Menselijke intelligentie blijft altijd onmisbaar

EXPERTS AAN HET WOORD OVER ONTWIKKELINGEN IN DE LOGISTIEK

voor organisaties in transport & logistiek

“Menselijke intelligentie blijft altijd onmisbaar.”

Een blik vooruit in de Logistiek.

Andere rol voor MBO’ers.

Onderwijs voor de toekomst.

Imago van Logistiek.

Januari 2013, deel 2, een uitgave van VTL

EXPERTS

INHOUD

Voorwoord Hoe bereiden we ons voor op de toekomst van de Logistiek? Daar discussieerden we over in de tweede expertmeeting met als thema ‘Extra Maurits de Haan

Personeelskracht’. Georganiseerd door VTL om u als ondernemer te ondersteunen en van goede adviezen te voorzien.

Waar staat de Logistiek in 2020?

Automatisering neemt taken over. Maar betekent

4

dit ook het verlies van banen? Of zullen er juist banen bijkomen?

U weet als geen ander dat onze sector volop in beweging is. Maar welke kant gaat het op? Er zijn grote ontwikkelingen gaande. De huidige crisis Frank Smeets

verbloemt nu nog het tekort aan personeel dat er zeker dreigt te komen. Want Logistiek blijft één van de drijvende sectoren van onze economie: één op de acht banen in Nederland is een logistieke baan. Maar hoe ziet de sector er uit in 2020? Welke veranderingen hebben invloed op de arbeidsmarkt? Moeten we ons personeelsbeleid veranderen? En hoe

Welke rol hebben MBO’ers over 10 jaar?

8

Van fysiek werk naar besturing en begeleiding. Goede MBO’ers blijven onmisbaar.

kunnen wij ons nu al het beste voorbereiden op die toekomst? Peter Sierat

Naast mij zaten vijf experts uit de branche aan tafel om deze vragen te bespreken. Maurits de Haan (Algemeen Directeur, Abr. de Haan), Frank Smeets (Directeur Human Resources, DB Schenker), Peter Sierat (Algemeen Directeur, TLN), Huub van den Dungen (Bestuurder, FNV Huub van den Dungen

Bondgenoten) en Egbert Guis (Supply Chain Consultant, TNO). Onder leiding van Annemarie van Gaal werd het opnieuw een levendig

Onderwijs klaar voor de toekomst?

12

De toevoer van leerlingen in de Logistiek loopt terug. Welke rol speelt het onderwijs hierin?

debat dat weer heel wat slimme inzichten opleverde die we voor u hebben samengevat in dit boekje. We hopen dat deze inzichten u van pas komen bij uw toekomstgerichte beslissingen. Egbert Guis

Jeroen Meulendijks Directeur, VTL

Heeft de Logistiek genoeg wervende kracht?’

16

Is de term Logistiek wervend genoeg om goed opgeleide medewerkers aan te trekken?

Jeroen Meulendijks

2 | Slimme inzichten

3

SITUATIESCHETS

SITUATIESCHETS

Egbert Guis:

“Goederen gaan zelf meedenken.”

4 | Slimme inzichten

Waar staat Logistiek in 2020?

“

“

V

ooruitkijken en voorbereiden

De sector Logistiek staat voor grote uitdagingen. Om met de verwachte groei de kosten te beperken, spelen verregaande automatisering en IT-oplossingen een cruciale rol. Bestuurderloze vrachtauto’s die zelfstandig goederen vervoeren of 3D printers waarmee je zelf producten thuis kunt printen? Het is allemaal geen science fiction meer. Egbert Guis, Supply Chain Consultant bij TNO, voorspelt: in 2020 zijn alle componenten van de supply chain sterk uitgerust met IT, die onderling communiceren en zonder tussenkomst van de mens beslissingen nemen. De goederen zelf denken ook mee. Dat levert minder werk op in de planning, maar de systemen moeten

wel gevoed en gefinetuned worden. Daarbij blijft menselijke intelligentie onvervangbaar. Gericht opgeleid personeel zal dus altijd onmisbaar blijven.

5

SITUATIESCHETS

SITUATIESCHETS

E

fficiency en duurzaamheid

De experts benadrukken het belang van efficiency en verduurzaming in de nabije toekomst. Onnodig vervoer wordt vermeden en werk zal terugvloeien naar Nederland. Kijk bijvoorbeeld naar de textielindustrie, onderdelen komen van China weer terug naar Nederland. Ook de Hi-Tech industrie keert terug naar West-Europa vanwege een betere procesbeheersing. Dat levert een forse toename aan banen op. Volgens schattingen stijgen de kosten 30% tot 2020. Dat kan niet worden doorgevoerd in de tarieven, wel worden opgevangen door automatisering. Dat betekent enerzijds verlies aan banen, anderzijds zijn er vanwege de verwachte groei en het vertrek van de babyboomers fors meer nieuwe medewerkers nodig in de Logistiek.

6 | Slimme inzichten

7

DE STELLING

INZICHTEN

Peter Sierat:

“Je ziet nieuwe functies ontstaan, ook op MBO-niveau.”

V

erwachte groei

8 | Slimme inzichten

MBO’ers hebben over TIEN jaar een andere rol

“

“

De experts zijn ervan overtuigd: ondanks automatisering en robotisering komen er niet minder, maar juist meer arbeidsplaatsen bij. 1% economische groei betekent 2% groei in onze branche. De consument bepaalt direct de vervoersbehoefte. De huidige crisis verhult nu nog het tekort aan personeel, dat zeker gaat ontstaan door de krimpende werkende bevolking. Er is een groot verwacht tekort van goed opgeleide mensen door onder meer de uitstroom van de babyboomers. Ondernemers die hier tijdig op anticiperen, hebben na de crisis een voorsprong.

A

utomatisering hard nodig

De groei in de branche is sinds 2008 gestagneerd en niet meer lineair. Maar de vooruitzichten zijn veelbelovend. Ondernemers moeten profiteren van nieuwe technieken waarin de sector T&L

9

INZICHTEN

voorop loopt: de steeds verdergaande automatisering, zoals RFID, scenario en collaborative planning, software agents en nog veel meer. 80% van het vervoer gaat over de weg, dus zodra de economie weer aantrekt hebben wij deze technieken en geautomatiseerde processen hard nodig. Maar de experts waarschuwen wel voor standaardisatie: dat leidt niet altijd tot een beter product.

A

ndere rol MBO’ers

Hoe denken de experts over de rol van MBO’ers voor de toekomst van de Logistiek? Die rol gaat veranderen, maar blijft van groot belang. Het opleiden en

OPLOSSING

aantrekken van goed opgeleide jongeren is essentieel voor de sector. Als het gaat om warehousing en orderpicking zal automatisering grotendeels de rol van werknemers overnemen. Maar op het gebied van besturing en begeleiding van processen komen er nieuwe functies bij, juist op MBOniveau. Fysiek werk gaat veelal worden vervangen door bediening van apparatuur en software. Menselijke intelligentie zal daarbij altijd onmisbaar blijven.

V

an uitvoeren naar besturen

De inzet van MBO’ers wordt belangrijker en interessanter dan ooit. Maar de focus wijzigt van uitvoeren naar besturen. Door de veelzijdigheid van logistieke processen en automatisering krijgt deze groep straks veel meer keus. Banen worden nóg leuker en uitdagender, waar werknemers zelf het proces kunnen aansturen en beslissingen mogen én moeten nemen. Leidinggeven, efficiencysturing, permanent verbeteren, zoals 6 Sigma, 5-S en EFQM*, dat is de toekomst van MBO’ers in onze branche. Een toekomst waar ondernemers nu hun beleid op moeten afstemmen. * European Foundation for Quality Management

10 | Slimme inzichten

VTL helpt met BBL VTL helpt u met de instroom van jongeren via de Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL). Deze jongeren combineren leren en werken en halen zo hun MBO-diploma. De praktijkervaring doen ze op bij u als leerbedrijf. Het ROC of de Vakschool verzorgt de opleiding. Ze gaan gedurende de opleiding bij u aan de slag, krijgen meteen een passend salaris en kunnen bij VTL sparen voor hun Rijopleiding. Na de opleiding kan de jongere bij u in dienst komen. U leest hier meer over op www.vtl.nl/bedrijven/leerbedrijf. Via de Superbaan campagne, mogelijk gemaakt door SOOB, wordt gewerkt aan een positief imago van de sector Transport en Logistiek en aan de instroom van medewerkers. De campagne maakt de doelgroep bekend met de banen in de

www.gaanvoordiesuperbaan.nl Transport & Logistiek. Onbekend maakt

immers onbemind. De campagne heeft VTL helpt je vooruit in 2012 bewezen effectief te zijn. Ook in 2013 wordt deze campagne weer gevoerd. Een online TV Battle vormt een essentieel onderdeel om de sector te promoten. Hou daarom VTL in de gaten. Po wered by

11

DE VRAAG

“

INZICHTEN

Speelt het onderwijs al voldoende in op de veranderingen?

“ T

erugloop leerlingen

Tijdens de expertmeeting wordt er zorgvuldig gekeken naar de situatie in het onderwijs. Met het oog op de toekomst zou wellicht meer praktijkgericht onderwijs gegeven moeten worden. Op VMBO-scholen moet er veel eerder worden begonnen om Logistiek toe te lichten, aantrekkelijk te maken en uit te leggen hoe veelzijdig deze branche is. Want nu loopt de toevoer van leerlingen Logistiek drastisch terug. Gelukkig kunnen ondernemers zelf het nodige doen om goed opgeleid personeel in de toekomst veilig te stellen.

12 | Slimme inzichten

13

INZICHTEN

OPLOSSING

Maurits de Haan:

“Veel meer op de praktijk gericht onderwijs geven.”

G

ezamenlijke aanpak

Hoe kunnen we jongeren beter voorbereiden op en enthousiasmeren voor ons vakgebied? Vanuit de driehoek onderwijs, bedrijfsleven en sociale partners moeten we tot de ideale mix van leerstof, didactiek en eigentijdse leermiddelen komen. Bij TNO, maar ook op scholen wordt bijvoorbeeld gaming ingezet om de sector aantrekkelijker te maken. Zo leren jongeren spelenderwijs wat Logistiek precies inhoudt. Ook zal er meer geprofiteerd moeten worden van de samenhang tussen Transport en Logistiek. Een Superbaan als chauffeur is onderdeel van de overkoepelende Logistieke sector. Het onderwijs moet deze samenhang tussen Transport en Logistiek ook voor het voetlicht brengen.

G

oede initiatieven

Vakscholen en bedrijfsleven zijn in de Rotterdamse haven al tot een gezamenlijke aanpak gekomen. Zij laten de mix zien van transport, supply chain en de rol van klanten. Bovendien tonen zij hoe medewer-

14 | Slimme inzichten

kers dat systeem continu kunnen verbeteren. Dit heeft geleid tot een beter profiel van de toekomstige werknemer met heel goede resultaten. Kijk ook naar mogelijkheden in uw regio om krachten te bundelen.

K

laar voor de toekomst?

Bij TNO voorzien 40 consultants het bedrijfsleven continu van scenario’s over de toekomst van Logistiek. Het bedrijfsleven kan dit oppakken en een visie ontwikkelen om vervolgens het onderwijs beter te voeden. Zodat leerstof adequaat kan worden aangepast. TNO constateert daarnaast dat leerlingen die klaargestoomd worden voor het bedrijfsleven, veel verder zijn met hun kennis van computers en andere devices dan menig IT-afdeling binnen de bedrijven. Hierdoor lopen leerlingen dus ver voor op hun werkgever. En kunnen werkgevers nog veel leren van hun jonge werknemers.

Optimale leeromgeving Als Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Transport en Logistiek spelen wij een actieve rol in afstemming tussen bedrijfsleven en MBO onderwijsinstellingen. Door het erkennen van leerbedrijven wordt onafhankelijk getoetst of de leerwerkplek aan de gestelde kwaliteitseisen voldoet. Dankzij de arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie van VTL kunnen scholen en bedrijven beter anticiperen op personeelsontwikkelingen, zoals inrichting van het onderwijs, inclusief praktische uitvoerbaarheid. Door te investeren in beroepspraktijk begeleiding streeft VTL naar een optimale leeromgeving in het leerbedrijf, zodat leerlingen goed voorbereid zijn op de arbeidsmarkt.

VTL helpt met Trucksimulatietrainingen Een voorbeeld van een innovatieve manier van opleiden is de inzet van Trucksimulatietrainingen via VTL. Een ideale manier van leren: het rijgedrag van uw chauffeurs in allerlei omstandigheden, veilig en zonder risico voor andere weggebruikers te trainen. Met als resultaat meer rendement in korte tijd. Zo volgen veel BBL-leerlingen een gedeelte van hun praktijklessen in het Trucksimulatiecentrum. Dankzij de module ‘Het Nieuwe Rijden’ bespaart u op brandstofkosten en via de module ‘Schadepreventie’ kunt u kosten besparen door het voorkomen van schades. Alle trainingen van het Trucksimulatiecentrum zijn door CCV gecertificeerd voor de verplichte nascholing (code 95) en tellen mee voor de verplichte nascholingsuren. U leest meer over Trucksimulatietrainingen op www.vtl.nl/trucksimulatiecentrum.

15

DE VRAAG

INZICHTEN

Frank Smeets:

“

“

Heeft de Logistiek genoeg wervende kracht?

“Als je weet wat er gebeurt in die grijze doos, dan maak je Logistiek attractiever.”

I

mago verbeteren

Onbekend maakt onbemind. Daar kunt u als ondernemer zélf iets aan doen. Er is veel te ontdekken in de Logistiek: moderne panden en moderne technologieën. Nodig docenten en decanen uit om uw bedrijf te bezoeken. Als zij met eigen ogen de dynamiek in de logistieke centra zien, kunnen ze dat beter overbrengen op hun leerlingen. Bedrijven kunnen zo zelf veel doen aan het imago van Logistiek. U kunt uw medewerkers laten meelopen in andere functies, zodat ze kunnen doorgroeien in het eigen bedrijf. Of denk aan omscholing in het kader van duurzame inzetbaarheid.

A

nticyclisch werven

Het omgekeerde kan ook. Bedrijven kunnen zelf langs scholen gaan voor een presentatie of om functies toe te lichten. De verschillende functies kunnen door middel van bijvoorbeeld games in competitievorm worden uitgelegd en overgebracht. De experts adviseren om nu anticyclisch te werven. We moeten het totale arbeidsreser-

16 | Slimme inzichten

voir aanspreken en beter benutten vanwege het grote tekort dat dreigt in 2020. Kijk bijvoorbeeld eens naar werklozen of naar boventallig verklaarde medewerkers. Met gerichte omscholing kunnen deze waardevolle medewerkers worden aangetrokken.

M

eer flexibiliteit

Andere potentiële medewerkers vindt u op sociale werkplaatsen. Met name werk dat niet tijdsgebonden is, kan daar uitstekend worden uitgevoerd. Bovendien laat u dan ook nog eens zien dat u maatschappelijk verantwoord bezig bent. Daarnaast wijzen de experts op de noodzaak dat werknemers flexibeler worden ingezet. De branche kan werknemers dan meer werkzekerheid bieden.

17

OPLOSSING

NAWOORD

Huub van den Dungen:

“Dan moet je ook uit andere arbeidsreservoirs putten.” VTL helpt met duurzame inzetbaarheid van personeel

VTL helpt met outplacement en loopbaanbegeleiding

VTL ondersteunt samen met Gezond

VTL draagt bij aan het behoud van

Transport uw personeelsbeleid op het

vakmanschap voor de sector. Zo ontzorgt

gebied van duurzame inzetbaarheid.

VTL werkgevers die om bedrijfseconomische

Onze diensten Bedrijfsscan, Masterclass

redenen afscheid moeten nemen van goed

en een Interne Workshop helpen u bij het

functionerende medewerkers.

ontwikkelen van een visie op duurzame

Wij begeleiden en ondersteunen deze

inzetbaarheid en een plan van aanpak voor

medewerkers in hun zoektocht naar een

de uitvoering. Doel is het behouden van

nieuwe, passende baan in de sector. U kunt

medewerkers, voor de eigen onderneming

zich dan concentreren op uw bedrijf.

en de sector. Met gezonde, gelukkige en

En voor de nieuwe werkgever staat er

gemotiveerde medewerkers.

ervaren en gemotiveerd personeel klaar

Voor meer informatie gaat u naar

zonder hoge recruitment kosten. Zo blijven

www.vtl.nl/Bedrijven/Arbeidsmarkt/

ervaring, opleiding en kennis behouden.

Duurzame-Inzetbaarheid.

U leest hier meer over op www.vtl.nl.

Powered by

18 | Slimme inzichten

Transport en Logistiek gaan altijd vooruit U ziet: de Logistieke sector staat aan de vooravond van ingrijpende ontwikkelingen. Kostenbesparingen, krimpende werkende bevolking en verduurzaming leiden tot verregaande automatisering. U als ondernemer kan daar zelf actief op anticiperen. Ook in 2020 zal de Logistiek nog steeds een cruciale rol in de Nederlandse economie spelen. Automatisering is noodzakelijk om de groei op te vangen en de kosten te temperen. Voor MBO’ers worden functies alleen maar aantrekkelijker: van uitvoeren naar besturen en beslissen. Het onderwijs moet blijven optrekken met het bedrijfsleven en sociale partners. En we kunnen ons imago verbeteren door leerlingen én leerkrachten te laten ontdekken wat er allemaal gebeurt in onze dynamische bedrijven. Wij hebben geprobeerd om de toekomst te schetsen, aan u om deze succesvol vorm te geven. Daarbij kunt u altijd rekenen op VTL.

VTL helpt je vooruit

Powered by

19

Over VTL VTL staat voor Vakmanschap in Transport & Logistiek en zet zich al meer dan 30 jaar in voor instroom en doorstroom in de sector met een netwerk van scholen en bedrijven. Onze dienstverlening bestaat uit vier kernactiviteiten: Kenniscentrum, Detachering, Arbeidsmarkt & Mobiliteit en Opleiding & Ontwikkeling. Voor meer informatie: www.vtl.nl

VTL Postbus 112 2400 AC Alphen aan den Rijn Anthonie van Leeuwenhoekweg 8 2408 AM Alphen aan den Rijn T 0900 1442 F 0172 431 814 [email protected] www.vtl.nl VTL helpt je vooruit