Meningitis: het belang van gedegen multidisciplinaire diagnostiek van gehoor en communicatie De rol van het AC
Yvonne Simis, klinisch fysicus-audioloog, VUmc 12 oktober 2011
Inhoud • De rol van het AC in de gehoorzorg bij jonge kinderen na bacteriële meningitis • Meninigitis follow up door het UAC Vumc 2009-2011 • Casus
2
Gehoorzorg • Audiologische follow up volgens CI-ON protocol • Audiologische zorg na afronding protocol • • • • •
Hersenstamaudiometrie (BERA) Otoakoestische emissies (OAE) Tympanometrie Audiometrie Monitoring auditieve- en spraaktaal ontwikkeling in relatie tot de cognitieve ontwikkeling • Begeleiding
3
Hersenstamaudiometrie (BERA/ASSR) • Bepaling gehoordrempels • Bepaling zenuwgeleiding • Noodzaak: rustig kind (30 min.) • Tijdens protocol – Als uitgangsmeting – Bij verslechtering (o.b.v. OAE) – Bij slechte testbaarheid
• Na afronding protocol – Bij slechte testbaarheid en twijfel
4
Otoakoestische emissies (OAE) • Meet activiteit van de buitenste haarcellen • Geen drempelbepaling maar screeningsinstrument • Emissies aanwezig bij drempel tot ca. 30 dB HL
5
OAE, een eenvoudige test ? • • • • •
Probe fit Stimulusartefact Ruis: Huilen, snurken, apparatuur (IC) Middenoorproblemen Wanneer geeft apparatuur een “pass”?
6
Stimulus click uitdemping Respons Reproduceerbaar heid Stimulus artefact Respons spectrum Signaal/ruis Resultaat (criteria) SNR Aantal banden Aantal metingen Rejection level
Audiometrie en tympanometrie • Audiometrie in het vrije veld: – Geen informatie over de oren afzonderlijk – Wel meer dan bij OAE informatie over lage frequenties – Interpretatie: relatie met gehoordrempel
• Tympanometrie: – 1 kHz probe toon voor de jongste oren (tot ca. 8 maanden) – Afwezige OAE bij vlak tympanogram is ook alarm – Afwezige OAE bij normaal tympanogram is groot alarm
8
LittlEa
Monitoring auditieve- en spraaktaalontwikkeling • …in relatie tot de cognitieve ontwikkeling • Multidisciplinaire blik vanuit het Audiologisch Centrum • Tijdens CI-ON protocol en bij vervolg daarna in geval van gehoorverlies • Kan b.v. resulteren in aanmelding KIDS
rs, Me dE
l
Begeleiding door het AC • Maatschappelijk werk • Advisering KDV, school
gezond kind kind dat wellicht overlijdt aan meningitis kind dat overleeft met misschien gehoorverlies kind dat gehoorverlies blijkt te hebben kind dat misschien een CI krijgt of hoortoestellen krijgt of niet goed meer functioneert in de klas 10
Meningitis follow-up VUmc 2009-2011 • Augustus 2009-september 2011 • 21 kinderen (17 jongens) • Leeftijd bij start opname 8 maanden (med.) (0-53 mnd.) Pneumococ. 52 % • Verwekker – – – – – –
11 pneumococcen 1 meningococcen 1 streptococcen 4 GBS 1 neonatale sepsis 3 onduidelijk
GBS 6%
meningococ. 17% BACTERIAL MENINGITIS IN THE NETHERLANDS 11 ANNUAL REPORT 2010
Aantal verwijzingen per maand 21 kinderen in ca. 2 jaar
Verwijzing • Verwijzing VUmc voor – (overname) alle medische zorg: 9 kinderen – Oto-audiologische follow up: 12 kinderen (evt. tevens meningitis poli)
• Verwijzing voor Audiologische follow up: tussen 0 en 5 maanden na meningitis
13
Snelheid verwijzing naar AC
14
Uitkomsten diagnostiek • 21 kinderen – 13 voldoende gehoor beiderzijds • 6 protocol nog niet afgerond • 1 FU elders – 1 licht gehoorverlies – 5 éénorig (4 AS uitval, 1 AD uitval) – 2 bilaterale uitval met obliteratie waarna bilaterale CI
• Koomen e.a. 2003: in 7% van gevallen van BM gehoorverlies > 25 dB (uni- of bilateraal) 15
Casus G • Pneumococcenmeningitis op leeftijd 4 maanden • 1e maand – – – –
Dag 3 : MOD Dag 5 : BERA AS max. 30 dB verlies, AD niet kunnen meten Dag 21: BERA AS max. 20 dB verlies, AD geen respons Dag 25: AS onvoldoende TEOAE en DPOAE (onrust)
• 2e maand overdracht naar AC Hilversum – Dag 32: AS voldoende TEOAE en DPOAE – Dag 41: AS voldoende TEOAE en DPOAE – Dag 46: AS voldoende DPOAE, veel ruis bij TEOAE meting, VRA reacties passend bij leeftijd, LIttlEars: laaggemiddeld
• 3e maand – Sessie 1: AS onvoldoende, vlakke tymp, kno-arts: OME 16 – Sessie 2: AS voldoende TEOAE en DPOAE, iets afgevlakte tymp
• 4e maand – Sessie 1: VRA onvoldoende reacties, DPOAE voldoende, tymp vlak – Sessie 2: VRA onvoldoende reacties, DPOAE voldoende, tymp iets afgevlakt, mooi gevarieerde brabbels en canonische brabbels.
• 6e maand – VRA voldoende gehoor, tymp: ADS afgevlakte curven, TEOAE en DPOAE onvoldoende, LittlEars laaggemiddeld
• 13e maand – Onvoldoende gehoor. LittlEars laaggemiddeld
•
17e maand – VRA net onvoldoende, OAE: huilen, tymp: huilen. Zegt losse woordjes.
• Vervolgprotocol: eenorigheid, d.w.z. AC zorg tot en met einde middelbare school
17
Samenvattend • Nu tweejarig jongetje • Eenorig na meningitis • Normale spraaktaal en algehele ontwikkeling • 13 keer gehooronderzoek in minder dan 1½ jaar • Frequente middenoorproblematiek • Intensief voor ouders • Ouders willen wèl graag • AC traject nog lang niet afgerond….
Follow up bij eenorigheid • Vervolgprotocol eenorigheid, d.w.z. AC zorg tot en met einde middelbare school
Conclusies: raadplegen AC • Voor advies instelling en gebruik apparatuur • Bij vragen over uitgevoerde diagnostiek • Voor gang van zaken rondom spoedverwijzingen
20
Conclusies: verwijzing naar AC • Voor: – Gehooronderzoek bij zeer jonge kinderen – Multidisciplinaire benadering
• Eventeel eerste screening lokaal en follow up in een AC • Verwijs zeer snel (gehoormeting nog tijdens opname) – Bij (vermoeden van) slechthorendheid – Bij risico
• Verwijs snel – Bij moeizame diagnostiek ten gevolge van zowel patiënt factoren als apparatuur factoren
• Ouders willen follow up (maar maak het ze makkelijk) 21 • Vaste contactpersoon binnen AC
Conclusies: AC biedt Na afronding protocol: • eenorigen: AC begeleidt • lichte verliezen: AC begeleidt • Matige en grotere verliezen: AC revalideert, begeleidt
22
Conclusies follow up 2009-2011 • Snelheid verwijzing – wisselend, soms heel laat
• Aantal verwijzingen – AC capaciteit voldoende voor alle FU bij BM – Indruk: deel kinderen wordt niet verwezen (en niet gevolgd?)
• Leeftijd patiënten – 5 maanden (med.) bij opname: jong!
• Pneumococcen – Relatief vaak gehoorverlies bij verwezen patiënten 23
Conclusies: AC’s • 33 Audiologische Centra (locaties) • 8 CI teams • AC’s kunnen deze zorg aan (ook aantallen) (en kunnen bij spoed naar elkaar doorverwijzen)
[email protected] [email protected] [email protected]
24
