Personalia
Redactie Prof. dr. Jo Hermanns, ontwikkelingspsycholoog, is werkzaam in CO ACT Consult, Maatschap voor beleids- en organisatieadvies, en daarnaast deeltijdhoogleraar opvoedkunde aan de Vakgroep Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Prof. dr. Carol van Nijnatten, ontwikkelingspsycholoog, is hoogleraar maatschappelijk werk aan het Academisch Centrum Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen en universitair hoofddocent bij Algemene Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht. Prof. dr. Fop Verheij, kinder- en jeugdpsychiater, is hoofd patiëntenzorg van de afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie van het Erasmus MC – Sophia Kinderziekenhuis te Rotterdam. Mevrouw drs. Marianne Reuling, pedagoog, is docent aan de Vakgroep Pedagogische Wetenschappen, afdeling Orthopedagogiek, Gezin en Gedrag, van de Radboud Universiteit Nijmegen. Auteurs Mevrouw drs. I. Bakker, pedagoog, is directeur van het NIZW Dienstencentrum te Utrecht. Mevrouw drs. M.A. Berger, pedagoog, is hoofd Expertisecentrum Kindermishandeling bij NIZW-Jeugd te Utrecht. Mevrouw drs. G.C. Blokland, pedagoog, is werkzaam bij het expertisecentrum opvoedingsondersteuning van NIZW-Jeugd te Utrecht.
J. Hermanns et al. (Reds.), Handboek jeugdzorg deel 2, DOI 10.1007/978-90-313-7141-9, © 2005 Bohn Stafleu van Loghum, Houten
560
Handboek jeugdzorg deel 2
Mevrouw drs. M. Burggraaff-Huiskes, ontwikkelingspsycholoog, is werkzaam als wetenschappelijk medewerker bij K2 Brabants Kenniscentrum jeugd. Drs. Y.W. Choy, psychotherapeut, is als organisatieadviseur verbonden aan Choy consultants bv en als opleider en supervisor in de systeemtherapie aan NISTO-opleidingen. Dr. A.A.M. Crijnen, is kinder- en jeugdpsychiater bij de vakgroep Kinder- en Jeugdpsychiatrie van het Erasmus MC te Rotterdam. Prof. dr. P. Cuijpers is hoogleraar klinische psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en daarnaast verbonden aan het Trimbos-instituut te Utrecht. Drs. M. Eussen is als kinder- en jeugdpsychiater en opleider verbonden aan De Grote Rivieren te Dordrecht. Mevrouw M.M. Galama, opvoedkundige, is projectleider bij het Landelijk Steunpunt Home-Start. Mevrouw dr. J. Hellendoorn was tot 2001 als wetenschappelijk hoofddocent verbonden aan de faculteit Sociale Wetenschappen, afdeling Orthopedagogiek van de Universiteit Leiden. Drs. M.J. Kanis, pedagoog, is als gedragswetenschapper werkzaam bij Spirit! voor hulp aan jeugd en opvoeders, te Amsterdam. Dr. M. Klomp, orthopedagoog, is als universitair docent verbonden aan de afdeling Orthopedagogiek van de Universiteit Leiden. Hij houdt zich bezig met onderwijs en onderzoek op het gebied van de jeugdhulpverlening. Prof. dr. P.H. van der Laan is orthopedagoog en verbonden aan het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving en aan de afdeling Pedagogiek en Onderwijskunde van de Universiteit van Amsterdam. Mevrouw drs. R. Menger, sociaal pedagoog, is vanuit haar eigen bureau Circuit Advies werkzaam als adviseur voor jeugdzorg en jeugdbeleid. Prof. dr. J.P. van der Ploeg is emeritus hoogleraar orthopedagogiek Universiteit Leiden. Drs. W.H. Oppenoorth is beleidspsychiater van de gezinsafdeling van het RMPI (psychiatrisch-psychotherapeutisch centrum voor kind, jeugd en gezin). Mevrouw M. Pannebakker is werkzaam als hoofd van de afdeling Ondersteuning en Preventie bij NIZW-Jeugd te Utrecht.
Personalia
M. van der Reijden is werkzaam als kinder- en jeugdpsychiater in het Leo Kannerhuis in Doorwerth. Drs. Th. Ruikes, orthopedagoog, heeft sedert 1999 een adviesbureau dat zich richt op innovatie, opleiding en onderzoek in de zorgsector. Ervarend leren vormt daarbij de werkmethodiek. Drs. H.J.M. Spanjaard, psycholoog, is hoofd Praktijkonderzoek bij PI Research te Duivendrecht. Mevrouw dr. F.M.E. Slijper, GZ-psycholoog en psychoanalytica is verbonden aan het Nederlands Psychoanalytisch Instituut (NPI) te Amsterdam. Daarnaast heeft zij als vrijgevestigde een praktijk. Mevr. I. Tönis, onderwijskundige, is als adviseur/onderzoeker werkzaam op het terrein Jeugd en Preventie bij het Platform Opleiding, Onderwijs en Organisatie (PLATO), Universiteit Leiden. Drs. L. Tijhuis, klinisch psycholoog en kinder- en jeugdpsychotherapeut, is zelfstandig gevestigd te Nijmegen. In zijn praktijk doet hij groepstherapie met kinderen, pubers, adolescenten en jong volwassenen. Daarnaast is hij supervisor, leertherapeut en opleider in de groepspsychotherapie en de kinder- en jeugdpsychotherapie. Mevrouw dr. M. Smit is orthopedagoog en werkzaam bij het Bureau Nationaal Rapporteur Mensenhandel en lid van de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming. Mevrouw dr. H. Verzaal, orthopedagoog, verzorgt vanuit haar eigen bureau Ovidio trainingen, advies en onderzoek op het gebied van empowerment en is daarnaast deeltijddocent bij de Faculteit Psychologie en Pedagogiek van de Vrije Universiteit. Dr. P.M.A. Wels, GZ-psycholoog, is als universitair hoofddocent verbonden aan de afdeling Orthopedagogiek Gezin en Gedrag van de Radboud Universiteit Nijmegen. Mevrouw dr. A.M. Weterings, pedagoog en onderzoeker, is gastmedewerker bij de afdeling Orthopedagogiek van de Universiteit Leiden. Mevrouw drs. C. Wielhouwer, orthopedagoog/GZ-psycholoog, is manager van de afdeling Deeltijdbehandeling van het Dr. Leo Kannerhuis te Oosterbeek, een psychiatrische instelling voor jeugdigen met een handicap in het autistisch spectrum.
561
Register
actieve structurering
404
bijwerkingen
actuele duiding
443
Boddaertcentra
212
borderline-stoornis
319 215
advies- en meldpunten kindermishandeling (amk’s)
535, 539
152
buitenschoolse opvang plus (bso-plus)
afweermechanismen
445
Bully-Victim-programma
allochtone ouders
147
bureau halt
121
Bureau Jeugdzorg
ambulante zorg
14 276, 282 28, 257
amfetaminen
544
buspiron
552
angststoornis
316
buurtgerichte programma’s
368
anti-epileptica
551
antidepressiva
547
capabel
374
antipsychotica
545
casemanagement
351
anxiolytica
550
center-based
211
arbeidstoeleiding
410
child behavior check list (cbcl)
associatie intensieve thuisbehandeling (ait) atomoxetine
64 552
attributional retraining
67
autisme
313
basisvariant casemanagement beeldcommunicatie
358 456, 469
71
circulair causaal
523
circulair interview
528
client-centered therapie
455
clonidine
551
cluster-4-scholen
213
combigroepen
223
combinatie van een aantal specifieke variabelen
begeleid wonen
389
begeleide kamerbewoning
391
commissie harmonisatie van normen (chn)
242
begeleidingsmotivatie
411
commissie taskforce
220
behandelingscentra
171
communicatiepatronen in het gezin
524
behandelingscontract
338
communities that care (ctc)
377
behandelingsproces
392
communities that care-project
19
community empowerment
55
behavioral inhibition
11
(com)
236
behoeftenbeginsel
289
community-based
215
belangrijke anderen
399
community-based principle
289
benzodiazepinen
550
community-based programma’s
bestuursakkoord nieuwe stijl (bans)
371
competentiemodel
beter met thuis
223
competenties
90
bewonersvergadering
401
competentievergroting
52
J. Hermanns et al. (Reds.), Handboek jeugdzorg deel 2, DOI 10.1007/978-90-313-7141-9, © 2005 Bohn Stafleu van Loghum, Houten
368
53, 197, 226, 395, 500
564
Handboek jeugdzorg deel 2
confrontatie
403
family group conference (fgc)
175
congruente interventies
527
family preservation
105
constructieve zelfconfrontatie
418
family-based
211
covert behavior
499
farmacologische behandeling
534
crisishulp
110
fasen van casemanagement
354
crisisinterventietheorie
110
fenomenologische psychologie
470
curatieve hulp
110
framing
87
cursorisch opgezette trainingen
501
frontloading
86
functional family therapy (fft)
285
214
gedragsstoornis
321
dagritme
199
gedragstherapie
456
de brede school
374
gemeenschapsdenken
370 434
daghulp
196, 209
daghulp niet-schoolgaande jeugd
de gezonde school en genotmiddelen
18
genderidentiteit
debriefing
86
gezinsdagbehandeling
337
gezinsdiagnostisch onderzoek
522
deltaplan kwaliteitsverbetering gezinsvoogdij
190
demands
355
gezinsfase-ontwikkeling
depressieve stoornis
316
gezinshuizen
desmopressine
553
gezinsklimaat
524
developmental therapy
437
gezinsspeldiagnostiek
525
directieve thuisbehandeling (dt)
111, 123
523 223, 262
gezinsstructuur
523
202
gezinstaxatiegesprekken
525
diversieprojecten
282
gezinstherapie
doorwerkingsfase
462
gezinsvoogdij
180
96
gezinsvragenlijsten
525
draaglast
95
geïndiceerde preventie
372
duiding
443
discontinuïteit
draagkracht
geïndiceerde zorg
169
good enough mother
433
ecologische benadering
110
grass-root-programma
ecosystemische therapie
456
grip op je dip
educatief programma educatieve ouderbegeleiding een stap op weg
80 136 17
effectevaluatie
382
effectiviteitsonderzoek
229
456, 519
groepsopvoeder groepsopvoederteam
98 17 197, 204 205
groepsprocessen
199
groepstherapie
485
eigen kracht conferentie
175
halt
279
eindfase
462
harde-kernprojecten
284
empirie
249
hechting
265
empowerment
50
hechtingsproblemen
226
empowermentgerichte benadering
58
holding en containment
enablement
52
Home-Start
ervarend leren
78, 83
Homebuilders
ervaringsleertochten
412
Homebuilders-model
ervaringsleren
412
hometraining hulpverleningsplan
families first (ff) family empowerment
110, 123 50
438 26, 96, 123 106 111 64 205
hypnotica
550
hypothetische duiding
444
Register
565
individuatie
433
leefgroepwerk
individuele begeleidingsmodel
353
leefregels
199
leeftijdsfasegerichte groepstherapie
490
individuele empowerment
52
individuele trajectbegeleiding (itb)
284
instapje
26
leercyclus van Kolb
196
84
leerproject Seksuele Voorlichting
283
instelling voor residentiële of intramurale zorg 163
leerstraf
283
instellingen voor pleegzorg
leerzones
257
instituten voor zeer intensieve en/of gesloten behandeling integriteitsbeginsel intensieve gezinsbegeleiding
171 289 111
84
leiding geven aan verandering
190
leren opvoeden met video (lov)
123
licht pedagogische hulpverlening (lph)
123
lithium
550 368
interventiedenken
370
lokaal preventief jeugdbeleid
intrapsychische problemen
238
loketmodel
invoegen
526
inzicht
434
machtiging tot uithuisplaatsing
260
ipse
173
major tranquillizers
545
ja-reeks
66
29
makelaarsmodel
353
marokkaanse buurtvaders
375
Jeugd Preventie Project (JPP)
376
Marte Meo
jeugddetentie
278
medisch kleuterdagverblijf (mkd)
jeugdreclasseringsprojecten
284
meervoudig risicomodel
170
justitiële plaatsing
260
melatonine
552
justitiële uithuisplaatsing
164
mentaliseren
437
mentor- of coachingsprogramma’s
377
67 210
kamertrainingscentra (ktc’s)
389
methode De Ruyter
124
kinder- en jeugdpsychiatrie
213
methode Lange
124
kinder- en jeugdpsychiatrische basisfuncties
298
methode Van Acker
124
kinder- en jeugdpsychiatrische voorzieningen
298
methodische principes
402
kinderbescherming
184
methylfenidaat
544
kindermishandeling
154
minor tranquillizers
550
kinderopvang plus
214
modelleren
kinderpsychiatrische leefgroep
301
module
kinderpsychotherapie
453
moeders informeren moeders (mim)
kinderrechter
182
moeders onder mekaar
Kindertelefoon
153
mono-amine oxydase remmers (mao-remmers) 549
klachtgerichte groepstherapie
490
motivatieproblematiek
411
klimrek
123
motivatieproject
419
klinische functies
299
motiverende gespreksvoering
416
klinische kinderpsychiatrie
298
multi sytemic therapy (mst)
285
klinische kinderpsychiatrische behandeling
301
multifunctionele organisatie (mfo)
klinische kinderpsychiatrische observatie
301
multiproblem families
108
klinische psychiatrische gezinsbehandeling
328
mutual story telling technique
460
67 309 26, 123 145
206, 221
klinische psychiatrische gezinsdagbehandeling 336 kopp-kinderen kort en intensief traject (het kit)
18 419
leefgroep
198
leefgroepen voor langdurig verblijf
222
nazorg
111
nederlandse vereniging voor relatie- en gezinstherapie (nvrg) needs
135 355
566
Handboek jeugdzorg deel 2
netwerkanalyse
400
netwerkmodel
29
pedagogische advisering
36
pedagogische relatie
201
netwerkplaatsing
261
Penn Resilience Program
netwerkversterking
397
persoonlijk ontwikkelingsplan (pop)
421
neurose
436
persoonlijkheidsstoornis
319
neurotransmitters
535
pervasieve ontwikkelingsstoornis
313
nieuwe perspectieven
414
pij-maatregel
280
nijmeegse vragenlijst voor de opvoedingssituatie (nvos) objectrelatie-theorie
plaatsing in een inrichting voor jeugdigen (pij) 278 71
433
plaatsingsbegeleiding
175
placeborespons
539
play therapy
453
oedipale relatie
434
pleeggezin
omega
250
pleegkind
omgaan met depressie ondertoezichtstelling (ots) ontdekkende groepstherapie ontwikkelingsgericht programma ontwikkelingsgerichte groepstherapie ontwikkelingsopgave onvoorwaardelijke acceptatie openbaar ministerie opstap(je) opvoeden en opgroeien in de wijk (o&o) opvoeden zo!
16
16 164, 179 490 80 490 40 418 279, 288 26, 123 378 14
163, 170, 259 264
pleegouders
258
pleegzorg
259
plusvariant casemanagement
358
politie
278
politieoptreden
287
portage programma nederland (ppn)
123
praktisch pedagogische thuishulp (ppth)
121
predelinquente jongeren
238
preventieve hulp
111
primair effect
537
professionaliteitsbeginsel
289
opvoedingscrisis
141
profielplaatsing
261
opvoedingsnood
142
project intensieve pleegzorg (pip)
262
opvoedingsondersteunende functies
26
projecten voor begeleide kamerbewoning (pbk) 391
opvoedingsondersteuning
23
projectgroep toegang
359
opvoedingsonzekerheid
38
projectmatig werken
423
opvoedingsopgave
40
protectieve factoren
opvoedingsspanning
141
psycho-educatieve groepsbenadering
491
27
psychoanalytische kindertherapie
432
opvoedingsvoorlichting Orionmethode ouderbegeleiding
67, 124 133, 446
19
psychoanalytische ontwikkelingstheorie
432
psychodynamisch model
226
ouders
397
psychofarmaca
534
ouderschapsbegeleiding
139
psychologische gewenning
536
oudertherapie
139
psychostimulantia
544
psychotherapeutische groepsbenadering
491
psychotische stoornis
311
Outward Bound
82
overdracht
441
overdrachtsduiding
443
overt behavior
499
raad voor de Kinderbescherming reactieve stoornis
paradoxale interventies parental empowerment pedagogisch adviseren pedagogisch beleid
527 50 136, 146 269
pedagogisch signalerings instrumentarium (psi) 236
rechtbank
260 437 280, 288
recreatieve programma
80
reflectie
86
regionale instelling voor ambulante geestelijke gezondheidszorg (riagg)
134
Register
567
syndroom van Asperger
313
systeemdenken
518
registratie opvoedtelefoon en –spreekuren (rots) 147
systeemgericht model
227
relatietherapie
systeemtheoretische benadering
110
systeemtheorie
518
systeemtherapie
519
regionale instituten voor nascholing binnen de ggz (rino’s)
146 455
residentieel gedragstherapeutisch behandelingsprogramma (rgb)
248
residentiële hulp
196
responsiviteitsbeginsel
289
taakspel
14
risicobeginsel
289
taakstraf
283
risicobenadering
19
targetsymptomen
554
risicofactoren
19
tegenoverdracht
441
samenwerking
61
terugkijksessie
68
themagecentreerde groepstraining
490
samenwerkingsverband home-start nederland
100
theorie van Boszormenyi-Nagy
188
secundair effect
537
therapeutisch klimaat
199
sedativa
550
therapeutisch model
353
selectieve preventie
372
therapeutisch pleeggezin
262
therapeutische ouderbegeleiding
137
549
therapeutische spelfactoren
457
selectieve serotonine heropname remmers (ssri’s) self-confrontation
67
thuis op straat (tos)
373
self-efficacy
67
time-out-voorzieningen
214
separatie
433
time-outproject
79
41
training sociale vaardigheden
slachtoffer in beeld
283
training voor kamerbewoning
391
sociaal-cognitieve incompetentie
238
trainingsmodel
393
situatie-gedrag-gevolgschema (sgg)
sociaal-ecologische benadering sociaal-pedagogische leefomgeving
56, 228 369
283
transactioneel ontwikkelingsmodel
38
transfer
87
transferproblematiek
413
sociale vaardigheidstraining
498
transitioneel object
433
sociale vaardigheidstrainingen op maat
505
tricyclische antidepressiva (tca’s)
548
specifieke behandelingsgroepen
222
Trillium-project
261
spel aan huis
123
spelbegrenzing
474
uithuisplaatsing
163, 220
spelstimulering
473
units voor crisisopvang en observatie
222
speltherapie
453
universele preventie
372
spelverdieping
473
St. Paul’s Family Centered Project
107
vaardigheid
499
startfase
461
vaardigheidstekorten
498
sociale ondersteuning
stemmingmakerij steunend groepstherapie steunpunt opvoeding
99
16 490 28
vaartocht
78
Vedivo, koepelorganisatie van de voogdij en gezinsvoogdij-instellingen
188
stichting associatie intensieve thuisbehandeling 124
veelbelovend en effectief
12
stichting bevordering jongeren participatie,
veranderingsgericht programma
81
360
veranderingsmotivatie
stichting registratie jeugd voorzieningen
JP2000+
220
veranderingsproces
stop-reactie
276
verdrag inzake de rechten van het kind
survival
78
vereniging voor kinder- en jeugdpsychotherapie
411 85 153
568
Handboek jeugdzorg deel 2
(vkjp) verslavingspreventie vertrektraining (vt)
135
wet op de ondertoezichtstelling
182
18
William Schrikker Groep (wsg)
262
woonmodel
394
250, 413
verwoorden
472
woonwerkproject
verworven loyaliteit
267
work-wise
video-hometraining (vht)
123
Wraparound-programma
video-interactiebegeleiding (vib)
66
videoanalyse
72
videohometraining (vht)
63
vlaamse vereniging van klinisch psychologen (vvkp) voorportaalmodel
135 29
79 418 57
Youth At Risk (yar)
247
zeer korte gezinsopname
341
zelfbepaling
403
zelfbepalingsmodel
391
voorzieningen voor pleegzorg (vvp)
257
zelfmanagement
403
voorzieningenstructuur
370
zelfsocialisatie
434
vraagstellend-ordenend systeem
228
zelfverwerkelijking
Vragenlijst Sociale en Pedagogische Situatie (vsps) vriendenprogramma
53
zijnsloyaliteit 236 16
267
ZonMW
20
zorgcoördinatiemodel
vrijwillige plaatsing
259
zorgprogramma
vrijwillige uithuisplaatsing
164
zorgprogramma angst- en stemmings-
wants
355
zorgprogramma autisme en pervasieve
353 224, 245, 309
stoornissen welzijnsnota
371
werkervaringsprojecten
412
zorgprogramma gedragsstoornissen
werknemersvaardigheden
422
zorgprogramma jongeren met een eerste psy-
werkrelatie
442
werkstraf
283
wet op de jeugdzorg (wjz)
170, 257
ontwikkelingsstoornissen
chose zorgprogramma persoonlijkheidsstoornissen
316 313 321 311 320
