met behulp van stroomtransformatoren. In het Engels

13 augustus 2004 - 55e jaargang no. 32

Medewerkers in de ‘safe work zone’ in de Main Switchyard. De zone is afgebakend met rode barricade - tape. De veiligheidsaardingen zijn aangebracht voor deze kritische job.

In de Main Switchyard te Paranam vindt de distributie van elektrische energie plaats. Hier wordt de elektrische energie die wordt verkregen uit Afobaka gedistribueerd naar de N.V. EBS en onze raffinaderij. De distributie van elektrische energie die via een dubbel circuit - transmissielijn vanuit Afobaka naar Paranam wordt getransporteerd, is erg belangrijk voor de verschillende klanten van het Powerhouse. Hiervoor is er apparatuur geïnstalleerd die zorg draagt voor de regeling en beveiliging van het elektrisch netwerk.

Er kunnen storingen optreden en het is de bedoeling dat alleen het gestoorde gedeelte van het elektrisch netwerk wordt afgeschakeld. Daarnaast moet er alles aan gedaan worden om storingen te voorkomen door conditiebewaking en preventief onderhoud. Om hoge spanningen en stromen te kunnen meten, moeten deze eerst worden getransformeerd of omgezet naar meetbare grootheden. Hoge spanningen worden getransformeerd door middel van spanningstransformatoren, terwijl de stromen worden omgezet met behulp van stroomtransformatoren. In het Engels 1

Bauxco Nieuws no. 32, 13 augustus 2004

De oude Current Transformer wordt gedemonteerd door E/I Maintenance - medewerker Dennis Afoema.

worden deze PT of potential transformers, respectievelijk CT of current transformers genoemd. De PT’s en CT’s in de Main Switchyard zijn in de begin jaren zestig geïnstalleerd. Bij inspecties, voornamelijk door de verzekeringen, is aanbevolen om deze ‘uit te wisselen’ vanwege het feit dat ze aan het einde van hun levensduur zijn. In juli dit jaar is een aanvang gemaakt met het uitwisselen van de PT’s en CT’s. Dit wordt ook gedaan om de betrouwbaarheid van het elektrisch netwerk te verhogen. Er is samen met de fabrikant ABB gekeken naar alternatieven, aangezien de huidige typen PT’s en CT’s niet meer

gemaakt worden, maar zijn vervangen door nieuwe ontwerpen. In totaal moeten er vijftien CT’s en elf PT’s worden vervangen. Op donderdag 5 augustus j.l. werden twee CT’s van de West - transmissielijn vervangen. Aangezien de CT’s een massa hebben van ongeveer twee ton, moet er een kraan worden ingezet om deze job te doen. Daarnaast mogen er geen beschadigingen optreden aan het isolatiemateriaal van de CT’s, omdat ze onder een hoge spanning werken. De isolatiekwaliteit moet te allen tijde worden gegarandeerd. Het monteren van de nieuwe CT’s moet op een deskundige manier gebeuren en hier zijn tijd en geduld voor nodig, waarbij de juiste procedures van de fabrikant moeten worden gevolgd. Uiteraard worden bij een zo’n job verschillende veiligheidsprocedures in acht genomen. Het gaat om procedures zoals voorgeschreven in Alcoa’s Standard 32.60, het toepassen van de Tolov regels (Tag Out Lock Out Verification)en de gangbare Suralco veiligheidsprocedures. Als de CT’s zijn uitgewisseld worden er metingen gedaan ter verificatie om er zeker van te zijn dat alles goed is aangesloten. Daarna worden de betreffende CT’s vrijgegeven aan de Power Operations. Het Powerhouse streeft ernaar om voor het eind van dit kwartaal alle PT’s and CT’s van het 161 kV net in de Main Switchyard te Paranam te vervangen. Deze job wordt uitgevoerd door medewerkers van het Powerhouse. Voor het inzetten van kranen wordt assistentie gevraagd van Port Operations.

Lock en tag van een scheidingsschakelaar of disconnect.

2 Bauxco Nieuws no. 32, 13 augustus 2004

Dat het met de productiviteit in de verschillende areas de goede kant opgaat, toont de grafiek, één van de resultaten van de Work Sampling die onlangs gehouden is in Paranam Operations. ,,Het kan nog beter”, zegt Steven Hughes, Jr. Civil Mechanic, die voor het eerst als observer in een productiviteitsmeting heeft geparticipeerd. Volgens hem moet het doel van een work sampling beter uitgelegd worden aan de medewerkers. Hij heeft het idee dat de observaties worden beschouwd als voorloper op nieuwe maatregelen die tegen de werknemers getroffen zullen worden. ,,Als de voorlichting intensiever wordt, zullen de werkers er positiever tegenover staan en worden de resultaten beter.” Het management gaat ervan uit dat een ieder tijdens de sampling zijn werk doet zoals men gewend is. Het is dus niet zo dat er gevraagd wordt naar een grotere inzet tijdens de productiviteitsmeting. Het team van observers voor de Work Sampling wordt telkens ‘opgefrist’ met nieuwe leden. Dit wordt gedaan om kennis rond het sampling – gebeuren te verbreiden. ,,Het is een enerverende taak, maar erg leerrijk”, zegt Steven Hughes. Bij de observaties kom je erachter hoe het bedrijfsproces in elkaar zit en word je

je bewuster van de bijdrage die van je gevraagd wordt, vindt hij. Bij de start van de Work Sampling – periode op 12 juli j.l. hebben de nieuwe observers alle twintig vastgestelde routes doorgelopen voor de oriëntatie op hun taak. Bij elke route die een kwartier tot twintig minuten duurde, moesten ze afturven wat ze zagen aan componenten die van belang zijn om de productiviteit vast

te stellen. De data die de observers in drieënhalve dag hebben verzameld tijdens de 32 tot 36 km lange voettocht, hebben een overall progress in de productiviteit laten zien. De stijging ten opzichte van oktober vorig jaar was 6.02% en de productiviteit staat nu op 53.72% (zie Bauxco Nieuws no. 29) Dit is het

resultaat van de uitvoering van het actieplan dat was opgezet na de work sampling van november 2003. Gelukkig een positief resultaat, zegt Steven Hughes die zich nu al voorbereidt op de sampling van november. Hij zal het Work Sampling Team de suggestie doen het toegepaste systeem enigszins te verlichten. ,,Het is geen kleinzerigheid, maar omdat het systeem erg veel vergt van de observers, zou dit de uitslag negatief kunnen beïnvloeden. Door vermoeidheid kan de verleiding groot worden om er met de pet naar te gooien.” Het probleem zou volgens hem kunnen worden op-gelost door meer observers in te zetten, zodat de tijd van het lopen kan worden ingekort en de kans op negatieve beïnvloeding van het resultaat wordt verkleind. Maintenance Planner Hendrik Ranoesetiko, die de sampling coördineerde, noemt de mening van Steven eerlijk en positief, ‘en dat is goed’. Hij geeft aan dat haast iedereen heeft geklaagd over pijn in de voeten en de observers om ‘zachtere’ schoenen hebben gevraagd. Als volgens hem het voorstel gerealiseerd wordt om meer observers in te zetten, zou de ‘druk op de voeten’ verminderd kunnen worden.

3 Bauxco Nieuws no. 32, 13 augustus 2004

Eén van de twee transformatoren die de nieuwe substation S46 in area 045 zal gaan voeden, werd op vrijdag 6 augustus j.l. onder spanning gezet om te testen of hij voldoet aan de eisen die HATCH en Suralco hebben voorgeschreven aan de fabrikant. S46 wordt dus gevoed door twee transformatoren (2500 KVA) waarvan één de volledige capaciteit kan dragen. De functie van de transformator is om de spanning die Powerhouse stuurt van 13.8 KV te transformeren naar 480 V die nodig is om de nieuwe systemen te voorzien van energie. S46 zal voornamelijk het volgende equipment van energie voorzien: Ä de tien agitators van de nieuwe agglomerators (precipitator tanks), Ä de tien cyclone feed – pompen, Ä de acht needle tank - pompen, Ä nieuwe verlichting, en Ä power supply voor lasmachines.

Bij de south cyclone building in Precipitation is men reeds zo ver dat de cyclone housing/chute kon worden geïnstalleerd. De cylones zullen heel binnenkort op de chute worden bevestigd. Deze chute vangt de hydrate op die de cyclone verlaat and stuurt die door (via de needle tanks en pompen) naar de afdeling Calcination. De cyclones nemen de taak over van de huidige primary tanks en zorgen voor een veel betere classificatie, waardoor men in staat zal zijn om zelfs hydrate met een solids van 1000 g/l. te sturen naar de nieuwe panfilters in area 050. Elk van de drie cyclone buildings zal bestaan uit drie clusters van vier cyclones. De north cyclone building clusters hebben elk vijf cyclones.

SOUTH CYCLONE BUILDING 4 Bauxco Nieuws no. 32, 13 augustus 2004

Alcoa World Alumina LLC heeft op maandag 9 augustus mijnfaciliteiten om het erts te winnen. j.l. de ondertekening van een joint venture “We think it is important overeenkomst met Newmont that this be viewed in bekend gemaakt, op basis perspective,” zegt John waarvan Newmont exploratie Sibly, President Global naar goud zal verrichten. Als Manufacturing, Alcoa World de exploratieresultaten het Alumina and Chemicals. staven, zal Newmont de “While we are pleased to haalbaarheid van de start van have this opportunity to goudwinningoperaties in work with newmont, the Suriname vaststellen. Het success and magnitude of gaat om concessies van gold exploration projects Suralco waarin goudare difficult to predict. In voorkomens zijn ontdekt. addition, this is a very long Newmont heeft haar term project with minimal hoofdkwartier in Denver financial impact in the near (VSA). Ze is ’s werelds term.” voornaamste goudmijnbouwmaatschappij en de grootste archief Nassau-concessie In ruil voor haar investering, goudproducent met exploratiewerkzaamheden en aanzienlijke bezittingen in operational management van vijf continenten. Newmont het proces zal Newmont kunnen participeren in het zal aan het eind van de exploratieperiode, die aandelenkapitaal van de potentiële goudoperatie. maximaal zes jaar zal duren, een haalbaarheidsstudie Newmont en Alcoa tillen beide zwaar aan duurzame completeren met een beschrijving van de ontwikkeling. goudreserves en de aard en omvang van

Pathway to Performance is de titel van een boek over het Alcoa Business System, dat geschreven is door Keith Turnbull, één van de ‘founders’ van ABS. Alcoa Chairman Alain Belda deed hem het verzoek het boek te schrijven, omdat hij zeven jaar aan research gedaan heeft en zich volledig heeft toegewijd aan het doorvoeren van ABS in de onderneming. In de Chairman’s Letter geeft Belda aan dat het boek een gestandaardiseerde uitleg van ABS geeft en een ‘map’ van theorie en praktijk is die de kern van dat excellente systeem vormen. “He made us see how the parts of our business are

connected and made us understand that profitable growth and sustainability can only happen if we improve the whole system, not just parts of it”, schrijft de Alcoa Chairman in zijn voorwoord. ABS is ongeveer acht jaar geleden geïntroduceerd. Het is een geïntegreerd geheel van principes en tools om zaken company-wide te managen. ABS leidt tot voortdurende verbeteringen op het gebied van kosten, kwaliteit en snelheid. De publicatie van Pathway to Performance past in het kader van ‘continuous learning’, de sleutel tot niveauverhoging van het business systeem.

5 Bauxco Nieuws no. 32, 13 augustus 2004

Wij feliciteren in deze editie vier jubilarissen, twee die dertig jaar hun krachten geven aan ons bedrijf, en twee die dat vijfentwintig jaar doen. Suralco is hen zeer erkentelijk voor hun inzet. Wij wensen hun een prettige en succesvolle voortzetting van hun loopbaan toe. Rajenderpersad Girdhari trad op 5 augustus 1974 in dienst. Hij is nu Sr E/I Mechanic in Precipitation.

Salino Kartodikromo was op 5 augustus j.l. 30 jaar in dienst. Hij is Sr General Mechanic in het Powerhouse.

Ray Lashley, General Mechanic in de Machine Shop, herdacht op 6 augustus j.l. zijn 25-jarig jubileum. Dewperkash Bhagwandin, Thermal Power Superintendent, was op die dag ook 25 jaar in dienst.

Ons bedrijf gaf toestemming voor gebruik van het Redi Doti – zwembad te Paranam voor zwemlessen aan kinderen van basisscholen in de omgeving. Suralco deed dit ter ondersteuning van één van de beleidsdoelen van het Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling, n.l. intensievere aanpak van de jeugdsport. Ons bedrijf zorgde ook voor transport van de kinderen naar het zwembad. Leerlingen van de Heilig Hart-, de Einaar-, de Djiamatul Islamia-, de B.O. Fajalobi en de Giovanni Montinnischool hebben vanaf 1 maart dit jaar les gekregen en in de eerste week van augustus examen gedaan. Suralco’s Managing Director Warren Pedersen en Minister Walther Sandriman van het MINOV waren bij de uitreiking van diploma’s aanwezig. 6 Bauxco Nieuws no. 32, 13 augustus 2004

Donkere energie - zo’n 70 procent van de energie in het heelal - blijkt zich verbazend netjes te gedragen. Daarmee lijkt het wel erg veel op de kosmologische constante die Einstein aanvankelijk aan zijn vergelijkingen toevoegde - om hem vervolgens weer te schrappen.

1A supernova zoals gezien met de Wide Field Planetary Camera 2 aan boord van de Hubble telescoop.

Het is niet niks waar astronomen naar op zoek zijn. Het grootste deel van de massa in het heelal is namelijk kwijt. De zichtbare materie - sterrenstelsels en gaswolken neemt hooguit een procentje of vijf voor zijn rekening. Bij lange na niet genoeg om te verklaren waarom sterrenstelsels zo hard om hun as draaien als ze doen. Berekeningen hebben aangetoond dat daar vijf keer zoveel massa voor nodig is. Die extra 25 procent wordt donkere materie genoemd. Donker, omdat we haar met de huidige telescopen niet kunnen zien. Maar ook dat is niet genoeg. Het heelal blijkt nu, zo’n 13,7 miljard jaar na de oerknal, veel sneller uit te dijen dan op grond van de zichtbare en onzichtbare massa verwacht mag worden. Alsof er extra druk op de ketel staat. Die extra druk zijn astronomen de afgelopen jaren donkere energie gaan noemen. Zeventig procent van de energie in het heelal moet uit de mysterieuze energievorm bestaan. Kosmologen van de Universiteit van Oklahoma en die van Pennsylvania hebben nu aangetoond dat die donkere energie niet varieert, maar constant is. Donkere energie lijkt daardoor erg veel op de kosmologische constante, Lambda, die Albert Einstein in 1917 introduceerde in zijn vergelijkingen van de algemene relativiteitstheorie.

Vijf jaar later schrapte Einstein de kosmologische constante overigens weer uit zijn vergelijkingen, zeggende dat het ‘de grootste blunder van zijn leven’ was om de term ooit toe te voegen. In het tijdschrift Physical Review Letters beschrijven de onderzoekers, Yun Wang en Max Tegmark, hun analyse van een heidense berg aan meetgegevens. Zo keken ze naar de Hubble-metingen van zogeheten 1Asupernova-explosies, naar gegevens afkomstig van de WMAP-satelliet die de kosmische achtergrondstraling vastlegde, en naar de resultaten van de Sloan Digital Sky Survey. De onderzoekers tonen zich enigszins verbaasd over het feit dat de donkere energie zich zo netjes gedraagt. Als een echte kosmologische constante, zou je zeggen. Donkere energie verscheen eind jaren negentig ten tonele. Uit metingen van zogeheten 1Asupernova-explosies volgde toen dat het heelal niet langzaam steeds minder hard aan het uitdijen was, zoals onderzoekers verwachtten, maar juist in een versnelling zit. Het dijt steeds harder uit. Alsof er iemand stiekem lucht bij blaast in het ballonnetje. En niet zo’n beetje ook. De meeste onderzoekers verklaren de versnelde uitdijing met de mysterieuze donkere energie, een kracht die het tegenovergestelde effect heeft als de zwaartekracht. Die laatste zorgt ervoor dat materie neigt tot samenklonteren, en zou het uitdijen van het heelal juist moeten afremmen. Zes miljard jaar

geleden moet de donkere energie de overhand hebben gekregen, en de afremmende kracht van de zwaartekracht te niet hebben gedaan. Maar wat die donkere energie nu precies voor goedje is, daarover is allerminst overeenstemming. Het zou een mysterieuze substantie kunnen zijn, quintessence genoemd de naam verwijst naar het ‘vijfde element’ naast het klassieke kwartet water, aarde lucht en vuur. Of veroorzaakt worden door de zogeheten vacuümenergie, een gevolg van het voortdurend verschijnen en verdwijnen van deeltjes in de ogenschijnlijk lege ruimte. Of toch Einsteins kosmologische constante. En misschien bestaat donkere energie wel helemaal niet. Binnen de snaartheorie is de mogelijkheid geopperd dat er zwaartekracht uit dit heelal weglekt naar hogere dimensies, zodat het heelal minder afgeremd wordt. Het meest radicale voorstel vergt een aanpassing van Einsteins zwaartekrachtstheorie, waardoor de noodzaak voor donkere energie als sneeuw voor de zon verdwijnt. Als donkere energie een blijvertje is, zal het eind van het heelal in ieder geval gewelddadig zijn. Het zal in steeds hoger tempo uitdijen, en uiteindelijk met inhoud en al in een ‘Big Rip’ uiteengereten worden. Maar dat duurt gelukkig nog even: zo’n 20 miljard jaar.

Jacqueline de Vree NOS Online 7

Bauxco Nieuws no. 32, 13 augustus 2004

De oorzaak van de ziekte van Parkinson is nog niet ontdekt. Veroudering van de hersenen is op zich geen afdoende verklaring. Er zijn ouderen die er geen last van krijgen en er zijn ook steeds meer patiënten die er al op jongere leeftijd mee te maken krijgen. Artsen hebben vaak moeite met het herkennen van de symptomen, vooral bij de jongere patiënten. De symptomen zijn immers veelzijdig en bij haast niemand gelijk.

Hoe verloopt de ziekte De ziekte van Parkinson is niet dodelijk, de gemiddelde levensverwachting is vrijwel even hoog als die van mensen die de ziekte niet hebben. Zodra er eenmaal parkinsonklachten zijn, gaan ze niet meer weg. Door de jaren heen nemen de klachten toe. Spontaan herstel is niet mogelijk. Ook zijn er geen medicijnen die de natuurlijke aanmaak van dopamine kunnen herstellen.

De ziekte van Parkinson wordt vooral gekenmerkt door een voortschrijdende stoornis van de motoriek. De bekendste verschijnselen van deze ziekte zijn tremoren, pijnlijke spierstijfheid, bewegingstraagheid, een starre gezichtsuitdrukking en lopen met schuifelende pasjes in voorovergebogen houding.

Hoe stelt men de diagnose? De diagnose is voor de arts niet gemakkelijk te stellen. De ziekte kan niet in het bloed aangetoond worden of door het nemen van foto’s. De arts stelt zijn diagnose op basis van de klachten en het lichamelijk neurologisch onderzoek. Het uiteindelijke bewijs kan geleverd worden na het overlijden door middel van pathologisch onderzoek op de hersenen.

Hoe ontstaat de ziekte? De ziekte ontstaat door het afsterven van zenuwcellen in de hersenen. Deze zenuwcellen produceren de boodschapperstof dopamine. Dopamine is een ‘neurotransmitter’, een boodschapperstof, die nodig is om de signalen door te geven van de ene hersencel naar de andere. We hebben allemaal dopamine in onze hersenen, maar mensen met Parkinson hebben er te weinig van. Daardoor wordt de aansturing van de spieren bemoeilijkt. Tot nu zijn er alleen medicijnen die de symptomen van deze ziekte tijdelijk verminderen. De oorzaak van de ziekte is (nog) niet bekend; daardoor is genezing of voorkoming niet mogelijk, de medicinale behandeling is gericht op symptoombestrijding.

De behandeling

behandeld worden met behulp van medicijnen of met behulp van een chirurgische ingreep. Eerst en vooral wordt de medicamenteuze behandeling besproken; dit is vandaag de dag nog steeds de meest voorkomende behandeling. de chirurgische behandeling Bij patiënten in een vergevorderd stadium van de ziekte van Parkinson die vooral last hebben van overtollige bewegingen kan in een gespecialiseerd centrum door de neurochirurg een operatieve behandeling uitgevoerd worden. Door een gaatje in de schedel wordt met een dunne elektrode een klein gebied in de hersenen dat zorgt voor de vervelendste symptomen, uitgeschakeld. Ook kan een stimulator worden aangebracht die verbonden wordt met een soort onderhuidse pacemaker. Met speciale apparatuur kan dan het gebiedje precies voldoende worden gestimuleerd om de klachten te doen verminderen.

de medicamenteuze behandeling De ziekte van Parkinson kan

Eén van de behandelingsmethoden van de ziekte van Parkinson bestaat uit een operatieve ingreep in de hersenen. Met behulp van een stereotactisch apparaat (1) wordt een naald (2) in de hersenen (3) gebracht, waarmee een celgebied (4) wordt uitgeschakeld. Winkler Prins Medische Encyclopedie

8 Bauxco Nieuws no. 32, 13 augustus 2004