Militairen helpen bij Afghaanse watersnood

Nummer 12 | 22 maart 2007 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 4 Blikvangers in toeristische trekpleister

Pagina 5 Op ‘Sick Call’ in Deh Rawod

Pagina 6-7 De Ruyterjaar van start

Pagina 12 Training in de jungle van Suriname

’In naam van Oranje, doe open de Poort!’ DELFT - Anton van de Water, normaal aan het Legermuseum verbonden als technisch vormgever, staat nu in historisch tenue voor de tijdtunnel die bezoekers van ‘Maurits en het Oranje geheim’ terug in de tijd brengen. Naast hem houden zijn collega’s Joop van de Werken en Jeroen Punt gehuld in musketiers- en piekenierskleding met hun hellebaarden die doorgang gesloten. Zij weten pas van wijken nadat de kreet: “In naam van Oranje, doe open de Poort!” door de ether schalt. Pas daarna mag ook Prinses Máxima er door. Zo opent zij 15 maart officieel de tentoonstelling die terugblikt op de Tachtigjarige Oorlog. Lees verder op pagina 3

Massale medailleparade leidt einde vredesmissie in Bosnië in

Militairen helpen bij Afghaanse watersnood DEH RAWOD - Nederlandse militairen en hun Australische collega’s hebben deze week een opvangkamp gebouwd voor de Afghanen van wie de huizen verloren zijn gegaan na het overstromen van de Helmand. Door hevige regenval is deze rivier in Uruzgan buiten haar oevers getreden. Eerder werden zo’n zeshonderd Afghanen gered uit benarde situaties, zoals van daken en uit bomen. Lees verder op pagina 3

Foto: Sjoerd Hilckmann-AVDD

BANJA LUKA - Een memorabele periode is op een oor na gevild. Na een aanwezigheid van ongeveer vijftien jaar, blaast Nederland de aftocht uit het voormalige oorlogsgebied Bosnië Herzegovina. Als slotakkoord kreeg de vijfde en laatste lichting van de vredesmacht van de Europese Unie (EUFOR) vorige week donderdag in Banja Luka de herinneringsmedaille multinationale vredesoperaties. Minister Eimert van Middelkoop speldde ze in zijn eerste

Uitzendingen overige missies bezegeld met medaille NIEUWEGEIN - Een medailleuitreiking komt vaker voor, wat het fenomeen op zich niet zo bijzonder meer maakt. In dit geval zat er echter een opmerkelijk tintje aan. Er werden namelijk herinneringsmedailles uitgereikt aan militairen die waren uitgezonden voor, soms vergeten, missies in allerlei verschillende landen of humanitaire hulp verleenden bij rampen. Vorige week dinsdag vonden 147 van de 218 te vergeven onderscheidingen hun weg naar de juiste borst. De militairen die te hulp schoten na de tsunami in 2004 en de aardbeving in Pakistan van een jaar later ontvingen de herinneringsmedaille humanitaire hulpverlening. De herinneringsmedaille vredesoperaties ging naar hen die deelnamen aan de African union Mission In Sudan, het International Military Advisory Team, eveneens in Soedan, en de waarnemers en politie die hier zaten voor de United Nations Misson in Sudan. De voormalige waarnemers van de United Nations Truce

buitenlandse werkbezoek hoogstpersoonlijk op. “De emotie onder de militairen sloeg een beetje op mij over.” Lees verder op pagina 11

Landmacht voegt woestijnkleuren toe aan racingteam OOSTERHOUT - Het komende seizoen verschijnt het Racing Team Koninklijke Landmacht niet met twee, maar met drie bolides aan de start van de Argos

Oil Seat Cupra Cup. Dat onthulde teambaas adjudant Arend Brinkman tijdens de afgelopen zaterdag in Oosterhout gehouden presentatie van de equipes

voor 2007. Voor één jaar worden coureurs Daan Stots en Paulien Zwart aan het team toegevoegd. Nog een nieuwkomer is Jeroen

de Boer, die Marcel Duits vervangt.

Lees verder op pagina 9

Supervision Organization in het Midden-Oosten, de Kosovo Force, Stabilization Force In Iraq, de European Union Mission in de Gazastrook en European Union Monitoring Mission op de Balkan mochten deze onderscheiding ook in ontvangst nemen. Evenals de militairen die uitgezonden waren voor de Combined Joint Task Force in de Hoorn van Afrika, Operation Enduring Freedom in Afghanistan, de European Union missies in Kongo en de eenlingen of bijzondere functies binnen de International Security Assistance Force in Afghanistan. Bij het hele arsenaal aan missies ging het hier voornamelijk om taken die joint en internationaal zijn uitgevoerd. Foto: Hennie Keeris●

22 maart | Pagina 2

IN HET KORT MINISTERIEEL BEZOEK WEZEP - Minister van Defensie Eimert Van Middelkoop heeft ook bij de landmacht het spits afgebeten. Vorige week bezocht hij 11 Pantsergeniebataljon op de Prinses Margrietkazerne in Wezep. Hij werd er ontvangen door onder anderen de CDS, generaal Dick Berlijn, en Commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Peter van Uhm. Deze week verblijft de bewindsman in Afghanistan. Hij is daar samen met ministers van Buitenlandse Zaken, Maxime Verhagen, en van Ontwikkelingssamenwerking, Bert Koenders.●

VIJFDUIZEND F-16 UREN BOVEN AFGHANISTAN KANDAHAR - De F-16´s van de luchtmacht opereren al geruime tijd boven Afghanistan. Zo vlogen de toestellen eerst vanuit Kirgizië voor de Operation Enduring Freedom. Later verhuisden de vliegtuigen naar Kabul international Airport voor de International Security Assistance Force. Sinds november voeren ze hun opdrachten uit vanaf Kandahar Airfield in het zuiden van Afghanistan. Hier bereikten de F-16’s de mijlpaal van vijfduizend vlieguren boven Afghanistan.●

DOSSIERS DIGITAAL DEN HAAG - Dit jaar is de digitalisering van de persoonsdossiers bij de defensieonderdelen begonnen. Het maakt deel uit van de omvangrijke herinrichting van het personele functiegebied. De dossiers zijn toegankelijk voor P&O-functionarissen bij zowel de decentrale personeelsdiensten als het Dienstencentrum HR. De medewerkers kunnen straks direct, onafhankelijk van tijd en plaats, beschikken over de documenten en informatie in digitale dossiers. Daarmee wordt de P&O-dienstverlening doelmatiger, efficiënter en professioneler. Het daadwerkelijke ‘scannen’ van papieren dossiers is uitbesteed aan een extern bedrijf, de firma Pitney Bowes uit Veenendaal. Na een proef bij het CDC zijn de gegevens van de Koninklijke Marechaussee aan de beurt, gevolgd door die van de overige defensieonderdelen. Alleen de KLU is van het project uitgezonderd, omdat haar gegevens al langer in de computer staan.●

AFGHANEN EN NEDERLANDERS VIEREN JAARWISSELING TARIN KOWT - In Tarin Kowt is af-

gelopen zondag alvast, het gisteren pas officiële, Afghaanse nieuwjaar gevierd. Dit gebeurde op initiatief van de tolken. Die hadden een receptie georganiseerd in het PRT-huis op Kamp Holland. Onder het genot van Afghaanse hapjes en klanken werden de beste wensen uitgewisseld. Een gemêleerd gezelschap, gevormd door gouverneur Munib, zijn bestuurders, leden van het Afghaanse leger en de veiligheidsdienst, plus Task Force Uruzgan, genoot in een ontspannen sfeer van het samenzijn. Een fotopresentatie over ISAF, omlijst met Afghaanse muziek, diende als officiële opening. Commandant Task Force Uruzgan kolonel Hans van Griensven bedankte voor het voorrecht te mogen delen in het Afghaanse culturele erfgoed. Munib noemde het bijwonen van de bijeenkomst een eer en genoegen.●

MIJNENDIENST HONDERD JAAR DEN HELDER - Op 4 juli viert de Koninklijke Marine het honderdjarig bestaan van de Mijnendienst met een reünie voor alle oud-medewerkers en actief dienend personeel. Deze vindt plaats nabij het Mijnendienstgebouw op de Marinehaven te Den Helder. Aanmeldingen per e-mail (bij voorkeur) met naam, adres en telefoonnummer naar: [email protected]. Schriftelijk: CZSK, Antwoordnummer 300, 1780 VB Den Helder, o.v.v. reünie 100 jaar Mijnendienst. Zodra het programma is vastgesteld, krijgen reünisten dit toegezonden. Ook zal een herinneringsboek worden uitgegeven.●

WEBSITE OPEN DAGEN KLU VOLKEL - De Open Dagen van de Koninklijke Luchtmacht op 15 en 16 juni laten nog even op zich wachten, maar op de Vliegbasis Volkel zijn de voorbereidingen al in volle gang. En via het Internet vallen de ontwikkelingen op de voet te volgen. De Open Dagen site is sinds deze week online, en wordt regelmatig geüpdate met informatie over het programma: www.luchtmacht.nl/opendagen2007.●

dustrie. In Polen volgde een soortgelijk programma, en werden ook twee eenheden van de landmacht bezocht. De reis eindigde met een bezoek aan Auschwitz/Birkenau.●

SAMENWERKING LEIDT TOT DRUGSVANGST

al lang de wens een helikoptervlucht te maken boven Schiedam waar ze haar hele leven woonde en werkte. Mocht dat niet lukken, dan had Annemiek als alternatief een ritje in een Hummer limousine in gedachten. Ze kreeg uiteindelijk beide. De wagen haalde de zieke, haar man en twee kinderen thuis op om hen naar Rotterdam te vervoeren voor een vlucht van drie kwartier met een Lynx helikopter vanaf het exercitieterrein van de Van Ghentkazerne. Dankzij de Dream Foundation, een stichting die ‘dromen’ vervult van mensen die niet lang meer te leven hebben.●

KCT VIERT 65 JAAR ROOSENDAAL - Het Korps Commandotroepen viert zaterdag 24 maart 2007 het 65-jarig bestaan met een grote reünie. Hoogtepunt daarvan is een mars door Roosendaal, met aansluitend een defilé van bijna 4000 voormalige groene baretten op de Oude Markt. Het defilé wordt afgenomen door de Commandant der Strijdkrachten, generaal Dick Berlijn. Verder zullen diverse hooggeplaatste militaire en civiele autoriteiten aanwezig zijn. Het defilé bestaat naast oud-commando’s ook uit actief dienende collega’s in de diverse tenues die worden gebruikt bij missies in het buitenland, zoals in Uruzgan. Tevens rijden circa vijftig voertuigen van de vereniging Keep them Rolling mee in het defilé.●

MARINE VERVULT DROOMWENS ROTTERDAM - De Koninklijke Marine heeft vorige week vrijdag een droom doen uitkomen van Annemiek. De 49-jarige kankerpatiënte koesterde

STUDIEREIS LTD DEN HAAG - Van 5 t/m 9 maart maakte de Leergang Topmanagement Defensie een studiereis naar Duitsland en Polen. Het programma van het Duitse Ministerie van Defensie was zeer uitgebreid en gevarieerd. Van veiligheidspolitiek tot cultuur en geschiedenis, van discussies in ministeries en wetenschappelijke instituten tot bezoeken aan musea en de defensie-in-

KANSRIJK Voorlichtingsbijeenkomst zelfstandig ondernemerschap - Kansrijk organiseert weer een voorlichtingsbijeenkomst op 14 december 2006 om 14:00 uur op de Kromhoutkazerne in Utrecht. Deze bijeenkomst is voor defensiemedewerkers die geïnteresseerd zijn in het zelfstandige ondernemerschap. De bijeenkomst staat open voor medewerkers die behoren tot een knelpuntcategorie of herplaatsingskandidaat zijn of dat gaan worden. U kunt zich inschrijven tot 8 december 2006 via het aanmeldformulier op www.kansrijk. info. De voorlichting gaat door mits er voldoende aanmeldingen zijn! Tijdens de bijeenkomst komt o.m. het ondernemerschap aan de orde, de begeleiding vanuit Kansrijk

en de consequenties voor de wachtgeldregeling. Actuele vacatures Kansrijk - Kijk voor een actueel overzicht en voorwaarden op de websites van Kansrijk. Dus jij weet risico’s goed in te schatten? - De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) zoekt ook voor 2006 persoonsbeveiligers. Ken jij het evenwicht tussen veiligheid en privacy? Kijk voor de eisen op de websites van Kansrijk. Vrijblijvend oriënteren op een baan buiten Defensie? Doe dan eerst de loopbaanscan SBK Defensie! Meer Kansrijkinfo op intranet Startpagina Personeel en internet www.kansrijk.info

WILLEMSTAD - Naar nu pas is bekend geworden, hebben Amerikaanse eenheden en het stationsschip voor de Nederlandse Antillen en Aruba, Hr.Ms. Zuiderkruis, op vrijdag 9 maart tijdens een gezamenlijke counterdrugsoperatie ruim duizend kilo cocaïne onderschept. Door slechte weersomstandigheden opereerde de Amerikaanse boordhelikopter die dag vanaf de Zuiderkruis. Tijdens een patrouillevlucht betrapte hij een verdacht snel varend vaartuig in het centraal Caraïbisch Gebied en dwong dit tot stoppen, waarna een Amerikaans schip een onderzoek instelde. Dat bracht tientallen balen cocaïne aan het licht. De vijf opvarenden van de speedboot zijn aangehouden en overgedragen aan de Amerikaanse autoriteiten.●

DEFENSIE SLUIT SCHOTELPARK ZOUTKAMP DEN HAAG - Het schotelpark Zoutkamp in Groningen gaat per 1 januari 2008 dicht. Defensie brengt de capaciteit van het grondstation over naar Burum (Friesland). Daar is meer ruimte voor de schotelantennes, die communicatie (van bijvoorbeeld terroristen) via de satelliet kunnen onderscheppen Voor deze taak werd de Nationale Signals intelligence Organisatie opgericht. Die voert taken uit voor zowel de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst als de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. In Burum is een vergunning voor dertien schotels, waarvan er nu al tien staan. In Zoutkamp, dat sinds 1981 bestaat, zijn er nu nog twee.●

NIEUWE ARRESTATIE IN DIEFSTAL LAPTOPS AMSTERDAM - Rechercheurs van de Koninklijke Marechaussee op Schiphol hebben opnieuw iemand aangehouden naar aanleiding van de diefstal van een partij laptops. De man, als chauffeur werkzaam binnen het transportbedrijf dat de laptops vervoerde, wordt verdacht van heling. Bij hem is huiszoeking gedaan. Op twee andere adressen zijn ook computers aangetroffen. Eerder werden in deze zaak al twee personen opgepakt. De recherche van de KMAR sluit meerdere aanhoudingen niet uit.●

KMAR SCHIPHOL PAKT VIER PERSONEN OP AMSTERDAM - De KMAR op Schiphol heeft vier personen aangehouden op verdenking van poging tot diefstal van vracht uit een loods. De zaak kwam aan het rollen toen een beveiligingsmedewerker een onbevoegde betrapte. Bij controle bleek dat hij zich toegang tot de loods had verschaft via een pas die niet op zijn naam stond. De beveiliger ontdekte ook dat zich op het bedrijventerrein een onbekende bestelbus bevond met een man erin. Onderzoek door de marechaussee wees uit dat er een verband bestond.

Beide mannen zijn direct aangehouden. De toegangspas bleek toe te behoren aan een werknemer van het bedrijf, hij is hiervoor aangehouden. Later werd nog een vierde verdachte gearresteerd.●

KLU EN FOKKER SLAAN HANDEN INEEN EINDHOVEN - De Koninklijke Luchtmacht heeft afgelopen dinsdag op de vliegbasis Eindhoven een meerjarige overeenkomst gesloten met het Vaktechnisch Opleidingscentrum van Fokker en het Duitse Lufthansa Technical Training. Het akkoord handelt over het werven en opleiden van technisch personeel voor vliegtuigen en helikopters, in totaal 150 man voor de komende jaren. De opleiding, bij Fokker, begint in september, duurt twee jaar en biedt een baangarantie. Na de training gaan de leerlingen aan de slag bij de KLU. Daarna zouden ze mede op basis van hun daar opgedane ervaringen geschikt zijn voor een job in de civiele luchtvaartbranche. Met de opleiding, gecertificeerd door de Europese Luchtvaartautoriteit, voorziet de luchtmacht deels in haar voortdurende behoefte aan technici.●

WATERSNOOD

VERDACHTE OVERVAL AANGEHOUDEN ASSEN - De Koninklijke Marechaussee heeft op de Johan Willem Friso Kazerne in Assen een 21-jarige militair gearresteerd. Hij wordt ervan verdacht op 18 november 2006 een groep van negen jongeren te hebben overvallen in het Julianapark in Veendam. De man droeg daarbij een bivakmuts en dreigde met een vuurwapen. Op die manier zou hij de slachtoffers gedwongen hebben hun waardevolle spullen waaronder mobiele telefoons en portemonnees af te geven. De broer van de verdachte, een 19-jarige militair, is op de Johannes Post Kazerne in Havelte aangehouden op verdenking van heling en overtreding van de Wet Wapens en Munitie. Bij doorzoekingen in de woning van de verdachten en op de kazerne trof de marechaussee diverse goederen aan die mogelijk afkomstig waren van de overval. Verder werden een luchtdrukpistool, munitie, een bivakmuts en verdovende middelen gevonden.●

MELDPUNT ONGEWENST GEDRAG Rutgers Nisso Groep

BEREIKBAAR OP WERKDAGEN VAN 08.00 UUR TOT 20.00 UUR (OOK VANUIT HET BUITENLAND BEREIKBAAR) 0800-3333673 (GRATIS) +31 (0)71-8807118 WWW.RNG.NL/MELDPUNT

Vervolg van pagina 1

DEH RAWOD - Dit gebeurde met een boot, vier Cougar transporthelikopters van het 300-Squadron van vliegbasis Soesterberg, twee Chinooks van de Australiërs en vijf Black Hawks van de Amerikanen. Twee Nederlandse Apache gevechtshelikopters van het 301-Squadron van vliegbasis Gilze-Rijen beveiligden de evacuatievluchten. Vijf pelotons van de Task Force Uruzgan hebben sinds maandag eerste hulp verleend. Zij brachten bewoners in veiligheid en verstrekten, uit eigen middelen, dekens en voedselpakketten. De militairen werkten samen met een Afghaanse reddingsorganisatie. De verwachting is dat de situatie de komende dagen verbetert, doordat het niet meer regent. Een groot aantal mensen heeft echter geen dak meer boven het hoofd, waardoor de problemen voorlopig nog niet zijn opgelost. De verwachting is dat de situatie de komende dagen verbetert, omdat het niet meer regent. Een groot aantal mensen heeft echter geen dak meer boven het hoofd, waardoor de problemen voorlopig nog niet zijn opgelost. Voor de Nederlandse militairen is de hulpoperatie vooralsnog afgerond.●

22 maart | Pagina 3

strijd plaats, totdat uiteindelijk in 1648 de Vrede van Munster werd gesloten en de Tachtigjarige Oorlog officieel eindigde. In de tentoonstelling ‘Maurits en het Oranje geheim’ komen niet alleen de geboorte, een stuk van zijn leven en de dood van de Prins aan de orde. Onder meer ook de inname van Den Briel door de Watergeuzen in 1572, de slag bij Nieuwpoort en de verovering van Den Bosch door Maurits’ halfbroer Prins Frederik Hendrik, in de periode 1 mei – 14 september 1629, passeren de revue. Evenals het uit de Tachtigjarige Oorlog daterende Wilhelmus, dat pas in 1932 tot officieel Nederlands Volkslied werd uitgeroepen. De eerste letters van de in totaal vijftien coupletten vormen samen de naam Willem van Nassov oftewel Wil-

Vervolg van pagina 1

DELFT - Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Máxima der Nederlanden stapt, samen met leerlingen van groep acht van de Delftse Prins Mauritsschool, een tijdperk binnen van rond de vierhonderd jaar geleden. De kinderen hebben het goed naar de zin. Er is dan ook genoeg te zien, te horen en te doen, zoals raadseltjes oplossen, opdrachten vervullen en zaken in beweging zetten via de nodige knoppen en beeldschermen. De expositie, speciaal bedoeld voor de jeugd, bevat echter voldoende ingrediënten om volwassenen eveneens te boeien. Zij kunnen weer eens lekker al die vervlogen vaderlandse geschiedeniskennis ophalen.

Het Legermuseum aan de Korte Geer in Delft.

Bestelportaal ‘online’

TEKST EN FOTO’S: MONIQUE VAN RIJEN-BOS

Willem van Oranje, Maurits’ vader, werd in 1584 vermoord in het Prinsenhof, op een steenworp afstand van het Legermuseum. Prins Maurits was pas 17 jaar toen het militaire lot van Nederland in zijn handen kwam te liggen. De Tachtigjarige Oorlog, waarin Nederland de strijd aanging met de Spaanse overheerser, woedde in alle hevigheid. De jonge prins groeide al snel uit tot een strateeg van formaat en kon de nodige militaire successen op zijn conto zetten. Rond 1600 gaven vuurwapens de doorslag op het strijdtoneel. De tactische legerhervormingen die Maurits doorvoerde, richtten zich vooral op verhoging van de vuurkracht. Daarnaast had hij de betaling van de soldij in zijn leger goed geregeld. “Want alleen met een gevulde beurs blijven ze

V.l.n.r: Anton van de Water, Joop van de Werken en Jeroen Punt bij de tijdtunnel die toegang verschaft tot ‘Maurits en het Oranje geheim’.

ONTDEKKINGSREIS DOOR TACHTIGJARIGE OORLOG IN LEGERMUSEUM mij trouw”, zegt Maurits in de expositie. WILHELMUS

Terug naar de Tachtigjarige Oorlog. Deze vond zijn oorsprong in het handelen van Filips II, koning van Spanje en heer der Nederlanden. Nadat die

in 1556 zijn vader Karel V had opgevolgd, begon hij gaandeweg de teugels in de Nederlandse gebieden aan te halen. De adel werd daardoor steeds meer buitenspel gezet. Aanvankelijk keerde alleen die zich tegen het Spaanse bewind. Toen de katholieke Filips echter overging tot

het onderdrukken van de protestanten leidde dat tot verzet bij veel Nederlanders. In 1568 begon een gewapende opstand, met als eerste treffen tussen de troepen van Willem van Oranje en die van de Spaanse landvoogd Alva de Slag bij Heiligerlee. Daarna vond er nog heel wat

DEUX TRICOLORES VERGROOT SAMENWERKING ST. MARTIN - Mariniers van de 31ste infanteriecompagnie, de bootgroep Curaçao en het ondersteuningsvaartuig Hr.Ms. Pelikaan hebben afgelopen twee weken deelgenomen aan de internationale joint en combinedoefening Deux Tricolores op St. Martin, Marie Galante en Les Saintes.

lem van Oranje, de ikfiguur in de liedtekst die gaat over de opstand tegen de Spaanse koning. Al met al bevat ‘Maurits en het Oranje geheim’ voor menigeen veel verrassingen, meent Jan Janssen, directeur van het Militair Luchtvaartmuseum Soesterberg, die persoonlijk een kijkje komt nemen. “Ze halen met deze tentoonstelling een heel mooi peil. Vooral voor kinderen is dit bij uitstek geschikt om kennis op te doen over de Tachtigjarige Oorlog. Een expositie als deze hoort bij het ambitieniveau van het Defensiemuseum in Soesterberg. Naar verwachting wordt dat in 2011 geopend.” Tot medio 2010 is de tentoonstelling te zien in het Legermuseum in Delft. Voor meer info en openingstijden: www.legermuseum.nl●

De van oorsprong NederlandsFranse oefening Deux Tricolores groeide door de jaren heen uit tot een Joint Combined Exercise, met een kleurrijk deelnemersveld. Naast Nederland en Frankrijk, deden ook militairen uit Venezuela, Colombia en Mexico mee tijdens de diverse scenario’s in ver-

schillende stadia van het geweldsspectrum. Veel nadruk lag op het afstemmen van de verschillende procedures, technieken en tactieken ter vergroting van de interoperabiliteit van de deelnemende landen en een betere voorbereiding op een eventuele gezamenlijke inzet.

Op St. Martin kregen de 950 militairen te maken met een scenario waarin een drugsbaron de macht had gegrepen met onrusten op het eiland tot gevolg. De VN gaf de opdracht het gezag te herstellen. Ook moesten vluchtelingen worden opgevangen en geëvacueerd, een klus waarvoor de Boston Whalers van de bootgroep veelvuldig uitrukte. Mariniers spoorden vijandelijke milities op en schakelden ze uit. Hr.Ms. Pelikaan speelde eveneens een belangrijke rol. Samen met de Franse ‘Francis Garnier’ vormde het Nederlandse schip de amfibische taakunit, van waaruit geregeld meer dan 120 man met acht kleine vaartuigen aan land gingen om een haven te veroveren of een evacuatielocatie veilig te stellen.

Met Boston Whalers worden de mariniers weer teruggebracht naar Hr.Ms. Pelikaan die op zee ligt.

Ook vervoerde de Pelikaan veelvuldig materieel en personeel tussen de diverse eilanden.●

DEN HAAG - Secretaris-generaal Ton Annink heeft vorig jaar de aanval op de bureaucratie ingezet. Onder leiding van kolonel Johan de Vet, directeur Operationele Zaken, ging de Defensie Telematica Organisatie aan de slag met ‘ontbureaucratisering’ op ICT-gebied. Het eerste resultaat is inmiddels gerealiseerd: het online bestelportaal voor klanten binnen Defensie. Op de intranetsite voor defensieklanten van DTO kan een geautoriseerde gebruiker nu op een snelle manier de meest gangbare ICT-diensten (werkplekken, accounts, randapparatuur en telefonie) bestellen en de status van zijn bestelling volgen. De juiste elektronische autorisatie voor het goed- en afkeuren van aanvragen is binnen deelorganisaties geregeld. Het papieren D010-formulier, dat veel gebruikers erg ingewikkeld vonden, vervalt daarmee. DTO wil dat klanten binnen Defensie op termijn alle standaard ICT-producten en -diensten uit haar catalogus digitaal kunnen bestellen. Het is de bedoeling om een compleet IV- en ICT-serviceportaal beschikbaar te stellen, met nog veel meer web based services voor IV-managers en klanten. Een van die diensten betreft het

password selfreset, waarmee een gebruiker zelf het wachtwoord kan herstellen als zijn account op slot zit.Het samenspel tussen DCIVB als interne opdrachtgever en DTO als interne leverancier van ICT, moet zo effectief mogelijk gaan verlopen. Om de bureaucratie terug te dringen, werken de twee bedrijven van het Commando DienstenCentra aan een sneller en beter functionerend behoeftestellingsproces voor ICT-opdrachten binnen Defensie. Een aantal jaren geleden werden daarin enkele regels en juridische formaliteiten ingebracht. Hetzelfde gold voor het proces wanneer een klant een wijziging wenste in zijn software. Die extra regelgeving was het gevolg van een mogelijke uitbesteding van DTO. De beslissing om DTO binnen Defensie te houden, maakte de aanvullende regels overbodig. Ze werkten onnodig vertragend. DCIVB en DTO zijn inmiddels aardig op weg met het treffen van maatregelen om de processen te stroomlijnen. Uiterlijk halverwege dit jaar worden deze merkbaar voor klanten. Dat moet resulteren in kortere doorlooptijden tussen het moment van aanvragen tot het moment van leveren van ICT-producten en -diensten.●

22 maart | Pagina 4

ARK ROYAL EN JOHAN DE WITT GEBROEDERLIJK NAAST ELKAAR

BLIKVANGERS IN TOERISTISCHE OP ‘SICK CALL’ HET TREKPLEISTER MET GENEESKUNDIG

PERSONEEL IN DEH RAWOD

‘Niet onze AMSTERDAM - Het Airfixmodel van de Ark Royal, maar dan de versie uit 1939 met z’n legendarische Swordfish vliegtuigen, heeft lang in de boekenkast gestaan. Inmiddels zijn er al weer twee oorlogsbodems geweest die deze legendarische naam mochten dragen en de modernste versie deed vorig week Amsterdam aan. Dat het schip na een grondige revisie en een oefening van acht weken weer aanmeerde, was al een reden om naar de vaderlandse hoofdstad af te reizen. De aanwezigheid van het tweede Landing Platform Dock van de Koninklijke Marine Johan de Witt maakte het dubbel interessant. TEKST: EVERT BROUWER FOTO’S: IVO VRANCKEN-AVDD

Het 210 meter metende paradepaardje van de Royal Navy lag vanaf de stationszijde haast onzichtbaar verscholen achter de passagiersterminal (PTA), maar trok niettemin volop de aandacht. En dat terwijl het zeker niet de eerste keer is dat het gevaarte, met een waterverplaatsing van 20.000 ton, op het IJ te bezichtigen viel. In 2001 en 2003 maakte de Ark Royal ook al een stop in Amsterdam. “Het is altijd weer geweldig om hier te komen. Het treft ook dat we onze uitstekende samenwerking met de Nederlandse marine tot uitdrukking kunnen brengen nu de Johan de Witt naast ons ligt”, glundert commandant captain Mike Mansergh. Daags tevoren heeft hij een delegatie van de Vaste Kamercommissie voor Defensie ontvangen, die tevens van het wel en wee van de De Witt op de hoogte werd gesteld. “Na wat aanloopproblemen, varen we nu uitstekend”, weet eerste officier kapiteinluitenant-ter-zee Jacob-Jan Teertstra. Voor hem en de bemanning van het nieuwste Nederlandse schip was het overigens een verrassing dat Amsterdam werd aangedaan op weg naar de Nieuwe Haven in Den Helder. “Men vond het een goed idee naast de carrier te gaan liggen. Dat is toch ook prachtig. Wel op stel en sprong, maar gelukkig ook snel geregeld. Een mooie plus na de geslaagde derde testvaart van de afgelopen weken.” De overdracht aan de KM vindt pas plaats

na nog een jaar van intensieve proefvaarten, waarbij als test onder meer het materieel van 45 Pantserinfanteriebataljon aan boord wordt genomen. Ook commandant NLMARFOR commandeur Pieter Bindt ziet vanzelfsprekend uit naar de indiensttreding van het schip, dat uitgebreide communicatiefaciliteiten kent. De Johan de Witt is aangepast aan de eisen van deze tijd. Daarin vormt expeditionair optreden een belangrijk onderdeel voor het maritieme optreden. Of zoals de Britse kolonel van de Royal Marines David Hook het met een knipoog naar de aanwezige landmachtmilitairen zei: “Het is zo dat er altijd grondtroepen nodig zijn om een groot conflict te beheersen, maar zonder de marine kom je er niet.” AMFIBISCHE OPERATIES

Mede vanwege het sterk veranderde, zeg maar multi-role optreden heeft de 22 jaar oude HMS Ark Royal de afgelopen twee jaar in een Schots dok gelegen voor de broodnodige aanpassingen. Het silhouet is aanzienlijk veranderd. Zo werd onder meer een derde mast toegevoegd aan het ‘eiland’. Mansergh: “We zijn na de revisie niet alleen inzetbaar als strike carrier, maar kunnen nu ook beter functioneren als commandoplatform en tijdens amfibische operaties.” De Britse marine heeft daarvoor diverse typen helikopters ter beschikking. De Mer-

lin (HM), de Sea King Mk7 ASAC en de Sea King Mk4 zijn daarvoor normaal gesproken aan boord, eventueel in combinatie met de Harrier GE7/GR9 gevechtsvliegtuigen. “Die laatste ontbreken hier helaas, doordat de meeste toestellen dienst doen in Afghanistan”, zegt kapitein-ter-zee Mansergh verontschuldigend. Om die reden kon de bemanning van de Ark Royal zich de afgelopen tijd uitleven met diverse typen helikopters die de carrier bezochten, zoals de Chinook. Het havenbezoek vormde overigens een welkome aflossing na acht weken oefeningen op zee, de zogenoemde FOST (Flag Officer Sea Training). Deze periode, waarin Hr. Ms. Van Speijk aanhaakte bij het vliegdekschip, vormde echter slechts de voorbode van een uitgebreide periode van trainingen. In juli moet de Ark Royal namelijk de taken overnemen van het zusterschip HMS Illustrious in de NRF-9. Het vliegdekschip heeft daarna volgens de planning nog zeven jaar voor de boeg. In de tussenliggende tijd moet een opvolger voor de medium support helicopter, de Sea King, zijn intrede doen. Halverwege het tweede decennium hoopt de Royal Navy een nieuwe generatie vliegdekschepen - bijna even groot als de huidige Amerikaanse Nimitzklasse - in gebruik te nemen. Daar moeten dan maximaal 35 Joint Strike Fighters op terecht kunnen. Tot die tijd voldoet de opgeknapte Ark Royal echter nog prima.●

TEKST: GIAN SANTEGOEDS FOTO’S: SJOERD HILCKMANN

Het is klokslag half één op het moment dat sergeant 1 Igor, eerste luitenant Kirsten, kapiteinarts Armand en soldaat 1 Stef de deur van de hulppost op Camp Hadrian achter zich dicht slaan en met een brede glimlach in hun MB stappen. De opgewektheid is niet gespeeld. Ze hebben er zin in. Of beter gezegd, wéér zin in want het is zeker niet het eerste ziekenrapport voor het viertal. “Je kunt toch wel tegen een beetje bloed, hè?”, vraagt Armand even daarvoor plagerig. Om er daarna serieus aan toe te voegen dat ze de afgelopen maanden al de nodige zware traumagevallen voorbij zagen komen. “Open beenbreuken en schotwonden doen zich bijvoorbeeld regelmatig voor.” SOBERHEID

Een hobbelige, luttele kilometers lange slingerweg leidt naar een grijs gebouwtje in het niemandsland tussen Camp Hadrian en de bewoonde wereld van Deh Rawod. Een met AK 47 bewapend lid van de Afghan Security Guards

DEH RAWOD Buiten de base met stethoscoop in de hand en Diemaco op de rug lokale patiënten behandelen: nergens komt de huidige status van de TFU-missie zo treffend tot uiting als op het lokale spreekuur van de Hulppost in Deh Rawod. Een impressie van de zogenoemde sick call.

hoofdtaak, wel een heel belangrijke’

22 maart | Pagina 5

(ASG) staat bij het toegangshek dat de ‘kliniek’ afschermt van de boze buitenwereld. De wacht groet, lacht zijn tanden bloot en slingert vervolgens het hek open. Stef blijft bij de MB om een oogje in het zeil en tegelijkertijd radiocontact te houden. “Vorige week zijn de Amerikanen een stukje verderop nog beschoten dus we nemen geen enkel risico”, vertelt Kirsten. Eenmaal binnen valt de soberheid van de inrichting op; deze wordt bepaald door een viertal behandeltafels aan de linkerzijde en een rek met geneesmiddelen rechts. De ruimte zelf beslaat nauwelijks twintig vierkante meter, met aanpalend de wachtkamer die vandaag opvallend leeg is. De eerste patiënten kondigen zich echter snel aan. Een oude man met in zijn armen een stevig ingepakte baby opent de rij. De aandacht gaat in eerste instantie, als een soort instinctieve reflex, uit naar het huilende kleintje. Het is een mooi kind, dat teder op de behandeltafel wordt gelegd. Na interventie van de tolk blijkt dat niet het meisje maar de man hulp ‘behoeft’. Hij wordt aan een nader onderzoek onderworpen. Uiteindelijk valt het mee en eindigt de aandacht waar hij begon: bij de huilende doch kerngezonde baby. Man en kind krijgen een paar flesjes babymelkpoeder mee. DOORVERWIJZING

De volgende patiënt is een man van middelbare leeftijd met oorpijn. Zijn oren dienen uitgespoten te worden. Er is echter geen lauw water voorhanden. De man krijgt een doorverwijzing naar de hulppost op Deh Rawod. “We hebben hier beperkte middelen”, verduidelijkt Igor. “In feite is het zo dat we tijdens de sick call de eerste diagnose stellen, kleine ongemakken ter plaatse proberen te verhelpen en de grotere in de hulppost behandelen. Tot die laatste categorie kan het uitspuiten van een oor dus ook horen.” Intussen neemt de stroom patiënten gestaag toe. Een jonge twintiger met tandpijn krijgt na een ontsmettingsbehandeling het vriendelijke doch dringende verzoek om in het vervolg zijn tanden beter te poetsen. Een ‘leeftijdsgenoot’ die de wachtkamer overslaat en brutaal de behandelruimte binnenstapt, maakt direct rechtsomkeert nadat hem te verstaan is gegeven dat ook hij geduldig op zijn beurt moet wachten. “We krijgen hier echt van alles binnen”, zegt Igor glimlachend. “Van pleistergevalletjes tot ernstige verwondingen. Er komen ook mensen die alleen maar medicijnen willen ‘scoren’. Die verkopen ze vervolgens door.” Opvallend zijn het respect, de zorgzaamheid en het geduld die Armand, Kirsten, Igor en Stef bij het behandelen van de patiënten

aan de dag leggen. Armand maakt regelmatig grapjes om ze gerust te stellen. Alleen de tolk legt in toonzetting en mimiek enige dwang in zijn optreden. Betrokkenheid kan hem echter niet worden ontzegd. Op de valreep van het twee uur durende ziekenrapport lijkt het zowaar nog druk te worden. De ASG-wacht die zes patiënten onverrichterzake naar huis wil sturen, krijgt een kleine reprimande van Kirsten. “Zoveel patiënten hebben we vandaag nu ook weer niet gehad”, zegt ze glimlachend. “Sick calls met twintig tot dertig patiënten zijn eerder regel dan uitzonderling. Eigenlijk zouden we wel dagelijks een spreekuur voor lokale patiënten kunnen houden. Aanvankelijk deden we dat ook vijf keer per week, maar de frequentie is langzaam afgebouwd. Bewust. Het mag niet zo zijn dat wij de inwoners van Deh Rawod afhankelijk maken van onze hulp. Uiteindelijk moeten de Afghanen de zorg voor hun eigen mensen volledig op zich kunnen nemen. Waarom we het nu dan nog wel doen? Om verschillende redenen: we houden op deze manier onze vaardigheden op peil, verlenen de lokale bevolking hulp uit de eerste hand en kweken daardoor ook goodwill die weer ten goede kan komen aan onze veiligheid.” De vader van een tweeënhalve maand oude zuigeling met in zijn kielzog zijn paar jaar oude dochtertje, sluit uiteindelijk de rij. De man grijnst en steekt regelmatig zijn duim omhoog. De baby heeft een lichte huiduitslag en huilt, waarschijnlijk omdat hij niet genoeg te eten krijgt. Ondanks de grote tederheid die de man voor het kind aan de dag legt, wordt hij door Armand vriendelijk gewezen op het belang van goede en regelmatige voeding. Hij krijgt uiteindelijk een zalfje tegen de huiduitslag en melk tegen de honger mee. Ondertussen heeft Igor voorzichtig een stel gympen om de voetjes van het verbouwereerde dochtertje geschoven. Verlegen en dankbaar kijkt ze omlaag. Hoewel er tijdelijk (?) een stop is gekomen op het aanleveren van schoenen vanuit Nederland, vinden die nog steeds een goede bestemming. Aan het eind van de middag staat de patiëntenteller toch nog op twintig. De trauma’s zijn dit keer uitgebleven. Tevredenheid overheerst. Rest de vraag hoe we het belang van het ziekenrapport moeten inschalen. Pelotonscommandant Kirsten geeft antwoord: “Onze prioriteit ligt natuurlijk in het verzorgen van de eigen mensen. De sick call is niet onze hoofdtaak, maar wel een heel belangrijke.”●

22 maart | Pagina 6

MEEST SUCCESVOLLE NEDERLANDSE MARINEOFFICIER ALLER TIJDEN

DE RUYTERJAAR VAN STA

Boven: Portret van Michiel Adriaansz. de Ruyter. Uit: Lammert van den Bosch, ‘Leeven en daden der doorluchtighste zeehelden’ (Amsterdam, 1676).

Rechts: De Tocht naar Chatham in 1667 zou de meest bekende expeditie van De Ruyter tegen de Engelsen worden. Uit: Lammert van den Bosch, ‘Leeven en daden der doorluchtighste zeehelden’ (Amsterdam, 1676). Rechts: Op 23 november 1659 veroverden de landingstroepen van een Deens-Nederlandse vloot onder bevel van De Ruyter de stad Nyborg. Links en midden een deel van het eiland Fünen met de stad Nyborg en de haven. Op de landtong bij de ingang van de haven de schans Knutshovet, waarbij verscheidene eenheden landen. Voor en in de haven De Ruyter met een deel van de Nederlandse vloot die de stad bombardeert. Links achter het Deense leger. Uit: Gerard Brandt, ‘Het leven en bedryf van den heere Michiel de Ruiter, hertog, ridder, &c. L. Admiraal Generaal van Hollandt en Westvrieslandt’ (Amsterdam, 1687)

VLISSINGEN - In de Vlissingse Sint Jacobskerk wordt vrijdag 23 maart het ‘De Ruyterjaar’ officieel geopend. Aanleiding is de herdenking van de vierhonderdste geboortedag van admiraal Michiel Adriaansz. de Ruyter. Talloze activiteiten zullen in dit ‘De Ruyterjaar’ de herinnering aan Nederlands grootste zeeheld levend houden. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie is bij een groot aantal daarvan betrokken, zoals tentoonstellingen, symposia en publicaties. Ook geeft het NIMH bij de start van het herdenkingsjaar een ‘Leeswijzer Michiel de Ruyter’ uit. TEKST: DR. ADRI P. VAN VLIET, NEDERLANDS INSTITUUT VOOR MILITAIRE HISTORIE

De bekendste en meest succesvolle Nederlandse marineofficier aller tijden is ongetwijfeld Michiel Adriaansz. de Ruyter. Hij werd in 1607 te Vlissingen geboren en overleed in de Middellandse Zee aan verwondingen die hij opliep tijdens de Slag bij de Etna in 1676. Op 11-jarige leeftijd ging hij als scheepsjongen naar zee en in 1665 bracht hij het tot opperbevelhebber van de Staatse vloot. In zijn tijd was de Republiek betrokken bij tal van conflicten die op zee werden uitgevochten. De hoofdtaak van de vloot bestond uit het openhouden van de handelsroutes op zee en de verdediging van het grondgebied. Groot was de invloed van De Ruyter op de ontwikkeling van het concept van veiligheid op en vanuit zee. Hij vervolmaakte de zeetactiek, oefende manoeuvres in vlootverband en verbeterde de bevoorrading. De Ruyter had hart voor zijn personeel. Niet voor niets kreeg hij de koosnaam Bestevaer (grootvader). Als een van de eersten erkende hij het primaat van politiek. Bovendien drukte De Ruyter zijn stempel op de ontwikkeling van amfibische oorlogsvoering. Gedurende zijn maritieme loopbaan maakte hij veelvuldig gebruik van zeesoldaten. Mede dankzij zijn advies werd in 1665 een ‘Regiment de Marine’, de voorloper van het huidige Korps Mariniers, opgericht. VAN ZEESOLDATEN NAAR MARINIERS

In eerste instantie werden de zeesoldaten gerekruteerd uit de garnizoenen van Hollandse en Zeeuwse steden. Elk gewest leverde naar rato een aantal soldaten voor de zeedienst. Na afloop van een actie werden zij weer afgedankt. Er werden hoge eisen aan deze soldaten gesteld. Op een scheepsdek vechten en vanuit zee een fort bestormen, vereisten andere vaardigheden dan een reguliere veldslag te land of verdediging van een versterking. Ook waren aan boord de accommodatie en het eten vaak veel minder dan aan wal. De bevelvoering was zeer eenvoudig. Het hogere officierskader ontbrak meestal. Het waren vooral scheepskapiteins die zeesoldaten de ‘weg’ wezen. Pas na de oprichting van het ‘Regiment de Marine’ op 10 december 1665 kregen de zeesoldaten erkenning. Voortaan vormden zij als aparte

groep de ruggengraat van amfibische operaties. Het meest bekende amfibische optreden uit de zeventiende eeuw is de aanval op Chatham in 1667. Hij had echter al eerder met succes amfibische operaties ondersteund en uitgevoerd. In 1659 wa De Ruyter in de Sont om daar de belangen van de Nederlandse Oostzeehandel veilig te stellen en Denemarken bij te staan in een oorlog tegen Zweden. In het najaar van 1659 werd op zijn voorstel een grootscheepse aanval voorbereid op het eiland Fünen. Door de inzet van landingstroepen en gebruik van scheepsgeschut wist hij de stad Nyborg op de Zweden te heroveren. AMFIBISCHE OVERVAL

Aan de vooravond van de Tweede Engelse Zeeoorlog (1665-1667) namen de spanningen tussen Engeland en de Republiek enorm toe. Nota bene in vredestijd werden over en weer koopvaardijsche pen opgebracht en handelsnederzettingen geplunderd of veroverd. Een actie van de Engelse commandant Robert Holmes tegen de bezittingen van de West-Indische Compagnie (WIC) in West-Afrika leidde ertoe dat raadpensionaris Johan de Witt in 1664 een vloot onder bevel van Michiel de Ruyter naar die regio dirigeerde om tegen de Engelse agressie op te treden. Op de West-Afrikaanse kust benutte De Ruyter het amfibische vermogen van zijn vloot ten volle. Bij de herovering van het eiland Goeree en bij de forten Witsen en Cormantijn op de Goudkust was een grote rol weggelegd voor zijn zeesoldaten. Gezamenlijk met matrozen, en soms onder een eigen bevelhebber, zette De Ruyter hen in op de grens van land en water. Deze gecombineerde troepenmacht trad volgens een vast stramien op. Onder dekking van het scheepsgeschut openden de landingstroepen vanuit zee de aanval. Tegenstanders op de stran den werden uitgeschakeld, waarna de hoofdmacht volgde en de forten werden aangevallen. Dankzij de inzet van zeesoldaten werden de meeste Engelse veroveringen op de West-Afrikaanse kust ongedaan gemaakt en aan de WIC teruggegeven. TOCHT NAAR CHATHAM

Een van de spectaculairste acties van de Nederlandse marine vormde de aanval op de Engelse vlootbasis bij Chatham. Inzet was het vlottrekken van de stagnerende vredesbesprekingen tussen Engeland en de Republiek. In jun 1667 voer een expeditionaire scheepsmacht onder bevel van De Ruyter naar de monding van de

Het belangrijkste fort van de WIC, Elmina, werd tijdens aanvallen van de Engelse admiraal Robert Holmes in 1664 door gouverneur Johan Valckenburgh behouden. Veel andere handelsposten van de WIC vielen echter in En gelse handen. Later zou later Michiel de Ruyter deze heroveren. Uit: J.A. de Marree, ‘Reizen op en beschrijving van de Goudkust van Guinea’, deel 2 (Amsterdam, 1818).

22 maart | Pagina 7

Een greep uit de activiteiten in het ‘De Ruyterjaar’

ART Theems. Van cruciale betekenis waren de mariniers. Zij veroverden fort Sheerness, waarna een kleiner eskader over de Medway kon doorstoten naar Chatham. Landingen werden uitgevoerd, de marinebasis en scheepswerven vernield. Vijf grote oorlogsbodems gingen in vlammen op. In triomf werd het vlaggenschip van de Engelse marine, de Royal Charles als buit meegevoerd naar Hellevoetsluis. Het Nederlandse optreden veroorzaakte grote paniek in Engeland. Velen vreesden een invasie en hielden rekening met een opstand van het volk tegen de impopulaire koning Karel II. John Evelyn, medeoprichter van de Royal Society, beschreef in zijn dagboek de chaotische situatie die door de aanval ontstond als volgt: “To London, alarmed by the Dutch, who were fallen on our fleet at Chatham, by a most audacious enterprise entering the very river with part of their fleet, doing us not only disgrace, but incredible mischief in burning several of our best men-of-war lying at anchor and moored there. The alarm was so great that it put both Country and City into a panic, fear and consternation, such as I hope I shall never see more.” Na enkele vergeefse aanvallen op Harwich en omgeving keerde De Ruyters vloot in triomf naar de Republiek terug. De Engelsen waren dusdanig aangeslagen, dat een maand later de vrede van Breda kon worden gesloten.

23 MAART: Officiële opening van het ‘De Ruyterjaar’ in de Sint Jacobskerk te Vlissingen. Presentatie van de Leeswijzer Michiel de Ruyter

19 APRIL: Symposium ‘Michiel de Ruyter: Leider op wal en schip’ in het oude stadhuis te Middelburg.

26 APRIL: Symposium ‘Brieven naar Zee’ in de Van Assendelftkapel van de Grote Kerk te Den Haag. Presentatie van het boek Brieven van het thuisfront aan de vloot van De Ruyter (1664-1665) door Adri P. van Vliet in de Van Assendelftkapel van de Grote Kerk te Den Haag.

1 MEI - 31 MEI: Tentoonstelling ‘Marine en Michiel’ in het Atrium van het stadhuis te Den Haag.

23 JUNI - 6 JANUARI 2008: Tentoonstelling ‘Meet je met Michiel’ in het Mariniersmuseum te Rotterdam.

MISLUKTE LANDING

In 1674, toen de Republiek het ‘Rampjaar’ had overleefd en alleen nog in oorlog verkeerde met Frankrijk, voer een eskader onder bevel van de 67-jarige De Ruyter naar de West om daar enkele Franse eilanden te veroveren. Mariniers aangevuld met ‘land’soldaten vormden de kern van de landingstroepen. Op 20 juni 1674 ankerde de vloot bij Martinique in de baai van Culsac. Direct werd een grote amfibische operatie in gang gezet. Zonder dekking van het scheepsgeschut, de baai was namelijk onbereikbaar vanwege afgezonken schepen, gingen duizend man in de sloepen en voeren aan land. De Ruyters komst was voor de Fransen geen geheim gebleven. De landingstroepen kwamen onder zwaar vijandelijk vuur te liggen van Franse schepen en vanaf het hoog gelegen fort Port

28 JUNI - 28 JUNI 2009: Tentoonstelling ‘Vrouwen van Michiel’ in het Marinemuseum te Den Helder.

Royal. Groot waren de verliezen. De meeste officieren sneuvelden. Na hevige gevechten werden de verdedigingswerken aan het strand onder de voet gelopen. De hoger gelegen Franse versterkingen bleken uiteindelijk onneembaar. Daarop besloot De Ruyter het gevecht af te breken en, gehoord de adviezen van zijn ondercommandanten, de thuisreis te aanvaarden. Veel van De Ruyters ideeën vormen de basis van het huidige maritieme optreden. Hij was de eerste die zowel op volle zee als in

kustgebieden opereerde. Binnen de Koninklijke Marine en het Korps Mariniers neemt hij nog steeds een belangrijke plaats in. Zijn veelzijdige leiderschapsgaven, nautische kwaliteiten en loyaliteit aan het politieke gezag worden nog altijd als voorbeeld genomen. Elke adelborst leert tijdens de opleiding de legendarische woorden van De Ruyter: “De Heeren hebben my niet te verzoeken, maar te gebieden, en al wierdt my bevoolen ’s Landts vlagh op één enkel schip te voeren, ik zou daarmee t’ zee gaan; en daar de Heeren Staaten hunne vlagh betrouwen, zal ik myn leven waagen.” De Ruyter en de Koninklijke Marine zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Veel marineschepen hebben de naam De Ruyter gedragen. Momenteel is het luchtverdedigings- en commandofregat Hr.Ms. De Ruyter naar hem vernoemd. Hiermee onderstreept de Koninklijke Marine de historische band met deze expeditionaire vlootvoogd.●

Luitenant-admiraal Michiel Adriaansz. de Ruyter in harnas, met in de rechterhand zijn admiraalsstaf. Op de achtergrond houdt links een negerjongetje de helm van het harnas vast en is rechts een zeegezicht afgebeeld. Olieverf op doek van een anonieme schilder. Marinemuseum, Den Helder

Litho van de aanval op Martinique in 1674. Uit: J.J. Belinfante, ‘Het leven van Michiel Adriaanszoon de Ruyter’ (Amsterdam, 1852).

Overzicht van het materieel dat een regiment ‘zeesoldaten’ in 1665 dacht mee te moeten nemen naar Guinea om daar enkele landingen uit te voeren. Uit: Nationaal Archief, Staten-Generaal.

6 JULI: Vlootschouw te Vlissingen.

6-9 JULI: Zeeuwse Marinedagen; Vlissingen.

13-15 JULI: Nationale Vlootdagen te Den Helder.

16-19 AUGUSTUS: Jongeren Race2Sail de Ruyter 2007; Den Helder-Vlissingen.

23- 26 AUGUSTUS: Sail De Ruyter 2007; Vlissingen.

26-30 SEPTEMBER: Nationale Taptoe, Rotterdam.

SEPTEMBER - NOVEMBER: Lezingencyclus ‘Rondom De Ruyter’ te Leiden en Vlissingen.

7 NOVEMBER: Admiraalslezing in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. VOOR MEER INFORMATIE ZIE: WWW.NIMH.NL

22 maart | Pagina 8

OPWAARDERING PATRIOT BIEDT GROEP GELEIDE WAPENS ONGEKENDE MOGELIJKHEDEN

PAC3 is baanbrekend VREDEPEEL Uiterlijk verschillen de oude en nieuwe lanceerinrichtingen voor het Patriot luchtverdedigingssysteem niet veel. Maar daarmee is volgens adjudant Kees Roelofs alles wel gezegd. Ondanks de vrij identieke vormgeving, biedt het hoofdbestanddeel van het onlangs geïntroduceerde PAC3 systeem de Groep Geleide Wapens ongekende mogelijkheden om tactische ballistische raketten te bestrijden. “Die kant gaan we steeds meer op.”

TEKST: ANDRÉ TWIGT FOTO’S: GROEP GELEIDE WAPENS

De acht launchers, waarvan er inmiddels zes zijn afgeleverd, kunnen uiteraard ook een vuist maken tegen vijandelijke gevechtsvliegtuigen. PAC3 (Patriot Advanced Capability) bezit dezelfde mogelijkheden als de oudere PAC2 en nog veel meer. Zo maakt hij onderscheppingen vanaf grote hoogte in een groter bewakingsgebied mogelijk. Ook valt hij flexibeler in te zetten en doordat een launcher geen vier maar zestien raketten bevat, hoef je minder snel te herladen. Dat komt goed van pas bij langdurige chemische, biologische of nucleaire dreiging, wanneer je het personeel zo weinig mogelijk wilt blootstellen aan besmetting. Onder toeziend oog van Roelofs, medewerker kantooranalyse bij het Center for Extended Air Defence, wordt er op de Bravo-locatie van luchtmachtbasis De Peel hard gezwoegd om het nieuwe systeem operationeel te krijgen. Zo voert een team van specialisten hele reeksen kwalificatie- en integratiechecks uit. Over de resultaten toont Roelofs zich positief. De standaardconfiguratie van één PAC2 afvuurplatform en twee PAC3 Enhanced Launcher

Electronic Systems (ELES), gekoppeld aan één vuurleidingcentrale, blijkt te werken “zoals aangeprezen.” Naar verwachting zijn de proefnemingen eind maart afgerond en begint daarna de invoering bij de batterijen (en ook op het bataljon). Speciaal hiervoor beschikken alle vier batterijen al over een grotendeels opgewaardeerde uitrusting. Zo werden de typische, op een springplank gelijkende, radarsets vijf jaar geleden al op het PAC3 niveau gebracht, waardoor het bereik en de resolutie van de gegenereerde beelden toenam. Roelofs: “Die aanpassingen stellen ons mede in staat objecten met een kleinere diameter op grotere afstand waar te nemen. Bij het identificeren en bestrijden van een ballistische raket die met viermaal de geluidssnelheid op zijn doel afsuist, vormt wat meer reactietijd geen overbodige luxe.” VUURPIJLTJES PAC3 is vooral ontwikkeld om een vijandelijk projectiel bij voorkeur op grote hoogte te vernietigen. Hiervoor ontwikkelde fabrikant Lockheed Martin een luchtdoelraket, die kleiner is, maar wel beschikt over meer energie en daardoor een langere afstand kan afleggen. Verder heeft hij een actieve zoeker, die pas volledig in werking treedt wanneer, met behulp van radargelei-

ding, een bepaald punt in de lucht is bereikt. Vanaf dan gaat hij op eigen initiatief door en maakt de doelzoeker ongevoeliger voor vijandelijke emissies die de koers beïnvloeden. Om bij een onderschepping met een krappe vierduizend kilometer per uur nog koerscorrecties aan te brengen, maakt het projectiel geen gebruik van vinnen, maar van 180 zogenoemde actuators. Deze kleine vuurpijltjes, gemonteerd op zo’n 35 centimeter rondom de kop, duwen de raket razendsnel in de richting van het doelwit. Is dat eenmaal bereikt, dan heeft de ‘PAC3’ nog een kleine verrassing in petto, namelijk de lethality enhancer. Een lading wolframfragmenten wordt vlak voor de inslag losgelaten om als een dodelijke krans het vernietigende effect van de raket te vergroten. “Zonder die scherfwerking zou een Patriot door het vijandelijke object kunnen slaan en vliegt-ie mogelijk door. Anders dan een PAC2 heeft een ‘3’ geen springlading, maar werkt hij uitsluitend op kinetische energie”, zegt Roelofs. REKENMODELLEN

De opwaardering van de Nederlandse Patriot-systemen heeft volgens hoofd Stafgroep Operatiën luitenant-kolonel Herman Verhoef verregaande gevolgen

voor de wijze van optreden. Stonden de launchers en vuurleiding eerst op een vaste onderlinge afstand opgesteld, “straks kan de diepte van de verdediging worden gevarieerd en ontstaat de mogelijkheid om het te bewaken gebied te vergroten of tegelijk meerdere belangrijke objecten onder de beschermende paraplu te houden.” PAC3 maakt hiervoor gebruik van radiografisch bedienbare ELES’sen, die tot op een afstand van ruim twintig kilometer van de vuurleiding kunnen worden verzet. Ook mooi is dat je voortaan de hoogte waarop een onderschepping plaatsvindt, kunt instellen. Rekening houdend met de windrichting ontstaat zo de mogelijkheid om de uitwerking van een chemische of biologische lading in de inkomende raket te minimaliseren. Verhoef: “Voordat dat spul op het aardoppervlak belandt, is het in de atmosfeer al grotendeels of geheel geneutraliseerd.” Om te kijken of die methode echt werkt, paste de GGW tijdens de vorig jaar op Kreta gehouden ‘denkktank-oefening’ Joint Project Optic Windmill rekenmodellen toe, die TNO en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium ontwikkelden. Ook baanbrekend vindt Verhoef de mogelijkheid om launchers van een naburige batterij over te nemen. Handig wanneer de radar daarvan door een defect of aanval buiten gevecht is gesteld. “In voorkomend geval

hang je andere ELES’sen softwarematig aan je eigen vuurleidingcentrale. Voor die ruim twintig kilometer inzet moeten we trouwens nog wel gemodificeerde Straalzender Verbindingseenheden krijgen.” De overste heeft waardering voor de wijze waarop de KLU de behoorlijk ingrijpende ombouw van onder meer de ELES’sen heeft uitgevoerd. De Logistieke Divisie Rhenen van DMO bracht nieuwe bekabeling aan en bouwde onder meer een diagnostic tool in, dat het testen van de lanceersystemen een stuk makkelijker maakt én veel tijd bespaart. In samenwerking met de eigen onderhoudsdienst versterkte men het onderstel en kregen de opleggers van de radars en de lanceerplatforms een antiblokkeersysteem. Ondanks de opwaardering van veel systemen, blijft de noodzaak aanwezig om personeel op PAC2 in te wijden. Verhoef: “Dat komt dus doordat PAC3 alle mogelijkheden van zijn voorganger heeft en we in de batterijen nog PAC2 systemen aanhouden. Daardoor vind je die volgorde terug in de opleiding en training. Nieuwkomers maken we eerst vertrouwd met het oude spul, dan met het nieuwe. Zo werkt dat.”●

ATLANTIC BREEZE BLAAST OPLEIDINGSSCHIP URANIA NAAR DE WEST EN AMERIKA DEN HELDER - Onder het motto Atlantic Breeze, heeft de zeilende opleidingstrots van de marine Hr.Ms. Urania afgelopen dinsdag de trossen losgegooid voor een langdurige trip naar het Caraïbisch gebied, Amerika en Canada. Dat gebeurt op uitnodiging van de Amerikaanse marine die deze zomer een aantal maritieme evenementen houdt. Het eerste deel van de reis loopt via de Britse havenstad Plymouth en het eiland Madeira naar Curaçao in de Nederlandse Antillen. Vervolgens gaat het naar Sint Maarten en de Bahama-eilanden naar Jacksonville in Florida, waar de Urania op 1 juni aankomt. De

volgende stop is Norfolk in de Amerikaanse staat Virginia. Daar neemt het schip op 7 juni deel aan Sail Virgina 2007. Met aan boord zes Amerikaanse adelborsten, wordt aansluitend naar Baltimore en New York ge-

varen, gevolgd door een visite aan Newport. Op 27 juni presenteert de Urania zich in deze plaats in de Tall Ships Rhode Island, een vijfdaagse maritieme manifestatie ter gelegenheid van het jubileum van het lokale Naval Command College. Als sluitstuk wordt in het Canadese Halifax opnieuw meegedaan aan een ander grootschalig zeilfestijn: de Tall Ships Challenge. Daarna zit het Amerikaanse avontuur erop en wendt het schip de steven naar Den Helder. Na een tussenstop in opnieuw Plymouth meert hij daar waarschijnlijk op 10 augustus af. Het eerste Nederlandse ‘optreden’ staat voor 17 augustus gepland in een mini sail in Den Helder.

NOODZAKELIJK

Aan actie de komende maanden dus geen gebrek aan boord van de Urania, die onder bevel staat van luitenant-ter-zee 1 Hugo Sinke. Toch mag Atlantic Breeze wel degelijk een serieuze aangelegenheid heten. Onderweg leren de meevarende adelborsten de kneepjes van het zeemansvak. Het opdoen van ervaring met de elementen is noodzakelijk met het oog op hun toekomstige loopbaan als officier. Het werken in teamverband, het leren doorzetten in (bar) slecht weer en het samenleven in een kleine ruimte, levert een belangrijke bijdrage aan de persoonsvorming. Dat is tegelijkertijd de reden waarom de

Urania ieder jaar tussen maart tot november gedurende circa 120 dagen opleidingsreizen maakt. Ook vaart het schip ongeveer veertig dagen per jaar voor public relations-doeleinden. Hoogtepunten daarvan zijn de zeilwedstrijden van de Sail Training International. Aangezien het Koninklijk Instituut voor de Marine tegenwoordig deel uitmaakt van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA), varen er nu ook landmachtcadetten mee. Die kunnen zo kennismaken met een ander krijgsmachtdeel. De accommodatie aan boord is berekend op drie officieren, twee onderofficieren en twaalf leerlingen, meestal adelborsten.●

De bemanning van de Urania, daags voor de oversteek over de Grote Plas.

22 maart | Pagina 9

Vervolg van pagina 1

OOSTERHOUT - De derde wagen is niet uitgevoerd in de typische Woodland-beschildering, maar in een mooie desertcamouflage. Brinkman wil hiermee de naar Uruzgan en Irak uitgezonden militairen een hart onder de riem steken. Speciaal voor hen komt aan de zijkant de tekst We Support you te staan. De in beige, bruin en olijfgroen vlekkenpatroon gespoten raceauto wordt bestuurd door het koningsduo Sheila Verschuur en Sandra van der Sloot. Zij veroverden vorig seizoen de eerste plaats in de Cupra Cup.

RTKL KRIJGT VERSTERKING TEKST: ANDRÉ TWIGT FOTO’S: PETER WIEZORECK

Samen met Marcel Duits werd korporaal 1 Ronald Sarink bij die gelegenheid derde. Helaas houdt Duits ermee op. Hij gaat zijn geluk in de Renault Clio Cup beproeven. Voor hem heeft Brinkman Jeroen de Boer aangetrokken. De jeugdige rijder behoort wellicht tot de minder bekende talenten van dit moment, maar is bloedsnel en bezit ondanks zijn jonge leeftijd toch een lange staat van dienst. Zo kartte hij tien jaar nationaal en internationaal, was vorig jaar kampioen in de Austin Mini Endurance Cup en rijdt dit jaar in zowel de Cupra als de Golf Endurance Cup. Collega Daan Stots is met zijn 23 jaar ook één van de jongere coureurs. Na onder meer drie jaar racen op clubniveau in de zaterdagavondcompetitie maakt hij dit jaar de overstap naar het Racing Team Koninklijk Landmacht (RTKL). Daarover is hij naar zijn zeggen dubbel vereerd. “Sowieso vind ik het fantastisch om voor de landmacht uit te komen en daarbij ben ik door Paulien gevraagd. Dat vind ik ook ontzettend leuk.” GEBOORTE

Paulien Zwart behoort tot de meer doorgewinterde coureurs en kan bogen op een lange rij podiumplaatsen. Opmerkelijk zijn de laatste drie jaar van haar carri-

ère, waarin ze een diepte- en hoogtepunt meemaakte. Zo knalde ze op het circuit Magnycours met hoge snelheid tegen een betonnen muur, waarbij ze een meervoudig bekkenfractuur en een gebroken enkel opliep. Gelukkig genas ze daarvan vrij snel en werd ze op 10 juli vorig jaar moeder van een gezonde dochter. De komst van Carmen Angel Coronel (Paulien is getrouwd met autocoureur Tom Coronel) vormde geen aanleiding om met racen te stoppen. Sterker nog, ze ging er voluit tegenaan en won zilver in de pas verreden winterkampioenschappen met een BMW Compact. “Aanvankelijk dacht ik dat ik na de geboorte minder snel zou zijn, maar dat is niet zo. Eenmaal achter het stuur vergeet ik alles en verkeer ik in de racing mood.” Dat zal ze hard nodig hebben, want de competitie in de Cupra Cup kon dit jaar wel eens moordend worden. “Met Verschuur en Van der Sloot ga ik het sowieso zwaar krijgen.” “Onderschat ook Pim Hoekzema en René Oudshoorn van Team Teamwork niet”, waarschuwt Brinkman. “Beiden kunnen echt sturen. Vorig jaar werden ze tweede. Nee, het deelnemersveld van dit jaar heeft aan kwaliteit bepaald niet ingeboet.” GEWOON DE BESTEN

Op Verschuur en Van der Sloot hebben speculaties over snelle

tegenstanders weinig effect. “Wij zijn gewoon de besten”, grinniken beide dames. Brinkman moet erom lachen. Dat gebeurt trouwens vaker bij het RTKL. De stemming is altijd opperbest. Er heerst een open sfeer, maar ook discipline. Bovendien wordt er hard gewerkt. “Desnoods steken we onze concurrenten de helpende hand toe. Dat gebeurt onder het motto dat je beter van twintig tegenstanders kunt winnen dan van negentien.” Overigens is dit het laatste seizoen van de bijzondere diesel raceklasse. Seat stopt met de Seat Cup. Mocht het Commando Landstrijdkrachten de activiteiten rondom circuits en grote evenementen willen continueren, dan heeft de teamcaptain echter nog wel een plannetje in de achterzak. “Voor wat de werving betreft, scoort het RTKL goed. Iedere euro die je erin steekt, brengt zijn geld aan media-aandacht dik op. Bovendien appelleert het raceteam aan diverse eigenschappen van de landmacht, zoals teamgeest, competitie, hoogwaardige techniek en presteren onder druk.” De beslissing om met de Ibiza te stoppen, is er debet aan dat de landmacht één jaar met drie in plaats van twee toerwagens rijdt. “We hadden al een extra auto achter de hand. Voor promotiedoeleinden beschikten we namelijk over een dummy, waarmee we jaarbeurzen en fancyfairs bezoch-

ten. Met het einde van de Cupra Cup in zicht, nam Orbit Autosport het initiatief deze derde wagen met nog beschikbare onderdelen te preparen en in te zetten voor het RTKL. Voor ons zitten er geen budgettaire gevolgen aan. Kortom, we krijgen nu een derde promotie meer voor dezelfde prijs. Klasse toch?”●

Het komende jaar rijden de racewagens van het RTKL op biodiesel. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar bovendien een regelrechte primeur voor de racerij.

22 maart | Pagina 10

EPAF EXPEDITIONARY AIR WING COMPLEET OP OEFENING

KOUD ANTWOORD VANAF BODØ BODØ - Begin deze maand werd in NoordNoorwegen de oefening Cold Response gehouden. Voor het eerst droegen alle vijf de landen die deel uitmaken van de European Participating Air Forces bij aan de EPAF Expeditionary Air Wing. Dit EEAW-concept bestaat al langer en is onder meer door Nederland en België in Afghanistan toegepast. Ditmaal namen echter F-16’s van zowel Nederland, België, Denemarken, Noorwegen als Portugal deel. TEKST EN FOTO’S: WILLEM HELFFERICH

Tijdens de Koude Oorlog verbleef het 314 Squadron geregeld op Bodø, omdat deze eenheid toegewezen was aan de Allied Command Europe Mobile Force. Nu was er, voor het eerst sinds tien jaar, weer een KLU-detachement, bestaande uit vijf F-16’s en rond de honderd mannen en vrouwen, voornamelijk afkomstig van de vliegbasis Leeuwarden, neergestreken. Op uitnodiging van de Noren die jaarlijks een winteroefening organiseren voor land-, zee- en luchtstrijdkrachten. Het betrof geen NAVOproductie, omdat landen als Zweden, Zwitserland en Oostenrijk ook meededen. Zo fungeerden Gripens van de Swedish Air Force Rapid Reaction Force veelvuldig als tegenstander van de F-16’s. Elk van de vijf EPAF-landen bracht vijf of zes toestellen mee, waarbij er steeds een of twee als reserve dienden. Alleen de Noren hadden op hun thuisbasis ruimere keus. Met die aantallen was het volgens Chief Operations van de EEAW, de Nederlandse luitenant-kolonel Peter Tankink, mogelijk overdag Combined Air Operations (COMAO’s) samen te stellen van maar liefst 22 machines. ’s Avonds werd meestal een mini-COMAO, gevlogen ter grootte van acht tot zestien vliegtuigen. Verder vonden er ook Close Air Support missies plaats waarbij echte Mk 82 bommen werden gegooid op de Setermoenrange, tien mijl ten zuiden van Bardufoss. Vliegers die binnenkort naar Afghanistan gaan, wierpen drie lasergeleide GBU12’s af. BESPARING

Het uitgangspunt van het is door samenwer-

EEAW-concept

Uiterste concentratie bij het sleutelen aan een neuswiel van een KLu F-16.

king tussen de landen die in Europa met de F-16 vliegen personeel en kosten te besparen. Dat kan volgens Tankink bijvoorbeeld op het gebied van Command and Control en ondersteuning. Zo had een Belgische overste de leiding over de EEAW, was de technisch-logistieke leiding in handen van een Noor en stond een Nederlander aan het hoofd van de ondersteunende Special Staff. Tankink schat dat het concept ongeveer tien procent aan personeel bespaart. “Bij het onderhoud kun je echt aan de minimale kant gaan zitten. Natuurlijk moet het ‘aftekenen’ altijd door de eigen mensen worden gedaan, maar de verschillende nationaliteiten kunnen elkaar wel helpen.” Dit gebeurde onder meer door gebruik te maken van dezelfde hangars om klachten te verhelpen. Ook was het mogelijk onderdelen van elkaar te lenen, zij het dat die tegen het einde van de oefening weer moesten worden teruggegeven, maar dan bleef het tempo er tenminste in. Alleen het plannen van de missies diende op nationaal niveau te gebeuren, doordat ieder land zijn eigen restricties kent. “In sneeuwbuien bijvoorbeeld zet zich vaak ijs op het toestel af, waardoor de draagkracht afneemt. Elk land stelt andere eisen over wat daarbij nog aanvaardbaar is. Een ander voorbeeld is de wind. Zo hanteren de Noren veel hogere limieten. Anders kunnen ze hier de helft van het jaar niet vliegen, doordat het altijd stevig waait. Het gaat dan niet om de limiet voor crosswind, want die is voor alle gebruikers gelijk, maar om met de schietstoel te kunnen springen en veilig met de parachute te kunnen landen.” SAMENWERKEN

Juist bij zo’n oefening openbaren zich de verschillen in werkwijze tussen de landen, ondanks dat ze met hetzelfde type vliegen in praktisch dezelfde uitvoering. Zo kennen de Noren een onderhoudsconcept waarbij vliegtuigonderhoud en avionica in aparte hangars worden afgehandeld. Afdelingen als de motorshop, hydraulica, wapentechniek en elektro zijn verspreid ondergebracht in een kleine infrastructuur. In Nederland doet men dat vaak op dezelfde plek, in (veel) grotere hangars. “Door deze verschillen zijn de wegen vaak (figuurlijk én letterlijk) te lang voor iets geregeld is”, weet sergeant-majoor Henk den Belder. “Ieder land heeft ook zijn eigen indeling in specialisten. Zo valt de throttle bij de Belgen onder

‘bewapening’, bij ons onder algemeen vliegtuigonderhoud,” vult sergeant-majoor Gerben Ellérie aan. “De ALQ-131 (stoorgondel) valt bij iedereen onder avionicatechniek, bij de Noren echter onder bewapening. Het gaat erom dat de juiste persoon de juiste bevoegdheden heeft.”

Luitenant-kolonel Peter ‘Wobble’ Tankink maakt zich gereed om in het avondlijke duister gezamenlijk met een jonge collega naar de Setermoen-range te vliegen.

De internationale samenwerking werpt vooral vruchten af als de eigen kisten gereed zijn en er capaciteit over is om anderen te helpen. Henk den Belder: “Zo moest ik vanmiddag een corrosie-inspectie doen. Normaal doet bij ons een plaatwerker dat, maar een Noorse crew chief zei dat hij daartoe ook bevoegd was. Hij wordt op zo’n moment de zogeheten ‘competente medewerker’ die samen met een Nederlander aan een KLU kist mag werken.” GOED BEVALLEN

Na tien jaar afwezigheid is Bodø weer goed bevallen. Detachementcommandant Tankink toont zich vooral enthousiast over het grote aantal toestellen dat meedeed aan Cold Response. “Er zijn in Europa nog maar weinig mogelijkheden over voor dit soort oefeningen. Voor een jonge, minder ervaren vlieger vormt het plannen en in de lucht omgaan met heel veel vliegtuigen een grote ervaring. In Nederland kun je ieder moment take-off gaan. Hier moet echt een take-off plan worden gemaakt als je zoveel vliegtuigen tegelijk in de lucht wil brengen. En dit geldt ook voor het terugkomen: dat kan niet allemaal tegelijk. Zeker niet met minimale hoeveelheid brandstof. Wanneer het zicht goed is, kunnen ze allemaal achter elkaar binnenkomen, maar als het weer plotseling verslechtert, moet je een plan hebben. Bovendien zitten we met de uitdaging dat dit ook een civiel vliegveld is. Die burgerkisten kun je niet dertig minuten aan de kant zetten om je formatie te laten landen!”● Een bewapenaar van de KLu geeft aan een Belgische F-16 vlieger het sein zijn handen omhoog te houden, terwijl de pennen van de bommen worden getrokken.

Een F-16AM van het KLu-detachement trekt de wielen in tijdens een start-zonder-nabrander vanaf Bodø.

De internationale Special Staff vormde de brug tussen de behoeftes van de detachementen en het gastland. Het gaat dan om de administratie, financiën, personeelsregistratie en de medische staf. V.l.n.r. een Belg, een Deense, een Portugees en een Belg, Assistent Chief eerste luitenant Nathalie ter Hedde, Chief Special Staff kapitein Sieds Haitsma, een Deen en de Portugese dokter. In een van de twee aan de EPAF EAW ter beschikking gestelde hangaars wordt onderhoud gepleegd aan een Noorse (voorgrond) en Nederlandse F-16AM.

22 maart | Pagina 11

Vervolg van pagina 1

DEKAATJES

BANJA LUKA - Belangrijke gebeurtenissen werpen hun schaduw vooruit. Lang voor de entree van Van Middelkoop, stonden ze al kletsend aangetreden in de helikopterhangar, de 233 Nederlandse militairen. In de massa 39 Bulgaren en 28 Roemenen die samen met de Hollanders optrekken in EUFOR. Ze ervoeren de eremedaille als de kroon op hun werk. “Krijg ik ‘m van een minister? Goh, ik sta op mijn benen te trillen.”

heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer.

TEKST: JACK OOSTHOEK FOTO’S: ZADRACH SALAMPESSY

Evenals de Bulgaren wachtte de zenuwachtige Roemeen een tweede surprise, de Nederlandse herinneringsmedaille multinationale vredesoperaties. De Hollanders kunnen hun exemplaar na thuiskomst tegemoet zien. Van Middelkoop noemde de ceremonie een moment om stil van te worden. “Na een gruwelijke oorlog is er vrede en hoop op een betere toekomst.” De bewindsman bracht de United Nations Protection Force in herinnering, de vredesmacht waarmee het op 21 maart 1992 allemaal begon. UNPROFOR moest een verdere escalatie van de oorlog op de Balkan voorkomen en voorwaarden scheppen voor vredesbesprekingen. Een zware opgave met dito nederlagen, wist Van Middelkoop. Als dieptepunt stipte hij de val van de enclave Srebrenica in juli 1995 aan, en de daaropvolgende moord op duizenden moslims door de Bosnische Serviërs. Hij sprak van een inktzwarte bladzijde in de geschiedenis van het voormalige Joegoslavië, de internationale gemeenschap, de Verenigde Naties en Nederland. Na UNPROFOR kwamen vanaf 1996 de NAVO-vredesmachten Implementation Force en Stabilization Force in het geweer. De laatste maakte in 2004 plaats voor de European Force. Behalve militair, zet Nederland zich op andere wijze voor het voormalige Joegoslavië in, hield Van Middelkoop zijn gehoor voor. Sinds 1995 investeerde ons land meer dan 500 miljoen euro in de wederopbouw. Daarnaast wordt

WONINGEN

Na afloop van de medailleparade stak Van Middelkoop zijn licht op bij de Nederlandse militairen.

‘We zijn hier bepaald niet tevergeefs geweest’ jaarlijks zeven miljoen beschikbaar gesteld voor economische ontwikkeling, terugkeerprogramma’s en de identificatie en herbegrafenis van slachtoffers van de massamoord in 1995. “Door de militaire begeleiding van deze projecten is het geld op de juiste plek terechtgekomen”, zei de minister. Volgens hem heeft de affaire Srebrenica een decennium lang de toon gezet voor het denken in de krijgsmacht. Na 1995 zijn Nederlandse militairen in elk geval nooit meer op dezelfde wijze en onder vergelijkbare voorwaarden uitgezonden, als destijds Dutchbat. “De belangrijkste ontwikkeling vormt wellicht de scherpere toets op de haalbaarheid van vredesoperaties in de vorm van het toetsingskader. Het is van groot belang dat we iedere deelname daaraan vooraf nauwkeurig onderzoeken.” Het optreden op de Balkan heeft een modernisering en professionalisering van de krijgsmacht in de hand gewerkt, stelde Van Middelkoop. Dat mondde uit in het afschaffen van de dienstlicht en een expeditionair ingesteld leger. “Ook de operatie in Afghanistan zal voor langere tijd het denken bepalen. Dit was niet mogelijk geweest zonder de lessen uit Bosnië.” Volgens de minister bewaren de meeste militairen van UNPROFOR, IFOR en SFOR goede ervaringen aan hun periode daar. “Maar laten we de militairen van Dutchbat niet vergeten. Die hebben in Srebrenica zeer ingrijpende ervaringen ondergaan.” Tot de aangetreden manschappen van EUFOR: “Dank zij uw inzet was

het mogelijk om de wederopbouw van dit land verder vorm te geven. U heeft zich nadrukkelijk ingezet voor internationale stabiliteit en vrede.” SOORT OEFENING

Tijdens een feestelijke bijeenkomst na afloop, verklaarden veel militairen de medaille als een blijk van waardering voor hun inzet te beschouwen. Adjudant Gerard Gielis: “Ik had een week eerder naar huis gekund, maar ben speciaal gebleven. We hebben het verdiend.” Op de vraag of en zo ja hoe hij de bevolking heeft kunnen helpen, zegt Gielis: “In vergelijking met mijn vorige plaatsing zes jaar terug, is er dankzij de vredesmacht veel verbeterd. We waren hier bepaald niet tevergeefs.” Korporaal 1 Alexander Schuurman Hess zei EUFOR eerst als een soort oefening te hebben gezien. “Later merk je dat je voor het ‘eggie’ bezig bent. Dat je als taak hebt om de bevolking te ondersteunen en een bijdrage te leveren aan het verbeteren van hun situatie. Ik wil nog wel een keer meewerken aan een missie als deze. Een militair brengt toch vrede en stabiliteit.” Sergeant 1 (luchtmacht) Joost Verhoeven, werkzaam in een LOThuis, noemde de medaille ‘de kroon op het werk’. “Onze inspanningen werpen duidelijk vruchten af, hoewel de economische situatie in het kanton waar ik werk achter blijft. Dat stemt me wat triest. De veranderingen daar gaan door de bureaucratie en de etnische tegenstellingen héél langzaam. Men De buitenlandse militairen waren verrast om hun medaille van een minister te krijgen. Op de foto speldt Van Middelkoop een Bulgaarse militair zijn exemplaar op.

gunt elkaar het licht in de ogen niet. Het zou daarom goed zijn als EUFOR in bepaalde gebieden wat langer blijft. Voorlopig helpen we de mensen zoveel mogelijk met adviezen, geld en materiaal. Maar op den duur moeten ze het echt zelf doen.” Onder de naam Transition is EUFOR de afgelopen periode afgeroomd van circa 6.000 man naar ongeveer 250 nu. Onder hen circa 90 Hollanders, die voorlopig in Bosnië blijven. In militaire zin betekenen de hervormingen het einde van de aanwezigheid op de Balkan van de gevechtstroepen (battlegroups) van de multinationale vredesmacht. Op één eenheid na, die als thuisbasis Sarajevo krijgt. Ook de Liaison Observation Teams (LOT), de oren en ogen van EUFOR in de provincie, gaan door. Verder blijft ons land aanwezig in de internationale politiemacht en het EUFOR-hoofdkwartier in Sarajevo. De hervormingen binnen EUFOR zijn mogelijk doordat het in Bosnië twaalf jaar na de vrede van Dayton weer veilig is en politiek de goede kant opgaat, aldus de Nederlandse contingentscommandant, luitenant-kolonel Johan de Jongh. Er bestaat volgens hem nog wel politieke retoriek, criminaliteit en corruptie, die door de overheid moeten worden opgelost. Verder lopen de hervormingen binnen het politieapparaat traag en stokt de economische motor, volgens de luchtmachtoverste. Hoe dan ook begint EUFOR ‘nieuwe stijl’ op 24 mei. Tot september blijft Nederland waakzaam vanuit het huidige hoofdkwartier in de Banja Luka Metal Factory. Daarna wordt de voormalige koudwalserij uit het communistische tijdperk teruggegeven aan de eigenaar. De ontmanteling van EUFOR heeft ingrijpende consequenties voor de circa zeventig lokale werknemers van de Nederlandse ‘enclave’ op de Banja Luka Metal Factory. In het weinig florissante economisch klimaat in en rond de stad, met een werkloosheidspercentage van veertig procent, komen zij op straat te staan. “Een heel vervelende situatie”, erkent De Jongh. “De meesten werkten al voor UNPROFOR. Maar er komt een afvloeiingsregeling. Daarbij worden bedragen tussen de 250 en 1000 euro meegegeven. Terwijl het lokale inkomen tussen de 100 en 250 euro ligt.”●

Te koop: Amsterdam nabij centrum (4 min. lopen naar Leidseplein) 3 kamerapp. van 1906 (2e verd) met zolderberging en uitzicht op de gracht. Veel authentieke elementen. App. staat op eigen grond. Vr.pr. N 195.000,- k.k. Reacties: [email protected] Te koop: Arnhem, in nieuwste wijk Schuytgraaf, 2/1 kapwoning in rustige en karakteristieke wijk. Bwjr. 2004; 140 m2 woonopp met ruime tuin. Binderserf 1, 6846 AG Arnhem Meer info op funda of +316 144 440 84, vr.pr. N 265.000 k.k. Te koop: Bavel, Prinses van Lotharingenstraat. In nieuwbw wijk Nieuw Wolfslaar vierkmr hoekwoning, parkeerkelder met berging, 2 parkeerpl. Oppervl.135 m2, ruime woonkmr in knikvorm met voll. glazen pui naar zonnig terras op zd, volop privacy en wijds uitzicht over groenvoorz. en Bavelse Leij. Nieuwbouwwoning, per direct beschikb. N 381.500,- v.o.n. zie: www.vanopstalgroep.nl Te koop:Breda, Boeimeerhof 88, zeer luxe 4 kmrapp. (maisonnette) van 190 m2 bij centrum van Breda. (per 1 april te aanvaarden). Met parkeerpl. en berging in parkeerkelder. Schitterende woonomg. met prachtige gez. binnentuin. Woonkmr van 75 m2, slaapkmrs 34 m2, 16 en 13 m2. Vr.Pr N 398.000 k.k. zie: www.vanopstalgroep.nl Te koop: Breda, Jacob Catssingel 73, zeer royale eengezinsw. 6 kmrs, in kindvr. wijk Boeimeer bij bos, centr. en uitvalswegen naar o.m Prinsenbeek. Vr.pr. N 289.000 k.k. vanaf 1 mei beschikb. Aparte grote garage op termijn te koop. Vr.pr. N 29.000 k.k. Meer info: www.gbmakelaardij.nl of zie www.funda.nl Te koop: Den Helder, hagedoornstraat 45, goed onderh. 2/1 kap woning op ZW, met schuur/garage, op 305m2. Aan natuurgeb. (bos, duinen, zee). Ruime nieuwe keuken, woonkmr met parket en open haard, 1e verd 3 slpkmrs, nieuwe bdkmr, vaste trap naar zolder met 2 slpkmrs. Zonnige voor- en achtertuin, bjr 1957 vr. pr N 336.000 k.k info 06 204 487 36 of www.funda.nl Te koop: Enschede, Aureliavlinder 16, vrijst. herenhuis met grote garage, evt. in te richten als bureau c.q. praktijkruimte Bjr 2003, 5 riante slpmrs, in nieuwe wijk bij grens met Duitsland, A35 op enkele minuten, Munster 65 km. Vr.pr. N 376.000,k.k. info: www.dewoonkamermakelaardij of www.silfra12.de Te koop:Julianadorp, in villawijk Vogelzand, semi-vrijstaand luxe stolpwoning met inpandige garage. Woonkmr/keuken (67 m2), bijkeuken, 3 slaapkmrs, badkmr met aparte douche, bergzolder; totaal 175 m2/400 m3. Zonnige tuin (265 m2). Uw paradijs voor vr.pr. N 349.000 k.k. Info: 06 - 535 817 54 Te koop:Katwijk aan Zee, Hogeweg 27. Beg. grond app. voor 1/2 pers., 1 km van strand/zee, woonkmr, slaapkmr, hobbykmr, voll betegelde badkmr. apart toilet. CV, combiketel. Aanvaarding in overleg.Vr.pr N 205.000 k.k. 06-147 247 45. Te koop: Oldenzaal, Umbrialaan 19, zeer goed onderh. hoekwoning met ruime garage, slapen en baden op begane grond mogelijk. Geen stan-

daard vormgeving en indeling! Veel privacy, goede wandel- en fietsverb. met centrum. Bjr. 1994, perceel 337 m2, vr.pr. N 284.500 k.k. Zie www.remax.nl/masters of bel 06 - 430 261 81. Te koop: Steenwijk, PC Hooftstraat 36, voll. geïsol.tussenwoning met ruime voor- en achtertn op zd. Rondom kunstst. Belisol-kozijnen (nog 7 jr gar.) met isol. glas HR++ Ind: hal, toilet, woonkmr, half open keuken, aangebouwde berging en schuurtje. 1e et: 4 slpkmrs, douche. 2e et: zolder/hobbyruimte. Op 160 m2 grond in kindvr. Wijk bij div. voorz. Vr.pr. N 179.000,- k.k. Zie www.funda.nl of www.middelbrink.nl Te koop: Tilburg, ruime hoekwoning met garage, 4 slpkmrs, luxe keuken, badkmr, mooie tegelvloer + vloerverw, 1e verd. laminaat. Nabij winkelpromenade, scholen, zwembad, bossen 6 km van Vlb.GZRIJ. Vr.pr. N 225.000,- k.k. Reacties: [email protected] . Te koop: Uden, Vijfhuizerweg 6 (Bj 1976), vanaf 14 April 07 Vrijst. huis met 6 slpkmrs, 2 x badk 2x toilet, dubbele garage, rustige straat leuk uitzicht, 8 km VB Volkel, 500m A50, 2000m nw regio ziekenhuis [email protected] 06 109 373 10.

DIVERSEN Gezocht: Voor functies in Den Haag, Adj KL/KLU of daartoe bevorderbare computer nerds met ruime kennis van MS-ACCESS, VB of ander computertaal, FrontPage. Plaatsing min. 3 jaar, variabele werktijden en opleidingen mogelijk. Mail cv aan: dig. [email protected] Te koop: Dagelijks Tenue KL Aoo B&T, nieuw model, jas mt 541⁄2, broek 501⁄2, pet 59. Z.g.a.n. en t.e.a.b. Info: tel 06 - 449 503 51.

RECREATIE Te huur: vakantiewoning in Giethoorn voor 2-6 pers. Rustige omg. Per week N 245,00. Midweek N 160,-, lang weekeinde N 120,-.Energie- en waterkosten volgens meter. Per dag N 45,- voor 2 pers. Bedlinnen aanwezig. Huisdieren niet toegestaan. Ongeschikt voor gehandicapten. Tel.: 0521 - 85 20 13 of 06 204 733 21. E-mail: [email protected] Zie: hollandsvenetie.spaces.live.com. Te huur: Texel, langs de duinen, 6persoons luxe bungalow v.v. alle luxe en vrije toegang binnen-/buitenbad. Vroege boekers nu extra korting. Inl.: 06 - 167 920 00 liefst na 18.00 uur [email protected]

REüNIE Schoolbataljon Centraal (voorheen Schoolbataljon 1 Divisie ‘7 december‘ en Schoolbataljon Divisietroepen) houdt op woensdag 27 juni een reünie t.g.v. de opheffing van het Schoolbat. Locatie Jan van Schaffelaerkaz. te Ermelo. Opgave voorzien van naam en postadres voor 28 april bij mw Jacobi-de Jong via interne mail. Tel. op wo, do en vr: 0341 - 47 78 82 of *06 - 533 778 82. Nadere gegevens worden vermeld in een persoonlijke uitnodiging.●

22 maart | Pagina 12

Jungletraining in Suriname

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofdredacteur a.i.: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77)

PARAMARIBO - Vier weken lang hebben een peloton van de 32ste Infanteriecompagnie van het Korps Mariniers uit Aruba en een van 11 Luchtmobiele Brigade uit Schaarsbergen in de vochtige hitte van het Surinaamse oerwoud getraind. Tussen de malariamuskieten, vogelspinnen, brulapen, giftige slangen en lawaaibomen, bekwaamden zij zich in het overleven, verplaatsen en vechten in de wildernis.

Met hoge snelheid vaart een Boston Whaler over de Saramaccarivier.

Om te beginnen moesten de cursisten hun ‘angst’ voor de jungle overwinnen, en dat lukt alleen als ze deze leren kennen en erin kunnen overleven. Bij aankomst in Suriname kregen ze dus eerst de fijne kneepjes van jagen, vissen en het bouwen van een bivak met natuurlijke materialen bijgebracht. Kennis die ze kort daarna in de praktijk konden toepassen, toen ze in de rimboe moesten leven en trainen.

In deze periode werd de mannen een nieuwe uitdaging voorgeschoteld: verplaatsen door het oerwoud. Dit gebeurt met alleen een kompas en een flinke dosis basisvaardigheden. Het dikke bladerdak van het regenwoud houdt namelijk elk signaal tegen, dus een Global Positioning System werkt hier niet. Ook bemoeilijkt de dichte, lage begroeiing de oriëntatie en navigatie. Deze zogenoemde secondary jun-

gle biedt bovendien dekking aan vijanden, wat het vechten hier anders maakt. Een punt dat veel aandacht kreeg tijdens het beoefenen van gevechtshandelingen. Ook het oversteken van rivieren, het leggen van hinderlagen en het schieten met scherp kwamen hierbij aan bod. De Jungle Warfare Course werd afgesloten met een pittige eindoefening, waarin alle elementen nog eens de revue passeerden.●

Westerbork: het doorgangskamp en zijn commandant DEN HAAG - Een centraal vluchtelingenkamp had het moeten zijn, bedoeld voor de duizenden joden die de Nederlandse grenzen in de jaren dertig overschreden. Maar het werd

het voorportaal naar de dood. In ‘Westerbork - het doorgangskamp en zijn commandant’ vat historica Nanda van der Zee nog eens bondig de geschiedenis van dit Polizeiliches Durchgangslager

Hr.Ms. Van Galen terug DEN HELDER - Hr.Ms. Van Galen is op vrijdag 16 maart teruggekeerd in Den Helder na te hebben deelgenomen aan de UNIFIL-missie van de Verenigde Naties voor de kust van Libanon. Voor het schip de haven binnenliep, reikte staatssecretaris Cees van der Knaap de Nederlandse en VN herinneringsmedaille voor vredesoperaties aan de bemanning uit. Het M-fregat vertrok vorig jaar voor een NAVO-missie naar de Middellandse zee en werd aansluitend zes maanden onder VNvlag ingezet voor de kust van Libanon. Daar maakte het deel uit van een internationaal vlootverband dat het zeegebied voor de Libanese kust op illegale wapentransporten controleert en daarmee bijdraagt aan de veiligheid en stabiliteit in de regio. In totaal was het schip acht maanden weg. Het maritieme onderdeel van de UNIFIL missie is actief sinds de aanname van Veiligheidsresolutie 1701 in augustus 2006, die stabilisering van de Libanese regio ten

doel heeft. De ontwapening van Hezbollah en een effectieve grenscontrole om herbewapening te voorkomen zijn daarvoor essentieel. Hr.Ms. Van Galen is begin maart afgelost door haar zusterschip Hr.Ms. Van Speijk. De UNIFIL-missie loopt tot 31 augustus 2007. Foto’s: Albert Vermeulen●

samen. Met als centrale figuur kampcommandant Albert Konrad Gemmeker. Het resultaat: een boek dat in al zijn beknoptheid een golf aan emoties oproept. Westerbork was in eerste instantie een Nederlandse vinding. Ons land werd indertijd overspoeld met joodse vluchtelingen welke men over 25 verschillende tehuizen had verspreid. Deze waren daarop niet berekend en de overheid maakte zich onder meer zorgen over de ‘ernstige zedelijke en morele gevaren’ die dreigden. Dezelfde overheid die in december 1938, na de Reischskristallnacht, het land op slot gooide voor Duitse joden en daar geen enkel moreel bezwaar in zag. Het zou trouwens goedkoper zijn geweest de vluchtelingen onder te brengen bij Nederlandse families, maar Den Haag vreesde dat zij hun gastgezinnen mogelijkerwijs zouden opstoken tegen het ‘bevriende’ staatshoofd Hitler. En dus verrees in 1939 op het Amerveld bij Westerbork een centrale opvang: een modderdorp op een kale, desolate vlakte in Drente. In 1942 transformeerden de Duitsers het tot doorgangshuis voor het concentratiekamp BergenBelsen en de vernietigingskampen Auschwitz en Sobibor. Toen Westerbork begin september 1944 abrupt dicht ging, zaten er nog zo’n driehonderd gevangenen. Bij de bevrijding door de Canadezen in april 1944 was dit cijfer aangezwollen tot rond duizend. Die extra zevenhonderd waren in het zicht van de Duitse nederlaag nog door landgenoten aangebracht, voor zeven gulden per stuk. Uitgebreid citeert de auteur uit brieven van Etty Hillesum en, in mindere mate, uit het dagboek van Philip Mechanicus. Geen van beiden overleefde het kamp, maar hun nagelaten geschriften geven een verpletterende inkijk in het kampleven, waarin de trein tot een alles verslindende moloch uitgroeide. Elke dinsdag,

met de regelmaat van de klok, vertrokken de transporten naar het oosten. Dankzij het effectieve bestuur, mede bevorderd door zijn joodse ondergeschikten, van Gemmeker. Anders dan vele collega’s was deze man geen rabiate antisemiet of nazibeul, maar een correcte, carrièrebeluste klerk die gewetenloos en punctueel 80.000 Nederlandse joden (voor de andere 23.000 waren zijn voorgangers verantwoordelijk) de dood instuurde. Geholpen door de deels Nederlandse kampbewaking. In een dubbelportret met Adolph Eichman, die andere Schreibtischmörder, schetst Van der Zee de gelijkenis tussen beiden, en het schrijnende verschil in strafmaat. Waar Eichman van de Israëlische rechter een doodvonnis kreeg opgelegd, beriep Gemmeker zich voor het Nederlandse hof met succes op onwetendheid van het lot dat de door hem gedeporteerde kampbewoners wachtte. Voor Eichman de galg, voor Gemmeker tien jaar

met aftrek van voorarrest. Uiteindelijk kwam hij met zes jaar vrij. ‘Westerbork - het doorgangskamp en zijn commandant’ is een paperback van uitgeverij Aspekt. Het 128 pagina’s tellende boek kost N 14,95. ISBN: 90-5911225-3. Tekst: Wiebren Tabak●

Defensie Evenementenkalender De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen:

24 maart: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Lennestadt, Duitsland 24 maart: Concert Koninklijke Militaire Kapel ‘Johan Willem Friso’, Hardinxveld-Giessendam 25 maart: Lezing ‘De Bersiap in Soerabaja’ door dr. H. Bussemaker in museum Bronbeek, Arnhem 25 maart: 17de eeuwse musketiers in het Legermuseum, Delft 30 maart: “Beatles in concert” door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht; Stadskanaal 31 maart: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Emmen 1 april: Napoleontische tijd in het legermuseum, Delft 4 april: Nationaal Militair Kampioenschap Volleybal, Zutphen 4 april: Kinderworkshop ‘Vliegen’ in het Militaire Luchtvaartmuseum, Soesterberg 4 april: Filmvoorstelling ‘Humanitaire hulp door het Korps Mariniers in Irak’ in het Mariniersmuseum, Rotterdam 5 april: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Breda 6 april: ‘Beatles in concert’ door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, Terneuzen Surf voor meer informatie naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected] Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0251-31 39 39, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808