‘MIJ EEN ZORG!?’ Maak het huishouden gemakkelijker met behulp van deze tips en anekdotes!
Met dank aan Ellen List voor het nemen van het initiatief, Annemieke van Capelle voor haar vakkundige kennis en aan Aaltje Dekker-van Poelgeest voor haar levendige herinneringen.
‘Mij een zorg!?’ claimt niet de schoonmaak-wijsheid in pacht te hebben. Ze probeert enkel het huishoudelijk werk aangenamer, gemakkelijker en sneller te maken. Zorgsamen B.V. is niet verantwoordelijk voor schade toegebracht door het (niet juist) uitvoeren van de tips.
Tekst: Sherita Jager Vormgeving: Karien Ravelli Voor meer informatie: Zorgsamen Uithoorn B.V. Tel.: 0297 521 916 • www.zorgsamen.nl •
[email protected] ISBN 978-90-818712-0-4
ve
pga udso
Inho
4-7 8 - 10 5 12 - 2
aar oord duwn w e r W o Vo nde ips inses Roke ene t enpr n de k a u v e Algem r eK ame gend oonk losje e Kla d De w n a r Car v e t ame n u e k u nde D e an Kle r v De ke e r t e n m Deme apka an de De sla v r t e e h an dkam huis tes v De ba im u enten r s d r u e t e S rk zelige De ve Smoe rio’ c s ena la v - ge rgste ter Het ‘e nregis e d r woo Tref
39 26 7 40 - 4 61 48 65 62 74 66 83 76 -
Aaltje Dekker is nu honderd jaar en denkt lachend terug aan de zaterdagochtenden. ,,Soms vergat hij de wasmachine mee te
A Het is zaterdagochtend, 1946. Uit de verte komt een man aanfietsen. Op zijn bakfiets staat een wasmachine. Aaltje Dekker loopt naar de man toe en geeft hem twee gulden vijftig. Ze kent de man inmiddels, twee keer per maand huurt zij de elektrische wasmachine van hem. Ze begint meteen met wassen, want
nemen. Dan ging de hele buurt even een extra wasje draaien, haha.” Na tientallen jaren zelf het huishouden te hebben gedaan krijgt Aaltje Dekker huishoudelijke hulp van thuiszorgbureau Zorgsamen B.V. ,,In het begin vond ik het lastig om het schoonmaken uit handen te geven, maar nu zou ik niet meer zonder willen.”
aan het einde van de dag haalt hij de machine weer op. A
4
M e v r o u w D e k k e r - 1 0 0 j aa r
M e v r o u w D e k k e r - 1 0 0 j aa r
5
Van 1923 tot 1926 studeerde Aaltje Dekker aan de huishoudschool. Na drie jaar nuttig hand-
Annemieke van Capelle is docente beroepsvorming, huishoud- en verzorgingskunde en
werken, machine naaien, huishoudkunde, voedingsleer en andere vakken gevolgd te hebben
geeft al bijna vijftig jaar les.
was ze klaar om haar eigen huishouden te leiden, compleet met man en kinderen. ,,Ik werkte
,,Tot de jaren tachtig werd het huishouden traditioneel alleen door de vrouw gedaan. De taken
altijd met een vast schema. Op maandag waste ik de hele dag. Dat was een tijd-
en rollen van vrouwen en mannen lagen vast. Zij zorgde voor het huishouden en de kinderen, hij
rovende klus, want het wassen gebeurde met de hand. Op dinsdag en woens-
zorgde voor het geld. Het huishoudonderwijs werd daarom onderwezen aan meisjes en vrouwen
dag maakte en repareerde ik kleding van het gezin. Ik had op de huis-
op de huishoudscholen. Helaas verdwenen deze scholen in de jaren tachtig. Door de recessie is er
houdschool goed leren naaien. Op donderdag maakte ik
weer meer aandacht voor het huishouden. Voorheen werd alles weggegooid, nu
de bovenverdieping schoon en op vrijdag
moet het goed onderhouden en opgeknapt worden, want alles moet langer mee.
deed ik de benedenverdieping. Zaterdag
Vroeger was het huishouden heel basic. Nu heb je meer kennis nodig, wil je het
maakte ik de buitenboel schoon.” ,,Het ver-
huishouden goed kunnen uitvoeren. Doordat men niet meer standaard les krijgt
velendste klusje? Dat weet ik eigenlijk niet, ik dacht daar niet bij na. Het moest gebeuren en je had het er niet over. Ik heb veel met volle emmers water gesjouwd, om de was te doen. Dat was wel zwaar. Maar goed, ik heb het allemaal
in huishouden, werkt men veelal zoals dat thuis gezien en geleerd is. Alle ‘know how’ valt zo weg en dat is jammer. Want het voeren van een huishouding vormt de basis voor lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welbevinden, de basis voor gezondheid dus. En hierom moet het huishouden een geoliede machine zijn.”
overleefd, haha.’’ 6
M e v r o u w D e k k e r - 1 0 0 j aa r
A nn e m i e k e van C a p e l l e
7
Schappen vol flamboyante schoonmaakproducten kijken je brutaal aan. Met hun felle kleuren
Ook zijn er een aantal gouden regels voor het schoonmaken. Hiermee voorkom je overbelaste
en spannende namen roepen ze je toe: ,,Kies mij! Gebruik mij! Ik kan schoonmaken! Reinigen!
ruggen, chaos en frustratie...
Ontvlekken! Bleken! Ontsmetten! Koop mij! Je kunt niet zonder mij!”
Maak altijd een schoonmaakplan.
Begint het al te duizelen? Geen zorgen, met minder schreeuwerige producten zal het succes
Overleg, als mogelijk, met de zorgvrager over dit plan. *
hetzelfde zijn. De basisproducten, die ieder huishouden zou moeten hebben:
Plan tijd in voor extra werk. *
• Afwasmiddel
Wissel licht en zwaar werk af. *
• Allesreiniger • Chloor (of ander desinfecterend middel) • Multi- of totaalreiniger (Glassex) • Multi-ontvetter • Ontkalker • Bleekmiddel met waterstofperoxide • Soda • Groene Biotex • Was of olie 8
ale norm n n een g van ee del k a e d o s r id in e ll eld m d e z k t n e s a a v n a o Micr oek is r de same schoonm endien d l e ez ov ijd oo zel icrov en. B ek. D iet alt rove Een m nmaakdo hoef je n n te mak een mic ebruikt o n o g k o a e o h n v e sch s sc uik eldo word gebr m iet ovez et micr ruiken o kten bij et doekje ten m h b la v e n r a rvlak r het k e te g n oppe p n . p e voo e ch, ffen or o word antistatis af te sto bruikt vo ebruik je oekje is e je g roene d k doek mvochtig wordt g e o er. ed la et g je om k de doek et blauw akken. H woonkam H o b r . je s t n a rië He ld in nw bacte rbee jes e veel ir, tegelt r, bijvoo u a it ie r n te sa het in voor
Algemene tips
Doe vermoeiend of tijdrovend werk aan het begin. *
Verdeel het werk zodat je niet steeds bij elke zorgvrager hetzelfde doet. *
Houd rekening met andere hulpverleners die langs kunnen komen.
Wacht bijvoorbeeld met de badkamer schoonmaken, als er later iemand langskomt om de
zorgvrager te douchen.*
Gebruik bij hele vieze klusjes of bij allergie voor schoonmaakproducten latex handschoenen.
Werk veilig, hygiënisch, kostenbewust en milieubewust. Werk kamer voor kamer. Werk van boven naar beneden.
Algemene tips
9
Begin met stofmakend werk, daarna pas met stofverwijderend werk.
Met sopjes werk je van schoon naar vuil: een sopje dat je voor het aanrecht heb
gebruikt, kun je daarna voor de vloer gebruiken.
gen:
kenin
Aante
Werk nooit op je knieën, gebruik voor het schrobben van een vloer een
luiwagen (borstel op stok).
Stel de stofzuigerstang af op de juiste hoogte.
Lees voor het wassen het wasvoorschrift.
Zet na het schoonmaken alles op de juiste plek terug.
* Speciaal voor huishoudelijk werkers
10
Algemene tips
11
De woonkamer van de Rokende Weduwnaar Kees ert resse e t in rven n? gesto is w make u hoon n vro c ij s huis is z n n s ’ Zij er. E ’ Sind ? e n m e o en en weinig dat d plekk ik hem le u e o z k.G r wie rden re vle ,,Voo gewo en ra k , e o n vijf h in ij ies icot s. Z n t n ie a n een v r m nv l naa en he rame og we ijt do n vieze p ig a t k het luk het Kees et ge h r ken in gt, a n a e rbren hebb er, w o n m o e a d t k ag kat woon leefde d in. De weer e van t lt e e h hun z e e wil ed zijn d odig ste g eren der n d groot n n o o w w een ar de heeft n. Ma e d r . wo t uit.. baar og nie n ld were
12
W o o n k am e r
13
De vitrage, eens helder wit, heeft een vieze gele kleur. Ook de over-
Nu de gordijnen eraf zijn, zie je dat de oude verwarming van Kees erg stoffig is. Je hangt een
gordijnen, waarschijnlijk ooit kleurrijk gebloemd, hebben een gele waas.
vochtige theedoek achter de verwarming en blaast met de föhn al het stof er uit. Doordat de
,,Zie je! Alle kleur is uit mijn leven verdwenen sinds mijn vrouw er niet meer
theedoek vochtig is, blijft het stof er aan plakken.
is!’’, snikt Kees. Je stelt voor om de kleur in zijn leven terug te brengen door
De kunststof vensterbank stof je klamvochtig af met een
de vitrage en de gordijnen eens te wassen.
microvezeldoek. Doordat het doekje vochtig is, dwarrelt
De haakjes van de gordijnen kun je laten zitten. De bovenkant van de gordijnen kun je namelijk in een kussensloop stoppen, die je dichtbindt met een elastiek. Je wast de gordijnen op 40 °C in een kreukherstellend was-
het stof niet weg. De marmeren vensterbank stof je ook klamvochtig af, en wrijf je daarna op met witte wrijfwas.
programma met een bontwasmiddel. De vitrage was je op 30 °C op het wol-
De kunstbloemen op de salontafel
wasprogramma. Bij het wassen van de vitrage stop je een kunstgebittablet in
zijn ook erg stoffig. Je laat ze weer
de trommel, om de aanslag weg te halen. Je hangt de gordijnen en vitrage weer
bloeien door ze buiten met een föhn
op als ze nog vochtig zijn.
schoon te blazen. Ze zien er weer als
De versleten sprei op het bed van Kees leg je in een badkuip met warm water
nieuw uit.
en wasmiddel. Als je de sprei in de wasmachine wast, heb je kans dat deze uit elkaar valt. 14
W o o n k am e r
W o o n k am e r
15
De ramen buiten trek je verticaal droog, de ramen aan de binnenkant horizontaal. Als je een streep ziet, weet je meteen of het aan de binnen- of buitenkant van het raam zit. Kleine raampjes droog je na met een microvezeldoekje, dat werkt beter dan een (oude en harde) zemen lap. Hierna maak je de raamkozijnen buiten schoon met hetzelfde sopje. Je ziet dat de tegels van
Het licht in het leven van de Rokende
de voortuin verkleurd zijn: er zit groene mosaanslag op. Je stelt voor om de volgende keer de
Weduwnaar breng je terug door de ramen goed te
tegels te schrobben met azijn en heet water. Zo droogt de aanslag in, en kun je deze een paar
lappen.
dagen later gemakkelijk opvegen.
Je maakt van allesreiniger, glansspoelmiddel en warm water een sopje. Gebruik geen spiritus of totaalreiniger. Spiritus maakt de ramen zacht en een totaal- of multireiniger laat een blauwe waas achter.
16
W o o n k am e r
W o o n k am e r
17
De glans in het leven van de Rokende Weduwnaar breng je ook terug. Je zet zijn leren bank in de was. Om de bank weer een mooie glans te geven laat je de schoenencrème (zwart, als het een zwarte bank is) of leerwas zacht worden door de was een paar minuten in een glazen kommetje in de magnetron
Kees’ houten tafel is nog mooi, maar zit vol met
op te warmen. Dit wrijf je er goed in. Vervolgens behandel
kringen. ,,Van mijn tranen, ik heb zoveel gehuild toen
je de opgewreven bank na met warme katoenen doeken
mijn vrouw stierf!’’ Je kunt de kringen behandelen met
(of oude panty’s) om de restjes was weg te halen. Ook pure
olie of gesmolten boter. Dit ‘polijst’ je er goed in met
houten meubels kun je makkelijker in de was zetten als je
een kurk.
deze eerst opwarmt. Maak het meubel wel eerst stofvrij.
Zijn kunststof keukentafel zit ook onder de vlekken. Gelukkig heeft Kees autowas. Hiermee kun je de tafel oppoetsen. Zilverpoetsspray werkt nog beter.
18
W o o n k am e r
W o o n k am e r
19
Kleine vlekken op de beklede lievelingsstoel van Kees kun je schoonmaken met een multi- of totaalreiniger. Probeer het wel eerst op een klein plekje om te kijken hoe de stof er op reageert. Grote vlekken op een tapijt, beklede stoel of bank maak je eerst met een wolwasmiddel schoon. Wolwasmiddel tast de stof niet aan. Daarna neutraliseer je de vlek met water en azijn. Aan de buitenrand van de vlek strooi je talkpoeder. Het talkpoeder neemt vocht op. Zo krijg je geen kringen.
Kees heeft op het tapijt een aantal kaarsvet vlekken. Om het kaarsvet op te nemen leg je keukenpapier op de vlekken, en strijk er je overheen.
Lichaamssappen (plas, poep en braaksel), in dit geval van de incontinente katten, behandel
Het kaarsvet wordt vloeibaar, en trekt in het keukenpapier.
je bijna op dezelfde manier als andere vlekken. Voor
De koperen deurklinken van de Weduwnaar poets je schoon met
lichaamssappen gebruik je groene Biotex en koud water
koperpoets. Als je geen koperpoets hebt, kun je ook blauweWC-eend
in plaats van warm water en wolwasmiddel. De nabe-
gebruiken. Daarna behandel je de deurklink met witte wrijfwas om
handeling is hetzelfde als bij andere vlekken. Wil je
aanslag in de toekomst te voorkomen.
voorkomen dat de katten het weer op dezelfde plek doen, strooi er dan gemalen koffie overheen. Koffie neemt overigens ook de geur weg.
20
W o o n k am e r
W o o n k am e r
21
De natuurstenen vloer van Kees maak je schoon met groene zeep. Met ieder ander middel los je het kalk van het natuurproduct op, waardoor de vloer dof wordt en je kringen krijgt. De houten vloer in de keuken dweil je met een klamvochtige dweil en warm water. Meneer Kees is kaal, maar zijn katten hebben nog een volle bos. Helaas valt hun vacht geregeld uit. Bij het stofzuigen kun je een pantykousje om de kop van de stofzuiger doen. De panty wordt statisch en trekt de kattenharen aan. Ook als je kleine dingen kwijt bent, zoals een
De antieke kasten van Rokende Kees kraken wel eens, zegt hij. ,,Ik schrik altijd zo erg! Volgens mij is het de geest van mijn vrouw die op bezoek komt…” Je zet een kommetje water in de kast om het hout minder droog te maken, waardoor het niet meer samentrekt. De deuren zijn geel van de nicotineaanslag. Meneer wil graag helpen schoonmaken en heeft een sopje met vloeibaar schuurmiddel gemaakt. Je vertelt hem dat vloeibaar schuurmiddel eigenlijk nooit gebruikt mag worden, en vooral niet op zachte oppervlaktes zoals deuren. Bij het gebruik van vloeibaar schuurmiddel of een schuurspons, krijg
gehoorapparaat of contactlens, kun je stofzuigen met een
je krassen. De deur neem je dus af met ammoniak en water.
pantykousje er om heen. Zo vind je ze snel, en verdwijnen ze niet
Hiermee verdwijnt de aanslag.
in de stofzuigerzak. Tijdens het stofzuigen zet je de buitendeur open. ,,Zo wordt ik verkouden!” roept Kees. Je vertelt hem dat het belangrijk is om te ventileren en dat een warme vochtige ruimte moeilijker te verwarmen is, dan koude droge lucht. Uiteindelijk is de woonkamer makkelijker te verwarmen en minder ‘droog’, als de ruimte
van zijn favoriete programma’s. Bij het verplaatsen van zijn zware stoel, zie je dat deze afdrukken in het tapijt heeft achtergelaten. Leg er een aantal ijsblokjes op, hierdoor komt het tapijt weer ‘omhoog.’
regelmatig wordt geventileerd. 22
Als laatste neem je het telefoontoestel af met een doekje met spiritus. Ook neem je de televisie hiermee af zodat Kees weer in alle rust kan genieten
W o o n k am e r
W o o n k am e r
23
Net als je klaar bent laat kat Karel nog even een afscheidsgroet achter.
Meneer Kees is enigszins opgebloeid. Als je weg gaat vraagt hij wat je van zijn kledingcombina-
Hij geeft over op de deurmat. Strooi er wat gemalen koffie overheen.
tie vindt. Hij heeft een wit overhemd, een nette zwarte broek en een paar lakschoenen klaarge-
Het braaksel wordt opgenomen door de koffie. Zo kun je de koffie
legd. Hij gaat vanavond voor het eerst sinds lange tijd weer naar de wekelijkse klaverjasavond,
gemakkelijk wegscheppen. Ook neemt koffie de geur weg
besloot hij net. Zijn kleding is prachtig, vertel je hem. ,,Ik wilde deze stropdas om doen, maar
(hygroscopische werking).
daar zit een vetvlek op.” Je vraagt of hij ossengalzeep heeft, om de vetvlek te verwijderen. ,,Wat voor zeep? Nee, dat heb ik niet. Ik kies wel een andere uit.” Ondertussen poets je de
De gebruikte schoonmaakdoeken leg je in een sopje met
vlekjes op zijn nette broek een beetje op met azijn en water. Alleen de lak-
kokend water en wasmiddel. Op deze manier weet je
schoenen zijn nog een beetje vies. ,,Maar ze zitten zo lekker, en mijn vrouw heeft ze voor
zeker dat de doeken bij de volgende schoonmaak-
me gekocht, ik kan ze toch niet weggooien?’’ Met een beetje totaalreiniger laat je ze weer
beurt schoon zijn.
glimmen. Kees is erg blij met zijn ‘nieuwe’ woonkamer. ,,Nu kan ik de heren van de klaverjasclub de volgende keer bij mij thuis ontvangen!”
24
W o o n k am e r
W o o n k am e r
25
