Milieu Impact van Lampen
Laboratorium voor Lichttechnologie KaHo Sint-Lieven Gebroeders Desmetstraat 1 B-9000 Gent 09 265 87 13
Oktober 5, 2009
Inhoudstafel
INLEIDING ......................................................................................................... 4 1.
METHODIEK EN BRONNEN.................................................................. 5
1.1. 1.2.
METHODIEK........................................................................................... 5 ONDERSTELLINGEN ............................................................................ 7
2.
TOTAAL ENERGIEGEBRUIK (GER) EN KLIMAATVERANDERING ... 8
2.1. 2.2.
TOTAAL ENERGIEGEBRUIK (GER) ..................................................... 8 KLIMAATVERANDERING...................................................................... 9
3.
KWIKEMISSIES.................................................................................... 10
4.
WATERGEBRUIK ................................................................................ 11
4.1. 4.2.
PROCESWATER .................................................................................. 11 KOELWATER ....................................................................................... 12
5.
AFVAL .................................................................................................. 13
5.1. 5.2.
NIET-GEVAARLIJK AFVAL ........................................................................ 13 GEVAARLIJK AFVAL ................................................................................ 14
6.
DIVERSE LUCHTEMISSIES ................................................................ 15
6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6.
VERZURING ............................................................................................. 15 VLUCHTIGE ORGANISCHE STOFFEN .......................................................... 16 PERSISTENTE ORGANISCHE POLLUENTEN (POPS) .................................... 17 EMISSIE ZWARE METALEN (LUCHT) .......................................................... 18 EMISSIE POLYCYCLISCHE AROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN (PAK’S) .... 19 EMISSIES VAN FIJN STOF ......................................................................... 20
7.
VERMESTING ...................................................................................... 21
APPENDIX : MILIEU-IMPACT PER LAMPTYPE............................................ 22
Oktober 5, 2009
Ljjst tabellen Tabel 1 : Milieu-impact voor de drie geselecteerde soorten lampen uit de studie “Non-Directional Lighting”. ........................................................................................................................................ 22 Tabel 2 : Milieu-impact voor de vier geselecteerde soorten lampen uit de studie “Directional Lighting”. ........................................................................................................................................ 23 Tabel 3 : Milieu-impact voor de vier geselecteerde soorten lampen uit de studie “Public Street Lighting”. ........................................................................................................................................ 24 Tabel 4 : Milieu-impact voor de geselecteerde lamp uit de studie “Office Lighting”. ..................... 25
Lijst figuren : Figuur 1 : Totaal energiegebruik over de levenscyclus voor verschillende types lampen (in kJ per lumen en per uur) ............................................................................................................................ 8 Figuur 2 : impact op de klimaatverandering gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in mg CO2-eq per lumen en per uur) ................................................................................. 9 Figuur 3 : Kwikemissies gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in ng Hg/20 per lumen en per uur) ......................................................................................................... 10 Figuur 4 : Gebruik van proceswater gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in µl per lumen en per uur) ........................................................................................................... 11 Figuur 5 : Gebruik van koelwater gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in µl per lumen en per uur) ................................................................................................................ 12 Figuur 6 : Niet-gevaarlijk afval dat ontstaat gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in µg per lumen en per uur) ............................................................................................. 13 Figuur 7 : Gevaarlijk afval dat ontstaat gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in µg per lumen en per uur) ............................................................................................. 14 Figuur 8 : Emissie van verzurende stoffen gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in µg SO2-eq. per lumen en per uur) ............................................................................... 15 Figuur 9 : Emissie van Vluchtige Organische Stoffen (VOS) gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in ng per lumen en per uur) ............................................................. 16 Figuur 10 : Emissie van Persistente Organische Polluenten (POPs) gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in 10-³ pg i-Teq per lumen en per uur)..................................... 17 Figuur 11 : Emissie van zware metalen in de lucht gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in ng Ni-eq per lumen en per uur) .......................................................................... 18 Figuur 12 : Emissie van PAK‟s gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in ng Ni-eq per lumen en per uur) ..................................................................................................... 19 Figuur 13 : Emissie van fijn stof gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in in µg per lumen en per uur) ........................................................................................................... 20 Figuur 14 : Impact op vermesting gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in g PO4 per lumen en per uur) .................................................................................................... 21
Oktober 5, 2009
Milieu Impact van Lampen
Inleiding
De bedoeling van dit document is een overzicht te geven van de milieubelasting van de verschillende soorten lampen, en een vergelijking ervan. Dit document is gebaseerd op de 4 studies die in opdracht van de Europese Commissie werden gemaakt ter voorbereiding van de Eco-Design Directive 2005/32/EC voor “Energy using Products (EuP) voor verlichting. Het is een vertaling en een samenvatting te maken van hetgeen in de rapporten beschreven is over de milieubelasting van verschillende soorten lampen.
Oktober 5, 2009
4
Milieu Impact van Lampen
1. METHODIEK EN BRONNEN 1.1.
METHODIEK
Dit document is gebaseerd op de 4 studies die in opdracht van de Europese Commissie werden gemaakt ter voorbereiding van de Eco-Design Directive 2005/32/EC voor “Energy using Products (EuP) : -
1
EuP Lot 9 : Public Street Lighting 2 EuP Lot 8 : Office Lighting 3 4 EuP Lot 19 : Domestic Lighting en
Deze studies zijn te vinden op http://www.eup4light.net/
In deze studies werd telkens dezelfde methodiek gebruikt, namelijk een LevensCyclusAnalyse in de fasen : - Productie en distributie Gebruik - Afvalfase De methodiek die in de EuP studies werd gebruikt om milieu-impacts van producten te becijferen (MEEuP , Method for the Evaluation of Energy using Products)is in opdracht van de Europese Commissie ontwikkeld door het Nederlandse VHK en wordt uitvoerig bescheven in http://ec.europa.eu/enterprise/eco_design/finalreport1.pdf . Uit de EuP studies voor verlichting blijkt overigens dat voor bijna alle lampen en voor bijna alle milieu-impact indicatoren de gebruiksfase de belangrijkste is. De Europese elektriciteitsmix die werd ondersteld in de EuP studies voor verlichting is gebaseerd op cijfers van het Joint Research Centre van de Europese Commissie en ziet er als volgt uit :
31 % steenkool 22 % gas en olie 32% atoomenergie 15 % hernieuwbaar (waterkracht, wind, biomassa en zon)
1
Study for the European Commission DGTREN, Preparatory Studies for Eco-design Requirements of EuPs, Final Report Lot 9: Public street lighting. VITO 2007 2 Study for the European Commission DGTREN, Preparatory Studies for Eco-design Requirements of EuPs, Final Report Lot 8: Office lighting, VITO 2007 3 Study for the European Commission DGTREN, Preparatory Studies for Eco-design Requirements of EuPs, Lot 19: Domestic lighting – Final Draft Part 2 Directional lamps and household luminaires, VITO 2009 4 Study for the European Commission DGTREN, Preparatory Studies for Eco-design Requirements of EuPs, Lot 19: Domestic lighting – Final Draft Part 1 Non-Directional Light Sources, VITO 2009 Oktober 5, 2009
5
Milieu Impact van Lampen
Voor elk van deze fases werd de impact berekend voor 14 milieu-indicatoren : - GER - Klimaatverandering - Kwikemissies (in bodem/water) - Watergebruik (proceswater en koelwater) - Niet-gevaarlijk afval (te storten) - Gevaarlijk afval (te verbranden) - Verzuring - Emissies van Vluchtige Organische Stoffen (VOS) - Emissies van Pesistente Organische Polluenten (POPs) - Luchtemissie van zware metalen - Luchtemissies van PAK‟s - Emissies van Fijn stof - Eutroficatie
De berekeningen voor de milieu-impact werd in de verschillende EuP studies uitgevoerd voor in totaal een 100-tal lampen op basis van een „Base-case‟. Een base-case is een bewuste abstractie van de realiteit. De keuze van de vermogens van de base-case lampen was in eerste instantie gebaseerd op de resultaten van de marktverkenning in de EuP studies. Dit gaf een overzicht over het gebruik van de lichtbronnen in de verschillende Europese landen ingedeeld per vermogen. Om dit document overzichtelijk te houden, hebben we hieruit een selectie gemaakt van 11 lampen zodanig dat van elk type lamp tenminste één soort is vertegenwoordigd : -
Gloeilamp, helder, 54 W Halogeenspot 50 W, 230 V Halogeenspot 35 W, 12 V Staafhalogeen 300 W Kwikdamplamp (HD) 137 W LED 7,4 W, warmwit licht HID lamp, 658 lumen, E27 Lagedruk natriumlamp, 151 W Hogedruk natriumlamp, 169 W T5 LFL, 58 W met elektronische ballast Spaarlamp met geïntegreerde ballast, 13 W
Oktober 5, 2009
6
Milieu Impact van Lampen
1.2.
ONDERSTELLINGEN
Dit document is , zoals vermeld, gebaseerd op de vier hoger vermelde studies over verlichting die in opdracht van de Europese Commissie werden gemaakt. Slechts op enkele punten hebben we een aantal cijfers veranderd of ondersteld. Deze worden hierna opgelijst : -
Voor de lampen + eventuele ballasten of transformatoren werd in de studies “Domestic Lighting” (gloeilampen, halogeenlampen, spaarlampen, LED lampen) de milieu-impact berekend per lumen en per uur. Voor de lampen in de studies over “Straatverlichting” en “Kantoorverlichting” (natriumlampen, kwikdamplampen en T5 LFL lampen) werd in de EuP rapporten de impact berekend over de gehele levenscyclus van lamp+ballast+verlichtingstoestel. Deze cijfers hebben we omgerekend naar de cijfers per lumen en per uur, met voor straatverlichting een levenscyclus van 120.000 uur en voor kantoorverlichting 50.000 uur. De milieu-impact van het verlichtingstoestel hebben we afgetrokken, deze wordt in de EuP studies ook telkens afzonderlijk opgegeven
-
De cijfers voor Gevaarlijk Afval in de overzichtstabel 5.20 voor Straatverlichting en voor de gloeilamp, staafhalogeen en spaarlamp in de overzichtstabel 5.20 voor NonDirectional Lighting zijn volgens ons fout. We hebben ze herberekend uit de oorspronkelijke tabellen voor de milieu-impact van elk van deze lamptypes in de EuP studies In de overzichtstabel 5.20 voor Straatverlichting en de overzichtstabel 5.20 voor NonDirectional Lighting ontbreken cijfers voor “Gebruik koelwater”. We hebben deze cijfers berekend uit de oorspronkelijke tabellen voor de milieu-impact van elk van deze lamptypes in de EuP studies
-
-
Voor de T5 lamp in kantoorverlichting en de lampen voor straatverlichting (natriumlampen en kwikdamplamp) wordt bij de berekeningen in de EuP studies ook rekening gehouden met het rendement van het verlichtingstoestel, de reflectie van de wanden of van het wegdek, enz. Op die manier worden “functionele lumens” berekend. Hiermee hebben we geen rekening gehouden dus alle milieu-impacts worden “per lumen en per uur” berekend (terwijl het voor kantoorverlichting en straatverlichting dus in feite “per functionele lumen en per uur” is).
Oktober 5, 2009
7
Milieu Impact van Lampen
2. TOTAAL ENERGIEGEBRUIK (GER) EN KLIMAATVERANDERING
2.1.
TOTAAL ENERGIEGEBRUIK (GER)
In Figuur 1 tonen we het Totaal energiegebruik over de levenscyclus voor verschillende types lampen (in kJ per lumen en per uur)
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
Figuur 1 : Totaal energiegebruik over de levenscyclus voor verschillende types lampen (in kJ per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
8
1,80
2,00
Milieu Impact van Lampen
2.2.
KLIMAATVERANDERING
In Figuur 2 tonen we de impact op de klimaatverandering gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in mg CO2-eq per lumen en per uur)
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
70,00
Figuur 2 : impact op de klimaatverandering gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in mg CO2-eq per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
9
80,00
90,00
Milieu Impact van Lampen
3. KWIKEMISSIES
In Figuur 3 tonen we de kwikemissies gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in ng Hg/20 per lumen en per uur)
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
70,00
Figuur 3 : Kwikemissies gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in ngHg/20 per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
De EuP studie merkt op dat de kwikemissies van spaarlampen in de toekomst naar verwachting zullen dalen omdat het aandeel spaarlampen dat wordt gerecycleerd (nu slechts 20 %) zal stijgen.
Oktober 5, 2009
10
80,00
90,00
Milieu Impact van Lampen
4. WATERGEBRUIK
4.1.
PROCESWATER
In Figuur 4 tonen we het gebruik van proceswater gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
20,00
40,00
60,00
80,00
100,00
Figuur 4 : Gebruik van proceswater gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in l per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
11
120,00
Milieu Impact van Lampen
4.2.
KOELWATER
In Figuur 5 tonen we het gebruik van koelwater gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
500,00
1000,00 1500,00 2000,00 2500,00 3000,00 3500,00 4000,00 4500,00 5000,00
Figuur 5 : Gebruik van koelwater gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in l per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
12
Milieu Impact van Lampen
5. AFVAL 5.1.
NIET-GEVAARLIJK AFVAL
In Figuur 6 tonen we het niet-gevaarlijk afval dat ontstaat gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
500,00
1000,00
1500,00
2000,00
2500,00
Figuur 6 : Niet-gevaarlijk afval dat ontstaat gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in g per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
13
3000,00
Milieu Impact van Lampen
5.2.
GEVAARLIJK AFVAL
In Figuur 7 tonen we het gevaarlijk afval dat ontstaat gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen, en dat moet worden verbrand.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
Figuur 7 : Gevaarlijk afval dat ontstaat gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in g per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
14
70,00
Milieu Impact van Lampen
6. DIVERSE LUCHTEMISSIES 6.1.
VERZURING
In Figuur 8 tonen we de verzurende luchtemissies gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
50,00
100,00
150,00
200,00
250,00
300,00
350,00
400,00
450,00
Figuur 8 : Emissie van verzurende stoffen gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in g SO2-eq. per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
15
500,00
Milieu Impact van Lampen
6.2.
VLUCHTIGE ORGANISCHE STOFFEN
In Figuur 9 tonen we de uitstoot van Vluchtige Organische Stoffen (VOS) gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
100,00
200,00
300,00
400,00
500,00
600,00
700,00
800,00
Figuur 9 : Emissie van Vluchtige Organische Stoffen (VOS) gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in ng per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Voor de lamptypes zonder cijfer is de uitstoot van Vluchtige Organische Stoffen (VOS) te verwaarlozen.
Oktober 5, 2009
16
900,00
Milieu Impact van Lampen
6.3.
PERSISTENTE ORGANISCHE POLLUENTEN (POPS)
In Figuur 10 tonen we de uitstoot van Persistente Organische Polluenten (POPs) gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
14,00
Figuur 10 : Emissie van Persistente Organische Polluenten (POPs) gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in 10-³ pg i-Teq per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
17
Milieu Impact van Lampen
6.4.
EMISSIE ZWARE METALEN (LUCHT)
In Figuur 11 tonen we de uitstoot in de atmosfeer van zware metalen gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
5,00
10,00
15,00
20,00
25,00
30,00
35,00
Figuur 11 : Emissie van zware metalen in de lucht gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in ng Ni-eq per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
18
40,00
Milieu Impact van Lampen
6.5.
EMISSIE POLYCYCLISCHE AROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN (PAK’S)
In Figuur 12 tonen we de uitstoot in de atmosfeer van PAK‟s gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
7,00
8,00
Figuur 12 : Emissie van PAK‟s gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in ng Ni-eq per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
19
9,00
10,00
Milieu Impact van Lampen
6.6.
EMISSIES VAN FIJN STOF
In Figuur 13 tonen we de uitstoot in de atmosfeer van PAK‟s gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
5,00
10,00
15,00
20,00
Figuur 13 : Emissie van fijn stof gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in in g per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4
Oktober 5, 2009
20
25,00
Milieu Impact van Lampen
7. VERMESTING
In Figuur 14 tonen we de impact op vermesting gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen.
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W T5 LFL, 58 W met elektron. ballast Hogedruk natriumlamp, 169 W Lagedruk natriumlamp, 151 W HID lamp, 658 lumen, E27 LED 7,4 W, warmwit licht Kwikdamplamp (HD) 137 W Staafhalogeen 300 W Halogeenspot 35 W, 12 V Halogeenspot 50 W, 230 V Gloeilamp, helder, 54 W 0,00
50,00
100,00
150,00
200,00
250,00
300,00
350,00
Figuur 14 : Impact op vermesting gedurende de levenscyclus voor verschillende types lampen (in g PO4 per lumen en per uur)
Bron : Tabellen 1, 2, 3 en 4 Voor de lamptypes zonder cijfer is de impact op vermesting te verwaarlozen. We vermoeden dat de waarde die de VITO berekent voor de impact op vermesting van een halogeenspot van 50 W (table 5.14 in “Directional Lighting) fout is.
Oktober 5, 2009
21
400,00
450,00
Milieu Impact van Lampen
Appendix : Milieu-impact per lamptype
Totaal EnergieGebruik Klimaatverandering Kwikemissies Proceswater Koelwater Niet gevaarlijk afval, gestort Gevaarlijk afval, verbrand Verzuring Vluchtige Organische Stoffen (VOC's) Persistente Organische Polluenten (POPs) Emissie ZM lucht PAK Fijn stof Eutroficatie
kJ mg CO2-eq. ng Hg/20 µl µl µg µg µg SO2 eq. ng 10-³ pg i-Teq ng Ni eq. ng Ni eq. µg g PO4
Gloeilamp, helder, 54 W 1,0 49,5 6,6 63,9 2.542,5 2.545,0 48,1 266,7 463,7 7,1 21,5 6,5 10,3 43,2
Staafhalogeen lamp, 300 W 0,7 27,1 3,9 40,6 1.624,0 1.622,5 32,2 158,2 236,4 4,0 10,8 1,5 3,6 19,3
Spaarlamp inclusief ballast, 13 W 0,3 12,7 3,4 19,3 681,7 684,5 63,9 71,2 134,7 1,8 5,4 1,4 2,0 27,3
Tabel 1 : Milieu-impact per lumen en per uur voor de drie geselecteerde soorten lampen uit de studie “Non-Directional Lighting”. Bron : VITO 2009a, Preparatory Studies for Eco-design Requirements of EuPs, Lot 19: Domestic lighting – Final Draft Part 1 Non-Directional Light Sources, tabel 5.20. Gevaarlijk afval werd herberekend op basis van tabellen 5.6 (GLS), 5.8 (staafhalogeen) en 5.10 (CFL) omdat de waarden in overzichtstabel 5.20 niet lijken te kloppen. Koelwater werd berekend op basis van tabellen 5.6 (GLS), 5.8 (staafhalogeen) en 5.10 (CFL) omdat deze ontbreken in overzichtstabel 5.20
Oktober 5, 2009
22
Milieu Impact van Lampen
Totaal EnergieGebruik Klimaatverandering Kwikemissies Proceswater Koelwater Niet gevaarlijk afval Gevaarlijk afval Verzuring VOS POP‟s Emissie ZM lucht PAK s Fijn stof Vermesting
kJ mg CO2-eq. ng Hg/20 µl µl µg µg µg SO2 eq. ng 10-³ pg i-Teq ng Ni eq. ng Ni eq. µg g PO4
Halogeenspot 50 W, 230 V 1,8 83,0 33,6 84,0 3.339,3 2.169,0 40,7 456,7 776,9 12,3 35,9 8,9 19,7 395,1
Halogeenspot 35 W, 12 V 1,1 49,5 6,9 69,7 2.779,1 1.285,0 24,9 278,9 450,0 7,3 20,6 4,3 9,4 41,5
LED 7,4 W, warmwit licht 0,4 21,4 6,3 29,3 1.038,0 783,0 51,8 114,8 254,3 7,0 11,9 4,3 15,9 97,7
HID lamp, 658 lumen, E27 0,3 15,3 3,6 23,6 868,8 470,2 24,2 87,4 162,6 2,7 7,3 1,1 8,0 41,7
Tabel 2 : Milieu-impact per lumen en per uur voor de vier geselecteerde soorten lampen uit de studie “Directional Lighting”.
Bron : VITO 2009b, Study for the European Commission DGTREN, Preparatory Studies for Eco-design Requirements of EuPs, Lot 19: Domestic lighting – Final Draft Part 2 Directional lamps and household luminaires, tabel 5.14 (halogeenspots), tabel 7.6 (LED) en tabel 7.8 (HID lamp).
Oktober 5, 2009
23
Milieu Impact van Lampen
Totaal EnergieGebruik Klimaatverandering Kwikemissies Proceswater Koelwater Niet gevaarlijk afval, gestort Gevaarlijk afval, verbrand Verzuring Vluchtige Organische Stoffen (VOC's) Persistente Organische Polluenten (POPs) Emissie ZM lucht PAHs Fijn stof Vermesting
kJ mg CO2-eq. ng Hg/20 µl µl µg µg µg SO2 eq. ng 10-³ pg i-Teq ng Ni eq. ng Ni eq. µg g PO4
Kwikdamplamp (HD), 137 W 1,7 75,2 10,3 113,6 4.517,2 1.999,3 35,6 441,8 0,7 12,0 31,7 3,1 8,9 0,1
Lagedruk natriumlamp, 151 W 0,3 11,0 2,0 18,1 710,3 351,8 7,5 69,7 0,1 1,9 4,9 0,7 1,8 0,0
Hogedruk natriumlamp, 169 W 0,4 18,9 3,0 28,8 1.141,0 544,4 11,6 111,4 0,2 3,0 8,6 1,0 2,6 0,0
Tabel 3 : Milieu-impact per lumen en per uur voor de drie geselecteerde soorten lampen uit de studie “Public Street Lighting”.
Bron : VITO 2007, Study for the European Commission DGTREN, Preparatory Studies for Eco-design Requirements of EuPs, Final Report Lot 9: Public street lighting., tabel 83 (LD natrium lamp), tabel 86 (HD natrium lamp) en tabel 89 (kwikdamplamp).
De cijfers zijn gecorrigeerd voor de milieu-impact van het verlichtingstoestel zelf (dat in dit document buiten beschouwing wordt gelaten) met de cijfers van tabellen 84, 86, 88 en 90. Bij de berekeningen in de EuP studies wordt ook rekening gehouden met het rendement van het verlichtingstoestel, de reflectie van het wegdek, enz. Op die manier worden “functionele lumens” berekend. Hiermee hebben we geen rekening gehouden dus alle milieu-impacts worden “per lumen en per uur” berekend (terwijl het dus in feite “per functionele lumen en per uur” is).
Oktober 5, 2009
24
Milieu Impact van Lampen
Totaal EnergieGebruik Klimaatverandering Kwikemissies Proceswater Koelwater Niet gevaarlijk afval, gestort Gevaarlijk afval, verbrand Verzuring Vluchtige Organische Stoffen (VOC's) Persistente Organische Polluenten (POPs) Emissie ZM lucht PAHs Fijn stof Vermesting
kJ mg CO2-eq. ng Hg/20 µl µl µg µg µg SO2 eq. ng 10-³ pg i-Teq ng Ni eq. ng Ni eq. µg g PO4
T5 LFL, 58 W met elektronische ballast 0,3 14,1 2,3 20,8 830,5 446,9 7,8 82,6 0,1 2,6 6,2 1,2 2,1 0,0
Tabel 4 : Milieu-impact per lumen en per uur voor de geselecteerde lamp uit de studie “Office Lighting”.
Bron : VITO 2007, Study for the European Commission DGTREN, Preparatory Studies for Eco-design Requirements of EuPs, Final Report Lot 8: Office lighting, VITO 2007, Tabel 82. De cijfers zijn gecorrigeerd voor de milieu-impact van het verlichtingstoestel zelf (dat in dit document buiten beschouwing wordt gelaten) met de cijfers uit Figuur 43. Bij de berekeningen in de EuP studies wordt ook rekening gehouden met het rendement van het verlichtingstoestel, de reflectie van de kantoorwanden, enz. Op die manier worden “functionele lumens” berekend. Hiermee hebben we geen rekening gehouden dus alle milieu-impacts worden “per lumen en per uur” berekend (terwijl het dus in feite “per functionele lumen en per uur” is).
Oktober 5, 2009
25
