Methodiek & Basistraining Changemakers Vluchtelingen en migranten in opleiding tot inspirerend leiders

lingen-Organisaties Ne Methodiek & Basistraining Changemakers

Vluchtelingen en migranten in opleiding tot inspirerend leiders

Manifest van een Changemaker Ik ben een changemaker. Ooit ben ik naar Nederland gevlucht omdat mijn wereld mij wilde veranderen. Nu verander ik mijn wereld. Ik ben een changemaker. Dit is mijn manifest. Er is één wereld, één volk, één leven. Ik geloof in de universele rechten van de mens. Deze gelden overal en voor iedereen, zonder uitzondering. Ik verwerp het idee dat cultuur, religie, sekse, leeftijd, afkomst of nationaliteit scherpe grenzen trekken tussen mensen. Ik sta voor de uitgestoken hand, voor bruggen bouwen, voor een gemeenschappelijk grenzeloos doel: een leven in vrijheid en vrede. Ik ben een vluchteling. Toen ik hier kwam, vertelde ik de verhalen van mijn vlucht uit het land van mijn moeder en vader. Ik was een boodschapper van schendingen van mensenrechten. Ik was missionaris namens mijn volk. Ik kwam uit Chili, uit Argentinië, uit Irak, uit Iran, ik kwam uit Turkije, uit Afghanistan, uit Somalië. Ik streed voor vrijheid, voor vrede, voor emancipatie, tegen ongelijkTekst en ontwikkeling: Anne-Floor Dekker, Fatma Özgümüş en Martin J. Loeve

heid, tegen tirannie, tegen angst.

Vluchtelingen-Organisaties Nederland

Eindredactie: Natalie Figueroa Perez Vormgeving: Lawless & Lotski

Fotografie: Frank van der Burg Druk: Drukkerij Vaes ISBN: 978-90-801125-0-6 © 2011, Vluchtelingen-Organisaties Nederland en Martin J. Loeve. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Vluchtelingen-Organisaties Nederland en Martin J. Loeve.

Ik zet me in voor een andere, betere wereld. Overal en altijd, hier en nu. Ik werk aan verandering, in denken en doen, in de band tussen twee mensen, en in de maatschappij van miljoenen. Mijn waarden zijn respect, waardigheid en wederkerigheid.

Ik zie mezelf als deel van een wereldwijde stroming die steeds sterker wordt. Overal ontpoppen mensen zich tot changemaker. Steeds meer mensen begrijpen dat zij zelf de sleutel in handen hebben om hun wereld te veranderen. Dit kan een kleine verandering zijn. Bijvoorbeeld zorgen voor meer begrip voor elkaar. Het kan ook een grote verandering zijn. Zoals een einde maken aan lichamelijk geweld of geestelijke terreur. Ik ben een nieuwe stem in het debat. Niet hard, niet soft, maar helder en inspirerend. Ik praat over wat wij voor elkaar kunnen betekenen, over het werk dat nodig is, over wat het kost en wat het oplevert. Ik wil ook jou inspireren, motiveren en uitnodigen om changemaker te worden. Daarom eindig ik

Deze publicatie is mede gefinancierd door het Europees Vluchtelingenfonds en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (WWI).

mijn manifest met een oproep aan jou. Sluit je nu bij me aan. Dan veranderen we samen de wereld. En we beginnen vandaag.


Inhoud Deel 1: Methodiek Changemakers

4

1.

Introductie

4

2.

Visie & missie

6

2.1

Vluchtelingen & mensenrechten in historisch perspectief

6

2.2

Vluchtelingen als mensenrechtenambassadeurs

9

3.

Methodiek Changemakers

9

3.1

Methodische uitgangspunten

10

3.2

Change instrumenten

14

3.3

Opbouw methodiek

20

Deel 2: Basistraining Changemakers

23

Vluchtelingen-Organisaties Nederland 1.

Introductie

23

2.

Doelgroep

23

3.

Doelstelling

24

4.

Opbouw Basistraining

25

4.1

Aantal & duur modules

25

4.2

Groepsgrootte & -samenstelling

25

4.3

Takenpakket trainers

26

4.4

Voorwaarden voor succes

26

5.

Inhoud modules

28

5.1

Module 1: Visie

28

5.2

Module 2: Instrumenten

35

5.3

Module 3: Implementatie

48

Bijlage 1: Slides Basistraining

59

Bijlage 2: Overzicht changemakersactiviteiten vluchtelingenorganisaties 2008-2011

65

Deel 1: Methodiek Changemakers 1. Introductie

Een kijkje in onze keuken

Voor u ligt de methodiek Changemakers van

Zij worden geïnspireerd om op te staan als

In dit boek vindt u een beschrijving van de

Vluchtelingen-Organisaties

(VON).

trekkers van de gewenste veranderproces-

achterliggende methodiek en van de Basis-

Deze methodiek is gericht op het organiseren van

sen. Zij leren de krachten van verandering te ana-

training Changemakers waarmee de afgelopen

veranderprocessen binnen vluchtelingenge-

lyseren en doeltreffende strategieën uit te zetten

jaren honderden changemakers zijn opgeleid.

meenschappen in Nederland. Bijvoorbeeld

die aansluiten op hun eigen probleemstelling en

Daarmee geven we een kijkje in onze keuken en

verandering van een collectieve mentaliteit

mogelijkheden. Op deze manier organiseren we

bieden we handvatten om veranderprocessen

of elementen van een cultuur als vrouwelijke

veranderprocessen die van binnenuit komen en

in vluchtelingengemeenschappen te starten.

genitale verminking, eergerelateerd geweld,

daarmee kans van slagen hebben.

Nederland

huwelijksdwang of homofobie. Of verandering van beleid en publieke opinie over de arbeidspar-

Vluchtelingen met lef

visie en missie. Vervolgens beschrijven we de uitgangspunten van onze methodiek en de

ticipatie van vluchtelingen of inburgering van nieuwkomers.

Eerst vindt u een korte toelichting op onze

Via de methodiek Changemakers heeft VON ta-

instrumenten die kunnen worden ingezet om

boeonderwerpen als eergerelateerd geweld, ho-

verandertrajecten te starten. Daarna wordt de

Wij zijn ervan overtuigd dat veranderprocessen

moseksualiteit, huwelijksdwang en vrouwelijke

opbouw van de methodiek beschreven, zoals

alleen slagen als die worden gedragen door de

genitale verminking in verschillende vluchte-

wij die de afgelopen jaren hebben uitgevoerd.

mensen om wie het zélf gaat. Een dergelijke

lingengemeenschappen op de agenda gezet.

Ten slotte vindt u in deel 2 van dit boek de

verandering wordt ook wel civic driven change

Vluchtelingen met lef stonden zelf op vanuit het

methodische beschrijving van het belangrijk-

genoemd. Daarnaast zijn we van mening dat

idee dat dagelijkse problemen tussen man en

ste onderdeel van onze methodiek: de Basis-

deze processen kunnen worden georgani-

vrouw, tussen hetero en homo, tussen jong en

training Changemakers.

seerd. Daarom is VON in 2007 gestart met de

oud problemen van onszelf zijn, voor een deel

programmalijn Changemakers. Een program-

meegenomen in onze bagage. Problemen waar-

ma waarin mensen worden geactiveerd en ge-

voor wij vanuit ons vluchtelingenschap en onze

vormd tot changemakers: mensen die het lef

directe band met de mensenrechten zelf verant-

hebben een bepaalde situatie te veranderen.

woordelijk willen zijn. Maar ook hebben we kaders

Vluchtelingen-Organisaties Nederland (VON) is de spreekbuis van vluchtelingen in Nederland.

van VON getraind om publieke opinie en beleid te

Een landelijke koepelorganisatie met in Nederland ruim 400 vluchtelingenorganisaties die hun

beïnvloeden. Om een actieve rol te spelen in de

krachten in VON hebben gebundeld. Wij behartigen de belangen van hen die wegens gegronde


Changemakerstraining

ontwikkeling en maatschappelijke participatie van

vrees voor vervolging hun eigen land moesten verlaten en naar Nederland zijn gevlucht om hier

Samen met Martin Loeve van Delta Change

onze achterban en als serieuze partner van over-

veiligheid en bescherming te vinden. Vanuit internationale verdragen heeft Nederland de plicht

Management heeft VON trainingen ontwikkeld

heden te fungeren.

dit hen te bieden.

waarin vluchtelingen de kennis en vaardigheden krijgen om hun eigen situatie en de situatie van

VON zet zich in voor een samenleving waarin mensenrechten worden nageleefd, waarin vluchtelin-

anderen in hun omgeving aan te pakken.

gen op een rechtvaardige en humane manier worden opgevangen en waarin zij de kans krijgen om op een volwaardige wijze te participeren. We zijn voorvechters van vrijheid, gaan de dialoog aan met politici en nemen actief deel aan het publieke debat.

6

7

2. Visie & missie Onze missie om vluchtelingen op te leiden tot changemakers komt voort uit onze visie dat

De gronden voor bescherming waren daarmee gelijk aan de fundamentele rechten van de mens,

vluchtelingen als ambassadeurs van de mensenrechten de morele plicht hebben deze na te leven,

opgesteld in de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens door de Verenigde Naties in

uit te dragen en te verdedigen waar nodig. Om deze visie nader toe te lichten geven we hieronder

1948. Daarmee kan het Verdrag van Genève worden gezien als een exclusief mensenrechtenver-

een kort historisch overzicht van onze relatie met internationale mensenrechtenverdragen.

drag. Later werden ook andere asielgronden erkend zoals afkomstig uit een gebied of land waarin de situatie gevaarlijk is en het geweld grootschalig, ernstig en/of willekeurig. Maar ook vervolging

2.1 Vluchtelingen & mensenrechten in historisch perspectief

op grond van seksuele geaardheid, dreiging van vrouwelijke genitale verminking of dreiging van

Vluchtelingenverdrag

Samenstelling vluchtelingengroepen

In Nederland wonen ruim 300.0001 vluchtelingen afkomstig uit ruim 26 landen2 . De grootste groepen

De eerste Oost-Europese vluchtelingen die in Nederland werden toegelaten waren politiek

vluchtelingen zijn afkomstig uit Afghanistan, Angola, Burundi, Colombia, DR Congo, Eritrea, Ethiopië,

geëngageerde vluchtelingen die vervolging uit ideologische redenen vreesden. Eerst werden

Iran, Irak, Voormalig Joegoslavië, Nigeria, Rwanda, Sierra Leone, Soedan, Somalië, Sri Lanka en Syrië

honderd Tsjechische studenten toegelaten. Kort hierna volgden Hongaren en Tsjechoslowaken.

(Centraal Bureau voor de Statistiek, 2010).

In de jaren ’70 en ’80 kwamen ook vluchtelingen uit andere landen, zoals Vietnam en Iran. De

eerwraak. De meest recente grond voor bescherming werd door de minister van Immigratie en Asiel in 2011 in de zaak Sahar beschreven, zijnde ‘verwestering’.


komst van deze ‘klassiek politieke’ vluchtelingen gebeurde incidenteel en in kleine groepjes.

Ons verhaal begint formeel in 1951 toen in Genève het Internationale Verdrag betreffende de

Sommige vluchteligen bereikten Nederland op eigen kracht, anderen werden uitgenodigd door

Status van Vluchtelingen werd opgesteld. Na de Tweede Wereldoorlog was de wereld getekend

de hoge commissaris voor de vluchtelingen (UNHCR). Deze individuele vluchtelingen kregen di-

door grote onenigheid tussen linkse en rechtse politieke overtuigingen en grote tegenstellingen

rect de A-status (‘vluchteling’ volgens het Vluchtelingenverdrag) en konden zich richten op het

tussen Oost- en West-Europa. Doordat steeds meer mensen het Sovjetregime in het Oosten ont-

oppakken en inrichten van het eigen leven in hun nieuwe thuisland. Ze werden verspreid over de

vluchtten kwamen mensenrechten en de internationale bescherming van vluchtelingen steeds

gemeenten opgevangen en onmiddellijk - voor zo ver mogelijk - gehuisvest, voorbereid op de

meer onder de aandacht. Het Verdrag van Genève, dat in 1956 door Nederland werd geratifi-

arbeidsmarkt en de kinderen werden naar school gestuurd. Deze mensen werden meteen deel

ceerd, tekende het begin van de moderne geïnstitutionaliseerde bescherming van vluchtelingen.

van de samenleving.

Hierin werd de volgende definitie voor vluchteling geformuleerd: Vanaf het tweede deel van de jaren ’80 veranderde de samenstelling van de vluchtelingen-

A refugee, according to the Convention, is someone who is unable or unwilling to return to their

groepen. Als gevolg van het toenemend aantal burgeroorlogen wereldwijd vluchtten complete

country of origin owing to a well-founded fear of being persecuted for reasons of race, religion,

families en soms zelfs hele dorpen naar West-Europa. Deze zogenaamde ‘oorlogsvluchtelingen’

nationality, membership of a particular social group, or political opinion (UNHCR, 1951).

vluchtten uit angst voor etnische zuivering en andere vormen van groepsvervolging. Vluchtelingen uit ondermeer Syrië, Ghana en Pakistan en later uit Armenië, Tsjetsjenië, Georgië en Bosnië kwamen naar Nederland. Door deze ontwikkelingen kwamen in Nederland asielzoekers aan waarvan men nog weinig wist en die nog door geen enkel ander land als vluchtelingen waren

1 2

8

Turkije (384.164), Voorm. Sovjet-Unie (55.92) en China ( 53.735) niet meegerekend In deze optelsom worden door CBS de afzonderlijke nationaliteiten vanuit de Voormalige Joego slavië geza menlijk geteld, er worden geen Koerdische gemeenschappen aangegeven en ook Turkije net als China én Voorm. Sovjet-Unie met één cijfer gepresenteerd. In de gegevens van VON zijn er 32 etniciteiten onder de aangesloten organisaties geteld.

erkend. Veel van deze asielzoekers werden op humanitaire gronden toegelaten.

9

2.2

Emancipatie vluchtelingen In vergelijking met de eerste vluchtelingen-

religie en taal. De achterliggende gedachte

groep, de politieke activisten, vaak ook hoog

was dat de sociaal-culturele eigenheid de so-

opgeleid en van hogere sociale klasse, was de

ciaal-economische integratie zou versterken.

tweede vluchtelingengroep een veel diffusere groep. Vaak afkomstig van het platteland en lager

Het Nederlandse overheidsbeleid bleek ech-

opgeleid. Ongeorganiseerde burgers die zichzelf

ter een paradox te veroorzaken. Culturele

en hun familieleven in veiligheid wilden brengen.

tradities die rechtstreeks in strijd zijn met

Daarmee veranderde de groepssamenstelling van

mensenrechten - zoals die ook benoemd zijn

vluchtelingen in Nederland. De Nederlandse

in het Vluchtelingenverdrag, of die later waren

overheid worstelde met de ontwikkeling van

erkend als asielgrond - werden onder het mom

het asielbeleid en de vraagstukken van de

van behoud van eigen culturele identiteit binnen

groeiende multi-etnische samenleving. Voor

de vluchtelingengemeenschappen aangemerkt

asielzoekers werden specifieke intake- en se-

als ‘cultureel erfgoed’. Emancipatievraagstukken

lectieprocedures ontwikkeld die jarenlange

raakten daardoor op de achtergrond en vooral

asielprocedures opleverden. In die jaren misten

gemeenschapsvorming en behoud van cultuur

deze mensen de natuurlijke contacten met de

werden bevorderd in de vluchtelingengroepen.

gastsamenleving en kregen niet de kans om

Al eind jaren ’80 probeerden vluchtelingenorgani-

zich op eigen krachten te ontwikkelen. Hier-

saties aangesloten bij VON deze paradox bij

door werden ze volledig teruggeworpen op

de landelijke overheid aan te kaarten. Het waren

het eigen gezin en de eigen etnische gemeen-

vooral

schap.

die al in de jaren ’90 streden voor afschaf-

Vluchtelingen als mensenrechtenambassadeurs

VON stelt dat eergerelateerd geweld, vrouwelijke genitale verminking en homofobie, maar ook andere asielgronden niet kunnen worden aangemerkt als ‘cultureel erfgoed’. Juist wij moeten op basis van ons vluchtelingenschap de rechten van de mens - waarbij zelfbeschikkingsrecht van het individu centraal staat - koesteren. Met ons vluchtelingenschap hebben we hiervoor de morele verantwoordelijkheid gekregen. Vanuit bovenstaande visie richt VON zich met het concept Changemakers op vier pijlers: vrijheid, gelijkheid, identiteit en verantwoordelijkheid:

1) Vrijheid om als individu over jezelf te kunnen beschikken;

2) Alleen als een ieder gelijk is voor de wet kan vrijheid bestaan;

3) Als iedereen gelijke rechten heeft en vrij is over zichzelf te beschikken kan een per-

soon zijn of haar identiteit vrijuit beleven; 4) We zijn samen verantwoordelijk de vrijheid, gelijkheid en beleving van identiteit van

Vluchtelingen-Organisaties Nederland de

vrouwenvluchtelingenorganisaties

anderen te waarborgen.

Een changemaker is iemand die álle mensenrechten naleeft, uitdraagt en verdedigt waar nodig. Een echte changemaker verschuilt zich niet achter cultuur of traditie, maar durft ook de mensenrechten te verdedigen die discussie opleveren in de gemeenschap.

3.

Methodiek Changemakers

fing van vrouwelijke genitale verminking Daarnaast werd in de jaren ‘80 een specifiek

en tegen eergerelateerd geweld. Duidelijk was

Changemakers van VON richten zich op het naleven, uitdragen en verdedigen van de mensenre-

minderhedenbeleid ontwikkeld die op etnische

dat een mentaliteitsverandering met betrekking

chten zoals die ook grond vormden voor onze asielstatus en onze bescherming wereldwijd. Om dit

groepen was gericht. De overheid constateerde

tot deze mensenrechtenschendingen, maar

te realiseren starten we veranderingen in cultuur, mentaliteit, beleid of publieke opinie. Zo zijn er

dat er emancipatiebeleid ontwikkeld moest

ook verandering van beleid en publieke opinie

changemakers die zich verzetten tegen schadelijke culturele tradities en daarom binnen de eigen

worden voor het wegwerken van achterstanden

noodzakelijk was.

gemeenschap veranderprocessen starten. Ook zetten changemakers zich in ter bevordering van

van de migranten en vluchtelingengroepen in

de maatschappelijke participatie en gelijke rechten en kansen van vluchtelingen. Dit betekent dat

Nederland. Dit paste bovendien in de opbouw

zij veranderprocessen in de ontvangende maatschappij en politiek moeten initiëren. In de vol-

van de verzorgingstaat. Het beleid richtte zich

gende paragrafen wordt ingegaan op de methodische uitgangspunten en instrumenten die we in

op het ‘behoud van eigen identiteit’ en er werd

de programmalijn Changemakers hebben ontwikkeld om dit in de praktijk te brengen.

ingezet op de ondersteuning en ontwikkeling van eigen cultuur,

10

11

3.1 Methodische uitgangspunten Rol changemaker Een mentaliteit, elementen van een cultuur, beleid of publieke opinie verander je niet zomaar. Al

Zoals uit dit voorbeeld blijkt heeft een changemaker de rol anderen in zijn of haar omgeving te in-

deze zaken zijn onderhevig aan maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. Om als change-

spireren en motiveren tot verandering. Daarom zijn we ervan overtuigd dat met name elementen

maker van invloed te kunnen zijn op mentaliteit, cultuur, beleid of publieke opinie moet je kunnen

van cultuur en mentaliteit pas succesvol veranderen als dit vanuit de gemeenschap zelf gebeurt.

inspelen op ontwikkelingen van buiten zoals globalisering en social media. Of ontwikkelingen van

Het kon dat ook niet anders dan dat een Afghaanse vrouw de positie en loyaliteit van Afghaanse

binnen zoals maatschappelijke normen en waarden of een gezinssituatie. Deze ontwikkelingen

vrouwen aan de kaak stelde. Changemakers uit de gemeenschap zijn de inspirators en activators

noemen we ook wel de externe en interne veranderkrachten. Het zijn de krachten die van invloed

van deze processen. Externen kunnen hooguit de changemakers hierin ondersteunen.

zijn op onszelf en onze omgeving. Als changemaker moet je strategieën kunnen uitzetten waarbij je inspeelt op die veranderkrachten. En activiteiten organiseren die effectief en vernieuwend zijn.

Vrouwen als inspirerend leiders: Voice of Afghan Women

Doelgericht kleinschalig veranderen

Op 6 maart 2011 organiseerde een van onze getrainde Afghaanse kaders naar aanleiding van de Inter-

Jongens met een lange adem: Stichting Dalmar

nationale Vrouwendag een seminar over de positie van de vrouw in Afghanistan én in Nederland. Zij stelde dat de Afghaanse vrouwen die nu in Nederland wonen onvoldoende solidair zijn met hun

Stichting Dalmar vraagt als vertegenwoordiger van Somaliërs in Den Haag en omgeving de af-

zusters die – hier of in Afghanistan - in onderdrukking leven. Zij vond dat te veel werd geleund op

gelopen jaren aandacht voor de groep Somalische nieuwkomers in Nederland. Reden is dat zij

buitenlandse, mannelijke, krachten die deze vrouwen zouden moeten bevrijden. Aan de hand van

voorzien dat deze groep jongeren die is opgegroeid in een land dat al decennia lang in oorlog

cijfers over de aantallen vrouwelijke slachtoffers van huiselijk en eergerelateerd geweld en

verkeert, geen aansluiting vindt bij de huidige inburgerings- en opleidingsmogelijkheden die

aan de hand van een recent filmpje waarin de steniging van een vrouw in Afghanistan werd

Nederland biedt. Volgens Dalmar heeft deze specifieke groep toegepaste opleidingstraject-

getoond, maakte zij emoties los bij zowel de aanwezige Afghanen als de aanwezige Neder-

en, maar ook traumaverwerking en aansluiting bij de samenleving nodig om te kunnen integreren en

landse politici die net hadden ingestemd met een politiemissie naar Kunduz.

participeren in deze samenleving.

Voor het eerst had een Afghaanse vrouw in Nederland openlijk kritiek geuit op zowel de houding

Omdat de Nederlandse gemeenten niet zonder bewijsstukken wilden kijken naar aanpassing van

van haar eigen gemeenschap in de diaspora als op de westerse ‘bevrijders’. Haar symposium bracht

hun opleidingstrajecten besloot Dalmar eigenhandig een onderzoek uit te voeren over de proble-

binnen de Afghaanse gemeenschap in Nederland een belangrijke verandering op gang: vrouwen

men onder nieuwkomers. Dalmar besloot de krachten te bundelen om gezamenlijk beleid te beïn-

én mannen stonden op en wilden zich bij haar beweging ‘Voice of Afghan Women’ aansluiten om

vloeden en schreef de Radboud Universiteit Nijmegen en diverse andere Somalische organisaties

de onderdrukking van vrouwen te laten stoppen.

aan om het onderzoek gezamenlijk uit te voeren.


Op 16 maart 2011 presenteerde Dalmar de conclusies van het onderzoek wat leidde tot Kamervragen van PvdA fractielid Martijn van Dam aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties omtrent de problematiek van Somalische nieuwkomers in Nederland.

12

13

Profielen changemakers Om effect te bereiken, richten we ons in

Stichting Dalmar heeft een slimme analyse

Iedere changemaker heeft andere competen-

Ten slotte zijn de mentaliteitsveranderaars

deze methodiek en in de Basistraining

gemaakt van zijn eigen krachten: zij hebben

ties. Afhankelijk van de eigen competenties nemen

degenen die de veranderprocessen in gang

Changemakers op doelgericht kleinschalig

de ingangen in de gemeenschap en konden

mensen andere rollen in bij het bereiken van veran-

zetten via training van en voorlichting aan

veranderen. Doelgericht kleinschalig veran-

zorgen voor voldoende mensen die werden

dering. In een zelforganisatie van vluchtelingen,

groepen. Zij weten hoe elementen van cultuur

deren is anticiperen op veranderkrachten

geïnterviewd. Hun kracht lag echter niet bij het

een vluchtelingenorganisatie, zien we vaak drie

of een collectieve mentaliteit veranderd kan

in de directe externe of interne omgeving,

opstellen van een wetenschappelijk onder-

profielen changemakers: bestuurders, aanjagers

worden.

zoals Stichting Dalmar in bovenstaand voor-

zoek. Door met een universiteit samen te

en mentaliteitsveranderaars.

beeld deed. Om dit succesvol te kunnen doen,

werken, hebben zij ervoor gezorgd dat het

moeten de dynamiek en interactie beheersbaar

onderzoek ook daadwerkelijk serieus wordt

Bestuurders zijn degenen die bestuurlijke leiding

starten, is het belangrijk mensen met alle drie

zijn. Dit betekent dat realistische, meetbare doe-

genomen door de lokale en landelijke over-

geven aan de organisatie en zodoende ook aan

de profielen te activeren. Zij vullen elkaar aan en

len worden gesteld die door de changemaker

heid.

Om succesvolle verandertrajecten te kunnen

veranderprocessen. Zij zetten bijvoorbeeld een

zijn de trekkers van de changemakersbeweging

en zijn of haar team binnen afzienbare periode

onderwerp op de agenda, onderhouden con-

die ervoor moet zorgen dat mensen hun opinie,

kunnen worden gerealiseerd. Het is daarom be-

tacten met leden en de buitenwereld en onder-

houding of gedrag veranderen. Daarom wordt in

langrijk dat een changemaker inzicht heeft in de

steunen andere leden die zich actief inzetten voor

de Basistraining ook extra aandacht besteed aan

stappen van verandering en weet wie er in zijn

het veranderproces. Bestuurders zijn goed in het

samenwerking en netwerkopbouw. In de prak-

netwerk zit.

beïnvloeden van beleid.

tijk zagen we ook vaak de profielen verenigd

Aanjagers zijn degenen die een onderwerp bij

Changemakers. Jonge, creatieve mensen, die

de organisatie of gemeenschap aankaarten.

zich geheel in eigen stijl manifesteren als in-

Zij komen uit het veld, hebben vaak direct met

spirerend leiders.


in een persoon, zoals bij onze groep Young

een probleem te maken waardoor zij verandering willen en zijn als het ware de actievoerders. Vaak zijn dat de vrouwen die zelf onderdrukking hebben meegemaakt en taboes willen doorbreken. Zoals kaders van vluchtelingenvrouwenorganisaties

als

de

Koerdische

Vrouwen Vereniging, de Federatie Somalische Associaties, African Sky en de Vluchtelingen Vrouwen Raad3 . Ook ons Afghaanse kader uit het voorbeeld Voice of Afghan Women is zo’n aanjager. Zij heeft met haar seminar vooral veel kunnen betekenen in het beïnvloeden van de publieke opinie.

3

14

Zie bijlagen voor een volledig overzicht van de activiteiten van onze changemakers..

15

3.2 Change instrumenten Veranderen is in essentie inspelen op veranderkrachten die zich in de omgeving voordoen. Dit

Vaarkaarten worden al eeuwen gebruikt voor het uitzetten van ‘trajecten’ en het in kaart brengen

kan zowel reactief als proactief. Het organiseren van een training over eergerelateerd geweld en

van de omgeving. Of het nu gaat om eigentijdse schippers uit de beroepsvaart of de zeilers in de

huwelijksdwang onder vluchtelingen omdat de achterban problemen signaleert is een reactieve

pleziervaart, ze maken allemaal gebruik van de Vaarkaart bij het uitzetten van hun koers. Uiteraard

verandering. In gesprek gaan met Tweede Kamerleden over een toegepast inburgeringbeleid voor

met gebruik van de huidige geavanceerde digitale mogelijkheden, maar de basis is nog steeds de

Somalische nieuwkomers omdat gevreesd wordt voor toekomstige problemen bij deze groep, kan

Vaarkaart. De Vaarkaart is en blijft de route map die aangeeft wat de huidige positie is, én wat de

een voorbeeld zijn van een proactieve verandering.

gewenste toekomstige positie is.

De invloed van veranderkrachten is de belangrijkste aanleiding voor veranderen. Veranderkrachten zijn

De Vaarkaart is opgebouwd uit vier elementen: (1) de externe en interne omgeving, (2) de huidige

zelf ook aan verandering onderhevig, de invloed van deze krachten daardoor dus ook. Veranderen is dan

positie, (3) de toekomstige (gewenste) positie en ten slotte (4) de way-points.

ook een continu proces waarbij het regelmatig scannen van de omgeving van belang is. Als we willen inspelen op de veranderkrachten en daarmee de rust van onszelf, van onze organisatie en van onze

De elementen van de Vaarkaart

omgeving gaan verstoren, betekent dat we iets anders in het vooruitzicht moeten stellen. Een alternatief om naar toe te werken. Dit doen we door een veranderdoel te bepalen. Instrumenten die

1

Externe en interne omgeving De externe en interne omgeving is die omgeving waarin we persoonlijk en/of zakelijk

ons hierin kunnen ondersteunen zijn de Vaarkaart en de atspAr® formule ontwikkeld door Martin

acteren. Dat kan global zijn maar ook local, en alles daartussenin. De invloed van ver-

J. Loeve van Delta Changemanagement.

anderkrachten in de omgeving is veelal de aanleiding voor een verandertraject.

2

Huidige positie


3.2.1 De Vaarkaart

De positie P1 op de Vaarkaart, is je huidige persoonlijke en/of zakelijke positie. Deze positie schuift langzaam vooruit. Ook als je niets doet. Niet het verleden, maar het

De Vaarkaart is behalve een treffende metafoor voor het afleggen van een leer- en ervaringstra-

heden telt: wie ben je geworden, wat kun je, wat heb je bereikt en wat heb je ervaren

ject ook een nuttig instrument voor het uitzetten en implementeren van een verandertraject (zie figuur 1).

en geleerd? Het verleden zou je P0 kunnen noemen, je startpositie. 3

Toekomstige positie De positie P2 op de Vaarkaart, is de gewenste toekomstige positie, ofwel het doel. Het

Figuur 1: De Vaarkaart als leer- en ervaringstraject

verschil tussen P1 en P2 is de weg naar het beoogde doel, je passie en ambitie vertaald naar toekomstig gewenst resultaat. Dus datgene wat je wilt bereiken als changemaker. 4

Way-points De way-points zijn de tussengelegen posities of (deel)doelstellingen van een verander-

traject. Op de Vaarkaart zijn die aangegeven als A1-A6. Ze geven de richting aan en de daaraan gekoppelde activiteiten om het beoogde doel ook daadwerkelijk te kunnen bereiken. Ze bieden tevens de mogelijkheid om hieraan op productieve wijze richting te geven en te leren, door te reflecteren op het behaalde tussenresultaat. De way-points helpen mee om de dynamiek en interactie tijdens een verandertraject beheersbaar te maken, en te houden.

 

16

17

Deel 2: Basistraining Changemakers

3.1.2 Actie Tijdens en na de Basistraining Changemakers gaan de getrainde changemakers het veld in. Zij voeren acties uit gericht op het veranderen van elementen van cultuur, mentaliteit, beleid of publieke opinie op basis van zelf uitgekozen onderwerpen. Implementatie van een veranderproces heeft meer succes als dit wordt getrokken door meerdere personen. Daarom worden de getrainde changemakers gestimuleerd het eigen netwerk in te zetten. Dit kan via:

1. Introductie

Netwerkanalyse:

1.

• Wie kan wat doen/bieden/heeft welke kennis?

In 2008 startten we de Basistraining Change-

• Wie moet worden gemobiliseerd voor het beheer en de implementatie van

makers. Zo’n 100 vluchtelingen werden door

2. • • 3.

welke acties?

ons getraind en gingen als inspirerend leiders

Borging commitment:

van de vluchtelingengemeenschap aan de

Via ondertekening handelingsprotocol (beschrijving gezamenlijke visie en

slag. Zij stelden het zelfbeschikkingsrecht van

verantwoordelijkheden)

Afghaanse vrouwen en jongeren aan de kaak,

Via samenwerkingsovereenkomst (beschrijving praktische verdeling taken

werkten aan mentaliteitsverandering rond

en verantwoordelijkheden)

homoseksualiteit bij Iraniërs, aan traumaver-

Follow-upbegeleiding changemakers:

werking bij Rwandese jongeren en aan de

• Toegepaste kennisontwikkeling (draaiboeken, voorbeeldprogramma’s,

2. Doelgroep

maatschappelijke participatie van Somalische

Vluchtelingen-Organisaties Nederland achtergrondinformatie e.d.)

•

4

Organisatorische facilitering (financiële middelen , notulist, fotograaf e.d.)

3.1.3 Borging

Om het veranderproces en continuering van gebruik te waarborgen, wordt de omringende samen-

nieuwkomers 5. Ruim 2000 mensen waren be-

De Basistraining Changemakers is ontwikkeld

trokken bij deze activiteiten en zijn aangezet

voor mensen die zich willen richten op het na-

tot nadenken over en het bespreken van hun

leven, uitdragen en verdedigen van de mensen-

eigen houding in de dagelijkse problemen tus-

rechten zoals die ook grond vormden voor de

sen man en vrouw, tussen hetero en homo,

asielstatus en bescherming van vluchtelingen

tussen jong en oud.

wereldwijd. Man, vrouw, vluchteling of niet-

leving (buren, scholen, maatschappelijke organisaties, lokale overheden, e.d.) erbij betrokken. Dit gebeurt door:

mensen die zich willen inzetten om cultuur, men-

Media advocacy:

zomaar een training en onze changemakers-

taliteit, beleid of publieke opinie te veranderen.

•

Zichtbaar maken van activiteiten van changemakers via kranten, tv, e-zines,

activiteiten gaan niet over zomaar verander-

Dat mensen georganiseerd zijn in bijvoor-

websites, fora, blogs en social media (Facebook, Twitter e.d.)

ingen. Mensen worden opgeleid om verand-

beeld een zelforganisatie en dus veel mensen

•

Persberichten over activiteiten, statements en bijeenkomsten

ertrajecten te starten die dwars door culturele

kunnen bereiken, is een pre.

Policy advocacy:

conventies en gevoeligheden heen gaan. Zij

•

Samenwerking zoeken met maatschappelijke organisaties en lokale over-

voeden het publieke debat, bespreken taboes

De voertaal van de training is Nederlands, maar

1.

2.

4

vluchteling, de Basistraining is geschikt voor De Basistraining Changemakers is dus niet

heden

en wijzen anderen op hun morele verant-

mogelijk is om de training in een andere taal te

•

Politici en beleidmakers betrekken bij activiteiten

woordelijkheden. En dat vanuit een mensen-

geven. In principe staat de training open voor

•

(On)gevraagde adviezen en rapporten richting politici en beleidsmakers

rechtenkader waarvan changemakers de am-

zowel laag- als hoogopgeleide mensen. Cen-

•

Informatiebijeenkomsten en debatten organiseren

bassadeurs zijn. Bij de implementatie van deze

traal staat het trainen van changemakers in alle

training dient dit kader dan ook te allen tijde

domeinen van de samenleving, niet het trainen

centraal te staan.

van een elitegroep.

In deze methodiek wordt uitgegaan van vrijwilligers van zelforganisaties als centrale actoren. Om deze reden

zullen financiële middelen moeten worden gereserveerd om de geselecteerde activiteiten daadwerkelijk uit te kunnen voeren.

24

5

Zie bijlagen voor een volledig overzicht van de activiteiten van onze changemakers.

25

3. Doelstelling

4.

Opbouw Basistraining

Doel van de Basistraining Changemakers is het opleiden van mensen op individueel en organisa-

4.1 Aantal & duur modules

tieniveau om veranderprocessen te organiseren gericht op cultuur, mentaliteit, beleid of publieke opinie. Veranderprocessen binnen het kader van het Vluchtelingenverdrag, de Universele Verklar-

De Basistraining Changemakers bestaat uit drie modules: 1) Visie, 2) Instrumenten en 3) Imple-

ing van de Rechten van de Mens en overige gronden voor bescherming van vluchtelingen, zoals

mentatie. In de eerste module Visie staat het kader van de activiteiten van een changemaker

eergerelateerd geweld, vrouwelijke genitale verminking en homoseksualiteit. Om dit te realiseren

centraal. Welke criteria zijn er en wanneer is iemand echt een changemaker? De positie van de

zijn de volgende attitude-, kennis- en vaardighedendoelen gesteld:

changemaker in het veranderproces wordt besproken. De eerste module duurt een dagdeel.

Attitudedoelen

In de tweede module Instrumenten krijgen de deelnemers inzicht in de instrumenten van doel-

• • •

Deelnemers zijn zich bewust van de verantwoordelijkheid van een change-

gericht kleinschalig veranderen, de Vaarkaart en de atspAr® formule. De deelnemers doen ervaring

maker om álle mensenrechten na te leven, uit te dragen en te verdedigen,

op met het maken van een interne en externe omgevingsanalyse en het uitzetten van een doel-

ongeacht eigen culturele opvattingen

gericht kleinschalig verandertraject. Dit onderdeel duurt 1,5 dagdelen.

Deelnemers durven publiekelijk het debat aan te gaan en taboeonderwerpen aan de kaak te stellen

In de derde module Implementatie wordt ingegaan op het uitvoeren van doelgerichte klein-

Deelnemers voelen zich beheerders van de beoogde veranderprocessen

schalige verandertrajecten in de praktijk. Nadat de deelnemers concrete doelen hebben gesteld

Kennisdoelen

en activiteiten hebben bedacht, wordt nu gepland en uitgewerkt. Ondermeer via een factor- en netwerkanalyse wordt gekeken wie welk onderdeel van het beoogde verandertraject kan oppakken.

Vluchtelingen-Organisaties Nederland • • •

Deelnemers hebben kennis over de mensenrechten en de diverse verdragen

Wie hebben de deelnemers in hun netwerk en waar missen ze expertise en moeten ze opzoek naar externen?

daaromtrent

Deze module duurt een dagdeel.

Deelnemers weten wat veranderkrachten zijn en kennen de stappen van verandering

De mogelijkheid bestaat om een extra dagdeel in te plannen om te reflecteren op het bereikte

Deelnemers kennen de positie van de changemaker in een veranderproces

resultaat, als onderdeel van een coachingstraject van de changemakers. De uitwerking daarvan is

Vaardighedendoelen •

Deelnemers kunnen werken met de Vaarkaart en de atspAr® formule

•

Deelnemers kunnen een doelgericht kleinschalig verandertraject uitzetten

•

Deelnemers kunnen een factor- en netwerkanalyse uitvoeren om hun

afhankelijk van de mogelijke begeleiding van de changemakers bij hun activiteiten en is in dit boek niet verder uitgewerkt. Idealiter worden de drie modules na elkaar, bijvoorbeeld in een weekend, georganiseerd.

4.2 Groepsgrootte & -samenstelling

netwerk in te zetten voor het beoogde veranderproces De Basistraining Changemakers is geschikt voor groepen van 15 tot 20 deelnemers. Voor een succesvolle implementatie van verandertrajecten is aan te bevelen per formeel of informeel netwerk zowel mensen met het changemakersprofiel Bestuurder als met het profiel Aanjager of Mentaliteitsveranderaar te trainen. Er is dan meer kans dat binnen een netwerk mensen met de juiste competenties opgeleid zijn om een verandertraject uit te voeren. Als een verandertraject op lokaal niveau wordt georganiseerd, zoals het aanpakken van homofobie in de Iraanse gemeenschap in Amsterdam, dan is aan te bevelen mensen te trainen die goed bekend zijn met de lokale situatie.

26

27

4.3 Takenpakket trainers De trainers structureren, begeleiden en faciliteren. Zij ondersteunen de deelnemers in hun vorm-

Open sfeer

ing tot changemaker. De meeste deelnemers beschikken al over changemakerskwaliteiten, maar

Tijdens de training wordt gediscussieerd over de standpunten van de deelnemers rond bepaalde

moet zich hier alleen nog bewust van worden. Of hebben alleen nog handvatten nodig om zelf-

mensenrechten in relatie tot eigen culturele waarden. De emoties kunnen dan hoog oplopen. Be-

standig doelgericht kleinschalige verandertrajecten uit te zetten. De trainers laten de deelnemers

langrijk is dat de trainers deze discussies goed begeleiden en inkaderen, maar ook dat de training

ook nadenken over hun eigen positie in verandertrajecten en hun positie als changemaker bij het

als positief en inspirerend wordt ervaren. Humor en een open sfeer helpen daarbij. Door voldoende tijd

naleven, uitdragen en verdedigen van mensenrechten die zij zelf vanuit hun achtergrond misschien

uit te trekken voor en na de bijeenkomst wordt tegelijk een vertrouwensband met de deelnemers

minder leuk vinden.

opgebouwd, wat de sfeer in de bijeenkomsten ten goede komt. Informeel samenzijn is eigenlijk even belangrijk als de training zelf.

De trainers brengen dus discussies op gang, zetten aan tot nadenken en geven alternatieve ingangen. Daarnaast laten zij de deelnemers oefenen met de verschillende instrumenten en middelen

Vrijwillig, niet vrijblijvend

om later zelf veranderprocessen te starten.

Om een goede sfeer en wederzijds vertrouwen op te bouwen, is het uiteraard ook belangrijk dat

4.4 Voorwaarden voor succes

de deelnemers aan alle onderdelen van de training deelnemen. Daarom dient vooraf en vanaf de start duidelijk te worden gemaakt dat actieve deelname van de deelnemers wordt verwacht. De training is vrijwillig, maar niet vrijblijvend.

VON heeft de Basistraining Changemakers de afgelopen jaren meerdere malen uitgevoerd. Daaruit hebben we een aantal voorwaarden voor succes vastgesteld:


Trainers uit eigen gemeenschap

Zet (hulp)trainers in uit de eigen gemeenschap die ook door de deelnemers worden gezien als

changemakers. Het scheelt in de communicatie als de trainers vanuit hetzelfde kader opereren

als de deelnemers. Daarnaast motiveert en inspireert het de deelnemers als zij worden getraind door changemakers uit hun eigen gemeenschap. Deze changemakertrainers weten tegen welke weerstanden mensen aanlopen en hoe hiermee om te gaan. Zij kunnen concrete tips geven binnen specifieke situaties die in geen programma of methodiek te beschrijven zijn.

Zelfmobilisatie deelnemers De kern van de methodiek Changemakers en daarmee ook van de training is de hoge mate van zelfmobilisatie van de deelnemers. Dat betekent dat de methodiek als het ware geadopteerd wordt door de mensen die veranderprocessen in gang zetten. De doelgroep is niet langer eindgebruiker, maar eigenaar van de methodiek. Deze emancipatieslag is nodig om mensen bewust te maken van hun potentie om veranderprocessen te starten en daarvan de beheerders te worden. Belangrijk is daarom dat maatschappelijke organisaties en overheden die deze methodiek willen inzetten, de uitdaging aandurven veranderprocessen te faciliteren in plaats van daaraan inhoudelijk invulling te geven.

28

29

Casus Homo-emancipatie (2)

Bijlage 1: Slides Basistraining

In 2008 startte de Koerdische Jongerenvereniging Komçiwan met een bijzonder project. Een aantal jongeren binnen de vereniging wilde homoseksualiteit in de Koerdische gemeenschap bespreekbaar maken en toewerken naar sociale acceptatie van homo’s, lesbiennes en biseksuelen onder Koerden. Een absoluut taboe binnen de Koerdische gemeenschap. Dus hoe begin je dit veranderproces als jonge Koerd? Twee bestuursleden van Komçiwan namen deel aan de Basistraining Changemakers om uit te zoeken hoe zij hun doelen konden bereiken. Zij werden hierbij niet alleen gesterkt hun idee toch echt uit te voeren. Ook leerden zij dit te concretiseren. Door stap voor stap stil te staan bij het veranderproces dat zij wilden starten en te kijken naar hun eigen mogelijkheden en die binnen hun netwerk, durfden zij uiteindelijk toch te starten met activiteiten over homoseksualiteit. De leden van Komçiwan gingen in vier groepen van drie langs koffiehuizen, scholen en huizen om daar onder de aanwezige Koerden een analyse uit te voeren over de beleving en opinie ten opzichte van homoseksualiteit. De gesprekken werden gevoerd aan de hand van vragen als ‘Wat is homoseksualiteit?’, ‘Waarom zijn homoseksuelen niet zo vrij als anderen?’, ‘Hoe kijk je zelf naar


homoseksualiteit?’ en ‘Waarom bespreekt de Koerdische gemeenschap dit onderwerp niet?’. Uit de gesprekken bleek vooral veel onwetendheid en mythen rond homoseksualiteit.

Naar aanleiding van hun bevindingen zetten de jongeren een aantal voorlichtings- en discussiebijeen-

komsten op voor jonge Koerden onder leiding van een tweetal deskundigen met thema’s als ‘Wat is seksuele voorkeur?’, ‘Is homoseksualiteit een ziekte?’, ‘Wat zijn redenen van geheimhouding van homoseksualiteit?’, ‘Is het mogelijk seksuele voorkeur middels therapie te veranderen?’ en ‘Hoe moet men omgaan met homoseksuelen?’. Deze bijeenkomsten betekenden de start van een openlijke changemakersbeweging van jongeren die zich verantwoordelijk voelden voor de vrijheid, gelijkheid en beleving van identiteit van anderen. Toch kregen de jongeren veel kritiek vanuit hun eigen organisatie en daarbuiten. Ze waren toch zelf geen homo? Waarom vonden zij het zo belangrijk op te staan voor homoseksuelen? Waarom wilden zij dit taboe bespreekbaar maken en waarom vonden zij sociale acceptatie van homo’s, lesbiennes en biseksuelen onder Koerden zo belangrijk?

60

61

Changemakersactiviteit

Stad

organisatie

Changemakersactiviteit

Datum

Stad

13 -12 - 2009

Den Haag

Koerdische Arbeiders Unie Komkar

Training Empowerment

31-10-2009

Venlo/Roermond Koerdische Vrouwen Vereniging

29 -11 -2009

Den Haag

Koerdische Jongeren Organisatie Komciwan

Training Opvoeden tussen twee culturen

14-11-2009


Politieke participatie

24 - 2 -2011

Amsterdam

Koerdische Studenten Vereniging in Nederland

Training Seksualiteit

21-11-2009



9 -12 - 2009

Koerdische Vereniging Jongerenraad Midia in Nederland

Veranderen om te veranderen

Mei – nov. 2009

Utrecht

St. Iraanse Vrouwen Azadeh


Dec. 2009

Diversen

Koerdische Vereniging Midia in Nederland

Veranderprocessen in eigen omgeving & stemrecht

19-12-2009

Roermond

St. Vluchtelingen Vrouwen Raad


20- 12 -2009

Den Haag

Koerdische Vrouwen Centrum

Verbeteren sociale positie en rechten Afghaanse jongeren in Nederland

2008/2009

Landelijk

Afghaanse Jongeren Organisatie Khorasan


19-12-2009

Winterswijk

Koerdische Vrouwen Winterswijk

Vrijheid en democratie

23-4-2011

Landelijk

Informatiecentrum voor yrische Koerden


19-12-2009

Amsterdam

Rwanda Ned. Tubane

Vrouw- man&gezinsrelaties

13-12-2009

Rotterdam

SVOR/ Afghaanse vrouwengroep



Datum

Den Haag

organisatie

Vluchtelingen-Organisaties Nederland Rwanda Ned. Tubane & Federmo


Utrecht

Rwanda Ned. Tubane & St. Gezonde Jongeren Amizero


19-12-2009

Almere


13-12-2009

Leusden

Rwanda Ned. Tubane & St. voor Weduwen en Wezen Muharo Rwanda Ned. Tubane & URAHO


13-12-2009

Den Haag

St. Dalmar


Nov. – dec. 2009

Rotterdam

St. Iraanse Vrouwen Azadeh


11-12-2009

Rotterdam

St. Koerdische Schrijvers in Nederland


Dec. 2009

Diversen

St. San Giorgio School in Holland

Radio Nava-e-Jawanan

2010

Landelijk

Afghaanse Jongeren Organisatie Khorasan

Relaties ouders en kind binnen de Eritrese gemeenschap

4-12-2009

Rotterdam

St. Haben

Somaliërs in de polder: The challenges of adaptation

16-3-2011

Den Haag

St. Dalmar

Somalische Nieuwkomers in Nederland

2010

Landelijk

St. Dalmar

Training Assertiviteit

7-11-2009

Venlo/Roermond

Koerdische Vrouwen Vereniging


20 -12 -2009

Leusden


23 - 12 -2009


68

13-12-2009

Rotterdam

SVOR/ Buluugleey

9-12-2009

Rotterdam

SVOR/ Iraanse vrouwengroep


25-10-2009

Rotterdam

SVOR/ Koerdische Vrouwen Vereniging


25-11-2009

Rotterdam

SVOR/ Stichting Haben

Vrouwen strijden voor vrouwen

mrt-11

Landelijk

St. Voice of Afghan Women

Young Changemakers Weekend - ‘Survival weekend’

24-4-2011

Landelijk

Platform Young Changemakers

Youth can make a difference

2008 t/m 2010

Landelijk

St. Nedsom

69

De methodiek Changemakers is ontwikkeld in samenwerking met: Afghaanse Jongeren Organisatie Khorasan African Sky Coördinatie Raad Afghanen in Nederland Federatie Somalische Associaties in Nederland Iraanse Vluchtelingen ZelfOrganisatie Iraaks Platform Nederland Koerdische Arbeiders Unie Koerdische Vereniging Jongerenraad Midia in Nederland Koerdische Jongerenvereniging Komçiwan Koerdische Vereniging Midia in Nederland Koerdisch Vrouwen Centrum Koerdische Vrouwen Vereniging Platform Young Changemakers Rotterdamse Afghaanse Vrouwenorganisatie Stichting Ade Eritrea Stichting Dalmar Stichting Haben Stichting Hataw Stichting Hiwan Stichting Iftiin Stichting Iraanse Vrouwen – Azadeh Stichting NedSom Stichting Siemorgh Stichting Soneca Stichting Vluchtelingen Organisaties Rijnmond Vereniging van Eritrese Vrouwen Vluchtelingen Vrouwen Raad Voice of Afghan Women Vrouwenpraatgroep Twello


70

71

lingen-Organisaties Ne In 2008 startte Vluchtelingen-Organisaties Nederland (VON) met de programmalijn Changemakers. Via deze programmalijn werden honderden vluchtelingen opgeleid tot changemakers: inspirerend leiders met lef die hun situatie en die van anderen kunnen veranderen. Centraal in de programmalijn staat de Basistraining Changemakers die VON ontwikkelde in samenwerking met Delta Change Management. Daarin krijgen deelnemers de tools die nodig zijn om verandertrajecten binnen een mensenrechtenkader te ontwikkelen en uit te voeren. De deelnemers leren veranderkrachten analyseren en doeltreffende strategieën uit te zetten die aansluiten op hun eigen probleemstelling en mogelijkheden. VON realiseerde zo een ware movement of change binnen de vluchtelingengemeenschap. Man, vrouw, jong, oud. Changemakers in alle soorten en maten startten bijeenkomsten over vrouwelijke genitale verminking, over eergerelateerd geweld, over huwelijksdwang en over homofobie. Maar ook beïnvloedden zij beleid en publieke opinie over de arbeidsparticipatie van vluchtelingen, over trauma’s van jongeren en over inburgering van nieuwkomers. Dit boek beschrijft de achterliggende methodiek en de Basistraining Changemakers. Om ook u te inspireren, motiveren en uit te nodigen onderdeel te worden van de movement of change. Sluit u aan, dan veranderen we samen de wereld. En we beginnen vandaag.

72

Methodiek & Basistraining Changemakers Vluchtelingen en migranten in opleiding tot inspirerend leiders

Recommend Documents