Metropoolregio Rotterdam - Den Haag de agenda
7 april 2009
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 2
INHOUDSOPGAVE
hoofdstuk 1. 2. 3. 4. 5. 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 5.11 6. 7. 8.
pag.
urgentie: verzilveren positie als Metropoolregio
5
missie: functioneren als één Metropoolregio strategie punt op de horizon aansprekende thema’s met resultaat op de korte termijn internationale presentatie en acquisitie zakenvliegveld Metropoolregio Rotterdam Den Haag uitwerking Randstad 2040 verkeer en vervoer cultuur sport sociaal metropolitaan landschap kustontwikkeling greenport Westland en Oostland communicatie en participatie doorkijk 2009 – 2010: Metropolitane acties in 2009 organisatieschema projecten en thema’s impressie pressurecooker conferentie in Scheveningen d.d.: 12 en 13 maart 2009
8 9 10 11 12 13 14 17 19 22 25 27 29 31 33 35 38 39
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 3
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 4
1.
URGENTIE: VERZILVEREN POSITIE ALS METROPOOLREGIO
Met 3 miljoen inwoners binnen een straal van 20 kilometer van beide stadscentra vormen Rotterdam en Den Haag samen een Metropoolregio met een sterke internationale uitgangspositie. In praktijk functioneren we echter nog maar in beperkte mate als één Metropoolregio, waardoor we veel kansen laten liggen. De uitdaging is dan ook onze positie als Metropoolregio te verzilveren door de kracht en kwaliteiten van onze stedelijke regio’s te bundelen. Daarmee dragen we bij aan de versterking van de randstad waarmee onlosmakelijk verbonden zijn. We zijn al een Metropoolregio! De daily urban systems van Rotterdam en Den Haag, als onderdeel van de Randstad, overlappen elkaar steeds meer. Dit is ook logisch gezien het feit dat de stadscentra van hart tot hart slechts 20 km uit elkaar liggen en de verbindingen tussen de regio’s steeds beter worden, zie figuur 1. Daarbij zijn de verstedelijkte gebieden van beide regio’s vrijwel aan elkaar vastgegroeid. De verstedelijkte gebieden liggen niet meer dan 400 meter uit elkaar. Ruimtelijk vormen de beide steden één samenhangende Metropoolregio. Vandaar ook dat Rotterdam -The Hague als één stedelijk gebied opgenomen is in de lijst van Largest Urban Area’s op Wikipedia of the European Union, zie figuur 3. De steden Rotterdam en Den Haag positioneren zich als Gateway to Europe en World Legal Capital. Het succes van deze internationaal onderscheidende economische clusters is mogelijk dankzij de kracht van de Metropoolregio als geheel. Deze kracht wordt gevormd door de volgende kenmerken van de regio (onze ‘assets’): Een human capital van ongeveer 3 miljoen inwoners Drie sterke en internationaal unieke economische clusters: World Port, World Legal Capital en Greenport Drie top universiteiten, diverse hogescholen en een brede range aan (internationale) publieke en private kennis- en onderzoeksinstituten “Sterke merken” als de Port of Rotterdam, de Erasmus Universiteit Rotterdam en de TU Delft, diverse internationale muziekfestivals, het Nederlands Danstheater, het NAi, het Vredespaleis met het Internationaal Hooggerechtshof enz. enz. Sterke merken die wereldwijd symbool staan voor de internationale concurrentiekracht van de regio Een kustlijn met een lengte van ruim 40 km en unieke natuurwaarden en recreatiemogelijkheden De sterke positie van onze regio op het gebied van waterbouw en deltatechnologie Internationale bereikbaarheid met een eigen (zaken)vliegveld en directe HSL-verbindingen met Schiphol, Brussel, Parijs en Londen
figuur 1:
globale weergave daily urban systems Rotterdam en Den Haag
figuur 2: globale weergave daily urban systems metropoolregio Rotterdam Den Haag in de toekomst concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 5
Meer dan 100.000 (internationale) studenten Een breed en kwalitatief hoogwaardig cultureel aanbod: 73 musea waaronder internationaal gerenommeerde kunstinstellingen als het Mauritshuis, Boijmans van Beuningen en het Haags gemeentemuseum, 10 bioscopen, 42 theaters van de Koninklijke Schouwburg tot het Nieuwe Luxor, diverse internationaal bekende orkesten en dansgezelschappen en meer dan 100 grote culturele evenementen als het International Film Festival en Parkpop Internationaal aantrekkelijke woonmilieus.
.... maar we moeten onze positie als Metropoolregio nog wel verzilveren! De sterke uitgangspositie als Metropoolregio die Rotterdam en Den Haag hebben op sociaal economisch, ruimtelijk en cultureel vlak moet echter nog wel verzilverd worden. Functioneren als één regio levert namelijk een aantrekkelijke meerwaarde op: Vanuit internationaal perspectief doordat een ‘compleet’ vestigingsklimaat geboden kan worden aan internationale organisaties en bedrijven alsmede hun medewerkers Een gezamenlijke aanpak van de problematiek op cruciale thema’s als armoedebestrijding, arbeidsparticipatie en bereikbaarheid, waarbij ervaring wordt gedeeld en gezamenlijk opgetrokken wordt richting andere overheden, bedrijfsleven en instellingen Een bundeling van innovatiekracht en talent, onder meer op het vlak van ‘recht, vrede en veiligheid’, energie, klimaat, deltatechnologie en greenports Een hoge ‘quality of life’ voor onze inwoners met een grote keuzevrijheid in woonmilieus, werkgelegenheid, onderwijs en recreatiemogelijkheden De uitdaging Onze uitdaging is dan ook daadwerkelijk als één internationale regio te gaan functioneren zonder de voordelen te verliezen van de afzonderlijke stedelijke gebieden. Als we het goed doen hebben we wel de voordelen van een metropool: zinderende stadscentra internationaal vestigingsklimaat grote keuzevrijheid in woonmilieus en werkgelegenheid
figuur 3: Rotterdam The Hague op plaats 17 van de lijst Largest Urban Area’s of the European Union (Wikipedia)
zonder de nadelen van een grote metropool: onvoldoende herkenbare eigen identiteit van de steden te weinig groen binnen bereik gebrek aan betaalbare woningen en bedrijfsruimten achterstandsgebieden
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 6
Om beter te functioneren als één metropolitane regio moeten we: Van elkaar weten wat we te bieden hebben Ons presenteren als één Metropoolregio met verschillende sterke merken De auto en OV verbindingen tussen de verschillende steden verbeteren en het OV gebruiksvriendelijker maken ruimtelijk-economische ontwikkelingen en culturele activiteiten op elkaar afstemmen, zonder gezonde concurrentie uit de weg te gaan
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 7
2.
MISSIE: FUNCTIONEREN ALS ÉÉN METROPOOLREGIO
Wij als steden Rotterdam en Den Haag willen de uitdaging aangaan om daadwerkelijk als één Metropoolregio te gaan functioneren. Onze missie is dan ook : Wij werken samen aan een internationale Metropoolregio, waarin bewoners en bedrijven zich optimaal kunnen ontplooien en (internationale) bezoekers zich welkom voelen. Dit doen we door een betere positionering van ons internationaal concurrerende vestigingklimaat en het uitvoeren van concrete projecten die de bestaande kracht van beide stedelijke regio’s bundelen. Daarmee dragen we bij aan een positie van de Randstad als topregio in Europa. Wij nodigen andere partijen als kennisinstellingen, bedrijven en andere overheden uit de wederzijdse agenda’s te verbinden en gezamenlijk deze missie in praktijk te brengen. Wij streven naar een Metropoolregio die als onderdeel van de Randstad meetelt in de topregio’s van Europa en beschikt over een zodanige quality of life dat: Huidige en toekomstige inwoners (burgers en bedrijven) zich thuis voelen en kunnen ontplooien Onze (internationale) bezoekers, studenten, zakelijke bezoekers en toeristen, zich welkom voelen Andere partijen, waaronder investeerders en kenniswerkers, graag bijdragen aan deze metropolitane samenwerking.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 8
3.
STRATEGIE
Wij zetten in op een ambitieuze aanpak en vernieuwende samenwerking. Dat betekent concreet het volgende: Dit position paper vormt een uitnodiging aan andere partijen om de wederzijdse agenda’s te verbinden en gezamenlijk te streven naar het functioneren als één Metropoolregio. Er gebeurt al veel, maar wij concentreren ons op ‘de plus’: de meerwaarde van de samenwerking waarmee de beide stedelijke regio’s elkaar aanvullen. Zichtbaarheid en een metropolitane uitstraling zijn daarbij cruciaal We willen met een aantal concrete en aansprekende initiatieven op korte termijn een beweging op gang brengen. Tegelijkertijd markeren we een punt op de horizon: functioneren als een toonaangevende Metropoolregio in een sterke Randstad met een toppositie in Europa (zoals ook wordt nagestreefd in Randstad Urgent en Randstad 2040) De aansprekende initiatieven waarmee we een beweging op gang willen brengen betreffen een selectie van issues die nu “top of mind” zijn. We willen deze initiatieven uitvoeren samen met de sleutelpartijen in de regio waarmee we vitale coalities kunnen sluiten, waaronder bijvoorbeeld de regio’s, buurgemeenten en kennisinstellingen We bundelen de kracht van onze stedelijke regio’s richting het Rijk en andere overheden (inclusief EU) en overtuigen hen dat deze samenwerking een meerwaarde heeft voor Nederland / EU. Samengevat zetten wij in op de volgende drie sporen: A. Korte termijn 1: Naamsbekendheid organiseren gekoppeld aan concrete projecten, die betekenis hebben voor inwoners en gebruikers van de Metropoolregio RDH. B. Korte termijn 2: Nieuwe impuls lopende samenwerkingsprocessen in de Zuidvleugel en de Randstad vanuit het gedachtegoed van de Metropoolregio. C. Lange termijn: samen met partners nieuwe visies, strategieën en projecten organiseren gericht op een internationaal toonaangevende Metropoolregio in een sterke Randstad met een toppositie in Europa.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 9
4.
PUNT OP DE HORIZON
Wij streven naar een internationaal toonaangevende Metropoolregio. We realiseren op korte termijn aansprekende projecten. Parallel hieraan onderzoeken we wat nodig is om binnen 10 jaar onze missie bereikt te hebben. Op basis hiervan stellen we samen met onze sleutelpartners een lange termijn agenda op waarin we gezamenlijk bepalen welke doorbraken we moeten bereiken. Deze agenda wordt zoals gezegd parallel aan de uitvoering van concrete projecten nader uitgewerkt. Door concreet aan de slag te gaan verwachten wij namelijk niet alleen een aanzienlijke stap te zetten, maar tegelijkertijd veel te leren op het gebied van samenwerking, over de obstakels en over de oplossingsrichtingen die in de praktijk werken. Deze werkwijze biedt de partners de mogelijkheid om in de loop van 2009/2010 de lange termijn agenda meer in detail uit te werken, zonder dat het ten koste gaat van de vaart in het proces.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 10
5.
AANSPREKENDE THEMA’S MET RESULTAAT OP KORTE TERMIJN
De colleges van Burgemeester & Wethouders van Rotterdam en Den Haag slaan de handen ineens. Als Metropoolregio Rotterdam Den Haag is het mogelijk op korte termijn al aansprekende resultaten te boeken, zowel in nieuwe concrete projecten als en lopende samenwerkingsprocessen. De belangrijkste thema’s die worden aangegrepen zijn benoemd om direct de handen ineen te slaan, zichtbaar gezamenlijk actie te ondernemen en resultaten te behalen. Deze thema’s zijn hieronder nader uitgewerkt. De lijst van thema’s is niet uitputtend en kan gedurende het proces steeds worden aangepast. Ook is denkbaar dat op een gegeven moment prioriteiten worden gesteld en meer onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende thema’s. Samenwerking en gezamenlijk actie ondernemen is voor Rotterdam en Den Haag niet nieuw. Deze samenwerking zal nog verder worden versterkt en de collegiale contacten zullen worden geïntensiveerd. Rotterdam en Den Haag staan samen sterker is daarbij het motto. De inzet voor de Metropoolregio verschilt per thema. Globaal zijn de thema’s in te delen in vier groepen: Op de onderdelen presentatie & acquisitie, het zakenvliegveld, sociaal, cultuur en sport, zijn de gemeenten Rotterdam en Den Haag direct aan zet en kunnen ze concrete voorstellen doen om de Metropoolregio op de kaart te zetten. Bij de uitwerking van Randstad 2040, verkeer en vervoer en MIRT afspraken, zullen Rotterdam en Den Haag en hun regio’s meer gezamenlijk opereren richting andere overheden en daarbij het gedachtegoed van de Metropoolregio gebruiken in lopende processen. Voor de thema’s Midden Delfland, Greenport en kustontwikkeling geldt dat andere actoren primair verantwoordelijk zijn zoals gemeenten in het betreffende gebied, de regio’s en/of de provincie ZH. Wat betreft deze thema’s kiezen we voor een meer actieve opstelling, uiteraard in volledige samenwerking met de andere partners. Ook hier gaat het om lopende processen, waaraan de Metropoolregio een nieuwe impuls kan geven. Tenslotte is communicatie van groot belang, een eigenstandig thema maar ook als instrument bij alle (inhoudelijke) thema’s. In deze fase is een goede communicatie cruciaal als vliegwiel om de Metropoolregio aan de hand van concrete projecten zichtbaar te maken. Hier volgend worden de thema’s één voor één langsgelopen, waarbij steeds een algemene toelichting wordt gegeven, ingegaan wordt op de ambitie van de Metropoolregio-samenwerking voor het betreffende thema en mogelijke concrete resultaten.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 11
5.1
internationale presentatie en acquisitie
Toelichting: De Metropoolregio Rotterdam Den Haag heeft voor bedrijven een vestigingsklimaat van internationale allure. Bij dit onderwerp geldt dat op de internationale markt de regio als geheel sterker is dan de beide steden afzonderlijk. Rotterdam en Den Haag bieden een aanvullend pakket aan vestigingsfactoren dat voor bedrijven zeer aantrekkelijk is. Het doel van samenwerking op presentatie en acquisitie is dan ook het versterken van de internationale concurrentiepositie van de metropoolregio. We positioneren en presenteren ons zoveel mogelijk als één regio. Als het gaat om acquisitie en vestiging van bedrijven zal er soms toch sprake kunnen zijn van concurrentie tussen de steden. We zijn ons hiervan bewust. We gaan hier op een transparante wijze mee om en zien dit als een gezonde concurrentie. De uiteindelijke beslissing van een onderneming om zich in de ene of in de andere stad te vestigen kan nooit een belemmering vormen om samen verder te werken aan de internationale positie van de metropoolregio Rotterdam - Den Haag. ook op het gebied van marketing en het aantrekken van congressen wordt de samenwerking geïntensiveerd. Ambitie en bijdrage aan Metropoolregio: Het versterken van de internationale concurrentiepositie (gezamenlijke positionering op internationale markten) door: Versterking van de economische structuur en Het toevoegen van stedelijke/metropolitane kwaliteit Het creëren van extra arbeidsplaatsen, met name hoogwaardige en kennisintensieve werkgelegenheid
illustratie
Resultaten: a. Gezamenlijk Investment Office (2014): Letter of intent gezamenlijk Investment Office (strategie en mijlpalen) in 2009 b. Operationele samenwerking intensiveren Op projectbasis (mei 2009) China CFIT (sept 2009) India rondtrip (2009) Science port Holland (2009 - 2010) c. Gezamenlijke newsletter en website lanceren (2009) d. Gezamenlijke road shows (2014)
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 12
5.2
zakenvliegveld Metropoolregio Rotterdam Den Haag
Toelichting De Metropoolregio Rotterdam Den Haag is via de luchthaven Rotterdam Airport verbonden met een groot aantal internationale steden. Deze internationale bereikbaarheid van de Metropoolregio via een luchthaven is een belangrijke voorwaarde voor het optimaal benutten van de kwaliteiten van deze regio. Rotterdam Airport heeft reeds in toenemende mate een betekenis voor de gehele Metropoolregio. Regeringsvluchten gebruiken de luchthaven, vele internationale bedrijven in de Metropoolregio gebruiken de snelle verbindingen vanaf Rotterdam Airport. Met behulp van Randstadrail kan de luchthaven in de toekomst verbonden worden met de Haagse regio en niet alleen met Rotterdam. Tenslotte past de inzet op het versterken van het zakelijk profiel van de luchthaven, door uitbreiding van het aantal zakelijke bestemmingen, goed in het perspectief van de Metropoolregio. Ambitie en bijdrage aan Metropoolregio De luchthaven kan zich optimaal ontwikkelen als asset voor de gehele Metropoolregio. De bijdrage aan het economisch vestigingsklimaat van de regio wordt vergroot. Resultaten a. Naamswijziging vliegveld en start gezamenlijke branding internationale zakenvliegveld (2009/2010) b. Korte termijn OV-ontsluiting van het vliegveld (quick win): Shuttle vanaf airport naar bestaande halte Randstadrail Meijersplein (2010) Randstadrailhalte Meijersplein zo mogelijk (in overleg met RET en Stadsregio Rotterdam) dezelfde naam als vliegveld (2010)
illustratie: Rotterdam The Hague Airport
Toelichting Een traject naar een naamswijziging Rotterdam Airport is reeds gaande. Gekoppeld aan de komst van Randstadrail doet zich een goed moment voor om de betekenis van de luchthaven voor de gehele regio Rotterdam Den Haag te bevestigen in een passende naam voor de luchthaven. Randvoorwaarde voor deze naamswijziging, bijvoorbeeld Rotterdam The Hague International Airport, is dat daadwerkelijk beide stedelijke regio’s zijn verbonden met de luchthaven.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 13
5.3
uitwerking Randstad 2040
Toelichting Op 5 september 2008 heeft het kabinet de ‘Structuurvisie Randstad 2040’ gepresenteerd. Het kabinet wil dat de Randstad zich ontwikkelt tot een Europese topregio. De uitvoering van de Structuurvisie kent drie vervolgtrajecten: 1. Uitvoeringsallianties. 2. MIRT verkenning naar Randstad Sleutelprojecten. 3. Uitvoeringsacties zoals genoemd in de Structuurvisie. De uitdaging is de Metropoolregio in de uitwerking en doorwerking van de Structuurvisie te verankeren. Zowel als begrip maar ook met concrete projecten die worden opgenomen in de diverse Rijksprogramma’s. Uitvoeringsallianties In de Structuurvisie is een aantal onderwerpen benoemd waarvoor de overheid niet alleen de oplossing kan bieden. Voor deze onderwerpen zijn allianties gesloten tussen de overheid, marktpartijen en maatschappelijke organisaties om samen te werken. Het gaat hierbij om: Metropolitane parken Centrum- en knooppuntontwikkeling Den Haag als stad van recht, vrede en veiligheid Zeehavens Stedelijke transformatie Economische Structuurversterking Rotterdam
illustratie: ontwikkelingsbeeld Randstad 2040
Feitelijk zijn alle allianties relevant voor de Metropoolregio. De allianties Den Haag als stad van recht, vrede en veiligheid, Economische Structuurversterking Rotterdam en Zeehavens zijn specifiek gericht op de versterking van de metropolitane economie. De alliantie metropolitane parken is interessant in het kader van het metropolitane thema metropolitaan landschap Midden-Delfland. Tot slot bieden de allianties Centrum- en knooppuntontwikkeling en Stedelijke transformatie op termijn aanknopingspunten voor de aanpak van gezamenlijke metropolitane vraagstukken op deze thema’s. De komende periode is het zaak in al deze allianties de metropoolgedachte zo concreet mogelijk in te brengen. Vanuit de economische samenwerking bieden in het bijzonder de allianties rond Economische structuurversterking Rotterdam en Den Haag als stad van vrede, recht en veiligheid daar mogelijkheden toe. Op dit moment wordt in overleg met VROM het plan van aanpak van de Rotterdamse alliantie verbreed tot het gebied van Metropoolregio, waarbij het accent ligt op verdere uitwerking van thema’s die het internationale economische profiel van zowel de Haagse als de Rotterdamse regio in onderlinge samenhang versterken. concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 14
Randstad Sleutelprojecten In een gezamenlijk overleg tussen wethouders Kool en Harbers is afgesproken dat Den Haag en Rotterdam samen werken aan een economisch profiel voor de metropoolregio. De uitdaging is daarbij een gezamenlijk economisch profiel te ontwikkelen dat de sterkten van beide steden op een overtuigende manier aan elkaar verbindt, waarbij het geheel daadwerkelijk sterker is dan de som der delen. Kansrijk lijkt in dat verband vooral de combinatie van economische sterkten van Rotterdam en Den Haag op het gebied van water, energie en veiligheid. Daarbij komt in de huidige stand van zaken van gezamenlijke gedachtenvorming van Den Haag en Rotterdam met name het concept veiligheid als verbindend element naar voren, zowel voor de meer specifiek Rotterdamse kwaliteiten binnen de metropoolregio (haven, delta-opgave), de specifieke Haagse kwaliteiten (vrede, recht en veiligheid) als voor de gedeelde kwaliteiten op het gebied van (ligging aan) de kust, greenport (voedselveiligheid) en het medisch cluster. Veiligheid heeft daarnaast zowel een aansprekende internationale dimensie (zie recent de Afghanistan top) als een lokale (sociaal-economische veiligheid voor bewoners). Voorstel is om rond dit concept de komende periode het gezamenlijke economische profiel verder te ontwikkelen. Het gaat om de verkenning naar een uiterst selectief aantal grote, integrale projecten met internationale uitstraling. Deze projecten zijn van grote betekenis voor de Randstad en voor Nederland. Het gaat om de projecten die hiermee op de beste manier bijdragen aan het realiseren van de doelen die het kabinet met de structuurvisie wil realiseren. Vanuit het perspectief van de Metropoolregio is het van belang dat zowel de Rotterdamse als de Haagse inbreng (resp. Stadshavens XL en ‘Grote Driehoek’) als sleutelproject bij het Rijk op de kaart worden gezet en natuurlijk uiteindelijk als sleutelproject worden gehonoreerd. Uitvoeringsacties R2040 Ter afronding van de ontwikkeling van de Structuurvisie Randstad 2040 voert het kabinet een aantal acties uit zoals: Vertaling van de visie Randstad 2040 in andere beleidsprogramma’s. Het up to date houden van de Structuurvisie. Opstellen van een onderzoeksagenda. Vanuit metropolitaan perspectief is het van belang om na te gaan op welke wijze de Metropoolregio hierin een goede plaats kan krijgen. Ambitie en bijdrage aan de Metropoolregio: De ambitie van de Metropoolregio is: concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 15
1. 2. 3.
gezamenlijk optrekken in de voor de Metropoolregio relevante Uitvoeringsallianties met in de uitvoeringsprogramma’s opgenomen acties die invulling geven aan de realisatie van de gezamenlijke ambities zoals in het Position Paper geformuleerd. inbreng en uiteindelijke honorering van twee door beide regio’s ondersteunde voorstellen voor metropolitane sleutelprojecten te weten Stadshavens XL en Grote Driehoek gezamenlijke agendavorming, anticiperen op acties, lobby en beïnvloeding voor wat betreft de structuurvisie Randstad 2040.
Resultaten: 1. Gezamenlijk plan van aanpak Uitvoeringsalliantie Economische structuurversterking Rotterdam - Den Haag 2. Metropolitane acties per Uitvoeringsalliantie als input voor de gezamenlijke uitvoeringsagenda Rotterdam - Den Haag (najaar 2009). 3. Twee projectvoorstellen voor sleutelprojecten (zomer 2009). 4. Opname projectvoorstellen in MIRT-verkenning 2010 (juni 2010). 5. Metropoolregio verankeren op de Rijksagenda (2009- ).
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 16
5.4
verkeer en vervoer
Toelichting Een goed intern infranetwerk op Zuidvleugelniveau en een goede externe bereikbaarheid zijn randvoorwaardelijk voor het functioneren van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Gelukkig gebeurt er al veel op Zuidvleugelniveau: Concrete projecten, zoals Randstadrail, viersporigheid Rotterdam Den Haag, en de A4 Delft Schiedam Analyses en verkenningen op Zuidvleugelniveau, zoals de Zuidvleugel Netwerkanalyse Bestuurlijk overleg: MOZ / Kaartbeelden MIRT / Gebiedsagenda Ontwikkelingsstrategieën op Zuidvleugelniveau, zoals Stedenbaan en Zuidvleugelnet De samenwerking gekoppeld aan de Metropoolregio Rotterdam Den Haag hoeft niet direct te leiden tot nieuwe projecten. Het moet vooral nieuwe energie en focus leveren in bestaande samenwerkingsverbanden, zoals in het MOZ, in de MIRT-verkenningen en rondom Stedenbaan. Daarnaast is het gebruiksgemak van het OV-netwerk een belangrijk aandachtspunt voor het functioneren van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. De verschillende vervoerssystemen in de Metropoolregio sluiten qua informatie en overstapmogelijkheden niet altijd goed op elkaar aan. Zo zijn soms drie kaartjes nodig om met het OV van Rotterdam naar Den Haag te komen: de OV-chipkaart, de treinkaart en de strippenkaart. Ambitie en bijdrage aan de Metropoolregio De ambities van de Metropoolregio-samenwerking rondom V&V zijn tweeërlei: De Metropoolregio zal de basis gaan vormen voor analyses, ontwikkelingsstrategieën en prioriteringsdiscussies. Extra bestuurlijke aandacht moet worden gericht op de uitvoering van de A4 Delft - Schiedam en de spoorverdubbeling op het traject Rotterdam – Den Haag. Dit zal leiden tot nieuwe gezamenlijke strategieën voor mogelijke verbindingen, zoals de Oranjetunnel –brug / Veilingroute of de OV-ontsluiting van Rotterdam - The Hague Airport. Ten tweede zal meer geredeneerd gaan worden vanuit de gebruiker van de Metropoolregio. Voor het OV betekent dit dat de verschillende systemen beter op elkaar moeten aansluiten. In dit kader moet verkend worden of het mogelijk is de OV-chipkaart versneld in te voeren in de hele Metropoolregio. Ook gaan we vervoersbedrijven zoals RET, HTM en NS verleiden om de ketenmobiliteit en de informatievoorziening in de Metropoolregio te verbeteren
mogelijk toekomstig metronet Metropoolregio Rotterdam Den Haag afbeelding Frank van den Hoeven (TUD)
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 17
Resultaten a. Nagaan of er aanvullende acties mogelijk zijn gericht op meer gebruiksgemak voor de metropolitane reiziger (informatie, OV-chipkaart en dergelijke) b. Bestuurlijke afspraken over het MIRT, waar mogelijk beter motiveren vanuit het belang van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag c. Gezamenlijke strategieën voor regiogrens overstijgende projecten en opgaven, zoals: Oranjetunnel –brug / Veilingroute OV-ontsluiting van Rotterdam -The Hague Airport HSL-Oost P&R locaties voor de Metropoolregio
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 18
5.5
cultuur
Toelichting Samenwerking tussen Rotterdam en Den Haag op cultureel gebied heeft een duidelijke meerwaarde. Deze meerwaaarde is gelegen in: de verschillende, elkaar aanvullende, culturele profielen het vergroten van de zichtbaarheid ervan de mogelijkheden voor (inter)nationale profilering het vergroten van mogelijkheden voor talentontwikkeling Bijdrage aan de Randstad Binen het programma Randstad Urgent is een eerste aanzet gegeven om als overheden samen met de culturele instellingen (AR-dam) in de G4 de internationale positie van de Randstad te versterken, zowel door middel van programmering als door middel van marketing (Holland Art Cities). Een stevige samenwerking op het gebied van Kunst en Cultuur in de Metropoolregio draagt bij aan de ambities van de Randstad als geheel. Verschillende profielen Zowel Den Haag als Rotterdam kennen een breed cultureel aanbod. Een aantal basisvoorzieningen zoals een Schouwburg, een Kunstmuseum en een Philharmonisch Orkest hebben beide gemeenten gemeen, maar belangrijker is dat beide steden een heel eigen culturele signatuur hebben. Zo heeft Den Haag een vermaard dansgezelschap, een belangrijk galeriecircuit en profileert het zich als Popstad bij uitstek en heeft Rotterdam een aantal internationaal toonaangevende architectenbureau’s met een internationaal Architectuurinstituut en profileert het zich als festivalstad. Overbruggen mentale afstand Hoewel Den Haag en Rotterdam vlak naast elkaar liggen maken relatief weinig mensen gebruik van de voorzieningen van de buren. Er is een interessant bezoekerspotentieel voor specifieke voorzieningen in beide steden dat nog kan worden aangeboord. Of andersom geredeneerd: er is een groter aanbodpotentieel dan de meeste mensen op hun netvlies hebben. De fysieke afstand hoeft in feite geen probleem te zijn. Immers, de afstand Hoek van Holland - Alexanderpolder is groter dan de
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 19
afstand tussen de twee stadscentra. De kansen moeten dus worden gezocht in het overbruggen van de mentale ofwel “culturele” afstand. Daarvoor is het, gezien de diversiteit van het aanbod, niet zozeer van belang om nieuw aanbod te produceren en / of te programmeren, maar wel om het aanwezige aanbod beter bekend en bereikbaar te maken; zowel voor de inwoners als de bezoekers. Gecombineerde Marketingcampagnes, Uitagenda’s, Kortingspassen en Bezoekersarrangementen vormen hierbij een uitkomst. Bij bijzondere culturele evenementen die (in potentie) een grote stroom internationale bezoekers genereren zou bovendien wordt over een weer met activiteiten aangehaakt. Bijvoorbeeld bij een operafestival of een architectuurbiennale, maar ook door het ondersteunen van elkaars ambities zoals bijvoorbeeld de ambitie van Den Haag Culturele Hoofdstad van Europa in 2018 te zijn. Talentontwikkeling Rotterdam en Den Haag herbergen grote groepen jongeren met een zeer diverse culturele achtergrond en onontdekte creatieve talenten. Daarom zetten beide steden in hun cultuurbeleid in op talentontwikkeling. Daarbij hoort de blik gericht op de grootstedelijke Jongerencultuur (Urban Culture). Deze vorm van kunst en cultuur richt zich op Hip Hop, Roots en Crossovers en drukt zich uit in alle culturele disciplines; van muziek tot dans en van ‘spoken word’ tot beeldende kunst. Vele creatieven in de ”urban scene” laten zich niet tegenhouden door de stadgrenzen, maar zoeken elkaar op. Het bieden van een groter podium voor deze vormen van kunst en cultuur is een investering in de toekomst. Resultaten Rotterdam spreekt de explicite ondersteuning uit met betrekking tot de ambitie van Den Haag, om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te zijn. De Uitburo’s brengen een gezamenlijk agenda uit. Er wordt een specifieke gezamelijke Urban Culture Jaaragenda opgesteld en in het najaar wordt een gezamenlijke activiteit op het gebied van talentontwikkeling georganiseerd. Onderzocht wordt of de Rotterdampas en de Ooievaarspas aan elkaar kunnen worden gekoppeld zie hierbij ook sociaal par 5.7 De voorbereiding voor een gezamelijke presentatie van Kunstvakopleidingen in 2010 wordt voorbereid concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 20
Mogelijke vervoersarrangementen worden uitgewerkt. Uitwerking van aanvullende programma’s bij culturele evenementen.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 21
5.6
sport
Inleiding Het thema sport biedt al op korte termijn kansen voor een gezamenlijke aanpak, het gebruik maken van elkaars “massa” en het bereiken van concrete resultaten voor de burgers. De metropoolregio kan worden bezien vanuit drie invalshoeken. Die van de bewoners, die van bezoekers en die van bedrijven. Voor de bewoner is het actief kunnen sporten en recreëren dichtbij huis van belang. Zowel Rotterdam als Den Haag bieden hun burgers een uitgebreid vrijetijdsaanbod. En het strand als recreatieplek bij uitstek ligt vlakbij of binnen redelijke afstand en is met het openbaar vervoer goed bereikbaar. Er is echter ook een groeiende behoefte aan recreatieve fiets-, wandel- en skateroutes, Zowel binnen de stad, aan de standsranden en als verbindende routes binnen de regio. Er ligt een taak voor de metropoolregio om deze groeiende behoefte te faciliteren en de nog beschikbare open ruimtes verder te ontsluiten en in te richten voor recreatief gebruik van grote groepen recreanten (Central Park!). Samenwerking op het punt van versterking en spreiding van accommodaties voor het beoefenen van top- en breedtesport en het organiseren en promoten van (water)sportevenementen ligt voor de hand. Voor bezoekers vormen de aantrekkelijkheid van het aanbod het aanbod aan recreatiefaciliteiten, toeristische trekpleisters, de stranden en sportevenementen redenen om de regio te bezoeken. Door gezamenlijk promotie worden bezoekers bewust gemaakt van het aanbod en wordt het dagtoerisme bevorderd. En het is een gegeven dat bedrijven voor het aantrekken van goede opgeleide en gekwalificeerde medewerkers zijn gebaat bij een aantrekkelijk woon- en leefklimaat (metropoolmarketing).
illustratie: de Rotterdam Den Haag loop
Ambitie en bijdrage aan metropoolregio: De Metropoolregio is gebaat bij een goed leefklimaat voor burgers en bedrijven. Sport, bewegen, recreatie en evenementen dragen daar in belangrijke mate aan bij. Een “quick win” is het organiseren van sportactiviteiten die mensen met elkaar verbindt en gelegenheid biedt voor ontmoeting. Een andere quick win is de bijdrage die topsport en evenementen aan de internationale promotie van de Metropoolregio kunnen leveren. Zeker zo belangrijk zijn de lange termijn effecten als het gaat om het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving. Sport draagt als volgt bij aan de metropoolambitie: 1.
Vergroten quality of life voor burgers en bedrijven uit de beide stedelijke regio’s door het versterken en afstemmen van het sport- en evenementenaanbod.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 22
2. 3.
Het creëren van een gevoel c.q. cultuur van gezamenlijkheid door het organiseren van sportactiviteiten van en naar of tussen Rotterdam - Den Haag. Het verhogen van de (inter)nationale concurrentiekracht door gezamenlijke promotie van topsport, topsportevenementen en inzet van sportambassadeurs
Resultaten: 1. Ontmoeting d.m.v. sport: bijvoorbeeld loopevenement City Pier – Harbour (2010); na 2009: groeiend aantal fiets-, wandel- en zeilevenementen binnen de regio, door gezamenlijke programmering. 2. Een gezamenlijke sportkalender (2010) 3. Gateway to the Games: gezamenlijke presentatie t.b.v. Olympische Spelen London (2010) 4. Afstemmen sportvisies 5. Inventarisatie gemeenschappelijke voorzieningen (2010) 6. Gezamenlijk beleid sportopleidingen (2009) 7. Samenwerking Rotterdam Den Haag op gebied topsport (2010 – 2014) 8. Advies inzake instellen leerstoel internationaal sportrecht (2010) Toelichting op resultaten: e Met een loopevenement in de 1 helft van 2010 kan naar bewoners en bedrijven de intentie van de gemeentebesturen om de ruimtelijke, programmatische en promotionele potenties van de metropoolregio te benutten, zichtbaar worden gemaakt. Dit evenement kan tevens worden benut om een gezamenlijke sportkalender 2010 te presenteren. Beide activiteiten vormen de warming up naar een gezamenlijke presentatie van ´Gateway to the Games` in 2010. Hierbij vindt vooraf een inhoudelijke verdieping plaats op de volgende punten wat biedt de metropoolregio aan hoe wordt het programma aangeboden wie benadert op welke wijze de doelgroep hoe wordt de lokale logistiek geregeld kosten en dekking In 2010 worden de sportvisies van de twee gemeenten, gebaseerd op de zes bouwstenen van het Olympisch Plan, op elkaar afgestemd. Verder worden thema´s en onderwerpen bepaald waarop uitwisseling van informatie, samenwerking, allianties etc. kan plaatsvinden. Er vindt een inventarisatie, analyse en waar nodig afstemming van het regionale accommodatieaanbod plaats: o.a. Uithof versus IJsbaan Stadionpark, 50 meter zwembad Ypenburg
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 23
versus 50m zwembad Hart van Zuid). En aanbevelingen omtrent versterking en spreiding van aanbod. Bij topsport vindt stedelijke samenwerking met de Nevobo inzake beachvolleyball en acquisitie van grote sportevenementen plaats. Samenwerking van HBO instellingen die in Rotterdam en Den Haag sportopleidingen aanbieden wordt actief bevorderd. Dit dient te leiden tot een goed op de vraag van onderwijs, gemeenten en andere vrijetijdsaanbieders afgestemd opleidingsprogramma. Toegankelijk voor studenten uit beide steden.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 24
5.7
sociaal
Toelichting Wat betreft het thema sociaal zijn verschillende onderdelen relevant op het schaalniveau van de Metropoolregio. Hier wordt vooral ingegaan op de kansen van samenwerking voor de arbeidsmarkt. Op het gebied van onderwijs zijn wellicht ook kansen, deze zijn nog onvoldoende in beeld. Daarnaast is het een mogelijke kans om kortingspassen te combineren. Arbeidsmarkt Rotterdam en Den Haag De Metropoolregio Rotterdam Den Haag is de grootste regionale arbeidsmarkt van ons land. Van de totale beroepsbevolking in Nederland van ca. 7½ miljoen woont ruim 10% in het Rijnmondgebied en 6½ % in de Haagse regio. Beide arbeidsmarkten zijn voor een deel internationaal georiënteerd, maar wel op een geheel verschillende wijze. In Rotterdam gaat het vooral om aan de haven gerelateerde activiteiten, in Den Haag ligt de nadruk op de zakelijke dienstverlening. Deze verschillen werken door in de vraag op de arbeidsmarkt. Anderzijds richten beide arbeidsmarkten zich op dezelfde vraag. Dit geldt bijvoorbeeld voor het Westland. Er zijn ook verschillen in het aanbod op de arbeidsmarkt. Rotterdam heeft een laag opgeleide beroepsbevolking, die van Den Haag is relatief hoger opgeleid. De sociale diensten van Rotterdam en Den Haag hebben een belangrijke functie bij het bevorderen van de (arbeids)participatie. Het meest in het oog springend daarbij de zijn de reïntegratieactiviteiten voor burgers met een bijstandsuitkering. Door de samenwerking in G4 verband en met het UWV in Werkpleinen krijgen de sociale diensten steeds meer een regionaal karakter. Ambitie en bijdrage aan de metropoolvorming Een gezamenlijke aanpak van arbeidsmarktvraagstukken in de regio’s Rotterdam en Haaglanden is zeer gewenst. Afstemming van het arbeidsmarktbeleid in beide regio’s draagt bij aan een betere benutting van het arbeidspotentieel en daarmee aan de economische en sociale ontwikkeling in de gehele Metropoolregio. Een tekort in de ene regio kan aangevuld worden met een overschot in de andere regio. Een specifiek aandachtspunt is de zogenoemde arbeidsmarktparadox. Door de kredietcrisis is er op korte termijn sprake van een arbeidsoverschot, maar op de middellange termijn zorgt de vergrijzing voor een tekort. Het is zaak dat het huidige overschot zodanig omgeschoold wordt dat het toekomstige tekort hiermee opgevangen kan worden. Dit geschiedt nu al in de mobiliteitscentra. Metropoolvorming geeft hiertoe meer mogelijkheden.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 25
Resultaten De sociale diensten werken in G4-verband al intensief samen op het gebied van beleidsafstemming en uitvoering, waaronder automatisering (Wigo4it). In aanvulling daarop kunnen in het kader van de metropoolvorming op korte termijn de volgende acties ondernomen worden en resultaten behaald worden: 1. Inventariseren van relevante kenmerken van beide arbeidsmarkten (voorjaar 2009) 2. Vraag- en aanbodkenmerken van beide arbeidsmarkten in beeld brengen en nagaan in hoeverre beide arbeidsmarkten elkaar nu al overlappen. 3. Verkennen hoe en waar beide arbeidsmarkten elkaar kunnen versterken en hoe die versterking vormgegeven kan worden (najaar 2009) 4. Het is van belang dat bij de versterking van de arbeidsmarkt in de Metropoolregio een integrale benadering wordt gevolgd. In de verdere uitwerking moet bepaald worden hoe dat bereikt kan worden, samen met de Werkpleinen, het werkgeversservicepunt (DAAD en WGS Den Haag) en het regionale arbeidsmarktplatform Regionale kortingspas Rotterdam en Den Haag hebben ieder een eigen kortingspas voor huishoudens met een laag inkomen, de Rotterdampas resp. de Ooievaarspas. De Rotterdampas kan door iedereen aangeschaft worden voor € 55.= Inwoners van Rotterdam met een inkomen tot 120% van het minimumloon kunnen de pas voor € 5.= aanschaffen. De Ooievaarspas kost € 11,34 en kan aangeschaft worden door burgers met een inkomen tot 130% van het minimumloon. Actie Nagaan of de vorming van een regionale pas (op basis van de ontwikkelde concepten van Rotterdampas en Ooievaarspas) voordelen heeft boven handhaving van de twee lokale initiatieven afzonderlijk.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 26
5.8
metropolitaan landschap Midden-Delfland
Toelichting Het Delflandgebied tussen Rotterdam, Zoetermeer en Den Haag bestaat uit een open en groen polderlandschap, met kleine dorpen, boerderijen, sloten en plassen, waar stedelingen kunnen wandelen, fietsen, varen, zwemmen of gewoon genieten van de natuur. Het weidelandschap wordt grotendeels in stand gehouden door melkveebedrijven. Het gebied is moeilijk bereikbaar vanuit de steden, hier en daar wat minder fraai en zelfs aan het dichtslibben, en ook weinig bekend bij de stedelingen. Bovendien staat het voortdurend bloot aan pogingen om de stad uit te breiden ten koste van het platteland. Het gebied moet dus worden behouden en opgeknapt, maar ook meer bekendheid krijgen. Oprichting Hof van Delflandraad Zestien partijen, waaronder Rotterdam en Den Haag, hebben op 25 september 2008 een bestuurlijke ambitieverklaring “ Hof van Delfland “ getekend met als wenkend perspectief dat over 10 jaar de Hof van Delfland een gevarieerd landschapspark is van internationale landschappelijke en recreatieve allure.
illustratie: Hof van Delfland
Ambitie en bijdrage aan metropoolregio Versterking van de internationale concurrentiepositie van de metropoolregio vereist ook de instandhouding en vergroting van de waarde van de groene gebieden. Het betreft dan vooral de waarde op het gebied van natuur, landschap, water, recreatie en cultuurhistorie. Het Delflandgebied draagt daar nu al aan bij, maar kan veel meer waarde krijgen voor de leefomgevingskwaliteit van de inwoners van het omringende gebied. Daarvoor is in de stadsgrenzen een omslag nodig naar een naar buiten gerichte stad, waarbij het mogelijk is om langs recreatief ingerichte routes Delfland al in de stad te ervaren. Ambitie en bijdrage aan Metropoolregio: 1. Metropolitaan Landschapspark ontwikkelen om een impuls te geven aan de quality of life (leefomgevingkwaliteit) voor de stedeling 2. Toevoegen van leefomgevingkwaliteit in het stedelijk gebied 3. Het versterken en duurzaam ontwikkelen van de landschappelijke kwaliteit van de veenweidegebieden; 4. Integrale ontwikkeling A4 Midden Delfland en metropolitaan landschap Midden Delfland en toevoeging van een hoogwaardig cultureel programma; 5. Recreatieve routenetwerken van Haagse en Rotterdamse regio op elkaar aansluiten concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 27
Resultaten: a. Fietsroute van Hofvijver naar Hofplein en vise versa met terugreis via Randstadrail Erasmuslijn (voorlopige route 2009) en aanleggen (gereed 2012) b. ontwikkeling actieplan stadslandbouw (streekproducten voor de stedeling) in 2009 c. Rotterdam en Den Haag bereiden standpunt en inbreng in Hof van Delflandraad gezamenlijk voor (2009) d. Opzet Groenfonds regio Haaglanden en voortzetten regionaal fonds Stadsregio (2009) e. Grootschalig sportevenement voor burgers organiseren met bereik Rotterdam – Midden Delfland – Den Haag (2010) f. Beeldende kunst of Landart project vanuit de steden organiseren in Midden Delfland (2011) g. Vaarroute van Haagse kust tot Rotterdamse Maas realiseren (gereed 2012) h. Culturele trekker vestigen in Midden-Delfland (2015): op middellange termijn: één recreatief routenetwerk in de regio
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 28
5.9
kustontwikkeling
Inleiding De Provincie Zuid-Holland werkt samen met andere partijen aan de ontwikkeling van de ZuidHollandse kust. Zij heeft hiervoor het Programma Kust opgesteld. Onder dit programma vallen drie projecten: 1. Zwakke schakels (kustveiligheid komende 50 jaar; in uitvoering) 2. Zandmotor (pilot innovatief kustbeheer en kustontwikkeling; MER gaat starten) 3. IPR Kust (integraal ontwikkelingsplan waarbij naast de zeewaartse aspecten, ook de landwaartse opgave wordt uitgewerkt ; input in PSV eind 2009). Voor Rotterdam en Den Haag zijn alle 3 de onderdelen, om verschillende redenen, relevant: Zwakke schakels vanwege de versterking van de Delflandse Kust, de versterking van de boulevard bij Scheveningen, de duincompensatie ten behoeve van de tweede Maasvlakte en de mogelijke aanleg van een nieuw fietspad (in studie). Zandmotor vanwege de mogelijke positieve / negatieve effecten op betsaande badplaatsen, de Maasvlakte en de haven van Scheveningen en het areaal aan natuur en recreatie IPR Kust vanwege uitvoeringsprogramma in relatie tot lopende uitvoeringsprogramma’s rond steden. Het programma voor de kust is gericht op het waarborgen van de kustverdediging (en het ontwikkelen van nieuwe innovatieve concepten daarvoor), maar zet daarnaast ook in op natuurontwikkeling, betere bereikbaarheid, wateropgave en vergroten van de recreatieve gebruiksmogelijkheden.
illustratie: visie op de Delflandse Kust
De Metropoolregio Rotterdam Den Haag is gebaat bij een succesvolle kustontwikkeling, die de robuustheid en aantrekkelijkheid van de Zuid-Hollandse kust als geheel vergroot. De kustzone (en de koppeling aan Midden Delfland) is een belangrijke kwaliteitsattractiefactor voor de regio. Te lang is de kustzone buiten beeld gebleven bij de regionale strategische planvorming. Als uitgangspunt voor Rotterdam en Den Haag geldt een binnenstedelijke verstedelijkingsstrategie. Rijksinvesteringen moeten zoveel mogelijk bijdragen aan deze strategie. Beiden gemeenten willen er voor zorgen dat investeringen in groen en bereikbaarheid zoveel mogelijk bijdragen aan de aantrekkelijkheid van de bestaande steden. Grootschalige investeringen in de kustzone mogen dus niet ten koste gaan van reeds geplande investeringen in en rond de steden (m.n. groen en infra).
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 29
Ambitie Metropoolregio-samenwerking: Meer gecoördineerde positiefkritische houding van Rotterdam en Den Haag (en Westland) in dit project. Meer inzet vanuit een gezamenlijk toekomstbeeld met betrekking tot de kustzone in relatie tot de steden, de badplaatsen en het achterland. Positief over: 1. Het waarborgen van de kustverdediging en het verkennen van innovatieve concepten daarvoor. 2. natuurontwikkeling en het vergroten van de gebruiksmogelijkheden voor recreatie: betere fietsroutes en ondersteunen waterrecreatie ook in relatie tot rivieroevers Nieuwe Maas. 3. Het vergroten van de bereikbaarheid en toegankelijkheid van het kustgebied vanuit de steden en Midden Delfland. 4. Stimuleren internationale allure van de kust als geheel en de bestaande kustplaatsen in het bijzonder en betere onderlinge profilering. Kritisch over: 1. Publieke investeringen in de kustontwikkeling wat betreft recreatie en bereikbaarheid moeten zorgvuldig worden afgewogen ten opzichte van andere gebieden die mogelijk meer prioriteit hebben, vanuit lopende stedelijke programma’s. 2. Medefinanciering door gemeenten van plannen innovatieve kustverdediging en – ontwikkeling; de beoogde inverdieneffecten treden vooral op bij de rijkspartners in het project (o.a. besparingen op jaarlijkse suppleties door RWS). Resultaten 2009: 1. Actieve rol in project Kustontwikkeling (3 subdossiers) van de provincie met een gezamenlijke inbreng vanuit de gemeenten Rotterdam en Den Haag. 2. Indien mogelijk ook de gemeente Westland hierbij te betrekken (de meeste effecten van de kustplannen slaan neer in de gemeente Westland). 3. Organiseren: 4 x per jaar overleg tussen de meest betrokken wethouders over het kustdossier. 4. Organiseren: regelmatig ambtelijk overleg Rotterdam - Den Haag - Westland over inzet in kustdossier.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 30
5.10
greenport Westland en Oostland
Toelichting De greenports in of direct grenzend aan de Metropoolregio Rotterdam Den Haag zijn mondiale centra voor bloemen, bollen, groenten en bomen. Het betreft een geheel van toeleverende, verwerkende, logistieke en digitale dienstverlening dat op wereldschaal zijn weerga niet kent. Vanuit mondiaal perspectief zijn deze greenports de centra die de wereld voeden en opfleuren. Vanuit het perspectief van de Metropoolregio zijn de greenports een belangrijke bron van directe en indirecte werkgelegenheid, óók voor de inwoners van de stedelijke gebieden en een bron van toegevoegde waarde en bedrijvigheid voor producenten, toeleveraars, kennis & innovatie en handel & distributie. Voor de inwoners vormen de greenports daarnaast ook een beeldbepalende factor in grote delen van de achtertuin van de Metropoolregio. De provincie Zuid Holland, in samenwerking met de direct betrokken gemeenten en overige belanghebbenden, heeft het Actieprogramma Greenports Zuid Holland opgesteld (2008), waarin opgaven zijn geformuleerd op het gebied van kennis & innovatie, ruimte, infrastructuur en energie. In dit actieprogramma zitten zowel punten die voor de Metropoolregio een toegevoegde waarde kunnen hebben, zie 1, en andersom, bijvoorbeeld op het gebied van kennis & innovatie of samenwerking tussen Greenport en Mainport als punten waar vanuit het perspectief van de Metropoolregio wellicht anders tegenaan wordt gekeken zoals de gewenste omvang van het areaal greenports in de directe nabijheid van de stedelijke gebieden, zie punt 2. Ambitie en bijdrage aan metropoolregio: 1. Hoofddoel: de relatie tussen het tuinbouwcomplex, de steden Den Haag, Delft, Rotterdam en de haven versterken door samenwerking op verschillende gebieden: kennis en innovatie, logistiek, gebruik van energie, water en duurzaamheid 2. Subdoel: het economisch belang van het tuinbouwcomplex zichtbaar te maken voor de bewoners en bezoekers. Resultaten: a. Uitvoeren stakeholders- en krachtenveldanalyse in 2009 om het belang voor de Metropoolregio te bepalen t.a.v.: Invloed op de arbeidsmarkt Innovatie Kenniseconomie Betekenis lobby Oranjetunnel en kennisinnovatie ruimtegebruik greenports
illustratie: greenports Westland en Oostland
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 31
b.
Bepalen ontwikkelingskansen in relatie met haven, vliegveld , juridisch en administratief cluster (2009) en deze ten uitvoer brengen (2010).
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 32
5.11
communicatie en participatie
Toelichting Het realiseren van onze ambities staat of valt met de acceptatie en het draagvlak bij burgers, bestuurlijke organen, het bedrijfsleven, en de maatschappelijke organisaties in de Metropoolregio. Communicatie is hierin cruciaal. We ontwikkelen hiertoe een communicatiestrategie met kernboodschappen waarin de toegevoegde waarde, de win - win situaties van de samenwerking tussen beide steden centraal staat. De strategie is gericht op vergroten van het draagvlak en het stimuleren van nieuwe (particuliere) initiatieven. De communicatiestrategie is gebaseerd op: 1. Inventariseren van stakeholders door middel van een krachtenveldanalyse i.s.m. de ambtelijke themaverantwoordelijken en communicatieadviseurs op diverse beleidsterreinen. 2. Onderzoeken van opvattingen en beleving onder externe stakeholders (inwoners, bedrijven, bezoekers) over voor- en nadelen van meer samenwerking tussen de regio’s Rotterdam en Den Haag. Bestuurlijke inzet communicatie Continu gezamenlijke boodschap uitdragen en ‘verkopen’ Metropoolregio agenderen (bij o.a. rijk) Betrekken van sleutelpartijen als de twee regio’s, gemeenten, provincie, kennisinstellingen, bedrijven enz. en de agenda’s op elkaar afstemmen Gezamenlijke bijeenkomst van DB’s regio Rotterdam en Haaglanden Acties communicatie maatschappelijk 1. Inventariseren van stakeholders door middel van een krachtenveldanalyse. 2. Onderzoeken van opvattingen en beleving onder externe stakeholders (inwoners, bedrijven, bezoekers) over voordelen en mogelijke nadelen van meer samenwerking tussen de regio’s Rotterdam en Den Haag. 3. Ontwikkelen van een communicatiestrategie met kernboodschappen op basis van de uitkomsten van 1. en 2., gericht op duidelijk maken toegevoegde waarde, win / win-situaties, vergroting draagvlak en het stimuleren van nieuwe (particuliere) initiatieven. 4. Ontwikkeling en inzet van communicatiemiddelen: o.a. website/weblog voor externe communicatie, waar de gemeentelijke sites van beide regio’s naar kunnen linken, evt met digitale nieuwsbrief. 5. Opzetten van een mediastrategie en mediabenadering. 6. Maken van een communicatiekalender: communiceren van concrete en zichtbare mijlpalen.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 33
7.
Stimuleren van (digitale) mogelijkheden om nieuwe ideeën te genereren of bestaande plannen vlot te trekken, gericht op vergroting draagvlak en kwaliteit van initiatieven. Extra aandacht voor het betrekken van “early adopters/trendsetters” (bv. Haagse en Rotterdamse Jongerenraad, studentenorganisaties Rotterdam/Delft/Den Haag, kenniswerkers, forensen): hoe beleven zij de Metropoolregio en hoe zien zij de agenda van de toekomst?
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 34
6.
doorkijk 2009 – 2010: Metropolitane acties in 2009 (aanzet voor de communicatiekalender)
1. a. b.
Internationale presentatie en acquisitie (Huffnagel en Harbers) Letter of intent gezamenlijk Investment Office (strategie en mijlpalen) in 2009 Operationele samenwerking intensiveren Op projectbasis (mei 2009) China CFIT (sept 2009) India rondtrip (2009) Science port Holland (2008/2009) Gezamenlijke newsletter en website lanceren (2009)
c. 2. a. b. 3. a. b. c. 4. d. e. f.
Airport Rotterdam Den Haag (Harbers en Huffnagel) Naamswijziging vliegveld en start gezamenlijke branding internationale zakenvliegveld (2009 / 2010) versterkt publiek zeggenschap Rotterdam Airport (2009) Uitwerking Randstad 2040 (Norder en Karakus/ Harbers en Kool) Gezamenlijk plan van aanpak Uitvoeringsalliantie Economische structuurversterking Rotterdam Den Haag Twee projectvoorstellen voor sleutelprojecten (zomer 2009). Metropoolregio verankeren op de Rijksagenda (2009- ). Verkeer en vervoer (Smit en Baljeu) Nagaan of er aanvullende acties mogelijk zijn gericht op meer gebruiksgemak voor de metropolitane reiziger (informatie, OV-chipkaart en dergelijke) Bestuurlijke afspraken over het MIRT, waar mogelijk beter motiveren vanuit het belang van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag Gezamenlijke strategieën voor regiogrens overstijgende projecten en opgaven, zoals: Oranjetunnel –brug / Veilingroute OV-ontsluiting van Rotterdam -The Hague Airport HSL-Oost P&R locaties voor de Metropoolregio
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 35
5. a. b. c. d. e.
Cultuur (Grashoff en Bolle) Rotterdam spreekt de explicite ondersteuning uit van de ambitie van Den Haag om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te zijn. De Uitburo’s brengen een gezamenlijk agenda uit. Er wordt een specifieke gezamelijke Urban Culture Jaaragenda opgesteld en in het najaar wordt een gezamenlijke activiteit op het gebied van talentontwikkeling georganiseerd. Mogelijke vervoersarrangementen worden uitgewerkt. Uitwerking van aanvullende programma’s bij culturele evenementen.
6. a. b. c.
Sport (Dekker en Bolsius) voorbereiden Loopevenement cityPier – Harbour (2010) gezamenlijk beleid sportopleidingen (2009) in 2009 voorbereiden: groeiend aantal fiets-, wandel- en zeilevenementen binnen de regio, door gezamenlijke programmering en gezamenlijke sportkalender
7.
Sociaal (Schrijer en Kool)
a. b.
Inventariseren van relevante kenmerken van beide arbeidsmarkten (voorjaar 2009) Vraag- en aanbodkenmerken van beide arbeidsmarkten in beeld brengen en nagaan in hoeverre beide arbeidsmarkten elkaar nu al overlappen. Verkennen hoe en waar beide arbeidsmarkten elkaar kunnen versterken en hoe die versterking vormgegeven kan worden (najaar 2009) Nagaan of de vorming van een regionale pas (op basis van de ontwikkelde concepten van Rotterdampas en Ooievaarspas) voordelen heeft boven handhaving van de twee lokale initiatieven afzonderlijk.
c. d.
8. a. b. c. d. 9. a.
Metropolitaan landschap Midden-Delfland (Baldewsingh en Bolsius) Fietsroute Zuiderpark - Zuiderpark uitzetten (voorlopige route 2009) en aanleggen (gereed 2012) ontwikkeling actieplan stadslandbouw (streekproducten voor de stedeling) in 2009 Rotterdam en Den Haag bereiden standpunt en inbreng in Hof van Delflandraad gezamenlijk voor (2009) Opzet gezamenlijk Groenfonds en voortzetten regionaal fonds Stadsregio (2009) Kustontwikkeling (Norder en Karakus / Bolsius) Actieve rol in project Kustontwikkeling (3 subdossiers) van de provincie met een gezamenlijke inbreng vanuit de gemeenten Rotterdam en Den Haag.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 36
b. c. 10. a.
b. 11. a. b. c. d. e. f. g.
Organiseren: 4 x per jaar overleg tussen de meest betrokken wethouders over het kustdossier. Organiseren: regelmatig ambtelijk overleg Rotterdam - Den Haag - Westland over inzet in kustdossier. Greenport Westland en Oostland (Kool en Harbers) Uitvoeren stakeholders en krachtenveldanalyse in 2009 om het belang voor de metropoolregio te bepalen t.a.v.: Invloed op de arbeidsmarkt Innovatie Kenniseconomie Betekenis lobby Oranjetunnel en kennisinnovatie Bepalen ontwikkelingskansen in relatie met haven, vliegveld, juridisch en administratief cluster (2009) en deze ten uitvoer brengen (2010). Communicatie en participatie (Van Aartsen en Aboutaleb) Inventariseren van stakeholders door middel van een krachtenveldanalyse. Onderzoeken van opvattingen en beleving onder externe stakeholders (inwoners, bedrijven, bezoekers) over voordelen en mogelijke nadelen van meer samenwerking tussen de regio’s Rotterdam en Den Haag. Ontwikkelen van een communicatiestrategie met kernboodschappen op basis van de uitkomsten van a. en b., gericht op duidelijk maken toegevoegde waarde, win/win-situaties, vergroting draagvlak en het stimuleren van nieuwe (particuliere) initiatieven. Ontwikkeling en inzet van communicatiemiddelen: o.a. website/weblog voor externe communicatie, waar de gemeentelijke sites van beide regio’s naar kunnen linken, evt met digitale nieuwsbrief. Opzetten van een mediastrategie en mediabenadering. Maken van een communicatiekalender: communiceren van concrete en zichtbare mijlpalen. Stimuleren van (digitale) mogelijkheden om nieuwe ideeën te genereren of bestaande plannen vlot te trekken, gericht op vergroting draagvlak en kwaliteit van initiatieven. Extra aandacht voor het betrekken van “early adopters/trendsetters” (bv. Haagse en Rotterdamse Jongerenraad, studentenorganisaties Rotterdam/Delft/Den Haag, kenniswerkers, forensen): hoe beleven zij de metropoolregio en hoe zien zij de agenda van de toekomst?
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 37
organisatieschema projecten en thema’s Bestuurlijke duo’s
Verantwoordelijke directeuren
Betrokken ambtenaren
Presentatie & Acquisitie
Huffnagel en Harbers
Rotterdam Airport
Harbers en Huffnagel
Sleutelprojecten R2040
Norder en Karakus
Uitvoeringsalliantie Economie
Harbers en Kool
V&V/ MIRT
Baljeu en Smit
Sociaal
Schrijer en Kool
Cultuurprogramma
Bolle en Grashoff
Sport
Dekker en Bolsius
Midden Delfland
Baldewsingh en Bolsius
Kustontwikkeling
Norder en Karakus / Bolsius
Greenport Westland & Oostland
Kool en Harbers
Communicatie en Participatie
Van Aartsen en Aboutaleb
Ivo Weekenborg Mathijs Gordijn Ivo Weekenborg Mathijs Gordijn Cor van Hulst Melanie Maatman Ivo Weekenborg Mathijs Gordijn Tom Boot Chris de Vor Mark Toet Martin Andriessen Stef Oosterloo Paul Broekhof (dir OCW/Cult) Bas den Hollander Arie Sterkenburg Astrid Sanson Bert Jacobs Cor van Hulst Bert Jacobs Ivo Weekenborg Melanie Maatman Wim Hoogendoorn Henry Kruithof
Remco Buurman/Arnoud Besseling Matthijs Smeele/ WFIA Bianca Dumay Ronald Koster / Peter Paul Oostveen Marco den Heijer Wim Kulik Luc Boot Stefan Los Frank vd Beuken / Arnold vd Berg Kees de Leeuw / Mart Musters Marcel Casteleijns … Ina Klaassen / Leonie de Wit … Joop van Nierop Frans van de Ven Lisa Mattemaker Irene Mulder Jaap vd Want Irene Mulder / Niels Al Huub vd Zande, Stefan Los / Irma de Roos Josien Gorkink Petra Sevinga
- de ontbrekende beleidsmedewerkers volgen nog.
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 38
impressie van de pressure cooker bijeenkomst Bilderberghotel Den Haag d.d. 12 en 13 maart 2009
concept positionpaper Metropoolregio Rotterdam Den Haag 39