Watersport in Fryslân. Tips voor het varen op het Friese water

Watersport in Fryslân Tips voor het varen op het Friese water

Inhoudsopgave Tige wolkom yn Fryslân 1. Regels en veiligheid Bedieningstijden bruggen en sluizen Verkeers- en gedragsregels op het water Prinses Margrietkanaal Betekenis verkeerstekens Marrekrite: gratis aanleggen midden in de natuur Afmeren en aanleggen Samen werken aan veiligheid op en rond het water In nood op het water Baggeren in Fryslân Hinder door bouw aquaducten Wereldse Wadden

4 5 6 8 9 10 11 12 14 15 16 17

2. Vissen en zwemmen Sportvissen in Fryslân: ‘Elts mei graach ris fiskje‘ Veilig zwemmen in open water Zwemwaterlocaties

18 19 20 22

3. Het Friese Merenproject Het Friese Merenproject Zes vaarroutes, zes keer anders Beleef de stilte met elektrisch varen Oplaadpunten Trailerhellingen Locaties vuilwaterstations Johan Frisosluis Stavoren: mooier, groener én sneller

24 25 26 28 29 30 30 32

Handige internetadressen en telefoonnummers

2

3

Wolkom! Welkom!

34

Tige wolkom yn Fryslân Varen in Fryslân is één groot feest. Het is genieten van het mooie vaarwater, de watersportplaatsen en het gezelschap aan boord. De verscheidenheid is groot, van Turfroute tot de Fluessen en de Waddenzee. We doen er als provincie ook alles aan om u daar optimaal van te laten profiteren. Vandaar onze inzet om via het Friese Merenproject drempels voor de pleziervaart weg te nemen. Meer aquaducten, meer vaarroutes op de juiste diepte, betere sluizen en aantrekkelijker voorzieningen. Want Fryslân is een plek met perspectief voor iedereen. Voor u als watersporter, maar ook voor nieuwe bewoners en ondernemers. Daarom willen we met onze regiomarketingcampagne Fan Fryslân laten zien waartoe Fryslân in staat is. Uiteraard kunt u alleen van het feest genieten als iedereen weet wat voor afspraken er gelden. De informatie daarover staat in deze watersportbrochure. U ziet waar u kunt zwemmen en vissen. U leest welke mooie vaarroutes Fryslân biedt. U vindt openingstijden van bruggen en sluizen, belangrijke telefoonnummers en websites. De watersportbrochure is ook op internet te vinden: www.fryslan.nl/watersport. Hoewel we als overheid steeds kritischer naar onze uitgaven moeten kijken, vinden we het van groot belang dat alle watersporters weten waar ze op laagdrempelige wijze de juiste informatie kunnen vinden. Vandaar dat we besloten hebben dat ook dit jaar deze brochure gratis te verkrijgen is. Ik wens u veel plezier op het Friese water. Oant sjen! J.A. Jorritsma, Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 3

1

Regels en veiligheid

4

Moaie wolkeloften Mooie wolkenluchten

Bedieningstijden bruggen en sluizen Van 31 maart tot 1 november zijn de bedieningstijden van bruggen en sluizen in Fryslân dagelijks:

9.00 - 12.00 uur

13.00 - 16.15 uur

17.15 - 19.00 uur*

* juni, juli, augustus tot 20.00 uur

Van 1 november tot 1 april van maandag t/m zaterdag: op afroep tussen 9.00 en 17.00 uur. Afroepnummer: 058-292 5888. Kijk voor een volledig overzicht van de bedieningstijden op www.fryslan.nl/bedieningstijden. Wat te doen bij brug of sluis? • Vaar zo ver mogelijk in de richting van de brug of sluis. • Als het druk is op de weg, worden de boten verzameld en moet u even wachten. • Sluit achteraan bij wachtende boten voor bruggen en sluizen en wacht uw beurt af. • Wanneer de lichten groen en rood geven, kunt u in de richting van de brug varen. Dit is het teken dat de brug spoedig open gaat. • Vaar bij een geopende brug vlot door. • Strijk bij drukke bruggen zo mogelijk de zeilen en mast. • Volg de aanwijzingen van de brug- en sluiswachters op. • In juli en augustus helpen stewards bij de Prinses Margrietsluis in Lemmer en de Johan Frisosluis in Stavoren met het aan- en afmeren. • Is bij een wachtplaats het bord B.5 geplaatst, dan bent u verplicht voor dit bord te wachten. Ook als u niet wilt doorvaren, houdt u de doorvaart vrij. Bruggen op afstand bediend Niet op elke brug zit een brugwachter. Een brugwachter bedient soms verschillende bruggen, ook op afstand. Dit doet hij met behulp van camera’s. Wordt een brug op afstand bediend, zorg dan dat u uw schip binnen het bereik van de camera’s afmeert. Zo kan de brugwachter zien of er schepen zijn die de brug willen passeren. 5

Verkeers- en gedragsregels op het water Elk jaar komen veel toeristen naar Fryslân om te genieten van ons prachtige watersportgebied. Tijdens de seizoensdrukte op het water, is het noodzakelijk dat iedereen rekening met elkaar houdt. Net zoals in het verkeer op de weg, gelden er ook verkeersregels op het water. • • • • • •

• • • •

•

6

Verander niet plotseling van koers. Zorg dat u rondom goed zicht heeft en kijk regelmatig achterom. Voer tijdig de juiste navigatieverlichting. Anker niet bij bruggen, sluizen, werkschepen met uitstaande ankers en in het midden van een vaarwater. Voorkom laveren op drukke vaarroutes en houd het midden vrij voor grote schepen. Blijf uit de buurt van visnetten. Deze worden meestal gemarkeerd door zwarte of gele vlaggetjes, of door een bord met een groen/ witte ruit, waarbij de groene kant de veilige passeerzijde aanduidt. Bewaar de rust in de natuur- en woongebieden. Beperk het overmatig geluid van radio en overige muziekinstallaties. Bezorg uw omgeving geen overlast. Zwemmen in de vaargeul, bij bruggen, sluizen en wachtplaatsen is niet toegestaan. Voor het besturen van snelle motorboten is een vaarbewijs verplicht. Dit zijn alle boten die sneller kunnen varen dan 20 km/u. De vaarbewijsplicht geldt ook voor niet-snelvarende boten die langer zijn dan 15 meter. Vaar alcoholvrij. De wettelijke grens op het water ligt op 0,5 promille. Er wordt gecontroleerd, de boetes zijn hoog!

Lavearje Laveren

Wie heeft voorrang? • Kleine schepen (korter dan 20 meter) moeten voorrang verlenen aan grote schepen, passagiersschepen, veerponten en sleepboten. • Een klein schip mag bij het vertrekken medewerking vragen van een ander klein schip. • Schepen die een met boeien afgebakende geul of een hoofdgeul binnenvaren, moeten voorrang verlenen aan een schip dat in dat hoofdvaarwater rechts vaart.

Snelheid Voor de meeste wateren in Fryslân geldt een maximum snelheid van 6 of 9 km/u. In havens en in de bebouwde kom geldt een maximum snelheid van 6 km/u. Alleen op het Van Harinxmakanaal en het Prinses Margrietkanaal geldt een maximum vaarsnelheid van 12,5 km/u. In Fryslân zijn vier speciale snelvaargebieden. Kijk voor de gebieden en de regels op www.fryslan.nl/snelvaren.

Minimum leeftijd besturen boot • Snelle motorboot: 18 jaar. • Motorboot, groot schip en zeilboot langer dan 7 meter: 16 jaar. • Open motorboot, die niet sneller kan dan 13 km/u en korter is dan 7 meter: 12 jaar. • Zeilbootjes korter dan 7 meter en kleine roeibootjes: geen minimum leeftijd. Uitgebreide informatie over de vaarregels staat in het Binnenvaartpolitiereglement, te vinden op wetten.overheid.nl en in de Vaarwegenverordening Friesland: www.fryslan.nl/vaarwegenverordening. 7

Prinses Margrietkanaal Het Prinses Margrietkanaal is het drukst bevaren kanaal van Fryslân. Beroepsen recreatievaart komen hier samen. Daarom gelden hier enkele aanvullende vaarregels. Wat mag wel en wat mag niet? • Uw boot moet voorzien zijn van een motor. • De (buitenboord)motor moet altijd stand-by zijn. • Uw boot moet minimaal 6 km/u kunnen varen met een motor. • Stuurboordwal (rechts) houden is verplicht. • Maak op de Kûfurd en de Grutte Brekken gebruik van de recreatiegeul(en). • Ga niet laveren en blijf niet kruisen voor een brug. U mag de vaargeul wel oversteken via de kortste en veiligste route (in een rechte lijn). • Behalve op aangewezen ligplaatsen is het langs de hele vaarweg niet toegestaan aan te leggen (ankeren en meren), tenzij u ontheffing van de vaarwegbeheerder heeft. • Alle andere verkeersregels (Binnenvaartpolitiereglement en de Vaarwegenverordening Friesland) zijn onverminderd van kracht.

Voor uw eigen veiligheid • Een vrachtschip heeft een veel langere stopweg dan een pleziervaartuig. • Een leeg vrachtschip heeft een grote dode hoek. Als u de schipper in de stuurhut niet meer kunt zien, kan hij u ook niet zien. • Grote schepen hebben meer ruimte nodig. Houd dus het midden van de vaarweg vrij.

8

Brêgewipper Brugwachter

Betekenis verkeerstekens De eerdergenoemde regels moeten het scheepvaartverkeer in goede banen leiden. Borden met verkeerstekens langs de vaarweg helpen daar ook bij, door aan te geven wat wel en niet mag. Hieronder staan de belangrijkste borden op een rijtje. VERPLICHTING DE VAARSNELHEID

VERPLICHTING VóóR HET BORD

TE BEPERKEN, ZOALS AANGEGEVEN

STIL TE HOUDEN ONDER

IN KM/U

BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN

VERBODEN HINDERLIJKE

VERPLICHTING BIJZONDER

WATERBEWEGING TE

OP TE LETTEN

VEROORZAKEN

VERPLICHTING DE STUURBOORDS-

BEPERKTE DOORVAARTHOOGTE

ZIJDE VAN HET VAARWATER TE

IN METERS

HOUDEN IN-, UIT- OF DOORVAREN VERBODEN TE ANKEREN

VERBODEN

EN AF TE MEREN

ONTMOETEN EN VERBODEN VOOR ZEILSCHEPEN

VOORBIJLOPEN VERBODEN

MARIFOONKANAAL VOOR NAUTISCHE INFORMATIE,

WACHTPLAATS KLEINE SCHEPEN

BIJVOORBEELD KANAAL 18

9

De Marrekrite: gratis aanleggen midden in de natuur In Fryslân vindt u midden in de natuur, op de meest bijzondere plekjes meer dan 3.500 Marrekrite-aanlegplaatsen. Hier mag u maximaal drie dagen gratis blijven liggen en kunt u genieten van de Friese natuur. De Marrekrite onderhoudt en beheert deze vrije ligplaatsen, zorgt op heel veel plaatsen voor afvoer van recreatieafval, onderhoudt boeien en bakens in recreatievaarten en beheert andere recreatieve voorzieningen op en om het Friese water. De Marrekrite doet dit namens de provincie Fryslân en 21 gemeenten.

Marrekritewimpel Watersporters kunnen een Marrekritewimpel kopen. Een koper van de wimpel draagt hiermee direct bij aan het in stand houden van gratis aanlegplaatsen midden in de natuur van Fryslân. Daarnaast betaalt de Marrekrite de aanleg en het onderhoud van de steigers en andere voorzieningen grotendeels van de deelnemersbijdrage van de aangesloten gemeenten en de provincie. Kijk voor meer informatie over De Marrekrite of het kopen van een wimpel op www.marrekrite.nl.

10

Oanlisplak Aanlegplaats

Afmeren en aanleggen Waar u wel of niet mag aanleggen, heeft onder andere te maken met het beschermen van kwetsbare oevers. Gelukkig zijn er juist in Fryslân heel veel mooie en gastvrije (Marrekrite)plekken waar u goed en veilig met uw boot kunt aanleggen. Wij vragen u wel rekening te houden met een aantal zaken. • Aanleggen is toegestaan bij de daartoe aangewezen ligplaatsen. • Laat uw boot niet onbeheerd achter in het buitengebied (als zomer- en/ of winterberging). Dat mag alleen in een jachthaven, of langs een speciaal aangewezen ligplaats. • Een ontheffing voor het onbeheerd achterlaten van uw boot voor de zomer- en/of winterberging kunt u aanvragen bij de desbetreffende gemeente. • Buiten jachthavens is aanleggen langer dan drie dagen op één en dezelfde plaats niet toegestaan. • Houd rekening met uw buren en veroorzaak geen (geluids)overlast. • Gooi nooit afval, de inhoud van een chemisch toilet of verf- en lakresten overboord. Het is verboden vuil water te lozen op het oppervlaktewater. • Laat geen troep achter op de oevers. 11

Samen werken aan veiligheid op en rond het water In de zomer kan het druk zijn in het Friese watersportgebied. Daarom moet iedereen rekening met elkaar en de omgeving houden. De samenwerkende diensten van de provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, politie Fryslân, KLPD en de gemeentes bewaken in het kader van het Zomerwatertoezicht de veiligheid op en rond het water en de naleving van de regels.

Geluidsoverlast? Meld het! Aan de ene kant zijn er de toeristen die zich keurig gedragen en aan de andere kant de toeristen die, in het bijzonder tijdens de grote evenementen, het water op gaan om te feesten. Een klein deel van deze feestvierders wil nog wel eens (geluids)overlast veroorzaken. Heeft u hier last van? Geef uw melding dan door aan de havenmeester of de politie via 0900-8844. Bij aanhoudende (geluids)overlast en na een waarschuwing worden de veroorzakers de haven uitgestuurd en eventueel wordt geluidsapparatuur in beslag genomen. Bij politie, bootverhuurders en havenmeesters is bekend welke boten en personen zijn weggestuurd zodat het probleem niet in de volgende haven opnieuw ontstaat.

12

Stjoerboard Stuurboord

Voorkom diefstal van uw boot of buitenboordmotor Als booteigenaar kunt u zelf veel doen om de diefstal van uw buitenboordmotor of boot te voorkomen. De politie adviseert om uw buitenboordmotor met een buitenboordmotorslot te beveiligen. Daarnaast kunt u elektronische signalering aanleggen. Het merken en registreren maakt de opsporing van gestolen goederen eenvoudiger. Bent u toch slachtoffer geworden van diefstal van uw buitenboordmotor of andere watersportbenodigdheden? Doe dan altijd aangifte bij de politie met een overzicht van zoveel mogelijk kenmerken. Dit kunt u tijdens uw vakantie het gemakkelijkst doen via www.politie.nl. De politie vraagt u ten slotte om bij verdachte situaties direct 1-1-2 te bellen. Met een beschrijving van het misdrijf, de dader en de vluchtrichting kan de politie razendsnel in actie komen om de dader(s) te pakken!

Burgernet op het Water Aan Burgernet op het Water doen mensen mee die op of rondom het water werken. Bijvoorbeeld toezichthouders, havenmeesters, opsporingsambtenaren en brugwachters. De centralist van de meldkamer van de politie start, na een melding van bijvoorbeeld een vermist kind of een diefstal van een vaartuig, een Burgernetactie op. De deelnemers krijgen een bericht via de (mobiele) telefoon met het verzoek uit te kijken naar een duidelijk omschreven persoon of vaartuig. In de praktijk blijkt dat de pakkans van verdachten en het terugvinden van vermiste personen aanzienlijk toeneemt. Kijk voor meer informatie op www.burgernet.nl.

Schipper niet met drank Het is vakantie. Daar mag best op gedronken worden, maar als u nog gaat varen, drinkt u gewoon niet. U kruipt toch ook niet achter het stuur van uw auto met een slokje op? Het maximaal toegestane alcoholpromillage voor schippers is net zoals voor bestuurders op de weg 0,5 promille. De maatregel geldt voor beroepsschippers én recreatievaarders. De politie houdt in het zomerseizoen regelmatig alcoholcontroles op de Friese wateren.

13

In nood op het water? De vele boten en jachten op de Friese wateren vormen in de zomer een prachtig plaatje. U zou dan bijna vergeten dat varen risico’s met zich mee kan brengen. U kunt te maken krijgen met een aanvaring, een motor die uitvalt, brand of zelfs een ontploffing. Voorkomen is beter dan genezen. En als er toch iets misgaat, is het belangrijk dat u weet wat u moet doen.

Andere boten in nood Als u vanaf het water een boot in nood ziet: • Leg contact met de watersporter in nood. • Bied uw hulp aan. • Sla alarm als dat nog niet is gebeurd (marifoon, noodvuurwerk of telefoon).

Bent u zelf in nood? U kunt zelf ook een ongeval krijgen op het water. Wat moet u dan doen? • Blijf rustig. • Bel 1-1-2. • Geef aan waar u bent: geef steigernummer, boeinummer of uw GPS-positie door.

Meer weten? Wilt u meer weten over wat u kunt doen tijdens noodsituaties? Kijk dan op www.nederlandveilig.nl. Het is belangrijk om goed voorbereid te zijn. Een beetje vooruit denken. Tink Foarút!

14

Kym Horizon

Baggeren in Fryslân Ook in 2012 werken we er in Fryslân hard aan om onze vaarwegen op diepte te houden. Het doel is om de Friese vaarwegen beter en veiliger bevaarbaar te maken.

Wat is bagger? Bagger is de neerslag van stof, zand, bladeren en groen, die terechtkomt op de waterbodem. Het ziet er vies uit, maar het is vaak heel goed te gebruiken om kades en oevers te verhogen, eilandjes te maken en het land te bemesten. Het neerslaan van bagger is een natuurlijk proces. Door gemiddeld eens in de tien jaar te baggeren, kunnen we de sliblaag goed in bedwang houden. Als we dit niet doen, zijn de Friese vaarwegen in 2020 compleet dichtgeslibd. Baggeren is dus van groot belang om onze vaarwegen goed begaanbaar te houden.

Op diepte brengen van vaarwegen Verschillende partijen zijn verantwoordelijk voor het op diepte brengen van het recreatieve vaarnetwerk in Fryslân. De provincie Fryslân, de Friese gemeenten, eigenaren/beheerders van jachthavens en recreatieschap De Marrekrite moeten de vaargeulen op diepte brengen en zorgen dat de aanlegvoorzieningen en jachthavens goed bereikbaar zijn. Bovendien maken zij een deel van de meren zo beter en veiliger bevaarbaar.

Hinder Baggerwerkzaamheden voeren we voornamelijk buiten het watersportseizoen uit. Mochten baggerwerkzaamheden onverhoopt wel hinder voor de scheepvaart opleveren, dan staat dit vermeld op www.fryslan.nl/scheepvaartberichten.

15

Hinder door bouw aquaducten Schippers die Leeuwarden binnenvaren, opgelet: in 2012 start de bouw van twee aquaducten in het Van Harinxmakanaal. Dit levert hinder voor de scheepvaart op.

Hinder De werkzaamheden kunnen zorgen voor snelheidsbeperkingen, een oploopverbod (niet inhalen) en kortdurende stremmingen. Dit wordt tijdig via scheepvaartberichten en langs de vaarweg aangegeven.

Aquaducten De bouw van het aquaduct Westelijke invalsweg begint volgens planning in juli 2012 en duurt twee jaar. Hetzelfde geldt voor de bouw van het aquaduct Rijksweg N31, maar die begint in het najaar van 2012. De bouw van de aquaducten moet uiteindelijk leiden tot een betere doorstroming van het weg- en scheepvaartverkeer.

Informatie Meer informatie over beide projecten, de planning en actuele werkzaamheden zijn te vinden op www.vrij-baan.nl en via het provinciaal projectbureau Vrij-Baan, Snelliusweg 11 in Leeuwarden. Het projectbureau is bereikbaar via telefoonnummer 058-2844040.

Leeuwarden Vrij-Baan De Westelijke invalsweg en Haak om Leeuwarden maken onderdeel uit van Leeuwarden Vrij-Baan. Het samenwerkingsprogramma tussen de gemeente Leeuwarden, provincie Fryslân en Rijkswaterstaat. Leeuwarden VrijBaan bestaat uit ongeveer veertig projecten op het gebied van autowegen, openbaar vervoer, parkeervoorzieningen, vaarwegen en wandel- en fietspaden. Zo maken we Fryslân beter bereikbaar. 16

Sinnestriel Zonnestraal

Wereldse Wadden Varen in een uniek natuurgebied: het kan in Fryslân. Bijvoorbeeld in het Waddengebied, een gebied dat rust en ruimte ademt. Dit gebied is zelfs zo bijzonder, dat het Waddengebied in 2009 door UNESCO is opgenomen op de werelderfgoedlijst vanwege haar unieke natuurwaarden.

Respect voor de natuur Om te zorgen dat dit bijzondere karakter behouden blijft, is een erecode opgesteld. In deze code staan gedragsregels voor iedereen die het wad bezoekt. Bijvoorbeeld: Laat geen afval achter, verstoor de vogels niet, kom niet te dicht bij zeehonden en laat harde muziek achterwege. En sommige gebieden zijn niet toegankelijk. U vindt de erecode en de bijbehorende campagne op www.ikpasophetwad.nl. Meer informatie over het gebied en over varen op de Wadden vindt u op www.wadvaarders.nl www.wadden.nl www.waddenzee.nl www.waddenzeewerelderfgoed.nl.

17

2 Vissen en zwemmen

18

Fiskangel Hengel

Sportvissen in Fryslân ‘Elts mei graach ris fiskje‘ Fryslân is bij uitstek een provincie waar u kunt sportvissen. Of u nu een doelgericht specialist, een actief wedstrijdvisser of een zeevisser bent, óf dat u vist uit pure liefhebberij; met ruim 17.000 hectare viswater biedt Fryslân volop ruimte voor elke vorm van hengelsport. Het spreekt voor zich dat ook het sportvissen aan regels is gebonden. Een vergunning is in alle omstandigheden verplicht. Als u al in het bezit bent van de VISpas, of voor jongeren de JeugdVISpas, voldoet u aan de voorwaarden voor de meeste wateren. Mocht u alleen in een korte periode willen sportvissen, omdat u bijvoorbeeld geniet van de welverdiende vakantie in Fryslân, dan kunt u een weekvergunning kopen. Deze weekvergunningen kunt u kopen bij de VVV’s en de hengelsportwinkels in Fryslân. De kosten zijn ongeveer 10 euro. Sportvisserij Fryslân is de overkoepelende hengelsportorganisatie voor de 33 Friese Hengelsportverenigingen, waarbij meer dan 28.000 sportvissers zijn aangesloten. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het kantoor in Grou: 0566-624455 of kijk op: www.visseninfriesland.nl.

Sportvissen op het Prinses Margrietkanaal De regels op het Prinses Margrietkanaal gelden ook voor sportvisser(s). Het komt wel eens voor dat sportvissers zo afgeleid zijn door het binnenhalen van de vangst, dat hun boot afdrijft naar het midden van het kanaal óf stil komt te liggen. Beide situaties mogen niet en kunnen gevaar opleveren. Ook achteruitvaren kan verwarrend zijn voor andere vaarweggebruikers. Zeker voor beroepsschippers. Advies: blijf opletten op het overige vaarverkeer. Houd stuurboordwal. Als het te druk wordt op het kanaal, is het verstandiger op een ander water rustig de hengel uit te gooien. 19

Veilig zwemmen in open water In Fryslân wordt in de zomer volop gezwommen. Iedereen wil graag veilig zwemmen in schoon water. Sommige plaatsen zijn daarvoor meer geschikt dan andere. De provincie zorgt ervoor dat u weet waar u veilig kunt zwemmen. Op pagina 22 vindt u een overzicht van de zwemplaatsen in Fryslân en de aanwezige voorzieningen.

Kwaliteit zwemwater De provincie controleert de waterkwaliteit, hygiëne en de veiligheid van zwemplaatsen. Hiervoor wordt het water van mei tot en met september tweewekelijks onderzocht. Bij deze controles kijkt de provincie of er bacteriën, die ziektes kunnen veroorzaken, in het water aanwezig zijn. Ook wordt er gelet op de helderheid, de zuurgraad en de temperatuur van het water. Gelukkig is het Friese zwemwater meestal goed. Is het op een bepaalde plaats toch niet verantwoord om te zwemmen, dan ziet u dat op de waarschuwingsborden ter plaatse of op de zwemwaterkaart op www.fryslan.nl/zwemwater.

Veiligheid en zwemmen Vanaf de kant is niet te zien of zwemwater veilig is. Er kunnen glasscherven, puin en andere zaken op de bodem liggen. Ook stromingen en voorbijvarende schepen kunnen voor gevaar zorgen. Zwem daarom nooit alleen, blijf binnen de drijflijnen en let op de waarschuwingsborden. Al voldoet het water aan de kwaliteitseisen, het kan toch troebel zijn. U kunt dan moeilijk zien hoe diep het is. Duiken in troebel water is daarom levensgevaarlijk. Zeewater is in het algemeen vrij schoon. De risico’s van zwemmen in zeewater worden veroorzaakt door stromingen, aflandige wind en de invloed van eb en vloed. Dit geldt vooral in de buurt van strekdammen, havens en pieren. Het is dan ook af te raden om op die plaatsen te gaan zwemmen.

20

Wat in hearlik waar! Wat een heerlijk weer!

Toegang Veel zwemplaatsen in Fryslân zijn vrij toegankelijk. Soms moet u echter betalen voor de voorzieningen (parkeren, douchen en/of toegang tot een natuurgebied). In enkele gevallen hoort een zwemplaats bij een kampeerterrein of recreatiepark en is daardoor alleen toegankelijk voor gasten. Soms is zwemmen verboden, omdat het water verpacht is als viswater of tot een beschermd visgebied behoort. Let daarom altijd op de toegangsvoorschriften.

Botulisme Bij een hoge watertemperatuur kan het gebeuren dat watervogels en vissen sterven door de botulismebacterie. In de meeste gevallen is deze bacterie niet schadelijk voor mensen. Blijf echter voorzichtig als u gaat zwemmen of surfen in water waarin dode dieren drijven. Om verspreiding te voorkomen moeten dode dieren zo snel mogelijk worden opgeruimd. Doe dit niet zelf! Ziet u dode watervogels of vissen, bel dan het milieualarmnummer: (058) 212 24 22.

Aanvullende tips voor zwemmers 



Ga niet zwemmen als u twijfelt aan de waterkwaliteit. Ga niet zwemmen als u zich niet goed voelt of minder weerstand tegen ziektes hebt. Probeer zo weinig mogelijk water binnen te krijgen. Ga niet zwemmen in drijflagen van algen (groene laag op het water). Gooi bij het recreëren geen etensresten of verpakkingen in het water.



Hierdoor kunnen zich bacteriën vormen. Houd u aan de regels en let op waarschuwingsborden.

  

21

Zwemwaterlocaties

Stand van zaken op 1 dec 2011. De zwemwaterlocaties voor 2012 vindt u op www.fryslan.nl/zwemwater.

Kitesurfgebieden Westerzeedijk (Harlingen) . . . . . . . .1 april Hoek van Bant (Dongeradeel) . . . . .1 juni Kornwerderzand . . . . . . . . . . . . . . . .1 mei It Soal (Workum) . . . . . . . . . .1 september Holle Poarte (Makkum) . . . . . . .1 oktober Strand Lemmer . . . . . . . . . . . . . .1 oktober

22

Blabberkoeltsje Zeer licht briesje

tot 1 september tot 1 oktober tot 1 oktober tot 1 juni tot 1 mei tot 1 mei

Hindeloopen tot aan badpaviljoen . . . . . . . . . gehele jaar Mirnser Klif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gehele jaar Stavoren bij de Potvis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gehele jaar Westzijde veerdam Nes (Ameland) . . . . . . . . . gehele jaar Groene Strand (Wadzijde West-Terschelling) . . gehele jaar

Noordzee 1. Badstrand Badhuis 2. Badstrand West aan Zee 3. Badstrand Hoorn 4. Badstrand Hollum 5. Badstrand Nes 6. Badstrand Buren 7. Badstrand Prins Bernhardweg

Oost-Vlieland Terschelling Terschelling Ameland Ameland Ameland

     

     

     

     

Schiermonnikoog











  

 

  

 

 

       

       

       

       

       

   

    

    

    

  

  

                   

                   









          





   

   

Eilanden overig 8. Duinmeertje Hee 9. De Vleyen 10. Berkenplas

Hee Nes Schiermonnikoog

IJsselmeer 11. De Holle Poarte 12. It Soal 13. Badpaviljoen 14. Molkwerum 15. It Súderstrand 16. Mirnser Klif 17. De Hege Gerzen 18. Lemsterstrand

Makkum Workum Hindeloopen Molkwerum Stavoren Mirns Oudemirdum Lemmer

Fryslân, vaste land 19. Oostmahorn 20. Eeltsjemar 21. Harlingerstrand 22. Lytse Wielen 23. Grutte Wielen 24 Dagrecreatieterrein Klein Zwitserland (Sumar) 25 Eastermar 26. Zwemplaats Earnewâld 27. De Leien 28. Smeliester Sân 29. Pottenstrand 30. Terherne 31. Aldegeaster Brekken 32. Heeg 33. Indijk 34. Langwarder Wielen 35. Woudfennen 36. Nannewiid 38. De Kuilart 39. Elahuizen De Lange Hoek 40. Zwem- en surfcentrum Balk 41. De Ulesprong 42. Rohel 43. De Heide 44. Canadameer 45. De Driesprong 46. Spokeplas 47. Skipsleat 48. De Swanneblom 49 De Vlinderslag

Oostmahorn Rinsumageest Harlingen Leeuwarden Leeuwarden Burgum Eastermar Earnewâld Rottevalle Smalle Ee Sneek Terherne Oudega Heeg Yndijk Langweer Boornzwaag Oudehaske Galamadammen (Koudum) Elahuizen Balk Sint Nicolaasga Rohel Heerenveen Appelscha Langelille Noordwolde Joure Slappeterp Wolvega



   

                  

                 

  

    



        

in 2012 gesloten

 

   

   

   



 

     





      

 

23

3 Het Friese Merenproject

De Skipper De Skipper is een online platform waarmee u als watersporter uw vaarvakantie of vaartocht in Noord-Nederland en -Duitsland tot in de puntjes kunt voorbereiden en beleven. Plan uw route en bepaal waar u langs vaart, welk museum u gaat bezoeken en wat er in de omgeving te doen is. Ook op het water heeft u via de mobiele app straks toegang tot onder andere uw eigen routes, toeristische informatie, uitgaan en cultuur. In 2012 komt De Skipper online beschikbaar via www.deskipper.eu.

24

Boatsjelju Watersporters

Het Friese Merenproject Als watersporter vaart u wel bij de vele verbeteringen in de Friese waterinfrastructuur. Ook de komende jaren gaat Het Friese Merenproject door. Dé watersportprovincie van Nederland is aantrekkelijker dan ooit. Sinds 2000 zijn vaarroutes verbeterd en uitgebreid, bijvoorbeeld door vele nieuwe aanlegmogelijkheden en maar liefst vijf aquaducten. Fryslân beleven is straks nog gemakkelijker, bijvoorbeeld door de capaciteitsuitbreiding van de sluis Stavoren en meer mogelijkheden voor elektrisch varen.

Water en wal Ook aan de wal willen we de watersporter nog meer moois bieden. Daarom investeren we niet alleen in het mooie landschap en het natuurschoon waar u langs vaart. We gaan ook in tien watersportkernen en zeven toegangspoorten aan het Wad en het IJsselmeer nog veel verbeteren. Zo gaat bijvoorbeeld in 2012 in en rondom de havens in Earnewâld en Harlingen de schop de grond in. Het aanzicht en voorzieningen, zoals aanlegplaatsen worden er verbeterd. De provincie Fryslân werkt in Het Friese Merenproject samen met Friese gemeenten, Wetterskip Fryslân, Recreatieschap De Marrekrite en branche- en natuurorganisaties. En natuurlijk dragen ondernemers met lef en visie hun steentje bij. Meer informatie: www.friesemeren.nl. Volg ons ook via twitter: www.twitter.com/friesemeren_nl.

25

Zes vaarroutes, zes keer anders Aquaductenroute: vrijheid blijheid Varen door het zuidwestelijk deel van de Friese meren is nog aantrekkelijker geworden. De bouw van vijf aquaducten geeft de watersporter ruim baan: in plaats van wachten voor bruggen is het nu lekker doorvaren.

Staandemastroute: de schoonheid van midden-Fryslân Van het levendige Leeuwarden naar het zuiden. Naar de rust van de weilanden en dorpen… en weer terug. Ook met een groot zeiljacht kunt u het drukke Prinses Margrietkanaal links laten liggen via de Staandemastroute. Een prachtige vaartrip, centraal in Fryslân.

Turfroute: het andere Fryslân Onverwacht mooi, de zuidoostelijke hoek van de provincie, met bossen, veenkoloniën en heidevelden. De Turfroute verbindt dit gebied met WestDrenthe en de kop van Overijssel. Onderweg passeert u maar liefst vier prachtige Nationale Parken: het Drents-Friese Wold, het Dwingelderveld, de Alde Feanen en de Weerribben.

Woudaaproute: neem de kinderen mee! Met motor- of zeilboot op ontdekkingsreis langs de leukste watersportdorpen, maar dan wel met het hele gezin. Vaar naar het Kameleondorp in Terherne, in het hart van de Woudaaproute en stap in de wereld van Hielke en Sietse Klinkhamer en hun beroemde boot de Kameleon!

Middelseerûte: prachtige historie Tussen Leeuwarden en Sneek vaart u door een weids landschap met talloze terpen, hier en daar onderbroken door dijken. De historische Middelseerûte kronkelt langs het oude kweldergebied van de voormalige Middelsee. Monumentale boerderijen, pittoreske dorpen en historische stadjes nodigen u uit aan wal te stappen.

26

By de wyn Aan de wind

Lits-Lauwersmeerroute: midden in de natuur Uitgestrekt, schilderachtig en heerlijk rustig. Uniek gelegen tussen twee nationale parken, met in het midden de Friese Wouden, waar oude dorpen en de natuur elkaar afwisselen. Het gebied waardoor de route zich slingerend een weg baant naar het Lauwersmeer, mekka voor vogelliefhebbers, heeft de watersporter veel te bieden. Alle genoemde vaarroutes kunt u downloaden op www.friesemeren.nl. Voor meer vaartips: www.vareninfriesland.nl en www.beleeffriesland.nl.

27

Beleef de stilte met elektrisch varen Het aantal oplaadpunten neemt snel toe. Steeds meer boten worden omgebouwd: Elektrisch varen is aan een opmars bezig. Dat is niet zomaar. Elektrisch varen is schoon, maar ook fluisterstil. Je ‘hoort’ de rust en ruimte van de Friese meren en kunt volop genieten van natuurgebieden met hun intieme vaarten. Dat maakt elektrisch varen een bijzondere ervaring.

Subsidie Fryslân werkt eraan om zoveel mogelijk watersportliefhebbers te overtuigen van de grote winst van elektrisch varen, zowel voor natuur en milieu als voor het vaarplezier.

28

Rêst en romte Rust en ruimte

De provincie Fryslân stelt met het Friese Merenproject daarom subsidie beschikbaar voor de ombouw van de verhuurvloot naar elektrische of hybride aandrijving en voor oplaadpunten. Ook zijn er plannen voor speciale electriconly vaarroutes met voldoende oplaadpunten en voor meer promotie.

Proeftuin Als hét watersportgebied in Nederland is Fryslân een logische proeftuin voor elektrisch varen. Een behoorlijk aantal bedrijven investeert in innovatie en ontwikkeling van elektrisch varen. De Friese jachtbouw wordt bovendien ondersteund in opleiding, normering en certificering op het gebied van elektrische aandrijving van schepen. De Stifting Elektrysk Farre Fryslân (SEFF), een samenwerkingsverband van onder andere ondernemers en natuurbeschermingsorganisaties, speelt hierbij een belangrijke rol. Meer weten over elektrisch varen en de subsidieregelingen? Kijk dan op www.fryslan.nl/schoonvaren, www.seff.nu en www.friesemeren.nl.

Oplaadpunten Kijk voor de exacte locaties op www.seff.nu.

29

Trailerhellingen Kijk voor de meest actuele gegevens en precieze locaties op www.fryslan.nl/kaarten (recreatiekaart > sportvissen > trailerhelling) of op www.visplanner.nl.

Locaties vuilwaterstations Handig en hygiënisch Op een aantal plekken in Fryslân, waaronder de Houkeslootpromenade in Sneek, kunt u gebruik maken van een innovatief vuilwaterinnamesysteem. In iedere aanlegsteiger is een luikje aangebracht, waaruit u een afzuigslang haalt en direct aansluit op uw vuilwatertank zodat deze geleegd wordt. Voor dit gebruiksvriendelijke en hygiënische systeem hoeft u dus niet meer van uw ligplaats af om naar een centraal innamepunt te varen. Er zijn nu al meer dan 130 vuilwaterinnamepunten in Fryslân. Hiermee kunnen we er met elkaar voor zorgen dat de Friese wateren schoon blijven. Deze kaart is ook te vinden op www.friesemeren.nl.

30

Yn ‘e lyte falle In de luwte terechtkomen

Trailerhellingen

Vuilwaterstations

31

Johan Frisosluis Stavoren: mooier, groener én sneller Stavoren krijgt er een nieuwe sluis bij. Naast de bestaande Johan Frisosluis wordt een tweede sluis gebouwd. Lange wachttijden in het zomerseizoen behoren daarmee tot het verleden. Een groene, natuurlijke inrichting en een nieuw bedieningsgebouw met daaronder een informatieruimte maken de sluis straks dé toegangspoort van Fryslân.

Als een zonnetje De nieuwe sluis biedt een unieke beleving voor een breed publiek vanaf water én land en nodigt u uit tot een kijkje bij de sluis en een bezoek aan de Hanzestad Stavoren en Fryslân. De sluis wordt energieneutraal. Zo voorzien zonnecollectoren het gehele complex van energie en wekt de brug bij het neergaan weer energie op. Ook door hergebruik van materialen wordt rekening gehouden met het milieu.

Tijdens de bouw De bouw start naar verwachting in het voorjaar van 2012. U kunt gewoon gebruik blijven maken van de huidige sluis. Tussen november 2012 en maart 2013 wordt de elektrische installatie vervangen en de bestaande brug gerenoveerd. In deze periode zal de sluis minder beschikbaar zijn voor vaarverkeer. De nieuwe tweede sluis moet voor de zomer van 2013 klaar zijn. Meer informatie vindt u op www.fryslan.nl/jfsluis.

32

Brêgen en slûzen Bruggen en sluizen

De bestaande Johan Frisosluis

Het ontwerp voor de uitbreiding van de Johan Frisosluis

33

Handige internetadressen www.beleeffriesland.nl/watersport www.burgernet.nl www.deskipper.eu www.elektrischvaren.info www.friesemeren.nl www.fryslan.nl www.fryslan.nl/bedieningstijden www.fryslan.nl/jfsluis www.fryslan.nl/kaarten www.fryslan.nl/scheepvaartberichten www.fryslan.nl/schoonvaren www.fryslan.nl/snelvaren www.fryslan.nl/vaarwegenverordening www.fryslan.nl/waternamen www.fryslan.nl/watersport www.fryslan.nl/zwemwater www.ikpasophetwad.nl

www.marrekrite.nl www.nederlandveilig.nl www.politie.nl/friesland www.politie.nl/klpd www.seff.nu www.vareninfriesland.nl www.visplanner.nl www.visseninfriesland.nl www.vrij-baan.nl www.vuilwater.info www.wadden.nl www.waddenzee.nl www.waddenzeewerelderfgoed.nl www.wadvaarders.nl www.wetten.overheid.nl www.wetterskipfryslan.nl

Belangrijke telefoonnummers Algemeen alarmnummer GGD Fryslân Meldkamer Driebergen KLPD Waterpolitie Milieualarmnummer Politie Fryslân Provincie Fryslân (algemeen) Provincie Fryslân (brugbedieningstijden) Provincie Fryslân (publiekstelefoon) Sportvisserij Fryslân VVV informatienummer Weertelefoon voor watersporters Wetterskip Fryslân Zwemwatertelefoon

34

Oant sjen! Tot ziens!

112 088 0343 058 0900 058 058 058 0566 0900 0900 058 058

-

229 9222 535 355 212 2422 8844 292 5925 292 5888 292 5524 624455 202 40 60 9337 (€ 0,70 pm) 292 2222 292 5650

Colofon Redactie Afdeling Communicatie provincie Fryslân Postbus 20120 8900 HM Leeuwarden [email protected]

Fotografie Het Hoge Noorden, Annelies Ruesink, Camerik Voortman b.v., Elke Backert, Kick Dull, Sportvisserij Fryslân, Tjitse Zijlstra, www.beleeffriesland.nl

Vormgeving Klaas Pot, provincie Fryslân Druk Rekladruk, Giekerk Oplage 22.000 exemplaren

© provincie Fryslân 2012. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, gekopieerd of vermenigvuldigd op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de provincie Fryslân.

35

Fryslân is waterprovincie nummer één: van waterkennis tot waterplezier. Maar Fryslân is ook de plek voor wie carrière en kwaliteit van leven belangrijk vindt. Wij zijn fan van Fryslân, want Fryslân is een provincie met mogelijkheden.

Watersport in Fryslân Tips voor het varen op het Friese water.