mei 2012
• WML-drinkwater zorgt voor kwaliteitsdoorbraak Mosa
• WML werkt aan water in Malawi • Water in beeld op Floriade magazine voor relaties van WML
#
01/
• Duurzaam op alle fronten
A2
WML is nauw betrokken bij de oplossing voor de A2 door Maastricht. Zo stond de waterleidingmaatschappij vooraan toen er bezwaar kon worden gemaakt tegen de omlegging van de A2 ten oosten van Maastricht. En nu gekozen is voor een variant met een diepe tunnelbak met daar bovenop een groene loper, is WML weer betrokken; nu als partner. Als kenner van de bodemstructuur onder dit deel van Limburg, adviseert ze de bouwers. Daarnaast monitort WML op verzoek van de bouwers het grondwaterpeil en blijft ze er ondertussen uit eigen belang voor waken, dat de bouwactiviteiten en de nieuwe verkeerssituatie geen risico’s vormen voor de kwaliteit van het grondwater voor de drinkwatervoorziening.
Water genoeg
Dergelijke zomerse berichten zouden u op het idee kunnen brengen dat we in Limburg een tekort aan water hebben en dat is geenszins het geval. WML heeft voldoende capaciteit om meer afnemers van dienst te zijn. Om de waterprijs laag te houden, zijn we dan ook steeds op zoek naar met name zakelijke klanten om onze afzet te vergroten.
De markt wordt actief benaderd met kraanwater en industrieel water. We zien hoe bedrijven die er eerder voor kozen om met een eigen bron te werken, alsnog kiezen voor WML om zo beter aan de stringente kwaliteitseisen van hun afnemers te voldoen. Daar zijn we trots op.
Een ander punt dat ik aan wil stippen is, dat u in dit voorwoord zeker geen pleidooi moet lezen om in Limburg op warme, zomerse dagen het water maar rijkelijk te laten vloeien. WML heeft nadrukkelijk duurzaamheidsdoelstellingen. Voor het maken en leveren van helder drinkwater is niet alleen water nodig, maar ook energie. Bewust watergebruik dient dus onze duurzame doelen. Ook over onze duurzaamheidsdoelen leest u meer in deze Zuiver. Rest mij u een aangename zomer toe te wensen.
Bottleneck Maastricht is de enige bottleneck op de weg naar het zuiden. Logisch dat een oplossing gezocht werd. Een eenvoudige mogelijkheid was het omleggen van de A2 naar de oostzijde van Maastricht. Daar zou de weg echter drie belangrijke waterwingebieden van WML doorkruisen. Liefst 11 miljard liter water wordt hier jaarlijks door WML opgepompt voor de watervoorziening van westelijk ZuidLimburg. Het verplaatsen van deze waterwinningen is niet alleen zeer kostbaar, maar zou ook zeker tien jaar vertraging betekenen. Uiteindelijk werd door het ministerie voor een andere variant gekozen: een diepe tunnel dwars door Maastricht.
Ria Doedel, directeur
Expertise
03
De bouwers van deze tunnel en alle infrastructuur daar omheen,
02 /
FSC
Zuiver is een uitgave van WML, Vormgeving en eindredeactie Dim reclamebureau Fotografie Bert Janssen, Richard Fieten (foto’s Floriade) Druk Andi Druk Hoofdredactie Edwin Hendriks (WML) (Eind)redactie Dim reclamebureau Tekst Dim reclamebureau
traverse
WML houdt vinger aan de pols
Terugkomend op het schijnbare tekort aan water, wil ik nog graag twee zaken met u delen. Het eerste is dat voldoende kwalitatief goed drinkwater hier als vanzelfsprekend wordt ervaren, maar dat elders niet is. In dit nummer leest u het relaas van Rob Beckers, die namens WML de komende anderhalf jaar gaat werken aan de watervoorziening in Malawi in Afrika. We passen daar onze kennis toe om de waterinfrastructuur tastbaar te verbeteren. Rob gaat weg van Atsma’s warme, droge zomers om de échte hitte en droogte op te zoeken en daar in het warme hart van Afrika te werken aan een toekomstbestendige watervoorziening. Ook daar zijn we trots op.
mei 2012 /
Als het straks warmer wordt en we een paar weken zonnig weer achter de rug hebben, hoort u ongetwijfeld de oproepen om de auto toch vooral niet te wassen en de tuin zeker niet te sproeien. Afgelopen jaar was daar nog staatssecretaris Joop Atsma die een dergelijke oproep deed en ons daarmee verraste. Want laat een ding duidelijk zijn: het Limburgs water raakt niet op na een paar zomerse weekjes.
maken graag gebruik van alle expertise die WML in huis heeft over zowel de kalksteenbodem als de grondwaterstroming. Hydrologen van WML zitten dan ook met grote regelmaat met de bouwers aan tafel. In de ondergrond zitten tal van natuurlijke holtes in het kalksteen die problematisch kunnen zijn voor de fundamenten en die daarnaast voor een plotselinge toestroom van grondwater kunnen zorgen. WML adviseert hoe hiermee omgegaan moet worden en werkt zo mee aan het verbeteren van de leefbaarheid in Maastricht.
Waakzaam Ondertussen zijn de Adviseurs Zekerstelling Grondstof & Winning van WML ook nog steeds waakzaam. Niet alleen wordt zorgvuldig gekeken wat de tunnelbak voor invloed heeft op het grondwaterpeil, ook wordt steeds bezien of
de bouw geen invloed heeft op de kwaliteit van het grondwater. Daarom wordt met de bouwers overlegd over de bouwmaterialen die toegepast worden op plaatsen die nog net in het grondwaterbeschermingsgebied liggen. Daarnaast worden via de Provincie maatregelen genomen die er voor zorgen dat water dat van de weg afloopt niet zonder meer de grond in loopt, maar via goten en riolen wordt afgevoerd tot buiten het waterwingebied. En over waakzaamheid gesproken: WML heeft in de hele provincie ongeveer 900 meetpunten die de kwaliteit en kwantiteit van het grondwater bewaken. De bouwers van de traverse hebben daarom gevraagd of WML die taak ook rond de tunnelbak op zich wil nemen. Dus ook daar waakt WML.
Koninklijke Mosa
Site manager Wim Vroomen van Koninklijke Mosa vertelt met een enorme bevlogenheid over de vloertegels die op zijn site geproduceerd worden. Hij benadrukt dat Mosa in vloertegels een écht A-merk is, dat zeer zeker niet op prijs, maar wél op kwaliteit wil concurreren. Dat betekent in de praktijk dat iedere vloertegel die de fabriek in Maastricht verlaat op werkelijk ieder detail gecontroleerd wordt. B-keuze bestaat niet bij Mosa; alles moet 100% zijn. Vroomen: “Dat betekende dat gemiddeld 8,5% van de tegels die we maakten, niet uitgeleverd kon worden en weer vermalen werd om hergebruikt te worden. Tegels met knobbels, tegels die niet vlak of haaks zijn of tegels met kleurafwijkingen worden er genadeloos tussenuit gepikt. We hebben op alle manieren geprobeerd dat uitvalpercentage naar 7,5% te brengen, maar dat lukte niet. Tot we met WML zijn gaan praten; nu zitten we op 6,5%.”
Kwaliteitsdoorbraak in vloertegels dankzij kraanwater
Geheim
mei 2012 /
Wim Vroomen leidt ons met gepaste trots rond in de fabriek waar Mosa haar vloertegels ‘bakt’. Een immens complex waarin ambacht en technologie nadrukkelijk samenkomen. Liefst zeventien enorme persen, persen hier uit klei en andere stoffen volcontinu een enorm breed assortiment aan tegels. Maar het begint nog eerder: als we in het grondstoffenmagazijn aankomen, zien we hoe kleine shovels de ingrediënten voor de tegels verzamelen. Klei, maar ook tal van andere bestanddelen, waarvan sommige geheim, worden samengebracht in enorme kuipen om daar samen met water goed gemengd te worden. Vroomen tilt een deksel op en we kijken in een kuip waar een dunne kleipap in beweging gehouden wordt. Deze homogene dunne kleipap wordt bovenin een sproeitoren gespoten waar het 450˚C is: het water verdampt grotendeels en een mooi los poeder blijft over. “Daar zit nog wat water in, want dat hebben we nodig om de korrels bij het persen aan elkaar te laten kleven. Als de tegel eenmaal onder een enorme druk geperst is, laten we deze verder drogen om die laatste 5% water te laten verdampen. Na dat drogen wordt de tegel gebakken op 1200˚C en vervolgens eventueel op maat gemaakt, gecontroleerd en verpakt.”
• Wim Vroomen
Doorbroken
05
04 /
Bij de volledig geautomatiseerde controle van de tegels zien we hoe inderdaad een hoeveelheid tegels met mi-
nimale afwijkingen uit het proces gehaald wordt. “We doen er echt alles aan dat percentage zo laag mogelijk te houden, maar dat is lastig, want het is al met al een complex proces. We wilden terug van 8,5% naar 7,5%. Dat klink bescheiden, maar betekent voor de winstgevendheid van dit bedrijf enorm veel. En al lijkt het bescheiden, we kregen het niet voor elkaar. Uiteindelijk zijn we een deel van de problemen letterlijk bij de bron aan gaan pakken: Mosa pompte haar eigen water op voor het proces. In dat water zit kalk en andere oplosbare zouten die in het productieproces terecht kwamen en daar voor uitval zorgden. Daarnaast was de waterkwaliteit ook nog eens niet constant, waardoor het heel moeilijk bleek de processen er op af te regelen. Bij onze wandtegelfabriek werkte men al met WML-water; wij hebben die stap vijf maanden geleden gemaakt. Het zorgde er samen met andere maatregelen bijna direct voor dat we zijn doorgestoten naar 6,5% uitval. We hebben écht een grens doorbroken.” >
Steeds meer Limburgse boeren beregenen met leidingwater
Mosa Tiles
kraanwater gemengd tot een dunne kleipap.
De landbouw is dan ook een sector waar WML duidelijk een stijgende lijn waarneemt in de watervraag. WML krijgt steeds vaker de vraag om leidingwater in te zetten voor beregening of bevloeiing van akkers. Zeker in gebieden waar het onttrekken van grond- of oppervlaktewater moeilijk is, kan WML in veel gevallen een goed alternatief bieden. De constante en hoge kwaliteit van het Limburgse leidingwater draagt bij aan een goede opbrengst van de oogst.
De vloertegels van Mosa worden uiteraard gebruikt voor vloeren, maar vinden ook steeds vaker een toepassing in gevelbekleding en bij speciale toepassingen als bijvoorbeeld computervloeren.
07
De ingrediënten voor de vloertegels worden met zuiver
Met onderscheidende tegels van kwalitatief en esthetisch hoog niveau speelt Mosa een toonaangevende rol bij architectonische ontwerpen van nu en morgen. Dankzij haar innovatieve vermogen kan Mosa inspelen op specifieke wensen van klanten. Het bedrijf werkt veel samen met architecten die in hun ontwerpen naar een eigen signatuur en identiteit streven. Mosa kan daartoe kleine series leveren. Het bedrijf heeft hiervoor de laatste jaren nieuwe productielijnen ontwikkeld. Waar de gemiddelde fabrikant uitgaat van series van tien- tot twintigduizend m², zijn deze bij Mosa driehonderd tot vijftienhonderd.
De agrariër van vandaag is een moderne manager; iemand die het productieproces bedrijfsmatig benadert. WML benadert op haar beurt deze agrariër, met het aanbod om, als dat nodig blijkt, leidingwater te gebruiken voor beregening. Steeds meer agrariërs grijpen deze mogelijkheid met beide handen aan, want zij zien hoe dit water zorgt voor een beduidend betere opbrengst bij de oogst: wat nú geïnvesteerd wordt in kraanwater zorgt straks voor een flink rendement op de veiling.
mei 2012 /
Mosa verbruikt alleen al voor de productie van vloertegels ongeveer 20.000 m3 water per jaar. Dat maakt dat overstappen van een eigen winning op WML-drinkwater voor Mosa een verhoging van de operationele kosten is. Wim Vroomen: “Voor ons is echter nu al duidelijk dat deze investering bijzonder goed rendeert en daarmee de moeite waard is. De kwaliteitsdoorbraak die we nu gerealiseerd hebben, hadden we anders niet kunnen bereiken. Voor ons was het essentieel dat de waterkwaliteit veel constanter zou worden en dat de hoeveelheid kalk en andere oplosbare zouten teruggebracht zouden worden. Dat is gelukt. We hebben hier 55 jaar met water uit eigen bron kunnen werken, maar de lat wordt steeds hoger gelegd op het gebied van kwaliteit. Het drinkwater van WML heeft daarin precies gebracht wat we gehoopt hadden.”
Mosa werd opgericht in 1883 door Louis Regout, telg van een beroemde Maastrichtse familie van industriëlen. In haar bestaan heeft het bedrijf zich ontwikkeld tot een innovatieve fabrikant van hoogwaardige producten. Ieder jaar vinden circa acht miljoen m² wand- en vloertegels vanuit de fabrieken in Maastricht hun weg naar 30 landen op vier continenten.
06 /
Rendeert
Limburgse boeren gebruiken het leidingwater voor een hoogwaardige toepassing: voedselproductie. Het leidingwater dat zij inzetten wordt voor meerdere technieken gebruikt: beregening met een haspel, druppelbevloeiing aan de stam van het gewas, maar ook ten behoeve van vorstbescherming voor het fruit in het voorjaar. De agrariërs huren een standpijp met watermeter en tappen rechtstreeks af van het transport- of hoofdleidingnet. WML bekijkt in alle gevallen of het watergebruik voor beregening (meestal 3000 tot 5000 m3 per jaar) geen impact heeft op de waterlevering in de omgeving. Met hun beregening zorgen de agrariërs voor extra wateromzet en daarmee voor een betere waterprijs: zo plukken niet alleen zij, maar uiteindelijk wij allen daar de vruchten van.
Wilt u zelf ook op deze wijze gaan beregenen? Bel WML op telefoonnummer 043 - 880 8558 of stuur een e-mail naar
[email protected]. Wij maken graag een afspraak met u.
4. Blijft staan dat WML veel
me i 2012 /
Jelle Roorda ziet hoe ambities rond duurzaamheid realiteit worden
energie verbruikt?
Dat realiseren we ons heel goed. Daarom kopen we alleen groene energie in. Daarnaast produceren we ook zelf energie. Bij ons waterproductiebedrijf in Heel hebben we 830 m2 zonnepanelen geïnstalleerd, die samen zorgen voor zeker 85.000 kWh aan groene energie per jaar. Dat zijn forse investeringen, maar we zijn bereid die over een heel lange tijd af te schrijven en hoeven daar ook geen andere winst dan milieuwinst uit te halen. Daarnaast kijken we bijvoorbeeld ook naar de kansen om met water dat in onze pijpen door het heuvelland omlaag loopt, turbines aan te drijven. We grijpen alle mogelijkheden aan.
Duurzaam op alle fronten
1. Hoe moeten we duurzaamheid definiëren in
-distributie dan zo’n grote milieu-impact? Absoluut. Het winnen van grondwater, het zuiveren daarvan tot drinkwater en het distribueren van drinkwater vragen veel energie. Daarnaast zijn er reststoffen die overblijven bij het ontkalken en reinigen van water en is er de milieu-impact van onze bedrijfsvoering, met auto’s die rondrijden, gebouwen die verwarmd worden etcetera. Op al die punten hebben we maatregelen genomen om duurzamer te worden.
5. Ook om energie te besparen? Uiteraard. Het belangrijkst daarbij zijn onze pompen. Hoe constanter we die kunnen laten lopen, hoe zuiniger ze zijn. Dat is niet anders dan bij een auto. Daarnaast hebben we de pompdruk in onze transportleidingen sterk teruggebracht. Als het water dan een keer de heuvel over moet, plaatsen we daar een pomp om het die ‘boost’ te geven, maar elders is de druk lager. Dat scheelt heel veel energie. Aanvullend daarop hebben we op hoge punten in het landschap reinwaterkelders gebouwd. Die zorgen, net als de watertorens van vroeger, op natuurlijke wijze voor druk op het leidingnet. Bij het innemen van water, waarbij we steeds kiezen tussen grond- en
3. Maar afval blijft toch afval als we bijvoor-
dit geval?
beeld water willen ontharden?
Dat is inderdaad een goede eerste vraag. Wij zijn bijzonder duurzaam in de relatie die we met onze klanten aangaan en duurzaam in ons HRM-beleid. We willen goede mensen binnenhalen en die ook gezond en wel binnen houden. We hebben bijvoorbeeld altijd een kistje fruit naast de koffiemachine staan. Ook dat kun je duurzaamheid noemen. Voor de helderheid en zonder af te willen dingen op het belang van deze zaken, zou ik me hier willen beperken tot de milieu-impact die we als bedrijf hebben.
Nee, zeker niet. We spreken ook niet van afvalstoffen, maar van reststoffen. We doen enorm ons best om voor die reststoffen een bestemming te vinden en slagen daar heel goed in. Zo wordt het kalk dat wij uit het water halen inmiddels gebruikt als hulpstof in de cementindustrie en wegenbouw. En door het kalk rond calciet te laten aangroeien krijgen we zelfs een nog hoogwaardigere reststof die we kunnen verkopen aan de papier- en glasindustrie. Hier gaan economie en duurzaamheid hand in hand.
• Jelle Roorda
09
8
2. Heeft waterwinning, -zuivering en
08 /
Waterwinning heeft een duurzaam imago. Toch is de duurzaamheid van WML zeker geen vanzelfsprekendheid. Daar wordt veel energie in gestoken. Helaas ook letterlijk. Jelle Roorda, Manager Markt & Infra, is voorzitter van de expertgroep Duurzaamheid. Hem bevragen we over duurzame ambities, maar ook over de dagelijkse praktijk. Vragen worden voorzien van duurzame antwoorden...
oppervlaktewater, sturen we ook nadrukkelijk op elektriciteitsverbruik. Daarnaast besparen we uiteraard ook in onze bedrijfsvoering door iets als ‘het nieuwe rijden’ te promoten, met zuinige auto’s te rijden en steeds meer aan teleconferencing te doen, in plaats van in de auto stappen. Dat zijn kleinere dingen, maar ook die dragen bij.
6. Is water uit de grond halen überhaupt duurzaam? Raakt dat niet op? Het oerwater dat we oppompen, wordt aangevuld door de regen die valt. We zorgen er voor dat nooit meer opgepompt wordt, dan wordt aangevuld en bewaken dat nauwkeurig. Dat is naar de toekomst toe belangrijk als blijkt dat de neerslag steeds meer valt in heftige buien waardoor er minder water doorsijpelt naar de diepe lagen.
7. WML is met 800 hectare eigen grond ook groot grondbezitter. Hoe groen is die grond? Heel groen. De grond die we bezitten, hebben we in bezit om zo onze waterwinning te beschermen. We verpachten een deel van deze grond aan boeren, maar stellen daarbij strikte eisen aan zowel de bemesting als het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Dat betekent in de praktijk dat op zeker 80% van deze gronden volledig biologisch gewerkt wordt.
8. Mogen we daarmee concluderen dat WMLwater duurzaam is? In ieder geval: zo duurzaam als we kunnen. Schoon water blijft energie kosten. Bedenk ondertussen goed dat dit slechts een fractie is van de energie die nodig is om water te verwarmen. 100 liter koud water gebruiken is nog steeds veel duurzamer dan 1 liter kokend heet water. Door bijvoorbeeld thuis wat minder heet en minder lang te douchen, kun je zelf ook een bijdrage aan duurzamer watergebruik leveren. >
Het Afdelingshoofd Onderzoek van WML, Rob Beckers (56), is de komende anderhalf jaar te vinden in het Afrikaanse Malawi. In samenwerking met Vitens Evides International, DHV en Simavi werkt WML daar vier jaar aan de verbetering van de watervoorziening in de twee grootste steden. Rob Beckers kunnen we nu vinden in de hoofdstad Lilongwe waar hij het lokale drinkwaterbedrijf als ‘resident-projectmanager’ ondersteunt. Een man met een missie. Wij spraken hem, terwijl hij de koffers voor vertrek aan het pakken was.
Kids worden waterwijs Per jaar ontvangt WML zo’n 3.500 leerlingen van groep 8 van de Limburgse basisscholen in het Watercentrum in Heel. Voorafgaand aan het bezoek hebben de leerlingen zich al voorbereid met behulp van een op maat gemaakt lespakket. Hoogtepunt van de excursie is de reis met de Wommel-Waterbus; een speciaal voor dat doel uitgedoste ‘American Schoolbus’. Het programma wordt steevast hoog gewaardeerd. De bedoeling van het educatieprogramma is om jongeren kennis te laten maken met de wereld achter de kraan en met de wereld-waterproblematiek. Ze leren, dat de beschikbaarheid van water niet vanzelfsprekend is en dat het goed is om bewust om te gaan met drinkwater. WML ziet in educatie van de jeugd een belangrijke investering in de toekomst.
Wat ga je daar aantreffen? Malawi heeft 14 miljoen inwoners en vijf waterbedrijven. Het project waar wij als WML in participeren moet leiden tot een betaalbare, duurzame en betrouwbare drinkwatervoorziening voor 1,5 miljoen inwoners van de twee grote steden en nog eens 700.000 mensen daarbuiten. Van 2009 tot 2013 investeren de EU en de Europese Investeringsbank 4 miljoen euro in het waterproject dat samen met de lokale waterbedrijven wordt uitgevoerd.
Wat is jullie opdracht daar? Onze opdracht is maar liefst vijfledig. De meest voor de hand liggende opdracht is het renoveren en up-to-date maken van de bestaande installaties van de waterbedrijven. Op zich ligt er redelijke infrastructuur, maar
11
WML heeft er voor gekozen in plaats van zand uit Australië, marmer uit Italië te gebruiken. Dat zorgt ervoor dat de milieubelasting voor het vervoer drastisch daalt en dat de reststof straks uit 100% kalk bestaat. Voor dit zuivere kalk bestaan goede toepassingsmogelijkheden in zowel de glasals de papierindustrie. Met deze ontwikkeling loopt WML voorop in de wereld. Inmiddels is een eerste proef succesvol afgerond en wordt gewerkt aan de brede toepassing later dit jaar.
WML werkt aan water in Malawi
mei 2012 /
Met korrels marmer, bekend van de standbeelden, zet WML een nieuwe stap in de richting van optimale duurzaamheid. De onthardingsreactoren zijn tot op heden gevuld met een speciaal soort zwaar Australisch zand. Het kalk uit het aangevoerde water zet zich op de oppervlakte van dit zand af, waarna de zandkorrels omhuld met kalk na enige tijd worden afgetapt. Op het gebied van duurzaamheid is hier op twee fronten winst te behalen: door het restproduct hoogwaardiger te maken en door de basisgrondstof dichter bij huis te vinden. Dat gaat nu gebeuren.
land heeft geen delfstoffen, geen zeehaven en de bevolking heeft een bijzonder laag opleidingsniveau. Dat alles maakt de economische situatie dramatisch. Daaroverheen is de Aidsepidemie gekomen, die een belangrijk deel van de economisch productieve middengeneratie heeft weggevaagd. Gelukkig zijn er ook positieve zaken te melden. Zo zijn er met enig succes pogingen gedaan om Malawi als toeristische bestemming op de kaart te zetten, waarbij met name de uitzonderlijke vogelpopulatie, het Malawi-meer en de ongerepte safarigebieden speerpunten zijn. Hulpverleners werken ondertussen aan duurzame hulp. Daarbij gaat het om voedsel, educatie, gezondheidszorg én water!
10 /
Een standbeeld voor duurzaamheid
Schoon drinkwater voor Afrika
Malawi is een van de armste landen ter wereld. Het
het probleem is dat er geen geld en te weinig organisatie is om de boel draaiende te houden. We hebben ons ten doel gesteld om in de wijken waar geen leidingnet ligt, dan heb je het over de gebieden met de laagste inkomens, 400 waterkiosken te bouwen waar mensen water kunnen halen. Vergelijk het met de dorpspomp van vroeger.
Dat is heel tastbare en directe hulp. Maar hoe houd je die watervoorziening langjarig in de lucht? Dat zijn punt 3 tot en met 5 van onze missie. We kijken samen met het lokale bedrijf hoe we de processen kunnen verbeteren. Dan kun je denken aan zaken als HR en Communicatie. Maar ook aan het terugbrengen van het zogenoemde lekverlies. Op dit moment wordt 40 á 50% van de afzet niet betaald. Het lekverlies wordt veroorzaakt door lekkende leidingen, maar ook door wat ze daar ‘never connected connections’ noemen: de illegale aansluitingen. Daarnaast is de continuïteit van levering ook een issue. Die wordt nu niet gemeten. Als een voorraadreservoir leeg is, dan gaat het water simpelweg op rantsoen. Dat is niet alleen een probleem voor de inwoners van de snel groeiende steden, maar ook voor de techniek in het bedrijf. Te veel lucht in de leidingen leidt tot te hoge snelheden en drukken en tot extra breuken in het systeem. Last but not least helpen we met het in evenwicht brengen van uitgaven en inkomsten.
Je doel is daarmee duidelijk. Maar wat is je drijfveer? Ik was al eerder in Malawi voor korte missies. Toen heb ik de vriendelijkheid en warmte van de mensen ervaren. Qua natuur is het een prachtig land en ik heb me er nog nooit bedreigd gevoeld. Malawi is wat mij betreft met recht The warm hart of Africa. Het land kampt echter met grote problemen, zoals geldontwaarding en een president die het land steeds autocratischer bestuurt. Onze cultuur kun je niet opleggen aan deze mensen. Mijn uitdaging zit erin echt contact te maken en op hun manier samen te werken aan verbetering. Toen ik de kans kreeg van WML om langer te werken aan die missie, had ik niet heel veel bedenktijd nodig.
Op de Wereld Tuinbouw Expo Floriade mag ook WML niet ontbreken. Juist omdat water in de tuinbouw, en overal daarbuiten, een enorme rol heeft, vinden we op de Floriade dan ook een interactief waterpaviljoen. In het waterpaviljoen en op het waterplein krijgt het thema vitaal water vorm. In een interactieve presentatie met de titel ‘The story of water’ kunnen kinderen en volwassenen kennismaken met de verschillende aspecten van water: de hele waterketen is hier immers in beeld gebracht. Een paar dagen na de officiële opening van de Floriade door koningin Beatrix werd ook het waterpaviljoen onder zeer ruime belangstelling geopend door Deltacommissaris Wim Kuijken.
Gebalanceerd
Opening
Bewustwording
Het waterpaviljoen op de Floriade is gerealiseerd door Waterschap Peel en Maasvallei, Waterschap Roer en Overmaas, Waterschapsbedrijf Limburg en natuurlijk Waterleiding Maatschappij Limburg. De Limburgse waterpartners laten hier zien hoe belangrijk schoon (drink)water is. Het thema water wordt in het paviljoen ingestoken vanuit de invalshoek water als bron van leven en de oneindige watercyclus, en dat beelden we uit door het belang, bewustzijn en behoefte zichtbaar te maken in de wereld. In het waterpaviljoen zien de bezoekers dat gebalanceerd omgaan met de beperkte beschikbaarheid van bodem en water essentieel is.
Op dinsdag 10 april was de officiële opening van het waterpaviljoen in de Floriade. ‘s Ochtends luisterden 150 genodigden naar presentaties van Toine Gresel, voorzitter van Waterschap Peel en Maasvallei en Deltacommissaris Wim Kuijken. Daarna volgde de officiële opening in het Waterpaviljoen. De genodigden zagen hoe een schoolklas van 40 kinderen vanuit hun rugzakje water in de tentoonstelling lieten vloeien waarna jeugddijkgraaf Sharona Boonman van Waterschap Peel en Maasvallei en jeugddijkgraaf Sterre Spee van Waterschap Roer en Overmaas samen met Deltacommissaris Wim Kuijken het paviljoen officieel openden. De Deltacommissaris benadrukte daarbij dat er hard moet worden gewerkt aan het op peil houden van de zoetwatervoorziening en waterveiligheid: “Veiligheid en waterbeschikbaarheid lijken vanzelfsprekend, maar zijn dat zeker niet,” was zijn boodschap. “Er is altijd werk aan de Delta.”
Onmiddellijk daarna zagen we hoe het paviljoen volstroomde met belangstellenden. Zij zagen in de tentoonstelling hoe het mogelijk is om zelf energie met water te maken en ontdekten onder meer voor hoeveel procent het eigen lichaam uit water bestaat. Daarnaast maakt de bezoeker kennis met innovatieve maatregelen die bijdragen aan duurzamer watergebruik. Met de waterfootprint-methodiek wordt het watergebruik op lokaal niveau inzichtelijk gemaakt. Ria Doedel, directeur van Waterleiding Maatschappij Limburg: “We rekenen erop dat het waterpaviljoen gaat leiden tot meer bewustwording rond water. De Limburgse waterpartners willen laten zien hoe belangrijk schoon drinkwater is.”
Aantrekkelijk Het totale waterpaviljoen bestaat uit 1000 m2, waarvan 400 m2 is ingericht als binnententoonstelling. Voor het waterpaviljoen vinden we daarnaast een aantrekkelijk waterplein met speelelementen. Het geheel laat niet alleen zien hoe belangrijk water is voor Limburg en voor de tuinbouw, maar laat ook zien dat voldoende schoon water het resultaat is van een gezamenlijke inspanning. Juist daarom is WML trots hier samen met de drie andere Limburgse waterpartners te staan. Daarnaast zorgde uiteraard ook de sterke verbondenheid van WML met Limburg en de Limburgers ervoor dat WML, nu de Floriade voor het eerst buiten de Randstad georganiseerd wordt, niet op dit Limburgs evenement wilde ontbreken.
Wilt u het waterpaviljoen met eigen ogen zien, dan zijn de openingstijden van belang. De Floriade is open tot 7 oktober 2012. De Floriade is dagelijks van 10.00 tot 19.00 uur geopend. Van 21 juni t/m 2 september is de tentoonstelling zelfs tot 20.00 uur open.
Aqua for All
mei 2012 /
De 40 leerlingen die het paviljoen mede openden hadden rugzakjes met water bij zich. Dat symboliseerde iets. Eerder hebben deze leerlingen uit groep 7 en 8, samen met vele duizenden leeftijdsgenootjes, een sponsorloop gedaan van 6 kilometer waarbij zij 6 liter water op de rug droegen. Ze hebben zo ervaren wat leeftijdgenootjes in ontwikkelingslanden moeten doen om aan drinkwater te komen: gemiddeld 6 kilometer wandelen met 6 liter water. Met de opbrengst steunen zij projecten in ontwikkelingslanden om de (drink)water– en sanitatievoorzieningen te verbeteren. WML is partner van de Stichting Aqua for All dat deze projecten in ontwikkelingslanden opzet.
Floriade 2012 in Venlo brengt
13
12 /
Water in beeld
Wat weten we • Voor de productie van 1 katoenen spijkerbroek is 7.380 liter water nodig. • Voor de productie van 1 glas bier is 75 liter water nodig. • Voor de productie van 1 glas wijn is 120 liter water nodig. • Voor de productie van 1 hamburger is 2.400 liter water nodig.
Glyfosaat weren uit Maaswater
spoelt u maar
Aanpak bij de bron beste remedie
• Cock Mudde
Het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat, dat we onder andere in Roundup aantreffen, kan zeer schadelijk zijn voor mens en milieu. Het middel behoort al vijftien jaar tot de belangrijkste probleemstoffen voor de bereiding van drinkwater uit Maaswater. WML en RIWA-Maas roepen bedrijven en consumenten op om het middel niet meer te gebruiken.
Sinds 1 mei is Cock Mudde de nieuwe directeur van Evilim. Hij volgt daar Joep Geurts op. De missie blijft dezelfde: bedrijven met een verbruik van meer dan pakweg 50.000 m3 doordachte maatwerkoplossingen bieden voor hun water. Soms door een mindere kwaliteit te bieden dan het reguliere drinkwater (denk aan water voor koeling), soms door water te hergebruiken en soms ook door juist een nog betere kwaliteit te bieden, zoals het demi-water voor Argos Medical. Mudde merkt dat hij voor praktisch elk bedrijf waar hij aan tafel schuift een economisch interessante oplossing kan bieden. Ook doordat Evilim de benodigde investeringen voor haar rekening kan nemen en deze opvoert als exploitatiekosten, blijkt Evilim voor veel bedrijven een meer dan interessante optie. Lees meer op www.evilim.nl.
Dweilen
Alternatieven
Mede door internationaal onderzoek en samenwerking komt glyfosaat steeds minder voor in het oppervlaktewater, zoals de Maas. Desondanks kampen drinkwaterbedrijven die drinkwater uit Maaswater maken, nog té vaak met te hoge concentraties van de stof (131 maal in de laatste vijf jaar). Problemen voor de uiteindelijke drinkwaterkwaliteit levert dat nog niet op, maar het zorgt wel voor hoge kosten (metingen, stoppen inname en extra zuivering).
Er zijn voldoende alternatieven voor chemische onkruidbestrijding. Die zijn alleen vaak arbeidsintensiever en soms duurder. Mogelijke alternatieven voor glyfosaat zijn branders, een onkruidborstel of borstelmachine, heet water of stoom, schoffelen, gebruik van een bosmaaier of roterende onkruidfrees. Het gebruik van chemische bestrijders op verharde oppervlakken is al niet meer toegestaan voor particulieren. Een verbod voor zakelijke gebruikers, zoals gemeenten en groenbedrijven, zit er aan te komen.
Het terugdringen van glyfosaatgebruik is dé remedie om die kosten te voorkomen en draagt bij aan de beste kwaliteit grondstof voor de bereiding van drinkwater. Preventie dus in plaats van extra maatregelen achteraf. In watertermen: de kraan dicht draaien alvorens te gaan dweilen.
15
>
14 /
• Leo Biemans
Een nieuw gezicht
mei 2012 /
Naam Leo Biemans. Beroep? Facility en equipment manager bij Argus Imaging; voormalige dochter van Philips Medical Systems. Iets medisch dus? Inderdaad; ons bedrijf maakt röntgenbeeldversterkers die we terugvinden in röntgenapparaten. Waar? Heerlen. Wat doet water in een röntgenapparaat? Helemaal niets natuurlijk. We gebruiken water om de componenten van onze versterkers te spoelen. Gewoon met water? Nou niet helemaal gewoon. We gebruiken gedemineraliseerd water omdat dat geen mineraalresten achterlaat. Is dat hetzelfde als gedestilleerd water? Nee, het is water zonder de zouten die daar normaal in minimale hoeveelheden in zitten. Gedestilleerd water is nog weer zuiverder. Waar komt dat demi-water vandaan? Dat maakten we eerst zelf uit kraanwater. Nu hebben we dat uitbesteed. Aan WML? Nou, om precies te zijn aan Evilim. WML heeft in 2010 samen met Evides een nieuw bedrijf opgericht: Evilim. Evilim levert industriewater, volledig toegesneden op de wens van de klant. Van ons dus. Waarom is het nu uitbesteed? Het demi-water dat we maakten was van goede kwaliteit, maar ons systeem vertoonde nukken. Een of twee keer per jaar zaten we zonder demi-water. Hoe erg is dat? Heel erg. Zonder water ligt ons proces onmiddellijk stil. En nu? Nu loopt het vlekkeloos. Er waren eerst wat aanloopproblemen, maar die zijn goed opgelost. Evilim luistert goed naar de klant en komt direct in actie als er iets is. Tevreden dus? Heel tevreden; we zijn van een zorg verlost.
Motie Grashoff De motie van Rik Grashoff van GroenLinks, met daarin het pleidooi om bijvoorbeeld Roundup te verbieden als onkruidbestrijder (buiten de landbouw), is vorig jaar aangenomen, maar nog niet ten uitvoer gebracht. Dit wordt uitge-
werkt in het komende Nationaal Actieplan Gewasbescherming. U hoeft echter zelf nergens op te wachten: neem uw verantwoordelijkheid en gebruik geen middelen die glyfosaat bevatten.
WML en RIWA-Maas Het Limburgse drinkwater wordt voor het overgrote deel gemaakt van diep en goed beschermd grondwater. Het aandeel Maaswater is ongeveer een derde. Op de Midden-Limburgse locaties Roosteren en Beegden gebruikt WML Maaswater. Via een zestal zuiveringsstappen maken we betrouwbaar water dat aan de strenge normen uit de Drinkwaterwet voldoet. RIWA-Maas is een internationaal samenwerkingsverband van drinkwaterbedrijven die Maaswater gebruiken als grondstof. RIWA-Maas waakt over de kwaliteit van het Maaswater, drinkwaterbron voor 6 miljoen mensen in Nederland en België.
over water 26 milliliter Er gaat niet meer dan 26 ml water in een goede espresso, leren we van Harold Tillie van CasaBarista uit Eijsden. Maar de kwaliteit van dat water is wél van groot belang. Want naast een goede machine, goede bonen en het vakmanschap van de barista, bepaalt de kwaliteit van het water de smaak en structuur van een espresso. Harold gebruikt Limburgs kraanwater, waar hij met een filtertje in de machine nog wat extra kalk uit haalt. Niet alles, want de kalk is essentieel voor de vorming van een mooi crema op de koffie. Als deze barista ons een perfect kopje wil laten proeven blijkt er al gauw meer dan die 26 ml nodig: eerst laat hij met veel water de kop van de machine doorspoelen om deze wat af te koelen en dan wordt ook het kleine kopje met heet water voorverwarmd. Een imposant waterballet dat eindigt met een
16 /
mei 2012 /
perfecte espresso.
