Met dit convenant spreken de gemeente Leeuwarden en De Friesland Zorgverzekeraar af om zich voor de komende jaren te committeren aan een programma dat vorm geeft aan de gewenste omslag: (1) van ziekte en zorg naar gezond gedrag, (2) naadloze uitvoering van zorg en ondersteuning, (3) maatwerk voor doelgroepen in een kwetsbare positie.
Leeuwarden, 15 mei 2013
De Friesland Zorgverzekeraar
Gemeente Leeuwarden
Mevrouw drs. D.M.J.J. Monissen Voorzitter Raad van Bestuur
De heer drs. Ferd J.M. Crone Burgemeester
Meiïnoar yn wolwêzen en soarch Een stevige hervormingsagenda De Nederlandse verzorgingsstaat loopt tegen haar eigen grenzen aan. De vraag naar zorg en ondersteuning is zo sterk toegenomen, en aan het toenemen, dat het stelsel onhoudbaar dreigt te worden. Zeker voor burgers in een financieel of naar gezondheid kwetsbare positie. Het toegankelijk houden van zorg en sociale zekerheid vraagt een systeemverandering. Niet alleen vanwege financiële begrenzing, maar zeker ook om inhoudelijke redenen. Iedereen is primair zelf verantwoordelijk voor de eigen (leef)situatie, of het nou gaat om zorg, inkomen, opgroeien of wonen. In het recent gesloten regeerakkoord wordt deze eigen verantwoordelijkheid ook vertaald in financiële draagkracht: van burgers met een modaal of hoger inkomen wordt een grotere mate van zelfredzaamheid verwacht, bijvoorbeeld bij de betaling van de eigen bijdrage en de toegang tot huishoudelijke hulp. De overheid ondersteunt daar waar de eigen kracht niet toereikend is. Vanuit het paradigma lokaal wat lokaal kan, centraal wat centraal moet wordt die ondersteuningstaak verdeeld tussen de diverse (semi-‐) overheden. Centraal wat centraal moet wordt in het regeerakkoord ingevuld door de resterende AWBZ om te vormen tot een landelijke regeling, waar voorheen beoogd was dat zorgverzekeraars hier een rol in zouden krijgen. Bovendien neemt de rijksoverheid de regie op een drietal publiek-‐politiek lastige dossiers: de inzet van zorgverzekeraars op preventie, het concentreren van meer complexe en acute zorg en als derde een versteviging van selectieve zorginkoop door de basisverzekering te beperken tot naturapolissen (de mogelijkheid tot restitutie gaat naar de aanvullende verzekering). Lokaal wat lokaal kan zien we terug in de stevige uitbreiding van taken bij gemeenten: ondersteuning, verzorging en begeleiding worden onder de werkingsfeer van de Wmo gebracht, diverse voorheen landelijke inkomensregelingen gaan over naar de gemeente, de jeugdzorg wordt ‘ontschot’ tot één geïntegreerde lokale regeling, en hetzelfde geldt voor wetgeving betreffende mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt middels de integratie van WSW, Wwb en Wajong. Uitgangspunt bij deze decentralisaties is één integraal sociaal domein: voor de Participatiewet (tijdelijk bekend als Wet werken naar vermogen), voor de verruimde Wmo en voor de gehele jeugdhulpverlening. Vanuit de visie één gezin, één plan, één regisseur met één budget en één systeemverantwoordelijke: de gemeente. Om deze rol waar te kunnen maken is gemeenten een ‘zeer ruime beleidsvrijheid’ toegezegd.
Paraaf:
Samenwerken bij zorg en ondersteuning Deze ontwikkelingen brengen de gemeente Leeuwarden en De Friesland Zorgverzekeraar dichter bij elkaar. Om deze systeemwijzigingen goed en eerlijk in te vullen is meer dan ooit een gezamenlijke benadering nodig. Een benadering die tijd en aandacht vraagt, die de (Friese) wereld niet in één keer zal veranderen, maar met concrete samenwerkingsinitiatieven de gevraagde beweging mogelijk gaat maken. En daarmee ook het waterbed effect tegengaat: voorkomen dat we al dan niet bewust de last bij de ander op het bordje schuiven. De gemeente en De Friesland zijn natuurlijk geen onbekenden van elkaar. Wij werken sinds jaar en dag samen bij zorg en ondersteuning, alleen al omdat het overgrote deel van de Leeuwarders verzekerd is via De Friesland. Met het ondertekenen van dit convenant bekrachtigen wij onze samenwerkingsrelatie en zetten wij ons gezamenlijk in voor een Leeuwarder civil society, gestoeld op drie (samenlopende) peilers: gezondheidswinst, integrale (wijk)benadering en toegang voor kwetsbare burgers.
Een eerste Friese stap Dit convenant bestendigt de relatie tussen De Friesland Zorgverzekeraar en Leeuwarden. Beoogd is het convenant op afzienbare termijn te verbreden tot alle Friese gemeenten, om zo met heel Friesland een fundament te leggen voor de gezamenlijke hervormingsagenda.
Paraaf:
Amaryllis | Leidend paradigma onder onze samenwerking Amaryllis, welzijn nieuwe stijl in Fryslân, doorbreekt de verkokering en versterkt de samenwerking op het gebied van zorg en ondersteuning. Amaryllis biedt antwoord op de vraag hoe in een periode waarin sprake is van beperkte middelen toch zorg en ondersteuning geboden kan worden die aansluit bij de behoeften van burgers. De subtitel is dan ook: meer doen met minder middelen. Centraal in de huidige Amaryllis-‐aanpak staat de ‘sociaal werker nieuwe stijl’. Deze generalist kan inspringen op uiteenlopende vragen en problemen. Waar vereist voor een goede aanpak van individuele problematiek, schakelt hij specialisten in vanuit andere disciplines. Een belangrijk principe is dat er gewerkt wordt vanuit één plan, en één uitvoerder (hulpverlener/sociaal werker). Gezocht wordt tot integrale financiering van de hulpverlening te komen. Betrokken instellingen moeten tot een gezamenlijke inzet van programma’s en medewerkers komen. Organisaties maken zich in deze benadering dienstbaar aan de vraag van burgers die zorg en ondersteuning nodig hebben. Niet langer de organisatie, maar het organiseren van de hulpverlening en ondersteuning op de meest directe en doelmatige manier staat centraal. De werkwijze verhoogt de doelmatigheid van het sociaal werk en sluit aan bij de lokale keuzes en prioriteiten. Amaryllis staat aan het begin van een ontwikkeling waarin de vraag van de burger centraal staat en er meer ruimte komt voor de professional. De werkwijze kenmerkt zich door uit te gaan van de Eigen Kracht-‐ benadering. Eigen verantwoordelijkheid en netwerk voorop, waar onvermijdelijk met een maatwerk oplossing aan zorg en ondersteuning.
Paraaf:
[I] Gezondheidwinst Context Een goede gezondheid, en dat ook zo ervaren, is een vereiste om deel te kunnen nemen aan het economische en maatschappelijke leven. De relatie tussen gezondheid en maatschappelijke positie is zelfs al aanwezig op jonge leeftijd. Overgewicht op jonge leeftijd leidt tot een blijvend verhoogd risico op o.a. diabetes en hart-‐ en vaatziektes. Dit is op de eerste plaats slecht nieuws voor hen die het betreft, het betekent immers een (ernstige) verslechtering van de kwaliteit van hun leven. Daarnaast leidt dit tot een negatief effect op de zorgkosten en de instroom in de bijstand. De Friesland en de gemeente Leeuwarden willen deze situatie dan ook doorbreken door gericht in te zetten op preventie hiervan. Voorkomen is beter dan herstellen. Door gezamenlijke organisatie en financiering streven gemeente en zorgverzekeraar naar een integraal en passend gezondheidsbeleid voor mensen in een kwetsbare positie. Twee doelgroepen krijgen hierbij specifieke aandacht, namelijk de jeugd (en haar omringende systeem, oftewel het gezin) en de senioren in de stad. Bij de eerste doelgroep gaat het om een gecombineerde interventie die werking heeft op gedrag, voeding én sport en beweging. Wij willen zo de jeugd gezond laten participeren en hen daarbij een gelijkwaardige ‘startpositie’ geven, ongeacht sociaal-‐economische achtergrond. Het lopende programma Sporten op basisscholen biedt hierbij een belangrijke basis. Tevens wordt een gecombineerde leefstijlinterventie ingericht en actief aangeboden aan jonge inwoners met een beperkt inkomen. Voor de senioren in Leeuwarden gaan wij inzetten op vroegsignalering van kwetsbaarheid en complexe problematiek. Hiervoor wordt de Module Zorg voor Kwetsbare Ouderen, zoals sinds afgelopen jaar reeds ingezet door De Friesland, in samenwerking met de gemeente verbreed met het opnemen van het ‘welzijnsoog’. De module wordt zo doorontwikkeld tot een benadering die niet alleen aandacht en aanbod heeft voor het zorginhoudelijke vlak maar ook voor sociaal-‐maatschappelijke risico’s bij de individuele oudere.
Doelstelling
Het realiseren van gezondheidwinst door actief en gezamenlijk werk te maken van gezondheids-‐ en participatiebevordering, met specifieke aandacht voor de Leeuwarder krachtwijken en daarbinnen de doelgroepen jeugd en kwetsbare senioren
Paraaf:
Concrete projecten [1]
Doorontwikkelen van de Module Zorg voor Kwetsbare Ouderen tot een integraal instrument voor
opsporing en vroegsignalering van sociaal-‐medische risico’s bij senioren. Tevens het verstevigen van
de verwijzing naar passend zorg-‐ en ondersteuningsaanbod via een verbeterde inzet van de sociale
kaart van de gemeente Leeuwarden.
Partners: ROS Friesland, huisartsen, welzijnsinstellingen, GGD Fryslân
[2]
Oriëntatie op de inzet van effectieve interventies op het terrein van healthy ageing, gezond ouder
worden. Monitoring en effectmeting maken integraal onderdeel uit van geselecteerde interventies.
Een belangrijk aandachtsgebied is e-‐health als instrument om kwalitatieve en doelmatige zorg en
ondersteuning te bieden.
Partners: Healthy Ageing Network Noord Nederland (HANNN), LifeLines
[3]
Terugkeer van de vakleerkracht lichamelijke opvoeding dankzij co-‐organisatie en co-‐funding van
De Friesland Zorgverzekeraar
Partners: basisscholen in Friesland, Hanzehogeschool Groningen | Academie Lichamelijke Opvoeding
[4]
Samenwerking bij preventieve interventies in gezinnen, gericht op het voorkomen van sociale
problematiek zoals schulden, vereenzaming, beroep op zorg en/of ondersteuning.
Partners: welzijnsinstellingen, GGD Fryslân
[5]
Actief aanbieden van leefstijlprogramma’s voor de jeugd, gericht op gedrag, voeding en beweging. De
AV Frieso, collectieve zorgverzekering voor minima, kan dienen als ‘drager en ontsluiter’ van dergelijke
preventieprogramma’s.
Partners: GGD Fryslân, (zorg)aanbieders, NISB
[6]
Verkenning van de meerwaarde van een gezamenlijk (innovatie)budget door gemeente Leeuwarden
en De Friesland voor armoedebestrijding en/of gezondheidsbevordering. Budget kan dienen ter
(opstart)financiering van diverse hierboven genoemde, en vergelijkbare, initiatieven.
Paraaf:
[II] Integrale wijkbenadering Context De vraag naar zorg en ondersteuning 'rond en in het huis' wordt niet vanuit één systeem ingevuld: Wmo, AWBZ, Zvw en vaak ook Jeugdzorg hebben allemaal een stukje van het antwoord in zich. Vaak ook in overlap en/of in tegenspraak met een ander compartiment. Er is veel te winnen in het meer op één lijn brengen van deze stelsels: afstemming in de toegang, bij de inrichting van het aanbod en bij het inkopen ervan. De meerwaarde van deze integratie is herkend door het regeerakkoord van Rutte-‐II, waarbij gemeenten de opgave hebben meegekregen om één integraal sociaal domein te realiseren. Een integrale benadering begint bij een integrale, of ten minste op elkaar afgestemde, klantbenadering. Dit wordt het leidende paradigma, ook voor meer curatief georiënteerde hulpvragen. Om de klant, inwoner respectievelijk verzekerde, te ondersteunen bij deze vraag werken Leeuwarden en De Friesland aan een integrale toegang voor zorg en ondersteuning die de veelheid aan regels en processen overbrugt. De gemeente Leeuwarden en De Friesland Zorgverzekeraar vinden elkaar ook in een gezamenlijke afstemming, en waar vereist herinrichting, van het zorglandschap. Het versterken van nulde-‐ en eerstelijn, zodat minder beroep op specialistische zorg en ondersteuning in de tweedelijn nodig is, is een gezamenlijke ambitie van de gemeente en De Friesland Zorgverzekeraar. Zo ook bij de planning van voorzieningen en zorgaanbod, waaronder de medisch-‐specialistische zorg in Friesland. De Friesland Zorgverzekeraars neemt hierbij haar verantwoordelijkheid als maatschappelijk ondernemer om het Friese zorglandschap in samenwerking met gemeente, zorginstellingen, medisch specialisten, huisartsen en cliënten-‐ en patiëntenorganisaties beter in te richten. Nabijheid van basiszorg en concentratie van complexe zorg zijn daarbij leidend, met als uitgangspunt een betere kwaliteit van zorg.
Doelstelling
Een integraal en 'gekanteld' aanbod van zorg en ondersteuning aan inwoners dankzij een meer afgestemde en doelmatige organisatie, ook over (financierings)schotten heen
Paraaf:
Concrete projecten [1]
Werken aan een nieuw zorgmodel, ‘de Handen in Een’: een regelvrij experiment waarin eigen
verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van leven voorop gaat, waar nodig in samenspel met zijn
omgeving, zo vereist aangevuld met een maatwerk oplossing aan zorg en ondersteuning die geboden
wordt door integrale wijkteams. Betrokken zijn Wmo-‐ en AWBZ-‐gefinancierde professionals, op
termijn is de verbinding met de Zorgverzekeringswet geambieerd (met name eerstelijnsprofessionals).
Partners: welzijnsinstellingen, (zorg)aanbieders
[2]
Realiseren van een laagdrempelige toegang tot voorzieningen vanuit meerdere bekostigingsstelsels en beleidsdomeinen (Wsw, Wajong, WWB, Wmo, AWBZ, Zvw). Deze toegang is fysiek, digitaal, telefonisch en per post beschikbaar. Beoogd is hiermee tevens de administratieve lastendruk en regeldruk verder terug te dringen. De EigenKrachtWijzer krijgt een belangrijke positie hierbinnen. Partners: welzijnsinstellingen, GGD Fryslân, (zorg)aanbieders
[3]
Uitwisselen van vereiste gegevens op klantniveau, mede afhankelijk van de ontwikkeling bij de
decentralisaties en binnen de kaders van privacy-‐wetgeving.
Partners: (zorg)aanbieders
[4]
Samen werken aan een passende spreiding van medische en sociale voorzieningen. Het project
Friesland Voorop waarin wordt gewerkt aan een betere inrichting van het Friese zorglandschap, met
als uitgangspunten basiszorg in de buurt en specialisatie van complexe zorg, zal verbindingen leggen
naar het sociale domein.
Partners: (zorg)aanbieders, welzijnsinstellingen, GGD Fryslân
Paraaf:
[III] Toegang voor kwetsbare burgers Context De zorgkosten stijgen (veel) harder dan de inkomens, waardoor de zorg onbetaalbaar dreigt te worden. Zeker voor lagere inkomens en mensen met een (chronische) beperking. De gemeente Leeuwarden en De Friesland staan voor de opgave om een betere gezondheid te realiseren voor zoveel mogelijk inwoners (verzekerden) tegen een zo effectief mogelijke inzet van middelen. De AV Frieso kan daarbij dienen als een brug tussen beide financiers. Deze polis is nu een collectieve zorgverzekering voor Friese minima, waarin ook de bijzondere bijstand medische kosten wordt ontsloten. De ambitie is om deze polis door te ontwikkelen, qua doelgroep en qua inhoud. Als ‘nieuwe’ doelgroep komen diverse kwetsbare inwoners in beeld, zoals ouderen en jeugd, mensen met een Wmo-‐ of AWBZ-‐indicatie, chronisch zieken. Inhoudelijk kan de AV Frieso de verbinding leggen naar de gemeentelijke terreinen armoede (huidige situatie), participatie, sport, preventie en re-‐integratie. Zo kan via gerichte sturing de zorg op lange termijn toegankelijk blijven en een betaalbare zorgverzekering voor de doelgroep mogelijk blijven. Hiertoe verkennen Leeuwarden en De Friesland selectieve zorginkoop (kwalitatief hoogwaardige en doelmatige aanbieders) en draagt De Friesland middels passende dekking bij aan het participatie-‐ en preventiebeleid van de gemeente. Ook trekken wij samen op bij de inzet van moderne doelmatige instrumenten, zoals e-‐health toepassingen voor mentale fitheid, die bijdragen aan de zelfredzaamheid en gezondheid van Leeuwarders. Ten slotte, in deze samenwerking gaat speciale aandacht uit naar de meest kwetsbare burgers in de Friese samenleving: mensen die voor hun bestaan afhankelijk zijn van maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) en/of verslavingszorg. Met De Friesland Zorgverzekeraar deelt de gemeente op dit terrein een aantal onderwerpen met een grote maatschappelijke en financiële impact. Wij zetten ons in om afstemming en waar nodig oplossing te vinden voor deze vraagstukken.
Doelstelling
Kwalitatief hoogwaardige zorg toegankelijk houden voor kwetsbare inwoners
Paraaf:
Concrete projecten [1]
Gerichte doorontwikkeling van de AV Frieso in een meerjaarstraject. Keuzes ten aanzien van
doelgroep, dekking, zorgsturing en financiering. Leeuwarden en De Friesland komen dit jaar tot een eerste inhoudelijke verbreding, die de ambities van [I] Gezondheidswinst ondersteunt. De primaire focus ligt op de doelgroepen jeugd en kwetsbare ouderen en op het intensiveren van preventie. Partners: (zorg)aanbieders, GGD Fryslân
[2]
Aanpak en preventie van schuldenproblematiek middels gezamenlijke aanpak bij inwoners, met specifieke aandacht voor het groeiende probleem van wanbetaling van zorgpremies Partners: Kredietbank Nederland, welzijnsinstellingen
[3]
Gezamenlijke inzet bij het opheffen van sociaal-‐medische belemmeringen om deel te nemen aan het
arbeidsproces, middels bundelen van budgetten, expertise en interventies op het terrein van sociale
activering danwel re-‐integratie. De verbinding met Het Beterschap wordt verkend.
Partners: (re-‐integratie)aanbieders
[4]
Oriëntatie op effectieve e-‐health toepassingen om zorg (en ondersteuning) laagdrempelig en
doelmatig beschikbaar te maken voor kwetsbare burgers, waar mogelijk preventief. De toepassing Be
There for You zoals nu beschikbaar gemaakt door De Friesland Zorgverzekeraar dient als voorbeeld.
Partners: (lokale) ondernemers in innovatie zorgconcepten
[5]
Samen werken aan een afstemming in de geestelijke gezondheidszorg: bij de primaire toegang en bij
‘overstappers’ tussen stelsels (zoals OGGZ naar Zvw). Beoogd is minder opvang en een betere
ketencoördinatie bij maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, (openbare) GGZ en verslavingszorg.
Partners: (zorg)aanbieders, welzijnsinstellingen
Paraaf:
Invulling geven aan ambities Met dit convenant bestendigen wij, gemeente Leeuwarden en zorgverzekeraar De Friesland, onze relatie en gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de Leeuwarder samenleving. Dit convenant biedt de basis voor een intensieve en geregisseerde samenwerking en geeft lopende trajecten een logische plek. In de praktijk moeten we waarmaken wat we op papier aan elkaar, maar met name aan de inwoners van Leeuwarden, beloven. We realiseren ons hierbij dat de transitie in zorg en ondersteuning niet van de ene op de andere dag gemaakt is. Het zal meerdere jaren van inzet en betrokkenheid vragen, van ons beiden en van onze partners. Ook effecten zijn niet direct zichtbaar, zeker als het gaat om investeringen in preventie en innovatie. Om deze redenen verbinden wij ons voor een periode van vier jaar aan elkaar (2013-‐2016). De eerste stap die wij zetten is het verder concretiseren van de beloften uit dit ‘hoofdlijnenakkoord’ in een uitvoeringsprogramma, waarin de verschillende projecten zoals beschreven worden uitgewerkt in een concreet plan met tijdslijnen, verantwoordelijkheidsverdeling, budget en uiteraard eindresultaten. Dit programma, met alle onderliggende deelprojecten, zal juni 2013 opgeleverd worden. Om dit programma tot een succes te maken, spreken wij met elkaar af om de vereiste mensen en middelen beschikbaar te stellen. Voor de komende periode zal de nadruk liggen op personele inzet, deze wordt naar redelijkheid vrijgemaakt. Naast uitvoeringscapaciteit leveren De Friesland Zorgverzekeraar en de gemeente Leeuwarden beide een programmacoördinator, verantwoordelijk voor voortgang en inhoud en als linking pin naar beider organisaties. Zij rapporteren aan een stuurgroep bestaande uit RvB-‐/directieleden van de gemeente en de zorgverzekeraar. Ten slotte, en zoals in het begin van dit convenant gesteld, zoeken we de verbinding met alle Friese gemeenten. De inrichting hiervan, bestuurlijk en operationeel, zal ook begin 2013 en in afstemming met betrokkenen gerealiseerd worden.
Paraaf:
Colofon Uitgave Gemeente Leeuwarden 8900 JA Leeuwarden info:
[email protected] De Friesland Zorgverzekeraar Postbus 270 8901 BB Leeuwarden info:
[email protected] Projectleiding Bureau BS&F Dr. Klinkertweg 10c 8025 BS Zwolle info:
[email protected]
