Met de bus: In het centrum van Herentals of aan het station stoppen vele lijnbussen. Een fiets huren, kan aan het station

START 1

Bereikbaarheid

2

3

4

5

12

Met de trein: Het Station Herentals ligt op vijf minuten van het startpunt. Heb je geen fiets? Geen probleem. Je vindt een fietsverhuurpunt aan het station. Meer op www.fietsenatelier.be

6

60 62

Met de bus: In het centrum van Herentals of aan het station stoppen vele lijnbussen. Een fiets huren, kan aan het station.

7

65

Stippel je reisroute uit via www.slimopweg.be. Je bent zo op weg met minder CO2!

8

66

Met de wagen: Wie met de wagen komt, vindt ruime en gratis parkeergelegenheid aan het Netepark en Blosodomein. (zie plan achteraan) Vertrekken aan Kamp C: Wie met de fiets naar Kamp C komt, vind het domein tussen knooppunt 65 en 66 (in deze gids bezoekplaats 8). Kamp C is makkelijk bereikbaar met de wagen en beschikt over ruime parkeermogelijkheid. Neem op de E313 afrit 20 (Herentals, Olen) en rij door het centrum van Olen richting Westerlo. Na ongeveer 1 km zie je rechts aan de weg het bord van Kamp C staan.

43 9

44 blz. 15

10 !

11 12

45 13

46

Fietsstrook

14 15

Heb je een Bikepointer? Op de site www.bikepointer.be kan je een leaflet maken op maat van je Bikepointer.

47 9 kleef dit op je fietsbuis

Knip de fietsstrook uit en kleef ze op je fietsbuis. Zo kan je makkelijk naar de verschillende knooppunten rijden. Maar let op. Af en toe wijken we af van het knooppuntennetwerk. Op de fietsstrook staat bij het uitroepteken een paginanummer vermeld. Ga dan kijken naar de desbetreffende bladzijde om de wegbeschrijving te vinden. De nummertjes in de blokjes zijn de referentienummers van de bezoekplaatsen in deze gids.

blz. 24

10 16

8

15

!

Veel fietsplezier!

17 18

19 18

&

blz. 27

14

!

19

e c o c y c l o h e r e n t EINDE als 

Herentals - De Hellekens



GREEN VALLEY KEMPEN



Kempen, de duurzame regio!

Deze uitgave is een samenwerking tussen De Natuurvrienden en Green Valley Kempen. De Natuurvrienden werkt aan duurzame vrije tijdsinvulling. Green Valley kempen heeft als doel de Kempen te promoten als duurzame regio. Alle projecten uit Ecocyclo zijn duurzaam, maar een aantal van hen hebben zo’n uniek en innovatief karakter dat ze nog eens extra gepromoot zullen worden door Green Valley Kempen. ‘Green Valley Kempen’- projecten zullen ter plaatse Met de herkenbaar steun van zijn aan het logo en meer achtergrondinformatie vind je vanaf oktober 2011 op de website www.greenvalleykempen.be

We vertrekken in het centrum van Herentals. Achteraan in dit boekje vind je een gedetailleerd plan van het stadscentrum. In het centrum vind je immers vijf plekken die je al een eerste idee geven van wat duurzaamheid in de praktijk kan inhouden. En dan moet je tocht nog beginnen! Je kan ze allemaal aandoen, of je kiest er enkele uit. Doe het rustig aan: je bent toch met de fiets. Duurzamer kan haast niet!

Boskat en de Hellekens

1



&

Green Valley Kempen - Expo C

De Hellekens bereik je het makkelijkst door de Nete-oever te volgen vanaf de Nederrij (aan het ziekenhuis)

ecocyclo herentals

contact

BosKat vzw Projectcoördinator Paul Goossens Kamergoor 33 2200 Herentals Tel. 0495/57 98 67 [email protected] en www.boskat.be Boskat is een bedrijf in de sociale economie. Als vzw streeft Boskat geen financiële winst na, het wil duurzame tewerkstelling creëren bij mensen die lang werkloos waren en een lage scholing genoten. ecocyclo herentals



Herentals - De Hellekens

gracht water houden om de waterfauna te laten overleven in droge perioden. Ze wordt aangedreven door een windturbine, en dat blijkt uniek in Vlaanderen. De nieuwe waterloop werd gegraven om een verbinding te krijgen tussen een oude waterloop (de Hellekensloop) en een bestaand grachtenstelsel met verbinding naar de Kleine Nete. Zo maakt de waterloop een verbinding met de Kleine Nete. Er zijn ook twee vijvers aangelegd die bij wateroverlast als buffer dienen en die de natuurwaarde in het gebied verhogen. Zo moet het gebied meer aantrekkingskracht krijgen voor o.a. roodborsttapuit, grasmus, torenvalk, alpenwatersalamander, groene en bruine kikker, pad en weidebeekjuffer. Door de hoge natuurwaarde en door het technische aspect (de plaatsing van een vistrap en een zonne-energiepomp) wordt het ook een interessante leerplaats voor de scholen uit de omgeving.

Oxfam Wereldwinkel En met succes, dankzij intensieve begeleiding en opleiding wordt er kwalitatief hoogstaand werk geleverd.

contact

Boskat zorgt voor: • aanleg en onderhoud van groenvoorzieningen (tuinen, industriële of openbare groenvoorziening, …); • vellen van bomen (vellen, knotten en snoeien van bomen, vellen van gevaarlijke bomen met hoogwerkers, verhakselen van takhout, uitfrezen van boomstronken); • bosbeheer (beplantingswerken, onderhoud, dunningswerken, bestrijding Amerikaanse vogelkers); • natuurzorg (alle natuurwerkzaamheden, aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen).

open

De Hellekens is een stukje van de vallei van de Kleine Nete dat tot in het stadscentrum van Herentals binnendringt. Het gebied De Hellekens wordt afgebakend door de Kleine Nete in het noorden, de Ring in het oosten, de St.-Jobsstraat in het zuiden en de Begijnenvest in het westen. Het gebied, dat ongeveer 25 ha groot is, bestaat vooral uit weilanden, akkerlanden, enkele braakliggende percelen en verspreide bosjes. Het vormt een natuurverbindingsgebied tussen het Peerdsbos en het natuurreservaat Langendonk - Olens Broek. In 2004 werd het gebied heringericht zodat het een sociale functie kan vervullen en het natuuraspect de nodige aandacht krijgt. De Hellekens werd zo een wandelgebied binnen de stadskern, waar jong en oud kunnnen verpozen en mekaar ontmoeten. De verwaarloosde gracht werd heraangelegd. Om het droogvallen van de waterloop te voorkomen, werd een pomp geplaatst aan de Kleine Nete. Die pompt water uit de Kleine Nete in de Hellekensloop. Ze moet er enkel voor zorgen dat bepaalde stukken



ecocyclo herentals

Begijnhof 29, 2200 Herentals Tel. 014/2 57 75 en 014/23 02 67 www.oww.be

woensdag 14u. - 16u. vrijdag 15.30u. - 18u. zaterdag 10u. - 12u. en 14u. - 16u. zondag 10u. - 12u. + zondagsmarktje Het Begijnhof is de moeite waard om te bezichtigen. Er zijn weliswaar geen begijntjes meer, maar in de vroegere begijnhofinfirmerie (het huis met nummer 13) heeft het Begijnhofmuseum een passend onderkomen. Daar vind je heel wat informatie. In het kader van deze tocht wilden we je echter iets anders laten zien: de Wereldwinkel. Die vind je onmiddellijk links als je door de poort het Begijnhof binnenwandelt.

Herentals - Begijnhof

Eén van de plaatsen waar zij prima werk geleverd hebben, is De Hellekens, een uniek stukje groen in het midden van de stad Herentals. Het was een samenwerking tussen de stad Herentals, Natuurpunt vzw en Boskat vzw, ondersteund door het Aardgasnatuurfonds van de Koning Boudewijnstichting.

2

ecocyclo herentals



Gemeente - Omschrijving Herentals - Alterna

Herentals - Wereldwinkel

Oxfam-Wereldwinkels is de voornaamste organisatie van eerlijke handel in België. In Vlaanderen alleen al zijn er meer dan 200 winkels die draaien door de inzet van 7.500 vrijwilligers. Door hun strijd voor een rechtvaardige wereldhandel komen ze op voor ieders recht op een menswaardig leven. De Oxfam-Wereldwinkels verkopen producten van eerlijke handel waarbij de producenten een menswaardig inkomen verwerven. Alle producten komen uit het Zuiden. Oxfam-Wereldwinkels zijn het best bekend om hun voedingsproducten zoals koffie, wijn, chocolade, honing, rijst, fruitsap en chips. Het assortiment bevat meer dan 170 producten van 90 partners in Afrika, Azië en Latijns- Amerika. Daarnaast verkopen ze gebruiksen siervoorwerpen, juwelen en textiel, speelgoed, keramiek, … producten die op een traditionele manier en met duurzaam materiaal gemaakt zijn. Met de verkoop van solidariteitsproducten zoals wenskaarten, kalenders en kaarsen steunen ze organisaties die werken rond milieu, mensenrechten en verdraagzaamheid. In de winkel en op de zondagsmarkt tellen ze een steeds groeiend aantal vaste en bewuste klanten. Daarnaast plaatsen verenigingen, bedrijven en scholen regelmatig grote bestellingen of houden ze een standverkoop. In de wereldwinkel op het Begijnhof is de stad Herentals de beste klant! Eerlijke handel dus, of ‘fair trade’. Daarbij gelden bepaalde sociale en ecologische regels, in het bijzonder bij de export van arme landen naar het geïndustrialiseerde westen. Belangrijk daarbij is dat een eerlijke prijs voor een product wordt geboden: die staat in verhouding tot de productiekosten, en die wordt niet bepaald door de verhoudingen op de internationale markt. Eerlijke producten krijgen een Max Havelaarcertificaat. Dat staat voor: • een eerlijke en stabiele prijs die de productiekosten dekt; • de kans voor boeren en plantagearbeiders om hun levensstandaard te verbete­ren; • meer respect voor het milieu; • betere arbeidsvoorwaarden (geen kinder- of gedwongen arbeid), democratie en emancipatie; • toegang tot de wereldmarkt en een betere, krachtigere handelspositie voor kleine boeren.

TIP! 

Loop eens binnen bij de Wereldwinkel! Maar ook bij Spar, Delhaize, Colruyt, Carrefour, Super GB, Alvo, … vind je eerlijke producten. Je herkent ze aan dit logo:

ecocyclo herentals

Alterna

3

contact

Vaartstraat 3, 2200 Herentals [email protected] www.natuurhuisalterna.be

open

ma - vrij 9.15u. - 12.15u. en 14u. - 18.30u. zaterdag 9u. - 12.30u. do en zo gesloten Deze winkel wil in de eerste plaats mensen in contact brengen met biologische en ecologische alternatieven voor de bestaande producten op de markt. Biologische producten worden geteeld zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen en bevatten geen chemisch-synthetische geur-, kleur- en smaakstoffen en conserveringsmiddelen. Ze voldoen aan landbouwnormen die gebaseerd zijn op het behoud van milieu, natuur en landschap en het welzijn van dieren. Die gelden in de hele Europese Unie. Biologische producten zijn herkenbaar aan een keurmerk. In België worden ze gecontroleerd door Biogarantie, een door de Belgische overheid erkende controleorganisatie. (www.biogarantie.be) Het Biogarantie-label is tot nu het belangrijkste herkenningspunt voor de consument. Het label garandeert het biologische karakter van het product en boezemt vertrouwen in. In de Biogarantie vzw beheren de beroepsverenigingen van telers, verwerkers, distributeurs en verkooppunten samen het merk.

TIP!

• Kies zoveel mogelijk voor streekproducten: hoe dichter bij huis het voedsel werd geproduceerd, hoe minder schadelijk de effecten op het leefmilieu. Het meest duurzame transport is namelijk geen transport • Best kies je dus voor seizoensproducten: als je midden in de winter aardbeien koopt, weet je zeker dat ze van de andere kant van de wereld komen of uit energieverslindende serres. In de meeste biowinkels kan je terecht voor seizoensen streekgebonden groenten en fruit. • Wil je weten welke groente of fruit in welk seizoen groeit? Kijk dan op www.velt.be - groenten - groente/fruitkalender.

ecocyclo herentals



Herentals - Begijnhof

De Kringwinkel

4

contact Lierseweg 136, 2200 Herentals Tel. 015/23 73 93 www.dekringwinkelzuiderkempen.be

Herentals - De Kringwinkel

open maandag 13u. - 17u. di - za 9.30u. - 17u. Deze Kringwinkel maakt samen met de kringloopcentra van Geel en Heist-op-den-Berg deel uit van het fusiebedrijf ‘De Kringwinkel Zuiderkempen’. Met een werkingsgebied van over de 300.000 inwoners verdeeld over 18 Kempense gemeentes en met meer dan 130 personeelsleden is dit sociaal economiebedrijf één van de grotere sociale werkplaatsen in Vlaanderen. Sociale tewerkstelling creëren, de afvalberg verkleinen en basisgoederen aanbieden aan een lage prijs zijn de belangrijkste doelstellingen van deze organisatie. Sociale en milieuwinsten primeren boven financiële resultaten. Deze sociale werkplaats is trouwens een vzw. Dat betekent dat het bedrijfsresultaat rechtstreeks terug in de organisatie geïnvesteerd wordt: om bijkomend personeel aan te trekken, of voor het verfraaien van de winkels, investeren in goede werkkleding, personeelsactiviteiten, enz. De activiteiten in Herentals zijn de klassieke activiteiten van een kringloopcentrum: afgedankte herbruikbare goederen inzamelen, verwerken en verkopen in De Kringwinkel. Dat dit arbeidsintensieve werkzaamheden zijn, wordt bewezen door het groeiende personeelsaantal: in minder dan tien jaar tijd verdubbelde het aantal medewerkers. De ophaalploeg is dagelijks op de baan om afgedankte herbruikbare goederen op te halen. De magazijnmedewerkers zorgen voor de behandeling van die goederen: proper maken, monteren, haalbare herstellingen uitvoeren en prijzen. Het winkelpersoneel zorgt voor een mooie winkel, doet het kassawerk en de verkoopsadministratie. Constant wordt getracht om een aantrekkelijke winkel aan te kunnen bieden die openstaat voor een zo ruim mogelijk publiek: hoe meer verkoop, hoe minder goederen op de afvalberg en hoe hoger de omzet, des te meer er in personeel kan geïnvesteerd worden.



ecocyclo herentals

Gemeente - Omschrijving

Producten opnieuw gebruiken is absoluut toe te juichen. Maar in feite moeten we beginnen met afval te voorkomen. De eerste stap daartoe zet je al in de winkel. Winkel daarom afvalarm: je hebt niet alleen 63% minder afval. Je betaalt ook 34% minder! Afvalarm kopen doe je zo: • koop zoveel mogelijk in grote verpakkingen; • koop los fruit en groenten in plaats van voorverpakte producten; • verse producten zijn lekkerder en gezonder dan producten uit conserven of glazen bokalen; • opteer voor statiegeldflessen en hervulbare verpakkingen; • gebruik een herbruikbare boodschappentas.

TIP!

De Dorpel/De Fakkel contact

5

Sint-Waldetrudisstraat 37-39, 2200 Herentals [email protected] of [email protected] Tel. 014/21 40 73

open

maandag gesloten dinsdag 13u. - 15u. wo - vr 13u. - 16.30u. zaterdag gesloten zondag 14u. - 17u. Tijdens de openingsuren kan je hier iets drinken. Een consumptie kost er 0,25 cent. Er is ook een tweedehands kledingsshop om de noden van bezoekers te vervullen en om mensen die graag snuisteren te plezieren. open woensdag van 13.30u. - 16.30u. vrijdag van 13.30u. - 16.30u. Armoede is in België een grotendeels verborgen probleem. Wie zelf in armoede leeft, komt er niet graag mee naar buiten. Wie niet in armoede leeft, is zich nauwelijks van het probleem bewust. Meer dan 15% van de bevolking van ons land krijgt echter vroeg of laat te maken met armoede. Meer dan 700.000 Belgen leven vandaag in armoede. Ze zijn extra kwetsbaar: ze zijn dikwijls laaggeschoold, komen uit een gebroken gezin, worden ziek of invalide, komen zonder werk te staan, ... en belanden in de armoede. ecocyclo herentals



Herentals - Kanaal

Herentals - Kanaal

Natuurlijk bestaan er uitkeringen en bestaansminima, maar onze welvaartstaat functioneert lang niet perfect. En er is meer aan de hand: de familiale banden zijn minder hecht dan vroeger, het sociale weefsel rafelt uit, niet iedereen kan de flexibiliteit opbrengen die onze 24-uurseconomie vereist ... Allemaal factoren die ertoe bijdragen dat mensen soms door de mazen van het net vallen. Verenigingen waar Armen het Woord Nemen, werken met mensen in armoede om hen uit hun isolement te halen en om hun slagkracht te vergroten. Ze willen dat mensen in armoede volwaardige gesprekspartners worden in de samenleving. Ze organiseren vormingsactiviteiten en zoeken actief partners in de samenleving om kennis over armoede, vanuit de ervaring van de armen, uit te wisselen en misverstanden, vooroordelen en uitsluitingsgedrag bloot te leggen.

Daarom doen zowel de Vlaamse regering als de Europese Commissie inspanningen om de binnenvaart te bevorderen. Over heel het Albertkanaal worden jaarlijks meer dan 40 miljoen ton goederen vervoerd. Het kanaal verbindt de haven van Antwerpen en het industriebekken van Luik. Op de oevers van het kanaal kwamen belangrijke industriezones met een aanzienlijke bedrijvigheid. Naast de vervoersfunctie hebben de kanalen ook andere functies: • een recreatieve functie voor fietsers, wandelaars, vissers; langs de kanalen zijn ook heel wat watersportclubs actief; • een natuurfunctie: onder meer door de bevloeiing van droge, zanderige gebieden; • drinkwater: de kanalen voorzien in drinkwater voor heel wat gezinnen in Vlaanderen; • proceswater en koelwater: heel wat bedrijven hebben water nodig voor hun productieproces. Elektriciteitscentrales gebruiken grote hoeveelheden water als koelwater.

Vanaf hier sluiten we aan op het fietsknooppuntennetwerk. Je rijdt naar knooppunt 12, en je steekt het kanaal over naar 60.

Knooppunt

Scheepvaart

12



60

6

Het goederenvervoer via de kanalen is duurzaam: binnenschepen van 1 350 ton verbruiken vier tot zeven keer minder brandstof per tonkilometer dan vrachtwagens. En één tonkilometer is het vervoer van één ton over een afstand van één kilometer. Met 5 liter brandstof kan een binnenschip één ton goederen 500 km ver vervoeren. De trein raakt daarmee slechts 333 km ver, een vrachtwagen slechts 100 km en een vliegtuig nauwelijks 6,6 km. Of: een binnenschip van 1 200 ton kan een lading vervoeren die gelijk staat aan 40 wagons op het spoor en 50 vrachtwagens op de weg. Ook de maatschappelijke kost van de binnenvaart en van de kanalen is lager dan elke andere soort van vervoer. De kanalen nemen relatief weinig ruimte in beslag, er is nauwelijks geluidsoverlast en er gebeuren weinig ongevallen. De voorbije jaren hebben steeds meer bedrijven dan ook de overschakeling naar de binnenvaart gemaakt. Elke ton vracht die niet via de weg wordt vervoerd, maar wel via de kanalen, levert dus milieuwinst op en draagt bij tot de veiligheid en het behoud van de mobiliteit op de wegen.

10

ecocyclo herentals

Hier moet je kiezen. Doe je vandaag liever wat minder kilometers? Dan rij je ineens naar

Knooppunt

60



43

(kortere route)

Knooppunt

60



62

(langere versie)

knooppunt 43 (2.9 km). Dan kan je verder lezen vanaf pag. 12 Of maak je graag een ommetje van 12 km langs Kamp C? Lees dan hieronder gewoon verder. Van knooppunt 60 rijd je verder naar 62. Aan je linkerkant kom je langs het ‘klein saske’ van Olen.

Knooppunt

62



via Olen 

65

Van 62 rijd je door naar 65. Let op: voor de bezienswaardigheid hieronder moet je eerst 100 meter heen en daarna weer naar het centrum van Olen aan de lichten links. ecocyclo herentals

11

Olen - Guatemalteekse muurschilderingen

Stedenband Olen – Ixcàn adres

7

Dorp (naast café Mac Bol)

In het centrum van Olen (links, op een muur naast café Mac Bol) kom je langs Guatemalteekse muurschilderingen. Olen heeft immers een stedenband met Ixcàn sinds maart 2001. Een stedenband is een verzustering, een vriendschapsakkoord of een samenwerkingsband tussen twee gemeentebesturen. Het is niet zomaar een verzustering. De bedoeling is om het lokaal bestuur en de dienstverlening te verbeteren en de lokale democratie te versterken zowel in de eigen, als in de zustergemeente. Het is daarbij de bedoeling om zowel de gemeente als de inwoners te betrekken. De gemeente Ixcán behoort tot het departement El Quiché in het noordoosten van Guatemala, dichtbij de grens met Mexico. De gemeente telt ongeveer 70 000 inwoners. Dat Olen een stedenband aangaat met de gemeente Ixcán is niet onlogisch gezien de jarenlange solidariteit met Guatemala en meer specifiek met Primavera del Ixcán, een van de gemeenschappen in het zuiden van de gemeente. Sinds 1991 heeft Olen nauwe banden met de CPR (Comunidades de Población en Resistencia of Dorpen in Verzet), interne vluchtelingengroepen die tijdens de militaire repressie begin jaren ‘80 naar het oerwoud vluchtten. In 1996 vestigde een van de uit de jungle teruggekeerde groep zich in een gebied wat later ‘Primavera del Ixcán’ (letterlijk: de Lente van Ixcán), zou genoemd worden. De gemeente Olen verleende de verantwoordelijke voor externe relaties van de groep, Carmelita Ross, een ereburgerschap in 1994. Haar foto hangt nog steeds naast de andere Olense ereburgers in de inkomhal van het gemeentehuis. Carmelita Ross werkte jaren samen met Marcos Ramírez, de huidige burgemeester van Ixcán.

12

ecocyclo herentals

Een ereburgerschap voor mensen als Carmelita is niet onbelangrijk: zolang de repressie in Guatemala haar gang blijft gaan, kan internationale solidariteit en aandacht de speelruimte van die repressie wat inperken. Dit is ook een van de doelstellingen van de stedenband Olen-Ixcán: zich solidair tonen met het huidige gemeentebestuur van Ixcán en zijn bevolking. Het is belangrijk dat gemeenten, naast regeringen, bezig zijn met ontwikkelingssamenwerking. Uiteindelijk is de gemeente het beleidsniveau dat het dichtst bij de mensen staat. Een gemeente kan door haar beleidsdaden duidelijke keuzes maken die een signaal geven aan haar bewoners.Vele Vlaamse gemeenten doen dat al wat betreft ontwikkelingssamenwerking. Keer terug naar het paadje richting 65.

Knooppunt

65



66

Kamp C - 8 Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen contact

Britselaan 20, 2260 Westerlo Tel. 014/27 96 50 [email protected] - www.kampc.be

open

di - vrij van 9u. -17u. eerste do/maand van 9u. - 21u. derde za/maand van 9u. - 17u.

Wil je meer weten over duurzaam bouwen of energievriendelijk wonen? Bezoek Kamp C en haar nieuwe interactieve tentoonstelling Expo C. Je leert over de energie- en waterproblematiek en wat je concreet kan doen bij de bouw of verbouwing van je ecocyclo herentals

13

Westerlo - Kamp C

Je ziet aan je linkerkant een windmolen, gebouwd rond 1840. Hij is overgebracht uit Antwerpen-Dam, waar hij rond 1768 nieuw gebouwd werd. Het is een standaardmolen die gebruikt werd voor het malen van graan. Om de twee weken is de molenaar aanwezig op zondag om de molen te laten draaien. Zijn contactgegevens vind je hierboven. Je kan hem contacteren voor een groepsbezoek.

woning. Expo C is gratis te bezoeken maar je kan ook in groep een gids aanvragen. Daarnaast kan je bij Kamp C terecht voor gratis planadvies of voor specifieke informatie op maat over o.a. isolatie, waterzuivering, zonne-energie, materiaalgebruik, verwarmingssystemen,… Kamp C organiseert regelmatig workshops en infosessies rond deze thema’s. Je bent altijd welkom tijdens de openingsuren maar je kan gerust ook je vraag per mail of telefoon stellen. TIP: Aan de fietsenstalling van Kamp C bevindt zich een drinkfonteintje voor fietsers. De Basis is het laagenergetisch bedrijven- en conferentiecentrum van Kamp C. De Basis is een uniek voorbeeld met talloze duurzame toepassingen. Je kan hier een kantoor of vergaderlocatie huren.

Wind is een onuitputtelijke bron van energie.Vroeger werd windenergie direct omgezet in mechanische arbeid. Tegenwoordig wordt windenergie vooral gebruikt voor de elektrische energie met Gemeentedie - Omschrijving een turbine uit de wind gewonnen wordt: groene stroom, zoals men wel eens zegt. Belangrijk is dat daardoor het gebruik van fossiele brandstoffen (en dus vervuiling en CO2-uitstoot) verminderd wordt en dat landen dus minder afhankelijk worden van de olieproducerende landen. Enkelen nadelen zijn de helaas hoge prijs, het feit dat het niet altijd evenveel waait, de inpassing van windmolens in het landschap, … In de Kempen vind je al moderne windmolens aan Bobbejaanland (Lichtaart) en op het Nike-terrein (Laakdal). Bij Nike wordt een productie van 20 gigawattuur op jaarbasis nagestreefd. Nu zitten ze al aan 12.5 gigawattuur. 1 gigawattuur = hoeveelheid elektriciteit die overeenkomt met het jaarlijks verbruik van enkele honderden huishoudens = 1 miljoen kilowattuur = 1000 000 000 watt per uur. Je kan op je factuur nakijken waar de elektriciteit van jouw elektriciteitsmaatschappij vandaan komt.

De ‘Duurzame Drievuldigheid’: • beperk de vraag naar energie tot het essentiële, tot de werkelijke behoeften; • gebruik zo veel mogelijk duurzame materialen en bronnen; • ga zo efficiënt mogelijk om met energie, water, ruimte en materialen; • met de juiste keuze van verlichting kan je het elektriciteitsverbruik hiervan tot 50% terugdringen; • door regenwater te gebruiken kan je (de helft van je) drinkwater besparen; • door een snelkookpan te gebruiken bespaar je 50 tot 60% energie bij het koken!

TIP!

TIP!

14

66



43

Knooppunt

43



44

Windmolen

9

(vanuit de lange route)

adres

Hogeweg 5, 2200 Noorderwijk-Herentals

contact

Rudi Hoeben, Van Notenstraat 78, 2100 Deurne Tel. 03/366 45 39 [email protected] - www.hogewegmolen.be

ecocyclo herentals

Noorderwijk - Windmolen

Knooppunt

• In België wordt zo’n 2% van de elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen gewonnen. Dat is weinig vergeleken met Nederland (5%) en Duitsland (9%). • Ook jij kan kiezen voor groene stroom. Op www.vreg.be vind je meer info over energieleveranciers. • Als maar meer steden en gemeenten plannen een collectieve aankoop van groene stroom om zo grote kortingen af te dwingen bij de leveranciers. Informeer bij je gemeente, stad of provincie.

ecocyclo herentals

15

Herenthout - Zonnige Kempen

In elk geval wensen wij je tijdens de rest van deze tocht de wind van achter! Hier moet je alweer kiezen:

Knooppunt

44



45

Knooppunt

44

via Herenthout 

(korte route)

45Gemeente - Omschrijving

Gemeente - Omschrijving Gemeente - Omschrijving

(3 km langere route via Herenthout, lees verder op pag. 14 bij ‘Zonnige Kempen’. Daar verneem je ook hoe je een folder over het educatieve wandelpad aldaar kan verkrijgen)

Kleurrijke akkers (korte route)

(met giftige zwarte bolvormige zaden). Klaproos en echte kamille maken de kleurenrijkdom compleet.

10

adres

Bergen, 2270 Herenthout

contact

Julien Bouwen en Paula Corthout Tel. 014/51 61 57 of [email protected]

Op deze akkers vind je onder andere gele ganzenbloem, roggelelie, akkerleeuwenbek, rood en blauw guichelheil, groot spiegelklokje, klaproos, gewone reigersbek, kleine leeuwenklauw, grote ratelaar, …

In de straat ‘Bergen’ zie je rechts een bordje van Natuurpunt. Zij beheren hier 2 akkers (een met haver en een met rogge), gescheiden door een mooie houtkant. In de Kempen werd traditioneel zeer veel rogge - maar ook gerst en haver - geteeld, omdat dat graan best gedijde op de armere zandgronden. Deze korenvelden werden uitbundig gekleurd door vele soorten akkerbloemen. Door het quasi verdwijnen van de roggeakkers in de Kempen, werd hun specifieke akkerflora ook steeds zeldzamer. Akkerbloemen vereisen kale grond. Elk jaar moet dus de grond gespit of geploegd worden. Als dat niet gebeurt, daalt het aantal akkerbloemen zienderogen. Op de graanvelden tegenwoordig tracht men trouwens zoveel mogelijk bloemen van de velden te vermijden (door vooraf de bloemzaden weg te selecteren van de andere zaden en door het gebruik van (on-)kruidverdelgers en door overbemesting), om een zo groot mogelijke opbrengst te hebben. Natuurpunt tracht echter hier op de Bergen enkele akkers in hun glorie te herstellen … met succes! De alombekende korenbloem bloeit hier nog prachtig en massaal, evenals de zeer zeldzame bolderik. Dat is een anjer met een prachtige paarse bloem Kleurrijke akkers - de bolderik

16

ecocyclo herentals

Korte route: lees verder op pag. 17

Zonnige Kempen, sociale woningbouw (lange route) 11 Je bent op de baan ‘Oosterhoven’. In plaats van de knooppuntenroute te volgen door rechts af te slaan naar knooppunt 45, sla je linksaf (Herentalse Steenweg, gaat over in Molenstraat) tot aan de kerk in het centrum van Herenthout. Achter de kerk begint de wandeling. Na 200 meter op het gele pad is er een overdekte fietsparkeerplaats die je ook op de terugweg weer tegenkomt. De sociale bouwmaatschappij C.V. Zonnige Kempen (i.s.m. gemeente Herenthout en provincie Antwerpen) heeft hier een educatief wandelpad van 5 kilometer door de sociale woonwijk uitgewerkt. Het is een wandelpad dat je ook met de fiets kan doen. Je maakt kennis met verschillende soorten huisvesting, de grote hoeveelheid groen in Herenthout en pilootprojecten rond energiezuinig bouwen. Je krijgt een overzicht van sociale huisvestingsprojecten op een beperkte oppervlakte met als kenmerken: ecologisch en energiezuinig bouwen, inbreiding in de kern, basisnormwoningen en vermenging van huur- en koopwoningen. Het wandelpad wordt aangegeven door gekleurde tegels met nummers en pijlen in de stoep en begint aan de kerk. Je kan over dat educatief wandelpad een folder aanvragen bij de Zonnige Kempen: • met een briefje naar de Zonnige Kempen, Grote Markt 39, 2260 Westerlo; • of even bellen: 014/54 19 41; • of op de website www.zonnigekempen.be; • of in het gemeentehuis van Herenthout. Als je uit de groene zone komt, zie je in de Albertstraat aan nummer 25 een VIC-container. ecocyclo herentals

17

Herenthout - kledingcontainer

Bouwel - Trage wegen

Gemeente - Omschrijving

Kledingcontainer VIC adres

12

Albertstraat 25, 2270 Herenthout

contact Laanbrugstraat 11, 1000 Brussel Tel. 02/203 42 40 info.vicngo.be www.vicngo.be “Niet alleen goed voor het milieu, ook voor de Derde Wereld!” is het motto achter deze kledij-inzameling van het Vlaams Internationaal Centrum vzw. Het VIC is een erkende NGO voor ontwikkelingssamenwerking en wil dat de lokale bevolking in het zuiden zijn lot in eigen handen kan nemen en door zelf initiatieven te nemen, het proces van ontwikkeling op gang brengt. Het VIC ondersteunt deze mensen daarbij door vorming en bewustmaking, zowel op sociaal, economisch als cultureel vlak. Maar het zuiden ondersteunen, volstaat niet. Er is immers ook een verband tussen onze rijkdom en de armoede daar. Dat is het gevolg van een aantal scheef gegroeide relaties. Een ernstige aanpak van het ontwikkelingsprobleem in het zuiden vraagt dan ook een verandering in onze eigen leefwereld: eerlijke prijzen voor producten, respect en belangstelling voor andere culturen en samenlevingen, uitwisseling van ideeën en inzichten, verdeling van middelen en mogelijkheden. De kledinginzameling past dan ook in dit kader en zorgt bovendien voor de inzameling van fondsen. Tot in de verste uithoeken van Vlaanderen vind je deze kledingcontainers. Per werkdag wordt er meer dan 20 ton gedragen kleding ingezameld in alles samen meer dan 2.000 containers.

TIP!

18

• Over kleding gesproken, wist je dat je 0,6 à 0,7 kWh verbruikt bij het wassen op 40°C? Wassen op 60 graden kost twee keer zoveel en wassen op 90 graden vier keer zoveel stroom. En dat terwijl de meeste wasmiddelen goed werken bij een temperatuur van 40 graden! • We dragen en kopen allemaal kleren. We letten dan op kwaliteit, prijs, of het goed zit, kleur, wasvoorschriften ... maar zelden waar ze gemaakt werden. En nog veel minder in welke omstandigheden dat gebeurde. De Schone Kleren Campagne maakt ons hier attent op. Op www.schonekleren.be vind je meer informatie over waar je ‘schone’ kleren kan vinden!

ecocyclo herentals

Terug aan de kerk van Herenthout volg je vanaf hier knooppunt 45 (via Zwanenberg. Als deze straat naar rechts draait, houd je links aan: Ristenstraat).

Knooppunt

45

Trage wegen



46

13

adres Postdreef, 2280 Bouwel-Grobbendonk contact

vzw Trage Wegen Tel. 02/204 09 72 [email protected] www.tragewegen.be

Vlak voor het knooppunt 46 kijk je goed links, rechts, voor en achter (zonder tegen je buurman te botsen!). Je fietst namelijk over de ‘trage wegen’ van Bouwel. Je kent ze wel, die kleine wegjes tussen gehuchten, van een wijk naar de dorpskern of tussen de velden en de bossen.Verscholen tussen een van Europa’s dichtste autowegennet zijn het tegenwoordig haast de enige wegen waar Koning Auto niet heer en meester is.Vele voetgangers, fietsers of ruiters vinden er nog hun rust; vrij van alle claxongedruis. Het zijn Vlaanderens ‘Trage wegen’.Vele buurt- en voetwegen bestaan al sinds mensenheugenis en worden sinds 1841 ingeschreven in de Atlas der Buurtwegen. Omdat de mensen zich vroeger enkel te voet verplaatsten, lag Vlaanderen dan ook bezaaid met dergelijke trage wegen. De gewijzigde leef-, woonen vooral mobiliteitspatronen zorgden er echter voor dat een groot deel van die trage wegen verdwenen of in onbruik raakten. Zo werden er reeds heel wat voet- en buurtwegen omgevormd tot autowegen of verdwenen ze door de aanleg van nieuwe verkavelingen. Bovendien konden vele gemeenten ze ongestraft afsluiten of werden ze ingepalmd door aanpalende eigenaars.Vandaag ligt de nadruk in onze samenleving steeds meer op levenskwaliteit, vrijetijdsbesteding, duurzame mobiliteit, natuur- en landschapsbeleving en onthaasten. We hebben deze trage wegen vandaag en morgen dus meer dan nodig. Trage wegen vzw strijdt voor het behoud, herstel en de ontwikkeling van trage wegen. Ook jij kan eraan meewerken.Vaak zie je immers dit: een prachtig ecocyclo herentals

19

Grobbendonk -ADB-huis

stukje wandelpad met een groot hek ervoor. Of verdwenen onder de ploegijzers. Wat moet je daarmee? De trage-wegen-lijn kan je hierover advies geven. Je staat immers niet voor voldongen feiten. In de meeste gevallen draagt de gemeente de verantwoordelijkheid om de zogeheten trage wegen open te houden. Laat dus je stem horen, want alleen dan kan wandelpatrimonium bewaard worden. De vzw Trage Wegen helpt je hierbij, dankzij de trage-wegen-lijn, de hulplijn voor voet- en buurtwegen. Hun website staat bol van voorbeeldbrieven en ze geven advies op maat. Zo beschik je over alle kennis en argumenten om van een overleg met de lokale overheid een succes te maken.

Knooppunt

46



47

Honderd meter voor het ADB Huis vind je het diamantmuseum. Wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van deze streek, kan gerust een kijkje gaan nemen. Aan de linkerkant van de weg ligt het ADB Huis. Even verder aan de rechterkant (na het tankstation) rij je de Dennenlaan in om naar Kerkeheide ter fietsen.

Hier zijn alvast enkele tips voor wie duurzaam op reis wil:

TIP! ADB Huis - Grobbendonk

• •

14

adres contact

Vrijheidstraat 5, 2288 Bouwel-Grobbendonk www.adbhuis.com, [email protected], www.natuurvriendenhuizen.net

open

enkel op afspraak

Dit Natuurvriendenhuis (nog open tot eind 2011) wordt gerund door enkele vrijwilligers. Je kan er genieten van de rust of een drankje in de schaduw van een boom. Jarenlang kwamen hier vakantiegangers genieten van de Kempen in het huis of op de camping. Naast het ADB Huis telt Europa nog een duizendtal andere Natuurvriendenhuizen. Leden kunnen er aan democratisch tarief overnachten. In de meeste huizen kun je zelf je potje koken waardoor het een ideale plek is om te verblijven voor gezinnen of groepen.

• • • • • • •

Bescherm natuurgebieden door het gebruik van bewegwijzerde paden. Koop geen souvenirs zoals schelpen, koralen, ivoor, dieren en planten. Je bewijst er de natuur een grote dienst mee. Wees zuinig met water. Besef dat alles wat je verbruikt ten koste is van de lokale voorraden. Vraag toestemming als je een foto neemt. Slaap zoveel mogelijk bij lokale aanbieders. Informeer je over de plaatselijke gebruiken in verband met kledij, sociale omgang, fooien, enz. Leer enkele woordjes van de plaatselijke taal. Je komt niet alleen sympathieker over, het maakt contacten ook vlotter en aangenamer. Neem zoveel mogelijk het openbaar vervoer. Proef de plaatselijke keuken. Je leert iets nieuws kennen en je steunt meteen de lokale economie.

Wanneer je aan de Dennenlaan bent, rij je de straat in. Op het einde van dit straatje werkt Natuurpunt aan het herstel van een mooi stukje echte Kempense heide.Voor wie hiervan wil genieten: een kort wandelingetje van 1 000 meter. Een echte aanrader.

Kerkeheide – Heideherstel

15

adres

Dennenlaan, 2280 Grobbendonk

contact

Julien Bouwen en Paula Corthout, tel. 014/51 61 57 of [email protected]

Grobbendonk

In de Dennenlaan kom je aan de rechterkant langs de villa Minnekepoes, waar Felix Timmermans tijdens de zomer wel eens verbleef. De Kerkeheide is een uitloper van een groot landduincomplex tussen Kasterlee en Nijlen: de Kempense Heuvelrug. Het is het

20

ecocyclo herentals

ecocyclo herentals

21

Composteren

laatste restant van een uitgestrekt heidegebied, de Lambertusheide. Die ontwikkelde zich in vroegere eeuwen tussen Bouwel, Nijlen, Grobbendonk en Herentals. Geleidelijk werd de heide ontgonnen en omgezet naar hooilanden en akkers. Door de toename van de bewoning en de verkeersinfrastructuur veranderde het gebied grondig. Enkel op Kerkeheide en het militair domein van Grobbendonk bleef het vroegere landschap deels bewaard. Door het aanplanten van dennen en door verbossing dreigde ook op de Kerkeheide de typische heidevegetatie en de heidefauna te verdwijnen. Daarom streven enthousiaste vrijwilligers van Natuurpunt naar het herstel van de open heidevegetatie, afgewisseld met struweel en eikenberkenbos om zeldzame dieren als boompieper en gekraagde roodstaart en planten als struikheide, dopheide en tormentil opnieuw kansen te geven. Om dit te realiseren worden in bepaalde zones bomen verwijderd en de bovenste humuslaag afgegraven. Zo krijgen planten van open zand zoals heide, buntgras en korstmossen nieuwe kansen. Langs de randen ontwikkelt zich een nieuw struweel.

Knooppunt

47



09

Demopark Thuis Composteren

22

10



16

adres

Troon, 2280 Grobbendonk

contact

Tel. 014/50 70 02 of [email protected]

ecocyclo herentals



08

1 km voor je aan knooppunt 8 bent, zie je het gemeentelijk groenmagazijn van Grobbendonk. Daar vind je ook het demonstratiepark over composteren. Niet bepaald een idyllisch plekje om te stoppen op een ontspannend fietstochtje, denk je? Uiteraard wel omdat er over afval heel wat zinnigs te vertellen valt. Composteren is een bijzondere vorm van afvalpreventie. Het is een natuurlijk proces waarbij talloze organismen (bacteriën en schimmels) en kleine ongewervelde beestjes (mijten, pissebedden, springstaarten, miljoenpoten …) zorgen voor de vertering van je groen- en/of GFT-afval. Het is belangrijk dat grof materiaal versnipperd wordt en er een goed evenwicht tussen “groen”-afval (voedsel en vocht) en “bruin” (lucht) structuurmateriaal heerst. Bij de juiste vochtigheid, voedsel en goede beluchting zal de temperatuur in de compost stijgen tot 50 à 60 graden. Dit is noodzakelijk om de onkruidzaden en ziektekiemen te doden. Na een aantal maanden ontstaat compost, een donker bruinzwart licht vochtig humusachtig product en een uitstekende bodemverbeteraar. Hoe begin je daar nu aan? Afhankelijk van de oppervlakte, hoeveelheid afval en behoefte aan compost, kies je een compostsysteem op maat van je tuin. Beschikbare systemen zijn de composthoop, de compostbak, het compostvat, de wormenbak, composteren met kippen… Een team van compostmeesters kan je daarbij op weg helpen. Het zijn vrijwilligers die een speciale opleiding volgden en samenwerken met de gemeentelijke milieudienst. Compostmeesters geven vooral praktische uitleg over hoe composteren en ecologisch afvalarm tuinieren. Hier in het demopark kan je alle vormen van thuiscomposteren bezichtigen (composthoop, compostvat, compostbakken, wormenbak, composteren met kippen) en allerlei tips terugvinden over composteren: hoe mulchen met grasmaaiers, de insectenmuur, vlechtwallen van snoeihout, … ecocyclo herentals

23

Grobbendonk - watermolen

De compostmeesters kunnen je uitgebreid informatie geven over composteren, ecologisch afvalarm tuinieren en je op weg helpen voor het kiezen van een geschikt composteringssysteem. Breng je graag een bezoek aan de demoplaats ‘thuiscomposteren’ in aanwezigheid van een compostmeester? Hierboven vind je hun contactgegevens. Tijdens de maand juni wordt er trouwens jaarlijks een opendeurdag georganiseerd en extra aandacht besteed aan ‘thuiscomposteren’. Alle activiteiten worden in het gemeentelijk infoblad Groboscoop bekend gemaakt.

Knooppunt

8



lische centrales. Dat zijn elektriciteitscentrales die stromend of neerstortend water gebruiken om een turbine in beweging te brengen. Ze bevinden zich op stromen en rivieren, al dan niet met een kunstmatige dam. Het verval en het debiet van de stroom zijn bepalend voor de werking. In Zuid-Amerika komt driekwart van de elektriciteit van waterkrachtcentrales. Het gebruik van waterkracht (ook wel ‘witte steenkool’ genoemd) brengt geen vervuiling met zich mee en geen gevaarlijk radioactief afval. Daarom worden waterkrachtcentrales gezien als opwekkers van groene energie.

15

TIP!

Let op: we rijden niet volledig tot aan 15. Neem een kijkje aan de watermolen. Het is een waardevol monument. Daarna keer je terug naar 8.

Watermolen adres

17



Watermolenweg 1, 2280 Grobbendonk

door de drukke bezigheden van de eigenaars, kan je hier niet op elk moment terecht voor extra uitleg. Eén keer per jaar is er een opendeurdag. Vitruvius, een Romeins architect, die werkte in de laatste eeuw voor onze tijdrekening, beschreef een type watermolen met verticaal rad. Werkelijk revolutionair: het ging hier immers om een eerste vorm van ‘overbrenging’. De kracht van het water op het verticale rad werd overgebracht op de horizontaal geplaatste stenen. Die energie werd gebruikt om graan te malen. De watermolen in Grobbendonk behoorde in de 13de eeuw toe aan de Heren van Grobbendonk en aan de abdij van Sint-Bernardop-de-Schelde, die deze streek van de Hertogen van Brabant in leen hadden. Deze watermolen maalt op waterkracht. De molen staat op de eigenlijke Nete (de zijarm en de grote arkuil zijn gegraven). In 1268 brandde hij af. In 1597 werd hij opnieuw totaal verwoest en in 1919 werd hij weerom door brand ernstig geteisterd. In 1921 werd hij helemaal vernieuwd en later tot monument geklasseerd. Het feit dat hij nog steeds maalt met de kracht van water is uniek.

open

Tegenwoordig wordt de kracht van water niet meer opgewekt via ouderwetse molens, maar via waterkrachtcentrales of hydrau-

24

ecocyclo herentals

• Om duurzaam te wonen moet je niet meteen een watermolen of waterkrachtcentrale in je tuin installeren. Wist je dat je ook al veel energie kan sparen door je gloeilampen te vervangen door spaarlampen? Een spaarlamp van 15 Watt geeft immers evenveel licht als een gloeilamp van 75 Watt! Het is trouwens een fabeltje dat het niet goed is voor een spaarlamp om ze vaak aan en uit te schakelen. Ze kan 20.000 keer aan en uit gaan zonder dat dit effect heeft op de levensduur. Best is om ze pas uit te doen als je langer dan 3 minuten de kamer verlaat. Een bad verbruikt 150 à 200 liter, een douche slechts 50 à 80 liter Met een douche met spaarkop halveer je dit gebruik nog eens! Herstel een lekkende kraan meteen: een werkje dat we nogal eens durven uitstellen terwijl het toch ooit moet gebeuren. Een kraan die 10 druppels per minuut lekt, zorgt voor een jaarlijks verlies van bijna 2 000 liter! Een lekkende kraan die druppelt, verspilt gemiddeld 35 000 liter water per jaar. Een lekkende kraan die een fijne waterstraal laat lopen, verspilt gemiddeld 140 000 liter water per jaar. Een lekkende toiletspoeling verspilt tussen 200 000 liter en 1 000 000 liter per jaar!

• • •

•

Knooppunt

8



19

Tussen 8 en 19 kom je langs de ruïne van O.-L.-V.Ten Troon. De moeite om eventjes te bekijken! ecocyclo herentals

25

Grobbendonk - DANAH

• heideherstel: om de heide te herstellen, wordt het landschap op bepaalde plaatsen terug opengemaakt. Als die huidige begroeiing verwijderd of uitgedund is, gaat men de percelen plaggen. Dat betekent dat de bovenste voedselrijke toplaag (zo’n 5 cm) verwijderd wordt. Zo krijgen de zaden van de oorspronkelijke heidebegroeiing opnieuw de kans om te kiemen. De zaadjes van heideplanten behouden hun kiemkracht immers bijna honderd jaar! • venherstel: ook de vennen raakten stilaan dichtgegroeid. Door de oever op te schonen en het plantenmateriaal op de bodem te verwijderen, kunnen de vennen zich terug herstellen. Ze zijn immers van groot belang voor verschillende amfibieën.

Knooppunt



18



14

Hidrodoe

Als je de pijlen ziet staan, volg je ‘Hidrodoe’.

LIFE-project DANAH adres

18

tussen knooppunt 8 en knooppunt 19, naast ruïne Ten Troon

Het militair oefendomein in Grobbendonk is naast een militair domein ook een uitzonderlijk natuurgebied. Het domein behoort tot het NATURA 2000-netwerk. Zo geniet het van Europese bescherming. We treffen er nog uitzonderlijke fauna en flora aan. De aanwezige landduinen zijn zeker uniek, net als de waardevolle heiderestanten, de orchideeënwei, de broekbossen en diverse vlindersoorten die we hier terugvinden. Om het natuurlijke potentieel van dit gebied nog te vergroten en om het een zekere toekomst te geven, worden tijdens het DANAHproject een aantal natuurherstelwerkzaamheden uitgevoerd: • exotenbestrijding: in het verleden werd met het oog op bodemverbetering en houtwinning Amerikaanse vogelkers aangeplant. Die soort heeft echter een zeer expansief karakter en vormt een rechtstreekse bedreiging voor de aanwezige soortenrijkdom. Over relatief grote oppervlakten wordt deze boomsoort verwijderd.

26

ecocyclo herentals

Herentals - Hidrodoe

contact Tel. 011/45 01 95 of www.danah.be Naast de ruïne van O.-L.-V. Ten Troon ligt het militair domein van Grobbendonk. Hier mag je helaas niet zomaar binnenfietsen, maar we willen toch even kwijt dat daar aan het LIFE-project DANAH wordt gewerkt. DANAH staat voor Defensie + Agentschap voor Natuur en Bos = NAtuurHerstel. Het is een Europees Natuurherstelproject op 12 militaire domeinen in Vlaanderen waarvoor het Ministerie van Landsverdediging en het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse overheid de krachten bundelen. Eén doel staat centraal: natuurherstel op militaire domeinen.

Hidrodoe

19

contact:

Haanheuvel 7, 2200 Herentals Tel. 014/44 26 44 [email protected] www.hidrodoe.be

open

ma, di, do, vr, zo: 9.30u. - 17u. Let op: In Hidrodoe moet je inkom betalen. Het Watercafé is wel vrij toegankelijk.

Een absolute must als je houdt van actief experimenteren, gecombineerd met een tikkeltje wetenschap, doorspekt met de juiste hoeveelheid boodschap over rationeel watergebruik. Water is voor veel mensen een vanzelfsprekend verschijnsel. In een handomdraai stroomt het uit de kraan. We staan er nauwelijks nog bij stil. En toch: zonder water is er geen leven. ecocyclo herentals

27

Bedankt! Ziezo! Deze Ecocyclotocht rond Herentals zit er op voor jou. Hopelijk heb je ervan genoten en er wat van opgestoken? Als je nog zin hebt in gelijkaardige routes: er zijn nog identieke fietstochten en brochures uitgewerkt. Je kan ook van Ecocyclo genieten in en rond Westerlo en Antwerpen.Vanaf september 2011 vind je Ecocyclo ook rond Kalmthout. Ook in Hoogstraten kan je terecht voor Ecocyclo (meer info via de toeristische dienst van Hoogstraten). En De Natuurvrienden blijven Ecocyclotochten uitbouwen. Ook in 2012 lanceren we nieuwe routes! Wil je graag op de hoogte blijven van andre activiteiten van De Natuurvrienden? Herentals - Hidrodoe

Neem dan een kijkje op onze website www.denatuurvrienden.be Met dank aan Vormingplus Kempen voor de educatieondersteuning, Toerisme Provincie Antwerpen voor de netwerkkaarten en de vele vrijwilligers die aan dit project meewerkten.

Water is een van de belangrijkste grondstoffen ter wereld, een cruciale factor in de wereldeconomie. Denken we maar aan de waterschaarste in bepaalde gebieden en aan het toenemend belang van waterzuivering. Pidpa wil het publiek op dit vlak sensibiliseren en richtte Hidrodoe op: een innovatief watercentrum, gebaseerd op ideeën over duurzame ontwikkeling en levenslang leren. Met Hidrodoe wil Pidpa op een educatieve en tegelijk speelse manier aan het grote publiek informatie bieden over alle facetten van water. Informatie, interactie, fun en emotie zijn hierbij de kernwoorden. Laat je betoveren door een magische multimediashow over de onschatbare waarde van water in het dagelijkse leven. Ga op ontdekking in de rijke historie van het water. Ontdek de toekomst van het water in het futuristische Aqua Station. In de Watermaker ontdek je hoe water wordt gemaakt. Je ervaart er het hele productieproces van drinkwater zoals je het nog nooit eerder hebt gezien. In de inforuimte vind je een schat aan informatie over de productie van Gratis toegang tot het EcoHuis drinkwater. Stap voor stap ontdek je hoe water nu precies wordt gemaakt. In de Blauwe Watertuin kan je in openlucht experimenteren met  water: het pompenspel, de waterparaplu, de springfontein, de 1 molengebak met koffie voor 4 euro hydraulische lift, ... staan hier op jou te wachten. In het Watercafé kan je achteraf genieten van koude of warme dranken. Je kan er ook je eigen lunchpakket opeten. Bij mooi weer kan je uitblazen op het tuinterras.  Na een bezoek aan Hidrodoe ben je gegarandeerd heel wat wijzer over water en duurzaam waterverbruik. Hidrodoe is steeds gesloten op woensdag en zaterdag. De exclusieve huurprijzen op sluitingsdagen liggen uiteraard vrij hoog. Soms gebeurt het wel dat wij op uitzonderlijke vraag het watercafé wat vroeger openen op openingsdagen. Geldig voor 2 personen

Foto’s: www.bartvandermoeren.com, De Natuurvrienden, Hidrodoe, De Kringwinkel, www.kuleuven-kortrijk.be/nl/algemeen/ natuur & www.flickr.com, bunchofpants/Lisa B

Ook in deze reeks: Ecocyclo Antwerpen FIETSTOCHT LANGS ECOVRIENDELIJKE PLEKJES IN ANTWERPEN, KRUIBEKE EN BURCHT

www.antwerpen.be/ecohuis [email protected]

Parcours

Op enkele uitzonderingen na loopt het parcours over (verharde) fietspaden. Hierbij maken we gebruik van het fietsknooppuntennetwerk. Alhoewel de tocht ook door de Antwerpse binnenstad gaat, fiets je dikwijls langs een groen en/of fietsvriendelijk parcours. De totale lengte van het basistraject bedraagt ongeveer 39 km.Voor wie meer kilometers onder de wielen wil, is er een extra lus van 11 km voorzien. Een afkorting van het traject is ook mogelijk.

(ipv 4,80 euro)

Restaurant De Molen Jachthavenweg 2

In de brochure stellen we interessante bezoekplaatsen voor die iets te vertellen hebben over duurzaamheid en ecologie. Kies zelf hoeveel tijd je er aan wil besteden. Bijkomend advies nodig? Contacteer De Natuurvrienden, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen, tel. 03/270 02 80.

2050 Antwerpen Linkeroever Tel. 03/219 32 08

www.restaurant-demolen.be

VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD

Met ondersteuning van © kaart TPA 2011

Belangrijk

Ecocyclo kan je elke dag van de week individueel of in groep fietsen. Mocht je één van de adresjes, opgenomen in deze gids, willen bezoeken, Natuurvrienden dien jeDezelf contact op te nemen. Voor fiProvinciestraat etsbegeleiding 53 en een uitgestippelde dagtocht, kan je een beroep doen op 2018vrijwilligers Antwerpen van ‘De Natuurvrienden’.

De Natuurvrienden Provinciestraat 53 2018 Antwerpen [email protected] www.natuurvrienden.be

Met ondersteuning van © kaart TPA 2007

[email protected] www.natuurvrienden.be

w w w. t p a . b e

w w w. t p a . b e

v.u.: Greet Van Gool, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen - uitgave 2011

Antwerpen kaft.indd 1

28

ecocyclo herentals

Ecocyclo Westerlo

Duurzaamheid gaat om het evenwicht tussen drie grote pijlers of de drie grote - Engelse - P’s: • People, of de sociale pijler: die verwijst naar het bestrijden van alle vormen van sociale uitsluiting, naar gelijke kansen voor bijv. armen, zieken, minderheden, laaggeschoolden, personen met een handicap, vrouwen, enz. • Profit, of de economische pijler: die verwijst naar een eerlijke verdeling van welvaart en het bestrijden van armoede. • Planet, of de ecologische pijler: die verwijst naar natuurbehoud en het bestrijden van milieuproblemen. Als er een evenwicht is tussen deze drie pijlers, spreken we van een duurzame maatschappij.

Tel. 03/217 08 11

DE NATUURVRIENDEN

De Natuurvrienden is een vereniging die ijvert voor een duurzame en actieve vrije tijd. Dat betekent dat je bij De Natuurvrienden terecht kunt voor tal van ecovriendelijke activiteiten zoals fietsen, wandelen, reizen, bergsport, fotografie en natuurlijk ook deze Ecocyclotochten. De Natuurvrienden maakt deel uit van Naturefriends International en telt wereldwijd ruim een half miljoen leden. In Europa, maar ook FIETSTOCHT LANGSNatuurvriendenhuizen ECOVRIENDELIJKE daarbuiten, vind je een duizendtal waar je PLEKJES aan zeer democratische prijzen kunt overnachten. is geniet tal van IN WESTERLO, HERSELT Wie EN lid HULSHOUT voordelen. Kijk snel op www.denatuurvrienden.be

Duurzaamheid & Ecocyclo

Turnhoutsebaan 139 2140 Borgerhout

De Natuurvrienden Provinciestraat 53 2018 Antwerpen [email protected] www.natuurvrienden.be www.ecocyclo.org 03/270 02 80

De Natuurvrienden

DE NATUURVRIENDEN v.u.: Greet Van Gool, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen - uitgave 2010

Westerlo kaft 1.indd 1

Met ondersteuning van © kaart TPA 2007

DE NATUURVRIENDEN v.u.: Greet Van Gool, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen - uitgave 2010

VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD

17/05/2011 15:37:50

De Natuurvrien

De Natuurvrienden is inzet voor een duurzam toerisme en sociale re elkaar staan hierbij cen Internationale Natuurv

De organisatie telt wereldwijd ruim een half miljoen leden. De vereniging organiseert onder meer reizen, uitstappen, cursussen en natuurlijk ook fietstochten zoals deze Ecocyclo. Wie lid is van De Natuurvrienden krijgt steeds korting op het volledige activiteitenaanbod.

De organisatie telt we organiseert onder mee fietstochten zoals deze Wie lid is van De Natu activiteitenaanbod.

Ben je op zoek naar andere activiteiten of ledenvoordelen van De Natuurvrienden, kijk snel even op www.natuurvrienden.be

Ben je op zoek naar an De Natuurvrienden, ki

Ecocyclo

Ecocyclo

IN KALMTHOUT EN ESSEN

Duurzaamheid is een woord dat de jongste jaren wel erg hip is. Maar wat betekent het precies? Dat leggen we je aan de hand van praktische voorbeelden en tal van tips uit in deze brochure. Tijdens deze fietstocht kan je meteen de theorie meteen aan de praktijk toetsen. Wie deelneemt aan onze tochten zal zien dat duurzaamheid in de Kempen geen dode letter is. Deze tocht kan zowel individueel als in groep worden gefietst. Je kan ook boeken voor een volledige dagtocht waarbij je onder begeleiding van een gids enkele bezienswaardigheden bezoekt. Als individuele fietser kan je op vaste data aansluiten bij een groep of indien gewenst ook zelf je bezoekjes plannen.

Duurzaamheid is een w wat betekent het prec voorbeelden en tal van kan je meteen de theo neemt aan onze tochte dode letter is. Deze tocht kan zowel ook boeken voor een van een gids enkele be kan je op vaste data aa je bezoekjes plannen.

Praktisch

Praktisch

Van de plekken die we met de fietstocht aandoen, geven we telkens adres en openingsuren. Zo kan je vooraf je tocht goed plannen. Hou rekening met je fietstempo en je plannen: ga je enkel de info in het boekje lezen of wil je soms ook stoppen om ergens binnen te wandelen? De basistocht is 34 km lang. Heb je nadien nog zin om nog wat extra kilometers te fietsen, kan je een tiental kilometer verder fietsen tot aan Kamp C. Uiteraard kan je op basis van de knooppunten hier en daar zelf een stukje eraan breien of eruit laten.

Van de plekken die we adres en openingsuren Hou rekening met je fi boekje lezen of wil je s De basistocht is 34 km kilometers te fietsen, k Kamp C. Uiteraard kan je op ba stukje eraan breien of

Duurzaamheid

Duurzaamheid

Duurzaamheid gaat om het evenwicht tussen drie grote pijlers of de drie grote - Engelse - P’s: • People, of de sociale pijler: die verwijst naar het bestrijden van alle vormen van sociale uitsluiting, naar gelijke kansen voor bijv. armen, zieken, minderheden, laaggeschoolden, personen met een handicap, vrouwen, enz. • Profit, of de economische pijler: die verwijst naar een eerlijke verdeling van welvaart en het bestrijden van armoede. • Planet, of de ecologische pijler: die verwijst naar natuurbehoud en het bestrijden van milieuproblemen. Als er een evenwicht is tussen deze drie pijlers, spreken we van een duurzame maatschappij.

Duurzaamheid gaat om drie grote - Engelse - P • People, of de soci vormen van social zieken, minderhed vrouwen, enz. • Profit, of de econo deling van welvaar • Planet, of de ecolo het bestrijden van Als er een evenwicht i duurzame maatschapp

53

w w w. t p a . b e

VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD

kalmthout kaft proef 2.indd 1

Ecocyclo Kalmthout

De Natuurvrienden

De Natuurvrienden is een socio-culturele vereniging die zich actief inzet voor een duurzame ontwikkeling door het promoten van zacht toerisme en sociale recreatie. Natuurbeleving en verbondenheid met elkaar FIETSTOCHT staan hierbij centraal.LANGS De Natuurvrienden maakt deel uit van PLEKJES de ECOVRIENDELIJKE Internationale Natuurvrienden, opgericht in 1895 in Wenen.

DE NATUURVRIENDEN VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD

16/05/2011 10:32:15

ecocyclo herentals

29





GREEN VALLEY KEMPEN Kempen, de duurzame regio!

Green Valley Kempen-projecten zijn gerangschikt onder de duurzame thema’s:

Beleef ARGUS. Vandaag nog.

We geven enkele voorbeelden als inspiratie: Energie

Passief huis WKK - Warmte kracht koppeling Windmolen

Ruimte Hergebruik van een kerk Natuurontwikkeling op de site Biodiversiteit Water

Regenwateropvang Kokosveld Groene muur

Materiaal Pellets Cradle to cradle Bio-ecologisch huis Sociaal

Kringwinkel Co-housing

In Europa streven we er naar om in 2020: • 20 procent hernieuwbare energie te genereren • 20 procent energiebesparing toe te passen • 20 procent minder broeikasgassen uit te stoten

Dit kan alleen met jouw hulp en inzet! Durf in je

eigen woon- en leefomgeving te investeren in de duurzame thema’s.

Gezocht

DE NATUURVRIENDEN VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD

Heb je een mooi voorbeeldproject, geef dit aan ons door! We zijn benieuwd naar jouw ervaringen en misschien kan jouw project opgenomen worden in één van de Ecocycloroutes. Hoe deelnemen? Stuur ons een mail en voeg een korte beschrij-ving van je project en een foto toe. Of nog beter: kom langs bij kamp C en maak van de gelegenheid gebruik om onze nieuwe tentoonstelling EXPO C te zien of voor een gratis plan- en bouwadvies. Deelnemen en informatie opvragen: [email protected] of tel. 014/27 96 50 [email protected] of tel. 03/270 02 80

Green Valley Kempen wordt gerealiseerd door: Kamp C | Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen Zonnige Kempen | Sociale Bouwmaatschappij vzw Kempens Landschap | Landschapsvereniging

ARGUS informeert en inspireert voor een duurzame en milieuvriendelijke samenleving. Sinds 1970 het frisse, groene buitenbeentje van KBC en sinds 2006 ook dat van Cera. Doe mee aan onze fietstochten, fotowedstrijd en wandelzoektochten. Geniet van onze fototentoonstellingen en filmvoorstellingen. Informeer u via debatten, lezingen en op de milieunieuwssite: www.argusactueel.be

Kijk snel op www.denatuurvrienden.be en ontdek de uitgebreide lijst voordelen.

Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen, 03 202 90 70 [email protected] www.argusmilieu.be

Kijk snel op www.denatuurvrienden.be en ontdek de uitgebreide lijst voordelen. DE NATUURVRIENDEN VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD