23-10-2009 MiddenBeemster Aanpak tussen gemeente en huurders
Duurzaam Woonbron
Even voorstellen
Jan Willem Croon, ambassadeur duurzaamheid Woonbron Ir. Bouwkunde TU Delft 10 jaar Stork contracting. 10 jaar Directeur bouw & communicatie 5 jaar Duurzaamheid & project ontwikkeling
“wil iets maken wat niemand ooit meer kwijt wil….”
Tussen gemeente en huurders Een doe gerichte aanpak • • • •
Woonbron Ambitie Meters maken Programma – – – –
Economisch Juridisch Organisatorisch Technisch
• Energy+
Introductie:
Woonbron 43.000 Betaalbare woningen
Introductie:
Woonbron • 43.000 huishoudens - 700 fte’s • 7 vestigingen in Rotterdam / Delft / Dordrecht • Jaar budget 50 milj. in onderhoud • Duurzaamheid is een kern programma • “Te Woon” concept • Denkt-Durft-Doet
Ambitie:
Strategische Motivatie • Waarborgen betaalbaar wonen • Garanderen woonkwaliteit • • • • • • •
Minimale nadelige milieu effecten Imago/reputatieversterking Keten verantwoordelijkheid (sector koploper) Continuïteit waarborgen Lange termijn risicobeperking Vooruitlopen op wet- en regelgeving Toekomstwaarde creëren
A++ 0% A+ 0% A 1% G 7%
B 7%
F 15%
Ambitie:
C 20%
Verantwoordelijkheid E 21%
D 29%
• Energie verbruik in de bewoonde omgeving is het grootste CO2 bespaar potentieel voor de laagste kosten • Gebouwgebonden CO2 uitstoot Woonbron is 190.000 Ton/jaar • Huidige bezit – 87% zonder modern isolatie glas – 71% zonder efficiënt verwarmingsysteem – 17.000 EFG label woningen • Rotterdam “heat island” effect +9,8 graden
Energiekosten
$138
$80
$32 2003
2004
2005
2006
2007
2008 2009
Ambitie:
Prioriteit
• Brede aanpak • Concrete afspraken met stakeholders • 50% CO2 reductie in 2025 • 25.000 labelstappen in 5 jaar
• 17.000 EF&G label woningen naar B • Transitie: Van kennis -> pilots -> uitvoering • Duurzaamheid: hulpmiddel in de economische crisis • Samen met de bewoners!
Bestuur:
Stakeholder afspraken: Nationaal: Schoon & Zuinig • 2020 -30% energie besparing Aedes: Antwoord aan de samenleving • 2018 - 20% energie besparing Woonbron afspraken: Gemeente: Rotterdam Climate Initiative (2007) • Jaarlijks 3% CO2-reductie, • 50% CO2-reductie in 2025 Natuur & Milieu, Woonbond & CPRW (2008) 1. Afspraken op CO2, Energie, Labels 2. Duurzaam gebruik en recycling van materialen 3. Binnenmilieu 4. Bewoners betrokkenheid (TCO/Woonlasten)
Verdeling energielabels 14000
Bestuur & Beheer:
Borging
12000 10000 8000 6000
11.661,00 8.063,00
4000
8.092,00 5.770,00
2000 2.693,00 0,00
0,00
199,00
A++
A+
A
2.596,00
0
• • • •
B
C
D
E
F
Convenant evaluaties (2x per jaar, incl CO2 & EBRD label and duurzaamheid rapport) 2 jaarlijks strategie rapport (INK,CSI, programma & PI’s) Jaarlijks rapport & planning (investeringen & PI’s) Kwartaal rapportage vestigingen (investering & labels) 1. 2. 3. 4.
CO2 monitor Vabi - Labels Duurzaamheidsbarometer GPR
G
Programma:
Naar “reguliere business” 2006: Leren, strategie plan 2007: Programma structuur and prioriteiten. Operationeel plan 2008-2010, 3% Convenant Rotterdam Climate Initiative. 2008: Pilot programma's, monitoren, stakeholderafspraken, Concern PI’s 2009: Transitie verantwoordelijkheid naar vestigingen 2010: Integratie in het primaire proces, Verbinding met bewoners.
Program:
van “In stand houden” naar “Verbeteren”. • Primaire proces CO2 reductie (2,3% max) – 500 Nieuwbouw 0,2% – 500-1000 Renovatie 0,6% – 4000 Mutatie 0,5/0,4% – 2500 Plan onderhoud 0,4% – 57000 Service 0,2% • Inkoop & Corporate 0,5% • Integrale aanpak – Rotterdam/Delft Restwarmte BV – Gebiedsvisie naar Energie neutraal – Integrale duurzaamheidsconcepten (incl. C2C) – Van “Split incentive” naar woonlasten / Total Cost of Use/Ownership – ESCO voor WKO’s & duurzame energie – 2008/2009 Energie markten voor bewoners
Kosten effectiviteit:
Investeringen & CO2 reductie 0,3%
0,4%
0,9%
0,5+0,4%
0,6%
Resultaten:
Status? Nationaal: Schoon & Zuinig • Indicatie >50% achter op schema (ECN) Aedes: Antwoord aan de samenleving • 1,1 mio EFG woningen, aanpak minder dan 1% per jaar Woonbron 1e jaar • 2008 CO2 reductie 2,25% (1,09% in programma) • 2185 label-steps (44% van doel) • Duurzaam materiaal gebruik (FSC, Cirkelstad) • Binnenmilieu (Isso, weinig voortgang) • Weinig innitiatief vanuit bewoners en VVE’s!
Ervaringen:
Meters maken • • • • • • •
Goed opdrachtgever (kennis en normen) Integrale concepten (50% reductie) Adaptatie visie (hittestress R’dam +3,4/+9,8°) Communicatie met bewoners (partner) Stakeholders & MVO Samenwerkingsverbanden Integrale aanpak – – – –
Economisch Juridisch Organisatorisch Techniek
Ervaringen:
Economisch perspectief • • • • • • •
Woonlasten benadering Huuropbrengst – WWS Investering - projectontwikkeling Vastgoed groene taxatie waarde Subsidies – EIA, DW, SDE, FP7 Financiering – ESCO’s, Groen, Bewoner/VVE’s Fiscaliteit – Aftrekbaarheid (Sale & Lease-back)
Ervaringen:
Juridisch perspectief • • • • • • •
Energie BV (ESCO-Energiek) Gemengd beheer VVE’s 50x / jaar Smart buildings Initiatiefrecht bewoners Warmtewet – NmdA – tariefstelling EPBD labels en gelijkwaardigheid Minimum energetische eis (EU-2014)
Ervaringen:
Organisatorisch • • • • • •
Organisatie transitie Integrale concept ontwikkeling Project ontwikkeling en keten management Sturen op realisatie kosten Garanties op performance Meten is weten!
Ervaringen:
Techniek • • • •
Integrale concepten Toolkit bestaande bouw Opleiding Nieuwe producten – CE-glass – Smart buildings – Climarad
• Nieuwe concepten – – – –
Alles elektrisch Dampopen bouwen Passief renovatie (Sleephellingstraat) Restwarmte voor bestaande bouw
Energy+
De uitdaging: Weerstand?
Voorbeeld: Energie verbruik PC Wii X-box Playstation
Vaxjo Sweden: meer dan 30% reductie!
Energy+ :
35%
Investeringen door bewoner 30%
% energie besparing
25%
Maatwerk advies 20%
Doelstellingen en competitie 15%
Meten is weten: W&E
10%
Installatie & woningadvies
5%
Verbruikvoorlichting
0% 0
2
Energiebox
4
6
8
10 Maanden
12
14
16
18
20
Uitdaging:
Energy+ programma • • • •
Beloningsprogramma: Energiebesparing met bewoners 2010 investering €5,4 mio in bewonersprogramma Start 7 vestigingen x100 huishoudens Doel: Help bewoners zelf 20% te besparen, dan investeert Woonbron ook in de woning (resultaat 40% besparing). • Start met potentiële Ambasadeurgroep • Samen met de buurt, scholen en MKB • Meten is weten (Smarthome domotica)
Uitdaging :
Ervaringen
• • • • •
Energy Battle = 27 – 45% Vaxjo Sweden = 35% in 2 jaar Nuon pilot Arnhem 16% Woonbron praktijk na bemetering 20% Woonbron Energy markten en bewoners programma
• Partnership met de Woonbond
De zon levert in 45 minuten meer converteerbare energie dan wij in een heel jaar verbruiken. Klimaat adaptatie?
Vragen?
