21/05/2015
Groeiende impact van kwaliteit op de zorg Hoe kunnen we daar aan tegemoet komen en hoe bereiden we studenten hierop voor? Wat bestaat er van wetenschappelijk onderbouwde hulpmiddelen om deze problemen het hoofd te bieden? We leren onze studenten werken met richtlijnen, protocollen en procedures…
Mentorenavond
• Wat is het verschil tussen al deze begrippen? • Wat is het belang? • Hoe brengen wij dit aan naar studenten binnen onze opleiding ?
21 MEI 2015
5/21/2015
1
5/21/2015
2
Evolutie in de sector van de gezondheidszorg
Evolutie in de sector van de gezondheidszorg Het beroep van verpleegkundige op zich is onveranderd sinds de periode van Florence Nightingale in 1859.
• Veranderingen in de samenleving • Evolutie binnen de medische wetenschap
Verpleegkundigen helpen nog steeds mensen die door ziekte, letsel, ouderdom of handicap hulp nodig hebben en zij doen dat zonder onderscheid te maken in persoon.
• Gezondheidszorg ontwikkelt zich snel • Medisch- technische middelen nemen toe • Meer zorg extra-muraal / trans-muraal
Nochtans zijn heel veel zaken anders geworden sinds het midden van de 19e eeuw.
VK dient steeds een antwoord te geven op deze ontwikkelingen,
veranderingen.
5/21/2015
3
Veranderingen in de samenleving
Veranderingen in de samenleving
Hoger opleidingsniveau + meer verantwoordelijkheid voor eigen gezondheid ◦ Stijgende mondigheid ◦ Stijgende deskundigheid (internet, medische weekbladen,…) ◦ Toenemende eisen op vlak van comfort, privacy, organisatie,…
Mensen vragen en eisen kwaliteit Gevolg mensen verwachten ‘service’ ◦ Hotelfunctie ◦ Persoonlijke benadering door VK
1
21/05/2015
Veranderingen in de samenleving
Veranderingen in de samenleving Evolutie in het denken over gezondheid ◦ Gezondheid bevorderend gedrag is in ◦ Verantwoordelijkheid voor eigen gezondheid ◦ Medicalisering : normale dingen behoren plots tot medisch gebied
Socio-economische realiteit (betaal- of onbetaalbaarheid van de zorg) Kostenbewust werken / kostendrukken Keuzes maken omtrent doelmatigheid, werkzaamheid,… Leren omgaan met schaarse materiële middelen en mankracht
Gevolg o VK moet kritisch en creatief omgaan met middelen o Zoeken naar efficiënte methoden o Wetenschappelijk onderbouw is de basis om eigen handelen te onderzoeken
Gevolg Groeiende opdracht met betrekking tot het gezondheidsgedrag
Veranderingen in de samenleving
Veranderingen in de samenleving
Toenemende interculturele zorg
Vergrijzing
Gevolg o Aangepast aanpak en attitude
• Multimorbiditeit • Grondige basiskennis van gerontologie en geriatrie
o Kennis andere culturen o Inzicht in andere levensbeschouwelijke opvattingen
Evolutie binnen de medische wetenschap Toekomstscenario ◦ We leven steeds langer − Prematuren − Kinder oncologie − Polytrauma − Orgaantransplantaties − …….. ◦ Meer multi-causale chronische ziekten
5/21/2015
11
2
21/05/2015
Evolutie binnen de medische wetenschap
Evolutie binnen de medische wetenschap
Nadruk technologie ◦ Voortgezette opleidingen als VK ◦ Inzet tot levenslang leren
Verfijnen onderzoek- en behandelingsmethoden ◦ Vb: endoscopische ingrepen daling hospitalisatieduur ◦ Grotere werkdruk! ◦ Snellere wissel van patiënten ◦ Meer administratieve taken ◦ Efficiënter plannen van onderzoeken
Evolutie binnen de medische wetenschap
Evolutie binnen de medische wetenschap
Stijgend informaticagebruik ◦ VK basiskennis informatica
Minder personeel Nurse to patient ratio: • Aantal patiënten per verpleegkundige • Gemiddelde over een shift van 24u)
Country
mean
Belgium
10,7
England
8,6
Finland
8,3
Germany
13,0
Greece
10,2
Ireland
6,9
Netherlands
7,0
Norway
5,4
Poland
10,5
Evolutie binnen de medische wetenschap
Te verwachten kloof vraag-aanbod 2010-2060
5/21/2015
17
5/21/2015
18
3
21/05/2015
Rollen als verpleegkundige
Beroepsbeoefenaar
• Zorgverlener
Goede kwaliteit van zorg aanbieden / Bijdragen aan gewenste resultaten voor ZO ◦ EFFECTIEVE ZORG = Doeltreffend, effect hebben ◦ EFFICIËNTE ZORG = Doeltreffend NUTTIG effect hebben
• Organisator van de zorg • Beroepsbeoefenaar vernieuwend en deskundig omgaan met het vak verpleegkunde
Vanuit wetenschappelijk oogpunt aantonen dat onze zorg de meest effectieve en efficiënte is
GEURDEN, 2014
ADRIAENSSENS, ICHO 2014
4
21/05/2015
Bruikbaar bronmateriaal ◦ Richtlijnen ◦ Protocol/Procedure ◦ Klinisch pad ◦ Care bundle ◦ Meetschalen
Richtlijnen (GUIDELINES) STANDAARDEN (1 E LIJN)
Wat is een richtlijn? Hulpmiddel om een brug te slaan tussen theorie en praktijk Primaire doel : verbeteren van de kwaliteit van zorg aan de patiënt ( Van Wijmen, 2000) Wordt gezien als kwaliteitsstandaard en bedoeld als leidraad voor het professioneel handelen (Cox, 2012)
Een richtlijn is een document met systematisch ontwikkelde aanbevelingen om zorgverleners en patiënten te helpen bij beslissingen over passende zorg in specifieke situaties ( Lohr and Field, 1992)
Aanbevelingen Een richtlijn is een document met systematisch ontwikkelde aanbevelingen om zorgverleners en patiënten te helpen bij beslissingen over passende zorg in specifieke situaties ( Lohr and Field, 1992).
Advies om van het genoemde of bedoelde gebruik te maken ( Van Dale, 2014) De aanbevelingen helpen de verpleegkundige om een beslissing te nemen.
Systematisch ontwikkeld Een richtlijn is een document met systematisch ontwikkelde aanbevelingen om zorgverleners en patiënten te helpen bij beslissingen over passende zorg in specifieke situaties ( Lohr and Field, 1992) Richtlijn wordt ontwikkeld volgens vast patroon (eventueel) gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek (evidence based) Aangevuld met expertise en ervaringen van Zorgprofessionals Zorggebruikers
Passende zorg in specifieke situaties Een richtlijn is een document met systematisch ontwikkelde aanbevelingen om zorgverleners en patiënten te helpen bij beslissingen over passende zorg in specifieke situaties ( Lohr and Field, 1992)
Wanneer volg je het advies en wanneer niet? Passende zorg wanneer het advies ook daadwerkelijk het probleem van de ZO oplost Expertise van de verpleegkundige
5
21/05/2015
Waarom zou ik als VK een richtlijn moeten gebruiken? Patiënten mogen van verpleegkundigen verwachten dat zij de beste en meest effectieve zorg leveren, gebaseerd op actuele wetenschappelijke kennis. (Eliens, 2007)
Door richtlijnen te gebruiken: ◦ Weet de VK wat de beste manier van handelen is
Mag afgeweken worden van een richtlijn? Een verpleegkundige kijkt continu kritisch naar de mogelijkheden van de te verlenen zorg. Van een richtlijn MAG je immers afwijken, indien goed beargumenteerd en gedocumenteerd. Als VK moet je steeds afwegen of de aanbeveling in de richtlijn van toepassing is op de specifieke situatie van de patiënt. - Passende zorg in specifieke situatiesEen richtlijn beschrijft de optimale zorg bij de gemiddelde patiënt met een bepaalde aandoening.
◦ Hanteerbaar maken van de snelgroeiende informatiestroom
◦ Wordt voorkomen dat verschillende hulpverleners dezelfde patiënt op een andere manier verzorgen en behandelen
Richtlijnen stimuleren het kritisch denken en eisen vakinhoudelijke deskundigheid van de betrokkenen.
◦ Voorkomen van variatie in handelen
◦ Kent de VK ook de rol van de andere disciplines in het zorgproces ◦ Klinisch handelen meer baseren op wetenschappelijk bewijs, eerder dan op ervaringen en meningen
Klinisch redeneren
Soorten richtlijnen Consensus- based richtlijnen: gebaseerd op opinie van experts Evidence based richtlijnen Patiënten richtlijnen Medische richtlijnen Richtlijnen voor ergotherapeuten, kinesitherapeuten,… Multidisciplinaire richtlijnen
Wat is een evidence based richtlijn EB wil zeggen dat er volgens een beschreven methode grondig gezocht is naar wetenschappelijke literatuur Daarna worden aanbevelingen voor passende zorg geformuleerd EB wil NIET zeggen dat de aanbevelingen enkel gebaseerd zijn op wetenschappelijke onderzoeksresultaten EB richtlijnen zijn gebaseerd op ◦ ◦ ◦ ◦
Wetenschappelijke onderzoeksresultaten Klinische ervaring Voorkeuren patiënten Beschikbaarheid van hulpmiddelen ( Cullum, 2000)
HTTP://WWW.HEELKUNDE.NL/UPLOADS/O1/HI/O1HIRR2OR4QDOJTM5PGJGA/RICHTLIJNWONDZORG-FINAL.PDF
http://www.ggzrichtlijnen.nl/index.php?pagina =/site/pagina.php&id=26
http://www.nursing.nl/PageFiles/12729 /001_1403183052783.pdf
6
21/05/2015
www.portal4care.be Verschillende bronnen van richtlijnen worden verzameld.
Maar ook via http://www.nursing.nl/Verpleegkundigen/Protocollen/ GOOGLE: richtlijn + zoekterm
KCE richtlijnen zijn richtlijnen die door Belgische experts zijn uitgeschreven. Ze zijn niet altijd in het Nederlands uitgeschreven (o.w.v. publicatie ruimer dan Vlaanderen en Nederland). In elk geval staan het voorwoord, de samenvatting en de aanbevelingen wel in het Nederlands. Als je hier een richtlijn terug vindt, aarzel dan niet, maar gebruik deze. Richtlijnen en schalen …: Je zal hoogstwaarschijnlijk doorverwezen worden naar de site van de federale overheidsdienst VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU. Hier kan je dan aanklikken rond welke richtlijn je meer informatie wilt, of eventueel nodig hebt. VENVN richtlijnen
www.gezondheidenwetenschap.be Patiënten richtlijnen
Bruikbaar bronmateriaal ◦ Richtlijnen ◦ Protocol/Procedure ◦ Klinisch pad ◦ Care bundle ◦ Meetschalen
Protocol: een definitie Een protocol beschrijft de te volgen procedure op lokaal niveau. Protocollen sturen beslissingen van hulpverleners in de dagelijkse praktijk en dienen daarom op lokale omstandigheden toegesneden te zijn. Een protocol geeft aan 'wie, wat en hoe te handelen op welke werkplek'. Bij voorkeur is het protocol een vertaling van een algemeen aanvaarde, landelijke richtlijn naar de lokale situatie van de beroepskracht (Swinkels e.a. 2004)
7
21/05/2015
Wat is een protocol (procedure)? Doel: ondersteunen van de zorgverlener bij het uitvoeren van zorginhoudelijke handelingen, het geeft aan HOE een handeling uitgevoerd MOET worden ( Leytens en Wagner, 2000) Kan gezien worden als een gebruiksaanwijzing Een protocol is specifiek, lokaal (gericht op instellingsniveau) , bevat voorschriften en is veelal afgeleid van een richtlijn.
HTTP://WWW.ZORGPROTOCOLLEN.NL/PROTOCOLLENINDEX.HTM
Wat is het verschil tussen een richtlijn en een protocol?
Procedure (schematisch)
Richtlijnen zijn richtinggevend.
Begrippen protocol en procedure worden vaak door elkaar gebruikt
Ze geven aan wat gedaan KAN worden
Een protocol heeft stap voor stap aan hoe iets gedaan MOET worden Om een richtlijn goed te kunnen gebruiken, kan deze omgezet worden in een protocol.
Klinisch pad Synoniemen: klinisch pad – klinisch zorgpad – kritisch pad – clinical pathway Wordt gebruikt om multidisciplinaire teams op elkaar af te stemmen en daardoor de resultaten van zorg te optimaliseren. Het begrip klinisch pad is verwant met de termen richtlijn en protocol, maar betekenen zeker niet hetzelfde. Zorgpaden kan men omschrijven als een verzorgingsplan dat in samenwerking met de verschillende disciplines tot stand is gekomen en dat de verzorging van de patiënt tijdens zijn verblijf in een instelling beschrijft (Eliens, 2007). Een zorgpad/klinisch pad is een complexe interventie om de gemeenschappelijke besluitvorming en organisatie van zorgprocessen te verwezenlijken voor een specifieke groep van patiënten gedurende een gedefinieerd tijdskader. (European Pathway Association, 2007)
AZ Delta, 2013
8
21/05/2015
Klinisch Pad: Totale Knieprothese Chirurg Dag -1
Anesthesist / Pijnverpleegkundige
Verpleging
- Bezoek - Thuismedicatie checken - Vragenlijst overlopen
- Meten van de kousen - Pré-medicatie
- Bezoek - Operatie
- Verdoving - Continue bewaking
- Operatiehemd - Scheren + wassen - Kous aantrekken niet te opereren been - Pré-medicatie - Spuitje tegen flebitis
Dag 1
- Bezoek
- Bezoek indien op IZ na operatie
Dag 2
- Bezoek
- Bezoek Opname
Dag 0 Operatie
- Volledig in bed gewassen - Eventueel wondzorg - Spuitje tegen flebitis - Gedeeltelijke zelfzorg - Redons uit - Eventueel wondzorg - Spuitje tegen flebitis
Dag 3
- Bezoek
- Zelfzorg - Infuus uit - Spuitje vervangen door pil
Dag 4
- Bezoek
- Zelfzorg
Dag 5
- Bezoek
Dag 6 Dag 7
- Bezoek - Bezoek
- Pijnverpleegkundige komt langs
- Zelfzorg - Ontslag voorbereiden - Zelfzorg - Zelfzorg
Kiné en ergo
Sociale dienst
Specifieke aandachtspunten - Bloedafname (ifv eventuele bloedtoediening na operatie) - NUCHTER vanaf 24u - Nuchter vóór de operatie - Na de operatie: - bloedafname - infuus / (drains) - Lichte maaltijd ’s avonds
- Ademhalingsoef. - Mobilisatie in bed - Opzitten in zetel - Adamhalingsoef. - Kinétec
- Gewone maaltijden - Bloedafname
- Bezoek
- Bloedafname
- Kinétec - Leren stappen met looprek
- RX-foto knie ter controle (maandag of donderdag afhankelijk van operatiedag)
- Kinétec - Leren stappen met 2 krukken - In en uit bed - Kinétec - Stappen met 2 krukken - Naar fysio / ergo - Verder oefenen - Verder oefenen
ONTSLAG
Care bundle
Wat is een care bundle? methode om de guidelines te implementeren GEEN verzameling van guidelines = groep van evidence based interventies rond één groep patiënten Deze elementen SAMEN uitvoeren, verbetert de outcome Manier om de variatie in behandeling te reduceren
Care bundle
ventilatie geassocieerde pneumonie bundel (VAP bundel).
1. Vermijd het gebruik van een verblijfsonde.
postoperatieve wondinfectie bundel (POWI bundel).
2. Breng de katheter in op aseptische wijze
IV katheter gerelateerde infectie bundel.
3. Voer dagelijks de zorg voor de patiënt met een verblijfsonde uit volgens de richtlijnen.
Clostridium difficile bundel urineweginfectie bundel (UWI bundel)
4. Evalueer dagelijks de nood van de verblijfsonde en verwijder onmiddellijk indien de indicatie niet langer aanwezig is
Meetschalen Bv. ESW
Betrouwbare
Praktische en bruikbare
9
21/05/2015
Onderwijs 56
5/21/2015
HTTP://WWW.NURSING.NL/HOME/DOWNLOADS/
Lessen EBN Stageopdracht Integratie leerinhouden Pedagogische studiedag Werkgroep EBN
M1
Decubituspreventie
M3
Blaaskatheterisatie
M4
Diabetes
M5AGZ
SVH Acute pijn
M5AGZ
Veilige heelkunde
M5AGZ
EBN
M5OZ
Richtlijnen continentiezorg
M5GGZ 5/21/2015
57
5/21/2015
59
5/21/2015
Suïcidaal gedrag 58
10
