Minder is meer in het “Drens”
Potjesklei
Je hebt twee soorten greenkeepers. Greenkeepers die op alle fronten voorop lopen en in hun keuzes voor onderhoud en baanmanagement altijd de eerste viool spelen. En je hebt een type greenkeeper die een wat meer bescheiden koers varen en daarbij vaak instinctief juiste keuzes maken. Gerrit Oonk van de Drentse Golfclub Holthuizen hoort in ieder geval bij de tweede soort. Met bescheiden middelen en vakmanschap weten hij en zijn team van Golfclub Holthuizen in Roden een fantastisch mooie baan te maken. Dat betekent allerminst dat Holthuizen een makkelijke baan is. Alleen al door de grondslag vormt Holthuizen een echte uitdaging. Auteur: Hein van Iersel Potklei Oonk werkt vijf jaar op Holthuizen. Afgelopen zomer heeft de club haar 20-jarig jubileum gevierd. In de afgelopen vijf jaren heeft hij hard gewerkt om Holthuizen te maken tot wat het nu is: een baan die zomer en winter over het algemeen goed te bespelen is. Dat is wel eens anders geweest. Omdat Holthuizen aangelegd is op zogenaamde potklei, is de baan heel gevoelig voor wateroverlast. Potklei is extreem vette grijswitte klei, die klaarblijkelijk geschikt is om potjes mee te bakken, maar die ook als onhebbelijke gewoonte heeft dat je het bijna niet meer van je schoenen krijgt als je erin verzeild raakt. Daarnaast is potklei een relatief zeldzaam grondtype. Zo zeldzaam in ieder geval dat het verboden is om de klei intensief te bewerken. Voor Holthuizen houdt dit in dat de baan in principe wel uit zou mogen breiden, maar dat het op die uitbreiding verboden zou zijn om te beluchten, te dressen of te vertidrainen. In de Gerrit Oonk www.greenkeeper.nl
25
interview
Fusarium
Oonk en zijn team leggen zelf tees aan. Hier ziet u een drainage sleuf voor een nieuwe tee.
Behalve wat elfenringen en een heel verdwaalde aantasting van Fusarium heeft Holthuizen weinig last van schimmels.
praktijk betekent dat, dat het zonder het toepassen van verschraling niet mogelijk is een golfbaan te onderhouden op pure klei. Gelukkig geldt dit voorschrift niet op de bestaande negen holes baan. Daar heeft Oonk door intensief topdressen ervoor gezorgd dat de omstandigheden doorgaans goed zijn. Sinds 2001 wordt ieder jaar 300 kuub zand over de fairways verspreid. In vijf tot zes jaar betekent dit een laag zand van ongeveer vijf tot zes centimeter. Voor de roughs geldt dat natuurlijk niet. Het is overigens niet alleen de potklei die Holthuizen zo gevoelig maakt voor wateroverlast.
26
Op een aantal fairways is ook de drainage niet goed aangelegd en zijn de drainsleuven afgevuld met diezelfde potklei in plaats van scherp zand. Op de fairway van hole 1 en hole 2 zijn de problemen zo groot dat de drainage opnieuw wordt aangelegd. Bij dit nieuwe drainagestelsel worden de sleuven helemaal afgevuld met zand. Alleen bovenop wordt een klein laagje teelaarde aangebracht. 20 jaar Holthuizen Oonk is zoals gezegd al vijf jaar in dienst van de club, maar zijn ervaring is breder. Eerder heeft hij
www.greenkeeper.nl
al 9,5 jaar bij Golfclub De Compagnie in Veendam en 14,5 jaar op de Twentsche Golfclub (nu Golfclub Driene) gewerkt. Naar eigen zeggen heeft Oonk in Driene het vak geleerd van de toenmalige hoofdgreenkeeper Henk Roering. Hoewel Oonk het theoretisch greenkeepers-diploma voor Hoofd Greenkeeper op zak heeft, heeft hij het vak voornamelijk in de praktijk geleerd. Op Holthuizen is Oonk de enige die in dienst is van de club. Oonk wordt bijgestaan door een aantal medewerkers die ingehuurd worden via een WS-bedrijf (WS staat voor Sociale Werkvoorziening). Eén daarvan heeft eveneens het greenkeepers-diploma behaald. Gerrit Oonk: “Prima mensen: ik heb een collega die al tien jaar werkzaam is bij ons op de baan. Dat zijn waardevolle krachten geworden.” In de zomer heeft Oonk de beschikking over drie SW’ers en in de winter zijn dat er twee.
Op iedere green zijn of een of twee van dergelijk hydranten te vinden.
Machinepark Golfclub Holthuizen Soort
Merk
Foregreenmaaier 5 delige foregreenmaaier 3 delige foregreenmaaier traktor transporter beluchtingsmachine turfcollector frontmaaier(cirkel) handgreenmaaier+aanhangwagen handcirkelmaaier kiepwagen bezander traktor slitter groot slitter klein bladblazer rugbladblazer kantensnijder verticuteermachine 2x bosmaaier 2x kettingzagen zodensnijder kalkwagen flymo vacuumtank bunkerrake veldspuit doorzaaimachine
John Deere John Deere John Deere John Deere John Deere John Deere John Deere John Deere John Deere John Deere Jako Nimos Iseki Sisis Sisis Kersten Stihl Stihl Stella Husqvarna,kawasaki Dolmar Ryan Cobra Flymo Kaweco John Deere Empas Pro seed
www.greenkeeper.nl
Typ 2653 A 3235 A 2500 A 4600 6x4 D aercore 1500 TC 125 1565 220 JS 63 tiger 15 gb2.800 325 megaslit mg 240 multislit m 54 vento silent br 420 fs 85t vc 45. profi h250r-k.b.h 48a ps 52 jrsod cutter 12 h.v.t. 52 5000 1200a 30.40.200h speed seed 1600
Jaar van aanschaf 1999 1999 1999 1999 1999 2001 2004 2005 2004 2003 2004 1999 2000 demo 2000 1998 2005 2002 2001 2002 1998-2003 1998 2003 tweedehands 2003 2001 2005 tweedehands 1995 2002 2006
27
interview
Dressen Holthuizen heeft dus de beschikking over een relatief klein team greenkeepers. Dat betekent dat een aantal gespecialiseerde werkzaamheden worden uitbesteed. De firma Hoving uit Steenwijk zorgt jaarlijks voor het vertidrainen en het bezanden van de fairway. Hoving zorgt daarbij ook voor de inkoop en selectie van de 300 kuub zand die in het najaar met de schotelstrooiers van Hoving over de fairways wordt verspreid. Gerrit Oonk: “Op dat moment lijkt onze baan wel de Sahara.” Het gras wordt helemaal begraven onder het dresszand. Ongeveer veertien dagen voordat de firma Hoving de fairway bezandt, heeft Oonk met zijn team al doorgezaaid.
Ook het opnieuw opbouwen van bunkerranden met blokzoden doen de greenkeepers van Holthuizen zelf. Hier een oude bunkerrand die al bijna weer opgeknapt moet worden en een gerestaureerde bunkerrand. De blokzoden worden op het eigen terrein gestoken.
Aanzicht op de nieuwe tee van hole XXX, en twee foto’s met blik van de tee met een schot over het water. In het vijvertje lag oorspronkelijk een eilandje. Dit eilandje is deze winter weggehaald.
Zelf doen Dressen en vertidrainen besteedt Holthuizen uit, anders dan bij veel andere banen. Maar voor tal van zeer gespecialiseerde jobs, zoals het verplaatsen van greens en tees, draait Oonk zijn hand niet om. Zo laat Oonk mij de zeer sensationele tee van hole veertien zien die extra hoog is aangelegd tegen een bestaande vijver. Deze tee ligt op een bestaand heuveltje maar is nog eens extra hoog gemaakt, zodat het wel zo’n 2,5 meter boven het verder platte Drentse maaiveld uitsteekt. Voor Oonk is het uitvoeren van dit soort klussen duidelijk smullen. Hij geeft aan dat het een meerwaarde is om bij een verenigingsbaan te werken waar de ruimte bestaat om deze klussen zelf uit te voeren met ondersteuning van loonbedrijven die kranen en andere materieel leveren. Ook de tekeningen van de nieuwe plannen worden in eigen huis samen met de baancommissie opgesteld. Deze winter zijn o.a. de tees van hole 18 en 11 onderhanden genomen. Het gros van de werkzaamheden zijn medio februari 2006 afgesloten. De greenkeepers zullen hole 18 en 11 nog bezoden. Oonk gebruikt hiervoor een standaard sportveldengraszode die hij bestelt bij Graco in Zwartemeer. De planning is dat ieder jaar een paar nieuwe tees worden gerenoveerd c.q. opnieuw worden aangelegd. Over een paar jaar zijn alle tees dan vernieuwd. Greens Oonk beschrijft zijn greens als redelijk vet, maar wel met weinig ziektedruk. Op mijn rondgang door de baan komen we slechts een enkele plek met een stevige Fusarium-aandoening tegen. Op
Sinds dit jaar vertidraint Holthuizen met dunnere pennen. Eerst werd vaste pennen met een diameter van 12 mm gebruikt in de laatste beurt voor de winter. Het nadeel daarvan was dat deze beluchtingsgaten in de winter inzakten en het daarna te veel tijd kostte in het voorjaar om alles weer in orde te krijgen. www.greenkeeper.nl
29
interview
Golfbaanmengsel 2006 Mengsel Green ZG20
Fairway ZF150 stay green
Tee ZT 220
Samenstelling 60% gewoon roodzwenk 20% roodzwenk fijne uitlopers 20% gewoon struisgras 30% gewoon roodzwenkgras raaigras stay green 35% 20% 35% 10%
engels raaigras veldbeemgras gewoon roodzwenk roodzwenk fijne uitlopers
Ras Musica/Raisa Symphony/ Smirna Aberroyal/ Denso Raisa/ Olivia Abernile Quintus Orfeo Raisa/ Olivia Symphony/ Smirna een aantal plaatsen heeft Oonk wel last van elfenringen, maar dat ziet hij niet als een groot probleem. Omdat de greens vrij vet zijn, heeft Holthuizen veel last van wormhopen. Oonk hoopt dat hij deze overlast iets kan verminderen door de dressgrond te verschralen. Met ingang van dit jaar gebruikt Oonk een 95%-5% zand-heidecompost dressgrond van Heicom. De kooien van de driedelige greenmaaier worden bij Holthuizen afgesteld tussen de vier en de zeven mm. Andere cultuurmaatregelen op de greens zijn zeven keer prikken per jaar waarvan twee keer met holle pennen. De proppen worden opgeraapt door een John Deere Turf Collector. Roger Stillwell Oonk ontbreekt het niet aan praktische ervaring. De baancommissie vraagt een second opinion voor een onafhankelijk advies. Daarvoor wordt de Engelse agronoom Roger Stillwell ingeschakeld. Stillwell bezoekt Holthuizen tweemaal per jaar. In de opinie van Oonk zet Stillwell duidelijk te hoog in met zijn bemestingsadvies voor de greens. Stillwell heeft in de beleving van Oonk een duidelijke voorkeur voor een stikstofbemesting met relatief weinig kali. Oonk wil het juist zuinig aandoen met stikstof en wat meer kali geven. Oonk: “Ik hoef niet te investeren in groei. In het maaiseizoen haal ik al volle bakken van de greens af”. In 2005 heeft Oonk voor het eerst ervaring opgedaan met de meststoffen van Mivena. Een concept dat volgens Oonk verbluffend goede resultaten oplevert. Het advies hierover is uitgebracht door Frank Evers en Peter Goossens van Heigo. Ook de graszaden worden door Heigo geleverd. In 2005 heeft Holthuizen voor het eerst de Euro Grass Staygreen grassen gebruikt. Over het effect daarvan op de fairway kan hij niet veel
30
www.greenkeeper.nl
Green
Analyse (%)
Dosering
opmerkingen
N
P2O5
K2O
g/m2
Totaalgift (kg/ ha) N P O 2 5 K2O
strooien
strooibeurt 1.
17
9
17
20
34
18
34
20 17 20 20 10
5 9 5 6 6
8 17 8 18 22 38
17 20 20 17 20 20
34 34 40 34 20
9 18 10 10 12
14 34 16 31 44 76
week week week week week week week week
Snelle green-up Sporenelementenpakket Granuform met Sp. Granumaster met Mgo Granuform met Sp. Afharden van het gras Afharden van het gras Afharden van het gras
144
196
77
249
20 20 20
34 40 40
60
114
20
40
40
20
40
40
2. 3. 4. 5. 6. 7.
Granumaster Step Granuform Granumaster Granuform Granuform Granuform Granucote
Totaal
14 14 18 26 29 34 39 43
Oppervlak = ,ha
Tee 1. 2. 3.
Granumaster Granuform Granuform
17 20 20
9 5 6
17 8 18
Totaal
18 10 12 40
34 16 36
week 14 week 22 weeek 33
Granumaster Granuform met Sp. Granuform met Sp.
86
Fairway 1.
Granucote
Totaal
20
20
zeggen. De fairways van Holthuizen zijn sowieso nooit bruin en de verschuiving in het grasbestand zal na één keer doorzaaien ook minimaal zijn. Beregening Holthuizen is één van de banen waar de beregening nog helemaal met slangen plaatsvindt. Bij iedere green bevinden zich één of twee hydranten waar de greenkeepers een sproeier op kunnen aansluiten. Het resultaat is volgens Oonk dat er bijzonder weinig wordt beregend. Gerrit Oonk heeft het idee dat dit veel minder is dan op veel andere banen. In 2005 heeft Oonk ongeveer 20 keer de slangen uitgerold. In 2004 was dit ongeveer het dubbele. Dit voorzichtige beregeningsbeleid heeft overigens ook een voordeel. Holthuizen heeft heel weinig last van straatgras. Een voordeel van sproeiers boven vaste sprinklers is verder dat je de sproeiers precies op de wind kunt plaatsen. Je kunt het beregeningsbeeld aanpassen aan het geldende weer. De pompen van Holthuizen hebben voldoende capaciteit om alle 9 greens in één keer te beregenen. Oonk kan zijn beregeningsautomaat per kwartier instellen. Een klik is een kwartier en twee klikken twee kwartier enz. De tees worden bevloeid met een grote
Granucote 4/5 mnd
Kaweco giertank met een capaciteit van 5000 liter. Deze tank wordt gevuld met oppervlakte-water. Een tank is goed voor ongeveer 4 tot 5 tees. Deze tees hebben minder last van verdroging, omdat ze redelijk vet zijn aangelegd. Holthuizen kiest ervoor om het beregeningswater niet direct te sproeien op de greens, maar pompt het eerst in een centraal gelegen vijver en vandaar in het irrigatiesysteem. Oonk vindt het niet verstandig om met té koud water te irrigeren. Verder hoopt hij dat in de vijver het ijzer uit zal vlokken in verband met een aanwezige fontein. Een alternatief zou zijn om direct uit het oppervlaktewater te beregenen, maar dan heb je altijd het risico dat er iets in het water zit op het gebied van bestrijdingsmiddelen of een andere vervuilingen.
Op het terrein van Holthuizen is vroeger gas gewonnen. Aan deze tijd herinnert nog deze affakkelinstallatie, die wel iets doet denken aan een Kuifje-raket. www.greenkeeper.nl
31
