Ministerie van Infrastructuur en Milieu Omgevingsloket online 3 (Olo3) - Toelichting componenten

Document D-3 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Omgevingsloket online 3 (Olo3) - Toelichting componenten Versie 1.0 Datum Status

15 juli 2014 Definitief

Definitief | Omgevingsloket online 3 (Olo3) - Toelichting componenten | Versie 1.0

Colofon

Versie

1.0

Contactpersoon

Paul Leunissen M 06 - 5250 6691 [email protected] Ministerie van Infrastructuur en Milieu Hoofddirectie Financiën, Management en Bedrijfsvoering Directie Concern Informatievoorziening Afdeling Architectuur en Informatie Management Team Architectuur Koningskade 4 Postbus 20906 2500 EX Den Haag

Auteurs

Paul Leunissen Peter Visser Stephen Oostenbrink

Pagina 3 van 29


Inhoud

1

Inleiding ........................................................................................................... 7

1.1

Identificatie .................................................................................................................. 7

1.2

Leeswijzer .................................................................................................................... 7

1.3

Doel van dit document .................................................................................................... 7

1.4

Referenties ................................................................................................................... 7

1.5

Afkortingen en begrippen ................................................................................................ 7

2

Toelichting functioneel componentenmodel ........................................................... 8

2.1

Sturing ........................................................................................................................ 8

2.2

Gegevens ................................................................................................................... 10

2.3

(Basis)registraties ........................................................................................................ 10

2.4

Integratie ................................................................................................................... 12

2.5

Generieke functies ....................................................................................................... 13

2.6

Beheer....................................................................................................................... 14

2.7

Zelfbediening .............................................................................................................. 16

2.8

Governance ................................................................................................................ 16

2.9

Voortgangsinformatie ................................................................................................... 17

2.10

Beveiliging & compliance ............................................................................................... 18

2

Bijlage B: Toelichting technisch componentenmodel ............................................. 20

2.1

Sturing ...................................................................................................................... 20

2.2

Gegevens ................................................................................................................... 21

2.3

(Basis)registraties ........................................................................................................ 21

2.4

Integratie ................................................................................................................... 22

2.5

Generieke functies ....................................................................................................... 24

2.6

Beheer....................................................................................................................... 25

2.7

Zelfbediening .............................................................................................................. 25

2.8

Governance ................................................................................................................ 26

2.9

Voortgangsinformatie ................................................................................................... 26

2.10

Beveiliging & compliance ............................................................................................... 27

Pagina 5 van 29


1

Inleiding

1.1

Identificatie Dit document bevat de toelichting op de functionele en technische componentenmodellen.

1.2

Leeswijzer Voor een goed begrip van dit document is het noodzakelijk eerst het PSA document te lezen. In hoofdstuk 2 wordt het functionele componentenmodel kort toegelicht en worden de functionele componenten beschreven. In hoofdstuk 3 wordt het technische componentenmodel kort toegelicht en worden de technische componenten beschreven. Opmerkingen: In dit document wordt met de afkorting Olo het gehele systeem bedoeld (alle hoofdfunctionaliteiten). De voorbeelden in dit document zijn ter verduidelijking en niet limitatief.

1.3

Doel van dit document Het doel van dit document is de leveranciers een beeld te geven van de herbruikbare componenten die IenM beschikbaar heeft. De project start architectuur (PSA) schrijft voor welke van de beschikbare herbruikbare componenten (bouwstenen) door Olo gebruikt moeten worden. Daarnaast schrijft de PSA voor welke van de herbruikbare bouwstenen door de leverancier van Olo opgeleverd moeten worden en de voorwaarden waaraan deze generieke componenten moeten voldoen. Met deze aanpak wil IenM het aantal herbruikbare bouwstenen vergroten en de beheer footprint van individuele oplossingen verkleinen.

1.4

Referenties Dit document is aanvullend op de volgende documenten.

1.5

#

Referentie

Document

1

PSA

IenM - Olo3 - PSA - v1.0.docx

2

Afkortingen en

IenM - Standaard Platform - Afkortingen en begrippen –

begrippen

v1.0.docx

Afkortingen en begrippen Zie voor een toelichting van de gehanteerde afkortingen en begrippen het [Afkortingen en begrippen] document.

Pagina 7 van 29


2

Toelichting functioneel componentenmodel

In de volgende paragrafen wordt per component toegelicht wat het doel is van de component in het functionele componentenmodel. In de laatste kolom ‘Mapping’ staat de bijbehorende component uit het technische componentenmodel waarmee de functionaliteit gerealiseerd wordt (zie hoofdstuk 2 ‘Bijlage B: Toelichting technisch componentenmodel’).

2.1

Sturing Component

Toelichting

Mapping

Gebruikersinterface sturing

De gebruikersinterface sturing is de front-end, ook wel aangeduid als interactiekanaal, die

Interactiesturing

verantwoordelijk is voor het afhandelen van de gebruikersinteractie en terugkoppeling naar de gebruiker. Voorbeelden van een interactiekanaal zijn desktop, browser, mobiel, app. Interactiesturing bepaalt in welke volgorde schermen doorlopen worden en informatie wordt ingevuld. De interactiesturing is afhankelijk van het interactiekanaal (desktop, browser, mobiel, app). Processturing

Processturing is verantwoordelijk voor het opeenvolgend uitvoeren een aantal geautomatiseerde

WSO2 BPS

processtappen met webservices. Dit wordt gerealiseerd doormiddel van Business Process Execution Language (BPEL). BPEL is een standaard die de interactie tussen verschillende webservices orkestreert op basis van configuratie. Het biedt de mogelijkheid om complexe (langlopende) processen te beschrijven, inclusief foutafhandeling en compensatie handelingen. Handmatige processtappen worden ondersteund door middel van de BPEL extensie BPEL4People. Regeluitvoering

Wet- en regelgeving wordt omgezet naar regels in de vorm van beslisbomen. Deze beslisbomen zijn executeerbare regels die een gebruiker door vragen heen leidt om te bepalen of de weten regelgeving van toepassing is. Het definiëren van beslisbomen en het uitvoeren er van (executie) is gescheiden. De regelexecutie engine voert beslisbomen uit.

Pagina 8 van 29

Regelexecutie


Formulieruitvoering

Een formulier wordt gebruikt voor het verzamelen van gegevens. Een formulier is het geheel van

Formulierexecutie

vragen en antwoorden dat door een gebruiker ingevuld moet worden. Afhankelijk van de antwoorden die gegeven worden bij het invullen van een formulier past het formulier zich aan, waardoor er meer of minder gegevens ingevuld moeten worden. Aan elementen van een formulier kunnen webservices gekoppeld worden. Een webservice wordt bevraagd op basis van gegevens uit het formulier. Deze webservices worden gebruikt om gegevens te valideren/of elementen (voor) in te vullen. Het resultaat van een webservice kan hierdoor gebruikt worden om het formulier te sturen (in- en uitschakelen van vraagblokken), lijsten dynamisch te vullen, etc. Formulieren zorgen er voor dat data, sturing (logica) en opmaak (presentatie) gescheiden zijn. Het beheren en het uitvoeren (executie) van formulieren is gescheiden. Een formulier runtime of executie engine is een omgeving waarin formulieren worden uitgevoerd. Het resultaat van een formulier is een bericht. Het bericht wordt voor verwerking naar een doelsysteem gestuurd. Bedrijfsregels

Een bedrijfsregel is een regel van een bedrijf of organisatie. Het is een regel die een bepaald, voor het bedrijf relevant aspect bepaalt of afdwingt en altijd een waar of onwaar oplevert. Bedrijfsregels zijn bedoeld om het beleidsbeleid af te dwingen. Bedrijfsregels beschrijven de handelingen, definities en beperkingen die voor een organisatie gelden. Bedrijfsregels zijn toepasbaar op mensen, processen en systemen van een organisatie. Bedrijfsregels zijn onafhankelijk van de werking van het systeem en van de inrichting van het proces. Als de werkzaamheden niet met een systeem maar handmatig uitgevoerd worden, gelden de bedrijfsregels nog steeds. Deze component is specifiek bedoeld voor het beheren van bedrijfsregels en zorgt ervoor dat deze regels eenvoudiger aan te passen zijn dan als deze hard gecodeerd zijn in de code. Een bedrijfsregelsysteem zorgt er voor dat het bedrijfsbeleid en andere operationele beslissingen worden gedefinieerd, getest, uitgevoerd en afzonderlijk onderhouden van de applicatie code. Door bedrijfsregels los te beheren kunnen ze ook eenvoudiger worden hergebruikt tussen verschillende systemen. De complexiteit, vereiste wijzigbaarheid en hergebruik van een bedrijfsregel bepaalt of deze in het bedrijfsregelsysteem wordt opgenomen. Een bedrijfsregelsysteem zorgt voor het uitvoeren (executie) van bedrijfsregels tijdens het uitvoeren van een systeem.

Pagina 9 van 29

WSO2 BRS


2.2

Gegevens Component

Toelichting

Mapping

Gestructureerde gegevens

Gestructureerde gegevens worden in een database opgeslagen.

Database

Ongestructureerde

Ongestructureerde gegevens worden in een documentmanagementsysteem opgeslagen. Documen-

Alfresco DMS

gegevens

ten mogen alleen in het documentmanagementsysteem worden opgeslagen en niet los op het bestandssysteem.

Bulkverwerking

Gegevens die in bulk worden uitgewisseld maken gebruik van bulkverwerking. De Bulkverwerking

ETL

component biedt de meest efficiëntie oplossing voor het eenvoudig beheren van de definitie van deze gegevens en voor het uitwisselen zelf. Hierdoor wordt de flexibiliteit en wendbaarheid vergroot en wordt de overdrachtstijd geminimaliseerd.

2.3

(Basis)registraties Component

Toelichting

Mapping

Bevraging

Voor het bevragen van externe services wordt gebruik gemaakt van het Centraal Aansluitpunt (CA).

Centraal Aansluitpunt

Vanuit het CA wordt de koppeling met externe services eenmalig geconfigureerd, bijvoorbeeld met een basisregistratie. Interne systemen koppelen via het stelsel van ESB’s met het CA. Het CA acteert als een intermediair tussen interne systemen en externe systemen. Het voordeel voor de gebruikers van het CA is dat hun systemen slechts één koppeling nodig hebben met het CA om bijvoorbeeld alle basisregistraties te bevragen (en niet een aparte koppeling per basisregistratie hoeven te realiseren). Ook voor externe partijen geldt dat zij niet meer voor elk IenM systeem afzonderlijk een koppeling hoeven te onderhouden; ook hiervoor kan immers volstaan worden met een enkele koppeling met het CA. Intern wordt gebruik gemaakt van een vereenvoudigd koppelvlak met een eigen informatiemodel en bijbehorend berichtenmodel. Vertaling gebeurt door het CA. Het CA vertaalt een intern vraagbericht naar een extern vraagbericht. Het ontvangen extern antwoordbericht wordt door het CA vertaald Pagina 10 van 29


naar een eenvoudig intern antwoordbericht. Hiermee wordt gebruik van bijvoorbeeld basisregistraties laagdrempelig. Daarnaast worden de IenM systemen en de externe systemen ontkoppeld en worden wijzigingen in externe koppelvlakken zoveel mogelijk opgevangen in het CA. Abonnement

Overheidsinstellingen worden voor publiekrechtelijke taken geacht gebruik te maken van actuele,

Digilevering

authentieke gegevens van de basisregistratie. In veel gevallen kunnen deze gegevens realtime opgevraagd worden. Voor bijvoorbeeld batchprocessen (bulkprocessen) is dit echter niet efficiënt. In dit geval mogen systemen een lokale kopie van de gegevens uit een basisregistratie bijhouden. Deze gegevens moeten echter actueel gehouden worden en systemen moeten over wijzigingen van deze gegevens geïnformeerd worden. Daarnaast kan het nodig zijn om bij bepaalde gebeurtenissen interne processen te initiëren. Daarvoor moeten systemen op de hoogte zijn van gebeurtenissen die voor deze processen relevant zijn. Basisregistraties kunnen deze gebeurtenissen leveren. Om ervoor te zorgen dat dit op een uniforme en efficiënte manier gebeurt, is de abonnementenvoorziening Digilevering ontwikkeld. De basisregistratie informeert via Digilevering geautoriseerde en geabonneerde (overheids)partijen actief op het moment dat een gegeven in een basisregistratie verandert. Dit voorkomt dat partijen te laat of bij toeval achter wijzigingen komen. Terugmelding

Basisregistraties moeten zo betrouwbaar mogelijk zijn. Afnemers zijn verplicht om mogelijk onjuiste

Digimelding

gegevens te melden. Digimelding biedt een uniforme en centrale 'ingang' naar alle basisregistraties ten behoeve van terugmelden. Een afnemer van basisregistratiegegevens stuurt een terugmeldbericht naar Digimelding en Digimelding zorgt ervoor dat deze melding bij de juiste basisregistratie terecht komt. De verwerkingsstatus van een terugmelding wordt teruggestuurd naar Digimelding en kan worden ingezien door de terugmelder. Digimelding acteert dus als een intermediair tussen terugmelder en basisregistratie. Het voordeel van het gebruik van Digimelding is dat een partij die wil terugmelden slechts één koppeling nodig heeft om richting alle basisregistraties terug te melden (en niet een aparte koppeling per basisregistratie hoeft te realiseren). Ook de basisregistraties zelf hoeven niet met alle partijen afzonderlijk koppelingen te onderhouden; ook zij kunnen immers volstaan met een koppeling met Digimelding. Geo-informatie

PDOK (Publieke Dienstverlening op de Kaart) is de nationale voorziening voor geo data van de Nederlandse overheid en richt zich op laagdrempelig toegang tot geo data. De essentie van PDOK is het verzamelen, bewerken en aanbieden van betrouwbare geo data met als doel efficiënter omgaan met beschikbare geo datasets van de Nederlandse overheid. De geografische basisregistraties

Pagina 11 van 29

PDOK


worden via PDOK ontsloten. Daarnaast zorgt PDOK er voor dat voldaan wordt aan de verplichting om services, metadata en data conform de Europese INSPIRE standaarden aan te bieden. PDOK zorgt voor de transformatie van Nederlandse naar INSPIRE informatiemodellen.

2.4

Integratie Component

Toelichting

Mapping

Connectiviteit

Connectiviteit is het op netwerkniveau koppelen van systemen. Connectiviteit met externe

Diginetwerk

systemen wordt centraal geregeld.

Internet

De situatie kan zich voordoen dat een bericht een grootte krijgt die niet meer efficiënt verwerkt kan

Grote berichten

Bestandsuitwisseling

worden. In die gevallen kan dit “grote bericht” op een andere wijze verstuurd worden. Hiervoor is Digikoppeling uitgebreid met de grote berichtenstandaard. Dit is een uitbreiding op Digikoppeling voor partijen die niet beschikken over een ESB en toch op een efficiënte wijze grote bestanden willen uitwisselen. Voor het uitwisselen van grote bestanden (> 20 MB) wordt gebruik gemaakt van de bestandsuitwisseling component. Berichtuitwisseling

Voor het betrouwbaar uitwisselen van berichten wordt gebruik gemaakt van de Berichtuitwisseling

Digikoppeling

component. Deze component is Digikoppeling compliant. Bevoegd gezag organisaties worden

WSO2 ESB

eenmaal aangesloten op het berichtenkanaal berichten uitwisselen met alle IenM systemen die aangesloten zijn op het berichtenkanaal. Het Berichtenkanaal biedt beheerfunctionaliteit waarmee bevoegd gezag organisaties de versie van berichten kunnen beheren. Het berichtenkanaal zorgt dat berichten worden omgezet naar de juiste versie. Partner integratie

Voor het uitwisselen van berichten met bedrijven en overheden wordt gebruik gemaakt van de

Digipoort

partner integratie component. Deze component acteert als een intermediair tussen externe

Berichtenkanaal

systemen en het Centraal Aansluitpunt (CA). Het voordeel van het gebruik van de partner integratie component is dat een partij die wil koppelen met IenM slechts één koppeling nodig heeft om met IenM systemen berichten uit te wisselen en niet een aparte 'koppeling' per systeem hoeft te realiseren. Ook IenM hoeft niet meer voor elk systeem afzonderlijk een koppeling te onderhouden; hiervoor kan immers volstaan worden met een enkele koppeling. Pagina 12 van 29


Vertaaldienst

Een voorziening die zorgt voor de protocolvertaling van ebMS naar WUS en andersom, in opdracht

Vertaaldienst

van een serviceaanbieder of serviceafnemer en conform de eisen in de Architectuur Digikoppeling

component

en de Translatiespecificatie.

2.5

Generieke functies Component

Toelichting

Mapping

Documentgeneratie

De Documentgeneratie component ondersteunt het genereren van documenten op basis van

Document generator

modeldocumenten ofwel templates. Bij een modeldocument is de opmaak en huisstijl ontkoppeld van de gegevens. Een modeldocument kan door een functioneel beheerder onderhouden worden. Een applicatie roept de document generator via een webservice aan. Op basis van stuurinformatie wordt een document gegenereerd. Deze stuurinformatie bestaat uit id van het modeldocument, versie van het modeldocument, outputformaat en de gegevens. Zoek en vind

Data wordt op een soortelijke wijze doorzoekbaar gemaakt als via Google.

Elasticsearch

Notificaties

Het versturen van notificaties per mail. Dit kan in de toekomst uitgebreid worden met andere

SMTP server

protocollen zoals SMS of Twitter berichten. Dossier

Een component waarmee eenvoudig dossiers (gestructureerde gegevens) inclusief documenten

Alfresco Collaboration

(bijlagen) gedeeld kunnen worden. Hierdoor kunnen meerdere gebruikers en organisaties op een efficiënte manier samenwerken. Dit is een gebruiksvriendelijke en eenvoudige tool waar iedereen direct gebruik van kan maken zonder training en handleiding. Rapportages

Met een rapportagetool is het mogelijk om standaard rapporten te maken. De eindgebruiker heeft beperkte kennis nodig van de onderliggende techniek omdat er gebruik wordt gemaakt van een semantische laag die tussen de rapportagetool en de databronnen zit. Een rapportagetool biedt mogelijkheden voor het maken van complexe queries en uitgebreide mogelijkheden voor het aanpassen van de opmaak en de layout. Er zijn technische rapportagetools, die gericht zijn op softwareontwikkelaars. Het bedienen van dergelijke tools vereist een zekere mate van technische kennis over SQL, scriptingtalen of programmeertalen. Dit soort tools is vaak bedoeld om rapportagemogelijkheden in softwarepakketten of websites in te bouwen. Daarnaast zijn er

Pagina 13 van 29

Rapportagecomponent


rapportagetools die gericht zijn op eindgebruikers, zoals business analisten en functioneel beheerders. De rapportagetool is bedoeld voor eindgebruikers, zoals business analisten en functioneel beheerders. Analyses

Met een analysetool kan data ad hoc geanalyseerd worden op bepaalde patronen. Een analysetool

Analysecomponent

kan gericht zijn op ontwikkelaars, analisten of beheerders. De analysetool moet geschikt zijn voor analisten of beheerders. Op de kaart

Google Maps is het voorbeeld hoe snel en eenvoudig het kan zijn om kaartfunctionaliteit toe te

PDOK Kaart

passen. PDOK Kaart zorgt dat geo data van de Nederlandse overheid eenvoudig toe te passen is als kaartfunctionaliteit in een webpagina. Hiermee wordt een gelijkwaardig en betrouwbaar alternatief geboden voor Google Maps. PDOK Kaart biedt ook kaartprikkerfunctionaliteit die even snel en eenvoudig toe te passen is als de kaartfunctionaliteit zelf. Met de kaartprikker kan een gebruiker een punt of een gebied aangeven op de kaart. Deze informatie wordt door het gebruikmakend systeem in het eigen backend opgeslagen zodat het later getoond kan worden via PDOK Kaart en eventueel bewerkt. Met PDOK Kaart kan met beperkte (geo) ontwikkelkennis snel en eenvoudig kaartfunctionaliteit en kaartprikkerfunctionaliteit aan een webpagina toegevoegd worden. Van en naar coördinaten

Op basis van georefereren kunnen geografische referenties in de vorm van coördinaten aan

PDOK

vertalen

informatie worden toegekend, waardoor deze zeer nauwkeurig aan een specifiek gebied te koppelen

Geocodeerservice

is. Met een geocodeerdienst is het mogelijk om coördinaten om te zetten naar een locatie of een locatie om te zetten naar coördinaten. Dit laatste is een zogenaamde reverse geocodeerdienst. PDOK biedt een geocodeerdienst die beide functies biedt.

2.6

Beheer Component

Toelichting

Mapping

Contentbeheer

Voor het beheren van de content van een front-end. Tot content worden zaken zoals teksten,

Alfresco CMS

afbeeldingen en video gerekend. Regelbeheer

Een systeem dat het analyseproces ondersteund om weten regelgeving om te zetten naar regels in de vorm van beslisbomen. Deze beslisbomen worden omgezet naar executeerbare regels om een

Pagina 14 van 29

Regelbeheer systeem


gebruiker door vragen heen te leiden om te bepalen of de weten regelgeving van toepassing is. Het beheer en uitvoering (executie) van regels is ontkoppeld. Formulierbeheer

Zie Formulierexecutie voor een algemene beschrijving van formulieren. Het beheren en het uit-

Formuliercomponent

voeren (executie) van formulieren is gescheiden. Voor het beheren van formulieren wordt een webgebaseerde WYSIWYG editor gebruikt die door alle gangbare browsers wordt ondersteund en zonder plug-ins te gebruiken is. Hiermee kan een beheerder snel en eenvoudig formulieren maken, wijzigen, testen en publiceren. De editor geeft volledige controle over content (tekst en helpteksten), presentatie (huisstijl: vorm, grootte, stijl, pagina’s, en kleurgebruik), gegevens, logica (regels) en koppelingen met webservices. Het resultaat is een formulierdefinitie ofwel configuratie. Een formulierdefinitie wordt met een formulier runtime uitgevoerd. Organisatiebeheer

Een component om organisatiegegevens en instellingen te beheren onafhankelijk van systemen die

Organisatiecomponent

deze gegevens gebruiken. Deze gegevens bestaan uit generieke en systeem specifieke gegevens. Hierdoor is het mogelijk deze gegevens te delen tussen applicaties. Deze component biedt een eigen gebruikersinterface en webservices waarmee de beheerfunctionaliteit naar afnemende applicaties wordt ontsloten. Afnemende applicaties kunnen via de beheer webservices direct interacteren met deze component. Gebruikersbeheer

Een component om gebruikersgegevens en instellingen te beheren onafhankelijk van systemen die deze gegevens gebruiken. Deze gegevens bestaan uit generieke en systeem specifieke gegevens. Hierdoor is het mogelijk deze gegevens te delen tussen applicaties. Deze component biedt een eigen gebruikersinterface en webservices waarmee de beheerfunctionaliteit naar afnemende applicaties wordt ontsloten. Afnemende applicaties kunnen via de beheer webservices direct interacteren met deze component.

Pagina 15 van 29

Gebruikerscomponent


2.7

Zelfbediening Component

Toelichting

Mapping

Organisatie instellingen

Een component om instellingen van organisaties te beheren onafhankelijk van systemen die deze

Organisatie component

gegevens gebruiken. Deze gegevens bestaan uit generieke en systeem specifieke gegevens. Hierdoor is het mogelijk deze gegevens te delen tussen applicaties. Deze component biedt een eigen gebruikersinterface en webservices waarmee debeheerfunctionaliteit naar afnemende applicaties wordt ontsloten. Afnemende applicaties kunnen via de beheer webservices direct interacteren met deze component. Machtigingen

Een machtigingen component wordt gebruikt om machtigingen op informatie-objecten applicatie

Machtiging component

onafhankelijk te beheren. Deze component biedt een eigen gebruikersinterface en webservices waarmee debeheerfunctionaliteit naar afnemende applicaties wordt ontsloten. Afnemende applicaties kunnen via de beheer webservices direct interacteren met deze component.

2.8

Governance Component

Toelichting

Mapping

Systeem en service

Deze component wordt gebruikt voor het registreren en presenteren van gebruiksstatistieken van

WSO2 BAM

gebruik

applicaties en berichtenverkeer. Dit geeft inzicht in het gebruik van de verschillende applicaties, koppelingen, performance en eventuele fouten. Per applicatie en component moet aangegeven worden wat er gemonitord en gerapporteerd moet worden.

Service level management

Het monitoren van de gezondheid van infrastructuur (netwerk, hardware en opslag), applicaties en

Nagios

webservices. Het wordt gebruikt om applicaties te bewaken en proactief problemen te identificeren en op te lossen. Service register

Het centraal registreren en beheren van de omgevingsspecifieke configuraties van applicaties, het beheren van webservices en het geautomatiseerd uitrollen van applicaties.

Pagina 16 van 29

WSO2 GR


Performance rapportages

Rapporteren over de kwaliteit van de dienstverlening van applicaties en componenten. Dit betekent

Cacti

dat er gemonitord en gerapporteerd wordt hoe de verschillende applicaties en (generieke) componenten presteren.

2.9

Voortgangsinformatie Component

Toelichting

Mapping

Status bedrijven

De Berichtenbox voor bedrijven is een beveiligd e-mailsysteem. Hiermee wisselt een bedrijf digitaal

Antwoord voor

berichten uit met overheidsorganisaties. Hierdoor kunnen bedrijven gemakkelijker procedures

bedrijven

afhandelen, zoals vergunningaanvragen, meldingen, inschrijvingen en registraties. Een bedrijf kan ervoor kiezen om de aanvraag voor vergunningen en andere procedures via de berichtenbox te laten lopen. Zo heeft een bedrijf altijd een digitale ingang. Het kan schelen in administratieve lasten. Ook hoeft een bedrijf niet te zoeken naar de juiste afdeling. Een bedrijf kan haar berichtenboxnaam laten opnemen in het Handelsregister. Daarmee geeft een bedrijf aan via de berichtenbox digitaal bereikbaar te zijn voor de overheid. Olo3 verwijst bedrijven voor voortgangsinformatie door naar Antwoord voor bedrijven. Status burgers

Hier kan een burger zien wat er geregistreerd is over deze burger bij de overheid, berichten van de overheid ontvangen en overzicht houden over lopende zaken met de overheid. De Berichtenbox is uw eigen, beveiligde postbus voor berichten van de overheid. De Berichtenbox is het elektronische alternatief voor de huidige papieren post. Voortgangsinformatie over de behandeling van een aanvraag of melding wordt door behandelende organisaties naar MijnOverheid gestuurd. Olo3 verwijst burgers voor voortgangsinformatie door naar MijnOverheid.

Pagina 17 van 29

MijnOverheid


2.10

Beveiliging & compliance

Component

Toelichting

Mapping

Toegang

Een generieke component voor het authentiseren van personen – burgers (DigiD), bedrijven

DigiD

(eHerkenning), rijksambtenaren (Rijks SSO) – en systemen (PKIoverheid certificaten). Applicaties

eHerkenning

worden afgeschermd van de complexiteit van de verschillende authenticatiemiddelen en gebruiken

Rijks SSO

een eenduidig koppelvlak. Het principe is vergelijkbaar met het Centraal Aansluitpunt.

PKIoverheid certificaten

Voor personen biedt dit component Single sign on (SSO). Eindgebruikers kunnen eenmalig inloggen waarna automatisch toegang wordt verschaft tot meerdere applicaties en resources in het netwerk.

WSO2 IS Berichten Gateway

Voor systemen handelt deze component de authenticatie en autorisatie af. Al het interne en externe berichtenverkeer loopt via deze component. Alleen geautoriseerd berichtenverkeer wordt toegelaten.

Tenslotte biedt dit component een generiek mechanisme om op een eenduidige manier over applicaties heen zowel RBAC (Role Based Access Control) als ABAC (Attribute Based Access Control) op te lossen. Het beheer van gebruikers, rollen en rechten gebeurt in deze component. Hierdoor worden applicaties en beveiliging van elkaar ontkoppeld. Individuele applicaties hoeven hierdoor niet meer te investeren in authenticatie- en autorisatiefunctionaliteit. Logging

Applicaties loggen informatie om fouten te identificeren en op te lossen naar deze component. Het logniveau van componenten en applicaties is in de applicaties zelf dynamisch instelbaar, zodat dit kan worden verhoogd bij problemen en weer worden verlaagd als de problemen zijn opgelost. Deze component biedt een webgebaseerde interface die toegang geeft tot de auditinformatie en maakt deze doorzoekbaar.

Pagina 18 van 29

Logstash


Berichtarchivering

Indien onweerlegbaarheid van het berichtenverkeer vereist is, dient een verstuurd of ontvangen

Berichtarchivering

bericht gearchiveerd te worden. Hiermee wordt het bericht zelf vastgelegd, zodat later bij vragen

component

aangetoond kan worden dat een bericht ontvangen van of verzonden is naar een bepaalde organisatie en wat de inhoud van het bericht was. Deze component biedt een webgebaseerde gebruikersinterface die toegang geeft tot de gearchiveerde berichten en maakt deze doorzoekbaar. Auditing

Auditing is het vastleggen van gebeurtenissen en bijbehorende informatie. Auditing is zowel van belang voor operationele veiligheid als het voldoen aan weten regelgeving en het achteraf vaststellen of een bepaalde gebeurtenis heeft plaatsgevonden. Applicaties en componenten sturen auditinformatie voor traceerbaarheid naar deze component. De component biedt een webgebaseerde gebruikersinterface die toegang geeft tot de auditinformatie en maakt deze doorzoekbaar. Auditinformatie wordt ook gebruikt om berichtenverkeer in de keten te volgen. Hierdoor zijn beheerders in staat om zelfstandig berichten in de keten te volgen en de oorzaak van problemen te herleiden in de keten. Bij het auditen van berichtenverkeer logt elke component in de keten van een verzoek het bericht ID en eventueel het bericht ID van het bericht waar het bericht een antwoord op is en andere (voor troubleshooting) relevante informatie, zodat een verzoek in de keten te traceren is.

Pagina 19 van 29

Auditing component


2

Bijlage B: Toelichting technisch componentenmodel

In de volgende paragrafen wordt per component toegelicht wat het doel is van de component in het technische componentenmodel. In de laatste kolom ‘Mapping’ staat de bijbehorende component uit het functionele componentenmodel waarvoor de functionaliteit gerealiseerd wordt (zie hoofdstuk 2 ‘Toelichting functioneel componentenmodel’).

2.1

Sturing Component

Toelichting

Mapping

Interactiesturing

Zie Gebruikersinterfacesturing.

Gebruikersinterface sturing

WSO2 BPS

Zie Processturing. Voor het uitvoeren van processturing dient gebruik gemaakt te worden van

Processturing

WSO2 BPS dat onderdeel is van het SP. Regelexecutie

Zie Regeluitvoering.

Regeluitvoering

Formulierexecutie

Zie Formulieruitvoering.

Formulieruitvoering

WSO2 BRS

Zie Bedrijfsregels. Voor het uitvoeren van bedrijfsregels dient gebruik gemaakt te worden van

Bedrijfsregels

WSO2 BRS dat onderdeel is van het SP.

Pagina 20 van 29


2.2

Gegevens Component

Toelichting

Mapping

Database

Zie Gestructureerde opslag. Voor relationele databases wordt gebruik gemaakt van PostgreSQL,

Gestructureerde

SQL Server of Oracle. Waarbij de volgorde de voorkeur van IenM aangeeft. Als alternatief voor de

gegevens

aangeboden rationele databases mag in overleg gebruik worden gemaakt van een NoSQL database. Alfresco DMS

Zie ongestructureerde opslag. Alfresco DMS dient als documentmanagementsysteem gebruikt te

Ongestructureerde

worden.

opslag

Zie Bulk import en export.

Bulkverwerking

Component

Toelichting

Mapping

Centraal Aansluitpunt

Zie Raadplegen. IenM systemen koppelen via het Centraal Aansluitpunt (CA) met externe

Bevraging

ETL

2.3

(Basis)registraties

systemen. Digilevering

Zie Gebeurtenissen. Interne systemen communiceren via het CA met Digilevering.

Abonnement

Digimelding

Zie Terugmelden. Interne systemen communiceren via het CA met Digimelding.

Terugmelden

PDOK

Zie Geo-informatie. Interne systemen communiceren via het CA met PDOK.

Geo-informatie

Pagina 21 van 29


2.4

Integratie Component

Toelichting

Mapping

Diginetwerk

Zie Connectiviteit. Voor alle IenM infrastructuren is er één koppelvlak met externe systemen, de

Connectiviteit

Internet

demilitarized zone (DMZ). Al het netwerkverkeer van en naar externe netwerken loopt via dit DMZ. Externe connectiviteit loopt via het internet (open publieke netwerk) of via Diginetwerk (gesloten overheidsnetwerk). Deze connectiviteit is reeds ingericht. Interne systemen maken gebruik van deze component.

Grote Berichten

Zie Bestandsuitwisseling. Voor het uitwisselen van grote berichten via Digikoppeling standaard biedt

Bestandsuitwisseling

het Centraal Aansluitpunt (CA) zowel MTOM als Digikoppeling Grote Berichten aan. Digikoppeling

Een belangrijk onderdeel binnen de servicegerichte architectuur is de ESB. De ESB is een Standaard

WSO2 ESB

Platform component en vormt de technische backbone van de IenM SGA. De ESB zorgt voor

Berichtuitwisseling

ontkoppeling tussen afnemers en aanbieders. Door het gebruik van de ESB worden point-to-point verbindingen voorkomen, omdat deze nadelig zijn voor de schaalbaarheid en betrouwbaarheid van een oplossing. De ESB zorgt voor de betrouwbaarheid van de koppelingen. Het gaat hierbij om zaken als gegarandeerde aflevering, gegarandeerde volgorde van berichten, prioriteren, load balancing, failover, monitoring, etc. Dit zijn complexe zaken die afnemers en aanbieders hierdoor zelf niet hoeven te implementeren, waardoor de implementaties van de aanbieders en afnemers minder complex zijn. De ESB biedt standaard functionaliteit voor beveiliging, integriteit, betrouwbaarheid, routeren, monitoren, transport, auditing, coördineren, converteren en transformeren. Voor berichtuitwisseling dient gebruik gemaakt te worden van WSO2 ESB dat onderdeel is van het SP. Digipoort

Zie Partneruitwisseling. Digipoort is een landelijke bouwsteen die bedrijven de mogelijkheid biedt om geautomatiseerd informatie uit te wisselen met overheidsorganisaties. Digipoort zorgt er voor dat de informatie van een bedrijf bij de juiste overheidsorganisatie terecht komt en dat informatie die een overheidsorganisatie verstuurt, wordt afgeleverd bij het juiste bedrijf. De informatieuitwisseling tussen een overheidsorganisatie en Digipoort vindt op dezelfde wijze plaats als tussen systemen van overheidsorganisaties onderling op basis van Digikoppeling. Het voordeel van Digipoort voor niet-overheidspartijen is dat zij via één aansluiting kunnen koppelen met steeds

Pagina 22 van 29

Partner integratie


meer systemen van de overheid. Het voordeel voor overheidsorganisaties is dat zij via één aansluiting kunnen koppelen met niet-overheidspartijen. Dit beperkt de beheerlast voor koppelingen aanzienlijk. Digipoort is via het CA beschikbaar. Het inrichten van het applicatie specifieke koppelvlak bij Digipoort is onderdeel van het project dat de applicatie realiseert. Berichtenkanaal

Zie Partneruitwisseling. Verschillende systemen binnen IenM communiceren met gemeenten en

Partner integratie

andere overheidspartijen. Deze partijen willen de reeds gepleegde inspanning om hun systemen te koppelen met IenM hergebruiken. Het Berichtenkanaal is een component dat er voor zorgt dat deze koppelingen hergebruikt worden en het beheer van de instellingen op één plek is belegd, ongeacht het systeem dat bijvoorbeeld meldingen stuurt naar een gemeente. Hierdoor wordt kennis over bijvoorbeeld de berichtversie en de wijze waarop berichten uitgewisseld worden (http of SMTP) afgeschermd van de systemen die gebruik maken van het Berichtenkanaal. Vertaaldienst component

De Digikoppeling-standaarden bestaan uit koppelvlakstandaarden en de translatiespecificatie. De koppelvlakstandaarden beschrijven de afspraken die nodig zijn om het berichtenverkeer tussen informatiesystemen mogelijk te maken. Digikoppeling beschrijft drie verschillende, maar aanvullende koppelvlakstandaarden: ebMS, WUS en Grote Berichten. In de Digikoppeling-documentatie zijn de koppelvlakstandaarden onafhankelijk van specifieke implementaties beschreven. Dat geeft organisaties de vrijheid om ICT-producten met een aansluiting op Digikoppeling te selecteren uit het aanbod van de markt of zelf iets te ontwikkelen. De keuze voor het gebruik van de ebMS of WUS standaarden hangt onder meer af van het gewenste berichtenverkeer (bevragingen en/of meldingen), of er al gebruik wordt gemaakt van deze standaarden en welke standaarden door ketenpartners worden gebruikt. Basisregistraties en landelijke voorzieningen moeten ten behoeve van bevragingen WUS ondersteunen en ten behoeve van meldingen beide protocollen (ebMS en WS-RM) of, als dat niet mogelijk is, voorzien in een protocolvertaling met een vertaaldienst.

Pagina 23 van 29

Vertaaldienst


Voor het vertalen tussen ebMS en WS-RM wordt een vertaaldienst component ingericht.

2.5

Generieke functies Component

Toelichting

Mapping

Document generator

Zie Documenten genereren. Dit is een generiek component.

Documentengeneratie

Elasticsearch

Zie Zoeken en vinden. Elasticsearch wordt gebruikt om gegevens op te slaan en doorzoekbaar te

Zoek en vind

maken. Het is een open source tool om data op soortelijke wijze als Google doorzoekbaar te maken. Het biedt hiervoor een REST interface aan. Dit is een generieke component. SMTP server

Het Standaard Platform biedt Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) functionaliteit. SMTP wordt

Notificaties

gebruikt voor het versturen van email. Applicaties gebruiken deze component om applicatiecommunicatie via email mogelijk te maken. De component is beschikbaar als onderdeel van het Standaard Platform. Alfresco Collaboration

Zie Dossier.

Dossier

Rapportage component

Zie Rapportage.

Rapportages

Analyse component

Zie Analyse.

Analyses

PDOK Kaart

Zie Op de kaart.

Op de kaart

PDOK Geocodeerdienst

Zie Van en naar coördinaten. Deze functionaliteit is via het Centraal Aansluitpunt beschikbaar.

Van en naar coördinaten vertalen

Pagina 24 van 29


2.6

Beheer Component

Toelichting

Mapping

Alfresco CMS

Alfresco is een open source Content Management Systeem (CMS). Alfresco biedt een groot aantal

Contentbeheer

manieren om content te integreren in een front-end. Regelbeheer systeem

Een systeem dat het analyseproces ondersteund om weten regelgeving om te zetten naar regels

Regelbeheer

in de vorm van beslisbomen. Deze beslisbomen worden omgezet naar executeerbare regels om een gebruiker door vragen heen te leiden om te bepalen of de weten regelgeving van toepassing is. Het beheer en uitvoering (executie) van regels is ontkoppeld. Het koppelvlak wordt door IenM bepaald.

2.7

Formuliercomponent

Zie Formulierenbeheer.

Formulierenbeheer

Organisatiecomponent

Zie Organisatiebeheer.

Organisatiebeheer

Gebruikerscomponent

Zie Gebruikersbeheer.

Gebruikersbeheer

Zelfbediening Component

Toelichting

Mapping

Organisatie component

Zie Organisatie instellingen.

Organisatie instellingen

Machtiging component

Zie Machtigingen.

Machtigingen

Pagina 25 van 29


2.8

Governance Component

Toelichting

Mapping

WSO2 BAM

Zie Systeem en service gebruik. Voor het registreren en presenteren van gebruiksstatistieken

Systeem en service

dient gebruik gemaakt te worden van WSO2 BAM dat onderdeel is van het SP.

gebruik

Zie Service level management. Voor het registreren en presenteren van gebruiksstatistieken

Service level

dient gebruik gemaakt te worden van Nagios dat onderdeel is van het SP. Het wordt gebruikt

management

Nagios

om het Standaard Platform en applicaties die hier gebruik van maken te bewaken. WSO2 GR

Zie Service register. Voor het registreren en presenteren van gebruiksstatistieken dient

Service register

gebruik gemaakt te worden van WSO2 Governance Registry (GR) dat onderdeel is van het SP. Het Standaard Platform stelt een API beschikbaar om omgevingsspecifieke configuraties uit de GR op te vragen. Cacti

Zie Performance rapportages. Voor het rapporteren van performance van applicaties dient

Performance rapportages

gebruik gemaakt te worden van Cacti dat onderdeel is van het SP.

2.9

Voortgangsinformatie Component

Toelichting

Mapping

Antwoord voor bedrijven

Zie Status bedrijven.

Status bedrijven

MijnOverheid

Zie Status burgers.

Status burgers

Pagina 26 van 29


2.10

Beveiliging & compliance Component

Toelichting

Mapping

DigiD

DigiD wordt gebruikt voor de authenticatie van burgers. Met DigiD kunnen burgers elektronisch

Toegang

hun identiteit kenbaar maken aan overheidsorganisaties om na identificatie en authenticatie via internet transacties te regelen, mits zij daartoe geautoriseerd zijn. DigiD wordt ontsloten via een generieke beveiligingscomponent (authenticatie en autorisatie) van het Standaard Platform. Hiermee worden systemen afgeschermd van de complexiteit van het koppelen en het gebruiken van DigiD. Applicaties maken gebruik van een vereenvoudigd en gestandaardiseerd intern koppelvlak en hoeven zelf geen koppeling te maken met DigiD. eHerkenning

eHerkenning is een gestandaardiseerd, elektronisch identificatiemiddel voor de herkenning van

Toegang

bedrijven, wanneer zij digitaal diensten afnemen van (overheids)dienstverleners. Dit is vergelijkbaar met DigiD, dat identificatiemiddel is voor burgers. De eerste dienstverleners die via eHerkenning diensten aanboden zijn overheidsinstanties. Daartoe is eHerkenning echter niet beperkt; iedere dienstverlener die aan de eisen voldoet, kan op eHerkenning aansluiten. Dienstverleners die gebruik maken van eHerkenning weten via het OIN nummer met welk bedrijf zij zaken doen en dat de handelende persoon door dat bedrijf is gemachtigd om deze zaken via internet met de overheid te regelen. Met behulp van een eHerkenningsmiddel kan een bedrijf geauthentiseerd (herkend) en geautoriseerd worden. eHerkenning wordt aangeboden via een generieke beveiligingscomponent (authenticatie en autorisatie) van het Standaard Platform. Hiermee worden applicaties afgeschermd van de complexiteit van het koppelen en het gebruiken van eHerkenning. Applicaties maken gebruik van een vereenvoudigd en gestandaardiseerd intern koppelvlak en hoeven zelf geen koppeling te maken met eHerkenning. Rijks SSO

De Rijks Single Sign On (Rijks SSO) is een DWR dienst. Deze op ADFS gebaseerde SAML oplossing wordt gebruikt voor de authenticatie van personen met een netwerk account op een departementaal netwerk. Autorisatie kan worden gefaciliteerd door extra attributen beschikbaar te maken in de Rijksdirectory. De Rijks IdP kan deze extra attributen in de SAML response meegeven voor het bepalen van autorisaties binnen applicaties. De Rijksbrede IdP wordt net als bij DigiD en eHerkenning achter de Identity Server van het Standaard Platform geplaatst, zodat

Pagina 27 van 29

Toegang


de applicaties afgeschermd worden van de ADFS technologie van de Rijks IdP en gebruik maken van een intern gegeneraliseerd koppelvlak. PKIoverheid certificaten

Extern zijn services alleen beschikbaar voor bekende en geautoriseerde afnemers. Bij informatie-

Toegang

uitwisseling moet de identiteit van een toeleverancier of afnemer eenduidig en betrouwbaar worden vastgesteld (identificeren en authentiseren) en moet bepaald worden of deze toegang heeft tot de gevraagde service (autoriseren). Bij informatie-uitwisseling tussen overheidspartijen onderling wordt gebruik gemaakt van PKIoverheid certificaten voor identificatie en authenticatie. IenM hanteert hetzelfde mechanisme bij informatie-uitwisseling met bedrijven en indien van toepassing burgers. Bij de informatie-uitwisseling wordt dan op transportniveau een tweezijdige SSL/TLS verbinding opgebouwd waarbij zowel de aanbieder als de afnemer zich identificeren met een PKIoverheid certificaat. PKIoverheid certificaten worden generiek opgelost met de beveiligingscomponent (authenticatie en autorisatie) van het Standaard Platform. WSO2 IS

WSO2 Identity Server (IS) is de centrale component voor de implementatie van Single Sign On

Toegang

(SSO) en authenticatie en autorisatie. Deze functionaliteit is zowel voor het beheer van het Standaard Platform als voor de autorisatie en authenticatie binnen applicaties die op het platform draaien. De beveiligingscomponent (authenticatie en autorisatie) is onderdeel van IS en biedt een intern koppelvlak waarmee applicaties afgeschermd worden van de complexiteit van de verschillende identificatie- en authenticatiemiddelen. IS ondersteunt zowel RBAC (Role Based Access Control) als ABAC (Attribute Based Access Control). Het beheer hiervan gebeurt binnen WSO2 IS. Hierdoor worden applicaties en beveiliging van elkaar ontkoppeld. Individuele applicaties hoeven hierdoor niet meer te investeren in authenticatie- en autorisatiefunctionaliteit. Deze component is onderdeel van het Standaard Platform. Berichten gateway

Al het interne en externe berichtenverkeer loopt via de Berichten gateway. Deze handelt alle

Toegang

authenticatie en autorisatie verzoeken af. Extern verkeer wordt op basis van tweezijdige SSL en PKIoverheid certificaten afgehandeld en intern verkeer op basis van OAuth. De berichten gateway staat in de DMZ. Alleen geautoriseerd berichtenverkeer wordt toegelaten tot het interne netwerk. Dit is een beschikbare generieke component. Logstash

Zie Logging. Dit is een generieke component en beschikbaar als onderdeel van het Standaard Platform.

Pagina 28 van 29

Logging


Berichtarchivering

Zie Bericht archivering. Dit is een generieke component en beschikbaar als onderdeel van het

component

Standaard Platform.

Auditing component

Zie Auditing. Dit is een beschikbare generieke component.

Pagina 29 van 29

Bericht archivering Auditing

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Omgevingsloket online 3 (Olo3) - Toelichting componenten

Recommend Documents