1
MEMORY OF THE WORLD REGISTER Archives Insolvente Boedelskamer Antwerpen Ref N° 2008-40 PART A – ESSENTIAL INFORMATION 1
SUMMARY
The “Archives Insolvente Boedelskamer Antwerpen”, the archives of the Chamber of Insolvent Estates in Antwerp, are both an unique and from a global perspective crucial collection of documentary heritage, that allows us to understand and analyse international relations and interactions in the Early Modern Period (1500-1800). Why is this collection so important and of universal value? What does it contain? In the 16th century, the city of Antwerp was one of the most important centres of the world economy, a very rapidly growing and vibrant metropolis that based its wealth on international trade, banking and communication, especially during the reign of the Habsburg emperor Charles V who ruled “an empire where the sun never set”. The Spanish Netherlands were one of the world trade centres. After that golden age and after Amsterdam and other Dutch cities had taken over the central role of Antwerp in the world economy in the 17th century, Antwerp remained an important international hub, in particular in luxury trade. Precisely the archives of the Insolvente Boedelskamer allow to analyse both phases. Thanks to the special nature of the documentary heritage in question, the archives of the Insolvente Boedelskamer makes it possible to explore crucial aspects of economic, social and cultural history of the world between 1500 and 1800. In this context of rapid expansion and international trade, a very special institution was developed in Antwerp. In order to protect the interests of creditors or clients, the Antwerp municipal council ordered that from 1518 onwards all papers, correspondence, archives and possessions of so called “insolvent” or bankrupt persons of firms had to be confiscated immediately and curated by an officer of justice: the so-called “amman”. This resulted in more than 150 archives of companies, firms and tradespersons, being confiscated or guarded in the town hall of Antwerp. Due to the nature of this procedure, a whole series of snapshots of the economic, social and cultural life and networks in the 16th, 17th and 18th century is available in the Insolvente Boedelskamer. The people involved were operating on an international scale. This implies that the whole collection offers a fascinating view of international relations in the world (Europe, America, Africa, China, …) in the 16th, 17th and 18th century. These archives are among others a crucial complement for the VOC-archives/the Archives of the Dutch East India Company, that have already been explored in a world wide project in the Memory of the World Program. It also complements another collection that has been included in 2001 in the Memory of the World register, the archives of the Officina Plantiniana of the Museum Plantin Moretus in Antwerp. The combination with the archives of the Insolvent Estates in Antwerp enriches the significance of these and other elements of the UNESCO Memory of the World program. Both on a national and international scale, these archives are one of the largest of its kind for the early modern world history. These arguments were crucial reasons why the Flemish government has included this archive on 24th September 2007 in the registers of top pieces of cultural heritage in Flanders, next to for instance paintings of Breughel or Pieter Paul Rubens. In 2008 this has been formally confirmed and published by the Flemish minister for culture, Bert Anciaux, who strongly supports this nomination for inclusion in the Memory of the World register. This highlights the importance the local and national governments and the heritage committee advizing the minister of culture in Flanders attaches to the archives of the Insolvente Boedelskamer.
2
This documentary heritage has been selected by an independent commission of experts (http://www.wvg.vlaanderen.be/erfgoed/advisering/index.htm#raad%20ce ) for inclusion in a very selective list of documentary heritage present in Belgium/Flanders, because of its global importance. The archives are kept in the Municipal Archives of Antwerp. This institution is leader in several archival and digitization programs in Belgium and in rendering archives accessible to the public. (http://www.felixarchief.be/unrestricted/Default.aspx) In 2006 a brand new infrastructure was organized at the river Scheldt, in the “Felix warehouses”. It is a state of the art archival facility. In Antwerp, in the immediate vicinity of the Felix Archives a new heritage forum, the so-called Museum aan de stroom / MAS (Museum at the river) is being developed. This museum that opens its doors in 2010 wishes to tell the story of Antwerp in a global perspective. The results of decades of research in the Insolvente Boedelskamer will be reflected in this Museum and in temporary exhibitions. The presentations will be accessible for an international audience. The international community of scholars working on economic, social and cultural history of the world knows the Insolvente Boedelskamer since the 1930s. In 2007 the minister of culture of the Flemish Community of Belgium has included the collection in the very restricted list of archival collections that is considered as a top piece of international significance. The inclusion on the register of the UNESCO world heritage program would be the significant next step to highlight the extraordinary significance of the nominated documentary heritage. It would stimulate new research, both in Belgium as on an international scale. 2
DETAILS OF THE NOMINATOR
2.1 Name (person or organisation) Flemish Commission for UNESCO (national UNESCO commission of Flanders/Belgium) and FARO. Flemish Interface for cultural heritage, represented by Secretary General Jan de Bisschop and by FARO director dr. Marc Jacobs supported by the Flemish Government, in particular the Flemish Minister of Culture, Youth, Sports and Brussels, and the Cultural Heritage agency of the Ministery of Culture, Youth affairs, Sports and Media. 2.2
Relationship to the documentary heritage nominated
The nominating institutions are responsible for supporting and implementing international and national cultural heritage policy, in particular of archives and documentary heritage. They act in practice as an international interface, in particular in the relations with UNESCO. The municipal archives of Antwerp are officially recognized by the Flemish and the municipal government as being of crucial importance. The archives have been selected in 2007/2008 as being of exceptional value by the official Commission of Heritage Top Pieces of the Flemish Community The nominators (Flemish Commission for UNESCO and FARO, and the minister and ministry) wish to underline the importance of the documentary heritage nominated and in the mean time to explicitly praise the excellent and exemplary work of safeguarding, study and digitization conducted by the Municipal Archives in Antwerp. This unique collection of international importance is in excellent hands in an exemplary institution.
2.3 Contact persons (include address, phone, fax, email) - Inge Schoups, director and head of the Municipal Archives of Antwerp, Felixarchief, Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen, tel + 32 3 292 94 11, fax +32 3 292 94 10,
[email protected]
3
- Marc Jacobs, Ph. D. in history, director, FARO. Flemish Interface for Cultural Heritage, Priemstraat 51, BE 1000, Brussels (M. Jacobs is also member of the Flemish UNESCO Commission and represents at present Belgium in the Intergovernmental Committee for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage of the 2003 UNESCO Convention), www.faronet.be ,
[email protected], tel. +32/2/213.10.60, fax +32/2/2131099 - Jan De Bisschop, Secretary-general, Flemish UNESCO Commission, Flemish Department of Foreign Affairs, Boudewijnlaan 30, 1000 Brussels, www.flanders.be, tel +32/2/553.59.00, fax +32/2/553.60.37.
3
IDENTITY AND DESCRIPTION OF THE DOCUMENTARY HERITAGE
3.1
Name and identification details of the items being nominated
Insolvente Boedelskamer, Municipal Archives Antwerp, Antwerp The archives are described in http://www.felixarchief.be/Unrestricted/Folder_Isad.aspx?Id_isad=145 (see annexe 1) Antwerpen index insolvent estates 16th-19th century follow: Archievenoverzicht > Oud Regiemarchief van de Stad > Rechterlijke instellingen > Insolvente Boedelskamer (IB); open: 'IB Lijst' and 'IB Suplement Lijst'
3.2
Description
ISAD characteristics are BE SA 145, dates 16th (1518) – 18th century The Insolvente Boedelskamer hold numbers IB 1 – IB 3.038; is 204 m. Contains written and printed documents, registers, parchments, maps, drawings and small objects (textiles, wood). In the Insolvente Boedelskamer documents and information can be found about dozens of prominent Antwerp firms with branches in Austria, Germany (Holy Roman Empire), Spain, Italy, France, etc. This offers an unique view of trade relations with for instance China and Bresil. The detailed information about products exchanged in Europe and in intercontinental trade offers important information. The archives allow to study techniques of bookkeeing, different kinds of trade, insurance and many other topics. There is an inventory of the archives: VANDEN NIEUWENHUIZEN (J.), Beknopte inventaris van de Insolvente Boedelskamer in het Stadsarchief van Antwerpen, Brussel, Algemeen Rijksarchief Brussel, 1998. A whole series of more detailed inventories of subcollections is available on-line: http://www.felixarchief.be/Unrestricted/Folder_Isad.aspx?Id_isad=145 (see also the annexe 1)
4 JUSTIFICATION FOR INCLUSION/ ASSESSMENT AGAINST CRITERIA Refer to section 4.2 of the General Guidelines for the selection criteria. If space insufficient, attach separate sheets. Each question must be answered. 4.1
Is authenticity established?
4
The “Insolvente Boedelskamer” is a clear case of a collection of original sources, of which generations of scholars have attested to the authenticity. Precisely the way the archives have been established, the legal character and the procedures followed, attest to the originality of the sources. The provenance from the 16th till the 18th century is established beyond any doubt. See VANDEN NIEUWENHUIZEN (J.), Beknopte inventaris van de Insolvente Boedelskamer in het Stadsarchief van Antwerpen, Brussel, Algemeen Rijksarchief Brussel, 1998; DENUCE (J.) "De Insolvente Boedelskamer en het Antwerpsch Economisch Archief", Antwerpsch Archievenblad, Vols. II-VII ( 1927-32) and DENUCE (J.), Archives commerciales privées: le fonds des faillites à Anvers", Annales d'histoire économique et sociale, IV ( 1932), 372-77 and the literature mentioned in this dossier.
4.2
Is world significance, uniqueness and irreplaceability established? (see 4.2.4)
The scholars that have studied the archives of the Insolvente Boedelskamer attest to the extra-ordinary richness and irreplaceability of this documentary heritage. It captures the economic, social and cultural dynamics and problems in a crucial period in one of the centres of globalisation in the Early Modern period. It should be noted that complete archives of firms in the 16th, 17th and 18th century are very rare, in particular as there is a concentration of so many for long period of time, connected to one city (with a well documented history) and international networks. See, next to the literature mentioned in this nomination dossier, 1. the early assesment by Florence EDLER, "The Van Der Molen, Commission Merchants of Antwerp: Trade with Italy, 1538-44," in: CATE LEA (J.) and ANDERSON (E.), Medieval and Historiographical Essays: In Honor of James Westfall Thompson, Chicago: The University of Chicago Press, 1938), pp. 78-145 and 2. the analyses in BAETENS (R.), De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora en het handelshuis De Groote tijdens de eerste helft der 17de eeuw, Brussel, Gemeentekrediet van België, 1976, 399 + 370 pp. 3. EVERAERT, J., De internationale en koloniale handel der Vlaamse firma’s te Cadiz, 1670-1700, Brugge, 1973, 975 p. 4. BRULEZ, W., De firma Della Faille en de internationale handel van Vlaamse firma’s in de 16de eeuw, Brussel, 1959, 634 p. These international references mention the documentary heritage nominated as an important source : 1. Institut d’histoire moderne et contemporaine of the Ecole normale supérieure, in Paris http://www.ihmc.ens.fr/Recherches/Resmarchand.php http://www.ihmc.ens.fr/Recherches/SavoirMarchand.php 2. The Mantova Capitale Europea dello Spettacolo Research Institute, in Italy http://www.capitalespettacolo.it/eng/fonti.asp
4.3 Is one or more of the criteria of (a) time (b) place (c) people (d) subject and theme (e) form and style satisfied? (see 4.2.5) Provide an explanation against each criterion selected. Attach separate statement if space insufficient. All of the criteria are satisfied. . 1. Criterion 1 – Time: The sources have been created in one of the central places of an emerging capitalist world economy, concentrating on trust, chance and risk, and on what could go wrong. For the early modern period, the Insolvente Boedelskamer provides an extraordinary and very special source. This is related to the
5
central position of Antwerp in international and global networks in the 16th and 17th century. It was also an exceptionally rich period of art production. The Insolvente Boedelskamer provides extraordinary sources to investigate this crucial period in world history. See 1. VERMEYLEN, F., Painting for the market : commercialization of art in Antwerp’s Golden Age, Turnhout, 2003, 208 p. 2. FABRI, R., De 17de-eeuwse Antwerpse kunstkast : typologische en historische aspecten, Brussel, 1991, 259 p. 3. WEE (H. VAN DER) The Growth of the Antwerp Market and the European Community (Fourteenth-Sixteenth Centuries), 3 vols, The Hague: Nijhoff, 1963 4. COUVREUR (W.)(ed.), Antwerpen in de XVIde eeuw, Antwerp, Mercurius, 1975 5. COUVREUR (W.), Antwerpen in de XVIIde eeuw, Antwerpen, Genootschap voor Antwerpse Geschiedenis, 1989. 2. Criterion 2 – Place: Antwerp was one of the major centres of world economy in the 16th century. In the 17th century it remained a crucial place in the world economy, as it has been eloquently proven precisely by using the Insolvente Boedelskamer by prof.dr.Roland Baetens. It was also an important communication and cultural centre. See BURKE (P.), Antwerp, a metropolis in comparative perspective, Antwerpen, Snoeck-Ducaju, 1993. All of this is reflected in the Insolvente Boedelskamer Archives.
See also: 1. O'BRIEN (P.), KEENE (D.), ‘t HART (M.), & VAN DER WEE (H.), Urban Achievement in Early Modern Europe: Golden Ages in Antwerp, Amsterdam and London, Cambridge: Cambridge University Press, 2001 2. BAETENS (R.), De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora en het handelshuis De Groote tijdens de eerste helft der 17de eeuw, Brussel, Gemeentekrediet van België, 1976, 399 + 370 pp.. 3. Criterion 3 – People: The documentary heritage cleary reflects the economic, industrial, artistic and political evolution of Antwerp in the 16th and 17th Antwerp. It provides very detailed information on key individuals originating from or working in many countries in and outside Europe. It allows us to research the daily life in Early Modern Europe, thanks to the many family letters sent in that time (and part of the archives). The personal letters of families that did not operate primarily in the court (of the king) but as international traders, can be used for many types of research. It allows to reconstruct family strategies and how economic life functioned in several parts of the world.
Precisely thanks to the very exceptional collections, other archives of very important families have been added later on, like the archives of the families van Colen, de Wael, de Borrekens, de Pret… Special databases have been developed to identify international merchants. 1. BOTTIN, J., (ed.), Marchands d’Europe : pratiques et savoirs à l’époque moderne, Paris, 2002, 468 p. 2. Institut d’histoire moderne et contemporaine of the Ecole normale supérieure, in Paris - http://www.ihmc.ens.fr/Recherches/Resmarchand.php - http://www.ihmc.ens.fr/Recherches/SavoirMarchand.php 3. http://www.felixarchief.be/Unrestricted/Folder_Isad.aspx?Id_isad=145
6
See for instance - BAETENS (R.), De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora en het handelshuis De Groote tijdens de eerste helft der 17de eeuw, Brussel, Gemeentekrediet van België, 1976, 399 + 370 pp.. - VAN DEN BROECK (S.), De strijd om de continuïteit. Een bijdrage tot de studie naar het ‘maatschappelijk vermogen’ van een adellijke familie aan de hand van de correspondentie van Balthazar de Proli en Marie-Jeanne von Clotz. Leuven, KUL, 2004. These archives have also been used to reconstruct the trade in the Spanish empire, in Europe, with the Americas, and also between Rusia and the Netherlands in the 16th and 17th century: WIJNROKS (E.), Handel tussen Rusland en de Nederlanden, 1560-1640: een netwerkanalyse, Uitgeverij Verloren 2003, 440 p. The Insolvente Boedelskamer also provides crucial information for art history, on artists, on consumption and distribution of arts. Many case-studies have already been made, but the archives have not yet been fully exploited. Examples of studies are: DENUCE (J.), Export of Works of Art in the 17th Century from Antwerp: The Firm Forchoudt. Just to demonstrate the unexpected findings this collection has the offer, we can recall that it is in these Insolvente Boedelskamers Archives that crucial information has been found about the family of Ludwig van Beethoven, the composer of Symphony no 9, d minor, op 125, which is included in the UNESCO’s Memory of the World Register (see e.g. Ernest Closson, Gustave Reese, Grandfather Beethoven, The Musical Quarterly, Vol. 19, No. 4 (Oct., 1933), pp. 367-373.) 4. Criterion 4 – Subject and theme: Such a rich collection of archives of private companies or firms in the early modern period is very exceptional, especially connected to one city and – via family networks – to the world. Precisely the size of the collections and the concentration of a whole range of archives of different firms and families, makes it possible to study networks, global trade movements and contacts. For the world history of bookkeeping this is a marvelous source. Thanks to the procedure (confiscation of the whole documentary collection of families and firms during their active life) the material yielded is very rich and diverse. It offers enough material for interdisciplinary research projects. Insolvency is a financial condition experienced by a person or business entity when their assets no longer exceed their liabilities. This is referred to as 'balance-sheet' insolvency. When the person or firm can no longer meet its debt obligations when they come due, this is called 'cash-flow' insolvency. In those cases, several companies and families operating at the edge are captured in full action, both in private and public spheres. This yields an extraordinary rich view, that can also shed light on political, religious, cultural and social dimensions. The documentary heritage reflects an important phase in international trade relations in several fields. Art historians have used the archives to document masterpieces of universal value. See for instance 1. SOLY (H.), Urbanisme en kapitalisme te Antwerpen in de 16e eeuw. De stedebouwkundige en industriële ondernemingen van Gilbert van Schoonbeke, Brussel, Gemeentekrediet, 1977. 2. THIJS (A.K.L.), Van “werkwinkel” tot “fabriek”. De textielnijverheid te Antwerpen (einde 15debegin 19de eeuw), Brussel, Gemeentekrediet, 1987. 3. BUCHANAN (I.), The Collection of Niclaes Jongelinck I. Bacchus and the Planets by Jacques Jongelinck, in: The Burlington Magazine, 132, 1990, pp. 102-113. 4. See for instance http://www.lowcountries.nl/2005-2_gelderblom.pdf The Resolution of Commercial Conflicts in Bruges, Antwerp, and Amsterdam, 1250-1650 5. VAN DER STOCK (J.), et al., Antwerp, Story of a Metropolis, 16th-17th Century, Ghent: Snoeck-Ducaju en Zoon, 1993.
7
6.
WEE, VAN DER, H., Antwerpens bijdrage tot de ontwikkeling van de moderne geld- en banktechniek, in Tijdschrift voor Economie, 1965, Leuven
5. Criterion 5 – Form and style:
The special nature of the files, capturing the whole archive of a firm in action or at the end of a business cycle provides an exceptional view of economic activities. It includes a very wide variety of sources, account books, contracts, correspondence etcetera that have special significance thanks to the internal coherence of the firm or the network.
4.4 Are there issues of rarity, integrity, threat and management that relate to this nomination? (see 4.2.6) Attach a separate statement if space insufficient. Finally, the following matters will also be taken into account: Rarity: does its content or physical nature make it a rare surviving example of its type or time? The content as a very extensive set of archives of insolvent firms or persons of the early modern period makes the Insolvente Boedelskamer a rare surviving example of both its type and time. In the dossiers, a whole range of unique or very exceptional documents are kept. To give just one example from one of the files. IB1600 contains the only copy known until now, of a handbook for bookkeeping (printed in Rouen in 1606), written by Michiel Van Damme. It provides a key for analysing archives of firms in the 17th century in Europe. . Integrity: within the natural physical limitations of carrier survival, is it complete or partial? Has it been altered or damaged? The archives are complete and have not been damaged since the 19th century, when the archives became historical and now heritage collections.. Threat: Is its survival in danger? If it is secure, must vigilance be applied to maintain that security? No. All safety measures have been taken.
5
LEGAL INFORMATION
5.1.
Owner of the documentary heritage (name and contact details)
City of Antwerp, Belgium Municipal Archives Antwerp, Felixarchief, Oudeleeuwenrui 29 2000 Antwerpen
5.2
Custodian of the documentary heritage (name and contact details, if different to owner)
Inge Schoups, director and head of the Archives, Felixarchief, Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen, Belgium, tel + 32 3 292 94 11, fax +32 3 292 94 10,
[email protected]
8
5.3
Legal status:
(a) Category of ownership Owner (City of Antwerp) (b) Accessibility Accessible in the archives, parts are microfilmed, accessible through inventories and catalogues available in printed form and on-line. The archive is open on working days. Through the website reservation for reading the documents can be made ahead.
(a) access to verify the world significance, integrity and security of the material. This is the minimum condition for listing The Insolvent Boedelskamer Archives are fully accessible, through simple request in the reading room, or through request via the website. (b) access for reproduction, which is strongly encouraged Reproduction of archives is possible. (c) public access in physical, digital or other form All archives are accessible in the reading room of the Municipal Archives, from Tuesday till Friday, without any previous reservations or restrictions. Access to the reading rooms is free of any charge.
(c) Copyright status The copyright rests in the City Archives of Antwerp (d) Responsible administration City of Antwerp (e) Other factors
6
MANAGEMENT PLAN
6.1 Is there a management plan in existence for this documentary heritage? NO If yes, attach a summary of the plan. If no, please attach further details about current storage and custody of the materials. There is no special management plan for the Insolvente Boedelskamers, but the Antwerp City Archives have experienced a decade of careful planning of the transfer and move to a new location and even better facilities.
9
Since August 2006 (opening of the new facilities in the Felixarchief) the archives of the Insolvente Boedelskamers are kept in optimal, state of the art storage conditions. 25 existing catalogues, inventories and detailed descriptive lists are available via the website: http://www.felixarchief.be/Unrestricted/Folder_Isad.aspx?Id_isad=145 7
CONSULTATION
7.1 Provide details of consultation about this nomination with (a) the owner of the heritage (b) the custodian (c) your national or regional Memory of the World committee a) and b)The Antwerp City Archives support the nomination. The Board of Alderman en Mayor agreed the nomination, by decision of the board. There is at present no Memory of the World committee in Flanders/Belgium but since 1 January 2008 the new organisation FARO. Flemish interface for cultural heritage is active in the field of documentary heritage (in function of implementing a new cultural heritage decree, that has to be operational in 2009) FARO is, together with the administration (Heritage Section of the Flemish Community in Belgium) acting as a mediator in the relation between UNESCO and the cultural heritage field. For this nomination there was open and enthusiast communication between the Flemish Commission for UNESCO, FARO, the Heritage Section and the Antwerp City Archives. PART B – SUBSIDIARY INFORMATION 8
ASSESSMENT OF RISK
8.1
Detail the nature and scope of threats to this documentary heritage (see 5.5)
This documentary heritage is not in acute danger. It is kept in secure conditions, in an archival building constructed to withstand calamities. Since August 2006 the Municipal Archives of Antwerp moved to a new facility. The archival storage rooms are state of the art: archives are kept in secured, climate-controlled storage rooms. ICT supports a secure archival management that controls all movements of the archives. The new building has been equipped with fire and burglary alarms.
9
ASSESSMENT OF PRESERVATION
9.1
Detail the preservation context of the documentary heritage (see 3.3)
In the period preparing the move to the new facilities the archives were placed in acid-free boxes. At that time, a few documents have been marked to be treated; procedures exist to start restauration or conservation measures.
PART C - LODGEMENT This nomination is lodged by:
dr. Marc Jacobs, director of FARO. Flemish Interface for Cultural Heritage and member (for the fields of culture and cultural heritage, in particular intangible and documentary heritage) of the Flemish UNESCO-commission and
10
Jan De Bisschop, Secretary-General of the Flemish UNESCO-commission
Signature
Date Brussels, 28 March 2008
11
ANNEXES
1. INVENTORY / SURVEY of the merchants, trades, firms whose archives are kept in the Insolvente Boedelskamer In the original entries (reproduced here) in the inventory in Dutch, several names of places or products have been translated and were highlighted to give an impression of the geographical scope of the collection. The documents in the archives are in many languages, including Spanish, Portuguese, Italian, French, Dutch, English, … 1- Insolvente boedel (= Insolvent estate) van Balthasar Andrea (de Moucheron & Perez de Baron) IB 1-8 (1594-1622) ° Sevilla [Spain], 14 januari 1577, zoon van Jeronimo Andrea en Isabeau de Moucheron. Verbleef nog met zijn ouders in Rouen [France], alvorens naar Antwerpen te verhuizen. Handel in diamanten [diamants] 2- Insolvente boedel van de familie van Colen (ook de Groote en Hureau) IB 11-132 (1606-1771, meeste 17de eeuw) Zie ook detailinventaris LZ 51 (« detailinventaris » means a very detailed inventory is also available) Jan van Colen Susanna Hureau Gisberto van Colen: Verbleef in Cadiz [Spain] van 1663-1668 Handel in wol, lijnwaad, kant en boeken [wool, linnen, lace, books] 3- Insolvente boedel van de familie De Groote-Herincx IB 133-229 (1621-1736) Zie ook detailinventaris LZ 78 Uitvoer van Vlaams textiel [Flemish textiles] – Invoer van zuiderse specialiteiten [Mediterranean goods] 4- Insolvente boedel van de familie Clarisse IB 230-247 (1565-1682) Zie ook detailinventaris LZ 54 Boratten (sajetgaren uit gekamde wol) uit Noord-Frankrijk [France] van suiker [sugar] Zijden stoffen, Brusselse wandtapijten [silk, tapestry] Vanaf 1605 verbleven een aantal leden van de familie in Lissabon [Portugal] 5- Insolvente boedel van de familie van Immerseel IB 248-291 (1574-1653) Zie ook detailinventaris LZ 30c en LZ 62 Linnen, Baltisch graan, potas, indigo, Braziliaans hout, aluin enz [linnen, grain from the Baltic states, indigo, Brazilian wood, alum]. Verschillende familieleden verbleven een tijdlang in Sevilla [Spain] 6- Insolvente boedel van de familie Musson - de Wael IB 292-732 (1624-1723) Zie ook detailinventaris LZ 80 Musson en Fourmenois: Kunstvoorwerpen, ebbenhouten meubels en spiegels [art, ebony, mirrors] Cornelis de Wael jr.: Huiden en suiker [leather products, sugar]
12
7- Insolvente boedel van de families Wallis - du Jon, de familie van Lamoraal, graaf van Egmond IB 733-765 (1578-1656) Zie ook detailinventaris LZ 81 Insolvente boedel van Wallis du Jon Thomas Wallis: Schots [Scotland] edelman, die te Antwerpen lakenkoopman werd Laken, verfstoffen, Schotse zalm [cloth, paint, salmon from Scotland] Geldschieter [money lender] van meestal adellijke families Paul du Jon: diamanten en lijnwaad [diamants, linnen] 8- Insolvente boedel van Geerard Gramaye IB 766-769 (1561-1582) Kopen en verkopen van onroerende goederen [real estates] Kostbare gesteenten [valuable stones] Geldschieter [financier]. Financierde dijkenbouw en organiseerde loterijen 9- Insolvente boedel van de familie de Pape IB 770-786 (1524-1573) Frans de Pape: Komt uit Gentse familie Vanaf 1540 lakenkoopman [linnen trader] Vanaf 1556 collecteur van de wijnaccijns [wines] Handel in laken, hop, specerijen, graan en vee [linnen, hop, spices, grain, cattle]. 10- Insolvente boedel van de familie de Bruyne IB 788-887 (1557-1579, 1644-1676) Zie ook detailinventaris LZ 82 Daniel de Bruyne: Kassier en klerk bij Christopher Pruynen. Actief in de Antwerpse loterijen Collecteur in wijnaccijnzen [wines] Vennoot van zijn broer Jacob en Nicolaas Jonghelinck Jacob de Bruyne: boekhouder bij Jacomo Guyot Handel in laken, stoffen, kant, bont, wijnen, tapijten, specerijen, zilver, papier [cloth, textiles, lace, fur, wines, carpets, spices, silver, paper] Hij betrok vooral goederen uit Spanje [Spain] 11- Insolvente boedel van Frans Van der Heyden IB 888-890 (1592-1627) Handel in papier uit Lorreinen naar Spanje [Spain]. Bevoorraadde ook bekende Antwerpse drukkers. Dreef handel in papier en vellen [paper] 12- Insolvente boedel van de familie Spruyt IB 891-935 (1538-1725) Geen handelsarchieven, enkel archieven in verband met het beheer van enkele leden van de goederen van enkele leden van de familie. 13- Insolvente boedel van de families Van den Gevel, van Ophoven, van Ems IB 936-1032 (1602-1700) Zie ook detailinventaris LZ 83 14- Insolvente boedel van de firma Forchondt IB 1033-1255 (1611-1711) Zie ook detailinventaris LZ 84 Melchior Forckhondt: afkomstig van Breslau [Polen]. Kwam via Oostende naar Antwerpen. Fabrikant van kunstmeubelen
13
Guilliam Forckhondt: Opgeleid als kunstschilder [painter], leerde bij zijn vader kunstmeubelen [furniture] maken. Zijn proefstuk werd niet aanvaard bij het houtwerkersambacht. Legde zich dan toe op kunsthandel en kunstexport [trade art].. Susanna en Anna Maria Forckhondt: Susanna was geestelijke dochter, maar ook actief op handelsgebied. Melchior Forckhondt: goudsmid en kunstschilder. Leerschool bij Marcus Gelthof in Venetië [Italy] en in Parijs[France] bij de “manufecture des gobelins”[gobelins]. Daarna sloot hij zich aan bij zijn jongere broer Alexander in Wenen [Austria]. 15- Insolvente boedel van de familie Borrekens IB 1256-1389 (1614-1710) Zie ook detailinventaris LZ 79 Jan Baptist Borrekens sr. Peter Paulus Borrekens en Anna Juliana Cockx Handel in lijnwaad, wijnen en saaien [linnen, wines, textiles]. Later allerlei zuiderse producten en textiel [mediterranean products, textiles] 16- Insolvente boedel van het huis Boussemart IB 1390-1399 (1599-1677) Antwerpse kooplieden Jacob Bolaert, Jan Boussemart en Jan de Coninck vormden rond 1667 in Lissabon [Portugal], vanaf 1670 in Cadiz [Spain] een compagnie. Boussemart houdt een « journael » te Lissabon (1668-1671) en te Cadiz (1670-1678) 17- Insolvente boedel van de familie Le Candele IB 1400-1521 (1606-1740) Familie Le Candèle is afkomstig van het Noordfranse Armentières [France] Louis Le Candèle en Antonia Raes: Handel in stoffen, vooral kunsttapijten [tapestries] Robert Laman en Margareta le Candèle Louis Le Candèle sr. en Robert Le Candèle sr.: zetten handel van Louis en Antonia Raes verder. Elisabeth Schrijnmaeckers, Louis Le Candèle jr., Robert Le Candèle jr. 18- Insolvente boedel van de familie Van der Schelstraten IB 1522-1545 (1584-1714) Pieter en Gillis van der Schelstraeten, afkomstig van Tielt. Handel in zijdelaken [silk]. Gillis van der Schelstraeten jr. Emmanuel van der Schelstraeten. Kanunnik te Antwerpen. Bibliothecaris in het Vaticaan [Italy, librarian in the Vatican]. Frans van der Schelstraeten. 19- Insolvente boedel van Jan Hermans IB 1546-1549 (1617-1669) Specerijen, stoffen en saaien, passementwerken en katoen [spices, textiles, cotton]. Zijn weduwe Maria Huybrechts zet de handel voort. 20- Insolvente boedel van Jacob de Man IB1550 (1699-1708) 21- Insolvente boedel van Antoni Dom en weduwe IB 1551-1559 (1733-1771) ° Aartselaar 1699 Was eerst koetsier van de baron van Nevelstein, daarna winkelier, koopman in specerijen en eetwaren [spices, food]. Zijn weduwe zet de handel voort.
14
22- Insolvente boedel van de firma de Weer-Tholincx IB 1560-1576 (1611-1664) Zie ook detailinventaris LZ 85 23- Insolvente boedel van Peter Fabry IB 1577 (1623-1633) Oudkleerkoper 24- Insolvente boedel van het huis Affaytadi IB 1578-1595, 3030 (1633-1695) De Affaitadi’s stammen uit een oud adelijk geslacht van Cremona [Italy]. Recht op alleenverkoop van specerijen, bankiers [spices, financing] Landedellui 25- Insolvente boedel van James Dormer en de Keizerlijke en Koninklijke Verzekeringskamer te Antwerpen IB 1596-1813 (1729-1777) Zie ook detailinventaris LZ 86 ° 6 december 1708 Idworth in Southampton [UK]. Studies in St.-Omer [France]. In leer bij handelshuis Porter in Brugge. Vertrok in 1731 voor zaken naar Kanton in China [China]. Vestigde zich in 1734 in Antwerpen. Gamma van producten. Handel in diamanten [diamants]. Richtte in november 1754 een verzekeringskamer [insurance company] op, die ook bankactiviteiten [financing] verrichtte. Weduwe Johanna Goubau zet zaken voort met stiefzoon Jacob Albert Dormer. 26- Insolvente boedel van de Pester IB 1814-1821 (1720-1747) Facteur van Leuvense bieren [beers], die hij vanuit Antwerpen exporteerde naar Holland [the Netherlands]. Biersteker van de stad en opperdeken van de gilde van de jonge handboog. Zoon Jan de Pester zette zaak voort. Was tevens zeepzieder [soap]. 27- Insolvente boedel van de diamant- en kanthandel Reyns IB 1822-1860 (1612-1772) Zie ook detailinventaris LZ 87 Familie Reyns was afkomstig uit Loenhout en Wuustwezel Laureys Reyns was advocaat te Antwerpen. Zoon Johannes Philippus Reyns eveneens. Kleindochter Anna Philippina huwde met Amsterdamse [the Netherlands] koopman Willem van Hoogerwoert. Anna Philippina en haar zuster Isabella Regina dreven boeiende handel in kant [lace]. Anna Philippina, na haar huwelijk, ook in diamant [diamants]. 28- Insolvente boedel van de Brier (1643-1679) In 1674 dienend proost van de munt [mintage]. Handel in stoffen en garen.[textiles, cotton] 29- Insolvente boedel Van den Berghe (1671-1685) Koopman in was [wax]. 30- Insolvente boedel Jacques De Lannoy (1661-1728). IB 1861-2262 Zie ook detailinventaris LZ 61 en LZ 88 Zoon van Robert en van Marie van den Damme te Rijsel [France]. Handel in kant [lace]. Verwierf de heelrijkheid van Zwijndrecht.
15
31- Insolvente boedel van boekdrukker Godgaf Verhulst IB 2263-2264 (1618-1650) Drukker en boekhandelaar: schoolboeken en volksboeken [books] . 32- Insolvente boedel van Van Diest-Sucquet en de Longin, lakenkooplieden IB 2265-2272 (1666-1727) Lakenkoopman. Weduwe Isabella Fancisca Sucquet zet zaak voort. 33- Insolvente boedel van de familie Boon, viskopers en diamanthandelaars IB 2273-2287 (1634-1678) Viskopers, juweliers, diamantsnijders en kooplieden. Juwelen en diamant. Prenten en landkaarten [jewellery, diamants, maps, drawings] 34- Insolvente boedel van het huis de Wolf, lakenkooplieden IB 2288-2313 (1741-1791) Laken [cloth]. Import van artikelen uit England, vooral Norwich [UK]. 35- Insolvente boedel van Juan Henricques, zeeverzekeringen IB 2314-2315 (1562-1563) Spaans [Spain]koopman, die zich ook met zeeverzekeringen van schepen [marine insurrances] inliet. 36- Insolvente boedel van Meyers-Van de Werve IB 2316-2324 (1751-1833) Dreef handel op Cadix [Spain]. Had belangen in verschillende scheepvaartondernemingen [ In de Franse periode verbleef de familie in Bremen [Germany] 37- Insolvente boedel van Jan Van den Bogaert, koopman in specerijen (1749-1776) IB 2325-2343 Zie ook detailinventaris LZ 89 Koopman in specerijen. 38- Insolvente boedel van Jan van Coevorden, koopman in zijden lakens (1662-1681) IB 2344-2349 Laken en textielproducten. Weduwe zet zaak voort na overlijden. 39- Insolvente boedel van J.B.Wagemans, wijntavernier (1738-1778) IB 2350-2351 Adriaan Wagemans was hovenier. Zoon Jan Baptist was wijntavernier 40- Insolvente boedel van Van der Meeren, koopman in diamant (1676-1775) IB 2352-2353 Koopman in diamant en juwelier 41- Insolvente boedel van Hoffinger, merceriëen- en modeartikelen (1734-1752) IB 2354-2372 Maria Theresia Hoffinger had een damesmodehuis.(house of fashion for ladies) Zoon Hendrik Jozef Hoffinger, afkomstig van Brussel, zette zaak voort. 42- Insolvente boedel van de Familie van Cantelbeeck (1645-1670) IB 2373-2375 Handel op Spanje in textiel, eetwaren en kunstvoorwerpen.
16
43- Insolvente boedel van Procureur Jan van Keyssel (1620-1639) IB 2376-2377 Koopman, maar ook procureur in de rechten. Protestant, die banden met Amsterdam had. 44- Insolvente boedel van Jan Van der Bequen, koopman op Spanje (1616-1655) IB 2378-2388 Koopman in granen. Verzond ook textielwaren naar Cadix en importeerde allerlei producten. Handelsbrieven, die hij ontving, zijn afkomstig van vele steden. 45- Insolvente boedel van Jonker Jacobus de Raet, financier (1640-1655) IB 2389 Heer van Reet en Waarloos, trad ook op als financier, vooral in Amsterdam. 46- Insolvente boedel van Antonio en Jeronimo Del Rio (1563-1578) IB 2390 Heer van Cleydael te Aartselaar, tresorier-generaal van de aangeslagen goederen onder Philips II Overleed te Lissabon. Bewaarde documenten hebben betrekking op het kasteel van Cleydael. 47- Insolvente boedel van de tapijtkooplieden Wauters-Thisius-Jeremias Cockx (1648-1724) IB 2391-2394 Tapijthandelaars 48- Insolvente boedel van Pieter de Wannemaecker, apotheker en koopman (1622-1716) IB 2395-2397 Kooplieden en apothekers. Ook handel in stoffen. 49- Insolvente boedel van Hendrik Bertels, koopman in specerijen (1634-1676) IB 2398-2401 Geboren te Amsterdam. Protestant, die zich bekeerde tot het katholicisme. Vluchtte na zijn bankroet naar Antwerpen, bracht zijn dochter in klooster in Brussel onder. Bracht op 9 augustus 1677 Peter Wijnants een dodelijke messteek toe en vluchtte naar onbekende bestemming. 50- Insolvente boedel van Tillemans, vleeshouwer (1727-1760) IB 2402-2406 Vleeshouwer 51- Insolvente boedel van Pauwel Luydincx, huidevetter - rentmeester (1538-1592) IB 2407-2415 Zoon van Pauwel Luydincx, huidenvetter. Bouwmeester, betrokken bij heropbouw van Stadhuis en bouw van Beurs. Zond zijn zoon voor opleiding naar zijdekoopman te Rijsel, Londen en Valentia.(silk)
52- Insolvente boedel van Jacob Wellens, koopman in leder en huiden (1592-1618) IB 2416-2420 Handelaar in leder en huiden. (leather, skins) 53- Insolvente boedel van Nikolaas Passavanti, Frans-Zwitsers bankier en koopman (1631-1634) IB 2421-2424 Kooplui van Frans-Zwitserse afkomst. Stichtten bijhuis in Antwerpen. 54- Insolvente boedel van Jac. van Raemdonck, koopman in vlas en hout (1750-1787) IB 2425-2426
17
55- Insolvente boedel van A.J.Beke, lakenkoopman (1786-1792) IB 2427-2428 56- Insolvente boedel van Frans Cornelissen, koopman in leder (1743-1756) IB 2429 57- Insolvente boedel van Hans van Mol, koopman in hout (1634-1648) IB 2430-2432 58- Insolvente boedel van A.Aerts, viskoopman (1746-1763) IB 2433-2436 59- Insolvente boedel van J.Geerts, vleeshouwer (1690-1747) IB 2437-2444 60- Insolvente boedel van Jan Courtyn, koopman in hout (1772-1773) IB 2445 61- Handelsdocumenten (1617-18de eeuw) IB 2446-2455. Bij IB 2448 heeft VDN in 1990 geschreven dat hij ze heeft ingeschakeld in verschillende IB's, en hij heeft dan een nieuwe beschrijving van de nrs. 2448-2449 toegevoegd : - 2448 : M.VAN DAMME, Maniere la plus industrieuse ... à tenir ... livres de caisse, de comptes ... Rouen, 1606. - 2449 : Doosje 18de eeuw met reclame voor groene steen van 580 grijn (ets. Ign. H.Wauters) Niet beschreven in de inventaris Denucé zijn: - 2451 : Cijferboeck door Pieter van Overloop (leerboek), 1669, band - 2452 + 2453 : stalen en stoffen, kantpatronen - 2455 : aandelen in handelsmaatschappijen (Gift Witteveen) 62- Het economisch archief der familie de Pret (1617-1862) IB 2456-2718 Volledig nieuwe inventaris door G. Degueldre (1997) in de leeszaal (LZ 44) Jacomo de Pret I. Diamanthandel, maar ook wijn, suiker, textiel e.a. Jacomo de Pret II. Stichter van de Oostendse of Generale Indische Compagnie. Bankier en erflaat van de tol- en warandekamer Arnoldus de Pret I. Stadsalmoezenier Arnoldus de Pret II. Heer van Calesberg en Hemiksem, licentiaat in de rechten, stadsalmoezenier Paulo Jacomo Cloots. °Amsterdam 20 juli 1672. Heerlijkheid Schilde Handel op Azië: Thee, schelpen, waaiers. Rekeningen van het kantoor in Kanton (trade with Asia) 63- Inventaris van de Proli's nalatenschap (1715-1817) IB 2719-2782 Charles de Proli: bankier met internationale connecties en industrieel. Admiraal van de Schelde. Betrokken bij de compagnie van Triëste en Fiume. Beheerde inkomsten van hertogdom Hoostraten voor prins van Salm-Salm. Zaagmolens, katoendrukkerij, suikerrafinaderij. Bestendig bestuurder Verzekeringskamer (opgericht door James Dormer) Leiding van de Keizerlijke Indische Compagnie. (Royal Indian Company) 63bis. Inventaris Thomas de Sampayo en het Spaans legerarchief (1626-1666) IB 2783-2795 Kwam uit adelijk Portugees geslacht. Vanaf 1626 in Antwerpen. Kashouder van de algemene betaaldienst van het Spaans leger. Rond 1642 bevoorrading van het leger in oorlog met Frankrijk. In 1648 algemene proviandmeester van de bevoorrading van het leger.
18
64- Insolvente boedel van Jacques Aertssen (1616-1652) IB 2796-2798 Handelaar in textiel. 65- Insolvente boedel van Van Bladel en Moons (1786-1788) IB 2799 Kooplieden in gist. 66- Insolvente boedel van Francisco Boesdoncq (1664-1668) IB 2800 Koopman te Cadix. 67- Insolvente boedel van Peer de Borchgrave (1693-1699) IB 2801 68- Insolvente boedel van weduwe van Bouwel (1791-1797) IB 2802 Handel in koloniale waren 69- Insolvente boedel van Ignatius van der Boven (1738-1742) IB 1946 70- Insolvente boedel van J.B.Carnonckel (1726-1747) IB 2804 Meubelmaker 71- Insolvente boedel van Jacques Cekouheer- Abraham De Hu (1611-1614) IB 2805 Handel in textiel 72- Insolvente boedel van Mathys Cras (1593-1715) IB 2806-2808 Handel in textiel 73- Insolvente boedel van Dirk Crebbers (1648-1659) IB 2809 74- Insolvente boedel van Criecke (1578-1580) IB 2810 Stoffen 75- Insolvente boedel van Nicolaas van Dam (1694-1749) IB 2811-2813 76- Insolvente boedel van Frans Eeckelaer (1719-1748) IB 2814-2815 Textiel 77- Insolvente boedel van Anna van der Eecken (1698-1703) IB 2816 Lijnwaad 78- Insolvente boedel van Jan van der Essche (1635-1670) IB 2817
19
79- Insolvente boedel van Frans Folie (1706-1722) IB 2818 Steenhouwer 80- Insolvente boedel van Jozef De Fossez (1741-1762) IB 2819-2820 Handelaar in stoffen 81- Insolvente boedel van Van Haelen (1749-1752) IB 2821 Slager 82- Insolvente boedel van D'Hessens (1768-1771) IB 2822-2823 Koopman in koloniale waren en huiden. 83- Insolvente boedel van Joseph van Heurck (1707-1767) IB 2824-2829 Handelaar in lijnwaad 84- Insolvente boedel van Govart Janssen (1595-1607) IB 2830 Lakenverkoper 85- Insolvente boedel van Petrus Jeuninckx (1776-1781) IB 2831 Handelaar in koloniale waren 86- Insolvente boedel van Carel Kemp (1713-1758) IB 2832-2833 Diamanthandelaar 87- Insolvente boedel van weduwe Jacomo La Houst (1685-1699) IB 2834 Weduwe van Jacomo La Houst Diamanthandelaarster 88- Insolvente boedel van J.Lambrechts (1776-1782) IB 2835 Leerboek Franse brief- en stijloefeningen 89- Insolvente boedel van Jozine Laureyssen (1538-1542) IB 2836 Grond- en huiseigenares 90- Insolvente boedel van Cornelis De Leeuw (1694-1727) IB 2837-2839 Cornelis de Leeuw apotheker Handel in stoffen en kledingstukken Emmanuel de Leeuw Latijns schoolboek 91- Insolvente boedel van Alexander Lemmens (1626-1627) IB 2840 Oudkleerkoper
20
92- Insolvente boedel van firma van Lidt de Jeude (1698-1829) IB 2841-2886 Cornelis de Lidt de Jeude lijnwaadhandel Johanna Francisca Lis kanthandel Peter de Lidt de Jeude lijnwaad en kant 93- Insolvente boedel van J.A.J. De Lincé (1784-1791) IB 2887 Handel op Amerika door notaris de Lincé (America) 94- Insolvente boedel van Maes (1787-1791) IB 2888-2890 Handelaar in koloniale waren 95- Insolvente boedel van Joannes D.Melis (1769-1771) IB 2891 Koopman in garen 96- Insolvente boedel van Gaspar van Merlen (1731-1743) IB 2892 Boekhouder 97- Insolvente boedel van Gilles Meulenberghs (1620-1686) IB 2893-2897 Koopman in papier en cremerijen 98- Insolvente boedel van Pieter van der Molen (1538-1544) IB 2898 Koopman in specerijen en stoffen 99- Insolvente boedel van Moriel (1567-1568) IB2899 Handelaars in stoffen en koloniale waren Koopmansleerboek 100- Insolvente boedel van Henrick van Nieuwenhuysen (1610) IB 2900 Berei- en verfboek 101- Insolvente boedel van Jacobus Oomen (1781-1785) IB 2901 Handelaar in koloniale waren 102- Insolvente boedel van Cornelis van Oostenrijck, tavernier (1670-1697) IB 2902-2907 Tavernier 103- Insolvente boedel van Diego Pardo, koopman (1615-1620) IB 2908 Koopman in tapijten 104- Insolvente boedel van P.J.P.van Parijs, boekhandelaar (1766-1781) IB 2909 Boekhandelaar
21
105- Insolvente boedel van Antonis De Peuter (1776-1788) IB 2910 Handelaar in sterke dranken 106- Insolvente boedel van Jacobus Peuttemans (1730-1750) IB 2911 Schoenmaker 107- Insolvente boedel van Boudewijn Pieterssen, zeepzieder (1688-1730) IB 2912-2913 Zeepzieder 108- Insolvente boedel van P.J.Renson, wijnhandelaar (1788-1855) Zie BA 690-697 109- Insolvente boedel van Tobias De Ridder, suikerbakker en kruidenier (1709-1733) IB 2922 Suikerbakker en kruidenier 110- Insolvente boedel van Jan De Ridder, bakker (1555-1576) IB 2923 Bakker 111- Insolvente boedel van Lenaert Rogghe (1594-1616) IB 2924 Handelaar in lijnwaad 112- Insolvente boedel van Peter van Rossem-Christ.Castaño, bierverkopers (1689-1701) IB 2925 Bierverkoper 113- Insolvente boedel van Jean De Schott, koopman (1676-1677) IB 2926 Koopman op Spanje (Spain) 114- Insolvente boedel van Jan Spannenborch- Catelyne van Hontsum (1600) IB 2927 115- Insolvente boedel van Jan Martin Smets (1763-1772) IB 2928 116- Insolvente boedel van Smits (1668-1669) IB 2929 117- Insolvente boedel van Stroobant (1640-1654) IB 2930 Handelaar in diamanten en juwelen 118- Insolvente boedel van Ignatius de Thiellieu (1688-1693) IB 2931 Koopman in wol 119- Insolvente boedel van Van Tilborghe (1766-1769) IB 2932 Handelaar in Kant (lace)
22
120- Insolvente boedel van Cornelis Van de Velde (1777) IB 2933 Bierhandelaar (beer) 121- Insolvente boedel van G.Verboven (1732-45) IB 2934 Koopman in gist 122- Insolvente boedel van Abraham Verdonck (1657) IB 2935 Handelaar in laken 123- Insolvente boedel van Jan Baptist Vrients, boekhandelaar (1600-1615) IB 2936-2938 124- Insolvente boedel van Egid Wappers (1782-1783) IB 2939 Koopman en makelaar 125- Insolvente boedel van Melchior van Wolschaten, boekdrukker (1700-1709) IB 2940 126- Inventaris archief Wouters (1712-1823) IB 2941-2944 C.J. Wouters inkoop en verkoop van porselein 127- Insolvente boedel van Smout, goudsmid (1680-1703) (goldsmith) IB 2945 128- Insolvente boedel van Jacobus de Jonghe, metser (1689-1694) IB 2946 129- Insolvente boedel van De Cantelroy, handelaar (1657) IB 2947 130- Onbekende insolvente boedels (1618-1751) IB 2948-2952 131- Insolvente boedel van J.P. Van Baurscheit (1736-1766) IB 2953-2955 132- Insolvente boedel van P.Janssen-Houbraken (1582-1595) IB 2956 133- Onbekende insolvente boedel (1743-1758) IB 2957 134- Insolvente boedel van Vincque (1700-1715) IB 2958 135- Insolvente boedel van Blomme (1742-1770) IB 2959
23
136- Insolvente boedel van Adriaenssens (1566-1724) IB 2960 137- Insolvente boedel van Nicolaas Naulaerts (1699-1709) IB 2961-2962 138- Insolvente boedel van Phil. van Bruseghem, koopman in zijde (1680-1693) IB 2963 139- Rekenboek van Michiel Coignet (1549-1623) IB 2964 140- Insolvente boedel van A.J. Rösel van Rosen, tapijthandelaar (1685-1698) IB 2964 141- Insolvente boedel van een tapijthandelaar (1688-1700) IB 2966 142- Onbekende insolvente boedel (1705-1707) IB 2967 143- Insolvente boedel van Gilbert Van Schoonbeke (1548-1602) IB 2968-3021
144- Insolvente boedel van de compagnie van Emden (s.d.) IB 3022 145- Handelsdocumenten families Mols, de Mendieta en De Wael IB 3023-3028 Spaanse brieven (Spain) Handel in kant en handel op Amerika (America) Verhandeling in verband met munt en het wisselen van munt 146- Journaal van onbekende handelaar (1695-1697) IB 3029 147- Inventaris van de firma Affaitadi (1567-1568) IB 3030 148- Grootboek van een zijdekoopman (1719-1730) IB 3031 149- Grootboeken van J. en W. Bosschaert (1659-1800) IB 3032-3034 150- Handelsdocument van onbekende handelaar (1657-1660) IB 3035 Levering van specerijen(spices) 151- Handelsdocumenten van onbekende handelaar (1644-1789) IB 3036
24
152- Stukken van families Casens, De Coene, Kaderaeck, Frederickx, Heylinck, Van Haelen, De Negrone, Scheimacher, Verssen (s.d.) IB 3037
Older inventories are 1. DENUCE (J.), "De Insolvente Boedelskamer en het Antwerpsch Economisch Archief", Antwerpsch Archievenblad, Vols. II-VII ( 1927-32). See also DENUCE (J.), Archives commerciales privées: le fonds des faillites à Anvers", Annales d'histoire économique et sociale, IV ( 1932), 372-77. Detailled inventories are: 7. DENUCE (J.) De insolvente boedelkamer II, Familie Van Colen, in Antwerpsch Archievenblad, 2e reeks, 1927, pp. 217-223. 8. DENUCE (J.) De insolvente boedelkamer III, Familie De Groote-Herincx, in Antwerpsch Archievenblad, 2e reeks, 1927, pp. 224-231. 9. DENUCE (J.) De insolvente boedelkamer IV, Clarisse, in Antwerpsch Archievenblad, 2e reeks, 1927, pp. 232-239.
2. Researchers references Many Belgian and international scholars, and famous academic historians and art historians, have based their doctorates (Ph.D.), books and many articles on the archives of the Insolvente Boedelskamer Antwerpen. The following list speaks (and evokes) volumes: -
prof.dr. Roland Baetens, Antwerp, Belgium prof.dr. Wilfried Brulez, Ghent, Belgium dr. Karel Degryze+, Ghent, Belgium prof. Dr. Helma De Smedt, Antwerp, Belgium dr. Erik Duverger, Ghent, Belgium prof.dr. John Everaert, Ghent, Belgium dr. Ria Fabri, Antwerp, Belgium dr. E. Meel prof. dr. Hugo Soly, Brussels, Belgium prof.dr. Eddy Stols, Leuven, Belgium prof.dr. Alfons Thys, Antwerp, Belgium prof.dr. Herman Van der Wee, Leuven, Belgium prof. J.J. McCusker, Trinity College, San Antonio, USA mrs. Sonia Maria Xavier de Araujo-Ulrich, Brazil dr. David Peacock, Newbury, UK drs. M.R. de Vrij, Amsterdam, the Netherlands dr. Irini Apostolou, Greece Helena Cizinska, Slovakia Dr. Anne Woollett, The Paul Getty Museum, Los Angeles, USA Prof.dr. Filip Vermeylen, Antwerp, Belgium Dr. J. Bottin, Paris, France Prof. dr. Bruno Blondé, Antwerp, Belgium
The following list of studies in which the archives of the Insolvente Boedelskamers have been of great importance, can attest to the crucial and exceptional value of this documentary heritage of the world.
25
1. Degryse, K., De Antwerpse fortuinen : kapitaalsaccumulatie, -investering en –rendement te Antwerpen in de 18de eeuw, Antwerpen, 2005, 393 p. 2. Thijs, A., Doodgewoon : mensen en hun dagelijks leven in de geschiedenis, Antwerpen, 2004, 372 p. 3. Vermeylen, F., Painting for the market : commercialization of art in Antwerp’s Golden Age, Turnhout, 2003, 208 p. 4. Wijnroks, E., Handel tussen Rusland en de Nederlanden, 1560-1640: een netwerkanalyse, Uitgeverij Verloren 2003, 440 p. 5. Dalhede, Ch., Handelsfamiljer pa Stormaktstidens Europamarknad, Partille, 2001, 2 volumes 6. Bottin, J., (ed.), Marchands d’Europe : pratiques et savoirs à l’époque moderne, Paris, 2002, 468 p. 7. Baetens, R., De lokroep van het bedrijf : handelaars, ondernemers en hun samenleving van de zestiende tot de twintigste eeuw, Antwerpen, 2001, 351 p. 8. O'Brien, P.; Keene, D.; ‘t Hart, M.; Van der Wee, H., Urban Achievement in Early Modern Europe: Golden Ages in Antwerp, Amsterdam and London, Cambridge: Cambridge University Press, 2001 9. Degryze, K., Het fortuin van de Moretussen (17de – 18de eeuw), in De Gulden Passer, 74, Antwerpen, 1996 10. Van Der Stock, J., et al., Antwerp, Story of a Metropolis, 16th-17th Century, Ghent: SnoeckDucaju en Zoon, 1993. 11. Duverger, E., De Antwerpse geestelijke dochter Suzanne Forchondt, 1637-1711, in Cultuurhistorische caleidoscoop aangeboden aan prof.dr. W. Braekman, Gent, 1992 12. Duverger, E., Zeventiende-eeuwse schilderijen met de signatuur van Gilliam en Guillielmo Forchondt uit Antwerpen, in Bulletin, 1989-1991, Brussel 13. Fabri, R., De 17de-eeuwse Antwerpse kunstkast : typologische en historische aspecten, Brussel, 1991, 259 p. 14. Couvreur, W., Antwerpen in de XVIIde eeuw, Antwerpen, Genootschap voor Antwerpse Geschiedenis, 1989. 15. Thijs, A.K.L., Van “werkwinkel” tot “fabriek”. De textielnijverheid te Antwerpen (einde 15debegin 19de eeuw), Brussel, Gemeentekrediet, 1987. 16. Houtman-De Smedt, H., Charles Proli, Antwerps zakenman en bankier, 1723-1786 : een biografische en bedrijfshistorische studie, Brussel, 1983, 299 p. 17. Soly, H., Urbanisme en kapitalisme te Antwerpen in de 16de eeuw : de stedebouwkundige en industriële ondernemingen van Gilbert van Schoonbeke, Brussel, 1977, 496 p. 18. Baetens, R., De nazomer van Antwerpens welvaart. De diaspora en het handelshuis De Groote tijdens de eerste helft der 17de eeuw, Brussel, Gemeentekrediet van België, 1976, 399 + 370 pp. 19. Couvreur, W., (ed.), Antwerpen in de XVIde eeuw, Antwerp, Mercurius, 1975 20. Everaert, J., De internationale en koloniale handel der Vlaamse firma’s te Cadiz, 1670-1700, Brugge, 1973, 975 p. 21. Stols, E., Bronnen voor de geschiedenis van de Zuidnederlandse handel met Spanje en Portugal, in Economische geschiedenis van België, Leuven, 1973 22. Stols, E., De Spaanse Brabanders of de handelsbetrekkingen der Zuidelijke Nederlanden met de Iberische wereld, 1598-1648, Brussel, 1971, 2 volumes 23. Wee, van der, H., Antwerpens bijdrage tot de ontwikkeling van de moderne geld- en banktechniek, in Tijdschrift voor Economie, 1965, Leuven 24. Wee, van der, H., The growth of the Antwerp market and the European economy (fourtheenthsixtheenth centuries), The Hague, 1963, 3 volumes 25. Baetens, R., Een Antwerps Handelshuis uit de 17de eeuw : de firma van Colen, in Tijdschrift voor Geschiedenis, 73, 1960, 17 p. 26. Brulez, W., De firma Della Faille en de internationale handel van Vlaamse firma’s in de 16de eeuw, Brussel, 1959, 634 p. 27. Baetens, R., De handel van twee Antwerpse firma’s in de 17de eeuw : Van Colen en De Groot (1640-1660), Gent, 1959, 210 p.
26
28. Smedt, de, O., De Engelse natie te Antwerpen in de 16de eeuw, 1496-1582, Antwerpen, 19501954, 2 volumes 29. Edler, Fl., The Van Der Molen, Commission Merchants of Antwerp: Trade with Italy, 153844, in: CATE LEA (J.) and ANDERSON (E.), Medieval and Historiographical Essays: In Honor of James Westfall Thompson, Chicago: The University of Chicago Press, 1938), pp. 78-145 30. Denucé, J., Italiaansche koopmansgeslachten te Antwerpen in de XVI-XVIIIe eeuwen, Mechelen, 1934
3. List of the countries and cities of the most important correspondents Country Austria Austria Austria Austria Aziatische Compagnie/Asia Brasil China Denmark France France France France France France France France France France France France France France France France France France Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Germany Great-Britain Great-Britain Ireland
City Graz Linz Salzburg Wien
Colombo Kopenhagen Arras Avesnes Bayonne Bordeaux Cambrai Douai Dunkerque Le Havre Lille Lyon Marseille Nantes Paris Roubaix Rouen Tourcoing Tours Valenciennes Aachen Augsburg Berlin Elberfeld Frankfurt Gdansk Hamburg Köln Nürnberg Regensburg Dover London Cork
27
Italy Italy Italy Italy Polen Portugal Serbia Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Spain Switzerland Switzerland
Genua Milan Napoli Venezia Breslau Lissabon Belgrado Alicante Bilbao Cádiz El Puerto de Santa Maria La Coruña Madrid Malaga San Sebastian Sevilla Basel Zürich
It is of course obvious that these networks were interlinked with world wide trade and correspondence networks. The exceptional nature of the very rich collections allows for in depth research of those world wide communication networks. 4. Graphics showing the constant intrest of researchers asking for access to the Insolvente Boedelskamer Number of requests to receive access to the archives (2008, only the first 3 months)
28
Illustrations Verkoopboek van diamanten “Verseynt Boeck van diamanten’ van Jacomo de Pret I, 1679-1686. (Sales book of diamonds, Jacomo de Pret I, 1679-1686) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2552 De handelsactiviteiten van de familie de Pret starten met Jacomo de Pret (1643-1703) die zich vooral op de diamanthandel toelegde, maar hij verhandelde ook wijn, suiker en stoffen. Jacomo de Pret II (1672-1736) die ook bankier was, stichtte de Oostendse of Keizerlijke Generaal Indische Compagnie, waarvan hij de eerste directeur werd. Arnoldus de Pret I was de derde zoon van Jacomo de Pret I. Arnoldus de Pret II (1722-1789) werd in 1745 geadeld en was heer van Calesberg en Hemiksem.
Aandeel nr. 1558 van de Keizerlijke Generaal Indische Compagnie op naam van Jan Carel van Scharenborge, 1723 (Share nr. 1558 of the Imperial General Indian Company, for Jan Carel van Scharenborge, 1723) Stadsarchief Anterpen, inv.nr. IB#2455 De eerste jaren van het Oostenrijkse regime schijnen nieuwe perspectieven voor de rechtstreekse koloniale handel met India en China te openen. Vermits de Schelde gesloten blijft, gaat men het via Oostende proberen. Nieuwe, enorme mogelijkheden brengen de Antwerpse negocianten in vervoering. In 1723 wordt de Keizerlijke Generaal Indische Compagnie op de beurs te Antwerpen ingeschreven. Het succes is enorm. In enkele uren tijd is het kapitaal volschreven en enkele dagen later worden de aandelen op de beurs al met een bonus van 12 % gequoteerd. Afgezien van de aandelen, door Oostenrijkse ministers ingetekend, wordt bijna 2/3 van het kapitaal van de Generale Indische Compagnie ingeschreven door Antwerpenaars. Terwijl te Oostende de schepen aanmeren en ontladen worden, zijn de kantoren te Antwerpen gevestigd. Drie van de zeven directeurs zijn van Antwerpen. Lang zal het echter niet duren of de Hollandse en Engelse concurrenten gaan opnieuw van de politieke machteloosheid van de Oostenrijkse Nederlanden profiteren om deze kapitalisten de pas af te snijden. De compagnie wordt eerst geschorst in 1727, en in 1731 officieel afgeschaft. Hoewel ze geliquideerd werd in 1734, bleef ze toch voortleven, officieel om de hangende processen af te werken. In werkelijkheid werd een groot deel van het kapitaal niet opgeëist en trachtte men voortdurend het verder aan te wenden, in koloniale ondernemingen in Zweden of Pruisen of in Antwerpse verzekeringsmaatschappijen. De uiteindelijke liquidatie heeft plaats in 1774. De lokalen van de Compagnie bevonden zich in de Handelsbeurs en werden dus gehuurd van de stad Antwerpen. Toen de compagnie uiteindelijk opgedoekt werd, besloot men de papieren ervan in bewaring van de stad te geven, die ze liet klasseren en inventariseren. Lederen boekband met goudopdruk van het Italiaans grootboek van de Affaitadi’s, 31 mei 15565 december 1558.(leather and golden bookcover of the ledger of the Affaitadi family, 1556-1558) Stadsarchief Anterpen, inv.nr. IB#1580 De Affaitadi’s stammen uit een oud adellijk geslacht van Cremona. Jan Baptist en Jan Carlo Affaitadi komen in de 16e eeuw naar Antwerpen. Zij bezaten het recht van alleenverkoop van specerijen, maar traden ook op als bankiers. Jan Carlo kocht in 1545 de heerlijkheid van Gistel. Uit de periode 15381568 zijn drie grootboeken, een journaal en een inventaris van hun handelsactiviteiten bewaard. Ook familiedocumenten tot 1735 maken deel uit van dit archief. Lit.: J.Denucé, Inventaire des Affaitadi, banquiers italiens à Anvers, de l’année 1568, Antwerpen, 1934.
Rekeningen van Jan Peter van Baurscheit de Jongere, 1736. Vermelding van de gemaakte onkosten voor de bouw van het herenhuis (huidige Koninklijk Paleis op de Meir), gebouwd in
29
opdracht van Jan Alexander van Susteren (Accountbook of Jan Peter van Baurscheit de Jonge, 1736) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2953 Jan Peter van Baurscheit de Jongere was de zoon van Jan Peter van Baurscheit de Oudere. De Jongere werd gedoopt te Antwerpen op 27 april 1699, en overleed er op 9 of 10 september 1768. Eerst werkte hij met zijn vader als beeldhouwer. Maar na diens dood wierp hij zich op de architectuur. De meeste van zijn vroege werken kwamen tot stand in Nederland. Naderhand bouwde hij ook een reeks herenhuizen en enkele kastelen in het Antwerpse. Ook buiten de stad bouwde hij tientallen 'hoven van plaisance' zoals bv. het kasteeltje in het Rivierenhof. Het herenhuis van Jan Alexander van Susteren op de Meir is een zogenaamd 'stadshotel' uit de 18de eeuw en is gebouwd in de toenmalige populaire rococostijl door Jan-Pieter Van Bauerscheit. Van Susteren behoorde tot één van de 60 rijkste families van Antwerpen in de 18e eeuw. Michiel Coignet, Livre d’Arithmethique, 1587 Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2964 Michiel Coignet (1549-1623) was schoolmeester, wiskundige, instrumentenmaker en ingenieur. Tot zijn familie hoorden onder meer goudsmeden, vervaardigers van astronomische instrumenten, schilders en heelkundigen. Hij werd op negentien jaar aanvaard als schoolmeester in hun gilde en onderwees “mathematica mende walsch sonder meer”. In 1579 werd hij “cijfermeester ende excellent mathemathicus”en in 1581 werd hij lid van de Sint-Lucasgilde. Vanaf 1584 geeft hij zijn onderwijzersambt op om zich volledig op zijn bedrijvigheid als maker van zeevaartkundige en astronomische instrumenten te kunnen toeleggen, zoals zijn vader. Van hem zijn astrolabia en diopters bekend, vroeger in het bezit van Filips II. Michiel Coignet kwam in 1596 in dienst van Aartshertog Albrecht als mathematicus en ingenieur. Ook de stad Antwerpen deed meermaals beroep op zijn diensten: hij inspecteerde forten en vestingen, duidde de plaats aan waar geschut diende te worden opgesteld en bouwde op last van Spinola fort Isabella op Linkeroever. Als landmeter maakte hij plans van erven en versterkingen. Michiel Coignet schreef verscheidene tractaten in verband met wiskunde, zeevaartkunde, astronomie en geodesie. Op 24-jarige leeftijd publiceerde hij de oplossing van 100 vraagstukken die in 1561 door Mennher waren opgegeven, waarvan de eerste 47 over rekenkunde en de laatste 53 over sterrenkunde handelden., nl. “Cent question ingenieuses” (Antwerpen, 1573). Hij bezorgde de uitgave van een rekenboek: “Livre d’Arithmetique” (Antwerpen, 1573). Het “Livre d’Arithmetique” in het bezit van het stadsarchief Antwerpen is een handgeschreven kopie van 1587 van de oorspronkelijke uitgave van 1573. Op gebied van zeevaartkunde publiceerde hij “Nieuwe onderwysinghe op de principaelste puncten der zeevaert (Antwerpen, 1580), dat hij toevoegde aan het werk van Petrus de Medina “De zee-vaert”. Michiel Coignet bezorgde eveneens een uitgave van Abraham Ortelius “Epitome theatri orbis terrarum” (Antwerpen, 1581). Hij had contact met verscheidene vooraanstaande geleerden van zijn tijd: Galileo Galilei, Wendelius, Vieta en Marino Ghetaldi. Guicciardini noemde hem “”jeune homme de grand esprit et savant en mathématique”.
Briefwisseling van het handelshuis de Bruyne met correspondenten Pierre Mabre en Pieter Macaré, 1651-1653.(Correspondence of the House de Bruyne with Pierre Mabre and Pieter Macaré, 1651-1653) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#839 Koopman Daniël de Bruyne (1536-na 1578) was kassier en klerk bij rentmeester Christoffel Pruynen. Hij was ook actief in de Antwerpse loterijen, was vennoot van zijn broer Jacob en van Nicolaas Jonghelinck en collecteur van de wijnaccijnsen. In slechte papieren geraakt, werd Daniël de Bruyne in 1578 opgesloten en zijn boekne in beslag genomen. Van Jacob de Bruyne zijn enkel losse documenten
30
bewaard gebleven. Hij betrok zijn goederen voornamelijk uit Spanje en dreef handel in allerlei goederen: laken, stoffen, kant, bont, wijn, tapijten, specerijen, zilver en papier. Rekeningen van de verhandelde goederen van het kantoor te Kanton in China “Comptes du comprador du Hang” van Arnoldus de Pret II, 1779-1780. De goederen werden door het schip Prince de Kaunitz naar Antwerpen gebracht.(Goods traded in the Kanton office in China, 17791780), for Arnoldus de Pret II, 1779-1780) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2565 De handelsactiviteiten van de familie de Pret starten met Jacomo de Pret (1643-1703) die zich vooral op de diamanthandel toelegde, maar hij verhandelde ook wijn, suiker en stoffen. Jacomo de Pret II (1672-1736) die ook bankier was, stichtte de Oostendse of Keizerlijke Generaal Indische Compagnie, waarvan hij de eerste directeur werd. Arnoldus de Pret I was de derde zoon van Jacomo de Pret I. Arnoldus de Pret II (1722-1789) werd in 1745 geadeld en was heer van Calesberg en Hemiksem. Journaal van het schip “Joseph et Thereze” dat in opdracht van Arnoldus de Pret II (1722-1789) voor Pietro Proli vaarde, 1775-1781 (Journal of the ship Joseph et Thereze, sailing for Pietro Proli, 1775-1781) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2566 De handelsactiviteiten van de familie de Pret starten met Jacomo de Pret (1643-1703) die zich vooral op de diamanthandel toelegde, maar hij verhandelde ook wijn, suiker en stoffen. Jacomo de Pret II (1672-1736) die ook bankier was, stichtte de Oostendse of Keizerlijke Generaal Indische Compagnie, waarvan hij de eerste directeur werd. Arnoldus de Pret I was de derde zoon van Jacomo de Pret I. Arnoldus de Pret II (1722-1789) werd in 1745 geadeld en was heer van Calesberg en Hemiksem.
Ontvangen handeldocumenten van het handelshuis De Brier-Van den Berghe-De Lannoy, van correspondenten Gerard de Witte en Adrian Jan Winters (Correspondence recieved by the firm De Brier. Van den Berghe-De Lannoy, from Gerard de Witte en Adrian Jan Winters) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2138 Ontvangen handeldocumenten van het handelshuis De Brier-Van den Berghe-De Lannoy, van correspondent Theodore van Zeller, 1691-1696. (Correspondence recieved by the firm De Brier. Van den Berghe-De Lannoy, from Theodore van Zeller, 1691-1696) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2140 Guillelmo de Brier sr (1608-1676) dreef handel in stoffen en garen. Zijn zaak werd overgenomen door zijn zoon Guillermo jr, maar die stierf reeds in 1675. Samen met haar echtgenoot Henry van den Berghe, wasverkoper, zette Cornelia de Brier, dochter van Guillermo sr, de zaak verder. Na het overlijden van Henry van den Berghe hertrouwde Cornelia de Brier met Jacques de Lannoy van Rijssel, zelfstandig koopman. Samen met zijn broer Louis de Lannoy, zijn vrouw en haar nicht Petronella de Waerseggers stichtte hij een vennootschap voor een handel in kant.
Memoriaal van James Dormer met vermelding van handel in diamanten, 1755-1763.(Memorial of James Dormer, mentioning diamonds, 1755-1763) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#1622 James Dormer (1708-1758) werd in Idworth in het graafschap Southampton geboren en ging in de leer bij het Engelse handelshuis Porter te Brugge. In 1731 vertrok hij voor zaken naar Kanton China. In 1734 vestigde hij zich te Antwerpen. Hij verhandelde diverse producten, bealngrijk was zijn handel in diamanten. Hij richtte in 1754 een verzekeringskamer op die ook bankactiviteiten verrichtte. Zijn zoon Jacob Albert Dormer zette de zaken voort.
31
Notitieboek van James Dormer met vermeldingen handelsbetrekkingen Hamburg, Londen, Amsterdam…, 1755-1763. Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#1810 James Dormer (1708-1758) werd in Idworth in het graafschap Southampton geboren en ging in de leer bij het Engelse handelshuis Porter te Brugge. In 1731 vertrok hij voor zaken naar Kanton China. In 1734 vestigde hij zich te Antwerpen. Hij verhandelde diverse producten, belangrijk was zijn handel in diamanten. Hij richtte in 1754 een verzekeringskamer op die ook bankactiviteiten verrichtte. Zijn zoon Jacob Albert Dormer zette de zaken voort.
Briefwisseling van Giulliam Forchondt sr met zijn correspondenten Johan Lacroy en anna Nonnius.(Correspondence of Giulliam Forchondt sr with Johan Lacroy and Anna Nonnius) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#1091 De handelsactiviteiten van de familie Forchondt starten met Melchior Forchondt (+ ca.1635), afkomstig van Breslau, die zich in 1603 te Antwerpen vestigde en er ook huwde. Zijn zoon Guilliam (1609-1678) zette de zaken verder en specialiseerde zich vooral in kunsthandel en kunstexport. Diens zes zonen zorgden voor een uitbreiding van het handelshuis naar heel Europa. Zijn zoon Melchior (1641-1708) kreeg een opleiding als goudsmid en kunstschilder en verbleef te Venetië, Parijs, Wenen, Praag, Linz en Passau. In Wenen verbleef eveneens de jongere broer van Melchior, nl. Alexander Forchondt (1643-1683), die als kunsthandelaar objecten voor zijn vader verhandelde. Hij was ook hofjuwelier van de keizer. Guilliam of Guillielmo Forchondt jr (1645-1707) woonde zoals zijn broers Melchior en Alexander een periode te Wenen, in 1677 vestigde hij zich zoals zijn broer Justo voor zaken te Cadiz. Andres Forchondt (1650-1675) vertrok ook naar Cadiz maar overleed er in 1671. De jongste zoon Marcus (1651-1706), opgeleid als juwelier en kunstschilder, reisde eveneens naar Wenen en Linz, waar hij diamanten en juwelen verhandelde.
Rekeningen van schilderijen en lijsten van Forchondt. (Accounts for paintings and frames of Forchondt) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#1103 De handelsactiviteiten van de familie Forchondt starten met Melchior Forchondt (+ ca.1635), afkomstig van Breslau, die zich in 1603 te Antwerpen vestigde en er ook huwde. Zijn zoon Guilliam (1609-1678) zette de zaken verder en specialiseerde zich vooral in kunsthandel en kunstexport. Diens zes zonen zorgden voor een uitbreiding van het handelshuis naar heel Europa. Zijn zoon Melchior (1641-1708) kreeg een opleiding als goudsmid en kunstschilder en verbleef te Venetië, Parijs, Wenen, Praag, Linz en Passau. In Wenen verbleef eveneens de jongere broer van Melchior, nl. Alexander Forchondt (1643-1683), die als kunsthandelaar objecten voor zijn vader verhandelde. Hij was ook hofjuwelier van de keizer. Guilliam of Guillielmo Forchondt jr (1645-1707) woonde zoals zijn broers Melchior en Alexander een periode te Wenen, in 1677 vestigde hij zich zoals zijn broer Justo voor zaken te Cadiz. Andres Forchondt (1650-1675) vertrok ook naar Cadiz maar overleed er in 1671. De jongste zoon Marcus (1651-1706), opgeleid als juwelier en kunstschilder, reisde eveneens naar Wenen en Linz, waar hij diamanten en juwelen verhandelde. Koopmansleerboek: Michel van Damme, Manière la plus industrieuse suptille et briefue q’uon pourra veoir et qui n’a encore este’ imprimée a tenir iustement et parfaictement, livres de cass, de comptes ou de raison fort utille & tresnecessaire à tous marchands, facteurs comme cassiers & autres personnes traficquants par Mer & par Terre … Rouen, Nicollas Dugort, 1606 Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#1622
32
Reclamedrukwerk voor een edelsteen: “Een extra groote schoone groene steen te koop wegende 560 grijn”, s.d. Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2449
Verkoop van kanten door Helena Huttenis in de handelscorrespondentie van het huis Reyns, 1728-1734. (Selling lace of Helena Huttenis in the correspondence of the House Reyns, 17281734) Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#1853 De familie Reyns was afkomstig van Loenhout en Wuustwezel. Laureys Reyns (1624-1691) was advokaat te Antwerpen. Ook zijn zoon Joannes Philippus Reyns (+ 1711) was advokaat, hij huwde met Dorothea Noeys en kregen twee dochters: Anna Philippina (1706-1760) en Isabella Regina (17101771). Beide vrouwen dreven een bloeiende handel in kant, later zal Anna Philippina ook in diamant handelen.
Kopie van contracten van Gilbert van Schoonbeke met de stad Antwerpen . Stadsarchief Antwerpen, inv.nr. IB#2996 (Copy of contracts of Gilbert van Schoonbeke and the city of Antwerp) Gilbert van Schoonbeke (1519-1556) ingenieur en architect, was de natuurlijke zoon van Gilbert van Schoonbeke (+1541) en verkreeg in 1545 van Karel V legitimatiebrieven. In het spoor van zijn vader ontpopte hij zich als gewiekste grondspeculant en kocht eigendommen te Antwerpen om er straten door te trekken. In 1548 kreeg hij de beschikking over de oefenterreinen van de gilden voor de aanleg van straten en gronden an de noordkant van de stad voor de aanleg van een “nieuwstad” met kanalen en woningen. Zelf richtte hij er 16 brouwerijen op. Van Schoonbeke legde ook de Brabantse Korenmarkt aan, bouwde het Tapissierspand voor de tapijthandel en verbouwde de Handelsbeurs met winkelpanden. Om zijn werken te kunnen uitvoeren richtte hij steenbakkerijen op en verwierf terreinen waar turf kon gestoken worden. Hij liet zich ook in met commerciële activiteiten: zo bevoorraadde hij het leger met voedingswaren en textielproducten. Van 8 tot 12 juli 1554 braken er rellen tegen hem uit in de stad omwille van zijn diverse activiteiten en corruptie. Van danaf was zijn rol uitgespeeld. Hij overleed plots in december 1556 in zijn woning “De Keyser” aan de Minderbroedersrui. (this annex can be provided in English)
