,
MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDEUJK GEWEST
MINISTERE DE LAREGION DE BRUXELLE5CAPITALE ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLE8-CAPITALE ENTAMANT LA PROCEDURE D'INSCRIPTION SUR LA LISlE DE SAUVEGARDE COMME MONUMENT DE LA TOTALITE DE « LA MAISON DEVOS - MUSEE COMMUNAL» SISE RUE DE LA CHARREITE . 38-40 AWOLUWE-SAINT-LAfv1BERT.
BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING HOUDENDE INSTELLING VAN DE PROCEDURE TOT INSCHRIJVlNG OP DE BEWAARLIJST ALS MONUMENT VAN DE TOTALITEIT VAN « DE WONING DEVOS - GEMEENTELIJK MUSEUM» GELEGEN KARRESTRAAT 38-40 TE SINTLAfv1BRECHTS-WOLUWE.
Le Gouvemement de la Region de BruxellesCapitale,
De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
Vu I'ordonnance du 4 mars 1993 relative a la conservation du patrimoine immobilier, notamment I'artiele 7;
Gelet op de ordonnantie van 4 maart 1993 inzake het behoud van het onroerende erfgoed, inzonderheid op artikel 7;
Sur laproposition du Ministre-President de laRegion Op de voordracht van de Minister-Voorzitter van de de Bruxelles-Capitale at du Secretaire d'Etat ayant de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en van de les Monuments etSites dans ses attributions, Staatssecretaris belast met Monumenten en Landschappen,
ARRETE:
BESLUIT:
Article 1er- Est entamee laprocedure d'inscription sur laliste de sauvagarde comme monument de la totaltte de • la maison Devos-Musee Communalsise rue de la Charrette, 38-40 a Woluwe-SaintLambert connue au cadastre de Woluwe-SaintLambert, 3eme division, section 0, 2eme feuille, parcelle n° 28R, en raison de son interet historique et artistique, precise dans ('annexe au present arrete.
Artikel 1 - Wordt ingesteld de procedure tot inschrijving op de bewaar1ijst als monument van de totaliteit van « de woning Devos-Gemeentelijk Museum », gelegen Karrestraat 38-40 te SintLambrechts-Woluwe, bekend ten kadaster te SintLambrechts-Woluwe, 3de afdeling, sectie 0, 2de blad, perceel nr 28R, wegens zijn historische en artistieke waarde, zoals nader bepaald in bijlage gevoegd bij dit besluit
J
Art. 2• Le ministre qui ales monuments etsites dans Art. 2• De minister bevoegd voor de monumenten en ses attributions est charge de rexecuton du present landsehappen, is belast met de uitvoering van dit arrete. besluit Bruxelles, Ie
Brussel,
o~ .- 2000
Par Ie Gouvemement de la Region de Bruxelles- Door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering Capitale,
t
Le Ministre-President du Gouvemement de laRegion de Bruxelles-eapitale. charge des pouvoirs locaux de l'Arnenagement du territoire des Monuments et des Sites. de la Renovation Urbaine, et ~· \ Ia Recherche Scientifique,
De Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regeling, belast met Plaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening. Monumenten en Landschappen. Stadsvemieuwing en Wetenschappelijk Onderzoek,
Le Secretare d'Etat a la Region de BruxellesCapitale, charge de l'Amenagement du tenitoire, des Monuments et des Sites, de la Renovation Urbaine, etdu Transport rernunere de Personnes,
De Staatssecretaris bij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest belast met Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Landschappen, Stadsvemieuwing en Bezoldigd Ve van personen,
J
Copie certifh~e eentorme
voor eensluidend afschrift
ANNEXE A L'ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLES-CAPITALE ENTAMANT LA PROCEDURE D'INSCRIPTION SUR LA LISTE DE SAUVEGARDE COMME MONUMENT DE LA TOTALITE DE « LA MAISON DEVOS - MUSEE COMMUNAL)} SISE RUE DE LA CHARRETIE 38-40 A WOLUWE-SAINT-LAMBERT. Ref. cadastrale : Jame division, section 0, 2eme feuille , parcelle n° 28R.
Description sommaire : Maison campagnarde construite en phases successives a partir de 1884 pour servir d'habitation La maison est agrandie en 1893 et 1912; la conciergerie est reconstruite vers 1925.
a Emile Devos.
L'edifice aux lignes inspirees par la Renaissance brabanconne, reconnaissable notamment par les pignons a gradins se compose deplusieurs corps amenaqes dernaniere pittoresque. Comprenant un a deux niveaux selon les corps de batrnents, las tacaces sont en briques et moellons de qres (parties eriqees en 1912). La toiture, aI'origine en ohaume, a ete remplacee vraisemblablement dans les annees 30par une couverture de tuiles mates et vernissees posses dernaniere aformer un jeu de damiers. Cote jardin, une rotonde et 2 petites tourelles sont couvertes detoitures pyramidales ou conique en ardoises. Las baies sont etroites et aencadrement rectangulaire lesfenetres du rez-de-chaussee sont munies degrilles. l
l
La decoration interieure est caracterlsee par I'utilisation abondante de carreaux de cerarnique hollandaise provenant de Makkum (petite ville de Frise) souvent inteqres aux boiseries (en particulier dans la cuisine, la rotonde, Iejardin d'hiver, I'actuel bureau dela fondation A. Marinus Ie salon « aux renards »). La chernnee du salon dit 'aux renards' est partculerement travaillee. les montants sculptes par P. Comein illustrent deux episodes des fables de J. de La Fontaine "le Corbeau et IeRenard' et 'Le Renard et les Rsisins' qui font allusion au nom du proprietare (DE VQS). L'ensemble de la decoration a un caractere campagnard et pittoresque. Le grand salon amenaqe en 1912, dont Iedecor en lambris a ete retire sedemarquait quelque peu. II conserve un plafond moulure integrant des pieces de toiles maroutlees d'esprit XVI Ie representant des oiseaux etdes gerbes de fteurs. l
I
Le muses communal qui y estactuellement instelle est entoure d'un petit jardin, tres reduit par rapport a l'etendue du domaine des Devos au debut de ce steele (reprise aujourd'hui dans les limites du pare Communal de Roodebeek). Vers la rue dela Charrette un porche marque I'entree. A I'origine en bois, iI a ele reconstruit recernrnent avec des moellons provenant de I'ancienne ferme defa cheussee deRoodebeek (ferme Verheyleweghen) .
Interet presente par Ie bien seton les criteres definis aI'article 2, 10 de I'ordonnance du 4 mars 1993 relative ala conservation du patrimoine immobilier : Interet historique et artistique : 1 En 1884, Emile Devos. rentler bruxellois, entre en possession d'une partie duterrain exploite par une carriere de sable et de pierres, et situe aI'actuelle rue de la Charrette. Attire par Ie cadre champene qu'offraient iI y a un siecle lescoteaux de Roodebeek, Emile Devos y construisit une maisonnette qui lui fit d'abord office de maison de campagne. .
"Hi s t.o i r e de Woluwe-Saint-Lambert,
Saint-Lambert sous la direction de monsieur D. Frankignoul, 1991 /_-, . V.9511
~~~~ ~ ~
pub Li.e par Le Musee Communal de :/ . :()-~:uwe,:: . . ····"<·~::~gt·,,,:
-,-<~~
'\ ~;'; .;g
En 1893, aide de sa premiere epouse Caroline Van Hooste. il entreprit d'agrandir sa maison. Des ce moment, il lui donnera I'aspect exterieur d'un edifice rural brabancon eminemment pittoresque avec ses pignons a gradins. L'interleur sera orne deboiseries et lesmurs recouverts de carreaux de ceramque hollandaise (de fv1akkum). Emile Devos en fit sa residence permanente en 1896. Entre-temps, devenu veuf, iI se remarie en 1899 avec Lydie Bricoult, jeune artiste Iyrique d'origine furnoise, avec qui iI acnevera la construction at la decoration de sa maison. C'est pour elle qu1il edfiera en 1912 la rotonde attenante a la maison et visible du pare, au S8 pratiqueront reguJierement desseances de spiritisme. Apres la Seconde Guerra mondiale, la propriete Devos fut reunie a celie du peintre Constant Montald, les deux families n'ayant aucun herlner direct. Lydie Bricoult, veuve dlEmile Devos depuis 1942, avait faitdon de ses biens a la commune de Woluwe-Saint-Lambert par testament, a la condition expresse que fa maison devienne un muses et que Iepare soit ouvert au public. IIsera inaugure en 1948. Constant Montald, veuf depuis 1942, meurt dun accident de la circulation. Son seul neritier, Jean Goffin, neveu de sa femme, finit par vendre la propriete a la commune de Waluwe-Saint-Lambert qui se volt dotee d'un ensemble remarquable d'intere: artistique et naturel. Apres quelques amenaqernents destines a l'adapter a sa fanction de musee, la maison Devos est ouverte en 1950. Depuis, elle accueille de nombreuses expositions et estIesiege d'associations historiques et folkloriques.
Vu pour etre annexe al'arrete du
Le Ministre-President du Gouvemement d la/Region de Bruxelles-Capitale, charge des Pouvoirs locaux, de l'Amenagement du Territoire, des Manum tS etdes Sites, de laRenovation Urbaine, etde laRecherche Scientifique, (
a
Le Becretare d'Etat laRegion de Bruxelles-Capitale, charge de I'Amenagement du Territoire, des Monuments etdes Sites, de laRenovation Urbaine, etdu Transpo unere de Personnes,
Cople certltlee conforme Voer eensluldend afschrift
C"r1
D m
V.9511
~E!
~
i~
~t:bLb: ·
E-E
B
BIJLAG BIJ HET BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING HOUDENDE INSTELLING VAN DE PROCEDURE TOT INSCHRIJVING OP DE BEWMRLIJST ALS MONUMENT VAN DE TOTALITEIT VAN « DE WONING DEVOS - GEMEENTELIJK MUSEUM» GELEGEN KARRESTRMT 38-40 TE SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE. Kadastrale gegevens : 3de afdeling, secte 0, 2de blad, perceel nr. 28R.
Beknopte beschrijving : Landhuis, vanaf 1884 opgetrokken in verschillende bouwfases om tot woning te dienen voor Emile Devos. Vergroot in 1893 en 1912 ; deconcierqewoninq werd heropgebouwd omstreeks 1925. Het gebouw vertoont reminiscenties aan de Brabantse renaissance, zoals onder meer blijkt uitdetrapgevels, en bestaat uitverschillende pittoresk ingerichte vleugels. De gevels met een of twee bouw1agen, afhankelijk van de vleugel, zijn opgetrokken in baksteen enbreukstenen uitzandsteen (voor wat het deel uit 1912 betreft). De oorspronkelijk rieten bedaking werd waarschijnlijk in dejaren 1930 vervangen door matte, geverniste pannen die volgens een dambordmotief werden gelegd. Aan de tuinkant zijn de rotonde endetwee torenljes bedekt met een leien kegelvormige ofveelhoekige spits. De muuropeningen zijn smal en rechlhoekia, op debegane grond zijn zevoorzien van tralies. De binneninrichting wordt gekenmerkt door een overvloedig gebruik van Hollandse keramieken tegels uit Makkum (een dorpje in Friesland) die vaak ge"integreerd zijn in het houtwerk (vooral in de keuken, de rotande, de wintertuin, hethuidige kantoor van destichting A. Marinus en het « vossen »salon). De schouw van het zogenaamde {( vossen »salon is bijzonder uitgewerkt. De door P. Comein gesculpteerde schouwwangen stellen twee episodes voor uit J. deLa Fontaines fabels ({ De Raaf en de Vos }) en ({ De Vas en de Druiven )} enalJuderen hierdoor opdenaam van deeigenaar (DE VQS). Het decoratieprogramma heeft een landelijk enpittoresk karakter. Het grote. in 1912 ingerichte salon datontdaan werd van zijn lamorlzennqswerk, enderscheidt zich van de overige ruimtes. Het bezit een plafond met lijstwerk waarin gemaroufleerde doeken met vopels enbloemenruikers indegeest van de XVllde eeuw zijn verwerkt. Het Gemeentelijk Museum dathier tegenwoordig zijn intrek heeft qenornen, wordt omringd door een tuin die erg klein is in vergelijking met hetuitgestrekte domein datDevos in het begin van deze eeuw bezat (en dat heden deel uitmaakt van hetgemeentelijk park van Roodebeek). De ingang aan de Karrestraat die toegang tot het eigendom verleent, was oorspronkelijk inhaut maar werd onlangs heropgebouwd met breukstenen atkomstig uitdevoormalige boerderij van deRoodebeeksteenweg (boerderij Verheyleweghen).
Waarde van hetgoed Yolgens de maatstaven bepaald in artikel2, 10 van de ordonnantie van 4 maart 1993 inzake hetbehoud van het onroerende erigoed : Historische en artistieke waarde 1: In 1884 kwam de Brusselse rentenier Emile Devos in hetbezit van een deel van het terrein datals zand- en steengroeve werd geexploiteerd endataan dehuidige Karrestraat gelegen was. Aangetrokken door het landelijk
lHistoire de Woluwe-Saint-Lambert, uitgegeven door het Gemeentelijk Museum van Sint-Lambrechts-Woluwe onder leiding van dhr. D. Frankignoul, 1991 ·. V.9511
uitzicht dat het heuvelig landschap rond deRoodebeek booo, liet Emile Devos er een huisje bouwen dat aanvankelijk als buitenverblijf moest dienen. In 18931iet hij, samen met zijn eerste echtgenote Caroline Van Hooste, het huis vergroten. Vanaf dan kreeg de buitenzijde van het pand deallures van aen landelijk Brabants gebouw, voorzien van trapgevels die het geheel een bijzonder pittoresk karakter verleenden. Het interieur kreeg houtwerk en demuren werden bekleed met Hollandse keramieken tegels (van Makkum). Emile Devos maakte erin 1896 zijn permanent verblijf van. Intussen was hij weduwnaar geworden en in 1899 hertrouwde hijmet Lydie Bricoult aen jonge operazangeres uitVeurne. Samen zouden zedebouw en inrichting van hethuis voltooien. Voor haar bouwde Devos in 1912 derotonda bij met uitzicht ophet park waarin regalmatig spiritistische bijeenkomsten gehouden werden. Na de Tweede Wereldoorlog ward hat eigendom Devos toegevoegd aan dat van deschilder Constant Montald aangezien geen van beide families directe erfgenamen bezaten. J
Lydie Bricoult, weduwe van Emile Devos sinds 1942 had haar bezit bij testament overgedragen aan de gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe. opdeuitdrukkelijke voorwaarde dat het huis een museum moest worden en dat het park opengesteld moest worden voor het publlek. De inwijding vond plaats in 1948. Constant Montald, weduwnaar sinds 1942, stierften gevolge van een verkeersongeval. Zijn enige erfgenaam. Jean Goffin, een neat van zijn vrouw, verkocht het domein uiteindelijk aan degemeente Sint-Lambrechts-Woluwe die op die manier inhet bezit kwam van een opmerkelijk ensemble met artistieke en natuurlijke waarde. Na enkele ingrepen teneinde het gebouw als museum tekunnen gebruiken. werd het huis Devos in 1950 geopend. Sindsdien werden er talrijke tentoonstellingen georganiseerd en houden nistoriscne en heemkundige kringen erzilting.
Gezien om te worden gevoegd bij het besluit van
n ~
~.
De Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofds lijke Regering, belast met Plaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Landsc ap en, Stadsvemieuwing en Wetenschappelijk Onderzoek,
De Staatssecretaris bij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest belast met R' en Landschappen, Stadsvemieuwing en Bezoldigd Vervoer van pers
.. eOrdening, Monumenten
Caple certlflee conforme
Voor eensluidend ~~f~'!-?~::~ :>_. CH CElli;' . . ..,?>\
/':fe
·:"> ~I \
V.9511
-<~ \
