Met plezier naar een goede basisschool in de buurt Onderzoek naar de keuze van ouders voor een basisschool in de dorpen Garrelsweer en Wirdum
In opdracht van:
De Stichting Openbaar Onderwijs Marenland en de Vereniging Christelijk Primair Onderwijs Noordkwartier © CMO Groningen, Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling Postbus 2206 9704 CG Groningen T: (050) 577 01 01 www.cmogroningen.nl
[email protected] drs. Fransje Grisnich, adviseur/onderzoeker Eddy de Tiège, onderzoeker Groningen, juni 2011
INHOUD 1. Inleiding en onderzoeksvragen 2. Aanpak en respons 3. De keuze van ouders voor een basisschool 4. Motieven om te kiezen voor een basisschool 5. Samenvatting en conclusie Bijlage 1: Overzicht van schoolkeuzemotieven Bijlage 2: Vragenlijst
3
4
6
10
13
15 16
_______________________________________________________________________________ Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
2
1. INLEIDING EN ONDERZOEKSVRAGEN In het dorp Garrelsweer, gemeente Loppersum, staat de christelijke basisschool 'Klimop' en in het dorp Wirdum in dezelfde gemeente de openbare basisschool 'De Wirdumerdraaischool'. Beide zijn kleine scholen met tezamen 82 leerlingen 1 . De bevolkingsprognose 2 is dat in de leeftijdsgroep 0 t/m 12 jaar in de gemeente Loppersum in 2025 een afname zal zijn van 26%. Momenteel wordt al een beweging waargenomen waarbij kinderen uit Garrelsweer naar een basisschool in Loppersum gaan, en kinderen uit Wirdum naar Appingedam. Beide scholen hebben een overlevingskans voor de komende zes à acht jaar als zij kiezen voor het concept van een samenwerkingsschool. De schoolbesturen willen, voordat zij dit traject daadwerkelijk in gang zetten, graag weten hoe de ouders van de huidige en de toekomstige basisschoolleerlingen in de beide dorpen hier over denken. De Stichting Openbaar Onderwijs Marenland en de Vereniging Christelijk Primair Onderwijs Noordkwartier hebben CMO Groningen gevraagd een onderzoek te doen onder ouders in de dorpen Garrelsweer en Wirdum. Ouders zijn een belangrijke partij als het gaat om het voortbestaan van de school: hun keuze is bepalend voor het leerlingaantal. Daarom willen de besturen graag in kaart gebracht zien hoe ouders in de beide genoemde dorpen denken over de toekomst van de scholen en wat hun schoolkeuzegedrag is. De volgende onderzoeksvragen worden beantwoord: 1. Wat zijn motieven van ouders voor keuze van een basisschool en wat zijn redenen om hun kinderen van school te halen? 2. Hoe belangrijk vinden ouders een school in hun eigen dorp? 3. Is er onder ouders draagvlak voor een samenwerkingsschool? 4. Wat vinden ouders aantrekkelijke alternatieve basisscholen in de omgeving?
1 2
teldatum okt. 2010, DUO, beide scholen 41 leerlingen Bron: Primo bevolkingsprognoses 2010
_______________________________________________________________________________ Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
3
2.
AANPAK EN RESPONS
Aanpak Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een schriftelijke vragenlijst die is toegestuurd aan alle gezinnen met kinderen van nul t/m twaalf jaar in de dorpen Garrelsweer en Wirdum. Dat zijn dus gezinnen die één of meer kinderen op een basisschool hebben, en gezinnen die nog voor een basisschool moeten kiezen. Er zitten negen kinderen uit het dorp Winneweer op cbs Klimop (3) en obs Wirdumerdraaischool (6). De ouders van deze kinderen zijn in dit onderzoek niet meegenomen. We gebruiken de term ouders en gezinnen allebei. We kiezen voor het woord ‘gezin’ als duidelijk in de aantallen moet zijn dat het niet om het aantal kinderen gaat, maar om het aantal gezinnen (dus ouderparen). Voor de leesbaarheid kiezen we in de toelichtende tekst vaker voor de term ‘ouders’. Respons Er zijn 84 vragenlijsten verstuurd, waarvan 40 naar adressen in Wirdum (postcode 9917) en 44 naar adressen in Garrelsweer (postcode 9918). Per adres is één vragenlijst verstuurd. Er zijn in totaal 49 ingevulde vragenlijsten teruggekomen. Dit is een respons van 58%. Er kwamen 24 vragenlijsten terug uit Garrelsweer (54%), 24 uit Wirdum (60%) en 1 respondent heeft de postcode niet ingevuld. 43% van de vragenlijsten is ingevuld door de moeder, 57% door beide ouders samen. Tabel 1: respondenten per dorp Dorp
Wirdum Garrelsweer Onbekend (postcode niet ingevuld) Totaal
Aantal respondenten (gezinnen)
Percentage van totaal aantal respondenten
Aantal verstuurde enquêtes
24 24 1
49% 49% 2%
40 44 ‐
Percentage respondenten van totaal verstuurd per dorp 60% 54%
49
100%
84
58%
Tabel 1 laat zien dat ruim de helft van de gezinnen met kinderen in de leeftijd 0 t/m 12 jaar heeft deelgenomen aan het onderzoek. Verhoudingsgewijs is de respons van gezinnen uit Wirdum iets hoger dan die uit Garrelsweer. Achtergrondkenmerken respondenten In de volgende alinea’s wordt ingegaan op de achtergrondkenmerken van de respondenten. We gaan in op de leeftijd van de kinderen, de opleiding van de ouders en de levensovertuiging. Aantal kinderen per gezin en leeftijd kinderen 59% van de gezinnen heeft meerdere kinderen (waarvan 41% twee kinderen en 18% meer dan twee), 41% heeft één kind. Vijftien gezinnen hebben nog geen kind op een basisschool (31%), dit zijn in totaal 25 kinderen jonger dan vier jaar. Er zitten 53 kinderen op een basisschool , 12 kinderen zitten op het voortgezet onderwijs. Opleiding ouders Het merendeel van de ouders is middelbaar en hoog opgeleid, waarbij het opvalt dat de moeders hoger opgeleid zijn dan de vaders. _______________________________________________________________________________ Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
4
Tabel 2: opleiding ouders Opleiding Laag Middelbaar (MBO) Hoog (HBO, WO) Onbekend (Vraag niet beantwoord) Totaal
aantal 3 22 23 1 49
Moeder percentage 6% 45% 47% 2% 100%
aantal 2 25 17 5 49
Vader percentage 4% 51% 35% 10% 100%
Levensovertuiging ouders Op de vraag of er in het gezin sprake is van een bepaalde levensovertuiging antwoord 63% met ‘nee’ en 37% met ‘ja’. Twee respondenten antwoorden met ja en vullen daarna als levensovertuiging in: respect voor elkaar. Alle gezinnen hebben deze vraag beantwoord. Figuur 1: levensovertuiging ouders
63%
ja
37%
0%
10%
20%
30%
40%
nee
50%
60%
70%
_______________________________________________________________________________ Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
5
3.
DE KEUZE VAN OUDERS VOOR EEN BASISSCHOOL
In dit hoofdstuk behandelen we de kern van dit onderzoek: voor welke school hebben de ouders met schoolgaande basisschoolkinderen uit Wirdum en Garrelsweer nu gekozen, en wat vinden zij van een samenwerkingsschool? Eerst kijken we naar de wijze waarop ouders tot hun keuze komen. Voorbereiding op schoolkeuze Gevraagd is hoe ouders zich voorbereiden op de keuze voor een basisschool. Onderstaande tabel geeft de resultaten weer. Ouders konden meerdere antwoorden aankruisen, waardoor het totaal aantal antwoorden meer is dan het totaal aantal respondenten (49). Figuur 2: voorbereiding op keuze basisschool (aantal) anders namelijk
4
ik kies voor een school in mijn eigen dorp
18
niet nodig ik kende de school al
11
inspectierapporten van de onderw ijsinspectie bekeken
9
w ebsite gemeente geraadpleegd
3
scholen zelf bezocht
25
Websites van scholen geraadpleegd
13
Familie vrienden kennissen gevraagd
19 0
5
10
15
20
25
30
In meerderheid kiezen de ouders ervoor om hun schoolkeuze voor te bereiden door een bezoek aan de basisscholen. Daarna worden familie en bekenden geraadpleegd. Iets meer dan één derde van de respondenten – 18 van de 49 ‐ kiest in de voorbereiding voor een school in het eigen dorp. In de categorie ‘anders’ wordt vermeld: gesprekken met de school, een christelijke school, nog niet van toepassing, ga scholen zelf bezoeken in de toekomst. Waar gaan de kinderen nu naar school? De ouders in het onderzoek hebben gekozen voor de volgende basisscholen. Iets meer dan de helft van de gezinnen (51%) heeft de kinderen op een basisschool in Wirdum of Garrelsweer, 31% heeft nog geen kind op een basisschool. 18% heeft gekozen voor een school in Loppersum of Ten Boer. Tabel 3: keuze van gezinnen uit Garrelsweer en Wirdum voor een basisschool Keuze basisschool Aantal gezinnen Percentage Kind(eren) gaan nog niet naar basisschool 15 31% Klimop, Garrelsweer 11 22% Wirdumerdraai, Wirdum 14 29% Cbs Roemte, Loppersum 7 14% Obs Prinses Beatrix, Loppersum 1 2% Gbs De Poort, Ten Boer 1 2% Totaal aantal gezinnen 49 100%
_______________________________________________________________________________ Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
6
Verdeling van kinderen over de basisscholen De ouders in dit onderzoek hebben in totaal 90 kinderen. Hiervan zitten er 53 op een basisschool. Driekwart (75%) van deze 53 kinderen gaan naar De Wirdumerdraaischool of naar cbs Klimop, 19% gaat naar cbs Roemte in Loppersum. Tabel 4: Verdeling van de 53 kinderen over de basisscholen Basisschool Aantal kinderen
percentage
Cbs Klimop, Garrelsweer
18
34%
Cbs Roemte, Loppersum
10
19%
Obs Prinses Beatrix, Loppersum
2
4%
Gbs De Poort, Ten Boer
1
2%
22
41%
53
100%
Obs Wirdumerdraaischool, Wirdum totaal
Kijken we naar de respondenten uit Wirdum, dan is de keuze van deze ouders als volgt: Tabel 5: Kinderen uit Wirdum gaan nu naar de volgende basisscholen Basisschool Aantal kinderen percentage Cbs Klimop, Garrelsweer
5
22%
Cbs Roemte, Loppersum
6
26%
Gbs De Poort, Ten Boer
1
4%
Obs Wirdumerdraaischool, Wirdum Totaal kinderen uit Wirdum
11
48%
23
100%
70% van de kinderen van respondenten uit Wirdum gaat naar Wirdum of Garrelsweer, 48% gaat in eigen dorp Wirdum naar school. Kijken we naar de respondenten uit Garrelsweer, dan is de keuze van ouders als volgt: Tabel 6: Kinderen uit Garrelsweer gaan nu naar de volgende basisscholen Basisschool Aantal kinderen Percentage Cbs Klimop, Garrelsweer Cbs Roemte, Loppersum Obs Beatrix, Loppersum Wirdumerdraaischool, Wirdum Totaal kinderen uit Garrelsweer
13 4 2 11 30
43% 13% 7% 37% 100%
80% van de kinderen van respondenten uit Garrelsweer gaan naar Wirdum of Garrelsweer, 43% gaat in eigen dorp Garrelsweer naar school. Hoe staan ouders tegenover een Samenwerkingsschool? De hamvraag in dit onderzoek is hoe ouders denken over een samenwerkingsschool van christelijke en openbaar onderwijs. Een ruime meerderheid van 42 respondenten (86%) is positief over een samenwerkingsschool Wirdumerdraai/Klimop, drie (6%) staan daar negatief tegenover en 4 (8%) zijn neutraal.
_______________________________________________________________________________ Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
7
Nadere analyse van de antwoorden geeft aan dat 14 (78%) van de ouders met een levensovertuiging (religie of anders) positief staan tegenover de samenwerkingsgedachte en 3 (17%) staan hier negatief tegenover. Eén respondent (5%) is neutraal. 28 (90%) van de ouders zonder religie zijn positief over een samenwerkingsschool, niemand is negatief en 3 (10%) staan er neutraal tegenover. Zie figuur 3. Figuur 3: hoe staan ouders tegenover een samenwerkingsschool? 18 1
wel religie
3 totaal
14
neutraal negatief, geen goed idee 31
positief, een goed idee
3
geen religie
0 28
0
5
10
15
20
25
30
35
Welke keuze maken ouders als Wirdumerdraai en Klimop een samenwerkingsschool vormen? Tabel 7: keuze van gezinnen bij vorming van samenwerkingsschool School
Cbs Klimop Cbs Roemte, Lopp. Gbs De Poort, Ten Boer Obs Prinses Beatrix, Loppersum Obs Wirdumerdraaischool Geen kinderen op een basisschool Totaal
Totaal aantal gezinnen met kind op deze school 11 6 1 1
Keuze voor Samenwerkings‐school Wirdumerdraai/ Klimop 10 0 0 0
Keuze voor een school in Loppersum
Keuze anders
0 6 0 1
1 0 1 0
14 14
14 9
0 3
0 2
47
33
10
4
Van de 11 gezinnen die nu een kind op cbs Klimop hebben, zeggen er 10 dat ze hun kind op de samenwerkingsschool laten (91%). Van de 14 gezinnen die nu een kind op de Wirdumerdraaischool hebben, kiezen alle 14 voor de samenwerkingsschool (100%). Het totaal aantal gezinnen in de tabel is 47. Van twee ingevulde enquêtes kon de combinatietabel niet worden gemaakt omdat deze een van beide vragen niet hebben ingevuld. Conclusie: Van de ouders die nu kinderen op de Wirdumerdraaischool of Klimop hebben geven praktisch alle aan hun kinderen op de school te houden als er een samenwerkingsschool gevormd wordt. Alleen de ouders van één kind zijn het samen oneens. De ene ouder wil het kind op de samenwerkingsschool, de ander op een school in Loppersum. Daarnaast geeft geen van de ouders met kinderen op een andere school dan Wirdumerdraai of Klimop aan over te stappen naar de samenwerkingsschool als deze ingevoerd wordt. De leerlingpopulatie voor de samenwerkingsschool zal dus moeten komen van de leerlingen en hun ouders die nu op de Wirdumerdraai of Klimop zitten, en nieuwe leerlingen. Voorschoolse leeftijd: de toekomst _______________________________________________________________________________ Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
8
Er zijn 25 kinderen in dit onderzoek die nog niet op een basisschool zitten. Acht daarvan hebben al een broertje of zusje op een basisschool: vier op de Wirdumerdraaischool, één op Klimop en drie op cbs Roemte. Er vanuit gaande dat ouders met kinderen op een basisschool hun jongere kinderen naar dezelfde basisschool zullen sturen, zullen er in ieder geval vijf nieuwe kinderen naar de samenwerkingsschool gaan. Er blijven 15 ouders met samen 17 kinderen over die nog geen kinderen op een basisschool hebben, en waarvan het interessant is om te weten voor welke basisschool zij zullen kiezen. De verdeling is als volgt: negen ouders kiezen voor de samenwerkingsschool (10 kinderen), drie ouders kiezen voor een basisschool in Loppersum (vier kinderen), één voor Loppersum (één kind) of Appingedam en twee weten het nog niet (twee kinderen). Tabel 8: Keuze van gezinnen met kind in de voorschoolse leeftijd en nog geen kind op een basisschool Basisschool Gezinnen met kind 0‐4 Aantal kinderen de samenwerkingsschool Klimop/Wirdumerdraai 9 60% 10 een basisschool in Loppersum 3 20% 4 een basisschool in Loppersum of Appingedam 1 7% 1 weet nog niet 2 13% 2 totaal 15 100% 17
Conclusie: Er kunnen vanuit de voorschoolse periode dus 15 nieuwe kinderen voor de samenwerkingsschool worden verwacht op basis van de mening van de ouders op dit moment in dit onderzoek. Daarnaast kiezen op één na alle ouders die nu een kind of kinderen op de Wirdumerdraai of Klimop hebben voor de samenwerkingsschool. Dat zijn rond de 40 kinderen. De samenwerkingsschool kan dus op basis van de respondenten in dit onderzoek rekenen op ongeveer 55 kinderen. De respons was 58%. Gezien de positieve instelling tegenover de samenwerkingsschool mag worden verwacht dat een deel van de ouders die geen enquête hebben ingevuld ook nog potentiële leerlingen zullen leveren voor de samenwerkingsschool. NB: er is één nagekomen enquête die niet in bovenstaande cijfers is meegenomen. Het gaat om een ouderpaar uit Garrelsweer, met een kind op school in Loppersum en een kind in de voorschoolse periode. Zij staan positief tegenover de samenwerkingsschool en zouden voor deze school kiezen als de samenwerking door gaat. Dat levert dan weer minimaal één leerling op, er van uit gaande dat het kind op de basisschool in Loppersum op die school blijft.
_______________________________________________________________________________ Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
9
4.
MOTIEVEN OM TE KIEZEN VOOR EEN BASISSCHOOL
Aan de ouders is een lijst voorgelegd met 27 motieven om te kiezen voor een basisschool. Er is gevraagd naar het belang van elk motief, vervolgens naar ieders persoonlijke top 5 van motieven én tenslotte de allerbelangrijkste (doorslaggevende) reden om te kiezen voor een basisschool. We hebben dit zo gedaan om respondenten de gelegenheid te geven dóór te denken op wat zij het allerbelangrijkste vinden bij hun keuze voor een basisschool. Het resultaat wordt in onderstaande tabellen weergegeven. De overall Top 5 geeft aan dat deze motieven het vaakst in de persoonlijke top 5 van gezinnen voorkwamen. Zie voor de hele lijst bijlage 1. Voor de top 5 van doorslaggevende reden konden ouders uiteraard maar één reden opgeven, en dat levert een iets andere top 5 op. De top 3 is in beide rijtjes vrijwel gelijk. Top 5 overall In onderstaande figuur is zichtbaar dat de kwaliteit van het onderwijs door ouders als belangrijkste reden wordt aangegeven om voor een school te kiezen. 33 keer wordt deze reden in een persoonlijke top 5 genoemd. Als tweede vinden ouders het belangrijk dat leerkrachten prettig met de leerlingen omgaan. De nabijheid van de school en goede informatie over hoe het kind het doet op school en hoe het zich voelt staan met evenveel stemmen op plaats 3 en 4. Aandacht voor leerlingen die speciale begeleiding nodig hebben staat op 5. Levensbeschouwing komt pas op de 16e plaats (zie bijlage 1) Figuur 4: aantal keer dat de reden in de persoonlijke top 5 voorkomt (aantal) kwaliteit van het onderwijs
33
lkn gaan prettig met leerlingen om
26
school is dicht bij huis
25
school geeft goede info over kind
25
aandacht voor lln die speciale begeleiding nodig hebben
15 0
5
10
15
20
25
30
35
Top 5 van de doorslaggevende reden om voor een basisschool te kiezen Als we een top 5 samenstellen van de doorslaggevende reden om te kiezen voor een basisschool (slechts één reden mocht worden genoemd), dan levert dat een iets andere top 5 op. In onderstaande figuur staat het aantal gezinnen genoemd dat de betreffende reden als doorslaggevende aanmerkt. Ook hier staat de kwaliteit op nummer 1, gevolgd door de nabijheid van de school. De levensbeschouwelijke grondslag is voor slechts twee gezinnen de doorslaggevende factor, evenals de aandacht voor leerlingen die speciale zorg nodig hebben..
_______________________________________________________________________________ 10 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
Figuur 5: de vijf voor ouders doorslaggevende motieven om voor een basisschool te kiezen (aantal)
17
Kwaliteit onderwijs 10
School dicht bij huis 5
lkn gaan prettig met lln om 3
Goede info over kind Levensbeschouwing
2
aandacht zorgleerlingen
2 0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Redenen om van school te veranderen Behalve motieven om te kiezen voor een basisschool, kunnen ouders ook redenen hebben om van basisschool te veranderen. Daar is in de enquête ook naar gevraagd. De belangrijkste reden om van school te veranderen is als het kind wordt gepest. Maar ook een te kleine school is voor ouders een reden, evenals tegenvallende leerprestaties. In de categorie ‘ anders’ zijn de volgende opmerkingen gemaakt: veel wisseling en ziekte in het schoolteam, slechte kwaliteit onderwijs en onveilige situatie op school, drie groepen bij elkaar in een klas, het kind voelt zich onoplosbaar slecht, als het bestuur zaken doorvoert waar ouders het niet mee eens zijn, vier groepen in een klas, verslechterend contact tussen ouders en leerkracht(en), verhuizing. Een samenwerkingsschool is voor twee gezinnen een reden om van school te veranderen. Tabel 9: redenen om van basisschool te veranderen
kind wordt gepest
34
de leerprestatiesvallen tegen
21
de school wordt te klein
20
de school heeft geen overblijfmogelijkheid
19
vriendjes stappen over naar een andere basisschool
11
de school biedt geen buitenschoolse opvang
11
anders namelijk
10
de school krijgt een andere pedagogische richting
8
de school verliest haar levensbeschouwlijke grondslag
3
samenwerkingsverband openbaar en christelijk onderwijs
2 0
5
10
15
20
25
30
_______________________________________________________________________________ 11 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
35
40
Ideale schoolgrootte Aan de gezinnen is gevraagd wat de ondergrens en de bovengrens van een basisschool voor hen zou zijn, wat aantal leerlingen betreft. Wanneer vinden ouders een school te klein, wanneer te groot? Het antwoord, gemiddeld over alle respondenten:
48
172
Niet minder dan leerlingen, niet meer dan . Stellingen Tot slot is aan de ouders een aantal stellingen voorgelegd die betrekking hebben op de basisschool in het dorp. Uit de antwoorden blijkt dat ouders graag zien dat de basisschool in het dorp blijft. Er blijkt ook een grote instemming met de samenwerkingsschool. Een combinatie basisschool/peuterspeelzaal vinden ouders eveneens een goed idee voor de toekomst en voor behoud van de basisschool in het dorp. De helft van de ouders zou uit principe voor de basisschool in het dorp kiezen als dat het behoud van de school bevordert. Opvallend is dat 18 gezinnen (37%) dit laatste argument als keuze hebben opgegeven bij de vraag hoe zij zich voorbereiden op een basisschool. Mogelijk is de mening bij het invullen van de vragenlijst gaandeweg iets aangescherpt. Tabel 10: Stellingen (n=49) eens
oneens
Aantal
Aantal
geen antwoord Aantal
25
21
3
42
4
3
4
35
10
1
34
14
Met ingang van volgend schooljaar gaat mijn kind naar een andere basisschool
2
36
11
Ik kies voor een basisschool die past bij mijn levensovertuiging (openbaar óf christelijk)
11
35
3
Een combinatie basisschool/peuterspeelzaal is goed om de school voor het dorp te behouden
44
3
2
Stellingen Om een basisschool in ons dorp te behouden kies ik principieel voor de dorpsschool Om een school in ons dorp te behouden is het goed om het openbare en christelijke onderwijs samen te laten gaan in een samenwerkingsschool Ik denk er nu al over mijn kind naar een andere basisschool over te plaatsen Als cbs Klimop en obs Wirdumerdraai een samenwerkingsschool wordt dan haal ik mijn kind(eren) van school (als ze nu op één van deze scholen zitten)
_______________________________________________________________________________ 12 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
5.
SAMENVATTING EN CONCLUSIE
In de inleiding van dit rapport zijn de onderzoeksvragen geformuleerd, waarop met dit onderzoek een antwoord moet worden gegeven. Bij wijze van samenvatting gaan we in dit slothoofdstuk in op deze vragen. Wat zijn motieven van ouders voor keuze van een basisschool en wat zijn redenen om hun kinderen van school te halen? De belangrijkste motieven van ouders bij hun keuze van een basisschool voor hun kind zijn: de kwaliteit van het onderwijs, een prettige omgang met de leerlingen en de nabijheid van de school. Goede informatie over hoe het kind het doet op school en hoe het zich voelt vinden ouders ook erg belangrijk. Pesten is de belangrijkste reden om een kind van school te halen, gevolgd door tegenvallende leerprestaties en een te klein wordende school. Wat dat laatste betreft blijkt uit toelichtende opmerkingen dat ouders niet willen dat combinatieklassen worden gevormd met meer dan twee groepen in een klas, en dat er voldoende vriendjes/leeftijdgenootjes op de school moeten zijn. Ouders bereiden zich op schoolkeuze voor door de school of scholen zelf te bezoeken, door informatie van familie en vrienden, en door een meer principiële keuze voor een basisschool in het eigen dorp. Hoe belangrijk vinden ouders een school in hun eigen dorp? Zoals was te verwachten vinden ouders het erg belangrijk dat er een basisschool in het dorp staat. Maar het is niet de belangrijkste reden om te kiezen voor een school. Er is grote overeenstemming onder de respondenten over een samenwerkingsschool als dit er voor kan zorgen dat er een basisschool in het dorp behouden blijft. Ook de koppeling met een peuterspeelzaal (of kinderopvang) vindt grote instemming als dit bevorderend werkt op het behoud van de basisschool. Driekwart van de respondenten uit Wirdum en Garrelsweer met kinderen in de basisschoolleeftijd, hebben hun kind in een van deze dorpen op school. Bijna de helft (48%)van de respondenten uit Wirdum hebben hun kind op de Wirdumerdraaischool, 43% van de respondenten uit Garrelsweer hebben hun kind op cbs Klimop. Is er onder ouders draagvlak voor een samenwerkingsschool? Er blijkt een groot draagvlak bij de respondenten voor een samenwerkingsschool Klimop/Wirdumerdraai. 86% staat hier positief tegenover; 78% van de respondenten met een levensovertuiging , 90% van de respondenten zonder levensovertuiging. Dat is een overtuigend draagvlak. Op één na zeggen alle ouders uit dit onderzoek van kinderen die nu op Klimop of Wirdumerdraai zitten, dat zij hun kind op de samenwerkingsschool zouden houden. Van de kinderen die nu op een school buiten Wirdum of Garrelsweer zitten, zal niemand terugkeren als er een samenwerkingsschool gevormd wordt. Van de ouders met kinderen in de voorschoolse periode en nog geen kinderen op een basisschool zegt 60% te kiezen voor de samenwerkingsschool. De leerlingpopulatie voor de samenwerkingsschool zal dus moeten komen van leerlingen die nu op de Wirdumerdraaischool of Klimop zitten, en van nieuwe leerlingen uit de voorschoolse periode. Wat vinden ouders aantrekkelijke alternatieve basisscholen in de omgeving? Een aantrekkelijke school in de omgeving blijkt cbs Roemte in Loppersum te zijn. Daar heeft 14% van de respondenten hun kind op school, totaal zijn het 10 van de 53 basisschoolkinderen in dit onderzoek. Ook de ouders die niet zouden kiezen voor de samenwerkingsschool noemen deze school als alternatief. _______________________________________________________________________________ 13 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
Conclusie Ouders kiezen voor kwaliteit van het onderwijs en voor een school die prettig met de leerlingen omgaat, het liefst in het eigen dorp/in de nabije omgeving. Als dat betekent dat de school een samenwerking moet aangaan met een school met een andere identiteit is dat voor het overgrote deel van de ouders geen probleem. Een te kleine school (minder dan 48 leerlingen) is niet aantrekkelijk en reden om van school te veranderen. Ouders die nu al een kind op Klimop of Wirdumerdraai hebben zijn overigens positiever over de samenwerkingsgedachte dan ouders met hele jonge kinderen die nog moeten kiezen voor een basisschool.
_______________________________________________________________________________ 14 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
Bijlage 1
Figuur 6: motieven van gezinnen om voor een basisschool te kiezen (aantal gezinnen dat motief noemt in persoonlijke top 5) kwa l i tei t
33
l eerkra chten ga a n pretti g met de l eerl i ngen om
26
de s chool geeft goede i nforma ti e over mi jn ki nd
25
de s chool i s di cht bi j hui s
25
er i s a a nda cht voor ki nderen di e s peci a l e begel ei di ng nodi g hebben
15
er i s orde en di s ci pl i ne op de s chool
11
ouders worden goed bi j de s chool betrokken
11
overbl i jfmogel i jkhei d
11
moderne l eermi ddel en
10
route tus s en s chool en hui s i s vei l i g
9
er zi jn genoeg l eefti jdgenoten op deze s chool
8
de s chool bi edt bui tens chool s e opva ng
7
mi jn ki nd wi l zel f het l i efs te na a r deze s chool
6
vri endjes ‐fa mi l i el eden ga a n na a r deze s chool
6
de res ul ta ten va n de s chool (CITO‐s cores ) zi jn goed
4
l evens bes chouwi ng
4
a nders
3
er i s a a nda cht voor crea ti eve va kken
3
de s chool geeft tra di ti oneel onderwi js
3
i k heb goede erva ri ngen met deze s chool
3
de s chool bi edt openba a r onderwi js
3
gebouw mooi en s choon
3
veel ki nderen va n de s chool ga a n door na a r HAVO VWO
2
de s chool heeft een mooi s chool pl ei n om op te s pel en
2
i k voel me thui s bi j de ouders va n a ndere l eerl i ngen
1 0
5
10
15
20
25
30
35
_______________________________________________________________________________ 15 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
Bijlage 2
Vragenlijst Ouderonderzoek in Garrelsweer en Wirdum Bestemd voor ouders van kinderen 0 t/m 12 jaar in de dorpen Garrelsweer en Wirdum. U heeft een basisschool gekozen voor uw kind(eren) of u gaat dat binnenkort doen. De schoolbesturen van de Stichting Openbaar Onderwijs Marenland en de Vereniging Christelijk Primair Onderwijs Noordkwartier willen heel graag weten wat u als ouders hierbij belangrijk vindt. Ook willen zij graag weten hoe belangrijk een school in uw eigen dorp voor u is en hoe belangrijk u de eigen identiteit vindt bij de schoolkeuze. Hierover gaan de volgende vragen. Het beantwoorden van alle vragen duurt ongeveer 15 minuten. Uw antwoorden zijn voor de schoolbesturen heel belangrijk voor het maken van keuzes over het voortbestaan van of meer samenwerking tussen openbaar en christelijk basisonderwijs in de komende jaren. Vanwege de te verwachte bevolkingsdaling staan sommige kleine scholen onder druk, vooral in kleine dorpen als Garrelsweer en Wirdum. Wij bedanken u alvast hartelijk voor uw medewerking.
Algemene gegevens Wij spreken in de vragen over ouder(s). Hier bedoelen wij ook voogden, verzorgers of stiefouders mee. Daarnaast hebben we alle vragen geformuleerd voor ouders van schoolgaande kinderen. U moet dan soms terugdenken aan de keuzes die u destijds hebt gemaakt bij het kiezen van een basisschool. Als uw kind(eren) nog niet naar school gaan, dan kunt u antwoorden zoals u denkt dat het straks zal gaan of welke dingen u op dit moment belangrijk vindt. Wie vult deze lijst in? O Moeder O Vader O De ouders samen Wat is uw postcode? (graag cijfers en letters invullen) ………………………………………………….. Hoe lang woont u al in uw dorp? ……… jaar Wilt u hieronder invullen wat uw leeftijd O Moeder leeftijd: ………… opleiding: ………. is en wat uw hoogste voltooide opleidingsniveau is? leeftijd: ………… O Vader (LO= lager onderwijs, MS= middelbare opleiding: ………. school, MBO= middelbaar beroepsonderwijs, HBO =hoger beroepsonderwijs, WO= universiteit) Wilt u hieronder aankruisen hoe oud uw Leeftijd / groep …………/……… O kinderen zijn en in welke groep zij Kind 1 …………/……… O Kind 2 zitten? …………/……… O Kind 3 Kind 4 (Als uw kind nog niet naar school gaat …………/……… O Kind 5 …………/……… O kunt u alleen de leeftijd invullen) Kind 6 …………/……… O Kind 7 …………/……… O
_______________________________________________________________________________ 16 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
Naar welke basisschool bezoekt gaat uw kind(eren) nu? (naam en plaats)
Hoe heeft u zich voorbereid op het kiezen van een basisschool voor uw kind(eren)? (meerdere antwoorden mogelijk)
O O O O O O O O O
Heeft u binnen het gezin een bepaalde levensovertuiging?
O O
Hoe staat u tegenover een samenwerkingsschool van openbaar en christelijk onderwijs?
O O O
………………………………………………….. ………………………………………………….. Nog niet van toepassing Familie/vrienden/kennissen gevraagd Websites van scholen geraadpleegd Scholen zelf bezocht Website gemeente geraadpleegd Inspectierapporten van de onderwijsinspectie bekeken Niet nodig, ik kende de school al Ik kies voor een school in mijn eigen dorp Anders, namelijk ………………………………………………….. Nee Ja, namelijk ………………………………………………….. ………………………………………………….. Positief, een goed idee Negatief, geen goed idee Neutraal
_______________________________________________________________________________ 17 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
Het kiezen van een basisschool voor uw kind(eren) Hieronder staat een lijst met mogelijke redenen om te kiezen voor een basisschool. Wilt u voor elke reden omcirkelen hoe belangrijk deze voor u is? ++ = heel belangrijk + = belangrijk ‐ = onbelangrijk ‐ ‐ = zeer onbelangrijk A De school is dicht bij huis + + + neutraal ‐ ‐ ‐ B Vriendjes/familieleden gaan naar deze school + + + neutraal ‐ ‐ ‐ C De school biedt overblijfmogelijkheid + + + neutraal ‐ ‐ ‐ + + + neutraal ‐ ‐ ‐ D Kwaliteit van het onderwijs op de school E De levensbeschouwelijke grondslag van de school + + + neutraal ‐ ‐ ‐ (christelijk, katholiek, gereformeerd etc.) F Schoolgebouw ziet er mooi en schoon uit + + + neutraal ‐ ‐ ‐ G School heeft moderne leermiddelen (computers) + + + neutraal ‐ ‐ ‐ + + + neutraal ‐ ‐ ‐ H De school biedt openbaar onderwijs I Ouders worden goed bij school betrokken + + + neutraal ‐ ‐ ‐ J Er is een peuterspeelzaal bij de school/verbonden aan de + + + neutraal ‐ ‐ ‐ school K Leerkrachten gaan prettig met de leerlingen om + + + neutraal ‐ ‐ ‐ + + + neutraal ‐ ‐ ‐ L Route tussen huis en school is veilig M School heeft een speciale pedagogische richting (Dalton e.d.) + + + neutraal ‐ ‐ ‐ N Ik heb goede eigen ervaringen met deze school + + + neutraal ‐ ‐ ‐ O De school ontwikkelt zich tot een Brede School + + + neutraal ‐ ‐ ‐ P De resultaten van de school (cito‐scores) zijn goed + + + neutraal ‐ ‐ ‐ Q De school geeft traditioneel onderwijs + + + neutraal ‐ ‐ ‐ R Er is aandacht voor creatieve vakken + + + neutraal ‐ ‐ ‐ S Er is orde en discipline op de school + + + neutraal ‐ ‐ ‐ T De school biedt buitenschoolse opvang + + + neutraal ‐ ‐ ‐ U Er is aandacht voor kinderen die speciale begeleiding nodig + + + neutraal ‐ ‐ ‐ hebben V School heeft een mooi schoolplein om op te spelen + + + neutraal ‐ ‐ ‐
_______________________________________________________________________________ 18 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
W X
Y Z AA BB
Veel kinderen van de school gaan door naar HAVO of VWO School geeft goede informatie over hoe mijn kind het doet en zich voelt op school Mijn kind wil zelf het liefste naar deze school Ik voel me thuis bij de ouders van andere leerlingen Er zijn genoeg leeftijdsgenoten op deze school Anders, namelijk: …………………………………………………………….. ……………………………………………………………..
+ +
+
neutraal
‐
‐ ‐
+ +
+
neutraal
‐
‐ ‐
+ +
+
neutraal
‐
‐ ‐
+ +
+
neutraal
‐
‐ ‐
+ +
+
neutraal
‐
‐ ‐
+ +
+
neutraal
‐
‐ ‐
Wilt u nog een keer naar de lijst met redenen kijken en hieronder uw eigen top‐5 van redenen opschrijven waarom u voor de school van uw kind(eren) gekozen heeft? U kunt hierbij gebruik maken van de letters die voor elke reden staan. Reden 1 Reden 2 Reden 3 Reden 4 Reden 5 …………….. …………….. …………….. …………….. …………….. Welke reden uit uw top‐5 is voor u doorslaggevend bij het kiezen van de school? (wilt u één antwoord geven door de letter van uw keuze hieronder te schrijven?) ………………………………………………………………………………………………… Stel dat cbs Klimop en obs Wirdumerdraai een samenwerkingsschool worden, voor welke basisschool kiest u dan? c De samenwerkingsschool Klimop/Wirdumerdraai c Een basisschool in Loppersum c Een basisschool in Appingedam c Een basisschool in Ten Post c Anders, namelijk: ………………………………………………………………………………. Als uw kind(eren) nu op Klimop of Wirdumerdraai zit(ten) en u zou van basisschool willen veranderen, weet u dan al welke school zou dat zijn? ……………………………………………………………………………………………….. (naam en plaats van de school)
_______________________________________________________________________________ 19 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
Wat zou voor u een belangrijke reden zijn om uw kind(eren) op een andere basisschool te plaatsen? Omcirkel uw antwoord(en). Reden om over te stappen? De school verliest haar levensbeschouwelijke grondslag (bij voorbeeld ja nee door fusie met een andere school) Mijn kind wordt gepest op school ja nee De school wordt door bevolkingskrimp te klein ja nee De leerprestaties van mijn kind vallen tegen ja nee De school wordt onderdeel van een samenwerkingsschool openbaar en ja nee christelijk onderwijs De school heeft geen overblijfmogelijkheid ja nee De school biedt geen buitenschoolse opvang ja nee De school krijgt een andere pedagogische richting ja nee Vriendjes stappen over naar een andere basisschool ja nee Anders, namelijk ja nee ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… Wilt u hieronder opschrijven wat u het kleinste aantal leerlingen EN wat u het grootste aantal leerlingen vindt dat de school van uw kinderen moet hebben? niet minder dan: ………. leerlingen niet meer dan: …………. Leerlingen
_______________________________________________________________________________ 20 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011
Wilt u voor de stellingen die hieronder staan omcirkelen of u het hiermee eens of oneens bent? Om een basisschool in ons dorp te behouden kies ik principieel voor EENS ONEENS de dorpsschool EENS ONEENS Om een school in ons dorp te behouden is het goed om het openbare en christelijke onderwijs samen te laten gaan in een samenwerkingsschool Ik denk er nu al over mijn kind naar een andere basisschool over te EENS ONEENS plaatsen EENS ONEENS Als cbs Klimop en obs Wirdumerdraai een samenwerkingsschool wordt dan haal ik mijn kind(eren) van school (als ze nu op één van deze scholen zitten) Met ingang van volgend schooljaar gaat mijn kind naar een andere EENS ONEENS basisschool Ik kies voor een basisschool die past bij mijn levensovertuiging EENS ONEENS (openbaar óf christelijk) Een combinatie basisschool/peuterspeelzaal is goed om de school EENS ONEENS voor het dorp te behouden Wij danken u heel hartelijk voor uw antwoorden en uw medewerking. Mocht u nog opmerkingen hebben dan nemen wij die graag mee in het verslag: ………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………...
CMO Groningen, Postbus 2266, 9704 CG Groningen Antwoordnummer 2003, 9700 VL Groningen mw. drs. Fransje Grisnich, tel. 050 ‐ 577 01 01
_______________________________________________________________________________ 21 Onderzoek schoolkeuzemotieven ouders in Garrelsweer en Wirdum, CMO Groningen juni 2011