdschriften en glossy’s maken, in alle mogelijke oplagen. Het is een gratis online applicatie waarmee meerdere mensen vanaf verschillende pc’s samen kunnen werken. www.jilster.nl

74: Jonge Helden SMIC stelt verenigingen en stichtingen in staat met een minimaal budget een professioneel glossy te produceren. Vrijwilligers en medewerkers kunnen met behulp van de online software het blad zelf opmaken. www.smic.nl

74

76: Software Improvement Group

In samenwerking met TÜV Informationstechnik biedt Software Improvement Group certificering van de onderhoudbaarheid van softwareproducten. Het certificaat geeft een betrouwbaar beeld van toekomstvastheid van softwaresystemen. www.sig.eu

77: Metsens Energie Metsens ontwikkelde een eenvoudig en goedkoop energiemonitorsysteem voor woningen, kantoren en bedrijfspanden. Met het systeem kan per uur op gevolgd worden wat de verbruikkosten zijn van gas, water, warmte en elektra. www.metsens.nl

78

78: Kamphuis Up & Down Systems Zeker voor ouderen en minder validen die hun fiets willen meenemen op reis, is de ErgoMatic een handige fietsdrager. Hij is geheel automatisch: met een afstandsbediening kan hij omhoog en omlaag. De fiets-

De productie van de bedden in de fabriek van Lavital in Hoorn. Alle comfortlagen die worden verwerkt, zoals Fairtrade biologisch gecertificeerd katoen, biologische wol en vlas, paardenhaar en kameelwol zijn volledig herwinbaar als biologische meststof.


13 drager kan ook kantelen.

geschikt is voor productie.

93: Eterno Terrazzo

www.heftafels.eu

www.gierkinkmachinetechniek.nl

79: Food Technology

86: Access Control Europe

Het stoomsysteem van Food Technology Noord-Oost Nederland desinfecteert meloenen, ananas, mango’s en ander vers gesneden fruit. Om hun schil te ontdoen van bacteriën worden de producten ontsmet met behulp van stoom.

Het Security and Safety Integrating System zorgt voor automatische identiteits- en toegangscontrole en is te koppelen aan sluitplannen en aanwezigheidsregistratie. Het systeem is onder meer in gebruik in de petrochemie.

Eterno Terazzo heeft een mobiele betonmixer ontwikkeld voor het leggen van terrazzovloeren. Hij zorgt voor een goede mixverhouding van de grondstoffen van de terrazzovloer.

www.ftnon.com

www.accesscontroleurope.com

80: Efrarain

87: Deelen

Het KlimaRain Systeem is een opvangsysteem voor regenwater dat in combinatie met een warmtepomp zorgt voor het verwarmen en koelen van woningen en bedrijfspanden.

Rolluiken zijn gevaarlijk bij woningbrand. Vooral elektrische rolluiken gaan niet meer open als de stroom is uitgevallen. Bewoners zitten opgesloten als ratten in de val. Het vluchtrolluik van Deelen geeft echter altijd een supersnelle uitgang. Een druk op de noodknop of een rukje aan het noodkoord en het vluchtrolluik is open. Meer veiligheid, minder slachtoffers.

79 www.efrarain.nl

81: Vanku

80

Een weg bestraten is arbeidsintensief precisiewerk en fysiek behoorlijk belastend. De Tiger-Stone is een bestratingsmachine die hetzelfde vakmanschap aan de dag legt als een stratenmaker, maar sneller werkt en ergonomisch bediend kan worden. www.vanku.nl

82: Sleegers Sleegers produceert vleeswaren voor retail en groothandel met natuurlijk biologische hulpstoffen. Het bedrijf komt hiermee tegemoet aan de behoefte van de consument, die zo puur en gezond mogelijk wil eten. www.sleegers.biz

83: Hilbrands 4D is een diagnosedienst die op afstand ziekten opspoort bij aardappelen met behulp van computergestuurd expertsysteem in combinatie met vision-technieken. Via een webapplicatie stuurt de teler een foto met GPS-coördinaten naar een centrale database.

www.eternoterrazzo.nl

94: Next Schoorsteenen Next Schoorsteensystemen worden compleet gemonteerd geleverd en kunnen binnen enkele minuten op het dak staan. De schoorsteen is volledig op de grond te bouwen.

95

www.nextschoorsteenen.nl

95: Media Security Networks Het beveiligingsprogramma YourSafetynet biedt bescherming tegen ongewenst internet- en computergebruik. Het behoedt kinderen tegen de gevaren van het internet.

www.deelenwageningen.nl www.yoursafetynet.com

88: GLNP Life Sciences GLNP Life Sciences brengt voedingssupplementen op de markt voor consumenten en ziekenhuizen. Glutaperos is bedoeld voor brandwondentrauma, ernstig zieke IC-patiënten en patiënten die worden behandeld met chemo- of bestralingstherapie.

96: DeVi-Comfort De E-Barrow is een kruiwagen voorzien van een elektrische aandrijving die zorgt voor veel gebruikerscomfort en een optimaal accuverbruik. De E-Barrow kan een kruiwagen gevuld met 200 kilo beton zonder problemen een stoeprand op krijgen.

www.glutaperos.nl www.devi-comfort.com

89: Empas De Multicleaner van Empas doodt onkruid met heet water. Dit is een alternatief voor bestrijding met chemicaliën, branden of föhnen of staalborstels. De motor van de pompen slaat af als er niet gesproeid wordt.

97: CARMO

97

CARMO ontwikkelde de SimPark mover, elektrisch aangedreven rangeersysteem voor caravans en trailers. Ook onder zware omstandigheden presteert de mover perfect en is hij makkelijk te bedienen.

www.multicleaner.nl

90

www.simpark.eu

90: LUXeXceL Group LUXeXceL vervaardigt optische structuren, lenzen en lichtdistributiepatronen door gebruik te maken van transparante inkt en transparante media.

www.hlbbv.nl

98: Infostrada De Infostrada Sports Benchmark Service stelt organisaties in staat om sportprestaties van atleten, sporten en evenementen in alle denkbare vormen met elkaar te vergelijken.

www.luxexcel.com

84: Best Fresh Functional Food Best Fresh Functional Food brengt verse groente- en fruitproducten op de markt met toegevoegde waarde in gezondheid en smaak. De producten bevatten stoffen die een functionele werking kunnen hebben op onze gezondheid.

www.infostradasports.com

91: Gorter Group Het nieuwste dakluik van Gorter verhindert het weglekken van warmte naar buiten. Koudebruggen behoren tot het verleden. Zowel deksel als opstand is volledig thermisch gescheiden.

99: Virus Free Air Virus Free Air is specialist op het gebied van luchtzuivering en zoekt permanent naar effectieve en milieuvriendelijke oplossingen voor de groeiende luchtverontreinigingproblematiek.

www.gortergroup.com www.vfatechnology.com

De Tiger-Stone van Vanku is een bestratingsmachine die hetzelfde vakmanschap aan de dag legt als een stratenmaker, maar vele malen sneller werkt en ergonomisch bediend kan worden. Per dag kan op die manier 300 vierkante meter bestrating worden gelegd. Foto’s NRC, Rien Zilvold.

www.thank younature.nl

92: Kranenburg Group

85: Gierkink

Traditionele railtrajecten waarop gevelonderhoudsinstallaties worden verreden, zijn uitgevoerd in thermisch verzinkt staal. Kranenburg heeft de aluminium Deltarail ontwikkeld.

85

De GMT035 kan bomen vellen, verzamelen en uitrijden of direct versnipperen in één werkgang. De velkop is bedoeld voor het oogsten van hout dat komt van bomen langs wegen, beken en spoorbanen, en niet

100: Q-Mobility, Tiel De JOLLY stoeltrolley is een hulpmiddel waarmee personen die minder mobiel zijn in hun eigen stoel verplaatst kunnen worden met minimale inspanning. zorgverlener.

100

www.kranenburggroup.com

www.q-mobility.nl


14 Economie M KB


Economie 15

Auto-industrie besteedde afgelopen jaar 50 miljard euro aan innovatie onderzoek

Martin Hegeman, directeur Personenwagens bij Mercedes-Benz Nederland. Foto NRC Handelsblad, Rien Zilvold

Ook auto’s steeds schoner en groener Mercedes-Benz Nederland is één van de organisatoren van de MKB top 100. Het midden- en kleinbedrijf is de motor van de vernieuwing. Zelf staat moederbedrijf Daimler wereldwijd op de tweede plaats als het om vernieuwing gaat: in Amsterdam rijden straks 300 elektrische Smarts.

Michèle de Waard

D

e Nederlandse auteur Oek de Jong had zijn bestseller ‘Opwaaiende Zomerjurken’ niet kunnen schrijven als de ‘Dress Clip’ al was uitgevonden. De elegante stalen clip, die moet voorkomen dat bij fietsende vrouwen de jurken opwaaien, kreeg vorig jaar in één keer nationale bekendheid. „Dat is precies wat we met de MKB Innovatie Top 100 beogen. Mensen met een goed idee in de schijnwerpers zetten’’, zegt Martin Hegeman, directeur Personenwagens van Mercedes-Benz Nederland in Utrecht. Carl Benz, een van de oprichters het Duitse autobedrijf, geldt als een vernieuwer bij uitstek. In 1886 vond hij de automobiel uit. Ook het huidige wereldconcern Daimler AG in Stuttgart, eigenaar van MercedesBenz, staat bekend om zijn innovatieve kracht. Begrijpelijk dat de presentatie van de MKB Innovatie Top 100 in mei plaatsvindt in het Nederlandse hoofdkantoor van MercedesBenz. De uitvinder van de ‘Dress Clip’, werktuigbouwkundige Elma Bassa, haalde vorig jaar de Innovatie Top 100 . Jan Noordegraaf was de meest innovatieveen werd eerste met groen piepschuim. Hij ontwikkelde biologisch afbreekbaar piepschuim als milieuvriendelijk alternatief voor verpakkingsmateriaal. En dit jaar was het opnieuw een ‘groene’ innovatie die eruit sprong: een irrigatiesysteem van Dacom uit

Emmen om groente duurzaam te laten groeien met minder water. „De prijs is voor de eer’’, zegt Hegeman. „Belangrijk is vooral dat ondernemers in het midden- en kleinbedrijf worden aangemoedigd om te vernieuwen en daarmee hun bedrijf op de kaart te zetten.” Dat kan volgens hem al met heel eenvoudige, praktische vindingen zoals de Dress Clip. „Tenslotte is het midden- en kleinbedrijf de motor van vernieuwende ideeën.” De status van klein en middelgroot is Daimler-Benz, dat dit jaar 125 jaar bestaat, lang geleden ontgroeid. Het mondiale autoconcern was vorig jaar goed voor een omzet van 98 miljard euro. Zo’n 1,9 miljoen auto’s werden er in de hele wereld verkocht, waarvan 20.000 in Nederland.

I

nnovatief is de producent van luxe auto’s uit Stuttgart onverminderd. Op de wereldranglijst van twintig meest vernieuwende autofabrikanten steeg Daimler vorig jaar van de vierde naar de tweede plaats. Koploper blijft Volkswagen, blijkt uit een nog niet openbaar gemaakte studie van het Center of Automotive Management in Bergisch Gladbach bij Keulen, die de Duitse zakenkrant ‘Handelsblatt’ deze maand publiceerde. Met ongeveer 50 miljard euro bereikten de uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling (R&D) bij de twintig internationale autoconcerns in 2010 een record; vijf jaar geleden was dat nog 44 miljard euro.

En de investeringen lonen want hoogleraar automotive Stefan Bratzel, die de studie verrichtte, telde in totaal 634 technische vernieuwingen. Daimler kon er 64 op zijn naam schrijven. Een slordige 4,5 miljard euro investeerde het concern vorig jaar in onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten. „Ondanks de economische crisis’’, zegt Hegeman. Innovaties zijn legio, zegt de Mercedes-directeur en somt op wat het bedrijf de laatste jaren heeft doorgevoerd. De ‘Lane Assist’ die ervoor zorgt dat de bestuurder binnen de lijnen op zijn rijstrook blijft, de dode hoek assistent die gaat piepen zodra zich een bewegend voorwerp in de dode hoek bevindt, een ‘Attention Assistent’ die de bestuurder waarschuwt bij in slaap vallen, de airbag die voorkomt dat inzittenden bij een ongeluk door de voorruit slaan en het ABS-systeem van ‘pompend remmen’ dat blokkering van de wielen verhindert bij abrupt remmen. Volgens hoogleraar Bratzel zullen de grote vernieuwingen van de toekomst minder gericht zijn op betere prestaties van motoren. Op de etages waar de chefs huizen liggen wensenlijstjes met vooral automodellen die lichter zijn, minder brandstof gebruiken en minder CO2 uitstoten. „Daimler is volop bezig met de ontwikkeling van de schone auto’’, zegt Hegeman. Nu al stoten de nieuwste wagens twintig tot dertig procent minder vervuilende broeikasgassen uit.

D

e grote sprong voorwaarts verwacht het concern van waterstof en de elektrische auto. „In Amsterdam gaan we nog dit jaar met 300 elektrische Smarts rijden”. Hegeman heeft een contract gesloten met het gemeentebestuur om in het kader van het ‘witkar’-programma 300 Smarts beschikbaar te stellen voor het publiek. Het stadsbestuur wil een serieus begin maken met verbetering van de luchtkwaliteit. De witkar was een elektrisch aangedreven driewieler waarmee Amsterdam in de jaren zestig experimenteerde. Onder de naam ‘Car2go’ gaat dit najaar het nieuwe elektrische rijden van start, waarbij de klant per minuut betaalt. „Het is een van de meest grootscheepse programma’s met elektrisch rijden ter wereld’’, zegt de Mercedes-directeur. In Ulm, Texas, in Vancouver en in Hamburg draait het programma Car2go reeds met succes. Mercedes heeft hoge verwachtingen van Car2go in Amsterdam. Er zijn geen abonnementskosten, de auto hoeft niet te worden gereserveerd en aflevering van de auto bij de standplaats is ook niet nodig. Aan het eind van dit jaar zullen er in Amsterdam driehonderd openbare elektrische laadstations zijn ingericht. In 2012 moeten dat er duizend geworden zijn. Hegeman: „Nederland is met deze stimulans van de overheid voor elektrisch rijden stappen verder dan andere landen’’.

De ontwikkeling van een auto die op waterstof rijdt in plaats van benzine is zeker zo innovatief. „Slagen we hierin dan wordt het einde van het benzinetijdperk ingeluid’’. Daimler is volgens hem met deze revolutionaire technologische vernieuwing de afgelopen jaren ver gevorderd. Samen met het Japanse Honda en het Amerikaanse General Motors loopt het concern uit Stuttgart voorop met de ontwikkeling van de waterstofauto. Essentieel is volgens Hegeman, dat samen met overheden een infrastructuur voor de waterstofauto wordt opgezet. Er moeten waterstofcentrales gebouwd worden en tankstations langs snelwegen worden aangelegd. „Het is een weg van lange adem. Maar de inzet is de ultieme schone en duurzame auto die helemaal geen CO2 uitstoot.” Gezien de eindigheid van bepaalde grondstoffen zoals olie is duurzaamheid het sleutelwoord bij veel innovaties van de toekomst. Niet alleen in de autosector. Ook in andere branches, van tuinbouw tot de bouw, blijkt duurzaamheid een aanjager van vernieuwende ideeën. Mobieltjes op zonne-energie, een duurzaam alternatief voor metaal en beton, recycling van asbest, auto’s wassen zonder water, Acceptemail als alternatief voor acceptgiro’s. De oogst aan inzendingen uit het midden- en kleinbedrijf waar de reeks van Innovatie Top 100’s op kan bogen is rijk.

Advertentie

MKB is belangrijk voor een florerende economie Minister Maxime Verhagen

Als minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie ben ik verguld met deze zesde editie van de MKB Innovatie Top 100, die ons trakteert op prachtige innovaties door 100 innovatieve MKB’ers. Deze verkiezing maakt weer eens duidelijk hoe belangrijk ons MKB is voor een florerende en vernieuwende economie. Dat is ook precies waar de regering zich hard voor maakt. Laat u vooral inspireren door al deze prachtige voorbeelden van innovatie! Nederland heeft veel te bieden. In het bijzonder feliciteer ik mevrouw Hadders van Dacom met haar eerste plaats in de MKB Innovatie Top 100 met het beregeningssysteem dat Dacom op de markt brengt. Ik verwacht dat Dacom veel andere ondernemers in het MKB inspireert. En dat is van grote waarde, want het MKB is de motor van onze nationale economie. Ik doe er vanuit mijn positie alles aan om het voor ondernemers als u makkelijker te maken om te ondernemen en te innoveren. Door minder regels, meer durRapitaal en betere fiscale ondersteuning. Mevrouw Hadders, van harte gefeliciteerd met uw eerste prijs! Minister Maxime Verhagen (Economische Zaken, Landbouw en Innovatie)

Syntens plaveit de weg naar MKB Innovatie Top 100 Voor het zesde achtereenvolgende jaar heeft bijna 95 procent van alle ondernemingen uit de MKB Innovatie Top 100 weer gebruik gemaakt van de diensten van Syntens, het innovatienetwerk voor ondernemers. Onder wie ook Dacom uit Emmen, de winnaar in 2011. Syntens zorgt met steun van de overheid voor inspirerende verbindingen tussen ondernemingen, maar ook met kennisinstellingen en andere intermediairs. Zo maakt jaarlijks de helft van de bedrijven uit de top 100 na doorverwijzing van Syntens ook gebruik van de adviezen van NL Octrooicentrum. Syntens helpt ondernemingen beter, eerder en sneller te laten innoveren. Want juist innovatieve ondernemers zorgen voor nieuwe omzet en werkgelegenheid.

Op 1 september 2011 opent weer de inschrijving voor de MKB Innovatie Top 100 van volgend jaar. U kunt zich alvast aanmelden via [email protected] of 088 444 0 444. Een van de 250 innovatieadviseurs van Syntens helpt u dan graag verder bij de inschrijving, waarbij de expertpanels en later de jury kijken naar de volgende criteria: originaliteit, impact, mate van bescherming, verkrijgbaarheid (inclusief gerealiseerde omzet).

Doe ook mee aan de MKB Innovatie Top 100, de belangrijkste innovatieprijs voor innovatieve MKB-ondernemingen en de BlueEFFICIENCY Award!

mediapartner

NRC HANDELSBLAD

MKB INNOVATIE TOP100. Minder water meer groei. Nummer 1. Liesbet Hulshof

Recommend Documents