Koninklijk Instituut van Ingenieurs - Afdeling Kerntechniek Netherlands Nuclear Society
Programma 2003-2005 Wereld Europa
Nederland Milieu
Onderzoeksreactoren
De afdeling Kerntechniek van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs en de Netherlands Nuclear Society organiseren de komende jaren een aantal symposia en excursies, die de leden een goede indruk verschaffen van de nucleaire activiteiten en ontwikkelingen in binnen- en buitenland. Het eerste symposium richt zich op mondiale ontwikkelingen, die momenteel gedomineerd worden door het zogenoemde Generation-IV programma van de Amerikanen. Via een blik op Europese activiteiten (onderzoek binnen de EU-Kaderprogrammas; de nieuwe reactor in Finland) wordt ingezoomd op mogelijkheden, kansen en eisen die een opleving van kernenergie in Nederland met zich mee zou brengen. Het gebruik van kernreactoren voor onderzoek, zoals in Petten en in Delft gebeurt en de gespannen verhouding tussen een adequate energievoorziening en bescherming van het klimaat krijgen daarna de aandacht. De locatiekeuze volgt de weg die het uranium aflegt: van de verrijkingsfabriek in Almelo tot de tijdelijke opslag van radioactief afval in Vlissingen. Zodoende worden vijf Nederlandse nucleaire locaties bezocht. Voor de jongeren organiseert de Dutch Young Generation (DYG) bij elk symposium een speciaal ochtend programma, dat bestaat uit een uitgebreide rondleiding op de locatie en voorlichting over de nucleaire activiteiten die daar plaats vinden. Meer informatie over het programma van de DYG is te vinden op haar website: www.kerntechniek.nl/dyg Wij hopen een voor velen aantrekkelijk programma te hebben samengesteld dat leidt tot een hoge opkomst. Graag begroeten wij u bij onze activiteiten.
Prof.dr.ir. T.H.H.J. van der Hagen Voorzitter KIVI-KT&NNS
2
Nuclear Power 2010 / Generation IV
Voorjaar 2003 Locatie: Urenco, Almelo Na jarenlange stilte heeft de Amerikaanse regering het initiatief genomen voor een programma om kernenergie een plaats te geven in de toekomstige energievoorziening. Nadat de laatste order voor een bestaande Amerikaanse kerncentrale in 1973 geplaatst is, werkt het Department of Energy sinds 2001 met elektriciteitsbedrijven samen om voor 2010 een nieuwe kerncentrale in aanbouw te hebben: het Nuclear Power 2010 Initiative. Voor de langere termijn wordt met internationale steun gewerkt aan een intensief onderzoeksprogramma dat ertoe moet leiden dat de bestaande bezwaren tegen het gebruik van kernenergie substantieel worden weggenomen: het Generation-IV programma. Deze reactoren zullen veel zuiniger omgaan met grondstoffen, significant minder afval produceren en substantieel veiliger zijn dan de huidige generaties kerncentrales. Er is een Generation-IV Roadmap gemaakt waarin zes ontwerpen zijn geselecteerd. Om een tipje van de sluier op te lichten: de Verenigde Staten lijken hun bekende weerstand tegen snelle reactoren en opwerking te laten varen omwille van het sparen van grondstoffen en minimalisatie van de hoeveelheid afval.
Wereld Europa
Nederland Milieu
Onderzoeksreactoren
3
Het Euratom programma voor nucleair onderzoek
Najaar 2003 Locatie: NRG, Petten Een belangrijke component van het Nederlandse nucleaire onderzoek vindt plaats in een Europees kader, in samenwerking met diverse Europese bedrijven en instellingen; het wordt mede gefinancierd door de Europese Commissie. Zo wordt een breed draagvlak voor het onderzoek zeker gesteld. De Europese Commissie gebruikt hiervoor de structuur van Euratom, een samenwerkingsverband tussen Europese landen op kernenergiegebied dat al sinds 1956 bestaat. Ter ondersteuning van dit werk heeft de EC ook eigen onderzoekscentra, waarvan het Institute for Energy in Petten is gesitueerd. Het onderzoek wordt ondergebracht in zogenoemde. Kaderprogrammas, met een duur van meestal 4 jaar. Momenteel loopt het 5e Kaderprogramma en is de voorbereiding voor het 6e Kaderprogramma gaande. Op de gebieden van innovatieve reactoren en transmutatie van langlevend radioactief afval heeft Nederland een significante bijdrage.
Wereld
Europa
Nederland Milieu
Onderzoeksreactoren
4
Nieuwe kernenergie in Nederland
Voorjaar 2004 Locatie: EPZ, Borssele In de VS werd de laatste commerciële kerncentrale besteld in 1973; de laatst bestelde Nederlandse centrale, Borssele, was toen al in bedrijf. Na 1973 is de (nucleaire) wereld sterk veranderd, (onvoorwaardelijke) steun van de overheid voor kernenergie is niet meer vanzelfsprekend, en privé ondernemingen zullen de hoge bouwkosten moeten dragen. Welke stappen zal de politiek moeten nemen teneinde het bouwen van kerncentrales in Nederland te faciliteren, welke afwegingen zal het bedrijfsleven maken? Een van de vele vragen die belangrijk zijn bij het te doorlopen traject is: welke reactortypes zijn acceptabel? Kunnen we volstaan met evolutionaire typen of dient een revolutionair ontwerp gekozen te worden? Voor de centrale in Borsele werd het reactorvat gebouwd door de RDM. Voor een nieuw te bouwen centrale zal het reactorvat naar alle waarschijnlijkheid niet in Nederland gebouwd worden. Welke kennis m.b.t. het (detail)ontwerp van commerciële kerncentrales is nog wel in Nederland aanwezig; welke bijdragen kunnen Nederlandse bedrijven nog leveren aan de bouw? Wereld Europa
Nederland Milieu
Onderzoeksreactoren
5
De Nederlandse onderzoeksreactoren: bedrijf, gebruik en toekomst
Najaar 2004 Locatie: IRI, Delft Nederland heeft drie onderzoeksreactoren en één vermogensreactor in bedrijf. Aan een onderzoeksreactor worden heel andere eisen gesteld dan aan een vermogensreactor. Bij een onderzoeksreactor is de straling het nuttig product en bij een vermogensreactor de warmte. Wat wordt met deze straling (neutronen, gammas, positronen) gedaan? De productie van isotopen voor medisch gebruik heeft inmiddels door de media enige bekendheid, minder bekend zijn toepassingen daarbuiten, zoals het modificeren en analyseren van nieuwe materialen, zowel ten behoeve van innovatieve kernreactoren als voor niet-nucleaire toepassingen. Deze toepassingen stellen hun eisen aan het ontwerp van onderzoeksreactoren. Wat zijn hiervan de consequenties voor de veiligheid? Wat is de toekomst van de HFR in Petten en de HOR in Delft?
Wereld Europa
Nederland Milieu
Onderzoeksreactoren
6
Environmentalists for and against nuclear energy
Voorjaar 2005 Locatie: COVRA, Vlissingen Over de milieuaspecten van kernenergie en hoe verschillende partijen in de maatschappij hier tegenaan kijken. Wordt nog nader ingevuld.
Wereld Europa
Nederland
Milieu Onderzoeksreactoren
7
Secretariaat:
KIVI-Ke/NNS/DYG-NL p/a Urenco Nederland B.V. Jolanda Lamain-Van der Kolk Postbus 158 7600 AD ALMELO Tel: 0546 - 545101 Fax: 0546 - 545163 E-Mail:
[email protected]
Website: www.kerntechniek.nl
