Mijn favoriete... Lakka lonkt. Vancouverzeilers in Makkum. Douaneperikelen. Rot-rot-rot: rotganzen DRIETA

DRIETAND DRIETA

Mijn favoriete... Lakka lonkt Vancouverzeilers in Makkum Douaneperikelen Rot-rot-rot: rotganzen

W W W. K U S T Z E I L E R S . N L

2012 - 5

KUSTBAKEN

breehorn

40e jaargang, nummer 5, november 2012

KUSTBAKEN

De Drietand is het verenigingsblad van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers. H ANVvK N S A LT H U I S Verschijnt 6 keer per jaar. ©

Inhoud Bijna binnen

pagina

Opening

1

Van de bestuurstafel

Einde van de reis

2

Sluitingstocht naar Amsterdam

3

MOB in rustig water

De haveningang gepasseerd

5

Geen man over boord

7

Vuurpijlen

We gaan afmeren en opruimen Reisverslagen Jaarboek 2013 Uitslag fotowedstrijd

Vancouverzeilers Makkumen aftuigen Schoon schip inmaken Bulletallie altijd beschikbaar

Wachten tot het volgende tij

Breehorn bouwt al 25 jaar schepen voor serieuze zeilers. Stevige schepen die erom vragen in actie te zijn en samen met U lange seizoenen te maken. Elegant, maar ook stoer. De eerste Breehorn 48 heeft haar eerste seizoen gevaren. De volgende wordt voorzien van een hefkiel waardoor de diepgang beperkt wordt tot 1.40 m.

NIEUW!

7 9 10 12 14

Lief voor water - Rot-rot-rot

15

Aankondigingen

16

Veiligheidsdag 2012

16

Nieuwe zeilcontacten

19

WEBSITE 6 januari Nieuwjaarsreceptie in Amsterdam De site van de NVvK vindt u op www.kustzeilers.nl 12 januari Workshop touwsplitsen in Zaandam

41

44

48

goodwin 44

www.breehorn.nl Vosseleane 69 8551 ML Woudsend Telefoon 0514 592233 Fax 0514 591904 e-mail: [email protected]

waarin we ons op het water konden uitleven...

Zoals bij de 24-uurs – zie bovenstaan- jacht leest, waar bij rustig weer de coschipper over boord slaat en na de foto van Martin Baedorf, met Nieuwe brandblussers 19 vergeefse pogingen hem binnen eervolle vermelding. De sfeervolle Koersvast - Wijzevalk 20 boord te hijsen afdrijft en verdrinkt. cover is ook tijdens deze tocht Mijn favorite... Lakka lonkt 23 De bemanning had ook geen kans genomen, die onder nogal wisseDeltableau 26 gezien tijdig een adequaat noodbelende weersomstandigheden werd Kort nieuws 28 richt te verzenden. Misschien vormt verzeild. Douaneproblemen in Duisland 31 Hebt u ook zo’n mooie foto in staand dit voor u een waarschuwing om op 3 november naar IJmuiden te gaan formaat, stuur hem ons. Ook onze Hoed u voor de zwarte mannen 32 voor een Veiligheidstraining en ook rubriek Mijn Favoriete wacht op uw Kustbaken 33 Cfavoriete O L O tocht F O Nof plekje (1-2 pagina’s in te tekenen op een DSC-training! Colofon 33 Onze gewaardeerde medewerker inclusief foto’s). Agenda Jelmer Heins rapporteert vanuit het Inmiddels heeft ook de Sluitingsoktober Deltagebied over de ins and outs van tocht, dit keer naar het vernieuwde COMMISSIEVOORZITTERS 27 oktober DSC training in Harlingen het gebruik van de nevengeulen op Scheepvaartmuseum in Amsterdam, De Drietand is het verenigingsblad van Drietand Peter Schotman (030) 692 58 06 de Westerschelde. november de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers. weer plaats gevonden. Evenementencommissie Hetty Wijsenbeek (023) 563 57 73 Het verschijnt 6 keer in perDordrecht jaar. En als van gebruikelijk wat (0313) luchtige De MOB/MAB trainingen, georgani3 november Start weercursus Veiligheidscommissie Egenolf Stein Callenfels 84 48 26 Commissie Zeezeiltochten Paul Blaquière zoals naast (074) 266met 71 38 onderwerpen, Joke seerd door onze Veiligheidscommis3 november Veiligheidsdag in IJmuiden 24-Uurs comité Dinand deen Ridder (0251) 31 23 86 Gedicht Greetje met Schilderij, sie moesten helaas worden afgelast REDACTIE 10 november DSC training in Zwolle Driehoek Noordzee Ed Megens (020) 613 57 76 Peter Schotman, Anky Woudstra, Immy Timmerman vanwege onvoldoende belangstelling. over Makkum door Anje(0575) Valk 54 en 54 de39 17 november DSC training in Veenendaal Jaarboekcommissie Chiel Mariën overwinterende rotgans(038) door333 ons86 14 Dit roept terecht vraagtekens Bibliotheek op over Hans Althuis 24 november Hiemstra in Salentijn VASTEGerrit MEDEWERKERS NVvK TokoVereeniAntoinette Eksteen (0299) 42 05 73 redactielid Anky Woudstra. het functioneren van onze Jasper DSC Bruinsma, Jelmer Heins, Joke Bartels, Greetje Dekker, 24 november training in Bloemendaal Gerard v.d. Ploeg 345 25 69 Met spanning wachten (024) wij uw ging met meer danWebsitecommissie 800 varende december Hans Althuis, John Smit reacties en kopij af.  leden. CONTACTADRES 1 december DSC training in Warmond VORMGEVING: Zeker als u het verhaal van Jasper Bureau NVvK, Ruud van de Fliert, Platolaan 64, 3707 GH Zeist 8 december Heerendag in Den Helder Teo van Gerwen Design - Waalre [email protected] Telefonisch bereikbaar op (030) 693 20 79, Bruinsma over hetEmail: Duitse charterPeter Schotman januari

37

Na een zomer

19 januari DSC training in Harlingen BESTUUR Voorzitter Frans Dellevoet 25 januari DSC training in Biddinghuizen Vice-voorzitter Margo Gonggrijp februari Secretaris Nico Bernts 2 februari DSC training in Rijnsaterwoude Penningmeester Theo Hooning Commissaris Peter 9 februari DSC training in Lijnden Bartelts Commissaris Jaap Schipper Commissaris Immy Timmerman

di. en wo van 10-12 en van 14-16 uur, do van 10-12 uur. Bankrekeningnummer: ING bank 26.18.098 IBAN: NL62 INGB 0002 6180 98 - BIC: INGBNL2A Kopij voor Drietand 6-2012 uiterlijk op 16 november aanleveren bij [email protected]

De redactie in heeft heten recht redactionele wijzigingen of bekortingen aan te brengen in de Teksten uitsluitend aanleveren Word beeldmateriaal in jpg of PDF met een minimale aangeleverde kopij. Bijdragen moeten voorzien zijn van de naam van de auteur of de commis(0342) 41 30 52 bestandsgrootte van sie, 500diekBde bijdrage aanlevert. Het accepteren van een bijdrage is geen garantie voor plaatsing (0172) 50 86 40 in een bepaald nummer. Van geweigerde bijdragen zal de inzender op de hoogte worden (030) 695 73 78 gebracht. De schrijver is verantwoordelijk voor de mening die in de bijdrage wordt weergegeWebsite-materiaal sturen naarmening Joep Dirkx Jan Kolthof, [email protected] ven. Deze is nietofnoodzakelijkerwijs de mening van de redactie of het bestuur van de (020) 644 45 61 NVvK, of daarmee in overeenstemming. Mochten personen, instanties of bedrijven van meCoverfoto: ‘24 uurs’ Ivo van der Zanden (078) 613 86 40 ning zijn schade hebben geleden ten gevolge van een publicatie, dan zal de NVvK geen ver(0341) 35 89 44 goedingen verstrekken. Aangeboden bijdragen en beeldmateriaal moeten vrij zijn van (0514) 53 38 52 auteursrecht. De NVvK zal geen auteursrecht vergoeden. NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

Van de bestuurstafel

2

3

Klaas Lustho f e n He n k van d e r Ge e st

Van de bestuurstafel

Immy Timmerman – commissaris

Het zomerreces is voorbij als het bestuur – zomers gekleurd – elkaar weer voor het eerst treft na de bestuursvergaderingvergadering in mei. We staan weer voor een nieuw seizoen van winteractiviteiten, hoewel ten tijde van het ter perse gaan van dit blad de Najaarstocht met zilte verrukkingen als oesters en mosselen nog op het programma staat.

Als eerste evalueren we de Delta Lloyd 24-uurs race. Hèt huzarenstukje van het jaar is weer prima verlopen, met een start zonder wind en een finish met heel veel wind en regen. In dit nummer ziet u de mooiste foto’s van hoe het was onderweg; resultaat van de fotowedstrijd. De organisatie stond weer als een dijk en er werd slechts een aanvaring gemeld. Het ontbijt voor de deelnemers op zondagochtend, aangeboden door de gemeente Medemblik, was een mooie aanvulling op het programma. We hopen volgend jaar het aantal deelnemers weer op het oude niveau te krijgen. Het bracht ons meteen bij het volgende punt. Het sponsorcontract met Delta Lloyd loopt af. En er wordt hard gewerkt aan verlenging van dit contract. Het geeft de vereniging net wat meer financiële bewegingsruimte. En omdat het woord crisis overal de kop opsteekt, werd meteen gevraagd hoe het met de financiële planning van de vereniging staat. Blijven alle plannen onaangetast in crisistijd? Het verenigingsbeleid is er op gericht dat alle

activiteiten door kunnen gaan, zelfs zonder sponsorgelden. Het betekent wel een strakke begroting en begrotingsdiscipline, die gehandhaafd moeten worden in de commissies. Misschien betekent het een hogere bijdrage van de leden voor evenementen waarbij nu de vereniging een deel van de kosten voor haar rekening neemt. De commissies worden snel uitgenodigd hun plannen in te leveren bij de penningmeester. In het vorige nummer van de Drietand heeft de penningmeester daarover al een artikeltje geplaatst, waarin hij duidelijk maakt hoe hij die begroting van de clubfinanciën opstelt. De goede ideeën die ontstonden tijdens de kaderdag, die in november vorig jaar in Zeist plaatsvond, zijn nog niet allemaal uitgevoerd. Reden voor het bestuur om een nieuwe kaderdag nog even uit te stellen. Een van die plannen – meer huiskamerbijeenkomsten – staat in de vorm van DSC-trainingen al uitgebreid op de agenda. Inschrijven op de website is nog mogelijk door het hele land!. 

thuisreis de wind is ongeveer een knoop of tien de horizon wordt langzaam licht de zon laat zich nog absoluut niet zien het wolkendek is veel te dicht

dan breekt de zon er toch opeens doorheen met brede stralen ruim en wijd dit schouwspel wordt alleen voor ons door ritmisch bruisen begeleid Joke

D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

Heenreis Niet alleen het slechte weer van de vrijdag, maar ook de tijdelijke stremming van de Schellingwouderbrug over het Buiten-IJ op zaterdagmorgen, weerhoudt een aantal kustzeilers ervan op eigen kiel naar de Amsterdam Marina te komen. De helft van de ruim 80 deelnemers komt uiteindelijk per boot. Het weer in het weekeinde van de sluitingstocht is gelukkig een stuk rustiger dan op vrijdag. De west- noordwestenwind neemt af tot matig. Het is voor ons op zaterdagochtend bijna een thuiswedstrijd vanuit de jachthaven De Blocq van Kuffeler. Met de lopende wind zijn wij binnen twee uur bij de Oranjesluizen en een uur later in de marina. Jachthaven De nieuwe jachthaven aan het IJ ligt bij de voormalige NDSM-werf. Deze locatie wordt nu herontwikkeld voor wonen en werken. De jachthaven is nog maar net geopend en heeft de beschikking over tijdelijke voorzieningen. De toiletten en douches zijn nog in een prefab unit. Maar alles werkt naar behoren. Ook de beveiliging is in orde, met een dikke ketting om het toegangshek. Helaas heeft de havenmeester niet iedereen een sleutel gegeven en na 6 uur zit de boel op slot. Goed voor de sociale interactie! Heb jij een sleutel van het hek, is een veel gestelde vraag. Ja, die sleutel heb ik op de kaartentafel laten liggen. Lekker slim. Moeten we de nacht nu buiten het hek doorbrengen? Gelukkig is dat voor niemand het geval geweest. De haven beschikt over ruime ligplaatsen. Wij meren onze boot af met vier lange lijnen, omdat er door de voorbijvarende schepen op het IJ, ondanks de golfbreker, toch nog wat beweging in de haven is. Wij ondervinden hiervan geen hinder. Bezoek Scheepvaartmuseum Na een natte start van de zaterdag wordt het in de middag droog en komt de zon te voorschijn. Om half 2 varen we met zijn allen met de pont naar het Centraal Station, op weg naar het Scheepvaartmuseum. De verbouwing van het museum is zeer geslaagd. Vooral het glazen dak is een prachtige constructie naar het model van een kompasroos met meer dan 1000 glasplaten. De rondleider vertelt dat door het gewicht van het dak (200 ton) het

Sluitingstocht 6 en 7 oktober, Amsterdam gebouw in zijn geheel 2,5 cm is gezakt. De rondleiding is heel interessant, maar de tijd is te kort om alles te bekijken. De gids voert ons langs schilderijen van Hollandse meesters, navigatie-instrumenten, globes, jachtmodellen en nog veel meer. Op eigen houtje beleven we ook nog virtueel een spannende zeereis en op een spectaculaire manier de Amsterdamse haven van binnenuit, vanuit een container! Ook het VOC-schip “De Amsterdam“ is de moeite waard. Voor kinderen is er een aparte vleugel. Na dit bezoek met vele hoogtepunten, wandelen en varen we weer terug naar het NDSM-terrein. Veel kustzeilers hebben het plan opgevat om nog een keer terug te gaan naar het Scheepvaartmuseum.

Terugreis Na een nacht met zacht geschommel en diepe slaap was het op zondag prachtig weer. De meesten vertrokken ’s ochtends met nog enkele weken zeilseizoen in het vooruitzicht of op weg naar de winterstalling. De wind was rustig, het water vlak en de zon scheen: prachtig! Dank Hartelijk dank voor de evenementencommissie! Natuurlijk voor de organisatie, maar ook voor de persoonlijke aandacht (ontvangst, uitzwaai, blauwe briefjes, etc.). Het was een goede locatie, voor jong en oud. Veel kustzeilers maakten er een gezellig lang (familie)weekeinde van. 

Buffet Vlak bij de jachthaven bevindt zich “De IJ-Kantine”. Dit restaurant werd in 2005 geopend en loopt goed. Het was er gezellig druk. Hier hadden de kustzeilers nog meer mogelijkheden om ervaringen en verhalen uit te wisselen. Er werden sterke verhalen verteld, er werd gemopperd over het weer en er werden plannen uitgewisseld. Sommigen hadden veel gevaren, anderen weinig, maar iedereen had verhalen. De zitbanken (12 plaatsen op een rij, met vaste tafels) maakten een bezoek aan de bar tot een onderneming; weer erg goed voor de sociale interactie! Te midden van alle drukte werd een buffet (koud, warm en daarna toe) voor ons klaar gezet, dat iedereen zich goed liet smaken. NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

Onbezorgd genieten Veiligheid gaat boven alles, zowel voor u als uw mede -opvarenden. Naast de betrouwbaarheid van uw schip speelt ook de weerssituatie hierin mee. Met een gerust har t uitvaren of juist blijven liggen. Met Yachtcontrol Meteo heeft u de beschikking tot talloze weerbronnen. Ongeacht uw vaargebied en altijd in de Nederlandse taal.

Bezoek ons: Boot Holland (10-15 feb)

J asper Br uinsma

HISWA RAI (6 - 11 mrt)

Zorgeloos navigeren Digitale navigatie is een uitstekend en prettig hulpmiddel naast de papieren kaar t. Eenvoudig en snel positie bepalen, getijden en stromingen nazoeken of door middel van AIS kijken welk schip zich in de buur t bevindt. Met Yachtcontrol Navigatie heeft u een eenvoudig en compleet programma aan boord. Te gebruiken als volledig alternatief of als backup voor de traditionele kaar tplotter.

www.yachtcontrol.nl

MOB in rustig water met fatale afloop

www.twitter.com/yachtcontrol

9.50 I 10.10 I 10.20 (NIEUW) I 11.20 I 12.20

H

NIEUW! WINNER 10.20

De voorbereiding

Nieuwsgierig? kijk op www.winneryachts.com of maak een afspraak om onze werf te bezoeken. De Winner 10.20 is zeilklaar verkrijgbaar vanaf €124.900,-.

De naam zegt genoeg...

et Bundesamt für Seeunfalluntersuchung meldt eind 2011 dat ze tengevolge van bezuinigingen minder aandacht konden besteden aan ongevallen met jachten. Ze beperken zich nu tot ongevallen met “Sportschiffe” in de Duitse wateren. In april van dit jaar verschijnt een rapport over een MOB met dodelijke afloop. In “Yacht” van eind september wordt uitgebreid aandacht besteed aan het ongeval. Door het BSU worden uit dit ongeval enkele belangrijke conclusies getrokken en een aantal aanbevelingen gedaan. Het verslag beslaat met bijlagen 48 pagina’s, waaruit hierna de belangrijkste zaken worden belicht.

“Special One“, een charterjacht van het type Salona 45, vertrekt op 30 april 2011 met zeven andere jachten uit Burgtief op Fehmarn voor een tocht naar Denemarken. Het is een pleziertocht, geen wedstrijd, maar opleiding en ervaring opdoen is een doelstelling van de tocht. De schipper is een ervaren zeiler met alle daarvoor in Duitsland benodigde “Führerscheine”; datzelfde geldt voor de coschipper. Aan boord van de “Special One” bevinden zich zes opstappers, deels met ervaring, deels onervaren; door deelname aan deze tocht kan een vaarbewijs worden verkregen. Er is vooraf een bespreking aan boord, geleid door de coschipper. De schipper heeft op dat moment een palaver op een van de andere deelnemende jachten. Er wordt een weerbericht binnengehaald: O-NO Bft 4 tot 5, in buien mogelijk 6 tot 7; de omstandigheden zijn ideaal voor de beoogde tocht naar Bagenkop. “Special One” verlaat de haven en buiten wordt opgedraaid in de wind en zeil gezet.

Het drama Nauwelijks een half uur na het vertrek, enkele mijlen van Burgstaken, voltrekt zich het drama. Bij de uiterton kan er ruimer gevaren worden en kan de schoot gevierd worden. De coschipper haalt de schoot van de selftailing lier en laat de schoot lopen, die hem daarbij uit de hand schiet tot aan de mast. (De schootvoering is volgens het ”German sheet” principe; de uitgebreide uiteenzetting in het rapport over de wijze van bediening blijft hier achterwege). Om het uiteinde van de grootschoot weer in handen te krijgen gaan de schipper aan stuurboord en de coschipper aan bakboord naar voren. De coschipper valt over boord met het schooteinde in de hand. Drie opvarenden proberen hem midscheeps weer aan boord te krijgen, maar het lukt niet om de man, een oud straaljagerpiloot en een “beer”van een kerel van 110 kg, in handkracht over de reling te krijgen. Op dat moment is de man nog goed bij zijn positieven; zo reikt hij de mannen in het gangboord zijn bril aan. Bij de pogingen om hem aan boord te hijsen wordt aan zijn (inmiddels opgeblazen) reddingsvest getrokken, dat daarbij over zijn hoofd afglijdt. De mannen trekken hem langszij het schip naar achteren naar het zwemplateau, maar daar is de man door vermoeidheid zelf niet meer tot medewerking in staat. De watertemperatuur is 7 graden Celsius. De losse zwemtrap van een opvouwbaar type wordt uit de bakskist gehaald en provisorisch vastgehaakt aan het plateau. De schipper zekert zich met zijn lifeline aan het achterstag, maar bij de pogingen om de man binnen te halen breekt het gewricht in de trap en valt de schipper over boord; zijn reddingsvest blaast zich op en hij kan slechts met de grootste moeite weer aan boord gehaald worden; NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

over veiligheid gesproken

5

over veiligheid gesproken

6 maar de drenkeling drijft weg. Tijdens de reddingspogingen heeft een der opstappers op de “Distress“ knop van de marifoon gedrukt, maar niet lang genoeg, zodat geen noodsein is uitgegaan. De schipper gaat onderdeks en drukt nogmaals op de knop. Terwijl de schipper onder dek is, treedt er een klapgijp op, waarbij een opstapper een heftig bloedende wond aan het hoofd oploopt. Een viskotter, die door het noodsein is gealarmeerd, probeert de drenkeling aan boord te krijgen, maar dat lukt niet door het hoge vrijboord. Een rubberboot van de Wasserschutzpolizei lukt het wel, maar dan is het al te laat; reanimatie blijft zonder resultaat.

Analyse De Salona 45 is volgens de CE norm geschikt voor “Hochsee” en heeft een certificaat voor chartervaart, hoewel deze certificering niet recent geactualiseerd is. Ook de marifoon voldoet aan de normen. Het vrijboord midscheeps van het schip is 1,15 meter. Met de hoogte van de reling van 60 centimeter maakt dat de aanvankelijke reddingspogingen met handkracht bij deze ”overgewichtige” man bij voorbaat vrijwel kansloos. Kritisch is het Bundesamt over het zwemplateau. Het bevindt zich 80 centimeter boven het wateroppervlak, hetgeen pogingen om aan boord te komen zelfs met hulp zeer moeilijk maakt. Op het plateau zijn beslagen om een zwemtrap te bevestigen, maar als er zich iemand op het plateau bevindt, is dat vrijwel onmogelijk. Volgens de Europese regels is een voorziening voor “Wiedereinsteigung” verplicht voor certificering en formeel voldoet deze zwemtrap daaraan, maar volgens het rapport is dit type zwemtrap ongeschikt om onder moeilijke omstandigheden aan boord te komen. Bij het installeren van de zwemtrap ging kostbare tijd verloren. Overigens wijst het BSU erop dat ook een vast aangebrachte zwemtrap een dubieus hulpmiddel is bij MOB situaties. Het is voor een normaal persoon waar niets mee aan de hand is al moeilijk om een voet op de onderste trede, die zich maar weinig onder de wateroppervlakte bevindt, te krijgen; laat staan voor een verzwakt iemand. En bij stampen van het schip is het zelfs een potentieel gevaar. Een opgeblazen reddingsvest bemoeilijkt de zelfredzaamheid en de bergingspogingen door anderen. Wat de reddingsmiddelen betreft: er waren voor alle opvarenden reddingsvesten 150 N met geldige patronen aanwezig, alle opvarenden hadden het vest ook aan, maar geen der vesten had een zekerheidslijn door het kruis, die afglijden over het hoofd

D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

zou kunnen voorkomen. Aan de reddingsvesten zat een lus met de aanduiding “Lift”, maar geen van de opstappers was er zich van bewust dat daaraan een persoon uit het water kon worden getrokken (wat succes kan hebben als de band door het kruis is aangelegd). De schipper en de coschipper droegen ook een reddingsvest; ze waren echter bij hun gang naar de mast niet aangelijnd aan de band over het dek. Er was een hoefijzerboei met boeilicht, een lifesling met 40 meter lijn en een goedgekeurd reddingsvlot aan boord. Op de schootvoering volgens het “German Sheet” principe gaat het rapport uitgebreid in. De schoten moeten aan beide uiteinden vastgezet zijn op de selftailing lieren; bovendien was het uiteinde van de schoot niet met een achtknoop gezekerd. Dit type schootvoering is niet algemeen gebruikelijk en voor niet-ingewijden ingewikkeld; daarom had, voorafgaand aan het vertrek, hier uitgebreid instructie over moeten zijn gegeven. De schipper en zijn coschipper voldeden aan alle eisen wat betreft certificering en ervaring, maar de instructie aan de opstappers was onvoldoende en als gevolg daarvan verliepen de reddingspogingen ongecoördineerd. Er was in het door de coschipper gevoerde voorgesprek geen rolverdeling afgesproken over wie in een noodgeval wat te doen had; en er was geen aandacht aan MOB procedures besteed. Ook waren er geen aanwijzingen voor het gebruik van de marifoon gegeven. Dat er gedurende 5 seconden op de “Distress” knop gedrukt moet worden, was niet gecommuniceerd met de opstappers. Het BSU wijst er op dat zich aan boord adequate reddingsmiddelen bevonden, die echter niet gebruikt werden, omdat men er op gefixeerd was om de drenkeling over de zwemtrap binnen boord te halen. In haar aanbevelingen noemt het BSU een aantal mogelijkheden om een drenkeling binnen boord te krijgen: Parbucle, Markus Lifenet, Oleu Bergesegel, Walden Berge- und Kletternetz, e.a. Het BSU stelt uitdrukkelijk dat het onderzoek niet dient tot vaststelling van de schuld of de juridische aansprakelijkheid, maar “Yacht” is wat dat betreft duidelijk: de coschipper had nog in leven kunnen zijn als adequaat gehandeld was. “Yacht” is ook niet bepaald mild in haar oordeel over de charterfirma annex zeilschool.  Het hele rapport is te lezen op www.bsu.de/unfallsbericht 2012 en “Yacht” no 21, 28 September 2012

7

Geen Man Over Boord D

e MOB trainingsdagen op 15 en 22 september in Hindeloopen en Dordrecht hebben we bij gebrek aan deelnemers moeten afblazen. Er waren voor deze twee trainingsdagen KNRM boten met opstappers gemobiliseerd, die echt te water zouden gaan; er was een coach geregeld en er was een geïllustreerde syllabus van 8 pagina’s samengesteld. Er was plaats voor maximaal 5 schepen en 30 opstappers. Helaas schreven zich voor de genoemde data minder dan 10 leden in. Wat hebben we fout gedaan? Laat het ons weten! Sinds enige jaren enquêteert de Veiligheidscommissie onder de leden voor welk soort activiteiten belangstelling is. Praktijkoefeningen scoren daarbij hoog. Velen suggereerden een MOB training waarbij je een drenkeling binnenboord moet zien te krijgen. De meesten van ons varen met z’n tweeën en iedereen kent de kreet “buiten de boot = dood”. En iedereen neemt zich met Nieuwjaar voor er nu echt een keer mee te gaan oefenen. Of iets aan je boot te knutselen waardoor je op een MOB recovery bent voorbereid. In Hindeloopen en omstreken hebben minstens 70 leden hun boot liggen. En hoe ver is het met de auto naar Dordrecht? Me

dunkt, een ruim potentieel aan deelnemers. En toch waren er maar een handjevol inschrijvingen. Aan het weer kan het niet hebben gelegen. Zoals te verwachten, was het rustig september weer, ideaal voor een MOB oefening. Waarom waren er dan toch zo weinig inschrijvingen? Hadden we na de geslaagde MOB oefendag vorig jaar voor Muiderzand de meeste echt geïnteresseerde Kustzeilers al gehad? De enquêtes gaven dat niet aan. Hebben we te weinig aandacht aan deze dagen geschonken? Vanaf mei/juni was het al aangekondigd in de Drietand en op de website. Is het programma niet aantrekkelijk genoeg? Oefenen met begeleiding vanuit een reddingboot en met opstappers van de KNRM als echte drenkeling, kan het beter? Zijn we te ouderwets en moeten we een “App” maken: “Wat te doen bij MOB”, die je op je IPad kan aanklikken? Sinds 2008 heeft de Veiligheidscommissie gezorgd voor het boekje “Red Jezelf - veilig zeilen op groot water” (i.s.m. de KNRM). We organiseerden Veiligheidsdagen in IJmuiden (KNRM), Rotterdam (Cosalt reddingvlotten) en Urk (GMDSS en Brandbestrijding), waarbij ook het terugkerende onderdeel discussie/spel over een hypothetisch veiligheidsvraagstuk

veel waardering oogstte. We verzorgden daarnaast regelmatig artikelen over veiligheid in de Drietand. En we hadden vorig jaar september een zeer geslaagde (en volgeboekte) MOB trainingsdag in Muiderzand. Voor de komende maanden staan er op het programma: de Veiligheidsdag op 3 november bij de KNRM in IJmuiden en een tiental DSC praktijktrainingen bij de leden thuis. Zie website. Misschien zijn we allemaal een beetje veiligheidsmoe, nou ja dat kan gebeuren. Maar zoals we ook allemaal weten: moe naar zee is vragen om problemen. Uiteindelijk weet de zee ons ALTIJD te treffen op onze zwakste plek. 

Vuurpijlen I

n een artikel in Drietand nr. 3 van dit jaar wordt geopperd dat we zo langzamerhand ons noodvuurwerk over boord mogen dumpen. Daar ben ik het niet helemaal mee eens, al was het maar omdat SOLAS noch ISAF de distress flares hebben uitgebannen. Die enge handstakelfakkels zijn echt wel te vervangen door rescue flares (draaiende ledlampen die een helicopterpiloot niet zullen verblinden). Maar de parachutepijlen zijn nog niet door ledlampen of de EPIRB achterhaald. Want lichten vanaf de boot kunnen nooit op tegen de 30.000 candela die op grote hoogte branden. (Onze zichthorizon is nog steeds 2,3 x √h’ + √h”, weet u het nog?)* Dus onze vuurpijl op 100 meter hoogte is vanuit een kuip op 25 mijl afstand te zien. Elk bootje dat ook maar een beetje in de buurt is, zal dus op een alarm met

vuurpijlen kunnen reageren. Redding na een EPIRB alarm zal meestal alleen vanuit een reddingstation of door het MRCC benaderde zeeschepen kunnen geschieden. Ik heb mijn vuurpijlen dus nog niet afgeschreven.

André Wijsenbeek

wapenvergunning. En bovendien nog een stuk goedkoper ook.  *De Redactie bleek niet in staat zich dit te herinneren; hoe staat het bij de andere leden?

Maar nu het probleem Ik heb een seinpistool, omdat dat veiliger te hanteren is dan losse pijlen. Maar aan patronen hiervoor is, met de toegenomen veiligheidsvoorschriften in dit land, niet meer te komen, anders dan via een ritje naar Delfzijl waar de importeur zit. Kortom, in Nederland zijn mijn patronen nauwelijks te vernieuwen. Gelukkig kwam ik op weg naar de Oostzee langs Kiel. Daar bij AWNiemeyer kon ik, na een belletje, zo patronen voor mijn seinpistool meekrijgen. Natuurlijk wel na vertoon van mijn NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

Adv Augustenborg2a

03-12-2010

13:41

Pagina 1

Een vaste vaste ligplaats ligplaats in Denemarken? Denemarken?

Egen olf Van St ein C a l l enf el s Aan de Oostzee kust op het eiland Als, voorbij de grens van Duitsland, tussen Sonderborg en Dyvig naar SB tot het eind van de Alsfjord, vindt u een heerlijk beschutte jachthaven, vriendelijk en betrouwbaar, in een mooie groene omgeving: Augustenborg Yachthavn van vader en zoon Dahl 55.00 N 09.50 E. 216 ligplaatsen, dus niet te groot, twee restaurants en een klein, knus hotel, watersportwinkel en een onderhoudswerkplaats voor boot en motoren. Moderne bootlift tot 35 ton, drie loodsen, of de wal, voor winterberging. Prospectus op aanvraag. Kom voor bezichtiging zelf eens langs. Het vliegveld van Sonderborg ligt op 10 km afstand. Wij halen u af, ook in het weekend. Maar ook per auto is het slechts 650 km. Desgewenst sturen wij u een routebeschrijving. Of doe deze zomer onze haven eens aan!

Vanaf 2011 is Vanaf 2011 is er er een een nieuwe nieuwe verwarmde m22 verwarmdehal hal van van 1700 1700m voor winterberging in gebruik. voor winterberging in gebruik.

Het zeilseizoen zit er inmiddels op, de zomer van 2012 was in onze streken wisselvallig, met een fraaie periode omstreeks Pinksteren en een redelijk goed najaar. Maar zonder twijfel zijn er dit jaar weer mooie zeiltochten gemaakt. Het is nu de tijd om uw ervaringen van het afgelopen zeilseizoen vast te leggen voor het nieuwe Jaarboek 2013.

Reisverslagen voor het Jaarboek 2013 Jasper Br uinsma, Jaarboekcommissie

Vaste rubrieken

AUGUSTENBORG YACHTHAVN, Langdel AUGUSTENBORG Langdel 6 DK-6440 DK-6440 AUGUSTENBORG tel. +45 +45 74 47 15 62 fax. +45 +45 74 74 47 47 16 16 17 17 [email protected]

9

www.augustenborg-yachthavn.dk

De vaste rubrieken, zoals Weerberichten, Kaarten en Almanakken, Techniek aan Boord, worden ieder jaar geactualiseerd. We proberen “bij de tijd” te zijn, maar dat lukt niet altijd voor de volle 100 %. Aanvullingen en opmerkingen zijn daarom altijd welkom. Doet u daarvan dan bericht aan het Bureau t.a.v. de Jaarboekcommissie: [email protected]

Reisverslagen

Prins Hendrikkade 176 / 50 NL - 1011 TC Amsterdam T: +31 (0)20 427 77 27 E: [email protected] W: www.datema-amsterdam.nl di. t/ m vr. 10:00 – 18:00 uur zat. 10:00 – 17:00 uur

Bij Datema Amsterdam kunt u o.a. terecht voor: Nautische kaarten en -boeken I nstrumenten en veiligheidsmiddelen Reparaties, keuringen etc.

eyor • EMCI Registered Expert (re),

D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

M arine Business (zoals serviezen en linnengoed) Roosenstein-Wolke nautische kleding bootkussens (exclusieve) nautische cadeaus etc.

Er kwam vorig jaar een groot aantal tochtverslagen bij ons binnen. Helaas is er in de communicatie toen iets misgegaan, waardoor een aantal verslagen niet in het jaarboek is terecht gekomen. De commissie heeft dat enigszins proberen te corrigeren door deze verloren verslagen op de website van de vereniging te plaatsen. Wellicht hebben de verhalen in het Jaarboek en op de website U geïnspireerd om dit jaar ook een verslag in te zenden. Ieder jaar blijkt weer dat het Jaarboek door onze leden zeer gewaardeerd wordt en dat komt mede door de tochtverslagen; behalve leesplezier biedt deze rubriek ook de mogelijkheid voor overdracht van kennis en ervaring. In nauwe samenwerking met de Websitecommissie wordt er nu aan gewerkt om het mogelijk te maken de reisverslagen via onze NVvK website in te leveren. We hopen dat dit vanaf begin december a.s. mogelijk zal zijn. Daarover zullen wij u in de volgende Drietand informeren.

Verzoeken Stuur uw verslag in vóór 31 december a.s. Later ontvangen verslagen kunnen niet geplaatst worden. De commissie

moet een strak planningsschema aanhouden om het nieuwe Jaarboek voor het zeilseizoen van 2013 bij de leden te kunnen laten bezorgen. Mede in verband met de komende verwerking van de reisverslagen via de website, vragen wij u zich te houden aan het volgende: Vermeld boven uw verslag de naam van uw schip, de schipper(se), haven en datum van vertrek en terugkeer, evenals het verst bereikte punt, met de coördinaten. En beperk uw verhaal tot vier bladzijden, c.q. 4000 woorden. Zolang de inzend mogelijkheid via de website nog niet is gerealiseerd, het reisverslag s.v.p. opsturen naar: bureau@ kustzeilers.nl. In de Drietand van december volgt nader bericht over de mogelijkheden via de website.

Adviezen Besteed aandacht aan het schrijven van een leesbaar verhaal en houd het beknopt. Delen uit uw logboek overschrijven, met de tijdstippen van zeilwisselingen, motorgebruik en andere overbodige uitwijdingen, zijn voor anderen niet interessant. Denk erom dat het vooral gaat om voor anderen nuttige en belangwekkende informatie, zoals een goede ankerplaats, een kindvriendelijke haven, een tip voor het aanlopen van een haven, een bijzondere nautische ervaring, van welke gemaakte fouten u hebt geleerd, enz. Nogmaals, houd het kort en bondig. Van een maandenlange interessante tocht is het misschien moeilijk een kort verslag te schrijven, maar probeer het toch in vier pagina’s te krijgen, het kan echt. De commissie heeft het recht om de verslagen in te korten, maar doet dat niet graag.

Jaarprijzen Het beste verslag naar het oordeel van de Jaarboekcommissie wordt beloond met de Journaalprijs. De commissie hanteert voor deze prijs de bovengenoemde criteria: is het beknopt, is het goed leesbaar en is het voor anderen interessant. Indien u geen verslag inzendt, stuur dan toch de gegevens van uw reis in (zie hierboven onder Verzoeken), zodat anderen op de hoogte zijn van de tocht die u hebt gemaakt en eventueel contact kunnen opnemen. Deze gegevens zijn ook nodig in verband met de toekenning van de beide afstandsprijzen die de vereniging kent: de Voorzittersprijs voor de grootst afgelegde afstand (voor deze prijs doen alle schepen mee) en de Zeepaardbeker voor schepen met een maximale lengte op de waterlijn van 7,93m (26ft). De Jubileumschaal wordt toegekend voor een bijzondere nautische prestatie. Daarvoor is de inzending van een verslag echt nodig; de commissie kent deze prijs niet toe op “van horen zeggen”. De Damesprijs wordt toegekend aan de vrouw die aan boord van een jacht van onze vereniging een bijzondere prestatie leverde. Als de schipper een vrouw is, geef dat dan duidelijk in het verslag aan; zo niet geef dan in het verslag aan welke functie de vrouw aan boord vervulde. U kunt ook los van het verslag een vrouw voordragen voor deze prijs, uiteraard met redenen omkleed. Er bereiken de commissie wel eens opmerkingen als zou deze prijs achterhaald zijn. De naam misschien, maar de doelstelling van deze prijs, n.l. het bevorderen van het zeezeilen door vrouwen, is dat zeker niet.

Fotorubriek Tenslotte wordt uw aandacht nog eens gevraagd voor de fotorubriek van het Jaarboek. Voor zover er nog geen foto van uw schip in ons Jaarboek is afgedrukt – en dat geldt nog voor een groot aantal leden – ontvangen wij die graag van u. Stuur ons een foto waarop het volledige schip onder tuig staat afgebeeld. Niet alle schepen die in het jaarboek 2012 staan afgebeeld voldoen aan dit criterium; aan deze leden vragen we een nieuwe foto in te sturen. Kijk ook of de gegevens over uw schip nog kloppen. Achter in het Jaarboek zit een mutatieformulier.  NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

10

11

Uitslag Fotowedstrijd 48e Delta Lloyd 24 Uurs Zeilrace

F r e d S le u t e l

De aan de 24 Uursrace verbonden

Verder kwamen we tot de conclusie dat

fotowedstrijd mocht zich verheugen in

er buiten de hoofdprijs nog twee foto’s in

25 inzenders, die in totaal 42 foto’s

aanmerking kwamen voor een eervolle

inzonden. De onderwerpen gaven een

vermelding. De foto van Eveline van Beek

mooi beeld van de sterk wisselende

is artistiek gezien een hele mooie plaat,

weersomstandigheden. De nagenoeg

met een mooie compositie. Deze geeft

windstille avond en begin van de nacht

heel goed het gevoel van de 24 Uurs

leverde een aantal mooie “verstilde”

weer. Namelijk een race voor platbodems

plaatjes op. Ook de foto’s van de

en kajuitzeiljachten en de elementen

bemanning tijdens de stortbuien gaven

water en wind. Hij is superscherp en de

een goed beeld van de geleden “ontbe-

waterdruppels geven een prachtig effect.

ringen”. De jury was echter unaniem in de

Wat de foto mooi maakt, is het rode

keuze van foto’s aan het eind van de race;

figuurtje op het kajuitzeiljacht als accent.

onstuimige omstandigheden leveren nu

En de foto van Martin Baedorf geeft een

eenmaal spectaculairdere foto’s op. De

“spetterend” beeld van het onstuimige

jury bestond dit jaar uit: Marjolein Brandt,

karakter aan het eind van de race.

watersport journaliste, Frans Bertens,

Een bijzondere inzending, gemaakt door

oud-lid van het 24 Uurscomité en Fred

Marion Warmelink aan boord van de

Sleutel, lid van het 24 Uurs wedstrijd-

Kalimera van Rokus de Groot, wil ik u niet

comité.

onthouden. De metamorfose van een bemanningslid tussen start en finish

Uitslag

kwam echter niet door de eerste

De hoofdprijs – een waterdichte foto/

selectieronde, omdat humor niet tot de

videocamera – is gewonnen door

selectiecriteria behoorde.

1E PRIJS Thomas Schönburg

Thomas Schönburg. Deze foto geeft de dramatiek van de afgelopen 24 Uursrace

Kijk voor een overzicht van alle inzendin-

bijzonder goed weer: onweer, regen,

gen op onze website onder:

zonneschijn en donkere wolken; veel

Delta Lloyd 24 Uurs Zeilrace/Terugblik/

boten in verschillende richtingen tijdens

Fotowedstrijd 2012

een boeironding.

VOOR

NA

EERVOLLE VERMELDING Martin Baedorf

EERVOLLE VERMELDING Eveline van Beek

13

Lief voor Water

12

Vancouverzeilers ingewijd in de Makkumer geschiedenis

H

et zeilen van een Vancouver schept een band: eigenzinnige boot, eigenzinnige eigenaren. De leden van de Nederlandse afdeling van de Vancouver Yachts Association (Maarten en MarieLouise Trompetter, Frits Schraverus, Peter en Arga Paternotte, Hans Girisch, Daan en Ita Gunnink en schijfster dezes) zijn toevallig ook nog allemaal Kustzeiler. Elk najaar komen we bijeen voor een reünie. Helaas valt dit jaar de gekozen datum samen met de Sluitingstocht, maar ja… het hemd is nader dan de rok, zegt het spreekwoord. Op Daan en Ita na zijn we er allemaal. Mooi gezicht: vijf Vancouvers in drie soorten en maten (de 27-voeter, de 28-voeter, de 32-voeter en de 34-voeter) op een rijtje aan de steiger. Niet alleen de gezelligheid, elkaars boten bekijken, napraten over het zeilseizoen, lekker eten en drinken staan centraal, maar ook klein cultuurhistorisch programma. Dat begint zaterdagmiddag met een bezoek aan de aardewerkfabriek Koninklijke Tichelaar. Helaas zijn daar geen rondleidingen meer, maar de fraaie en ruime toonzaal is op zich al de moeite

An je Valk

D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

waard. Behalve het traditionele Makkumer aardewerk, staat er ook veel modern design, zoals bijvoorbeeld de sierlijke vazen van Hella Jongerius. Op de weg terug stuiten we nog op het Zwaantje museum: een interessant rariteitenkabinet in het huis van een particulier. De inwendige mens doen we die avond tegoed in restaurant De Zwaan, en later aan boord van de kleinste boot – de Vancouver 27 UTVE van Frits Schraverus – met goede whisky.

In Makkum of niet? Om half elf zondagochtend staan we op de zonnige dijk klaar voor een rondwandeling onder leiding van Otto Gielstra, voorzitter van de Stichting Âld Makkum. Die helpt ons eerst uit een droom: we zijn helemaal niet in Makkum! Het oorspronkelijke Makkum is het buurtschapje rond de kerk even noordelijker, op een terp met wat huizen eromheen. Waar wij nu staan -- de sluis en het Vallaat -- en waar we op uitkijken – de statige gevels van rijke 18e-eeuwse huizen -- heette in vroeger eeuwen Statum. Waar Makkum van oorsprong een agrarische gemeenschap was, is Statum ontstaan door handel en industrie. En wijzend op de palingvissers langs de kade vertelt Gielstra dat de visserij pas van 1932 dateert, het jaar dat het lot van de Zuiderzeevisserij bezegeld werd door de sluiting van de Afsluitdijk. Vissers die niet van de uitkoopregeling gebruik maakten en de visserij op zout water wilden voortzetten, trokken naar Makkum. Dat hield nog via de sluizen bij Kornwerd toegang naar het laatste stukje zoute Zuiderzee, nu Waddenzee ge-

Vijf Vancouvers op een rijtje aan de steiger in Makkum.

naamd. Onthutsende feiten dus: Makkum is niet Makkum, en het is al helemaal geen eeuwenoud vissersdorp!

Rook We beginnen bij de sluis. De allereerste sluis was een uitwateringssluis – een zijl – medio veertiende eeuw door monniken gebouwd in de Zijlroede, een natuurlijke afwateringsgeul. De monniken waren in het Noorden de eerste waterbeheerders, ze bouwden dijken en maakten afwateringssystemen. Later kreeg door verbreding van het zijl en uitbaggeren van de Zijlroede de laatste een functie als haven, zodat er handel kon ontstaan. De toegangsgeul naar de haven was het Vlie, dat tussen de Makkumerwaard en de kust door stroomde. De Makkumerwaard was een uitgestrekte aaneengesloten zandplaat, van Kornwerd tot Gaast aan toe. In Statum ontstond vanaf de zestiende eeuw industrie: kalkovens voor cement, steen- en pannenbakkerijen. Grondstoffen -- schelpen voor de kalk, turf voor de brandstof en klei – waren ruim voorhanden. De eindproducten werden per schip getransporteerd, dus ook ontstond scheepsbouw: Amels’ eerste werf lag op het huidige plantsoentje aan de zuidzijde van de Zijlroede. Een heel aantal molens domineerde de Statumer skyline: houtzaagmolens,

lijnoliemolens, graanmolens. Een beeld dat nu alleen nog maar te zien is langs de Zaanse Schans. Statums kalkovens en steenbakkerijen bloeiden mede dankzij de expansiedrift van Amsterdam in de Gouden Eeuw. Elke nieuwe grachtengordel gaf een nieuwe welvaartsgolf in Statum, te zien aan de statige en soms rijk versierde gevels langs de Zijlroede. Het Friese achterland lag eeuwenlang letterlijk onder de rook van de vele kalkovens en steenindustrie in Makkum.

Vis Tijdens de bouw van de Afsluitdijk werd door het wegvallen van de getijden de haven gaandeweg onbereikbaar. Het huidige toegangskanaal, het Makkumerdiep, werd ‘eventjes’ gegraven door een reusachtige baggermolen van de Zuiderzeewerken, dwars door de Makkumerwaard heen. Makkum groeide nu ook als visserijhaven. De Afsluitdijk sloot de haring af van zijn paaigronden in de zuidelijke Zuiderzee. De vis zwom zich letterlijk te pletter op de nieuwe dijk en de haring lag daar in grote hoeveelheden letterlijk voor het opscheppen. De naar Makkum uitgeweken Zuiderzeevissers, voornamelijk Lemsters, waanden zich de koning te rijk. Maar al gauw lag het goud van de zee in Makkum letterlijk op straat. De

prijzen kelderden en vangst na vangst werd doorgedraaid en moest weer in zee worden gekieperd. Al wandelend via de Blokmakerstraat en de Pruikmakershoek zijn we op de Markt aangekomen, bij de Waag. Het water van de Zijlroede verdeelde hier vroeger de markt in Appelmarkt en Vleeschmarkt en liep door tot het huidige Plein, waar het via een zijl door de dijk in zee uitkwam. De Waag is het thuishonk van de Stichting Âld Makkum. We bezichtigen het 16e-eeuwse gebouw en de tentoongestelde oude foto’s. Een piepkleine selectie van de schat aan circa 13000 foto’s die de stichting beheert. Er is zoveel te vertellen en te zien. We hebben maar heel even gesnuffeld aan een rijke en verrassende geschiedenis. Maar het wordt tijd om weer te gaan varen. We nemen afscheid van Otto Gielstra en gaan terug naar de boten. Prachtig zeilweer is het, zonovergoten en met een pittige noordwester. Na koffie, koek en afscheid gooien we de trossen los. Zelfs dubbelgereefd in tikken we op weg naar Enkhuizen nog gemakkelijk de rompsnelheid aan.  Meer weten over het oude Makkum en veel oude foto’s zien? Ga naar: www.ald-makkum.nl S Ne O p Vt Eember MBER 2012

D E

D R I E TA N D

Bulletalie altijd beschikbaar

15

Grootzeil over bakboord: Rode lijn aangetrokken, groene los. Bulletalie naar wens spannen met SB schootlier. Gijpen: haal de grootschoot in, vier de ene bulletalie en haal de andere aan. Klaar alles vanuit de kuip! Grootzeil over stuurboord: Groene lijn aangetrokken, rode los. Bulletalie naar wens spannen met BB schootlier.

JAN HU ISMAN

E

nkele jaren geleden had ik een vrij ernstig ongeluk door een klapgijp bij ruwe zee op de Westereems. Zoals dat gaat was het eigen schuld, dikke bult, ik dacht dat we Borkum net konden bezeilen zonder bulletalie. Niet dus, en 9 dagen ziekenhuis waren mijn deel, gevolgd door zes weken herstel op Borkum, aan boord, wat eigenlijk helemaal geen straf was. Voor mijn partner Annelies was het erger, zij had mij vrijwel bewusteloos in de kuip zien liggen en ze heeft kranig gehandeld door alleen de zeilen te strijken, Borkum binnen te lopen en intussen een ambulance te bellen. Zo’n voorval wil je niet twee keer

meemaken, en dus ging ik experimenteren met een bulletalie die altijd stand-by is en waarmee je ook probleemloos kunt gijpen. Ik heb in de Drietand en in andere zeilbladen allerlei oplossingen gezien, en misschien komt de mijne wel als mosterd na de maaltijd, of heb ik het wiel opnieuw uitgevonden. Ik geef mijn oplossing voor wat hij waard is, met de verzekering dat hij heel comfortabel en veilig werkt, en dat wij eigenlijk nooit meer zonder deze voorziening vertrekken. Het systeem werkt met twee lange lijnen, rood en groen, zie de schets. Ze worden allebei aan het eind van de giek bevestigd en vervolgens buiten de verstaging om naar een 2-schijfs keerblok op het

Reacti e op be richt “ du it s e g r a mmati c a” va n J a n H u i s m a n

voordek geleid. Na het keerblok gaan de lijnen, weer om de verstaging heen, naar keerblokken op het achterschip en vandaar naar de schootlieren (of in mijn geval de spinnakerlieren, wat er maar beschikbaar is, een kikker kan ook). Bij gebruik van de bulletalie wordt de juiste lijn doorgehaald en met de lier strakgezet. De strakke lijn loopt om de verstaging heen, maar dat is geen probleem omdat ik van die aluminium buizen om de stagspanners heb. Bij gijpen wordt de grootschoot ingehaald, één bulletalie gevierd en de andere ingehaald en doorgezet. Buiten gebruik liggen de lijnen slap vanaf het giekeinde naar beneden en langs de voetrail naar voren, daar heb je geen last van. Van harte aanbevolen! . 

H a n P o d d e wij n

SY Vrij he id

“Verdammte Amateurs” of “als de kassa maar rinkelt”

U

hebt volkomen gelijk met “verdammte Amateurs”, maar wat wil je als de staat in Duitsland voor een boot met 5 Pk of meer een vaarbewijs verplicht stelt. De toekomstige zeeman leert in de winter een heleboel theorie, in het voorjaar de praktijk. In een groep in een paar uur op een zaterdagmorgen in een hoog gemotoriseerde motorboot ergens langs een kanaal. Een stootwilgje binnen halen, met voor- en achteruit varen, ieder een aanlegmanoeuvre langs de kade (niet vastmaken, dat duurt te lang) en een koers van 60° varen (op de kerktoren is precies 60° mijnheer!) en dan de volgende cursist. In de namiddag met dezelfde boot het examen en

D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

iedereen is blij met het goed betaalde papiertje. Als de kassa maar rinkelt! In Nederland kan je zonder vaarbewijs een zeiljacht huren, dus wie dat papiertje heeft zit goed. Het schip is verzekerd, de huur en de borgsom zijn betaald. Het schip wordt snel overgenomen, de schipper heeft een vaarbewijs (kan hij werkelijk in het bijzijn van zijn vrienden zeggen dat hij maar weinig of geen ervaring heeft?). De verhuurder heeft zijn provisie verdiend. De kassa rinkelt. Gelukkig zijn er ook serieuze vercharterer en serieuze zeilscholen. Onze oosterburen kunnen werkelijk meer als alleen voetballen.

Als voorbeeld, bij een van de grootste zeilscholen met meer dan 200 eigen boten, de Deutsche Hochseesportverband “Hansa” e.V. (www.DHH.de), krijg je het vaar/ zeilbewijs eerst, als je na een gedegen theoretische opleiding in een van de scholen (Glücksburg/Ostsee, Elba/ Mittelmeer, Chiemsee/Bayern) na een praktische opleiding van meerdere weken bewezen hebt een zeilschip te beheersen en zeemanschap geen losse kreet meer is. Hier vindt U geen amateuren, wie daar geleerd heeft kan zeilen (en ook afmeren)! Misschien kunnen onze voetballers daar teamwerk leren? 

Anky Woudstra

Rot-rot-rot-rot H

et is ganzentijd. Het mopperen over ganzen kan beginnen. Boeren klagen over schade aan hun gewassen en natuurbeschermers over vervuiling van hun natuurgebieden. Het zijn er ‘veel te veel’. Terwijl ik juist lyrisch word als ik de eerste V-vluchten ganzen weer zie overtrekken. Daarbij is de rotgans mijn grote liefde. De enige gans die afhankelijk is van de zee en zilte gebieden. De rotgans eet in herfst en voorjaar het liefst op de kwelder en van het zeegras op het wad. Dankzij speciale zoutklieren boven de ogen kunnen ze het zout weer uitscheiden. Eind september komen de rotganzen terug van hun broedgebied op het Taimyr schiereiland in Noord-Siberië. Een zeiltochtje naar Terschelling of Texel dit najaar betekent dat we deze vrij kleine gans kunnen tegenkomen. In groepen slapend op het wad of bij het ochtendgloren trekkend van het wad naar de binnendijkse graslanden of de Boschplaat. Rotganzen zijn minder opvallend dan hun grote broers de brandganzen. Dat zijn die scherp zwart-wit getekende grote ganzen, die ook volop in het waddengebied en de Delta te zien zijn. De rotgans, die heel genoeglijk rot-rot-rotrot koert, is die kleine zwartgrijze gans met een wit halsbandje. De Duitsers noemen ‘m dan ook Ringelgänse. Jonge ganzen hebben nog geen ringetje.

Of er jongen tussen de teruggekeerde rotganzen zitten, is elk jaar weer spannend. Was de conditie van de ouders voldoende? Was de sneeuw op de toendra op tijd gesmolten? Hoeveel eieren en pulletjes hebben gediend als smakelijk hapje voor poolvossen, meeuwen of sneeuwuilen? Waren er veel lemmingen, die kleine zoogdiertjes die ook op de toendra leven. Zij zijn een nog smakelijker prooi voor de roofdieren. In jaren met veel lemmingen wordt de rotgans met rust gelaten. De aanwas van jonge rotganzen loopt dus samen met de lemmingen cyclus. Hebben ze de zomer overleefd, dan moeten ze met pa en moe mee, 5000 kilometer vliegen naar de Waddenzee. Niet alleen op de echte waddeneilanden zijn rotganzen te zien, maar ook op en bij het voormalige eiland Wieringen. Van oudsher komen hier veel rotganzen. Er groeide voor de komst van de Afsluitdijk veel zeegras, abusievelijk ‘wier’ genoemd. In het wapen van Wieringen staat een rotgans. Voor het gemeentehuis staat een beeld van Theo Mulder van rotganzen en heel wat families op Wieringen heten ‘Rotgans’. Een zeiltocht naar Den Oever betekent dus rotganzen kijken op dit prachtige eiland. Geen reden om te mopperen. Rotganzen kijken maakt blij. 

Han Poddewijn is een van onze Duitse leden.

NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

LIEF VOOR WATER

14

17

Vooraankondiging Workshop splitsen modern touw 12 januari 2013

Nieuwjaarsbijeenkomst Zondag 6 januari 2013 Voor een toast op het nieuwe jaar 2013! Het bestuur van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers nodigt alle leden uit voor de traditionele nieuwjaarsbijeenkomst. Waar dat dit jaar zal zijn is nog niet bekend. Maar waar dan ook, u ben vanaf 14.00 uur van harte welkom om met het bestuur en andere kustzeilers uw nieuwjaarswensen uit te wisselen. Onze voorzitter Frans Dellevoet zal terugblikken op het afgelopen jaar, waarna wij een toast op het nieuwe jaar

uitbrengen. Na een kop soep is er nog alle gelegenheid om met uw mede kustzeilers de plannen voor het komende jaar te bespreken. Meldt u aan via de website www. kustzeilers.nl, zodat we weten hoeveel gasten we kunnen verwachten. Voor nadere informatie over de plaats moet u wachten op de volgende Drietand of houdt u de website in de gaten!

Oefen mee met de Reddingmaatschappij De KNRM vroeg ons om ook eens na te denken over het op sleeptouw nemen van jachten en hoe dit het best zou kunnen gebeuren. De KNRM komt immers vaak in situaties waarbij sleephulp aan jachten moet worden geboden. De vraag heeft geresulteerd in de opzet van de komende Veiligheidsdag op 3 november in IJmuiden. Drie reddingboten zijn beschikbaar voor de sleepoefening. Deelnemers aan de veiligheidsdag kunnen de acties volgen vanaf de historische reddingboot Johanna-Louisa, vanaf één van de reddingboten of als opstapper op één van de deelnemende jachten. Na onze oproep dit voorjaar hebben zich direct een zestal Kustzeilers aangemeld om met hun eigen jacht aan een sleepoefening mee te doen. Kortom de KNRM verwacht veel van de Kustzeilers en heeft deze dag groots opgezet om er een leerzame oefening van te maken. Er is nog volop plek om mee te doen. We zouden toch als NVvK een modderfiguur slaan als we deze veiligheidsdag bij gebrek aan deelnemers zouden moeten afblazen. Doe mee, meldt u aan. Zo’n kans krijgt u nooit meer en dan bent u tenminste voorbereid, mocht u ooit (hoop het niet) om sleephulp verlegen zitten. De Veiligheidscommissie D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

Wilt u dat lijnen en schoten van uw boot er netjes uitzien, maar heeft u veel moeite met het maken van een mooi oog in moderne lijnen? Omdat de workshop vorig jaar een groot succes was, organiseren wij weer een workshop om dat te leren. Reserveer hiervoor vast 12 januari 2013. De workshop wordt gegeven door Dekker Watersport in Zaandam. Kijk voor het programma in de volgende Drietand en op de website.

Heerendag – Zaterdag 8 december 2012 Willemsoord, Den Helder Het unieke complex Willemsoord, wat vroeger de scheeps- en onderhoudswerf voor de Koninklijke Marine was, is nu een prachtig monumentaal deel van Den Helder. Het ontwikkelt zich gaandeweg verder tot open stadsdeel. De restauratie van Willemsoord heeft een flink aantal jaren in beslag genomen en is voor het grootste gedeelte afgerond in 2004. Nog los van de bijzondere architectonische waarde, herbergt dit complex een historie die zijn invloed in vele richtingen heeft doen gelden. Willemsoord huisvest een diversiteit aan ondernemers en nautische en culturele instellingen, zo ook het Reddingmuseum en het Marinemuseum.

techniek (2000 m²) belicht worden zijn onder andere: scheepsbouw, voortstuwing, bewapening en navigatie. Beide musea zijn in 2004 opnieuw ingericht en zo opgezet dat er (natuurlijk) veel te zien is, maar ook veel te doen en te ervaren is en voor ons, kustzeilers, veel te horen is. U krijgt in beide musea een rondleiding. We starten en eindigen de Heerendag in het Reddingmuseum. Vanaf 10.30 uur bent U welkom in het Redding-

museum en de dag wordt ook in dit museum met een borrel afgesloten. We brengen de gehele dag door op het terrein Willemsoord, met een lunch op het bijna 140 jaar oude Ramschip de Schorpioen. Inschrijven voor 3 december via de website. De kosten bedragen € 30,- pp, over te maken op rekening 2618098 van de NVvK. Adres: Reddingmuseum, Willemsoord 60g, 1781 AS Den Helder.

Het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers geeft een beeld van de geschiedenis van het Nederlandse reddingwezen en veiligheid op zee. Het Marinemuseum brengt de geschiedenis van 500 jaar marine in beeld; onderwerpen die in de tentoonstelling marine-

Thuis oefenen met Mayday In het voorjaar heeft de NVvK een oefenset van zes DSC marifoons aangeschaft, die in een netwerk kunnen worden gekoppeld. Deze oefenset is transportabel uitgevoerd en kan op diverse locaties worden “uitgerold”. Hiermee kan thuis geoefend worden met het drukken op de Distress knop, het doen van noodoproepen en het oefenen met DSC communicatie, etc. Het zijn volledig functionele marifoons, geschikt gemaakt voor een dergelijke training. Er wordt echter niets uitgezonden en daarom kan er ongehinderd worden geoefend met noodprocedures, zonder dat er helikopters gaan vliegen. In het voorjaar werd gevraagd welke leden hun huis zouden willen openstellen voor een dergelijke avond (of dag) training. Het resultaat was overweldigend: meer dan 80 leden hebben zich aangemeld en een groot aantal van hen wilde dit ook wel bij hen thuis organiseren. Ook werd gevraagd welke leden eventueel als instructeur zouden willen optreden. Daarvoor kregen we circa 10 aanmeldingen binnen, waarbij een aantal leden met zeer veel educatieve ervaring. Inmiddels zijn we zover dat de trainingen echt uitgerold kunnen worden. Er is een syllabus gemaakt en een handleiding voor de instructeurs. Er zijn totaal 10 trainingszaterdagen gepland, te beginnen op 27 oktober in Harlingen. (Zie ook de website: www.kustzeilers.nl).

Per training is er maximaal plaats voor 2 x 8 = 16 personen en er zullen minimaal twee instructeurs bij aanwezig zijn. Inschrijven kan op de gebruikelijke wijze via de website. De meeste trainingen worden gehouden op zaterdagen. Er is dan een ochtendsessie met 8 personen en een middagsessie met 8 personen. Tussen de middag zal er een eenvoudige lunch gebruikt worden. Er is ook één training op vrijdagmiddag en -avond. Om de onkosten te dekken (aanschaf van de apparatuur, reiskosten van de instructeurs, kosten voor de gastvrouw, etc.) zal per persoon een bijdrage worden gevraagd van 30 euro. Doe mee en schrijf je in op een locatie! Het is een unieke kans om je vaardigheden met de marifoon te vergroten en dus ook een keer echt op de rode knop te drukken. Rooster: 27 oktober Harlingen, 10 november Zwolle, 17 november Veenendaal, 24 november Bloemendaal, 1 december Warmond, 19 januari Harlingen, 25 januari Biddinghuizen, 2 februari Rijnsaterswoude, 9 februari Lijnden, 16 februari Zeist. Inlichtingen bij Egenolf van Stein Callenfels en André Wijsenbeek.

Nog een paar plaatsen beschikbaar voor de uitgebreide weercursus in Dordrecht Gaan of niet gaan, voor dat dilemma hebben we allemaal wel gestaan. We volgen soms het ZILT Meteo magazine op donderdag, of we hebben wel eens een dagje rondgekeken bij Meteoconsult. We denken blindelings te kunnen vertrouwen op GRIB files of Windguru, maar het weer blijkt toch steeds weer onverwachte verrassingen in petto te hebben. Vandaar het initiatief tot deze uitgebreidere weercursus, die wordt gegeven in Dordrecht door een aantal ex-luchtvaart meteorologen. Er wordt uitgebreid ingegaan op het gedrag van de diverse luchtsoorten en wolkenformaties. De passage van fronten en het gedrag van verschillende soorten fronten aan de hand van de opbouw van de atmosfeer worden uitgebreid behandeld. Er wordt aandacht besteed aan stabiliteit in de atmosfeer en de resulterende kans op vlagen, rukwinden, windschiftingen, rolwolken en ander ongerief. En we bestuderen uitgebreid een aantal weerkaarten, ook van actuele situaties. De cursus omvat 8 zaterdagen en kost €160, maar het is een unieke kans om je inzicht in de weersverwachtingen te verdiepen. Ik heb de cursus zelf vorig jaar gevolgd. Mijn advies is: Gaan! Inschrijving via de website. (www.kustzeilers.nl)

NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

aankondigingen

aankondigingen

16

19

Inspanningen bundelen

I

k weet niet hoe het U vergaat, maar sedert een aantal jaren is het bij ons thuis haast een traditie geworden om gedurende de maanden oktober/november te kijken naar het volgende zeilseizoen. In het verre verleden werden in die maanden ook de wedstrijden waaraan we hadden deelgenomen geëvalueerd samen met de vaste bemanning; nu houden wij ons alleen maar bezig met zeiltochten. Op dit moment breng ik dit onder uw aandacht. Het is weer bijna zover! En dan met de herinneringen aan de afgelopen periode, waarin wij deels op de Oostzee en deels op de Noordzee de nodige mijlen hebben afgelegd. Dit jaar was voor ons een uitprobeerjaar. Door een ongeluk in ons nieuwe huis waren wij en onze boot in 2011 aan onze box in het Regatta Centrum te Medemblik gekluisterd. En ik kan u zeggen dat we de zeilbeproevingen goed hebben doorstaan. Het leven aan boord beviel ons uitstekend en het varen

Ge rrit Kra gt, SY Con Forza

met onze boot gaf ons weer een “kick”. Al met al een geslaagd seizoen. Om nu de planning voor het komend seizoen enigszins te stroomlijnen maak ik gebruik van dit verenigingsblad. Hierin verschijnen met enige regelmaat de plannen voor het komende winterseizoen. En ook worden de evenementen, georganiseerd door de evenementen- en zeezeilcommissie, onder onze aandacht gebracht. Ik zou daar wat aan willen toevoegen. Wij hebben plannen om volgend jaar richting Schotland te gaan. Door het Caladonisch Kanaal richting West-Schotland en uiteindelijk via de Ierse zee, Isle of Man en Landsend naar de Engelse Zuidkust en vervolgens naar huis (zie kaartje). Natuurlijk dien je je voor te bereiden. Pilots en kaarten te bestuderen. Oude jaarboeken op te slaan en verhalen te lezen over tochten van voorgaande jaren.

Maar dat zijn allemaal ervaringen en belevenissen achteraf. Ik zou graag de inspanningen willen bundelen. Mijn concrete vraag is of er mensen binnen de NVvK zijn die mogelijk ook bovenstaande plannen hebben. Indien positief, dan zou ik graag met hen in contact willen komen om te kijken of het een en ander te combineren valt of mogelijk samen uit te voeren. Gaarne uw reactie via de mail: [email protected]. 

Nieuwe brandblussers Met belangstelling las ik het artikel van André Wijsenbeek in Drietand nr.4 over het testen van oude brandblussers. Ik heb zelf in de loop van de tijd ook wel zulke experimenten uitgevoerd, ook wel met andere blusmiddelen dan poeder. Het (positieve) resultaat verbaasde mij in de meeste gevallen, omdat de blussers in het algemeen knap ‘over tijd’ waren. Ik had al langer de gewoonte om blussers (zowel uit huis, als van de boot) regelmatig te laten keuren. Niet ieder jaar, maar na 2 à 3 jaar. Zodoende waren begin dit jaar de (drie) poederblussers uit de nieuwe boot (2009) aan de beurt. Wie schetst echter mijn verbazing toen de keuringinspecteur (van een erkend bedrijf in Breda) mij meldde dat de blussers niet gekeurd konden worden, omdat zij in Nederland niet toegelaten zijn. De blussers komen uit Denemarken (bekend merk: Gloria) en zijn niet voorzien van het toelatingssymbool voor blussers in Nederland. Dit symbool bestaat uit de bekende 2 concentrische ellipsen met enige onbegrijpelijke letters en cijfers. Zonder dit symbool niet toegelaten voor Nederlandse branden en geen (goed)keuring. De blussers zagen er goed uit en zouden zeker werken volgens de inspecteur, maar helaas. Om alle toekomstige discussies (verzekering?) te vermijden, dus op zoek gegaan naar nieuwe blussers. In gedachten de voordracht van Carl Grootjes (Jongkind) over aerosolblussers, leek me dit een goede oplossing voor de motorruimte. Echter overleg met Carl Grootjes gaf aan dat een aerosolblusser eigenlijk alleen zin heeft, wanneer alle brandgevaarlijke installaties (motor, accu’s + acculader, kachel, D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

J os van IJ ssel dijk

etc.) in een ruimte zitten. Bij ons is dat zeker niet het geval. Een tweede alternatief is uiteraard de schuimblusser, vooral interessant vanwege de veel mindere schade aan installaties bij motor en electronica. Echter een normale schuimblusser schijnt te bevriezen bij – 5C° en dat zou betekenen, behalve alle leidingen vorstvrij houden, ook de blussers van boord. Er schijnen wel zgn. sproei schuimblussers te bestaan, die bestand zijn tegen lagere temperaturen. Een poederblusser is geschikt voor A, B, C branden. Een schuimblusser is alleen geschikt voor A, B branden, dus geen gasbranden. In hoeverre dit een belangrijk punt is, is mij niet geheel duidelijk. Op de poederblussers in mijn bezit staat een aanduiding als volgt: 13A,  87B,  C. Als dit een soort aanduiding van de effectiviteit bij verschillende branden is, geeft dat misschien aan dat het effect van een poederblusser bij gas branden ook niet zo geweldig is. Gebaseerd op het bovenstaande dus toch maar drie nieuwe poederblussers aangeschaft. Een daarvan is specifiek bedoeld om via een bluspoort in de motorruimte te spuiten zonder de motorruimte te openen. En mocht je voor een toekomstige oefening nog behoefte hebben aan een of meer (max 3) niet gebruikte poederblussers van een recent jaar (2009), dan heb ik die beschikbaar. Helaas niet geschikt voor Nederlandse branden, tenzij wellicht aangestoken met Deense lucifers. 

NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

21

Koersvast

I m my Timmerman

Koersvast

20

Even voorstellen: Adriaan ter Velde, Brigiet van Boom en hun kinderen Annemoom, Theun en Ceciel, varen alweer 10 jaar met de Wijzevalk. Een aluminium tweemaster van de hand van Koopmans sr. van 14,50 m.

Wijzevalk, stoere zeezeiler, klaar voor vertrek! Schip met een Kustzeilershistorie Het schip heeft zo’n 25 jaar gevaren onder de naam Zevalk III van Ben en Adie Zevalking. Nadat ze eigenaar waren geworden, vond de familie ter Velde dat je de naam van een schip niet verandert. Het was de creatieve Brigiet, die het zag: WIJ varen nu toch met de ZEVALK. De combinatie was snelgemaakt, de “nieuwe” naam werd: WIJZEVALK. De Wijzevalk heeft voordat Adriaan en Brigiet eigenaar werden een paar aanpassingen gekregen aan het oorspronkelijke ontwerp. Er is een suikerschep aan gezet om goed bij de stuurmachine te kunnen komen en de stevige buiskap is er in Nieuw Zeeland opgezet, nadat het canvas er vanaf was gewaaid. Dat laatste resulteerde in een fantastische plek voor de bemanning in twee simpele kuipstoeltjes. Met de komst van de Wijzevalk werd de band van de Ter Veldes met de Kustzeilers aangehaald. In 1979 was Adriaan zijn vader – nog geen jaar lid van de NVvK – de gelukkige winnaar van de verloting van een kooi op de Eendracht. Adriaan mocht daardoor een prachttocht naar Schotland D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

op en neer maken. Ook daarna was hij bij vele excursies en lezingen van de club, zoals sessies in het Postiljon in Nulde en een bezoek aan de Flyer I in aanbouw op de werf van Huisman.

Eenvoudig, maar sterk en vertrouwenwekkend Het schip lag al een tijdje te koop bij de Valk in Hindeloopen. Er lag een mooi laagje sneeuw en vorst overheen toen Adriaan het ging bekijken. Dat maakte de koop gemakkelijk. Het is een schip waar je met zelfwerkzaamheid invulling kan geven aan het onderhoud. Precies wat hij zocht. De Wijzevalk geeft je het gevoel van sterkte en veiligheid. Dat is op zee toch wel erg belangrijk. Dat in combinatie met het inmiddels goed kennen van de zeilvoering, passend bij de betreffende wind- en weersituaties, maakt dat ze zich prettig voelen op zee, ook bij wat minder weer. Ook van het aluminium genieten ze. Een beetje corrosie is gemakkelijk zelf weg te werken en na een tochtje op het zout zijn er geen roestsporen. Verder heeft het schip een minimum aan huiddoorvoeren, dat

betekent dat ze ook ‘s winters in de vorstperiode met een gerust hart kunnen slapen. Als Adriaan in de winter onder al die moderne polyester schepen op de wal doorloopt en het aantal doorvoeren in het vlak telt, dan is hij blij met zijn Wijzevalk, die er maar drie heeft! Minder goede eigenschappen heeft het schip natuurlijk ook. Het is geen gemakkelijke overstag-ganger. Zo moesten ze dit jaar bij de start van de CAMRace de Zoutkamperlaag en het Westgat uitkruisen en dan is zo’n 50 keer overstag gaan een hele inspanning en natuurlijk verliezen ze dan wat in het wedstrijdveld. Is de wind echter ruim en stevig, dan houden ze het klassieke Tupperware gemakkelijk bij Behoudens wat schilderwerk en hier en daar een enkele uitbreiding van de zeilgarderobe, wil Adriaan niets aan zijn schip veranderen. Er wordt op petroleum gekookt: geen gas aan boord is het motto! De motor is in 1995 vervangen, dus die is prima. En ondanks het feit dat ze het motto van Dick Koopmans sr aanhangen: “wat je niet hebt, gaat ook niet stuk”, gaan ze uiteraard wel mee met de modernisering (EPIRB, GPS, iPad, etc.).

Anderzijds genieten ze van de eenvoud en gezelligheid van de Wijzevalk! Kortom er zijn dus veel van hun persoonlijke voorkeuren die met dit schip zijn ingevuld.

kon gewoon worden doorgeleefd en lekker gegeten. Tja, ieder nadeel heeft zijn voordeel!

De Koopmanslijn blijft favoriet

Noordelijke gebieden zijn favoriet voor de Wijzevalk

Dromen ze ooit over een ander schip? Polyester is voor Adriaan en Brigiet uit den boze. Wel kijken zij met bewondering naar de prachtig gebouwde Huttings om in de Koopmanssfeer te blijven. Met betrekking tot de snellere schepen weten ze dat het comfort op zee “exponentieel“ afneemt met de toename van de snelheid. Tijdens de afgelopen CAMRace zagen ze op de snellere schepen meer en veelal ernstiger gevallen van zeeziekte. Op de rustig bewegende, wat minder snelle Wijzevalk

De eerste jaren heeft de familie ter Velde gebruikt om het schip rustig te leren kennen. Een tweetal prachtige zomers richting Zeeland, geheel passend bij de leeftijd van de kinderen en al snel wat op en neertjes naar Engeland in het voorjaar. Daarna volgden er zomervakanties naar de Engelse Oostkust en Londen, de Belgische kust en Antwerpen, de Duitse Wadden en Helgoland. Vervolgens twee keer naar Noorwegen met de CAMRace in combinatie met Kopenhagen. Kortom veelal

worden de lange tochten op zee gecombineerd met steden, voor een goede balans. Vaak wordt er in de vakanties gevaren met bemanning en met de gehele familie. Uiteraard varen ze meer tochtjes in het seizoen, waaronder alweer 8 keer de 24-uurs, een oudejaarsavond op Terschelling en de fameuze mannentochten met drie generaties: met zoon en vader. En dan nog een jaarlijkse wintertocht met Zeeuwse kennissen en een wedstrijd vanuit Hoorn met werkcollega’s. Kortom van Wijzevalk wordt volop genoten. 

NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

Lakka lonkt

M I J N FA V ORIETE

23

An ky W o ud stra, sy W ild e Zwaan

Haventje van Gaios

W

ie ooit in de Ionische Zee heeft gezeild zal het beamen, het paradijs is te vinden in de baai van Lakka. En om eerlijk te zijn, het hele eiland Paxos is paradijselijk. Het is een van mijn favorieten. Een paar weken geleden nog schommelen we achter ons anker in Lakka baai. Wel moeten we even slikken; onze lievelingsplek delen we met nog zeker dertig bootjes! Dikke catamarans, met alle mogelijke energieopwekkende toestellen opgetuigde ‘yachties’, flotilla’s en Bavariacharters, sportieve Franse solozeilers, hoge motorische zeekastelen, alles ligt er. Zo gaat dat met paradijsjes, je houdt ze nooit voor jezelf. In 1994 zeilen we – met een onmogelijk charterscheepje – voor het eerst in de West-Griekse wateren. We varen naar die

aanlokkelijke, door de Pilot aangeraden, Lakka baai aan de noordkust van het eiland Paxos, maar vanwege de drie tieners aan boord zeilen we toch een paar mijl door naar Gaios, de ‘hoofdstad’ van Paxos. We meren daar af aan de mooi beschutte kade van het dorp. De geuren, de zinderende warmte op de kiezelweggetjes tussen de olijfbomen en het indringende geluid van zingende krekels op het eiland kan ik zo weer oproepen. Lakka baai is even vergeten. In 2010 gaat de reis met onze Wilde Zwaan van Zuid-Frankrijk naar Griekenland. De overtocht van de zool van de Italiaanse laars naar de Ionische Zee is behoorlijk heftig, met onweer gedurende de nacht. Op een erg onrustige zee varen we tussen Korfu en Paxos de Ionische Zee op en als we Lakka baai aanvaren, wordt de zee zo vlak als een spiegel. Wat een genot na 26 uur geslinger en geklapper. Een mooi half windje op een vlakke zee is zo verlokkelijk, dat we nog een uurtje doorvaren, naar Gaios. Maar de volgende dag stevenen we zo snel mogelijk af op Lakka. Drie keer is scheepsrecht, nu gaat het anker hier neer en we gaan hier niet meer weg. Het water is nergens zo groenblauw en helder als hier. Het dorpje met restaurantjes ligt aan de andere kant en wij liggen beschut achter de rotsen en op zwemafstand van een strandje. Geen weg, geen auto, slechts vissen en vogels.

Dit voorjaar zijn we onderweg van de Turkse zuidkust naar Venetië. Het spreekt vanzelf dat we in de Ionische Zee Lakka baai zullen aanvaren voor een nachtelijke stop. Maar de wind staat het niet toe; we zien Paxos bovenwinds liggen lonken, maar wij ankeren onder Parga aan de vastelandskust. In Kroatië doen we vele baaien en eilanden aan, allemaal potentiële favorieten. Maar als we in september weer zuidwaarts varen en Albanië en de Straat van Toranto met z’n forse winden achter ons laten, lonkt Lakka. Na een tussenstop op Korfu zeilen we laat in de middag op ons paradijsje aan. Al van verre blinkt een hele vloot bootjes ons tegemoet. Toch zoeken we een geschikt plekje voor ons anker en duiken dan eerst in het heerlijk warme water. Even het anker controleren en dan genieten van al het gedoe op en rond de andere bootjes. Heel Europa is hierheen gevaren, lijkt het wel. De volgende morgen om 10 uur is bijna iedereen vertrokken. Lakka blijft onze favoriete ankerplek. 

< Lakka baai D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

1 liter diesel per afgelegde mijl €188.500,--

PE ARL OF THE SE A Achterdek 330S

Salon 330S

optimale ventilatie en ultiem comfort

KWALITEIT MET INGEBOUWDE ERVARING AFSPRAAK = AFSPRAAK

Keuken 330S Import:Swanta-yachting [email protected] www.integritytrawlers.nl Tel.+31(0)627890535 360ES.11.58x4.10x1.20

330S, 10.05x3.72x1,10, J.Deere 150PK,Max.12 kn

Over goede vaareigenschappen gesproken......... comfort, zeewaardig,gunstig brandstofverbruik. 386ES.11.74x4.06x1.21

426ES.13.50x4.34x1.31

526CE. 16.23x4.80x1.54

426CE.13.50x4.35x1.31

PMS DONKERBLAUW 288, ROOD 032

Layout 330S

SINDS 1850 LEVEN WE VAN DE WIND PMS DIAPOSITIEF, LETTERS WIT

526RPH.16.00x4.67x1.50

Makkum, 0515 231 738 www.uk-devriessails.nl, [email protected] Enkhuizen, Lelystad, Zierikzee

CMYK DONKERLBAUW: 100% CYAAN, 80% MAGENTA, 0% YELLOW, 30% ZWART, ROOD: 100% YELLOW, 80% MAGENTA

CMYK DIAP

ZWW, LETTER 100% ZWART, POMPEBLED 65% ZWART

ZWW DIAP

Goede ventilatie en vochtregulatie zijn essentieel voor een gezonde en ontspannen nachtrust aan boord. De open kernstructuur van de matrassen in combinatie met de lattenbodems van Neptune maken uw nachten heerlijk fris, de nachten zijn tenslotte bepalend voor uw dag. U zult opgewekter ontwaken en gedurende de dag beter presteren. Een slaapsysteem van Neptune biedt u: ∙ Optimale ventilatie en vochtregulatie voor een gezonde nacht ∙ Perfecte ondersteuning en drukverlaging voor optimale ontspanning ∙ Naar uw persoonlijke wens en voor iedere kooi op maat geproduceerd ∙ Puur vakmanschap, service en garantie Wilt u meer informatie of een gesprek aanvragen? Bel +31 (0) 228 56 2045 of ga naar www.neptune.nl

D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

IMO / MED / MCA

27

Jelmer He in s

Een volgende stap in de

Zeeuwse ECDIS beschikbaar

scheiding van de zeevaart

Om op een rivier als de Westerschelde veilig te varen is informatie over de diepte essentieel. De diepte verandert continu en wordt daarom regelmatig gepeild. De informatie die deze peilingen oplevert, wordt direct omgezet in elektronische kaarten. Zo wordt er elk kwartaal een volledig pakket elektronische kaarten van de Zeeuwse wateren geleverd. (Uit Nautisch Nieuws Scheldegebied – juli 2012)

I

n maart van dit jaar werden wij op de jaarlijkse bijeenkomst van watersportverenigingen rond de Westerschelde met Rijkswaterstaat verrast met een presentatie van ECDIS. Dit staat voor Electronic Chart and Display Information System. Het is een actuele aanvulling op RIS dat weer staat voor River Information Services. Steeds dwingender informatiestromen uit Europese hoek voor de beroepsvaart. In het hierboven aangehaalde artikel wordt de recreatievaart, die steeds meer gebruik maakt van digitale navigatieapparatuur, hierbij duidelijk betrokken. Op de hydrografische kaart 1803 wordt op meerdere bladen binnenvaart en recreatievaart dringend verzocht de met gele tonnen gemarkeerde routes te gebruiken. Dit zijn parallelle routes die op plaatsen waar dat kan, zijn uitgelegd direct naast de hoofdvaargeul. De minst gepeilde diepten zijn op te vragen bij de verkeerbegeleidingsposten. Met ECDIS is dat niet meer nodig. Schippers kunnen nu te allen tijde digitaal over de juiste diepte informatie beschikken en hiermee gemakkelijker kiezen voor deze alternatieve routes. Dat maakt het er voor ons jachtschippers niet gemakkelijker op. Met of zonder digitale hulpmiddelen.

D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

De binnenvaart wordt gestimuleerd en maakt steeds meer gebruik van de parallelle routes. Deze worden gevaren in dezelfde richting als de naastliggende verkeersstroom in de hoofdvaargeul. Volgens mijn zegsman en presentator van het programma mogen sommige binnenvaartschepen uit het oogpunt van verzekering de parallelle routes (nog) niet volgen. Het kan riskant zijn bij de sterk wisselende waterstanden. Met de beschikking over ECDIS zou dat bezwaar vervallen en zal de verkeersintensiteit toenemen in het van oorsprong juist voor recreatievaarders en de kleine binnenvaart beschikbaar gestelde vaarwater. Het wordt nu zaak om enkele begrippen nader te preciseren. Vaarwater is alvast niet de juiste benaming. Met vaarwater wordt in het Scheepvaartreglement Westerschelde 1990 heel precies het gebied omschreven waarvoor de reglementen gelden. Ruim gesteld de Westerschelde vanaf Antwerpen tot en met de aanlopen in de zeemonding. Het gaat om het begrip vaargeul, omschreven als het gedeelte van het vaarwater dat betond of bebakend is. Dit wordt nader geduid als hoofdvaargeul en nevenvaargeul en gedefinieerd als de vaargeulen als zodanig aangeduid door de Rijkshavenmeester

Westerschelde. Onder andere in artikel 9 wordt expliciet beschreven hoe de vaart zich in vaargeulen dient te gedragen. De vraag die zich nu opdringt, is of de parallelle routes hier ook onder worden verstaan of dat daarvoor andere regels gelden. Een blik werpend op de verschillende bladen van 1803 zien wij parallelle routes uitgelegd aan de groene kant van de Drempel van Ossenisse (2), in de aanloop naar de Zuid Everingen en aan het eind hiervan zuidelijk van de Middelplaat (3), op een paar plaatsen bezuiden de Platen van Ossenisse (3) en iets verderop aan beide zijden van het Zuidergat (3). De gele boeien langs het Gat van Ossenisse zijn uitgelegd om de stroomdammen langs de wal te dekken, ze worden wel als parallelle routes benut. Zoiets geldt ook voor de gele tonnen die het ankergebied bij de Springergeul (3) afbakenen. Op blad (4) komen wij ze weer tegen ten zuiden van de Platen van Valkenisse en aan de overzijde van de vaargeul langs de walkant van de Schaar van de Noord. Nog iets verderop op hetzelfde blad (4) dekken gele boeien de dam onder de Ballastplaat. Voor en langs de Plaat van Doel (5) liggen weer enkele van zulke tonnen waarvan de laatste een stroomdam dekken.

Het 1e lid van artikel 9 zegt dat een schip dat in een vaargeul varende is en de richting ervan volgt, de rand van de vaargeul aan zijn stuurboordzijde moet houden, zo dicht als veilig en uitvoerbaar is. Vooral dat ‘varende en de richting ervan volgt’ kan naar mijn mening problemen geven. Is zo’n parallelle route die in jargon als ‘fietspad’ wordt aangeduid een vaargeul als gedefinieerd en is het dan verplicht de richting ervan te volgen of mag daar ook tegen de richting in worden gevaren? Voor de watersport kan dat soms aantrekkelijk of zelfs noodzakelijk zijn. In dezelfde bijeenkomst werd gemeld dat de Schaar van Valkenisse (4) in zijn geheel betond gaat worden, daarmee een nieuw nevenvaarwater openstellend. Met nevenvaarwaters worden geulen bedoeld, die los van de hoofdgeul en de parallelle

routes liggen. Rustig vaarwater dus en aantrekkelijk voor de recreatievloot. Er ontstond discussie over hoe de zuidelijke uitloop te nemen. Citerend uit het verslag: “Aansluitend op De Schaar van Valkenisse ligt het ‘fietspad Valkenisse’ naast de hoofdvaargeul, waar naar toe kan worden uitgeweken om de Schaar in of uit te varen. De aanwezigen geven aan dat met name de kruising aan de zuidzijde een belangrijk punt van aandacht is om niet direct de hoofdvaargeul in te hoeven. Zeker opvarend voorstrooms of voor de wind is de uitwijkmogelijkheid naar het ‘fietspad Valkenisse’ van belang, zodat men vandaar de ruimte heeft om de hoofdvaargeul te kunnen overzien en veilig deze in te kunnen varen of oversteken.” Hier wringt volgens mij een schoen die ook elders pijn kan doen. Zo verlieten wij

de afgelopen vakantie de jachthaven van Terneuzen met bestemming Breskens. Wil je dit correct doen dan zou je eerst recht over moeten steken naar de rode kant van de hoofdvaargeul en deze westwaarts volgen tot voorbij de industriehaven van Dow Chemical. Dan weer oversteken naar de groene kant om op tijd de Thomasgeul aan te kunnen lopen en er niet voorbij te spoelen. Dit laatste is niet ondenkbeeldig, want er kan een flinke stroom lopen. Als je dan beroepsvaart moet laten passeren mis je de aanloop. Om die reden koos ik ervoor om langs de wal te blijven varen. Er is ruimte achter de groene tonnen, zij het beperkt, maar voorbij Dow in het ankergebied Springergeul wordt deze weer ruimer. Een consequentie was dat wij op deze manier wel de aanloop naar de sluizen van het Kanaal Gent-Terneuzen moesten kruisen, doch deze is vrij overzichtelijk en in het zicht van de verkeerspost aldaar. Ik vraag mij nu af of dit eigenlijk wel kan. Zijn de parallelle routes naast de hoofdvaargeul nevenvaargeulen of mag/moet dit anders worden opgevat. Voeren wij tegen de verkeerstroom in of bevonden wij ons buiten de tonnenlijn en was de beweging legaal. Het is toch toegestaan om tegen de verkeersstroom in te varen als je buiten de betonde geul blijft? Maar welke geul? Ik heb dit nog eens voorgelegd aan het VTS-management (Vessel Traffic Service) te Vlissingen. Nog eens, omdat ik al in 2007 een narrow escape in zo’n fietspad beleefde en dit toen aan de autoriteiten heb voorgelegd. Toen was sprake van verkeer in dezelfde richting varend, maar hoe als er blijkbaar tegenin gevaren wordt. Dat zal straks stelselmatig gebeuren bij het uitkomen van de Schaar van Valkenisse. Terecht dat men zich daar zorgen over maakt. Door tijdgebrek kon het VTS niet reageren op de tekst van dit artikel, dat nog in de maak was toen ik de zaak aankaartte. Ik ben nu uitgenodigd om binnenkort met enkele ter zake goed ingevoerde medewerkers van gedachten te wisselen om een afdoend antwoord te vinden op deze kwestie. Overigens werd in het verleden de term ‘Aanvullende Routes’ gehanteerd, wat misschien tot duidelijker handelen noopt, voor binnenvaart en recreatievaart. Wordt vervolgd.  NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

DELTABLEAU

DELTABLEAU

26

De Nederlandse kusten zijn al jaren de kraamkamers van de zeekat, een kleine inktvis. In de lente komen ze massaal naar de kusten van de Noordzee om te paren, hun eitjes te leggen en hun jongen uit te laten komen. Die groeien dan op in de zomer. Maar nu zijn de halfvolwassen zeekatjes in de vroege herfst al gesignaleerd aan de Noordzeekust en in de Oosterschelde. De jongen die nu geboren worden, wacht echter geen warme zomer. Het is daarom de vraag of zij deze winter zullen overleven. (Bron: www.waddenvereniging.nl)

53 miljoen kilo mosselzaad en 356 miljoen kilo kokkels Tot grote vreugde van vissers en natuurbeschermers is er na een flink aantal jaren weer mosselzaad gevallen in de westelijke Waddenzee. Er ligt ruim 1700 ha mosselzaadbanken, met een geschat gewicht van ruim 53 miljoen kilo. De mosselvissers zijn dit najaar begonnen met het opvissen van 26 miljoen kilo mosselzaad van locaties die kwetsbaar zijn voor najaarsstormen. Ze transporteren dit zaad naar hun kweekpercelen in de Waddenzee en in de Oosterschelde. Daarnaast wordt meer dan 5,5 miljoen kilo mosseltjes verplaatst, die afkomstig zijn van de invanginstallaties. Zo kunnen mosselzaadbanken op rustige plekken worden ontzien en kunnen ze uitgroeien tot stabiele meerjarige mosselbanken. Ook de kokkels doen het goed. Sinds 1990 zijn er nog nooit zoveel kokkels in de Waddenzee aangetroffen als dit jaar. Het gaat om 356 miljoen kilo. Dit is bijna

D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

Minder zwavel in scheepsbrandstof De richtlijn voor het zwavelgehalte van scheepsbrandstoffen is onlangs in het Europees Parlement aangescherpt. Scheepsbrandstof mag in 2020 maximaal 0,5% zwavel bevatten. Voor schepen in bepaalde gebieden, waaronder het Kanaal en de Noordzee, is de norm 0,1% in 2015. Dit is een 90% reductie ten opzichte van de huidige zwavellimiet in scheepsbrandstof. Vergeleken met sectoren als de binnenvaart en de auto industrie is het echter nog steeds veel. Rederijen staan nu voor de keuze: overschakelen op destillaat diesel, op LNG als brandstof of technische oplossingen zoeken om de nieuwe normen te behalen. (Bron: www.noordzee.nl)

Warmere Waddenzee verdrijft schol De temperatuur van Nederlandse kustwateren is de laatste decennia met 2C° gestegen. In de warmste maanden ontvlucht de schol dan ook de Waddenzee en zoekt z’n toevlucht in diepere delen van de Noordzee. De tong heeft minder moeite met hogere temperaturen en gedijt nog goed in de kustzone en de Waddenzee. Wanneer de temperatuur van het zeewater verder stijgt, is het mogelijk dat de traditionele verspreidingspatronen van diverse vissoorten verandert. Koudeminnende soorten verdwijnen noordwaarts of naar de diepere delen van de Noordzee en hun plek zal worden ingenomen door soorten uit het zuiden. (Bron: www.waddenvereniging.nl)

Nationaal Park Oosterschelde jarig Het Nationaal Park Oosterschelde bestaat dit jaar tien jaar. De Oosterschelde is niet alleen een prachtig zeilgebied, maar ook een geweldige pleisterplaats voor vogels. Als onderdeel van de delta trekt de Oosterschelde jaarlijks duizenden steltlopers. Duikers vinden dat de Oosterschelde onder water het mooist is. De Oosterschelde blijkt ook een kip met gouden eieren te zijn voor de toeristische sector, alhoewel

er een spanningsveld tussen recreatie en natuur blijft. In het herfstnummer van het blad ZEEUWSLANDSCHAP veel aandacht voor al deze aspecten. Een gratis exemplaar kan worden opgevraagd bij info@ hetzeeuwselandschap.nl.

‘Veiligheid bieden, veiligheid krijgen’ De kwetsbare en unieke Waddenzee in de nabijheid van een groeiende Eemshaven stelt eisen aan de veiligheid. Het rijk investeert 7 miljoen euro in verbetering van de veiligheid op de Eems en het Wad en staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu geeft daarbij voorrang aan het realiseren van een verkeersbegeleidingssysteem voor de scheepvaart naar de Eemshaven. Dit blijkt uit een reactie van de staatssecretaris op het rapport ‘Veiligheid bieden, veiligheid krijgen’, opgesteld door Groningen Seaports en Waddenvereniging. Daarmee geeft Atsma invulling aan de belangrijkste aanbeveling in het rapport. (Bron: www.waddenacademie.nl)

50 x 50 cm acryl op doek

Na een stoere zeildag met vol tuig en een gunstige koers is het aanlopen van een nieuwe haven elke keer weer een fantastisch moment. Zeilen naar beneden,maar de wind nog in je hoofd en zoeken naar een ligplaats met de wind uit - en de zon in de kuip. En als dat allemaal lukt, is het nagenieten in de kuip met nieuwe uitzichten.

Greetje Dekker Kaskelot www.greetje.com

U i t B u i t e n l a nd s e B l a d e n

uit de boekenkist De Noordzee rond Fotograaf Dolph Kessler (winnaar van de Zilveren Camera 2009) reisde de afgelopen jaren rond de Noordzee. In zijn nieuwe fotoboek neemt hij ons mee langs de kusten van Nederland, Duitsland, Denemarken, Noorwegen, de Shetland eilanden, Schotland, Engeland en België en laat, met zijn speciale manier van kijken, voor veel Kustzeilers bekende plekjes zien. In dit prachtige fotoboek legt hij vast welke veranderingen in het landschap het gevolg zijn van menselijke ingrepen en processen. Behalve 110 full page foto’s bevat het boek een essay van Gerrit Zwier. Omvang 208 pagina’s, Formaat 24x30 cm Prijs €35,- Te koop via www.homeofartbooks.nl of in de boekhandel Immy Timmerman

29

Afgemeerd

Herdruk van “Het Journaal van de Takebora” In “Zeemagazijn”, het ledenblad van de “Vereeniging Nederlandsch Historisch Scheepvaartmuseum” kondigt mevrouw Elisabeth Spits, conservator van het museum, een herdruk aan van het bekende boek van kolonel Hans Maurenbrecher. Veel Kustzeilers zullen het boek, dat al lang alleen nog antiquarisch te koop was, in hun bezit hebben. Het boek was destijds geïllustreerd met tekeningen van Pieter Kuhn, bekend van “Kapitein Rob”. Maurenbrecher heeft tijdens zijn dramatisch verlopen tocht om de wereld veel dia’s gemaakt, die door de familie aan het Scheepvaartmuseum zijn geschonken. De herdruk zal met deze beelden worden geïllustreerd. “Het Journaal van de Takebora” verschijnt op 1 november en is ook in “Het Pakhuys”, de winkel van het museum, te koop. Jasper Bruinsma

Renovatie Nab Tower “Cruising” van september j.l. meldt dat Nab Tower, een belangrijk punt voor de navigatie in de oostelijke aanloop van de Solent, gerenoveerd zal worden. De toren is gebouwd in 1918 en in 1920 voorzien van een licht als vervanging voor het Nab lichtschip. Nab Tower is in verval, “following almost a century of battling the elements”. Verwacht wordt dat het werk volgende zomer kan worden opgeleverd.

Charleston Harbour te koop Eveneens in “Cruising” het bericht dat de haven van Charleston in de aanbieding is; volgens het artikel een zeldzaam stuk maritieme geschiedenis aan de zuidkust van Cornwall. Charleston is een van de weinige havens in het UK, die nog in particulier eigendom is. Het aanbod omvat niet alleen de haven, maar ook het aanliggende strand. In de aanbieding zit eveneens de Square Sail Shipyard en zelfs twee dwarsgetuigde schepen. Geïnteresseerden kunnen e.e.a. bekijken op www. firstpeninsulamarine.co.uk/charlestonharbour Daarna, dus ook als men niet wordt gecontroleerd, is men vrij naar elke haven in Duitsland te gaan. Wij kwamen er met een waarschuwing van af. Voor ons

was dit nieuw. We hadden daar nog nooit van gehoord. Voor nader onderzoek doorgestuurd naar onze vaste medewerker Jasper Bruinsma, Oostzeekenner, red.

Ten Miles a Day Keeps the Doctor Away Aldus de kop van het hoofdartikel in “Yacht” van medio september j.l. Zeilen doet de mens goed. Als de lijnen los gaan, neemt de zeiler afstand van de dagelijkse arbeid en geeft zich over aan onthaasting. Daar is weinig discussie over, maar het positieve effect wordt nog altijd onderschat, aldus de schrijver en het maakt daarbij niet zoveel uit of het om een dagdeel gaat of om een tocht van dagen of weken. Er was recent zelfs een gerechtelijke uitspraak die de stelling ondersteunt. Een werkneemster, uitgeschakeld door een “burn out”, begaf zich naar Kroatië voor een zeiltocht. De werkgever ontsloeg haar op staande voet. Ten onrechte aldus het “Landesarbeitsgericht” in Düsseldorf. De behandelende arts had de patiënte uitdrukkelijk de zeiltocht aanbevolen en de rechters volgden de argumentatie van de medicus. Daarmee is er jurisprudentie: “Segeln is Balsam für die Seele”. NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

jasper bruinsma

Onverwachts bezoek van zeekatten

volledig te danken aan de zeer goede broedval in 2011; bijna 70% zijn eenjarige kokkels. Dit betekent dat er de komende jaren voldoende voedsel is voor vogels die afhankelijk zijn van de schelpdieren om de winter door te komen, zoals de scholekster en de kanoetstrandloper. (Bron: www.waddenvereniging.nl)

Koersvast

anky woudstra - kort nieuws

28

31

ankerketting

roschmarine introduceert naast de standaard Grade 30 ankerketting nu ook de aqua4 (grade 40) en de bijzondere aqua7 (grade 70) ankerketting.

VOORDELEN: • HOGERE TREKSTERKTE • MINDER GEWICHT • MINDER VOLUME • KLEINERE SCHALMMAAT • OpTIE; GROTERE EINDSCHALM

www. roschmarine.nl telefoon: 075 - 621 80 72 info@ roschmarine.nl zie website voor dealerlijst

Zorgeloos ankeren

nummer 1: • BetrouwBaar

(volgens Sail Magazine & Yachting Monthly)

• ongekende houdkracht • geBruiksvriendelijk De nieuwe generatie SHHP* ankers, altijd snel ingravend met ongekende houdkracht.

J

an van Aalst en zijn echtgenote hadden, zoals zij in de vorige Drietand berichtten, een onverwachte ontmoeting met de Duitse douane. Dat verwacht je niet, dat je komende van Bornholm, behorend tot Denemarken, en binnenkomend in Duitsland (beide landen EU-lid) de verplichting hebt om, met de 2e vervangingswimpel in het want, een voorgeschreven haven aan te lopen. Als je een haven aan de Noordzee aanloopt, kun je uit een niet EU-land komen, maar de Oostzee is geheel omgeven door EU-landen (uitgezonderd Rusland). Wij hebben sinds eind 2007 een vaste ligplaats in Grömitz in de Lübecker Bucht. Ik zie regelmatig een auto van de “Zoll” rondrijden op het terrein van de jachthaven en de beambten over de steiger lopen, maar ze hebben, ondanks onze “king size” Nederlandse driekleur nog nooit bij ons aangeklopt. We zijn in de afgelopen jaren in Duitse havens wel gecontroleerd op paspoorten, op de bemanningslijst en op de werking en de vergunning voor de marifoon. Er zijn in de verslagen van Kustzeilers meldingen van controles in Duitsland op ICC en ICP, maar niet van een confrontatie met de Duitse douane zoals Jan van Aalst overkwam. Op de site van de Duitse “Zoll” werd ik niet veel wijzer; ik heb mijn licht daarna opgestoken bij de hoofdhavenmeester in Grömitz. De “Zoll” komt dagelijks langs in de jachthaven en ze informeren dan bij hem of er nog iets bijzonders is te melden en dat is er naar de

www.swi-tec.nl

*Gecertificeerd Super High Holding Power Anker

Douane problemen in Duitsland

Alles om aan/van boord te komen, kijkt u eens op onze website.

www.jachtaccessoires.nl Doet u een bestelling via onze website, vult u dan dit kenteken in: drietand 2012/13 bij overige aantekeningen, en u ontvangt een leuke attentie bij uw order in 2012/13. D E

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

SwissTech Benelux- Warns - tel. 0514-682264 - [email protected]

e e n bijzonde r e

J asper Br uinsma

mening van de havenmeester nooit. Ze lopen wat rond; volgens de havenmeester speuren ze naar zwart geld en zwart werk. Ik heb ze zelf zien controleren bij de bouw van een hotel. Ze hadden bij de havenmeester een voorraad brochures achtergelaten: “Merkblatt über Zollbestimmungen für Schiffsführer von Wasserspotfahrzeugen”, maar er was nooit iemand die daar enige belangstelling voor toonde, hij moest er even naar zoeken “im Tresor”. Het betreffende boekje is in zeer ambtelijk Duits gesteld; de voorschriften betreffen ”einfuhrabgabeplichtige Waren”; dat zijn zaken die aangeschaft zijn in derde (niet EU) landen en waarvoor geen invoerrechten zijn betaald en verder waren die taxfree zijn ingekocht in EU-landen. Als je zulke zaken aan boord hebt, ben je verplicht om je aan te melden bij de eerste aan te lopen haven met een “Zollstelle”; tot het moment van afhandeling dient ononderbroken het “Zollzeichen” (de wit-zwart-witte wimpel) te worden gevoerd. In bijlage 1 wordt de begrenzing van het Duitse kustgebied exact aangegeven d.m.v. coördinaten, in de Oostzee beginnend bij de Deens-Duitse grens door het Flensburg fjord, tot een punt halverwege Möns Klint en Darszer Ort. Tot dat punt grenst het Deense territoriale gebied direct aan het Duitse, daarna divergeren de lijnen. Komende van Bornholm en varend naar Duitsland passeer je water dat niet tot het territorium van één van beide landen behoort. In bijlage 2 worden de plaatsen voor “Zollabfertigung von Wassersportfahrzeugen” opgesomd en dat zijn er heel veel. Onze thuishaven Grömitz wordt genoemd onder Heiligenhafen, maar Lohme staat nergens genoemd. Het lijkt er dus op dat je in Duitsland een probleem kunt krijgen als je een haven aanloopt die niet op het lijstje staat. 

Te Koop: Vancouver 32 – “Volcmar van Campen” Klaar voor nieuwe tochten. Geweldig zeeschip (vestzak oceaankruiser), In uitstekende staat van onderhoud. Onderwaterbehandeling met Gelshield in 2011 met schriftelijke garantie van International. Nieuwe buiskap 2012. Meer informatie op www.vancouver32.com J.D.Gunnink [email protected]

NOVEMBER 2012

D E

D R I E TA N D

LEDEN V OOR LEDEN

30

mIchelle BlaauW – knrm

H

oed u voor de zwarte mannen van de Douane! U bent op een stralende dag lekker op de Noordzee aan het varen, u krijgt ongevraagd bezoek van vervaarlijk uitziende lui in zwarte pakken, duidelijk gewapend, die met een rubberboot komen aanstuiven en vragen of ze even aan boord mogen komen. Geïntimideerd bent u dan al. Of ze even uw papieren mogen zien. Die hebt u natuurlijk allemaal aan boord en ze liggen allemaal bij elkaar voor het grijpen, toch? Ze twijfelen aan alles: bent u het wel? Even bellen of er nog boetes of belastingschulden uitstaan, misschien bent u zelfs wel voortvluchtig! Uit welke haven bent u vertrokken en waar bent u naartoe onderweg? Is dit uw boot wel? Hebt u over uw boot wel BTW betaald? Bent u eigenlijk wel in staat om hier te varen? Hebt u die marifoon al lang? Weet u de roepletters uit uw hoofd? Hebt u voor die marifoon ook een bedieningscertificaat? Wanneer hebt u voor het laatst diesel ingenomen? Is dat niet toevallig rode diesel en hebt u er ook nog een bonnetje van? Ook al heb je alles keurig voor elkaar, het voelt toch niet helemaal prettig. De mannen van de Douane doen natuurlijk ook gewoon hun werk en komen vast af en toe een vervaarlijke crimineel op het spoor. Ze keken – bij ons aan boord tenminste – niet in de vuile was en zochten ook niet naar drugs of smokkelwaar. Ze vertelden over hun moederschip (de Zeevalk van de Kustwacht) en klaarden helemaal op toen ik vertelde over de KNRM. Ik mocht ze fotograferen voor dit stukje.

S.T. Koopmans Schokkerpad 22 1081 KR Amsterdam OPUS 10.9x3.5x2.0 m 60 m² Ligplaats: Amsterdam J.J.C. de Vries Zwanenbloemlaan 258 1087 JT Amsterdam DIKKE DRUIF 8.5x3.1x1.2 m 44m² Ligplaats: IJburg P.N. Bregonje Lekerwaard 155 1824 HH Alkmaar ANNE-GRE 10.85x3.5x1.75 m 80m² Ligplaats: Hoorn

R.N.F. Hofkes Wilgendam 3 2204 AD Noordwijk BALANCE 12.4x3.75x2.1 m 81 m² Ligplaats: Enkhuizen Voorsteller: B.R. Michiels van Kessenich

De eerste Breehorn 48 heeft haar eerste seizoen gevaren. De volgende wordt voorzien van een hefkiel

Een echte warmloper De Toko heeft het hier afgebeelde fleece Jacket al vele jaren in haar programma en de leden die dit artikel al in bezit hebben, zullen het onderstaande volmondig kunnen beamen. Dit tijdloze Jacket zit heerlijk behaaglijk, is van uitstekende 100% antipilling Polar-fleece kwaliteit en ziet er ook na vele jaren en dito wasbeurten nog steeds “ship-shape” uit. Het heeft lange mouwen, een doorlopende ritssluiting, twee steekzakken en een in contrastkleur geborduurde Drietand-badge,37 waardoor het geheel bij 41 uitstek geschikt is voor de Kustzeil(st)er.

uit de SCHEEPSTOKO

U kunt dit artikel, v.w.b. de leverbare maten en kleurcombinaties, alsmede de overige Toko-artikelen ook op onze website www. kustzeilers.nl bekijken. Dit is ook mogelijk tijdens de winterbijeenkomsten waar de Toko aanwezig zal zijn. Het fleece Jacket met een prijs van €65,00 en de overige Toko-artikelen kunt u bestellen door ons even te mailen: [email protected] De genoemde prijs is incl. BTW, doch excl. 44 verzendkosten. Betaling na ontvangst van de goederen.

Het fleece Jacket, een echte warmloper, dus!

D R I E TA N D

NOVEMBER 2012

H A N S A LT H U I S

Bijna binnen Einde van de reis De haveningang gepasseerd We gaan afmeren en opruimen

NIEUW!

Wachten tot het volgende tij

COLOFON

De Drietand is het verenigingsblad van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers. Het verschijnt 6 keer per jaar. REDACTIE Peter Schotman, Anky Woudstra, Immy Timmerman VASTE MEDEWERKERS Jasper Bruinsma, Jelmer Heins, Joke Bartels, Greetje Dekker, Hans Althuis, John Smit

Antoinette en Ed Eksteen Teo van Gerwen Design - Waalre WEBSITE De site van de NVvK vindt u op www.kustzeilers.nl

48

goodwin 44

Vosseleane 69 8551 ML Woudsend Telefoon 0514 592233 Fax 0514 591904 e-mail: [email protected]

BESTUUR Voorzitter Vice-voorzitter Secretaris Penningmeester Commissaris Commissaris Commissaris

Frans Dellevoet Margo Gonggrijp Nico Bernts Theo Hooning Peter Bartelts Jaap Schipper Immy Timmerman

COMMISSIEVOORZITTERS Drietand Evenementencommissie Veiligheidscommissie Commissie Zeezeiltochten 24-Uurs comité Driehoek Noordzee Jaarboekcommissie Bibliotheek NVvK Toko Websitecommissie

Peter Schotman (030) 692 58 06 Hetty Wijsenbeek (023) 563 57 73 Egenolf van Stein Callenfels (0313) 84 48 26 Paul Blaquière (074) 266 71 38 Dinand de Ridder (0251) 31 23 86 Ed Megens (020) 613 57 76 Chiel Mariën (0575) 54 54 39 Hans Althuis (038) 333 86 14 Antoinette Eksteen (0299) 42 05 73 Gerard v.d. Ploeg (024) 345 25 69

CONTACTADRES Bureau NVvK, Ruud van de Fliert, Platolaan 64, 3707 GH Zeist Email: [email protected] Telefonisch bereikbaar op (030) 693 20 79, di. en wo van 10-12 en van 14-16 uur, do van 10-12 uur. Bankrekeningnummer: ING bank 26.18.098 IBAN: NL62 INGB 0002 6180 98 - BIC: INGBNL2A

VORMGEVING:

www.breehorn.nl D E

KUSTBAKEN

Schoon schip maken en aftuigen

Lid

Iets dergelijks overkwam ons ook een paar jaar eerder in Frankrijk. Vlak voor vertrek uit Duinkerken en daarmee uit Frankrijk deden we nog gauw even de afwas. Toen kwamen er drie lui op bootschoenen (“dat is pas werkkleding!”, dacht ik nog) langs. Of ze even onze papieren mochten zien. Het eigendomsbewijs van de boot was nog maar een paar maanden verlopen, maar dat was toch fout. Bovendien Verhuisd hadden we de motor laten vervangen, dus dat was dubbel fout, want de oude motor stond nog op het M. van der Torn eigendomsbewijs. Binnenluiendijk 5 Maar dat was nog niet alles, want nu waren we vast ook nog crimineel. Zo voelden we ons tenminste wel 1621 ME Hoorn behandeld. Hadden we wel een logboek met alle havens die we hadden aangelopen? We konden niet vertrekken voordat telefonisch in Rouaan ons doopceel was gelicht. Een uurtje later (ondertussen verliep ons tij!) was alles duidelijk. Ook nu werd niet aan boord gezocht naar verdachte zaken. We kwamen er af met een “amende” oftewel een boete ter waarde van een uitgebreid etentje voor vier. Voor dat foute eigendomsbewijs. hadden het geldvoor gelukkig cash aan boord, Stevige want er werd gedreigd Breehorn bouwt al 25Wejaar schepen serieuze zeilers. schepen die erom vragen in actie te met het aan de ketting leggen van onze boot als we niet konden betalen. Pfui! zeggen ze dan in zijnDeen samenvan met lange te maken. maarvoor ookdestoer. Frankrijk. hoofdman hetUtrio heb ikseizoenen netjes een hand gegeven Elegant, en hem bedankt bijzondere ervaring. Dat verbaasde hem enigszins. Maar ik had weer materiaal voor een stukje! 

waardoor de diepgang beperkt wordt tot 1.40 m.

KUSTBAKEN

Kandidaat lid

leden Voor leden

breehorn

Hoed u voor de zwarte mannen!

(0342) 41 30 52 (0172) 50 86 40 (030) 695 73 78 (020) 644 45 61 (078) 613 86 40 (0341) 35 89 44 (0514) 53 38 52

De redactie heeft het recht redactionele wijzigingen of bekortingen aan te brengen in de aangeleverde kopij. Bijdragen moeten voorzien zijn van de naam van de auteur of de commissie, die de bijdrage aanlevert. Het accepteren van een bijdrage is geen garantie voor plaatsing in een bepaald nummer. Van geweigerde bijdragen zal de inzender op de hoogte worden gebracht. De schrijver is verantwoordelijk voor de mening die in de bijdrage wordt weergegeven. Deze mening is niet noodzakelijkerwijs de mening van de redactie of het bestuur van de NVvK, of daarmee in overeenstemming. Mochten personen, instanties of bedrijven van mening zijn schade hebben geleden ten gevolge van een publicatie, dan zal de NVvK geen vergoedingen verstrekken. Aangeboden bijdragen en beeldmateriaal moeten vrij zijn van auteursrecht. De NVvK zal geen auteursrecht vergoeden.

M37 M40 M43 M46 M54

Let OP: Wij Zijn verhuisd ! KantOOr en (WarMe) shOWrOOM

Zeldenrust 4, 1671 GW Medemblik, telefoon 0227 570700 www.deyachtinG.com de yachting; hét adres voor dé kwaliteitsschepen!