EMCEMO
Programma van Emcemo/ Meldpunt Islamofobie en Discriminatie e van oktober tot en met eind december 2014
Racisme en Islamofobie Islamofobie Uit recent onderzoek van TNS/NIPO (september 2014) blijkt dat er sprake is van een negatief klimaat ten opzichte van de islam en mensen met een islamitische achtergrond. Uit het rapport Ervaren Discriminatie van het SCP (2014) blijkt dat tweederde van de Nederlandse moslims discriminatie ervaart. Naast geweld richting moskeeën en lijkt het aantal islamgerelateerde discriminatiemeldingen gestaag te groeien. Harde cijfers zijn er nog niet, omdat islamofobie of moslimdiscriminatie meestal niet apart geregistreerd worden. Ook is de meldingsbereidheid gering. Veel mensen zijn onbekend met de AntiDiscriminatieVoorzieningen (ADV’s) of hebben geen positieve ervaringen. Emcemo krijgt diverse meldingen van mensen die moeite doen om discriminatie te melden bij ADV’s, maar tegen onbegrip aanlopen.
oktober tot en met eind december 2014
1
Emcemo EMCEMO heeft een lange geschiedenis van acties en bestrijding van discriminatie, tegen schendingen van de mensenrechten en van maatregelen om de positie van migranten te bevorderen. Emcemo heeft zich altijd ingespannen tegen alle vormen van discriminatie en uitsluiting (op grond van sekse, seksuele voorkeur, etniciteit, religie) en heeft hierbij steeds de samenwerking gezocht met andere maatschappelijke organisaties op dit terrein. Dit varieert van migrantenorganisaties, vakbonden, joodse organisaties, homo-organisaties, vrouwenorganisaties, mensenrechtenorganisaties, onderwijs en politie.
Nationale en internationale netwerken Sinds een aantal jaren besteedt Emcemo extra aandacht aan islamofobie of moslimhaat. Naar aanleiding van de Conferentie Islamofobie die Emcemo in oktober 2013 organiseerde, werd een netwerk samengesteld bestaande uit zelforganisaties, wetenschappers, juristen, docenten en andere deskundigen op het gebied van islamofobie: het Collectief Tegen Islamofobie en Discriminatie (CTID). Emcemo coördineert de activiteiten van het CTID, maakt een planning en doet verslag van de activiteiten. Sinds 2013 maakt EMCEMO -als netwerkpartner van het Collectief Tegen Islamofobie en Discriminatie- ook deel uit van het Islamophobia Monitoring Action Network (IMAN) waarin organisaties uit acht verschillende Europese landen zijn vertegenwoordigd. Deze organisaties gebruiken het IMAN registratiesysteem, waarin islamofobe incidenten worden geregistreerd.
Huidige en toekomstige activiteiten De activiteiten van EMCEMO zijn divers en gericht op het voorkomen en tegengaan van alle vormen van discriminatie, met bijzondere aandacht voor de positie en de rechten van moslims en (Marokkaanse) migranten in Nederland. Gezien de huidige moeilijke situatie van moslims in Nederland ligt de focus nu op het voorkomen, bestrijden, registreren en monitoren van islamofobie en islamofobe ervaringen.
2
Programma van Emcemo/ Meldpunt Islamofobie en Discriminatie
Het Meldpunt Islamofobie en Discriminatie heeft een centrale rol binnen de organisatie. De meeste activiteiten worden afgestemd op de meldingen die binnenkomen bij het Meldpunt. Bij dit meldpunt kan melding gemaakt worden van discriminatie in het algemeen en islamofobie in het bijzonder. Het gaat om incidenten, uitingen, berichtgeving. De meldingen worden zoveel mogelijk geregistreerd. Het Meldpunt is niet bedoeld als alternatief of concurrentie van reguliere AntiDiscriminatievoorzieningen (ADV’s). Het Meldpunt als doel de meldingsbereidheid van allerlei vormen van discriminatie te vergroten. Daarom worden melders ook aangemoedigd en eventueel ondersteund hun klacht in te dienen bij ADV’s. Een andere reden voor een (voorlopig) apart Meldpunt is dat de ADV’s islamofobie nog niet als discriminatiegrond gebruiken en het ook niet terugkomt in hun verslagen. Daarnaast wordt ingespeeld op actuele kwesties waarbij sprake is van discriminatie of islamofobie, zoals na bijvoorbeeld de uitingen die Geert Wilders deed tijdens de avond van de gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart (‘minder Marokkanen’), de Zwarte Piet-discussie, het etnisch profileren door de politie enz. Het grote aantal meldingen dat binnenkwam bij het Meldpunt maakte duidelijk dat de activiteiten rondom registratie en monitoring van islamofobe incidenten en andere discriminatie-ervaringen uitgebreid dienen te worden.
Meldpunt Islamofobie en Discriminatie Het Meldpunt Islamofobie en Discriminatie verkeert nog in een pilot- fase. Het werk gebeurt door verschillende vrijwilligers en bij uiteenlopende gelegenheden. Meldingen komen telefonisch, tijdens een spreekuur of een bijeenkomst binnen. De wijze van registreren kan daardoor verschillen; de gegevens zijn niet altijd vergelijkbaar en betrouwbaar, maar geven wel een indicatie. Om te komen tot een beter, uniform en betrouwbaar registratiesysteem, doet het Meldpunt een beroep op het IMAN-netwerk, dat een eigen registratiesysteem heeft ontwikkeld. Vaste (vrijwillige) medewerkers van Emcemo gaan de stagiaires trainen in het omgaan met het registratiesysteem. De stagiaires voeren meldingen in van discriminatie en islamofobie, maar zullen ook berichten uit de (sociale) media en andere voorvallen die betrekking hebben op islamofobie en van belang zijn voor registratie en monitoring.
oktober tot en met eind december 2014
3
Wanneer het registratiesysteem in werking is getreden, kunnen resultaten worden weergegeven in diagrammen, in eerste instantie per regio in Nederland, in een later stadium op Europees niveau, waardoor een gedetailleerd beeld ontstaat van islamofobie in de diverse landen. Na melding van islamofobe of anderszins discriminatoire uitingen worden de volgende stappen ondernomen: - Gesprek(ken) met het slachtoffer - Waar nodig begeleiding van het slachtoffer - Contact met de dader voor wederhoor. De dader hoeft niet per definitie een persoon te zijn, maar kan bijvoorbeeld ook een werkgever of een school zijn. - Toetsen of de ervaring inderdaad discriminatoir of islamofoob is - Het slachtoffer waar nodig verwijzen naar een anti discriminatiebureau of de politie In het verlengde van de klachten en de incidenten in de maatschappij, de politiek etc. wordt een aantal activiteiten ontwikkeld, zoals debatten, voorlichtingen, training van stagiairs en het aanleggen van een archief omtrent islamofobie in Nederland en daarbuiten. Verwacht resultaat: Gestreefd wordt naar het behandelen van gemiddeld 10-20 meldingen per week.
Campagne: vergroten meldingsbereidheid De meldingsbereidheid is in Nederland laag. Rapporten van Antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) melden dan ook steevast dat hun cijfers slechts ‘het topje van de ijsberg’ zijn. De lage meldingsbereidheid wordt onder andere verklaard uit onbekendheid met de ADV’s en met een gebrek aan vertrouwen dat er iets met de melding gebeurt. EMCEMO wil een campagne gaan organiseren om binnen de Marokkaanse gemeenschap de meldingsbereidheid te vergroten. Het gaat nadrukkelijk niet alleen om het vergroten van de meldingsbereidheid in gevallen van islamofobie, maar ook om de melding van andere vormen van discriminatie en uitsluiting. Deze campagne behelst meerdere activiteiten, waaronder een website, een folder, training, gebruik van Facebook, een expertmeeting. Ook willen we in buurten en moskeeën met behulp van vragenlijsten islamofobe incidenten inventariseren en willen we vrijwilligers/kaders trainen om te leren hoe ze het best om kunnen gaan
4
Programma van Emcemo/ Meldpunt Islamofobie en Discriminatie
met incidenten (foto’s, registraties, contact met politie, contact met ADB’s, meldpunt, gebruik maken van Facebook en website). Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de training Melden Helpt, helpt melden.
CTID: Expertisevergroting De deskundigen, wetenschappers, onderzoekers en advocaten die deel uitmaken van de CTID werken voortdurend aan verbetering van hun expertise, uitwisseling van kennis en ervaring en het vergroten van het netwerk. Daarnaast gaan zij in discussie over de te volgen strategieën bij het tegengaan van islamofobie en discriminatie en het toepassen van diverse best practices. De activiteiten van EMCEMO zijn divers, maar zijn alle gerelateerd aan het welzijn van de doelgroep, het verbeteren van de positie van de doelgroep binnen de samenleving, sociale cohesie, het garanderen van mensenrechten en het voorkomen en tegengaan van discriminatie en islamofobie. Samenwerking met onderzoekers en organisaties als Al Nisa, SPIOR, Republiek Allochtonië, ADV’s e.a. is daarbij essentieel. Verwacht resultaat: 1 vergaderingen per jaar van het CTID. Intensieve contacten per telefoon en e-mail bevorderen uitwisseling en deskundigheid. Organiseren van expert-meeting, waar politie, meldpunten, politici, onderzoekers worden uitgenodigd om te praten over de klachten over islamofobie, hoe kunnen we de situatie verbeteren (realiseren van erkenning) Dit is meer praktijkgericht. Hoe kunnen we efficiënter omgaan met de meldingen? (ook een training die al gepland staat, door IMAN)
Herkennen van islamofobie en discriminatie Het herkennen van islamofobie en discriminatie op scholen, de arbeidsmarkt, de politie, de media, enz. laat vaak te wensen over. EMCEMO ontwikkelt activiteiten ter bevordering van het bewustzijn met betrekking tot islamofobie, discriminatie en mensenrechten bij docenten, schoolmedewerkers, politieagenten, vakbondsmensen enz. Inmiddels is er een vast en regelmatig overleg met de politie over etnisch profileren en islamofobie. Overleg met en informatie aan scholen, bedrijven, vakbonden en maatschappelijke organisaties wordt gerealiseerd en / of zo snel mogelijk uitgebreid.
oktober tot en met eind december 2014
5
Verwacht resultaat: elke week overleg met ten minste een organisatie
Lobbyen EMCEMO lobbyt als oprichter en lid van de CTID en als lid van de IMAN-netwerk bij de overheid, politiek, maatschappelijke instellingen etc. ter bevordering van bewustwording van (de gevolgen van) islamofobie en het belang van afzonderlijke registratie van deze discriminatiegrond. Islamofobie dient dezelfde status te krijgen als antisemitisme en homofobie, die afzonderlijk worden geregistreerd, zodat nationaal en lokaal beleid wordt gevormd op datzelfde niveau. Informatie over dit onderwerp is onontbeerlijk.
Uitbreiding van het netwerk Nederlandse moslims worden gestimuleerd tot grotere betrokkenheid bij de bestaande netwerken en na te denken over de strategieën om islamofobie en discriminatie tegen te gaan. Door het bezoeken van moskeeën en religieuze organisaties beschikt EMCEMO over een breed netwerk van mensen die geïnteresseerd zijn in het tegengaan van islamofobie en het ondersteunen van jongeren in hun strijd tegen discriminatie. Met deze informatieve bijeenkomsten wordt bewustzijn gecreëerd, hetgeen leidt tot verhoogde registratie van islamofobe incidenten. Verwacht resultaat: een keer per maand bezoeken aan moskeeën, imam-netwerk en religieuze organisaties
Debatten Via debatten wordt van gedachten gewisseld over diverse vormen van discriminatie en de beeldvorming met betrekking tot de islam en moslims. Een groot aantal van de debatten wordt jaarlijks geïnitieerd door EMCEMO. Deze debatten hebben altijd een verbinding met recente gebeurtenissen in de samenleving. Zo wil EMCEMO ook een campagne organiseren binnen de Marokkaans/islamitische gemeenschap om een discussie over islam en extremisme en het actuele gevaar voor radicalisering op gang te brengen. Dit vindt je ook terug in de brochure: Samen tegen racisme en discriminatie. Deze campagne zal bestaan uit 1 grote of meerdere kleine bijeenkomsten voor de kaders van de moskeeën en de diverse organisaties. Verwacht resultaat: EMCEMO plant 4 debatten over islamofobie en discriminatie. De eerste vindt plaats op 21 september 2014, de Europese dag tegen islamofobie.
6
Programma van Emcemo/ Meldpunt Islamofobie en Discriminatie
Verwacht aantal deelnemers: minimaal 100 deelnemers per debat, in totaal 400 deelnemers.
Anti racisme campagne Als een van de partners van het Comité 21 maart is Emcemo bezig het bestaande platform uit te breiden met andere migrantenorganisaties, maatschappelijke organisaties, Surinaamse, Afrikaanse en Antilliaanse organisaties. Het doel van uitbreiding van het platform is het versterken van de aanpak tegen racisme en discriminatie door middel van binding met andere krachten in de samenleving, zoals LHBT-organisaties en vrouwenorganisaties. Polarisatie binnen de samenleving leidt tot angst binnen verschillende gemeenschapsgroepen. Als gevolg van bijvoorbeeld de hele sfeer rond Geert Wilders en zijn uitingen is er angst ontstaan onder de Marokkaanse Nederlanders, volwassenen, maar vooral ook kinderen. Op 13 december 2014 organiseert EMCEMO als partner van het Comité 21 maart een conferentie in het kader van verbinding en solidariteit, tegen racisme en discriminatie. Naast de organisaties binnen het Comité 21 maart, worden verschillende maatschappelijke organisaties uitgenodigd. Tijdens de conferentie worden de verschillende eerdere bijeenkomsten, die in het najaar van 2014 werden georganiseerd, in het kader van “Het is tijd om te verbinden”, geëvalueerd. Deze bijeenkomsten hadden als doel activisten met elkaar te verbinden. Daarnaast wordt een basis gelegd voor een manifest waarmee een campagne tegen racisme en discriminatie wordt opgestart. De campagne voert het motto: binden tegen racisme, met respect voor verschillen. Onderdeel van deze campagne is een week met activiteiten gepland rond 21 maart, Internationale Dag tegen Racisme, in 2015. Het motto van deze week is: ‘allemaal anders, allemaal gelijk’. Deze campagne richt zich op de strijd tegen racisme en discriminatie van alle minderheidsgroepen binnen de samenleving en richt zich tegen extremen van alle richtingen. De campagne moet instrumenten bieden tegen racisme en voor wederzijds respect en solidariteit, mensenrechten, diversiteit en vrijheid. Op 10 december, de internationale dag voor de rechten van de mens, wil EMCEMO een bijeenkomst organiseren met religieuze, humanistische, politieke, maatschappelijke organisaties om te zoeken naar een referentiekader voor de rechten van de
oktober tot en met eind december 2014
7
mens. De strijd tegen islamofobie, homofobie, racisme, antisemitisme moet volgens EMCEMO dan ook gebaseerd zijn op de rechten van de mens. De bijeenkomst is bedoeld voor discriminatiebureaus, religieuze organisaties, politieke partijen enz. De centrale vraag is: Hoe kunnen we islamofobie en discriminatie bestrijden met de mensenrechten als basis? Welke rol kan mensenrechteneducatie hierbij spelen? Er moet volgens EMCEMO een methodiek ontwikkeld worden voor mensenrechteneducatie aan jongeren en volwassenen (voor basisscholen bestaat die methodiek al) Hiervoor wordt gezocht naar samenwerking en een gezamenlijke aanpak met Joodse en LHBT-organisaties.
In de toekomst In de nabije toekomst wil EMCEMO ook trainingen en cursussen gaan ontwikkelen voor jongeren en partners, zoals leerkrachten en maatschappelijk werkers. Het doel is deze jongeren bewuster te maken, hun beeldvorming over de islam en islamofobie bij te stellen en hen ten slotte te leren hoe om te gaan met discriminatie en dergelijke.
8
Programma van Emcemo/ Meldpunt Islamofobie en Discriminatie
oktober tot en met eind december 2014
9