Watersport in Fryslân. Tips voor varen op het Friese water

2014

Watersport in Fryslân Tips voor varen op het Friese water

Inhoudsopgave Werken aan de waterwegen

2

3

1. Regels en veiligheid Bruggen en sluizen Verkeers- en gedragsregels op het water Prinses Margrietkanaal Verkeersborden Brugseinen Afmeren en aanleggen De Marrekrite MarBoei: vast en vrij Samen werken aan veiligheid Noodsituatie? Wees voorbereid en blijf koel! Werk aan het Van Harinxmakanaal

4 5 6 8 9 10 11 12 13 14 16 17

2. Vissen en zwemmen Sportvissen in Fryslân Veilig zwemmen in open water Zwemwaterlocaties

18 19 20 22

3. Het Friese Merenproject Gastvrij en aantrekkelijk Zeven prachtige vaarroutes door Fryslân Beleef de stilte met elektrisch varen U bent toch geen lozer? Trailerhellingen Sloepenroute Wurdumer Feart Sluis Stavoren en sluis Workum Erecode voor Friese meren

24 25 26 28 30 30 32 33 34

Belangrijke telefoonnummers en colofon

35

Wolkom! Welkom!

Werken aan de waterwegen Wolkom yn Fryslân. De waterrijke provincie die het u als watersporter zo aangenaam mogelijk wil maken. Daarvoor werken we in 2014 volop aan de waterwegen. Bij het Van Harinxmakanaal vervangen we vier bruggen door aquaducten. In Franeker komt een nieuwe brug, in Dronrijp een gerenoveerde. We nemen de nieuwe sluis in Stavoren in gebruik. De sloepenroute in de Wurdumerfeart verbeteren we. Al die werkzaamheden kunnen voor overlast zorgen, maar dat is tijdelijk. Het resulteert in betere vaarverbindingen, en die zijn blijvend. Het vergroot uw vaargebied. Het afgelopen jaar is de Elfstedenvaarroute voltooid en de Turfroute opgeknapt. Uit de provinciale pot Wurkje foar Fryslân is extra geld beschikbaar voor het verbeteren van toeristische voorzieningen. Zo stimuleren we het toerisme en de werkgelegenheid. We blijven het gebruik van elektrisch aangedreven boten stimuleren, zodat u nog meer ongestoord kunt genieten van de Friese natuur. Want genieten kunt u naar hartenlust. Fryslân is niet voor niets de mooiste provincie van Nederland. Via deze gratis watersportbrochure voorzien we u van alle informatie. De gegevens zijn ook via www.fryslan.nl/watersport en de Watersport-app te bekijken. Op uw smartphone (of tablet) kunt u zo de laatste brugtijden, stremmingen en informatie over kwaliteit van het zwemwater bekijken. Met die informatie kunt u optimaal genieten van varen in Fryslân. Veel plezier op het Friese water. Oant sjen!

J.A. Jorritsma, Commissaris van de Koning in de provincie Fryslân

3

1

Regels en veiligheid

4

Brêgen en sluzen Bruggen en sluizen

Bruggen en sluizen Van 1 april tot 1 november zijn de bedieningstijden van bruggen en sluizen in Fryslân dagelijks:

9.00 - 12.00 uur

13.00 - 16.15 uur

17.15 - 19.00 uur*

* juni, juli, augustus tot 20.00 uur

Van 1 november tot 1 april van ma t/m za: op afroep tussen 9.00 en 17.00 uur. Afroepnummer: 058-292 5888. Kijk voor een volledig overzicht van de bedieningstijden op www.fryslan.nl/bedieningstijden of in de Watersport-app. Prinses Margrietkanaal De bedieningstijden voor het Prinses Margrietkanaal vindt u op www.vaarweginformatie.nl.

Wat te doen bij brug of sluis? • Vaar zo ver mogelijk in de richting van de brug of sluis. • Als het druk is op de weg worden de boten verzameld en moet u even wachten. • Sluit achteraan bij wachtende boten voor bruggen en sluizen en wacht uw beurt af. • Wanneer de lichten groen en rood geven, kunt u in de richting van de brug varen. Dit is het teken dat de brug spoedig open gaat. • Vaar bij een geopende brug vlot door. • Strijk bij drukke bruggen zo mogelijk de zeilen en mast. • Volg de aanwijzingen van de brug- en sluiswachters op. • In juli en augustus helpen stewards bij de Johan Frisosluis in Stavoren met het aan- en afmeren. • Is bij een wachtplaats het bord B.5 geplaatst, dan bent u verplicht voor dit bord te wachten. Ook als u niet wilt doorvaren, houdt u de doorvaart vrij.

5

Verkeers- en gedragsregels op het water Elk jaar komen veel toeristen naar Fryslân om te genieten van ons prachtige watersportgebied. Tijdens de seizoensdrukte op het water is het noodzakelijk dat iedereen rekening met elkaar houdt. Net zoals in het verkeer op de weg gelden er ook verkeersregels op het water. • • • • • •

• • •

Verander niet plotseling van koers. Zorg dat u rondom goed zicht heeft en kijk regelmatig achterom. Voer tijdig de juiste navigatieverlichting. Anker niet bij bruggen, sluizen, werkschepen met uitstaande ankers en in het midden van een vaarwater. Voorkom laveren op drukke vaarroutes en houd het midden vrij voor grote schepen. Blijf uit de buurt van visnetten. Deze zijn gemarkeerd met vlaggetjes of een bord met een rood/witte ruit. Passeer de visnetten altijd aan de witte kant van het bord. Bewaar de rust in de natuur- en woongebieden. Zwemmen in de vaargeul, bij bruggen, sluizen en wachtplaatsen is niet toegestaan. Een vaarbewijs is verplicht voor het besturen van snelle motorboten. Dit zijn alle boten die sneller kunnen varen dan 20 km/u. De vaarbewijsplicht geldt ook voor niet-snelvarende boten die langer zijn dan 15 meter.

Wie heeft voorrang? • Kleine schepen (korter dan 20 meter) moeten voorrang verlenen aan grote schepen, passagiersschepen, veerponten en sleepboten. • Een klein schip mag bij het vertrekken medewerking vragen van een ander klein schip. • Hoofdvaarwater gaat voor nevenvaarwater. Schepen die stuurboordswal (rechts) houden in het hoofdvaarwater hebben voorrang op andere schepen, ongeacht de lengte en grootte.

6

Skipfeart Scheepvaart

Snelheid • Denk om uw vaarsnelheid en die van de overige scheepvaart. Een vrachtschip vaart soms sneller dan u verwacht. • Voor de meeste wateren in Fryslân geldt een maximum vaarsnelheid van 6 of 9 km/u. • In havens en in de bebouwde kom geldt een maximumsnelheid van 6 km/u. • Op het Van Harinxmakanaal, het Prinses Margrietkanaal en het Johan Frisokanaal geldt een maximumsnelheid van 12,5 km/u. • Snelvaren mag in Fryslân alleen in vier speciale snelvaargebieden. Kijk voor de gebieden en regels op www.fryslan.nl/snelvaren.

Minimumleeftijd besturen boot • • • •

Snelle motorboot: 18 jaar (vaarbewijs). Motorboot, groot schip en zeilboot langer dan 7 meter: 16 jaar. Motorboot korter dan 7 meter die niet sneller kan dan 13 km/u: 12 jaar. Zeilbootjes korter dan 7 meter en kleine roeibootjes: geen minimumleeftijd.

Uitgebreide informatie over de vaarregels staat in het Binnenvaartpolitiereglement, te vinden op wetten.overheid.nl en in de Vaarwegenverordening Friesland: www.fryslan.nl/vaarwegenverordening. Kijk voor de regels op het Prinses Margrietkanaal op www.vaarweginformatie.nl en www.rijkswaterstaat.nl.

7

Prinses Margrietkanaal Op het drukke Prinses Margrietkanaal gelden aanvullende vaarregels. • • • • •

Uw boot moet voorzien zijn van een motor. De (buitenboord)motor moet altijd stand-by zijn. Uw boot moet minimaal 6 km/u kunnen varen met een motor. Stuurboordswal houden is verplicht. Maak op de Kûfurd en de Grutte Brekken gebruik van de recreatiegeul(en). • Ga niet laveren en blijf niet kruisen voor een brug. U mag de vaargeul wel oversteken via de kortste en veiligste route (in een rechte lijn). • Behalve op aangewezen ligplaatsen is het langs de hele vaarweg niet toegestaan aan te leggen (ankeren en meren), tenzij u ontheffing van de vaarwegbeheerder heeft. • Alle andere verkeersregels zijn onverminderd van kracht.

Voor uw eigen veiligheid • Een vrachtschip heeft een veel langere stopweg dan een pleziervaartuig. • Een leeg vrachtschip heeft een grote dode hoek. Als u de schipper in de stuurhut niet meer kunt zien, kan hij u ook niet zien. • Grote schepen hebben meer ruimte nodig. Houd dus het midden van de vaarweg vrij. Kijk voor meer tips op www.varendoejesamen.nl. Rijkswaterstaat nieuwe beheerder Het Prinses Margrietkanaal (Fryslân), het Van Starkenborghkanaal en het Eemskanaal (Groningen), tezamen de ‘hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl’ zijn vanaf 1 januari 2014 in beheer en eigendom van het Rijk. Rijkswaterstaat is vanaf die datum bevoegd gezag en houdt toezicht. Rijkswaterstaat ondersteunt het scheepvaartverkeer en zorgt voor een vlotte en veilige doorvaart. De komende jaren blijven Rijkswaterstaat en de provincies Fryslân en Groningen nauw samenwerken aan de verbetering van deze hoofdvaarweg. Kijk voor meer informatie over de nieuwe beheersituatie van de vaarweg op www.rijkswaterstaat.nl.

8

Hâld de midden frij Houd het midden vrij

Verkeersborden Langs de vaarweg staan borden met verkeerstekens die aangeven wat wel en niet mag. Hieronder staan de belangrijkste borden op een rijtje.

VERPLIcHTING DE VAARSNELHEID

VERPLIcHTING VóóR HET BORD

TE BEPERKEN, ZOALS AANGEGEVEN

STIL TE HOUDEN ONDER

IN KM/U

BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN

VERBODEN HINDERLIJKE

VERPLIcHTING BIJZONDER

WATERBEWEGING TE

OP TE LETTEN

VEROORZAKEN

VERPLIcHTING DE STUURBOORDS-

BEPERKTE DOORVAARTHOOGTE

ZIJDE VAN HET VAARWATER TE

IN METERS

HOUDEN IN-, UIT- OF DOORVAREN VERBODEN TE ANKEREN

VERBODEN

EN AF TE MEREN

ONTMOETEN EN VERBODEN VOOR ZEILScHEPEN

VOORBIJLOPEN VERBODEN

MARIFOONKANAAL VOOR NAUTIScHE INFORMATIE,

WAcHTPLAATS KLEINE ScHEPEN

BIJVOORBEELD KANAAL 18

9

Brugseinen De lichten bij bruggen zijn rood, groen en geel. Hiermee geeft de brugwachter seinen aan de scheepvaart. Dit zijn de belangrijkste brugseinen.

Doorvaart verboden

Doorvaart verboden, wordt aanstonds toegestaan

Doorvaart verboden, tenzij de doorvaartopening zo dicht is genaderd, dat stilhouden redelijkerwijs niet meer mogelijk is

Doorvaart gesloten brug toegestaan, tegenliggende vaart mogelijk

Doorvaart toegestaan

Doorvaart gesloten brug toegestaan, tegenliggende vaart verboden

10

Brêgewipper Brugwachter

Verboden doorvaartopening

Afmeren en aanleggen Maak gebruik van de vuilcontainers! Niet gebruiken voor chemisch afval.

Probeer bij het afmeren zoveel mogelijk aan te schuiven.

Gebruik de barbecue niet op steigers en banken.

Meer nooit af in het riet.

Aanleggen langer dan drie dagen op dezelfde plaats is niet toegestaan.

Ruim uw hondenen/of mensenuitwerpselen op!

Respecteer de (land-) eigendommen van boeren.

Vaar niet te snel. Hekgolven zijn erg hinderlijk voor afgemeerde boten en de oevers lijden hieronder.

Voorkom hinderlijke geluidsoverlast van bijv. radio/aggregaat.

Het kappen en snoeien van bomen en struiken is niet toegestaan.

Aanlegplaatsen graag netjes achterlaten!

Kampvuren en open vuren zijn niet toegestaan i.v.m. rookoverlast, wegspattende vonken en gevaar voor bos- en branden.

Kamperen mag bij een beperkt aantal ligplaatsen (zie Marrekritebord nabij/op aanlegsteiger).

Vaartuigen niet lange tijd onbemand achterlaten. Dat is alleen toegestaan in jachthavens of langs speciaal aangewezen oevers.

Honden aan de lijn.

11

De Marrekrite Gratis aanleggen midden in de natuur In Fryslân vindt u midden in de natuur, op de meest bijzondere plekjes meer dan 3.500 Marrekrite-aanlegplaatsen. Hier mag u maximaal drie dagen gratis blijven liggen en kunt u genieten van de Friese natuur. De Marrekrite onderhoudt en beheert deze vrije ligplaatsen, zorgt op heel veel plaatsen voor afvoer van recreatieafval, onderhoudt boeien en bakens in recreatievaarten en beheert andere recreatieve voorzieningen op en om het Friese water. De Marrekrite doet dit namens de provincie Fryslân en 19 gemeenten.

Marrekritewimpel Watersporters kunnen een Marrekritewimpel kopen. Een koper van de wimpel draagt hiermee direct bij aan het in stand houden van gratis aanlegplaatsen midden in de natuur van Fryslân. Daarnaast betaalt de Marrekrite de aanleg en het onderhoud van de steigers en andere voorzieningen grotendeels van de deelnemersbijdrage van de aangesloten gemeenten en de provincie. Kijk voor meer informatie over De Marrekrite of het kopen van een wimpel op www.marrekrite.nl.

12

Oanlisplak Aanlegplaats

MarBoei: vast en vrij De MarBoei is een boei van kunststof met een groot oog bovenop. Deze nieuwe Marrekrite-aanlegplekken vindt u net als onze andere aanlegplaatsen op de mooiste plekjes in Fryslân. Afmeren Het afmeren is eenvoudig. U hoeft maar één lijntje vast te maken. De wind houdt het schip automatisch weg van de boei. Omdat de boei van zacht kunststof is gemaakt, is het geen punt dat de boot de boei even aantikt bij het afmeren. Een handige schipper legt desnoods alleen aan, en dat binnen een minuut. Wegvaren Wegvaren kan heel gemakkelijk en zonder stress. Achter een MarBoei ligt het schip al met de kop in de wind, dus is het altijd klaar om weg te varen. Het enige dat u hoeft te doen, is de tros los te maken en het schip eventjes te laten ‘vallen’. Vervolgens vaart u gewoon weg. Privacy Aan iedere boei ligt één schip, waardoor u veel privacy heeft. Waar de boeien in groepjes bij elkaar liggen, ligt u nog steeds alleen, maar ook samen. De MarBoei houdt je vast, maar laat je ook vrij. In Fryslân liggen op dit moment 25 MarBoeien. Kijk voor een actueel overzicht op www.marrekrite.nl. 13

Samen werken aan veiligheid In de zomer kan het druk zijn in het Friese watersportgebied. Daarom moet iedereen rekening met elkaar en de omgeving houden. De samenwerkende diensten van de provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, Rijkswaterstaat, de politie en de gemeenten bewaken de veiligheid op en rond het water en de naleving van de regels.

Geluidsoverlast? Meld het! Aan de ene kant zijn er de toeristen die zich keurig gedragen en aan de andere kant de toeristen die, in het bijzonder tijdens de grote evenementen, het water op gaan om te feesten. Een klein deel van deze feestvierders wil nog wel eens (geluids)overlast veroorzaken. Heeft u hier veel last van? Geef uw melding dan door aan de havenmeester of de politie via 0900-8844. Bij aanhoudende (geluids)overlast en na een waarschuwing worden de veroorzakers de haven uitgestuurd en eventueel wordt geluidsapparatuur in beslag genomen. Aan de politie, bootverhuurders en havenmeesters in de hele provincie wordt doorgegeven welke boten en personen zijn weggestuurd, zodat het probleem niet in de volgende haven opnieuw ontstaat.

14

Stjoerboard Stuurboord

Voorkom diefstal van uw boot of buitenboordmotor Als booteigenaar kunt u zelf veel doen om de diefstal van uw buitenboordmotor of boot te voorkomen. De politie adviseert om uw buitenboordmotor met een buitenboordmotorslot te beveiligen. Daarnaast kunt u elektronische signalering aanleggen. Het merken en registreren maakt de opsporing van gestolen goederen eenvoudiger. Bent u toch slachtoffer geworden van diefstal van uw buitenboordmotor of andere watersportbenodigdheden? Doe dan altijd aangifte bij de politie met een overzicht van zoveel mogelijk kenmerken. Dit kunt u tijdens uw vakantie het gemakkelijkst doen via www.politie.nl. De politie vraagt u ten slotte om bij verdachte situaties direct 1-1-2 te bellen. Met een beschrijving van het misdrijf, de dader en de vluchtrichting kan de politie razendsnel in actie komen om de dader(s) te pakken!

Burgernet op het Water Aan Burgernet op het Water doen mensen mee die zich veel op of rondom het water bevinden, zoals toezichthouders, havenmeesters, opsporingsambtenaren, brugwachters en watersporters. Na een melding van bijvoorbeeld een vermist kind of een diefstal van een vaartuig, start de centralist van de meldkamer van de politie een Burgernetactie op. De deelnemers krijgen een bericht via de (mobiele) telefoon met het verzoek uit te kijken naar een duidelijk omschreven persoon of vaartuig. In de praktijk blijkt dat de pakkans van verdachten en het terugvinden van vermiste personen aanzienlijk toeneemt. Kijk voor meer informatie op www.burgernet.nl.

Schipper niet met drank Het is vakantie. Daar mag best op gedronken worden, maar als u nog gaat varen, drinkt u gewoon niet. U kruipt toch ook niet achter het stuur van uw auto met een slokje op? Het maximaal toegestane alcoholpromillage voor schippers is 0,5 promille, net als voor bestuurders op de weg. De maatregel geldt voor beroepsschippers én recreatievaarders. De politie houdt in het zomerseizoen regelmatig alcoholcontroles op de Friese wateren. De boetes zijn hoog. Meer informatie: www.politie.nl of volg ons op twitter: @toezichttewater.

15

Noodsituatie? Wees voorbereid en blijf koel! Water is een bron van koel (watersport)plezier. Maar helaas ook van risico’s. Zo kunt u te maken krijgen met aanvaringen, een motor die uitvalt, brand of een ontploffing. Zorg dat u de risico’s verkleint door goed voorbereid te zijn en het hoofd koel te houden in een noodsituatie. Hoe kunt u zich voorbereiden? Neem actuele vaarkaarten mee, houd het weerbericht in de gaten en wees altijd goed zichtbaar. Let op de dode hoek van de beroepsvaart en zet een duidelijke koers uit waarop andere schippers kunnen anticiperen. Als u een marifoon hebt, bent u verplicht deze uit te luisteren (kanaal 10). Op het IJsselmeer is dit kanaal 1 en op de Waddenzee kanaal 4. Als er toch iets misgaat, denk dan aan het volgende: • Blijf koel. • Bel 1-1-2. • Geef aan waar u bent: geef steigernummer, boeinummer of uw GPS-positie door. • Neem op het Prinses Margrietkanaal contact op met de centrale Meldpost IJsselmeergebied (0320-261111) en op het IJsselmeer of de Waddenzee met het Kustwachtcentrum of de vaarwegbeheerder. Of gebruik marifoonkanaal 16. Is een andere boot in nood? • Leg contact met de watersporter in nood. • Bied uw hulp aan. • Sla alarm als dat nog niet is gebeurd (marifoon, noodvuurwerk of telefoon). Wilt u weten wat u kunt doen in noodsituaties? Kijk dan ook eens op www.hoekoelblijfjij.nl en doe de Koelcheck.

16

Needsituaasje Noodsituatie

Werk aan het Van Harinxmakanaal Waar wegverkeer en scheepvaart elkaar kruisen, ontstaat oponthoud. Dat willen we verminderen. U hoeft straks minder vaak te wachten op en rond het Van Harinxmakanaal. Er komen vier aquaducten bij, vier bruggen verdwijnen en één brug wordt deels vernieuwd. U kunt in de toekomst beter doorvaren op het Van Harinxmakanaal. Aquaducten, bruggen en wegen Het werk aan de aquaducten in de Westelijke invalsweg in Leeuwarden (ter hoogte van de Zwettebrug) en De Haak om Leeuwarden (bij Ritsumasyl) is volop aan de gang. Begin januari is het werk aan de Drachtsterbrug in Leeuwarden gestart. Deze maakt plaats voor een aquaduct. Deze drie projecten vallen onder het programma Leeuwarden Vrij-Baan en de provincie Fryslân voert ze uit. Daarnaast is gestart met de voorbereidingen voor de N31 Traverse Harlingen, inclusief de aanleg van een aquaduct. De Stationsbrug in Franeker wordt vervangen door een nieuwe brug. De renovatie van de brug Dronrijp start in 2015. Op de hoogte blijven? Op de website www.vrij-baan.nl vindt u meer informatie over de werkzaamheden rond het Van Harinxmakanaal. U kunt zich ook aanmelden voor de digitale nieuwsbrief. Stuur daarvoor een e-mail naar [email protected]. U kunt ook bellen naar het provinciaal projectbureau Vrij-Baan, 058-2844040. 17

2 Vissen en zwemmen

18

Fiskangel Hengel

Sportvissen in Fryslân ‘Elts mei graach ris fiskje‘ Fryslân is bij uitstek een provincie waar u kunt sportvissen. Of u nu een doelgericht specialist, een actief wedstrijdvisser of een zeevisser bent, óf dat u vist uit pure liefhebberij; met ruim 17.000 hectare viswater biedt Fryslân volop ruimte voor elke vorm van hengelsport. Het spreekt voor zich dat ook het sportvissen aan regels is gebonden. Een vergunning is in alle omstandigheden verplicht. Als u al in het bezit bent van de VISpas, of voor jongeren de JeugdVISpas, voldoet u aan de voorwaarden voor de meeste wateren. Als u een kleine VISpas heeft, zijn uw vismogelijkheden aanzienlijk beperkter. Mocht u alleen in een korte periode willen sportvissen, omdat u bijvoorbeeld geniet van de welverdiende vakantie in Fryslân, dan kunt u een weekvergunning kopen. Deze weekvergunningen kunt u kopen bij de VVV’s en de hengelsportwinkels in Fryslân. De kosten zijn ongeveer 10 euro. Sportvisserij Fryslân is de overkoepelende hengelsportorganisatie voor de 33 Friese Hengelsportverenigingen, waarbij meer dan 33.000 sportvissers zijn aangesloten. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het kantoor in Grou: 0566-624455 of kijk op: www.visseninfriesland.nl.

19

Veilig zwemmen in open water Fryslân is een provincie met veel water. In de zomer wordt veel gezwommen in het Friese water. Voor uw veiligheid en gezondheid is het verstandig om te zwemmen in door de provincie aangewezen officieel zwemwater. Vanaf het zwemseizoen in 2014 houdt de Friese Uitvoeringsdienst Milieu en Omgeving (FUMO) de veiligheid en kwaliteit van de aangewezen zwemwateren in de gaten. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de waterbeheerders en de beheerders van de zwemlocaties. Op pagina 22 is een overzicht gemaakt van de zwemplaatsen in Fryslân en de aanwezige voorzieningen. Veiligheid De aangewezen zwemplekken worden gecontroleerd op veiligheid en waterkwaliteit. Zwemmen in open water blijft wel altijd op eigen risico. Er kunnen bijvoorbeeld glasscherven, puin of andere obstakels op de bodem liggen. Ook kunnen stromingen en voorbij varende schepen voor gevaar zorgen. Neem altijd uw eigen veiligheid in acht. Dit kunt u doen door: • het checken van de waterkwaliteit via www.zwemwater.nl of teletekstpagina 725; • vooraf te bellen met de zwemwatertelefoon (058-2925650); • niet alleen te gaan zwemmen; • niet te duiken in troebel of ondiep water; • zo weinig mogelijk water binnen te krijgen; • geen afval te laten slingeren; • u aan de regels te houden; • te letten op de informatie op de publieksborden bij de zwemlocaties. Waarschuwing, negatief zwemadvies of zwemverbod Tijdens het zwemseizoen (van mei tot oktober) nemen de waterschappen of Rijkswaterstaat ten minste één keer per maand een monster van het water. Dit monster wordt onderzocht op de aanwezigheid van ziekteverwekkende bacteriën. Meestal is het Friese zwemwater goed.

20

Yn ’t sintsje In het zonnetje

Maar toch kan het voorkomen dat de waterkwaliteit niet goed is. Mocht er iets aan de hand zijn, dan geven we een waarschuwing af. In ernstige gevallen geven we een negatief zwemadvies of wordt er een zwemverbod ingesteld. Wanneer u na het zwemmen in open water klachten krijgt, neem dan contact op met de huisarts of de GGD (088-2299222) en meld het via de zwemwatertelefoon. Botulisme Tijdens een warme zomer is de kans op botulisme (verhoogd) aanwezig. Botulisme is een vergiftiging waaraan vooral watervogels en vissen doodgaan. Wanneer u (veel) vissen en/of watervogels ziet drijven in het water, meld dit dan bij het waterschap via het milieualarmnummer 058-2122422. Blauwalgen Algen en wieren komen van nature voor in het water en vormen meestal geen risico. Maar soms zijn de blauwgroene of heldergroene drijflagen giftig. Zwemmen op plaatsen waar deze drijflagen voorkomen, wordt sterk afgeraden. Bij een vergiftiging door blauwalgen kunt u last krijgen van hoofdpijn, maag- en darmstoornissen, huiduitslag, oorpijn, oogirritaties of gezwollen lippen. Zwemmersjeuk Zwemmersjeuk wordt veroorzaakt door de larfjes van een parasiet. De larfjes leven gewoonlijk op watervogels, maar kunnen ook op de huid terechtkomen. Wanneer deze in aanraking komen met uw huid krijgt u rode jeukende bultjes, die meestal na enige dagen weer verdwijnen. Contact Voor meer informatie over waarschuwingen, adviezen en zwemverboden en/of klachten kunt u terecht op: www.zwemwater.nl, teletekstpagina 725 en bij de zwemwatertelefoon 058-2925650.

21

Zwemwaterlocaties

Stand van zaken op 1 december 2013. De zwemwaterlocaties voor 2014 vindt u op www.zwemwater.nl

Kitesurfgebieden Westerzeedijk (Harlingen) . . . . . . . .1 april Hoek van Bant (Dongeradeel) . . . . .1 juni Kornwerderzand . . . . . . . . . . . . . . . .1 mei It Soal (Workum) . . . . . . . . . .1 september Holle Poarte (Makkum) . . . . . . .1 oktober Strand Lemmer . . . . . . . . . . . . . .1 oktober

22

Blabberkoeltsje Zeer licht briesje

tot 1 september tot 1 oktober tot 1 oktober tot 1 juni tot 1 mei tot 1 mei

Hindeloopen tot aan badpaviljoen . . . . . . . . . gehele jaar Mirnser Klif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gehele jaar Stavoren bij de Potvis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gehele jaar Westzijde veerdam Nes (Ameland) . . . . . . . . . gehele jaar Groene Strand (Wadzijde West-Terschelling) . . gehele jaar

Noordzee 1. Badstrand Badhuis 2. Badstrand West aan Zee 2a. Midsland aan Zee 3. Badstrand Hoorn 3a. Badstrand Formerum 3b. Badstrand Oosterend 4. Badstrand Hollum 5. Badstrand Nes 6. Badstrand Buren 7. Badstrand Prins Bernhardweg

Oost-Vlieland Terschelling Terschelling Terschelling Terschelling Terschelling Ameland Ameland Ameland

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

Schiermonnikoog

♦

♦

♦

♦

♦

♦ ♦ ♦

♦ ♦

♦ ♦ ♦

♦ ♦

♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦

♦

♦

♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦

♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦

♦ ♦

♦ ♦

♦ ♦

Eilanden overig 8. Duinmeertje Hee 9. De Vleyen 10. Berkenplas

Hee Nes Schiermonnikoog

IJsselmeer 11. De Holle Poarte 12. It Soal 13. Badpaviljoen 14. Molkwerum 15. It Súderstrand 16. Mirnser Klif 17. De Hege Gerzen 18. Lemsterstrand

Makkum Workum Hindeloopen Molkwerum Stavoren Mirns Oudemirdum Lemmer

Fryslân, vaste land 19. Oostmahorn 20. Eeltsjemar 21. Harlingerstrand 22. Lytse Wielen 23. Grutte Wielen 24. Dagrecreatieterrein Klein Zwitserland (Sumar) 25. Eastermar 26. Zwemplaats Earnewâld 27. De Leien 28. Smeliester Sân 29. Pottenstrand 30. Terherne 31. Aldegeaster Brekken 32. Heeg 33. Indijk 34. Langwarder Wielen 35. Woudfennen 36. Nannewiid 38. De Kuilart 39. Elahuizen De Lange Hoek 40. Zwem- en surfcentrum Balk 41. De Ulesprong 42. Rohel 43. De Heide 44. canadameer 45. De Driesprong 46. Spokeplas 47. Skipsleat 48. De Swanneblom 49. De Vlinderslag

Oostmahorn Rinsumageast Harlingen Leeuwarden Leeuwarden Burgum Eastermar Earnewâld Rottevalle Smalle Ee Sneek Terherne Oudega Heeg Indijk Langweer Joure Oudehaske Galamadammen (Koudum) Elahuizen Balk Sint Nicolaasga Rohel Heerenveen Appelscha Langelille Noordwolde Joure Slappeterp Wolvega

♦

♦ ♦ ♦

♦

♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦

♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦

♦

♦ ♦ ♦ ♦

♦

23

3 Het Friese Merenproject

24

Boatsjelju Watersporters

Gastvrij en aantrekkelijk Het Friese Merenproject maakt werk van de watersport in Fryslân! Inmiddels is er op veel plaatsen al heel wat werk afgerond of in gang gezet. Dankzij nieuwe voorzieningen zijn watersportplaatsen nu gastvrijer en aantrekkelijker. Vaarroutes zijn op diepte gebracht en daarmee beter bevaarbaar. Bij dit alles is er uiteraard veel aandacht en respect voor de natuur. De komende jaren wil het project extra aandacht besteden aan de jeugd en zorgen voor een grotere beschikbaarheid van Wi-Fi voor toeristen. Alles om van Fryslân een prachtige topattractie te maken voor allerlei soorten watersporters. De provincie Fryslân werkt in Het Friese Merenproject samen met Friese gemeenten, Wetterskip Fryslân, Recreatieschap De Marrekrite, ondernemers en branche- en natuurorganisaties. Meer informatie: www.friesemeren.nl Volg ons ook op twitter: @FrieseMeren_nl

De Skipper Met De Skipper kunt u uw vaarvakantie of vaartocht in Noord-Nederland en Duitsland tot in de puntjes voorbereiden en beleven. Plan uw route en bepaal waar u langs vaart, welk museum u gaat bezoeken en ontdek wat er in de omgeving te doen is. De Skipper is beschikbaar via www.deskipper.eu.

25

Zeven prachtige vaarroutes door Fryslân Aquaductenroute: vrijheid blijheid Varen door het zuidwestelijk deel van de Friese meren is nog aantrekkelijker geworden. De bouw van vijf aquaducten geeft de watersporter ruim baan.

Elfstedenvaarroute: it giet oan! Sinds 2013 is de Elfstedenroute volledig bevaarbaar. Pleziervaartuigen met een diepgang van 1.30 meter en een kruiphoogte van maximaal 2.40 meter varen dan (grotendeels) over de schaatsroute. Let op: op sommige plaatsen is het vrij smal en op enkele stukken moet men even op elkaar wachten.

Middelseerûte: prachtige historie Tussen Leeuwarden en Sneek vaart u door een weids landschap met talloze terpen, hier en daar onderbroken door dijken. De historische Middelseerûte kronkelt langs het oude kweldergebied van de voormalige Middelsee.

Lits-Lauwersmeerroute: middenin de natuur Uitgestrekt, schilderachtig en heerlijk rustig. Uniek gelegen tussen twee nationale parken, met in het midden de Friese Wouden, waar oude dorpen en de natuur elkaar afwisselen. Het gebied is een mekka voor vogelliefhebbers.

Staandemastroute: de schoonheid van midden-Fryslân Van het levendige Leeuwarden naar het zuiden. Naar de rust van de weilanden en dorpen… en weer terug. Ook met een groot zeiljacht kunt u het drukke Prinses Margrietkanaal links laten liggen via de Staandemastroute.

Turfroute: het andere Fryslân Onverwacht mooi, de zuidoostelijke hoek van de provincie, met bossen, veenkoloniën en heidevelden. De Turfroute verbindt dit gebied met WestDrenthe en de kop van Overijssel. Onderweg passeert u vier prachtige Nationale Parken.

26

Ferjit it stjitkessen net Vergeet het stootkussen niet

Woudaaproute: neem de kinderen mee Met motor- of zeilboot op ontdekkingsreis langs de leukste watersportdorpen, maar dan wel met het hele gezin. Vaar naar het Kameleondorp in Terherne en stap in de wereld van Hielke en Sietse Klinkhamer en hun beroemde boot de Kameleon! Alle genoemde vaarroutes kunt u downloaden op www.friesemeren.nl. Voor meer vaartips: www.vareninfriesland.nl en www.beleeffriesland.nl

27

Beleef de stilte met elektrisch varen Elektrisch varen is schoon en fluisterstil. Je ‘hoort’ de rust en ruimte van de Friese meren en kunt volop genieten van de natuur. Dat maakt elektrisch varen een bijzondere ervaring. Het aantal oplaadpunten neemt snel toe. Steeds meer boten worden omgebouwd. Subsidie Het Friese Merenproject stelt subsidie beschikbaar voor de ombouw naar elektrische of hybride aandrijving en voor oplaadpunten. Daarnaast is er een nieuwe regeling voor de inbouw van lithium batterijen en de toepassing van zonnepanelen in boten. Proeftuin Als hét watersportgebied in Nederland is Fryslân een logische proeftuin voor elektrisch varen. Een behoorlijk aantal bedrijven investeert in

Oplaadpunten Kijk voor de exacte locaties op www.seff.nu.

28

Rêst en romte Rust en ruimte

innovatie en ontwikkeling van deze vaarwijze. De Friese jachtbouw wordt bovendien ondersteund in opleiding, normering en certificering op het gebied van elektrische aandrijving van schepen. De Stichting Elektrysk Farre Fryslân (SEFF), een samenwerkingsverband van onder andere provincie, kennisinstituten, ondernemers en natuurbeschermingsorganisaties, speelt hierbij een belangrijke rol. Electric-only Om watersporters een optimale Friese belevenis te bezorgen, wordt er gewerkt aan speciale electric-only vaarroutes. Deze routes zullen alleen toegankelijk zijn voor elektrische sloepen. In het najaar van 2014 starten de werkzaamheden voor de route Heeg - Oudega - Heeg. Meer informatie: www.fryslan.nl/schoonvaren, www.seff.nu en www.friesemeren.nl.

29

U bent toch geen lozer? Een verfrissende duik tijdens een warme zomerse dag. Om dit ook in de toekomst zorgeloos te kunnen blijven doen, moeten we er voor zorgen dat het oppervlaktewater schoon blijft. Als watersporter kunt u hier zelf aan bijdragen. Eenvoudig door uw toiletwater aan boord op te slaan en af te voeren bij speciale inzamelingspunten. Fryslân heeft nu al meer dan 100 vuilwaterinnamepunten. De kaart met alle vuilwaterstations is te vinden op www.friesemeren.nl  Natuur en Economie  Vuilwaterinzameling.

Trailerhellingen Kijk voor de meest actuele gegevens en precieze locaties op www.fryslan.nl/kaarten (recreatiekaart  meer  sportvissen  trailerhelling) of op www.visplanner.nl.

30

Kym Horizon

Vuilwaterstations

Trailerhellingen

31

Sloepenroute Wurdumer Feart De sloepenroute Wurdumer Feart is een traject tussen Wirdum en de Leeuwarder binnenstad. Langs de route zijn hogere of nieuwe bruggen gebouwd. De kades zijn verhoogd en de vaart is gebaggerd. Door deze werkzaamheden is de sloepenroute klaar voor de kleine recreatievaart. Omwonenden kunnen gemakkelijk het centrum binnenvaren om bijvoorbeeld even boodschappen te doen. De route heeft een doorvaarthoogte van -nu nog- 1.22 meter. De komende jaren breidt de sloepenroute zich uit vanuit Wirdum in de richting van Grou. Ook langs dit stuk komen hogere bruggen. Daarnaast wordt binnen enkele jaren de Aldlânsfeart, langs de Drachtsterweg, tussen het Van Harinxmakanaal en de Potmarge, klaar gemaakt als sloepenroute. Uiteindelijk zal de doorvaarthoogte op al die routes 1.50 meter zijn.

32

Mêst Mast

Sluis Stavoren en sluis Workum Fryslân is vanaf watersportseizoen 2014 nog beter bereikbaar over het water. De sluis in Workum is dan toegankelijk voor dieper stekende boten. Stavoren heeft in het voorjaar een duurzame tweede sluis. Johan Frisosluis Stavoren: de poort van Fryslân Naast de bestaande Johan Frisosluis in Stavoren komt nog een sluis. Deze ruime en duurzame tweede sluis maakt de stad tot dé poort van Fryslân. Lange wachttijden in het zomerseizoen voor watersporters behoren vanaf het vaarseizoen 2014 tot het verleden. De sluis wordt naar verwachting in mei/juni 2014 feestelijk geopend. Het laatste nieuws en de meest actuele planning is te vinden op: www.fryslan.nl/jfsluis. Workum verlaagt drempel voor watersporters Workum verlaagt de drempel voor watersporters. Letterlijk, want de drempel in sluis Workum maakt het op dit moment voor grotere schepen onmogelijk de stad binnen te varen. Vanaf 1 maart 2014 kunnen watersporters met dieper stekende boten, diepgang 1.90 meter, al varend van de stad genieten.

33

Erecode voor Friese meren Geniet en vaar bewust, gun vogels in de winter hun rust Watersporters opgelet! Vanaf 1 oktober 2013 is er een erecode voor de Friese meren van kracht. Hiermee vragen wij u om tussen 1 oktober en 1 april rustgebieden voor vogels niet in te varen. Dit geldt voor een gedeelte van de Snitser Mar, Wite Brekken en Swarte Brekken, Aldegeaster Brekken en Fluezen. Vaar deze rustgebieden niet in, ook niet als er geen vogels te zien zijn. In de winterperiode kunnen watervogels in deze gebieden rusten en naar voedsel zoeken. Het is belangrijk dat ze daarbij niet gestoord worden. De gebieden worden gemarkeerd met boeien. Kijk voor de ligging van de rustgebieden op www.fryslan.nl/slobber. Bijzonder natuurgebied Een belangrijk deel van de Friese meren is aangewezen als Natura 2000gebied: een natuurgebied van internationale waarde. In dit geval vooral vanwege de verschillende vogelsoorten. De provincie Fryslân wil kwetsbare gebieden beschermen zonder meteen het varen te verbieden. Daarom is samen met andere overheden, natuurorganisaties en de recreatiesector de erecode in het leven geroepen. De erecode is onderdeel van Het Friese Merenproject.

34

Oant sjen! Tot ziens!

Belangrijke telefoonnummers Algemeen alarmnummer GGD Fryslân centrale Meldpost IJsselmeergebied Informatielijn Rijkswaterstaat Milieualarmnummer (Water)Politie Provincie Fryslân (algemeen) Provincie Fryslân (brugbedieningstijden) Recreatieschap De Marrekrite Sportvisserij Fryslân Wetterskip Fryslân Zwemwatertelefoon

112 088 0320 0800 058 0900 058 058 058 0566 058 058

-

229 92 22 26 11 11 8002 212 24 22 8844 292 59 25 292 58 88 212 85 81 624 455 292 22 22 292 56 50

Colofon Redactie Afdeling communicatie provincie Fryslân Postbus 20120 8900 HM Leeuwarden [email protected]

Fotografie Klaas Pot, Piet van Lingen, Judith Porsius, Joh. de Vlugt, Sportvisserij Fryslân

Druk Rekladruk, Giekerk Oplage 11.200 exemplaren

Vormgeving Klaas Pot, provincie Fryslân

© provincie Fryslân 2014. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, gekopieerd of vermenigvuldigd op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de provincie Fryslân.

35

App voor watersporters Speciaal voor alle zeilers, vaarders en zwemmers in Fryslân is er de app Watersport. Hiermee heeft u altijd actuele informatie bij de hand over brugtijden en plekken waar u veilig kunt zwemmen. De app is gratis verkrijgbaar voor Apple en Android.

Watersport in Fryslân Tips voor varen op het Friese water.