Meetresultaten afdeling Wegenbouwkunde Beoordeling van de gemeten geluidsniveaus volgens toetsingskader...19

DEEL 5 : REFERENTIESITUATIE VAN HET STUDIEGEBIED

5

5.I

Beschrijving van de referentiesituatie van het studiegebied ...............................................................................................................................1 5.1

Bodem.............................................................................................................................................................................................................1 5.1.1

Methodiek .................................................................................................................................................................................................1

5.1.2

Topografie.................................................................................................................................................................................................1

5.1.3

Pedologie ..................................................................................................................................................................................................1

5.1.4

(Hydro)geologie ........................................................................................................................................................................................2

5.1.5

Bodemkwaliteit..........................................................................................................................................................................................4

5.2

Water...............................................................................................................................................................................................................5 5.2.1

Methodiek .................................................................................................................................................................................................5

5.2.2

Hydrogeologie...........................................................................................................................................................................................5

5.2.3

Grondwaterwinningen...............................................................................................................................................................................7

5.2.4

Grondwaterkwetsbaarheid en –kwaliteit...................................................................................................................................................8

5.2.5

Oppervlaktewatersystemen ......................................................................................................................................................................8

5.2.6

Oppervlaktewaterkwaliteit.........................................................................................................................................................................9

5.2.7

Oppervlaktewaterkwantiteit.......................................................................................................................................................................9

5.2.7.1

Debiet waterlopen...............................................................................................................................................................................9

5.2.7.2

Risico op overstromingen ...................................................................................................................................................................9

5.2.8 5.3

Zuiveringsinfrastructuur ..........................................................................................................................................................................10 Geluidskwaliteit.............................................................................................................................................................................................11

5.3.1

Begrippen en parameters .......................................................................................................................................................................11

5.3.2

Afbakening studiegebied ........................................................................................................................................................................11

5.3.3

Toetsingskader .......................................................................................................................................................................................12

5.3.3.1

VLAREM II ........................................................................................................................................................................................12

5.3.3.2

Ontwerp KB 1991 .............................................................................................................................................................................12

5.3.3.3

Ontwerptekst Verkeersgeluid 1997 ..................................................................................................................................................13

5.3.3.4

Besluit van 22/7/2005 .......................................................................................................................................................................14

5.3.3.5

Voorstel tot toetsingskader Lden ........................................................................................................................................................15

5.3.4

Bespreking actuele geluidskwaliteit o.b.v. meetgegevens.....................................................................................................................15

5.3.4.1

Meetpunten, - methode en –condities ..............................................................................................................................................15

5.3.4.2

Meetresultaten in het kader van MER ..............................................................................................................................................16

MER ONTWIKKELING & ONTSLUITING BEDRIJVENTERREIN WESTRODE TE MEISE

05AWV012


5.II

5.3.4.3

Meetresultaten afdeling Wegenbouwkunde .....................................................................................................................................19

5.3.4.4

Beoordeling van de gemeten geluidsniveaus volgens toetsingskader ............................................................................................19

5.3.5

Modellering van de geluidskwaliteit t.g.v. wegverkeerslawaai A12........................................................................................................20

5.3.5.1

Aannames, berekende parameters en rekenmethode.....................................................................................................................20

5.3.5.2

rekenresultaten – Bespreking en toetsing ........................................................................................................................................20

5.3.6 5.4

Conclusie referentiesituatie ....................................................................................................................................................................21 Luchtkwaliteit ................................................................................................................................................................................................23

5.4.1

Begrippen en parameters .......................................................................................................................................................................23

5.4.2

Afbakening studiegebied ........................................................................................................................................................................23

5.4.3

Toetsingskader .......................................................................................................................................................................................23

5.4.4

Bespreking actuele luchtkwaliteit o.b.v. meetgegevens.........................................................................................................................25

5.4.4.1

Meetposten Vlaamse Milieumaatschappij........................................................................................................................................25

5.4.4.2

Meetresultaten ..................................................................................................................................................................................25

5.4.4.3

Beoordeling.......................................................................................................................................................................................26

5.4.4.4

Afleiding achtergrondwaarden uit interpolatiekaarten ......................................................................................................................28

5.4.5

Modellering van de locale luchtkwaliteit .................................................................................................................................................29

5.4.5.1

Berekende parameters .....................................................................................................................................................................29

5.4.5.2

Rekenmethode en aannames ..........................................................................................................................................................29

5.4.5.3

Immissieniveaus in 2005 op 5 m afstand van de wegen..................................................................................................................31

5.4.5.4

Rekenresultaten : Immissieniveaus in 2005 op 300 m afstand van de wegen................................................................................32

5.4.5.5

Rekenresultaten : Immissieniveaus in 2010 op 5 m afstand van de wegen ....................................................................................32

5.5

Fauna en flora...............................................................................................................................................................................................34 5.5.1

Methodiek ...............................................................................................................................................................................................34

5.5.1.1

Afbakening studiegebied ..................................................................................................................................................................34

5.5.1.2

Referentiesituatie..............................................................................................................................................................................34

5.5.2

Situering op mesoniveau ........................................................................................................................................................................34

5.5.3

Ecotopen thv projectgebied ....................................................................................................................................................................35

5.5.4

Avifauna ..................................................................................................................................................................................................36

5.5.4.1

Deelzone verkeerswisselaar.............................................................................................................................................................36

5.5.4.2

Deelzone gepland industrieterrein....................................................................................................................................................38


05AWV012


5.5.4.3

5.III

Zuidelijke deelzone buiten projectgebied .........................................................................................................................................39

5.5.5

Andere fauna ..........................................................................................................................................................................................40

5.5.6

Relaties : Bestaande ecologische verbindingen of wenselijke ecologische verbindingen.....................................................................41

5.6

Landschap ....................................................................................................................................................................................................43 5.6.1

Methodiek ...............................................................................................................................................................................................43

5.6.1.1

Afbakening studiegebied ..................................................................................................................................................................43

5.6.1.2

Referentiesituatie..............................................................................................................................................................................43

5.6.2

Landschappelijke macrostructuur...........................................................................................................................................................44

5.6.3

Bestaande open ruimte verbinding ter hoogte van het studiegebied : macro- en mesoniveau.............................................................44

5.6.3.1

Aanduiding omgeving bedrijventerrein als open-ruimteverbinding in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen .............................44

5.6.3.2

Het provinciaal structuurplan Vlaams-Brabant duidt natuurverbindingen in de droge sfeer aan ter hoogte van het studiegebied 44

5.6.3.3

Open ruimte verbindingen op lokaal niveau: het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan stelt aandachtszones voor.......................45

5.6.3.4 Missing links of aandachtszones voor versterking van KLE als resultaat van het inventarisatieproject KLE in het kader van de “Groene Corridor” .................................................................................................................................................................................................45 5.6.4

Landschapshistorische situering op mesoniveau...................................................................................................................................46

5.6.5

Archeologische waarde van het projectgebied en de omgeving............................................................................................................49

5.6.6

Landschapsvisuele situering op meso- en microniveau.........................................................................................................................50

5.6.6.1

De projectzone voor het bedrijventerrein : open landbouwlandschap met een kleinschalige zone rondom het Secretarisbos......50

5.6.6.2

De projectzone voor het open afrittencomplex : van kleinschalig en waardevol tot sterk verstoord en “rommelig”......................52

5.7

Mens .............................................................................................................................................................................................................53 5.7.1

Methodiek ...............................................................................................................................................................................................53

5.7.2

Ruimtelijke structuur ...............................................................................................................................................................................53

5.7.3

Ruimtelijke structuur op meso- en microniveau – Functionele beschrijving ..........................................................................................54

5.7.3.1

Woonfunctie......................................................................................................................................................................................54

5.7.3.2

Werkfunctie.......................................................................................................................................................................................56

5.7.3.3

Dienstverlening .................................................................................................................................................................................57

5.7.3.4

Recreatie...........................................................................................................................................................................................57

5.7.4

Relaties ...................................................................................................................................................................................................57

5.7.4.1

Lokale knelpunten mobiliteit .............................................................................................................................................................57

5.7.4.2

Bereikbaarheidsprofiel fietsers en voetgangers ...............................................................................................................................58


05AWV012


5.IV

Lijst van Tabellen

Tabel 5.1.1

Bodemtypes aanwezig binnen projectgebied...........................................................................................................................................2

Tabel 5.1.2

Chrono- en Lithostratigrafie ......................................................................................................................................................................3

Tabel 5.1.3

Specifieke boorbeschrijving thv kruising A12 door fietsverbinding (MVG-afd. Geotechniek; Geert De Geyter) .....................................3

Tabel 5.2.1

Grondwaterwinningen binnen straal van 1 km .........................................................................................................................................7

Tabel 5.2.2

Waterlopen in omgeving van het projectgebied .......................................................................................................................................8

Tabel 5.3.1

Milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht (dB(A)) (VLAREM II, bijlage 2.2.1) ...........................................................................12

Tabel 5.3.2

Richtwaarden en Maximale waarden wegverkeerslawaai volgens ontwerp KB 1991...........................................................................13

Tabel 5.3.3

Richtwaarden wegverkeerslawaai volgens Ontwerptekst Verkeersgeluid 1998....................................................................................13

Tabel 5.3.4

Coördinaten van vaste meetpunten........................................................................................................................................................15

Tabel 5.3.5

Coördinaten van ambulante meetpunten ...............................................................................................................................................16

Tabel 5.3.6

LAeq voor de verschillende beoordelingsperiodes volgens het ontwerp KB 1991 voor meetpunt 2 – waarden in dB(A).....................18

Tabel 5.3.7 Opsomming van de ambulante meetpunten met bijhorend het LAeq,T, LA01,T, LA95,T over een meetperiode (T) van 10 minuten – waarden in dB(A) 18 Tabel 5.3.8 dB(A)

Resultaten van de metingen uitgevoerd door de afdeling Wegenbouwkunde over een meetperiode van 15 minuten – waarden in 19

Tabel 5.3.9 LAeq-niveaus

Berekende LAeq tijdens de ochtendspits, Lden en Lnight voor meetpunten en enkele nabijgelegen woningen – vergelijking met gemeten 21

Tabel 5.4.1

Toetsingskader voor de luchtkwaliteit.....................................................................................................................................................24

Tabel 5.4.2

Resultaten van relevante immissiemetingen in het Vlaamse Gewest (bron VMM) (half)uurwaarden..................................................26

Tabel 5.4.3

Resultaten van relevante immissiemetingen in het Vlaamse Gewest (bron VMM) dagwaarden .........................................................26

Tabel 5.4.4

Overschrijdingen van de grenswaarde voor ozon (O3). .........................................................................................................................27

Tabel 5.4.5

Overschrijdingen van de grenswaarde voor stikstofdioxide (NO2).........................................................................................................27

Tabel 5.4.6 Overschrijdingen van de toekomstige grenswaarden (2005) voor PM10 en van de grenswaarde gesommeerd met de overschrijdingsmarge voor 2004...........................................................................................................................................................................................28 Tabel 5.4.7

Achtergrondwaarden ter hoogte van het projectgebied (bron VMM) .....................................................................................................28

Tabel 5.4.8

Overzicht van de kenmerken van de wegvakken...................................................................................................................................30

Tabel 5.4.9

Berekende immissieniveaus voor stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10) op 5 m afstand van de wegen voor het jaar 2005 ...........31

Tabel 5.4.10

Berekende immissieniveaus voor stikstofoxiden (NO2) en fijn stof (PM10) op 300 m afstand van de wegen voor het jaar 2005........32

Tabel 5.4.11

Berekende immissieniveaus voor stikstofoxiden (NO2) en fijn stof (PM10) op 5 m afstand van de wegen voor het jaar 2010............33

Tabel 5.5.1

waargenomen broedvogels (met aanduiding van aantal broedparen) in deelzone verkeerswisselaar.................................................37

Tabel 5.5.2

waargenomen broedvogels (met aanduiding van aantal broedparen) in deelzone gepland industrieterrein........................................38


05AWV012


5.V

Tabel 5.5.3

waargenomen broedvogels (met aanduiding van aantal broedparen) in deelzone zuidkant ................................................................39

Tabel 5.6.1

Waarden van de ankerplaats ‘Kasteel van Imde’ (A20011)...................................................................................................................47

Tabel 5.6.2

Waarden van de relictzone ‘Leefdaalbos – Imde - Molenbeek’ (R12002) .............................................................................................47

Tabel 5.6.3

Waarden van de relictzone ‘Vallei van de St-Niklaasbeek – Landbeek – Birrebeek’ (R20044) ............................................................48

Lijst van Figuren

Figuur 5.2.1 : Gemeten grondwaterstanden binnen projectgebied (MVG-afd. Geotechniek)................................................................................................6 Figuur 5.5.1 : Vlaams Ecologisch Netwerk in de omgeving van het projectgebied .............................................................................................................41 Figuur 5.5.2 : Gewenste bos- en natuurstructuur in de omgeving van het projectgebied....................................................................................................42 Figuur 5.6.1 : aanduiding open ruimte verbindingen volgens het Gemeentelijk Structuurplan Meise.................................................................................45 Figuur 5.6.2 : missing links volgens het Inventarisatieproject kleine landschapselementen in het kader van de “Groene Corridor”..................................46 Figuur 5.6.3 : bebossing ten tijde van Ferraris (1775)..........................................................................................................................................................48 Figuur 5.6.4 : Bebossing ten tijde van Van der Maelen (1850) ............................................................................................................................................49 Figuur 5.6.5 : Bebossing begin 20ste eeuw (1900 – 1940)....................................................................................................................................................49 Figuur 5.7.1: Landbouwtyperingskaart

Figuur 5.7.2: Gewenste Agrarische Structuur ...................................................................................................56

Figuur 5.7.3 : Buurt-en voetwegen........................................................................................................................................................................................60 Figuur 5.7.4 : Fietsroutenetwerk ...........................................................................................................................................................................................61


05AWV012



5.VI

05AWV012


5.1

5 BESCHRIJVING VAN DE REFERENTIESITUATIE VAN HET STUDIEGEBIED 5.1 BODEM 5 .1 .1

ME T H O D IE K Het studiegebied wordt bepaald door: het traject van het wegenisproject (open afrittencomplex) en onmiddellijke omgeving. Het studiegebied omvat het volledige projectgebied (zie kaart 3.1). het bedrijventerrein. het studiegebied omvat het volledige terrein zoals afgebakend in kaart 3.1. De (hydro)geologische situatie wordt gekaderd in binnen de regionale situatie. Voor de inventarisatie, karakterisatie en evaluatie van de bodem worden de volgende aspecten besproken ahv de vermelde beschikbare informatie: Topografie: ahv topografische kaart – kaartblad 23 (NGI, 2000 &1996) en landschapsatlas (OC-Gis, 2001) Bodemtypologie: ahv Belgische bodemkaart (digitaal: OC-Gis, 2001) Geologische opbouw: ahv Geologische kaart van België (OC-Gis, 2001) en Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV: http://dov.vlaanderen.be/html/ index.html) Bodemkwaliteit: ahv informatie OVAM (locaties waar beschrijvend-, oriënterend- en/of bodemsaneringonderzoek werden uitgevoerd; www.ovam.be; bestand van augustus 2005). Bijkomend onderzoek in het kader van grondverzet binnen de voorgestelde projecten werd nog niet uitgevoerd. Bodemkwetsbaarheid: ahv interpretatie van de bodemkaart

5 .1 .2

TO P O G R A F I E Het projectgebied bevindt zich op een vrij vlak terrein. Het maaiveld bevindt zich ter hoogte van het projectgebied op een niveau van ca 17 tot 20 m TAW en helt langzaam af in noordelijke richting.

5 .1 .3

PE D O L O G IE Kaart 5.1.1a: Bodemkaart Tabel 5.1.1 en kaart 5.1.1a geven een overzicht van de bodemtypes die binnen het projectgebied aanwezig zijn. Uitgezonderd reeds verstoorde bodems (OB: bebouwde zones) wordt het volledige projectgebied ingenomen door zandleembodems (code L..) met een verbrokkelde, sterk gevlekte of discontinue textuur-B (aanrijkings-) horizont (code ..c). In de zuidelijke zone van het bedrijventerrein is op matige diepte onder de zandleem een kleisubstraat aanwezig (code (u)…). Doorheen het gebied waar de ontwikkeling van het bedrijventerrein is voorzien, loopt in zuidoost-noordwestelijke richting een zone met natte of sterk gleyige bodems (code .h.) zonder reductiehorizont. De omliggende gronden zijn aangeduid als matig nat of zwak gleyig (code .d.). Ook doorheen het gebied voor inrichting van het open afrittencomplex is een zone met natte/sterk gleyige bodems zonder reductiehorizont aanwezig naast matig natte/zwak gleyige bodems. De natte/sterk gleyige bodems komen hier voor ter hoogte van de Valkebeek (Kouterbrugbeek). Ook in de ruimere omgeving zijn vergelijkbare bodems gekarteerd ter hoogte van de aanwezige waterlopen. Dit wijst erop dat thv het projectgebied (bedrijventerrein) in een meer natuurlijke situatie mogelijk een waterloop of een brongebied aanwezig was.


05AWV012


5.2

Tabel 5.1.1 Bodemtypes aanwezig binnen projectgebied Code Lccz (s)Lcc Ldcz (u)Ldc Lep Lhcz Lhc (s)Lhc (u)Lhc OB OT

5 .1 .4

Omschrijving Matig droge of zwak gleyige zandleembodem met verbrokkelde, sterk gevlekte of discontinue textuur-B horizont; grover of lichter wordend in de diepte. Matig droge of zwak gleyige zandleembodem met verbrokkelde, sterk gevlekte of discontinue textuur-B horizont. Zandsubstraat op matige diepte. Matig natte of matig gleyige zandleembodem met verbrokkelde, sterk gevlekte of discontinue textuur-B horizont; grover of lichter wordend in de diepte. Matig natte of matig gleyige zandleembodem met verbrokkelde, sterk gevlekte of discontinue textuur-B horizont. Kleisubstraat op matige diepte. Natte of sterk gleyige zandleembodem met reductiehorizont zonder profielontwikkeling. Natte of sterk gleyige zandleembodem zonder reductiehorizont met verbrokkelde, sterk gevlekte of discontinue textuur-B horizont; grover of lichter wordend in de diepte. Natte of sterk gleyige zandleembodem zonder reductiehorizont met verbrokkelde, sterk gevlekte of discontinue textuur-B horizont. Natte of sterk gleyige zandleembodem zonder reductiehorizont met verbrokkelde, sterk gevlekte of discontinue textuur-B horizont. Zandsubstraat op matige diepte. Natte of sterk gleyige zandleembodem zonder reductiehorizont met verbrokkelde, sterk gevlekte of discontinue textuur-B horizont. Kleisubstraat op matige diepte. Bebouwde zone. Vergraven terrein.

(H Y D R O ) G E O L O G I E Kaart 5.1.1b: Geologische kaart Voor de omgeving van het projectgebied is de geologische kaart voorgesteld op kaart 5.1.1b. Tabel 5.1.2 geeft een schematisch overzicht van de regionale (hydro)geologie, gebaseerd op informatie van de geologische kaart. Ifv bouwtechnische onderzoeken werden thv de locatie waar de verkeerswisselaar wordt voorzien, een aantal bodemonderzoeken uitgevoerd. Op basis van de resultaten kan volgende lagenopbouw verondersteld worden thv het projectgebied: Aanvullingsgrond en Quartair, dikte variërend van 2 tot 4 m, bestaande uit plaatselijk leemhoudend zand met stenen Formatie van Maldegem – lid van Ursel-Asse, dikte ca. 9 m, bestaande uit klei Formatie van Maldegem – lid van Wemmel, bestaande uit weinig kleihoudend fijn zand De vernoemde geologische lagen hellen af in noord(oost)elijke richting. De concrete boorbeschrijving van de boring die werd uitgevoerd op 23/05/2006 (in combinatie met 3 sonderingen) thv de A12, op de locatie waar in het basisvoorstel de kruising van de fietsverbinding met de A12 werd voorzien., is opgenomen in tabel 5.1.3.


05AWV012


5.3

Tabel 5.1.2 Chrono- en Lithostratigrafie Chronostratigrafie QUARTAIR TERTIAIR

Lithostratigrafie Groep Formatie Maldegem

Voornaamste lithologisch kenmerk Lid Asse Ursel

en

Wemmel

Zenne

Lede

Ieper

Gent

Vlierzele

Merelbeke Tielt

Kortrijk

Homogene grijsblauwe klei aan de top (Klei van Ursel) die geleidelijk, via een textuurverdichting en een toename van het glauconiet, overgaat in een meer zandige glauconiethoudende klei (Klei van Asse) met vooral aan de basis grof glauconietzand ('Bande noire') Grijs fijn zand, glauconiethoudend met een toename van het kleigehalte naar de top; het zand wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van Nummulites wemmelensis en een goed ontwikkelde basis met talrijke gerolde elementen (nummulieten en kalkzandsteenbrokken) Grijs fijn zand, kalk- en glauconiethoudend met enkele banken zandige kalksteen; het zand wordt gekenmerkt door de massale aanwezigheid van Nummulites variolarius en een grindlaagje aan de basis. Grijsgroen fijn zand, glauconiethoudend met zones van zandrijke klei; duidelijk horizontaal of kruisgewijs gelaagd; verspreid fijn schelpgruis en enkele dunne zandsteenbanken; naar de basis toe wordt het kleiig karakter meer uitgesproken. Grijze tot groengrijze plastische klei. Groen tot blauwgrijs kleiig fijn zand tot zandige klei. Deze afzetting is glauconiethoudend en verspreid komen enkele zandsteenfragmenten en schelpgruis voor. Plaatselijk komt een meer kleiig middendeel voor. Grijze tot blauwgrijze zware kleien met afwisselend meer zandige kleien.

Tabel 5.1.3 Specifieke boorbeschrijving thv kruising A12 door fietsverbinding (MVG-afd. Geotechniek; Geert De Geyter) Diepte (m) 0,00-0,50 0,50-1,00 1,00-2,00 2,00-2,50 2,50-3,00 3,00-12,00 12,00-14,00

Lithologische beschrijving Aard der grondlagen donkerbruin zand met steentjes, kalkhoudend bruin fijn zand, kalkhoudend lichtbruin leemhoudend fijn zand groenbruin fijn zand met keien groenbruin fijn zand, maar minder keien grijze klei, kalkhoudend vanaf 8.50m groen wat kleihoudend fijn zand, kalkhoudend

Informele stratigrafie Beschrijving Aangevuld – geroerd Quartair

Formatie van Maldegem – Lid van Ursel-Asse Formatie van Maldegem – Lid van Wemmel

De resultaten van deze boorbeschrijving werden bevestigd door de boorbeschrijving van een boring thv de kruising van het complex met de A12 (x: 146327, y: 187141).


05AWV012


5 .1 .5

5.4

BO D E M K W A L I T E IT Kaart 5.1.1b: Situering locaties bodemonderzoeken en potentiële risicolocaties Binnen of net langs de grenzen van het afgebakende projectgebied zijn 5 locaties aanwezig waarvoor een oriënterend bodemonderzoek werd uitgevoerd. Het betreft: De site van het voormalige Esso-station langsheen de westelijke grens van de zone voor het bedrijventerrein Ovam-dossier 638). Voor deze site werd in 2004 een oriënterend bodemonderzoek opgesteld evenals een beschrijvend bodemonderzoek in december 2005. Op de site is een gemengde verontreiniging aanwezig die beperkt is tot het voormalige pompeneiland (niet verspreid naar aangrenzende percelen). Het betreft minerale olie in het vaste deel van de aarde en minerale olie en benzeen in het grondwater. De verontreiniging is van die aard dat sanering van het terrein noodzakelijk is. De site van het Porsche center in de Patatestraat thv de A12 ter hoogte van de verbindingsweg tussen het bedrijventerrein en het open afrittencomplex gelegen (Ovam-dossier 6282). Op deze locatie is een historische verontreiniging aanwezig, die echter geen ernstige bedreiging vormt zodat een bodemsaneringsproject niet noodzakelijk wordt geacht. Het perceel werd wel opgenomen in het register van verontreinigde gronden. De site thv het voormalige Eco+ (Ovam-dossier 18432). Op deze locatie zijn aanwijzingen voor de aanwezigheid van een historische (of gemengde) verontreiniging met ernstig risico (verontreiniging met minerale olie, benzeen, tolueen, ethylobenzeen, xyleen, MTB, naftaleen en arseen). Bijkomend onderzoek (en waarschijnlijk sanering) is voor deze site noodzakelijk, maar werd nog niet uitgevoerd. Op deze locatie was een autoherstellingsplaats – service-station aanwezig. Ter hoogte van de Jan Hammeneckerstraat is een site gelegen waar vroeger een garage aanwezig was (Ovam-dossier 11058). Voor deze site werden zowel een oriënterend als beschrijvend bodemonderzoek uitgevoerd. Er blijkt een historische verontreiniging aanwezig te zijn (aanwezigheid van minerale olie en nikkel nabij ondergrondse stookolietank), maar deze vormt geen ernstige bedreiging, zodat een bodemsanering niet noodzakelijk is. Grondgebied Londerzeel (ten N van Sarens): containerpark Londerzeel (Ovam-dossier 18046). Het perceel werd opgenomen in het register van verontreinigde gronden. De verontreiniging is echter van die aard (verhoogde geleidbaarheid in het grondwater, maar geen overschrijding bodemsaneringsnormen) dat verdere sanering niet noodzakelijk is. Binnen het projectgebied zijn volgende activiteiten aanwezig die mogelijk een risico voor bodem- en/of grondwaterverontreiniging vormen: Arophar: farmaceutisch laboratorium Sarens nv: kraanbedrijf Geeroms bvba: betoncentrale voor wegenbouw activiteiten Fuchs nv: kraanverhuur, zelf aangedreven hydraulische trailers en machinebehandeling Autogarage De Keersmaecker Kleiduifschieten: voor deze activiteit werd in het verleden 4x een tijdelijke vergunning afgeleverd (1x/jaar). Omwille van het beperkte aantal (1x/jaar) wordt deze activiteit niet ingedeeld onder rubriek 32.7 (vergund als tijdelijke activiteit) en zijn de activiteiten vrijgesteld van het uitvoeren van een Oriënterend BodemOnderzoek (OBO). Tijdelijke breekwerf bij afbraak van de woningen langsheen de Boskant Terrein DVV: in huidige situatie locatie voor opslag van logistiek materiaal; in verleden was dit een herstellingsplaats Aantal (illegale) autohandelaars langsheen de A12: Ayat, Leonidas, Mondial auto


05AWV012


5.5

5.2 WATER 5 .2 .1

ME T H O D IE K Het studiegebied omvat: Het grondwaterpakket dat ter hoogte van het projectgebied aanwezig is. Aangezien het een samenhangend systeem betreft, wordt de beschrijving van de referentiesituatie niet beperkt tot het eigenlijke projectgebied, maar wordt ook een globaal beeld geschetst van de regionale situatie. Waterlopen en andere oppervlaktewatersystemen die binnen of in de onmiddellijke omgeving van het projectgebied aanwezig zijn evenals het stroomafwaartse deel van de waterlopen waarop een (kwalitatief of kwantitatief) effect wordt verwacht. Het grondwatersysteem wordt beschreven op basis van volgende informatiebronnen: Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV: http://dov.vlaanderen.be/html/ index.html) Geologische kaart van België (kaartblad 23 – Mechelen; OC-Gis, 2001) Grondwaterkwetsbaarheidskaart voor Vlaams-Brabant (1986; via DOV) TNO-rapport "Uitwerking van de methodiek voor de bepaling van de gewenste grondwatersituatie voor natuur in potentieel natte gebieden in Vlaanderen" (Stuurman et al, 2002). Aangezien geen informatie beschikbaar is mbt het lokale grondwaterpeil, wordt hiervan een inschatting gemaakt op basis van de vermelde studie waarbij gebruik gemaakt wordt van de drainageklassen zoals ingetekend op de bodemkaart. Het oppervlaktewatersysteem wordt gekarakteriseerd op basis van volgende informatiebronnen: Oppervlaktewaterkwaliteit (fysico-chemische en biologische) ahv informatie meetpunten Vlaamse Milieumaatschappij (www.vmm.be) Structuurkwaliteit waterlopen ahv globale inventarisatie (Vlaams Hydrografische Atlas; OC-Gis, situatie juni 2000), lokaal geactualiseerd ahv terreinbezoek; Debiet en afvoercapaciteit waterlopen: voor de waterlopen binnen/in de onmiddellijke omgeving van het projectgebied is geen informatie aanwezig op het Hydrologisch InformatieCentrum (HIC; http://www.lin.vlaanderen.be/awz/waterstanden/hydra). Ook bij het gemeente- of provinciebestuur is hieromtrent geen informatie beschikbaar. Er werden daarom op basis van een aantal terreinkenmerken (natte sectie van de waterloop en stroomsnelheid van het water) schattingen gemaakt van het momentaan debiet. Er wordt sterk benadrukt dat het ruwe schattingen van de beekdebieten betreft. Voor een meer accuraat beeld is een opvolging van het waterpeil, al dan niet gekoppeld aan een opmeting van de waterlopen en modellering noodzakelijk. Risico op overstromingen ahv NOG en ROG-kaarten opgesteld door Aminal – afdeling Water

5 .2 .2

HY D R O G E O L O G IE De aanwezigheid van watervoerende pakketten wordt bepaald door de lokale/regionale geologie. Deze werd in hoofdstuk 5.1.4 reeds besproken (zie tabel 5.1.2). Het watervoerende pakket dat gevormd wordt door de Formatie van Maldegem (Lid van Wemmel) en onderliggende Formatie van Lede (beide zandige afzettingen) is een belangrijk watervoerend systeem in Vlaanderen (LedoPaniseliaan-Brusseliaan Aquifersysteem). De basis van dit pakket wordt gevormd door de kleiige Formatie van Gent (Lid van Vlierzele). In het bovenliggende Quartair is een minder belangrijk aquifersysteem (freatisch grondwater; basis gevormd door kleiige top van Formatie van Maldegem) aanwezig. Beide watersystemen worden van elkaar gescheiden door de kleiige top van de Formatie van Maldegem.


05AWV012


5.6

Voor de gronden binnen het projectgebied kunnen op basis van de resultaten van het TNO-rapport (Stuurman et al, 2002) en de bodemkaart volgende grondwaterstand afgeleid worden: matig natte of matig gleyige zandleembodems (drainageklasse d) gemiddeld hoogste grondwaterstand: 40 cm-mv gemiddeld laagste grondwaterstand: 130 cm-mv gemiddelde voorjaarsgrondwaterstand: 63 cm-mv en natte of sterk gleyige zandleembodems zonder reductiehorizont (drainageklasse h) gemiddeld hoogste grondwaterstand: 20 cm-mv gemiddeld laagste grondwaterstand: 140 cm-mv gemiddelde voorjaarsgrondwaterstand: 49 cm-mv Ifv de aanleg van een eventuele fietserstunnel onder de A12 (basisprojectvoorstel verkeerswisselaar) werden thv de voorziene kruising 2 peilbuizen geplaatst: B1.O: ondiepe peilbuis in het Quartair en B1.D: diepe peilbuis onder kleilaag (Lid van Ursel-Asse) Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de gemeten grondwaterpeilen. Het maaiveldniveau bevindt zich op 14m TAW. Het freatische grondwaterpeil bevindt zich op ca. 1,5 (tot 0,5 m-mv). De hoge stijghoogten in de diepe peilbuis wijzen erop dat de watertafel onder het kleiige pakket onder druk staat.

Figuur 5.2.1 : Gemeten grondwaterstanden binnen projectgebied (MVG-afd. Geotechniek)


05AWV012


5 .2 .3

5.7

GR O N D W A T E R W IN N IN G E N Kaart 5.2.1: Situering grondwaterwinningen Op meer dan 3 km ten noordwesten is de VMW-drinkwaterwinning Londerzeel gelegen; op meer dan 4 km ten zuidoosten de VMW-winning Katte-Meuterbos. Beide winningen pompen water op uit Pleistocene afzettingen van riviervalleien (Quartair aquifersysteem). Het projectgebied situeert zich buiten zone 3 van beide drinkwaterwinningen. Binnen het projectgebied zijn thv het bedrijf Fuchs en de woning in de Patatestraat 85 vergunde grondwaterwinningen aanwezig. Daarnaast zijn in de omgeving van het projectgebied verscheidene andere grondwaterwinningen vergund. Deze pompen alle water uit het Ledo-Paniseliaan-Brusseliaan Aquifersysteem op een diepte van ca 5 tot 50 m. Tabel 5.2.1 geeft een overzicht van de vergunde grondwaterwinningen binnen een straal van 1 km rondom het projectgebied. Tabel 5.2.1 Grondwaterwinningen binnen straal van 1 km Nr(1) 111 133 164 175 182 231 233 236 240 241 242 244 246 247 274 291 292 313 315 317 345 375 400

Begindatum 8/02/1993 18/01/1988 10/02/2005 3/12/1993

Einddatum 8/02/2013 1/01/2019 2/06/2018 1/09/2011

Vergund dagdebiet (m³) 3 50 90 60

145620 187235

8/05/2000

1/09/2011

10

3500

1

52

600

147351 184229

9/02/1998

9/02/2018

2

400

1

18

600

145538 147155 147518 147440 147278 147456 147258 146981

186209 184394 185056 184872 184145 187465 184082 187408

31/05/1999 2/03/1998 16/03/1998 16/03/1998 16/03/1998 18/05/1998 4/05/1998 4/05/1998

31/05/2019 2/03/2018 16/03/2008 16/03/2008 16/03/2008 18/05/2018 4/05/2018 4/05/2018

5 5 25 22 26 2 2 2

1300 1100 1000 800 1000 300 350 485

2 1 2 1 1 1 1 1

17 10 10 10 10 30 15 20

600 600 600 600 600 600 600 600

147416 145995 146018 147275 147472

184465 188475 188434 185103 187369

1/03/1999 31/05/1999 31/05/1999 28/06/1999 28/06/1999

1/03/2009 31/05/2019 31/05/2019 28/06/2019 28/06/2019

20 0 1 2 1

500 200 285 450 300

1 1 1 1 1

16 39 12 24 8

600 600 162 600 600

147438 185158 146397 186872

28/06/1999 14/06/1999

28/06/2019 14/06/2019

1 0

250 250

1 1

13 4

600 600

145684 188388 146339 187359

13/12/1999 23/12/2002

4/09/2015 23/12/2022

4000 500

1 1

10 28

162 600

Naam Fierens Rene Peeters Leon Verberckt Jozef Cloots Luc De Keersmaecker Raf Van Campenhout Paul Van Hoorebeeck Paul Uyttendaele Jozef Gillis Paul Gillis Paul Gillis Paul Van Praet Marc De Valck Andre Hautekeete Wim Van Campenhout Marcel De Smedt Lucien De Smedt Lucien Potoms Jozef Mertens Octavie Vanderlinden Josephina Scheers Victor Wuyts Paul Boomkwekerij Fuchs

X 145390 146094 147655 145760

Y 187360 187806 186590 185700

Vet: winningen binnen projectgebied (1) Volgnummer waarmee locaties op kaart 5.2.1 zijn aangeduid (2) 162: Quartair Aquifersysteem; Pleistoceen van de riviervalleien 600: Ledo-Paniseliaan-Brusseliaan Aquifersysteem


05AWV012

Vergund jaardebiet (m³) 900 1000 29000 1200

Vergund aantal putten 1 1 1 1

Winningdiepte 20 32 29 28

Aquifercode(2) 600 600 600 600


5 .2 .4

5.8

GR O N D W A T E R K W E T S B A A R H E I D E N – K W A L IT E I T Kaart 5.2.1: grondwaterkwetsbaarheidskaart Omwille van de aanwezigheid van een zandig watervoerend pakket onder een kleiige laag, is het grondwater thv het projectgebied ingetekend als weinig kwetsbaar voor verontreinigingen. De ruimere omgeving is aangeduid als zeer kwetsbaar voor verontreiniging omwille van de aanwezigheid van een deklaag die minder dan 5 m dik is en/of zandig is. Analyseresultaten van het grondwater in een aantal peilputten uit de omgeving (straal van 2 km rondom projectgebied; informatie afkomstig van DOV) geven aan dat zowel in het Quartaire als Wemmel-Lede Aquifer-systeem het grondwater algemeen een hoge geleidbaarheid heeft en de richtwaarden voor ammonium, chloride en sulfaat overschreden worden. Ook voor calcium en nitraat worden regelmatig verhoogde waarden gemeten. De pH in het Quartaire aquifersysteem is vrij laag. Zoals reeds in de beschrijving van de bodemkwaliteit aangegeven, zijn volgende verontreinigingen aanwezig: thv het voormalige Esso-station concentraties van minerale olie en benzeen die de bodemsaneringsnormen overschrijden verhoogde geleidbaarheid van het grondwater thv het containerpark Londerzeel (langsheen noordelijke grens projectgebied) verhoogde concentraties van oa ethylobenzeen thv de voormalige Eco+-site (ten oosten van A12, ter hoogte van zone voor verkeerswisselaar)

5 .2 .5

OP P E R V L A K T E W A T E R S Y S T E M E N Kaart 5.2.2: Hydrografie Het projectgebied is gelegen in het bekken van de Beneden-Schelde, deelbekken van de Rupel. Ter hoogte van het projectgebied wordt de waterscheiding gevormd tussen het deelbekken van de Grote Molenbeek/Zijp ten westen en het deelbekken van de Zielbeek/Bosbeek ten oosten. Net ten noorden van de zone voor het bedrijventerrein ontspringt de Hoogelstbeek (Grote Bosbeek). De zone voor de verkeerswisselaar wordt gekruist door de Valkebeek (Kouterbrugbeek), die verder noordwaarts (ca. 2 km stroomafwaarts) in de Hoogelstbeek uitmondt, die op haar beurt verder noordwaarts (ca. 700 m na de samenvloeiing) in de Zielbeek uitmondt. Door de gemeente Londerzeel wordt aangegeven dat de ‘gracht’ langsheen de Patatestraat (W van A12) de oorsprong van de Hagelboombeek vormt (in de VHA is deze waterloop pas verder noordwaarst; stroomafwaarts de gemeentegrens ingetekend). Deze waterloop mondt op ca. 3 km stroomafwaarts het projectgebied uit in de Plasbeek, die op haar beurt ca. 500 m afwaarts de samenvloeiing uitmondt in de Zielbeek. Ten westen van het industriegebied ontspringt de Brasbeek, die uitmondt in de Molenbeek. De Molenbeek en Zielbeek monden op meer dan 10 km stroomafwaarts het projectgebied uit in de Rupel. Tabel 5.2.2 geeft een overzicht van de waterlopen en hun beheerder. Tabel 5.2.2 Waterlopen in omgeving van het projectgebied Naam Valkebeek (Kouterbrugbeek) Hagelboombeek Hoogelstbeek (Grote Bosbeek) Zielbeek (Bosbeek, Birrebeek, Bierbeek, St-Niklaasbeek) Brasbeek Molenbeek (Zijp)

Categorie 3 Buiten categorie 3

VHA-G 3274

Kwaliteitsdoelstelling Basiskwaliteit

3226

Beheerder Gemeentebestuur Meise Privé; te onderhouden door eigenaar Gemeentebestuur Meise

2

3106

Provinciebestuur Vl-Brab.

Basiskwaliteit

3 2

512 21

Gemeentebestuur Meise Provinciebestuur Vl-Brab.

Basiskwaliteit Basiskwaliteit


/

05AWV012

Basiskwaliteit Basiskwaliteit


5 .2 .6

5.9

OP P E R V L A K T E W A T E R K W A L IT E IT Structuurkwaliteit De waterlopen ter hoogte van het projectgebied hebben een zwakke structuurkwaliteit. Stroomafwaarts de samenvloeiing met de Brasbeek is de structuurkwaliteit van de Molenbeek zeer waardevol. Langsheen de A12 is de Valkebeek gereduceerd tot een 'gracht' met beperkte structuurkwaliteit; de onderdoorgang onder de A12 (ten noorden van de toegang tot Sarens) is ingebuisd. Doorheen het weiland ten oosten van de A12 heeft de waterloop een matige structuurkwaliteit (diep ingesneden, weinig tot niet meanderend). Verder stroomafwaarts buiten het projectgebied is de waterloop ingebuisd (Londerzeelstesteenweg & Westrodestraat). Fysico-chemische kwaliteit De fysico-chemische en biologische waterkwaliteit werd voor de waterlopen in de omgeving van het projectgebied enkel bepaald voor de Molenbeek na de monding met de Slozengracht (ca 1 km stroomafwaarts monding van de Brasbeek). Bovendien werd de kwaliteit enkel in 2003 bepaald. Op fysico-chemisch vlak werd de waterkwaliteit als verontreinigd beoordeeld1, op biologisch vlak als zeer slecht. Omwille van de lozing van ongezuiverd (huishoudelijk) afvalwater in de waterlopen thv het projectgebied (zie hoofdstuk 5.2.8.), kan verwacht worden dat de waterkwaliteit beperkt is.

5 .2 .7

OP P E R V L A K T E W A T E R K W A N T IT E IT

5.2.7.1

DEBIET WATERLOPEN Op basis van éénmalige terreinopmetingen (19/04/2006) worden volgende ruwe debietsinschattingen gemaakt: Valkebeek (meetpunten V1 & V2): 0,04 m³/s tijdens terreinbezoek; maximaal debiet van 0,09 m³/s Grote Bosbeek (meetpunten G1 & G2): 0,02 m³/s tijdens terreinbezoek; maximaal debiet van 0,08 m³/s Brasbeek (meetpunten B1 & B2): 0,02 m³/s tijdens terreinbezoek; maximaal debiet van 0,06 m³/s De locaties waar metingen werden uitgevoerd zijn weergegeven in kaart 5.2.2.

5.2.7.2

RISICO OP OVERSTROMINGEN Kaart 5.2.2: Situering recent overstroomde gebieden Binnen het deelbekken van de Vliet (Molenbeek) en Zielbeek / Grote Bosbeek zijn verscheidene overstromingszones aanwezig. Vooral langs de Molenbeek en Grote Molenbeek zijn vele overstromingszones gelegen. Een aantal woongebieden (waaronder Londerzeel) zijn in deze overstromingszones gelegen. Ook langsheen de middenloop van de Zielbeek zijn een aantal overstromingsgebieden gelokaliseerd. Vooral op het grondgebied van de gemeente Londerzeel zijn de problemen vrij omvangrijk; de Vliet (Grote Molenbeek) stroomt er over naar de Kleine Molenbeek. Een aantal belangrijke kenmerken van het stroomgebied zorgen er mee voor dat de regio regelmatig met overstromingen te kampen heeft. In de eerste plaats kan de doorlaatbaarheid van de bodem in het deelbekken als matig tot slecht bestempeld worden waardoor het bufferend vermogen niet erg groot is en de neerslag snel afvloeit. Ten tweede bestaat de vegetatie voor een zeer groot gedeelte uit weilanden die, in vergelijking met bossen, een veel kleinere regulerende invloed hebben op de waterafvoer. Deze twee kenmerken maken dat bij hevige neerslag de kans op overstromingen vergroot. Tot slot heeft ook het reliëf een belangrijke invloed op het overstromingsgedrag van vooral de Vliet (Grote Molen-

1

Voor de bepaling van de PIO waren te weinig gegevens beschikbaar, zodat deze kwaliteitsbeoordeling enkel indicatief is.


05AWV012


5.10

beek). Het water stroomt zeer snel af vanuit de bovenlopen en neemt heel wat sedimenten mee. Dit zorgt stroomafwaarts voor heel wat problemen. (naar 'Gebiedsanalyse' van het deelbekken Vliet & Zielbeek ikv DuLo) Net stroomafwaarts het projectgebied (bedrijventerrein) is langsheen de Hoogelstbeek (Grote Bosbeek) een recent overstroomd gebied aangeduid. Ook ter hoogte van en stroomafwaarts de voorziene verkeerswisselaar langsheen de Valkebeek is een recent overstroomde zone aangeduid. Ter hoogte van de Hoogelstbeek (Grote Bosbeek) treedt bij hevige regenbuien wateroverlast op. De oorzaak hiervan wordt mede verklaard door de overwelving van de waterloop thv de woonwijk langsheen Pollareveld en inbuizing stroomopwaarts. Door deze overwelving/inbuizing wordt het debiet van de waterloop beperkt. Overstromingen van de Valkebeek treden vaker op en worden verklaard door de toevoer van relatief grote hoeveelheden afstromend hemelwater afkomstig van de A12 en het terrein Sarens samen met de lozing van het niet-gescheiden afvalwatersysteem op de Valkebeek thv de Breemweg. Bovendien is er weinig ruimte voorzien voor de waterloop achter de woningen thv de Londerzeelsesteenweg en Jan Hammeneckerstraat (grotendeels ingebuisd). Problemen treden vnl. op stroomopwaarts de inbuizing, aan de achterzijde van de woningen langsheen de zijweg van de Londerzeelsesteenweg. Op deze locatie is in de onmiddellijke nabijheid van de waterloop eveneens een waterplas aanwezig. Tgv de opstuwing van het water, is de smalle oever tussen de waterloop en de waterplas sterk afgekalfd en werden zandzakjes ter versteviging van de waterplas geplaatst. Door de gemeente Londerzeel wordt, aanvullend op de NOG-ROG kaarten, aangegeven dat langsheen de Hagelboombeek ter hoogte van de Bergstraat de ontwatering van de A12 reeds jaren problemen geeft bij stortbuien (de Hagelboombeek staat hier in voor de opvang van het afstromende water van een gedeelte van de Kerkhofstraat, het gebied rond Geeroms, het kruispunt Kerkhofstraat-A12 en de A12 zelf ten noorden van het kruispunt).

5 .2 .8

ZU IV E R I N G S I N F R A S T R U C T U U R Binnen de deelbekkens Vliet en Zielbeek zijn nog talloze lozingspunten gesitueerd. Vooral de bovenlopen van de Vliet en de Kleine Molenbeek en zowat heel de loop van de Zielbeek worden zwaar belast door de vele lozingspunten. Op grondgebied van de gemeente Meise is de rioleringsgraad beperkt en wordt op veel plaatsen het (lokaal ingezameld) afvalwater zonder zuivering op het oppervlaktewatersysteem geloosd Afvalwater van de woningen ten zuidwesten van het projectgebied (De Biest en Papenboskant) wordt ingezameld via een niet-gescheiden systeem en op de Brasbeek geloosd. Afvalwater van de Neromstraat en het oostelijke deel van de Patatestraat wordt via een niet-gescheiden systeem naar de Hoogelstbeek (Grote Bosbeek) afgevoerd. Water afkomstig van het terrein van Sarens en de A12 evenals het rioolwater van het centrale deel van de Patatestraat en meer noordelijke gelegen woningen (Jan Hammeneckerstraat en Londerzeelsesteenweg) wordt via een niet-gescheiden systeem naar de Valkebeek afgevoerd. Het gebied ten oosten van de A12 ligt in het zuiveringsgebied Ruisbroek. Met de uitvoering van alle geplande werken van de investeringsprogramma's zal een groot deel van de lozingspunten wel verdwijnen. Aangezien nog meerdere collectoren moeten uitgevoerd worden afwaarts het projectgebied, zal een aansluiting (van de lokaal aanwezige gemeentelijke leidingen) op het collectorsysteem en rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) echter nog enkele jaren duren. Voor het gebied ten westen van de A12 is nog geen definitieve oplossing vastgelegd.


05AWV012


5.11

5.3 GELUIDSKWALITEIT 5 .3 .1

BE G R I P P E N E N P A R A M E T E R S De sterkte van het geluid wordt weergegeven door zijn intensiteit I, maar vaak ook door zijn geluidsvermogenniveau Lw of zijn geluidsdrukniveau Lp. Het geluidsvermogenniveau is een éénduidige grootheid die de emissie van de geluidsbron weergeeft. Aan de hand van het geluidsdrukniveau op een bepaalde afstand tot de bron wordt het geluidsvermogenniveau berekend. Het geluidsvermogenniveau komt eigenlijk overeen met de energie die zich op afstand nul bevindt om te komen tot een geluidsdrukniveau op een bepaalde afstand. De aard of hoogte van het geluid wordt weergegeven door zijn frequentie f. In het algemeen is een geluid samengesteld uit signalen van verschillende frequenties. Het spectrum van hoorbare frequenties strekt zich uit van ongeveer 25 Hz tot 20000 Hz. Zowel de sterkte als de hoogte van het geluid kunnen veranderen in de tijd. Naargelang van het gedrag in de tijd onderscheidt men continu, cyclisch of impulsief geluid. Decibel (dB):

dit is de eenheid waarin het geluidsdrukniveau Lp van een geluid wordt uitgedrukt.

Het geluidsdrukniveau wordt gedefinieerd als met

L p = 20 * log10

p p0

p=

de effectieve geluidsdruk

p0 =

een effectieve referentiegeluidsdruk, gelijk aan 2*10-5 N/ m2

dB(A): dit zijn eenheden afgeleid van de decibel, met de bedoeling de subjectieve gehoorgewaarwording op een meer praktische wijze te kunnen weergeven. Enkele meetparameters : LAeq,T : het A-gewogen equivalent geluidsniveau is een maat voor het beschouwde fluctuerende geluid. De discontinue geluidsbelasting gedurende een periode T wordt omgerekend naar het niveau van een continu geluid met dezelfde geluidsbelasting. LAN,T : het A-gewogen geluidsdrukniveau dat gedurende N % van de observatieperiode T wordt overschreden. LA95,T: het A-gewogen geluidsdrukniveau dat gedurende 95 % van de observatieperiode T wordt overschreden. Het is een maat voor het overwegend heersende achtergrondgeluidsniveau. LA01,T: de waarde van de piekniveaus in de meetperiode T LA10,T: de gemiddelde waarde van de piekniveaus in de meetperiode T LA50,T: gemiddelde geluidsniveau gedurende de meetperiode T LAmax,T: het maximale geluidsniveau gedurende de meetperiode T Lw : geluidsvermogenniveau, identificeert éénduidig de emissiesterkte van de geluidsbron.

5 .3 .2

AF B A K E N IN G S T U D IE G E B IE D Op basis van meetresultaten in de omgeving van het projectgebied, gecombineerd met een modelmatige benadering wordt het studiegebied bepaald als het gebied waarbinnen een invloed van de voorgestelde projecten kan verwacht worden. Voor de concrete afbakening van het studiegebied wordt dan ook verwezen naar hoofdstuk 5.3.5.


05AWV012


5 .3 .3

5.12

TO E T S I N G S K A D E R In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de relevante bestaande wetgeving en ontwerpteksten.

5.3.3.1

VLAREM II In VLAREM II, Bijlage 2.2.1. zijn milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht opgenomen. Het geluidsniveau wordt hierbij uitgedrukt in LA95,1 h. Deze parameter werd gekozen omdat hij een goede indicatie geeft van het aanwezige achtergrondgeluid en dus van de geluidskwaliteit in de omgeving, omdat incidentele locale pieken eruit gefilterd zijn. De aanduiding « 1h » geeft aan dat de meetduur telkens één uur moet bedragen. Tabel 5.3.1 Milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht (dB(A)) (VLAREM II, bijlage 2.2.1) Gebied

overdag (7-19 u) 40

‘s avonds (19-22 u) 35

’s nachts (22-7 u) 30

50

45

45

50

45

40

45

40

35

60

55

55

50

45

40

45

40

35

55

50

50

55

50

45

1° Landelijke gebieden en gebieden voor verblijfsrecreatie 2° Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van industriegebieden niet vermeld sub 3° of van gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen 3° Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van gebieden voor ambachtelijke bedrijven en kleine en middelgrote ondernemingen, van dienstverleningsgebieden of van ontginningsgebieden, tijdens de ontginning 4° Woongebieden 5° Industriegebieden, dienstverleningsgebieden, gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen en ontginningsgebieden tijdens de ontginning 6° Recreatiegebieden uitgezonderd gebieden voor verblijfsrecreatie 7° Alle andere gebieden, uitgezonderd bufferzones, militaire domeinen en deze waarvoor in bijzondere besluiten richtwaarden worden vastgelegd 8° Bufferzones 9° Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van voor grindwinning bestemde ontginningsgebieden tijdens de ontginning Opmerking : Als een gebied onder twee of meer punten van de tabel valt, dan is in van toepassing. 5.3.3.2

dat gebied de hoogste richtwaarde

ONTWERP KB 1991 De richtwaarden en maximale waarden voor LAeq,T van wegverkeer die worden voorgesteld in het Ontwerp Koninklijk Besluit tot vaststelling van grenswaarden voor lawaai binnenshuis en buitenshuis en van geluidsisolatie-eisen voor woningen uit 1991 zijn weergegeven in tabel 5.3.2. In deze ontwerptekst zijn richtwaarden (RW) grenswaarden om het specifiek geluid van verkeer te beperken en die met inachtneming van het type zone aan de bevolking een voldoeninggevend akoestisch leefmilieu bieden. Waar het bestaande omgevingsgeluid onder de richtwaarden ligt, moeten wijzigingen in de bestaande toestand die een verhoging van het omgevingsgeluid tot gevolg kunnen hebben, derwijze opgevat worden dat deze richtwaarden niet worden overschreden. Het ontwerp KB vermeldt ook Maximale waarden (MW). Dit zijn grenswaarden om het specifiek geluid van verkeer te beperken wanneer de richtwaarden overschreden zijn, en die met inachtneming van het type zone, aan de bevolking bescherming moeten bieden tegen overmatige hinder. In zones waar de maximale waarden niet overschreden worden, moeten wijzigingen in de bestaande toestand die een verhoging van het omgevingsgeluid tot gevolg kunnen hebben derwijze opgevat en uitgevoerd worden dat de maximale waarden niet worden overschreden.


05AWV012


5.13

Tabel 5.3.2 Richtwaarden en Maximale waarden wegverkeerslawaai volgens ontwerp KB 1991 Wegverkeer Omgevingskenmerken

LAeq,T in dB(A) Richtwaarden (RW)

1. Op minder dan 500 m van wegen met 4 of meer rijstroken, buiten de bebouwde kom in woon-, en recreatiegebieden 2. In woongebieden buiten de bebouwde kom; in recreatiegebieden voor verblijfsrecreatie 3. In woongebieden binnen de bebouwde kom, behalve in het geval onder 4 4. In woongebieden binnen de bebouwde kom met overheersende administratieve en commerciële functie 5. In landelijke en agrarische gebieden; woonuitbreidingsgebieden Hierbij geldt volgende indeling: dag: 07 -19 u avond: 19 - 23 u nacht: 23 - 07 u 5.3.3.3

Dag 60

Avond 55

Nacht 50

Maximale waarden (MW) Dag Avond Nacht 70 65 60

55

55

45

65

60

55

60

55

50

70

65

60

65

60

55

75

70

65

50

45

40

60

55

50

ONTWERPTEKST VERKEERSGELUID 1997 In 1998 heeft het toenmalige Aminal in samenspraak met het toenmalige AWV en een college van erkende MERdeskundigen in geluid en trillingen een ontwerptekst opgesteld voor wegverkeergeluid. De bepalingen in de ontwerptekst zijn enkel van toepassing op het geluid voortgebracht door het wegverkeer op openbare wegen (gewestwegen, provinciale wegen) met een jaargemiddelde verkeersintensiteit (Iv) van minstens 20.000 voertuigen pae2 (16-uurswaarde: 6 tot 22 h). Ter beoordeling van het specifiek geluid veroorzaakt door wegverkeer gelden volgende waarden in dB(A) als richtwaarden : Tabel 5.3.3 Richtwaarden wegverkeerslawaai volgens Ontwerptekst Verkeersgeluid 1998 Zone

Bewoond gebouw In zone van 250 m

Verkeersintensiteit ifv 16-uurs waarde 20.000 ≤ Iv ≤ 40.000 40.000 < Iv ≤ 80.000 > 80.000

Avond LAeq,1h 60 62 64

Dag LAeq,1h 60 62 64

Nacht LAeq,1h 52 55 58

Deze richtwaarden zijn enkel geldig ter plaatse van alle bewoonde gebouwen binnen een zone van 250 m tot de dichtst bijgelegen rand van de rijweg. Hierbij geldt volgende indeling: dag: 07 – 19 u avond: 19 – 22 u nacht: 22 – 07 u Het specifiek geluid voortgebracht door het wegverkeer op nieuwe wegen moet worden beperkt tot de richtwaarden in voorgaande tabel.

2

pae: personenauto-equivalenten; hierbij wordt 1 vrachtwagen gelijk gesteld aan 2 auto’s


05AWV012


5.14

Voor bestaande wegen geldt dat het specifiek geluid de richtwaarden zo goed mogelijk moet benaderen. Bij een overschrijding van de richtwaarden met meer dan 7 dB(A) moet een saneringsplan worden opgesteld. Vermits op de verkeerswisselaar een dergelijke verkeersintensiteit niet wordt verwacht, is deze ontwerptekst niet verder behandeld en geëvalueerd. 5.3.3.4

BESLUIT VAN 22/7/2005 In het besluit van 22/7/2005 van de Vlaamse regering inzake (Omzetting van de Europese Richtlijn 2002/49/EG) de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai en tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1/6/2005 houdende de algemene sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne wordt de geluidsbelastingindicator Lden naar voor geschoven. Tevens wordt in dit besluit ter beheersing van het omgevingsgeluid de volgende maatregelen toegepast: vaststelling van de blootstelling aan omgevingslawaai door middel van geluidsbelastingskaarten volgens bepalingsmethoden die voor de lidstaten gemeenschappelijk zijn; voorlichting van het publiek over omgevingslawaai en de effecten ervan; aanneming van actieplannen door de lidstaten op basis van de resultaten van de geluidsbelastingskaarten, teneinde omgevingslawaai zo nodig te voorkomen en te beperken, in het bijzonder daar waar hoge blootstellingsniveaus schadelijke effecten kunnen hebben voor de gezondheid van de mens, en de milieukwaliteit uit het oogpunt van omgevingslawaai te handhaven waar zij goed is. De geluidsbelastingsindicatoren die gehanteerd dienen te worden voor de opmaak van strategische geluidsbelastingskaarten zijn Lden en Lnight. Lden heeft betrekking op de jaargemiddelde waarde van de lawaaibelasting op een welbepaalde plaats. De indicator steunt op een gemiddeld A-gewogen dag-, avond- en nachtniveau in dB. In de avondperiode wordt de belasting 5 dB zwaarder aangerekend. Gedurende de nacht is dit 10 dB.

Lden = 10*1g

1 24

(12∗ 10

Levening + 5

Lday 10

+ 4∗ 10

10

Lnight +10

+ 8∗ 10

10

)

waarin

Lday het A-gewogen gemiddelde geluidsniveau over lange termijn is, als gedefinieerd in ISO 1996-2:1987, vastgesteld over alle dagperioden van een jaar; Levening het A-gewogen gemiddelde geluidsniveau over lange termijn is, als gedefinieerd in ISO 1996-2:1987, vastgesteld over alle avondperioden van een jaar; Lnight het A-gewogen gemiddelde geluidsniveau over lange termijn is, als gedefinieerd in ISO 1996-2:1987, vastgesteld over alle nachtperioden van een jaar;

Waarbij de dag twaalf uren (7u tot 19u) telt, de avond vier uren (19u tot 23u) en de nacht 8 uren (23u tot 7u); De indicator Lnight heeft betrekking op de jaargemiddelde waarde van de nachtelijke geluidsbelasting op een welbepaalde plaats. De indicator steunt op een gemiddeld A-gewogen niveau in de nachtperiode. Deze indicator richt zich op de beoordeling van de lawaaibelasting in gebieden met uitgesproken aanwezigheid van lawaaiverstoring in de nachtperiode. In het kader van MER’s is het echter onmogelijk om gegevens over een geheel jaar te verkrijgen. Lday komt dan overeen met een gemiddelde LAeq,dag (LAeq over de gehele dagperiode). Zo ook voor Levening en Lnight respectievelijk LAeq,avond en LAeq,nacht. Van de belangrijkste infrastructuurbronnen (wegverkeer, spoorverkeer en luchthavens) en grote agglomeraties dienen geluidsbelastingskaarten opgemaakt te worden waarop de volgende geluidscontouren worden weergegeven: Lden: 55 - 75 dB(A) Lnight: 50 - 70 dB(A)


05AWV012


5.15

Verder dient te worden aangegeven: het geschat aantal mensen dat in woningen woont in de volgende geluidsbelastingsklassen: Lden: 55-59, 60-64, 65-69, 70-74, >75 dB(A) Lnight: 50-54, 55-59, 60-64, 65-69, >70 dB(A) de totale oppervlakte die is blootgesteld aan waarden van Lden die hoger zijn dan respectievelijk 55, 65 en 75 dB. Voorts het geschatte aantal woningen en het geschatte aantal mensen dat in elk van deze zones woont.

5.3.3.5

VOORSTEL TOT TOETSINGSKADER LDEN Er zijn echter nog geen normen voor Lden en Lnight vastgelegd in het kader van dit besluit van de Vlaamse Gemeenschap. In het kader van Plan MER Masterplan Antwerpen werd een toetsingskader voor Lden wegverkeer voorgesteld. Dit voorstel steunt op het ontwerp KB 1991, de ontwerptekst verkeersgeluid en het milieubeleidsplan (zie hoger) : Bewoond gebouw langs weg : Richtwaarde Lden : 60 dB(A) Richtwaarde LAeq,nacht : 50 dB(A)

Maximale waarde Lden : 70 dB(A) Maximale waarde LAeq,nacht : 60 dB(A)

5 .3 .4

B E S P R E K I N G A C T U E L E G E L U I D S K W A L I T E I T O . B . V. M E E T G E G E V E N S

5.3.4.1

MEETPUNTEN, - METHODE EN –CONDITIES Kaart 5.3.1: Meet- en modelleringpunten geluid Om de huidige geluidskwaliteit langs het project te inventariseren werden continue geluidsmetingen over verschillende dagen uitgevoerd. Er werden in deze studie 2 vaste meetpunten voorzien die als referentiepunten worden beschouwd (zie kaart 5.3.1 en tabel 5.3.4). Eén meetpunt werd voorzien ter hoogte van de toekomstige verkeerswisselaar en één meetpunt ter hoogte van een woning die op korte afstand tot de toekomstige inplanting van het bedrijventerrein ‘Westrode’ is gelegen. Tabel 5.3.4 Coördinaten van vaste meetpunten Meetpunt Adres Ligging volgens gewestplan Beschrijving van het meetpunt 1 Patatestraat 34a, Woongebied op minder dan In de achtertuin met zicht op de weilanden waar het Westrode (Meise) 500 m van industriegebied bedrijventerrein is gepland – op bijna 1000 m van A12 2 Patatestraat 83, Agrarisch gebied op minder In de tuin en gelegen op +/- 90 m van de A12 Westrode (Meise) dan 500 m van KMO-zone Deze metingen leverden de waarden op van de grootheden LAmax,1h, LAeq,1h, LA01,1h, LA05,1h, LA10,1h, LA50,1h en LA95,1h uitgedrukt in dB(A) waarvan het verloop (op basis van uurlijkse waarden) grafisch wordt uitgezet met vermelding van de heersende windrichting en windsnelheid. Per meetpunt werd minstens 3 dagen gemeten bij gunstige meteocondities. In de tuin van de woningen Patatestraat 34a en 83 werd simultaan gemeten van maandag 21/11/2005 tot en met woensdag 23/11/2005. De metingen werden uitgevoerd overeenkomstig VLAREM II, Bijlage 4.5.1. ‘Meetmethode en meetomstandigheden voor het omgevingsgeluid’. De meetapparatuur werd opgesteld op een hoogte van 4 m boven het plaatselijk maaiveld en op minstens 4 m van de gevel. Daarnaast werd er nog op 7 ambulante meetpunten, A tot en met G, (kaart 5.3.1 en tabel 5.3.5) gemeten als aanvulling van de metingen op de vaste meetpunten. Het wegverkeerslawaai ten gevolge van de A12 is continu zodat ook op basis


05AWV012


5.16

van deze ambulante metingen een goede beschrijving van het huidig akoestisch klimaat mogelijk is. Op elk meetpunt werd er op een meethoogte van 4 m continu gemeten gedurende 10 minuten. Deze metingen werden uitgevoerd op woensdag 23/11/2005 van 16u tot 18u, bijgevolg tijdens de avondspits.

Tabel 5.3.5 Coördinaten van ambulante meetpunten Meetpunt A

Adres Boskant z/n, Meise

Ligging volgens gewestplan Industriegebied

B

Boskant 22, Meise

Agrarisch gebied op minder dan 500 m van industriegebied

C

Zesbunder 11, Meise

Agrarisch gebied op minder dan 500 m van industriegebied

D

Londerzeelsteenweg Meise

2, Woongebied op minder dan 500 m van KMO-zone

E

Londerzeelsteenweg Woongebied op minder dan 500 m van 19,Meise KMO-zone Kerkhofstraat thv Café De Woongebied op minder dan 500 m van genieter (Londerzeel) KMO-zone Patatestraat 91, Meise Woongebied op minder dan 500 m van KMO-zone

F G

Beschrijving van het meetpunt Langs de weg op 60 m van A12 – Calibratiepunt voor model – Omgevingsgeluid bepaald door wegverkeer A12 Op +/- 200 m van A12 – Omgevingsgeluid bepaald door wegverkeer A12 Op +/- 1 km van A12 – rustig gelegen – ten zuiden van toekomstig bedrijventerrein Op +/- 140 m van A12 – Ook druk verkeer op Londerzeelsteenweg is bepalend voor omgevingsgeluid Zijwegje – meetpunt op 100 m van A12 Op +/- 60 m van A12 (kruispunt met lichten) Op +/- 60 m van A12 – Ook activiteiten op industrieterrein bepalend

De meetresultaten van zowel de vaste als ambulante meetpunten zijn nuttig om het geluidsmodel af te stemmen op de gemeten waarden. Alle metingen werden uitgevoerd met twee ‘real time frequentie analysatoren’, van Larson Davis type 824. Deze meetinstrumenten voldoen aan de wettelijke bepalingen in VLAREM II. De meettoestellen werden vooraf gekalibreerd met behulp van een ijkbron CAL200 van Larson Davis. De meetfout op de gemeten geluidsniveaus bedraagt +/- 1 dB(A). Tijdens de metingen werden het LAeq,1h en de statistische parameters bepaald. De meteocondities tijdens de meetcampagne zijn weergegeven samen met de meetresultaten in bijlage 2. De meetresultaten bij wind > 5 m/s of bij regen werden niet weerhouden voor verdere analyse. De wind waaide voornamelijk uit noordelijke richting. De gemeente Meise heeft zelf 24-uursmetingen uitgevoerd ter hoogte van Papenboskant. Deze metingen zijn in voorliggend MER niet besproken; ze bevestigen de gemeten waarden van het MER. 5.3.4.2

MEETRESULTATEN IN HET KADER VAN MER Het huidig akoestisch klimaat wordt bepaald door enerzijds het wegverkeer op de lokale wegen, maar hoofdzakelijk door het wegverkeer op de A12 uiteraard. Daarnaast zijn er nog aantal bedrijven die eveneens bijdragen tot het omgevingsgeluid. De numerieke waarden van alle gemeten grootheden op de meetplaatsen en grafische voorstelling ervan zijn in bijlage 2 weergegeven. In onderstaande paragrafen worden eerst de meetresultaten van de vaste en daarna van de ambulante meetpunten weergegeven.


05AWV012


5.3.4.2.1

5.17

MEETPLAATS 1 : PATATESTRAAT 34A, WESTRODE (MEISE) Op deze meetplaats werd simultaan met meetpunt 2 gemeten van maandag 21/11/2005 tot en met woensdag 23/11/2006. Het meetpunt bevond zich in de achtertuin van de woning in de Patatestraat 34a. Vanuit de tuin was er duidelijk zicht op de A12 en de weilanden waar het bedrijventerrein is voorzien. Het wegverkeer op de A12 is bepalend voor het continu aanwezig geluidsniveau met andere woorden bepalend voor het LA95,1h. Het LAeq,1h en ook de andere meetparameters worden bepaald door lokaal verkeer, woonactiviteiten, vliegtuigen,… In onderstaande tabel zijn per windrichting het gemiddelde LAeq,1h – en LA95,1h- niveau op meetplaats 1 weergegeven conform de voorschriften van VLAREM II. Dag Ma 21/11/05 Di 22/11/05 Wo 23/11/05

Windrichting N tot NO NO W tot ZW

Dag (57) 49 (50)

LAeq,1h (dB(A)) Avond 50 49 -

Nacht 41 (40)

Dag (53) 39 40

LA95,1h ( dB(A)) Avond 38 37 -

Nacht 30 29

Dag : van 07.00 tot 19.00 uur, Avond : van 19.00 tot 22.00 uur en Nacht : van 22.00 tot 07.00 uur ; ( ) : geen volledige beoordelingsperiode - : onvoldoende gegevens

Tijdens de meetcampagne bleef het LAeq,1h in de achtertuin van de woning in de Patatestraat overdag onder de 60 dB(A). De hoogste LAeq,1h worden opgetekend omstreeks 7u à 8u en 17u à 18u. Dit zijn de uren dat er het meeste verkeer is in het de Patatestraat ter hoogte van de woning nr. 34a. Het wegverkeer op de A12 draagt niet bij tot deze geluidsniveaus uitgedrukt in LAeq,1h. Het LA95,1h daarentegen wordt bepaald door het drukke wegverkeer op de A12. Overdag schommelt het LA95,1h tussen 42 dB(A) en 38 dB(A) en dit bij een noordoostelijke wind. Bij een wind uit westelijke richting zal dit LA95,1h wel hoger liggen. Het effect voor een wind van bron naar ontvanger wordt met behulp van een modellering berekend. Tijdens de nachtperiode in het bijzonder vanaf 24u tot 4u zakt het LAeq,1h onder de 40 dB(A). Het LA95,1h komt in de nachtperiode zelfs onder de 30 dB(A). Er is immers tussen 24u en 4u geen continu wegverkeer op de A12 en ook niet op de Patatestraat. 5.3.4.2.2

MEETPLAATS 2 : PATATESTRAAT 83, WESTRODE (MEISE) Op deze meetplaats werd simultaan met meetpunt 1 gemeten van maandag 21/11/2005 tot en met woensdag 23/11/2006. Het meetpunt bevond zich in de tuin van de woning in de Patatestraat 83. Vanuit de tuin was er duidelijk zicht op de A12 en de afstand tot de A12 bedraagt +/- 90m. Het wegverkeer op de A12 is bepalend voor het continu aanwezig geluidsniveau met andere woorden bepalend voor het LA95,1h. Het LAeq,1h en ook de andere meetparameters worden ook bepaald door het verkeer op de A12. In onderstaande tabel zijn per windrichting het gemiddelde LAeq,1h – en LA95,1h- niveau op meetplaats 2 weergegeven conform de voorschriften van VLAREM II. Dag Ma 21/11/05 Di 22/11/05 Wo 23/11/05

Windrichting N tot NO NO W tot ZW

Dag (68) 61 (61)

LAeq,1h (dB(A)) Avond 63 60 -

Nacht 55 (50)

Dag (63) 55 (54)

LA95,1h ( dB(A)) Avond 54 52 -

Nacht 37 29

Dag : van 07.00 tot 19.00 uur, Avond : van 19.00 tot 22.00 uur en Nacht : van 22.00 tot 07.00 uur ; ( ) : geen volledige beoordelingsperiode - : onvoldoende gegevens

Tijdens de meetcampagne bleef het LAeq,1h in de voortuin van de woning in de Patatestraat nr 83 overdag boven de 60 dB(A) op maandag 21/11/2006. Op dinsdag en woensdag lag het LAeq,1h overdag lager dan op maandag. Tijdens de avondspits bedroeg het LAeq,1h maandags 68 dB(A) en op dinsdag en woensdag 64 dB(A). Indien er zich filevorming ter hoogte van het kruispunt voordoet ligt de snelheid van de voertuigen veel lager zodat het omgevingsgeluid zakt. De hoogste LAeq,1h worden opgetekend omstreeks 7u à 8u en rond 17u à 18u. Door het kruispunt wordt het LA95,1h op


05AWV012


5.18

meetpunt 2 bepaald door de periode dat er geen passerend verkeer is. Tijdens de nachtperiode in het bijzonder woensdag 23/11/05 vanaf 24u tot 4u zakt het LAeq,1h onder de 50 dB(A). Het LA95,1h komt in de nachtperiode zelfs onder de 30 dB(A). Er is immers tussen 24u en 4u geen continu wegverkeer op de A12 en ook niet op de Patatestraat. Door de sporadische passage van verkeer op de A12 stijgt het LAeq,1h wel, maar er is nog voldoende tijd dat er geen wagen passeert zodat het LA95,1h tijdens de nacht zakt. Vermits het wegverkeerslawaai op de A12 zeer duidelijk als meest dominante bron aanwezig is kan voor de beoordeling gebruik gemaakt worden van de gemeten LAeq,periode. Voor meetpunt 1 is de bijdrage van de A12 veel minder dominant zodat een toetsing niet zinvol is gezien ook de grote afstand tot de A12. De resultaten conform deze afgesproken beoordelingsmethode zijn weergegeven in onderstaande tabel 5.3.6. De waarden overdag zijn voor de verschillende dagen echter niet constant. Tabel 5.3.6 LAeq voor de verschillende beoordelingsperiodes volgens het ontwerp KB 1991 voor meetpunt 2 – waarden in dB(A) LAeq,periode (dB(A))

Dag Ma 21/11/05

Dag (7u tot 19u) (68)

Avond (19u tot 23u) 63

Nacht (23u tot 7u) -

Di 22/11/05

61

60

55

Wo 23/11/05

(61)

-

(50)

- niet gemeten of te weinig waarden gemeten voor uitmiddeling

5.3.4.2.3

AMBULANTE MEETPUNTEN Naast de vaste meetpunten werden er ook op 7 (Meetpunt A tot G) ambulante meetpunten geluidsmetingen uitgevoerd. Deze metingen werden uitgevoerd op een hoogte van 4 m boven het maaiveld en de meetperiode bedroeg 10 minuten. Er werd gemeten op woensdag 23/11/2005 bij een matige wind uit noordoostelijke richting. In onderstaande tabel 5.3.7 worden de ambulante meetpunten gesitueerd. Tabel 5.3.7 Opsomming van de ambulante meetpunten met bijhorend het LAeq,T, LA01,T, LA95,T over een meetperiode (T) van 10 minuten – waarden in dB(A) Coördinaten

Starttijd

LAeq,T

LA01,T

LA95,T

A

Boskant z/n, Meise

16u45

67,3

72,5

63,3

B

Boskant 22, Meise

16u45

59,1

72,0

50,3

C

Zesbunder 11, Meise

17u00

46,0

52,0

40,0

D

Londerzeelsteenweg 2, Meise

17u30

68,0

79,0

58,0

E

Londerzeelsteenweg 19,Meise

17u30

65,0

68,0

61,0

F

Kerkhofstraat thv Café De genieter (Londerzeel)

17u45

69,5

76,7

56,5

G

Patatestraat 91, Meise

17u45

66,2

76,0

59,0

Meetpunt

Uit deze meetresultaten tijdens de avondspits (gelijkaardig aan een ochtendspits) blijkt dat voor de immissiepunten op minder dan 200 m tot de A12 het LAeq,T hoger dan 60 dB(A) ligt. In de Londerzeelsesteenweg was er wel invloed van een blaffende hond op het LAeq-niveau. Op grotere afstand tot de A12 is de invloed bij een noordelijke windrichting eerder beperkt zo blijkt uit de meetresultaten in de Zesbunder. In de Patatestraat 91 is niet alleen de A12 duidelijk hoorbaar, maar ook het specifiek geluidsniveau van de nabijgelegen betoncentrale.


05AWV012


5.3.4.3

5.19

MEETRESULTATEN AFDELING WEGENBOUWKUNDE Op 26 juni 2002 werden er door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Wegenbouwkunde, sectie Geluid en Trillingen geluidsmetingen uitgevoerd aan enkele woningen in de Papenboskant. De Papenboskant is ten zuiden van het projectgebied (bedrijventerrein) gelegen en al op enkele kilometers van de verkeerswisselaar. Toch zijn deze gegevens relevant om de gemeten geluidsniveaus te toetsen aan de berekende geluidsniveaus volgens de SRM II (zie verder). De meethoogte van de geluidsniveau-analysator (type 01 dB) bedroeg 5 m. Tijdens de meetcampagne was het rustig weer met een zwakke wind uit westelijke richting. Het aantal voertuigen bedroeg 2500 à 3000. Er werd gemeten op 8 meetpunten waarvan de ligging en de meetresultaten in onderstaande tabel 5.3.8 kort zijn weergegeven (zie ook kaart 5.3.1)3: Tabel 5.3.8 Resultaten van de metingen uitgevoerd door de afdeling Wegenbouwkunde over een meetperiode van 15 minuten – waarden in dB(A) Afstand tot A12

Meetpunt Coördinaten

5.3.4.4

Starttijd LAeq,T LA01,T LA95,T

1b

Papenboskant nr 41 op verharding van de oprit

+/- 290 m

9u33

61,9

65,2

58,3

2b

Voorkant Papenboskant nr. 57/59

+/- 170 m

9u56

61,6

65,9

57,6

3b

Achterkant Papenboskant nr. 58 op terras

+/ 130 m

10u18

64,7

68,7

61,0

4b

Achter de woning Papenboskant nr. 60

+/- 130 m

10u38

65,0

68,9

61,2

5b

Voor de woning Papenboskant nr. 67

+/- 130 m

11u

64,4

72,2

58,9

6b

Links van de woning Papenboskant nr. 66 op voetwegje

+/- 80 m

11u20

67,8

72,2

61,9

7b

Voor de woning Papenboskant nr. 81 op de toegangsweg naar voordeur

+/- 30 m

11u45

71,1

76,4

64,4

8b

Links van de woning Papenboskant nr. 81

+/- 40 m

12u06

71,7

77,1

63,0

BEOORDELING VAN DE GEMETEN GELUIDSNIVEAUS VOLGENS TOETSINGSKADER Ondanks het feit dat er geen officiële richtwaarden of grenswaarden voor wegverkeerslawaai bestaan, moeten de Vlarem II-gemiddelde van LA95,1h-niveau getoetst worden aan de milieukwaliteitsnormen conform de bepalingen van VLAREM II. De milieukwaliteitsnormen voor meetpunt 1, gelegen in de Patatestraat 34a te Westrode (Meise) en volgens het gewestplan gelegen in woongebied op minder dan 500 m van een industriegebied, bedragen voor de dagperiode 50 dB(A), ‘s avonds 45 dB(A) en ’s nachts 45 dB(A). Deze milieukwaliteitsnormen worden doorgans gerespecteerd, wat te verwachten is gezien de grote afstand tot de A12. Voor meetpunt 2, gelegen in de Patatestraat 83, is het omgevingsgeluid tengevolge het wegverkeer echter dominant. De milieukwaliteitsnormen voor dit meetpunt 2, gelegen volgens het gewestplan in agrarisch gebied op minder dan 500 m van een KMO-gebied, bedragen voor de dagperiode 50 dB(A), ‘ s avonds 45 dB(A) en ’ s nachts 40 dB(A). De milieukwaliteitsnorm voor de dag – en avondperiode is beduidend overschreden gezien het drukke verkeer en de korte afstand tot de A12. De milieukwaliteitsnorm voor de nachtperiode is ook voor meetpunt 2 niet overschreden omdat er veel minder (en geen continue verkeersstroom) verkeer is op de A12. Van de gemeten LAeq,1h-waarden wordt een energetisch gemiddelde waarde vastgesteld voor elke representatieve periode (dag, avond en nacht). Deze gemiddelde waarde wordt vergeleken met de richtwaarden opgenomen in het ‘Ontwerp

3

Rapport 26/6/2002 geluidsmetingen te Meise in de Papenboskantstraat uitgevoerd door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap – Afdeling Wegenbouwkunde, sectie Geluid en Trillingen – Verantwoordelijk uitgever : Dhr. Lanoye


05AWV012


5.20

KB’ van 1991. De maximale waarden voor het LAeq,periode tengevolge van een bestaande weg met minstens 2 x 2 baanvakken bedraagt volgens het ontwerp KB 1991 op minder dan 500 m van de weg voor de dagperiode 70 dB(A), avondperiode 65 dB(A) en nachtperiode 60 dB(A). Voor nieuwe wegen bedraagt dit overdag 60 dB(A), avond 55 dB(A) en nacht 50 dB(A).

5 .3 .5

M O D E L L E R I N G V A N D E G E L U I D S K W A L I T E I T T . G . V. W E G V E R K E E R S L A W A A I A 1 2

5.3.5.1

AANNAMES, BEREKENDE PARAMETERS EN REKENMETHODE Aan de hand van de huidige verkeersintensiteiten, snelheid van de wagens, verdeling wagens/vrachtwagens en de wegbedekking voor de A12 en Kerkhofstraat/Londerzeelsesteenweg wordt een geluidskaart, die de geluidscontouren tengevolge van het wegverkeerslawaai weergeeft, opgesteld. Tevens zal aan de meest nabijgelegen woningen en op de vaste en ambulante meetpunten het geluidsniveau berekend worden. Deze berekende geluidsniveaus worden getoetst aan de gemeten geluidsniveaus en ook aan de verschillende ontwerpnormen. De overdrachtberekeningen voor het wegverkeerslawaai, resulterend in LAeq-contouren worden enkel voor de ochtendspits berekend en niet voor de avondspits. Het Lden wordt op basis van LAeq,dag, LAeq,avond en LAeq,nacht berekend. Deze overdrachtsberekening gebeurt overeenkomstig de Nederlandse Standaard Rekenmethode (SRM II) (2002). Bij de berekening van de geluidsoverdracht wordt verder rekening gehouden met: De geometrische uitbreiding De afstand van de bronnen tot de immissiepunten Het effect van de hoogteverschillen : exacte hoogteligging van bron, receptoren en tussenliggend maaiveld wordt in rekening gebracht Lucht - en bodemabsorptie De SRM II wordt gehanteerd omdat uit eerdere studies is gebleken dat de berekende resultaten van de SRM II goed overeenkomen met de meetresultaten. De methode (SRM II versie 2002) wordt verkozen boven de Franse nationale berekeningsmethode ‘NMPB-Routes-96 en de Franse norm XPS31-133’ zoals die wordt aangegeven in het besluit van 22/7/05 van de Vlaamse regering. In de SRM II is de databank van het type wegbedekking veel groter. Tevens zijn de emissiekengetallen veel recenter en ook afgestemd op een groot aantal emissie – en immissiemetingen. Voor het aantal voertuigen (vrachtwagens/personenwagens) tijdens de ochtendspits verwijzen we naar de discipline mobiliteit. Het LAeq,ochtendspits (spits van 7u30 tot 8u30) wordt berekend op basis van deze verkeersgegevens. Voor de berekening van de LAeq,dag, LAeq,avond en LAeq,nacht wordt rekening gehouden met actuele percentage van het aantal voertuigen tijdens de dag, avond en nacht ten opzichte van de ochtendspits. Zo is het gemiddeld aantal voertuigen tijdens de nachtperiode (23u tot 7u) 12 % van de ochtendspits. Voor de avondperiode is dit 29 % en voor de gemiddelde dagperiode 70 %. 12 % van het aantal voertuigen op de A12 zijn vrachtwagens. De huidige wegverharding van de A12 is ter plaatse in chemisch uitgewassen cementbeton. Op de A12 wordt een snelheid van 110 km/h voor personenwagens en 90 km/h voor vrachtwagens gehanteerd. Op 100 m voor het kruispunt met de Kerkhofstraat/Londerzeelsesteenweg wordt een snelheid van 90 km/h gehanteerd. Zoals in de SRM II voorzien is wordt rekening gehouden met de aanwezigheid van een kruispunt (Kruispuntcorrectie).

5.3.5.2

REKENRESULTATEN – BESPREKING EN TOETSING

Kaart 5.3.2: Huidige geluidskwaliteit Zoals reeds aangegeven wordt het huidige wegverkeerslawaai berekend voor zowel de ochtendspits, de Lden en de Lnight (LAeq,nacht) op een raster van punten rondom de A12 en de belangrijkste weg zijnde de Kerkhofstraat/Londerzeelsesteenweg. Daarnaast wordt op een aantal immissiepunten ter hoogte van de meest nabijgelegen woningen het LAeq,ochtendspits, Lden en Lnight berekend. De geluidscontourenkaart voor de huidige situatie tijdens de ochtendspits is weergegeven op kaart 5.3.2 evenals de geluidscontouren voor het Lden en Lnight. Bij deze figuren wordt opgemerkt dat de berekende contouren langsheen de A12


05AWV012


5.21

thv de centra van Londerzeel en Westrode niet werden doorgetrokken. Op deze locaties is nl. ook een sterke verstoring door andere wegen aanwezig; deze wegen werden niet in de geluidsmodellering ingevoerd. Dit is echter te verantwoorden aangezien op deze locaties het aandeel van de A12 in het geluidsklimaat beperkter is. De rekenresultaten aan enkele nabijgelegen woningen zijn weergegeven in tabel 5.3.9 (zie ook kaart 5.3.2). Indien er tevens aan deze woning werd gemeten wordt tevens het gemeten LAeq-niveau vermeld. Naast het LAeq,1h tijdens de ochtendspits, wordt ook het Lden-niveau en het Lnight (LAeq,nacht) –niveau weergegeven4. Tabel 5.3.9 Berekende LAeq tijdens de ochtendspits, Lden en Lnight voor meetpunten en enkele nabijgelegen woningen – vergelijking met gemeten LAeq-niveaus

Uit de berekening blijkt dat er zich op 2 immissiepunten een probleem voordoet als we de 70 dB(A) hanteren als maximale waarde voor bestaande wegeninfrastructuur. Zowel in de Beekstraat nr. 40 als in de Papenboskant 81 wordt de 70 dB(A) overschreden. Zelfs voor de nachtperiode is er een overschrijding van de 60 dB(A) als maximale waarde. Voor de Papenboskant 81 werd deze vaststelling reeds gedaan door Afdeling Wegenbouwkunde (zie eerder). De gemeten geluidsniveaus komen meestal goed (verschil is < 3 dB(A)) overeen met de berekende LAeq-niveaus. Op grotere afstanden spelen echter nog heel wat onzekerheden mee zodat de afwijking meer dan 3 dB(A) kan bedragen (zoals in de Zesbunder). In de Londerzeelsesteenweg 2 werden de metingen dan weer verstoord door stoorgeluiden.

5 .3 .6

CO N C L U S IE R E F E R E N T I E S IT U A T IE Het studiegebied strekt zich uit tot op 1,5 km van de A12. Tot op deze afstand is de bijdrage van de A12 tijdens de spitsperiode 45 dB(A). Tot op 300 m komt tijdens de spitsperiode een LAeq,1h van 60 dB(A) voor. De grote geluidshinder ten gevolge het wegverkeerslawaai treedt op in woningen in de Kerkhofstraat en de Londerzeelsesteenweg die op minder

4

De resultaten worden weergegeven tot 1 cijfer na de komma om te vermijden dat 59,7 dB(A) na afronding 60 dB(A) wordt en 60,1 dB(A) ook 60 dB(A) wordt. Indien we een grenswaarde van 60 dB(A) zouden hanteren, is het op dergelijke manier moeilijk om over overschrijding van een norm te spreken.


05AWV012


5.22

dan 300 m tot de A12 en het kruispunt zijn gelegen. Ook aan de woningen in de Patatestraat vanaf ongeveer het kruispunt met de Boskant en aan een gedeelte van de woningen in de Papenboskant is het de A12 die nagenoeg continu het omgevingsgeluid bepaald. Ook aan de westelijke zijde van de A12 is uiteraard de verstoring door de A12 overheersend zoals in de Beekstraat, de Kerkhofstraat en ook in het Leefdaalbos. Het geluidsklimaat in het Leefdaalbos wordt uitsluitend bepaald door het wegverkeerslawaai van de A12. In de hierboven beschreven zone is het geluidsklimaat slecht tot zeer slecht. In de woonkern van Westrode en ter hoogte van de woningen in de Patatestraat nr 28 – 34a is de impact van de A12 dan alweer veel minder. Ook ten zuidoosten van de toekomstige inplanting van het bedrijventerrein, ter hoogte van de woningen in de Zesbunder, is het geluidsklimaat nog goed te noemen. De afstand van de A12 tot de woningen bedraagt immers +/- 1 km. Afhankelijk van de windrichting, bijvoorbeeld bij een wind uit westelijk richting is de A12 wel bepalend voor het omgevingsgeluid en bijgevolg ook duidelijk hoorbaar.


05AWV012


5.23

5.4 LUCHTKWALITEIT 5 .4 .1

BE G R I P P E N E N P A R A M E T E R S Emissie: de uitstoot van stoffen, hier contaminanten, in de omgevingslucht Grenswaarde: concentratie gedurende een bepaalde periode, van verontreinigende stoffen in de lucht, die niet mag worden overschreden. Immissie: de concentratie van een bepaalde contaminant in de omgevingslucht Percentiel P: is die waarde waarbij P% van het totaal aantal meetwaarden lager zijn en (100-P%) van de waarden hoger zijn. Percentielen wordt meestal berekend over relatief langere perioden (1 jaar). PM10: stofdeeltjes (particulate matter) kleiner dan 10 µm. Precursor: polluent waaruit achteraf door atmosferische reacties secundaire polluenten ontstaan.

5 .4 .2

AF B A K E N IN G S T U D IE G E B IE D De grootte van het studiegebied is vooral afhankelijk van de aard en de omvang van de verwachte emissies. Daarnaast spelen ook de hoogte waarop de emissies plaatsvinden een belangrijke rol voor de reikwijdte. Voor het voorliggende project is het voldoende om de luchtverontreiniging te bestuderen op lokaal niveau. De concentraties van verontreinigende stoffen langs een drukke weg nemen snel af in functie van de afstand tot de weg. Over het algemeen zijn de concentraties van de polluenten op 300 m van de weg vrijwel teruggevallen tot de achtergrondniveaus. Het studiegebied voor de wegen beperkt zich dan ook tot de onmiddellijke omgeving van de wegen. In het bedrijvenpark worden vooral bedrijven gehuisvest die geen belangrijke luchtverontreiniging veroorzaken. Het studiegebied beperkt zich hier tot het projectgebied en nabije omgeving. De bespreking van de luchtverontreiniging blijft algemeen.

5 .4 .3

TO E T S I N G S K A D E R Om de luchtkwaliteit te evalueren worden de waarden getoetst aan de bestaande normen en richtwaarden inzake omgevingslucht. Deze normen en richtwaarden hebben tot doel: de gezondheid en het welzijn van de omwonenden te vrijwaren; de hinder tot een minimum te beperken; de verontreiniging van de verschillende compartimenten binnen aanvaardbare grenzen te houden. De normen en richtwaarden in tabel 5.4.1 hebben betrekking op de verontreinigende stoffen: stikstofoxiden (NOx), zwaveldioxide (SO2), fijn stof (PM10), koolmonoxide (CO), en ozon (O3). Voor vluchtige organische stoffen (VOS) zijn er geen normen.


05AWV012


5.24

Tabel 5.4.1 Toetsingskader voor de luchtkwaliteit Verontreinigende stof Stikstofoxiden (NOx(NO2))

Grenswaarde (µg/m3)

Periode/Bron

P98: 200

Van de over een kalenderjaar gemeten (half)uurwaarden (85/203/EEG: van toepassing tot 31/12/2009)

260, maximaal 18 keer te overschrijden in kalenderjaar (vanaf 1/1/2004) 240, maximaal 18 keer te overschrijden in kalenderjaar (vanaf 1/1/2006) 200, maximaal 18 keer te overschrijden in kalenderjaar (vanaf 1/1/2010) 52 (vanaf 1/1/2004) 48 (vanaf 1/1/2006) 40 (vanaf 1/1/2010)

30 Zwaveldioxide (SO2)

350, max 24 keer te overschrijden in het kalenderjaar 125 , max. 3 keer te overschrijden in het kalenderjaar 20

Fijn (PM10)

stof

55 ( vanaf 1/1/2004) mag niet meer dan 35 keer per jaar overschreden worden 50 ( vanaf 1/1/2005) mag niet meer dan 35 keer per jaar overschreden worden 40

Koolmonoxide (CO)

12.000 (vanaf 01/01/2004) als hoogste 8-uursgemiddelde van een dag 10.000 ( vanaf 01/01/2005)

Ozon (O3)

120 , maximum 25 dagen te overschrijden 180 240


Uurgrenswaarde, verhoogd met de overschrijdingsmarge, voor de bescherming van de gezondheid van de mens (1999/30/EG: eerste dochterrichtlijn) Uurgrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens; (1999/30/EG: eerste dochterrichtlijn) Jaargrenswaarde, verhoogd met de overschrijdingsmarge, voor de bescherming van de gezondheid van de mens (1999/30/EG: eerste dochterrichtlijn) Jaargrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens (1999/30/EG: eerste dochterrichtlijn) Jaargrenswaarde voor de bescherming van de vegetatie (1999/30/EG) Uurgrenswaarde voor bescherming van de gezondheid van de mens; (1999/30/EG: eerste dochterrichtlijn) Daggrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens; (1999/30/EG: eerste dochterrichtlijn) Jaargrenswaarde voor de bescherming van de vegetatie (1999/30/EG: eerste dochterrichtlijn) Daggrenswaarde, gesommeerd met de overschrijdingsmarge, voor de bescherming van de gezondheid van de mens (1999/30/EG: eerste dochterrichtlijn))

Jaargrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens (1999/30/EG: eerste dochterrichtlijn) Grenswaarde, gesommeerd met de overschrijdingsmarge, voor de bescherming van de gezondheid van de mens (2000/69/EG: tweede dochterrichtlijn) Grenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens (2000/69/EG: tweede dochterrichtlijn) Hoogste 8-uursgemiddelde van een dag gedurende een kalenderjaar; 2002/3/EG Uurgemiddelde – informatiedrempel Uurgemiddelde – alarmdrempel

05AWV012


5 .4 .4

5.25

B E S P R E K I N G A C T U E L E L U C H T K W A L I T E I T O . B . V. M E E T G E G E V E N S In de referentiesituatie wordt de huidige luchtkwaliteit in het studiegebied bestudeerd. Hiervoor wordt in eerste instantie beroep gedaan op de meetwaarden in de stations van de VMM. In voorliggende studie worden vooral de stations die op een korte afstand van drukke wegen zijn gelegen, nader bekeken. De belangrijkste verontreinigende stoffen die wij bestuderen zijn zwaveldioxide (SO2), koolmonoxide (CO), stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10). Daarnaast heeft de VMM interpolatiekaartjes opgesteld voor de belangrijkste verontreinigende stoffen. Deze kaartjes geven een goed idee over de huidige concentraties in het studiegebied.

5.4.4.1

MEETPOSTEN VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ Voor de bepaling van de actuele luchtkwaliteit in het studiegebied wordt op de resultaten van de meetstations van de Vlaamse MilieuMaatschappij gesteund. De gehanteerde cijfers hebben betrekking op de cijfers van het kalenderjaar 2004 en het meteorologisch jaar 2004 – 2005 (VMM, 20055). Met het decreet ‘Bestuurlijk Beleid’ van 12 december 1990 kreeg de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in het domein luchtverontreiniging als taak de uitbouw en exploitatie van meetnetten voor het meten van de verontreiniging van de omgevingslucht. In dit verband stelt de VMM jaarlijks een immissieverslag op met de algemene toestand van de luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest. In de nabije omgeving van het projectgebied zijn geen meetposten van de VMM aanwezig. De dichtstbijgelegen meetposten zijn Grimbergen, Zemst en Zaventem op ca.10 km van het projectgebied. Deze stations zijn gelegen in de omgeving van Brussel en zijn onvoldoende representatief voor het projectgebied. Als alternatief werden de meetstations van de VMM op een afstand minder dan 300 m van drukke wegen geselecteerd. Daarnaast zijn nog enkele stations in de ruimere omgeving weerhouden nl Mechelen (Technopolis), Mechelen (Hombeeksesteenweg) en Ruisbroek (Puurs). Ook deze stations zijn vrij dicht bij auto(snel)wegen gelegen, doch op een grotere afstand dan 300 m. Gezamenlijk geven deze stations een goede indicatie van de immissieniveaus ter hoogte van het projectgebied. De verontreinigende stoffen die op regelmatige basis gemeten worden zijn: zwaveldioxide (SO2), stikstofdioxide (NO2), ozon (O3), stof (PM10) en koolmonoxide (CO).

5.4.4.2

MEETRESULTATEN De meetresultaten voor deze meetposten zijn in onderstaande tabellen weergeven. Van iedere stof wordt de : jaargemiddelde concentratie en de 98ste percentiel van de (half)uurwaarden over één jaar weergegeven in tabel 5.4.2. jaargemiddelde concentratie en de 98ste percentiel van de dagwaarden over één jaar weergegeven in tabel 5.4.3. We herhalen dat het niet allemaal meetresultaten betreft voor het eerder gedefinieerde studiegebied aangezien daarvoor geen meetresultaten beschikbaar zijn. Maar dat het wel relevante immissiemetingen betreft, te weten : Bovenaan de tabellen : meetposten op minder dan 300 m van drukke wegen Onderaan de tabellen : dichtsbij gelegen meetposten die representatief zijn te Mechelen en Ruisbroek

5

Vlaamse Milieumaatschappij (Erembodegem 2005). Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest: jaarverslag immissiemeetnetten; kalenderjaar 2004 en meteorologisch jaar 2004-2005.


05AWV012


5.26

Tabel 5.4.2 Resultaten van relevante immissiemetingen in het Vlaamse Gewest (bron VMM) (half)uurwaarden (half)uurswaarden x

y

station

gemeente

SO2

42RO10

Sint-Stevens-Woluwe

154220

172710

42R020

Vilvoorde (Mechelse steenweg)

154790

181280

6

42R801

Borgerhout

154420

211090

12

42R891

Antwerpen

151158

216209

25

42R893

Antwerpen

151192

219071

18

73

46

89

42R897

Antwerpen (Scheldelaan)

148147

215586

17

93

37

81

44R721

Wondelgem

104240

197850

9

61

32

75

42R841

Mechelen (Technopolis)

157059

188039

33

74

40Ml01

Mechelen (Hombeeksesteenweg)

156569

189536

42R832

Ruisbroek (Puurs)

148937

196707

36

83

gem

7

NO2 98p

O3

Gem 98 p gem 34

80

24

36

82

47

47

98

103

43

88

37

stof

CO

98 p gem

98 p gem

98 p

38

110

0,38

1,14

30

103

29

85

0,37

0,97

33

109

31

93

Tabel 5.4.3 Resultaten van relevante immissiemetingen in het Vlaamse Gewest (bron VMM) dagwaarden Dagwaarden station

gemeente

x

y

SO2

NO2

Gem 98p

gem

O3

98 p Gem 98 p gem

42RO10

Sint-Stevens-Woluwe

154220

172710

34

62

42R020

Vilvoorde (Mechelse steenweg)

154790

181280

6

16

36

69

42R801

Borgerhout

154420

211090

12

33

47

83

42R891

Antwerpen

151158

216209

25

68

43

76

42R893

Antwerpen

151192

219071

17

50

46

80

42R897


148147

215586

17

55

37

67

44R721

Wondelgem

104240

197850

32

65

42R841

Mechelen (Technopolis)

157059

188039

33

63

40Ml01

Mechelen (Hombeeksesteenweg)

156569

189536

42R832

Ruisbroek (Puurs)

148937

196707

36

70

7

37

stof

CO (*) 98 p gem

P98

39

93

0,38

1,08

30

77

29

69

0,37

0,92

33

77

32

73

0,3

0,81

(*): voortschrijdend 8-uursgemiddelde 5.4.4.3

BEOORDELING Onderstaand beoordelen we de gegevens van relevante immissiemetingen (par. 5.4.4.2.) ten aanzien van het toetsingskader (par. 5.4.3.).

5.4.4.3.1

ZWAVELDIOXIDE Uit toetsing blijkt dat de meetwaarden voor zwaveldioxide (SO2) in de verkeersgerichte stations zowel voor de uurwaarden als voor de dagwaarden beduidend lager zijn dan de grenswaarde. De gemiddelde concentraties schommelen tussen de 6 en 25 µg/m3. De grenswaarden van 350 µg/m3 (uurwaarden) en 125 µg/m3 (dagwaarden) die maximum 24 keren mag overschreden worden, werden in het meteorologisch jaar 2003/2004 geen enkele maal overschreden.

5.4.4.3.2

KOOLMONOXIDE Voor koolmonoxide werd de grenswaarde in alle meetstations ruim gerespecteerd. De meetwaarden bedragen ca. 0,40 mg/m3, tegen een grenswaarde van 10 mg/m3.


05AWV012


5.4.4.3.3

5.27

OZON De grenswaarde voor ozon (O3) bedraagt 120 µg/m3, als 8-uurs gemiddelde van een dag. Deze grenswaarde mag maximaal 25 keer overschreden worden. Tabel 5.4.4 geeft een overzicht van de overschrijdingen in het jaar 2004 van de weerhouden stations. Uit de tabel blijkt dat in het jaar 2004 aan de grenswaarde wordt voldaan: het aantal overschrijdingen is kleiner dan 25. Tabel 5.4.4 Overschrijdingen van de grenswaarde voor ozon (O3).

5.4.4.3.4

Meetplaats

Station

Gemiddelde

Borgerhout Mechelen

42R801 42R841

30 33

Aantal overschrijdingen van het achtuurgemiddelde van een dag van 120 µg/m3 (streefwaarde: maximaal 25 keren te overschrijden) 13 12

STIKSTOFOXIDEN Het aantal overschrijdingen voor stikstofdioxide (NO2) is voor de verschillende stations weergegeven in tabel 5.4.5. Tabel 5.4.5 Overschrijdingen van de grenswaarde voor stikstofdioxide (NO2). Meetplaats

Station

Sint-Stevens-Woluwe Vilvoorde (Mechelse steenweg) Borgerhout

42RO10

Aantal overschrijdingen van de jaargrenswaarde (40 µg/m3) 34

42R020

36

42R801

Antwerpen

42R891

Antwerpen

42R893


42R897

Wondelgem

44R721

Mechelen (Technopolis) Mechelen (Hombeeksesteenweg) Ruisbroek (Puurs)

42R841

47 43 46 37 32 33

40Ml01

36

42R832

36

De toekomstige jaargrenswaarde (2010) bedraagt 40 µg/m3. Deze grenswaarde wordt in enkele stations overschreden (tabel 5.4.5), vooral in Antwerpen (Borgerhout en havengebied). In de overige stations wordt aan de grenswaarde voldaan. De uurgrenswaarde van 200 µg/m3 werd in Borgerhout en in het havengebied slechts éénmaal overschreden. 5.4.4.3.5

FIJN STOF Tabel 5.4.6 geeft een overzicht van het aantal overschrijdingen van de huidige (2004) en toekomstige (vanaf 2005) PM10-grenswaarden voor de bescherming van de gezondheid van de mens in het kalenderjaar 2004. Uit de tabel blijkt dat de toekomstige grenswaarde in 2004 in alle drie de stations overschreden werd. De grenswaarde verhoogd met de overschrijdingsmarge (GW+OM)6, werd in 2004 in 1 station overschreden. De jaargemiddelde grenswaarde van 40 µg/m2 werd in alle stations gehandhaafd.

6

De wetgeving voorziet een stapsgewijze reductie van de grenswaarde. Naast de grenswaarde (GW) werd eveneens een overschrijdingsmarge (OM) vastgelegd. De overschrijdingsmarge is het percentage van de grenswaarde waarmee de grenswaarde mag worden overschreden. De overschrijdingsmarge voor PM10 bedraagt bij de inwerkingstelling (19 juli 1999) voor de daggrenswaarde 50% en voor de jaargrenswaarde 20%. Deze overschrijdingsmarges nemen lineair af vanaf 1/1/2001 tot 0% op de datum waarop aan de grenswaarde moet voldaan worden (1/1/2005).


05AWV012


5.28

Tabel 5.4.6 Overschrijdingen van de toekomstige grenswaarden (2005) voor PM10 en van de grenswaarde gesommeerd met de overschrijdingsmarge voor 2004.

5.4.4.4

Station

Gemeente Aantal overschrijdingen van daggrenswaarde (max 35) GW=50 (2005) GW+OM=55 (2004)

42R801 42R020 42R841

Borgerhout Vilvoorde Mechelen

53 48 37

41 34 29

argemiddelde (µg/m3)

36 32 29

AFLEIDING ACHTERGRONDWAARDEN UIT INTERPOLATIEKAARTEN Aanvullend op hogerstaande benadering worden de zogenaamde interpolatiekaarten die VMM ontwikkelde weergegeven en besproken. Immers, deze benadering is geschikt om achtergrondwaarden voor de verschillende parameters uit af te leiden. VMM stelde dergelijke interpolatiekaarten op voor volgende parameters : zwaveldioxide (SO2), stikstofdioxide (NO2), stikstofmonoxide (N0) en stof (PM10). De interpolatiekaartjes kwamen tot stand door alle stations in Vlaanderen bij de berekening te betrekken. De berekeningsmethode kan een over- of onderschatting geven op bepaalde plaatsen, afhankelijk van locale bronnen. Tabel 5.4.7 geeft een overzicht van de gemiddelde jaarconcentraties die voor de verschillende verontreinigende stoffen in het projectgebied werden berekend. Deze waarden kunnen als achtergrondwaarden voor het gebied gehanteerd worden. Tabel 5.4.7 Achtergrondwaarden ter hoogte van het projectgebied (bron VMM) verontreinigde stof zwaveldioxide (SO2)

stikstofdioxide (NO2)

stikstofmonoxide (NO)

fijn stof (PM10)

Jaar 2004/2005 2003/2004 2002/2003 2004 2003 2002 2004 2003 2002 2004 2003 2002

concentratie 4-6 7-9 7-9 35-37 > 41 35-37 17-20 21-24 17-20 31-35 36-40 31–35

eenheid µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3 µg/m3

De jaargemiddelde concentraties voor NOX en fijn stof benaderen de jaargrenswaarde van 40 µg/m3, voor beide luchtverontreinigende stoffen.


05AWV012


5 .4 .5

5.29

MO D E L L E R I N G V A N D E L O C A L E L U C H T K W A L IT E I T Naast de beschrijving van de luchtkwaliteit op basis van een selectie van relevante meetstations van VMM (hoofdstukken 5.4.4.1, 5.4.4.2 en 5.4.4.3) en afleiding van concentraties uit interpolatiekaarten (hoofdstuk 5.4.4.4) is het aangewezen de luchtkwaliteit in de onmiddellijke omgeving van het projectgebied te modelleren. Hiervoor werd gebruik gemaakt van het computermodel CAR Vlaanderen.

5.4.5.1

BEREKENDE PARAMETERS De modellering van de locale luchtkwaliteit (en verderop in dit rapport ook de modellering van de verwachte luchtkwaliteit) gebeurt enkel voor de parameters NOx en PM10 omdat het verkeer enkel voor deze contaminanten een belangrijke bijdrage levert aan de locale luchtkwaliteit. Dit blijkt vooreerst uit de verschillende eigen beoordelingen in par. 5.4.4.3 waarbij verschillende meetgegevens in de onmiddellijke omgeving van drukke verkeerswegen werden getoetst en we vaststellen dat enkel voor deze beide parameters overschrijdingen van de luchtkwaliteitsnormen optreden. Daarnaast bevestigt de literatuur ruimschoots dat NOx en PM10 de aandachtsparameters zijn voor wat de effecten van verkeer op de locale luchtkwaliteit betreft. Dit neemt niet weg dat verkeersemissies voor wat de overige parameters betreft wel degelijk een bijdrage leveren aan de regionale luchtkwaliteit (SOx, precursoren smog) en globale luchtkwaliteit (CO, CO², …). Deze parameters zijn evenwel minder relevant op het projectniveau aangezien ze op dat niveau niet bijdragen aan de besluitvorming.

5.4.5.2

REKENMETHODE EN AANNAMES De berekeningen van de immissies ter hoogte van het projectgebied worden berekend met behulp van het computerprogramma CAR Vlaanderen. Als invoergegevens vereist dit model onder andere het totaal aantal voertuigen per dag. Met dit model zullen we de immissie berekenen op 5 m van de weg (maximale waarden) en op 300 m van de weg. De verwachting is dat op 300 m van de wegen de immissieconcentraties zijn teruggevallen tot de achtergrondniveaus.

5.4.5.2.1

CAR VLAANDEREN Het CAR-model7 (Calculation of Air pollution from Road traffic) is ontwikkeld door RIVM (Nederland) en wordt gebruikt voor het berekenen van de luchtkwaliteit in/langs straten. Het model wordt iedere vier jaar aangepast op basis van nieuwe gegevens, gewijzigde normstelling of klimatologische omstandigheden. Het CAR-Model vraagt volgende invoergegevens: - naam van de straat; - totaal aantal voertuigen per etmaal; - de fractie licht verkeer, middelzwaar verkeer, zwaar verkeer, fractie bussen; - het wegtype (open of gesloten bebouwing, hoge bebouwing e.d.); - snelheid van het verkeer (snelweg, doorstromend, normaal of stagnerend verkeer); - bomenfactor (beplanting naast de weg); - afstand tot de weg (beperkt tot 300 m). Op basis van bovenstaande gegevens kunnen de concentraties aan stikstofdioxide, PM10, benzeen, zwaveldioxide en koolmonoxide in de omgevingslucht worden berekend en getoetst aan de normen (als eerder gesteld beperkten we ons tot de differentiërende contaminanten NOx en PM10). Het model geeft eveneens het aantal overschrijdingen van de grenswaarde op korte termijn.

7

zie www.infomil.nl voor meer informatie


05AWV012


5.30

Het model is geschikt voor het verkrijgen van een algemeen beeld van de luchtkwaliteit, het opsporen van knelpunten en het doorrekenen van scenario’s. Het programma laat toe berekeningen voor verschillende jaren uit te voeren. In CAR-Vlaanderen is de mogelijkheid opgenomen om naast de luchtkwaliteit voor 2005 eveneens deze voor de jaren 2010, 2015 en 2020 te berekenen. Voor de meteorologische situatie heeft men de keuze tussen: - het voorbije jaar; - meerjarige meteorologie (gemiddelde situatie over 10 jaar); - ongunstige meteorologie (voor verspreiding ongunstig jaar, gekozen uit de laatste 10 jaar). 5.4.5.2.2

AANNAMES De basisgegevens voor de berekening van het aantal voertuigen per dag zijn afkomstig van de discipline verkeer. Per wegtraject leverde de mobiliteitsdeskundige de aantallen personenwagens en vrachtwagens in de periode van 7h30 tot 8h30. Voor de A12 zijn eveneens dagtellingen beschikbaar (zie hoofdstuk 7.2.2). Op basis van deze gegevens werden de totalen per dag berekend voor de verschillende onderscheiden wegtrajecten. Voor de vrachtwagens werd aangenomen dat 1/3 middelzwaar voertuigen betreft en 2/3 zware voertuigen. Een overzicht van deze tellingen is weergegeven in tabel 5.4.8. Tabel 5.4.8 Overzicht van de kenmerken van de wegvakken straatnaam

totaal

fractie

fractie

fractie

snelheids-

aantal

licht

middel

zwaar

type

voertuigen

wegtype

bomen

(*)

factor

zwaar

(**)

A12

58335

0,903

0,032

0,065

snelweg

1

Kerkhofstraat

5646

0,922

0,026

0,052

buitenweg

1

1 1

Patatestraat, west

316

0,937

0,021

0,042

Buitenweg

1

1

Patatestraat, midden

405

0,902

0,033

0,065

Buitenweg

1

1

Patatestraat, oost

1155

0,889

0,037

0,074

Buitenweg

1

1

weg zonder naam

188

0,895

0,035

0,07

Buitenweg

1

1

Londerzeelse stnwg, west

2872

0,921

0,026

0,053

Buitenweg

1

1

Londerzeelse stnwg, midden

3089

0,952

0,016

0,032

Buitenweg

1

1 1

Londerzeelse stnwg, oost

227

1

0

0

Buitenweg

1

Westrodestraat noord

2566

0,946

0,018

0,036

Buitenweg

1

1

Westrodestraat zuid

1648

0,958

0,014

0,028

Buitenweg

1

1

Weg langs kerkhof

1145

0,905

0,032

0,063

Buitenweg

1

1

wegtype (*): 1: weg door open terrein met weinig bebouwing bomenfactor (**) : 1: geen bomen of hier en daar een boom

Op basis van deze uitgegevens werden met behulp van de CAR-Vlaanderen berekeningsmodule de immissies bij verschillende omstandigheden berekend: -immissieniveaus in 2005 op 5m afstand van de wegen; - immissieniveaus in 2005 op 300 m afstand van de wegen; - immissieniveaus in 2010 op 5m afstand van de wegen. Daarnaast werd eveneens rekening gehouden met de voorkomende gemiddelde rijsnelheden en kruispunten.


05AWV012


5.4.5.3 5.4.5.3.1

5.31

IMMISSIENIVEAUS IN 2005 OP 5 M AFSTAND VAN DE WEGEN REKENRESULTATEN Voor stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10) zijn de jaargemiddelde concentratie langs de weg berekend. Op basis van de jaargemiddelde concentratie is voor NO2 en PM10 een schatting gemaakt van het aantal overschrijdingen van de korte termijnnorm (respectievelijk uur en dag) Tabel 5.4.9 geeft een overzicht van immissieconcentraties voor stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10) in 2005 op 5 m van de wegen. Op deze plaats worden normaal de grootste concentraties in de omgevingslucht verwacht. In CARVlaanderen zijn achtergrondwaarden voorzien. Deze bedragen voor stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10) achtereenvolgens 24 en 31 µg/m3 (voor 2005). (tabel 5.4.7). Tabel 5.4.9 Berekende immissieniveaus voor stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10) op 5 m afstand van de wegen voor het jaar 2005 Wegvak

stikstofdioxide, (NO2) jaarge-

middelde verkeer 3

(µg/m )

5.4.5.3.2

Fijn stof (PM10)

bijdrage aantal overschrijdingen korte duur

(µg/m3) grenswaarde (uur)

jaarge-

bijdrage aantal overschrij-

middelde verkeer 3

(µg/m )

3

(µg/m )

dingen korte duur grenswaarde (dag)

A12

46

22

0

40

9

84

Kerkhofstraat

27

3

0

32

1

39

Patatestraat, west

24

0

0

31

0

35


24

0

0

31

0

35

Patatestraat, zuid

25

1

0

31

0

35

weg zonder naam

24

0

0

31

0

34


26

2

0

31

0

36


25

1

0

31

0

36

Londerzeelse stnweg, oost

24

0

0

31

0

34


25

1

0

31

0

36

Westrodestraat zuid

24

0

0

31

0

35

Weg langs kerkhof

25

1

0

31

0

35

BEOORDELING

Uit de tabel 5.4.9 blijkt dat de jaargrenswaarde voor NO2 van 50 µg/m² (vanaf 01/01/2005) langs enkel wegvak overschreden werd. De bijdrage van het verkeer aan de totale concentratie bedraagt langs de A12 ca. 48 %. Langs de Kerkhofstraat is de bijdrage van het verkeer 11%. In de overige wegtrajecten is de bijdrage kleiner dan 8%. De uurgemiddelde NO2-grenswaarde (200 µg/m3, die maximaal 18 maal mag overschreden worden) wordt niet overschreden. De jaargemiddelde PM10 grenswaarde bedraagt 40 µg/m3 en wordt langs de A12 juist bereikt. De daggemiddelde norm voor PM10 (50 µg/m3 die maximaal 35 dagen mag overschreden worden) wordt vaker overschreden dan de jaargemiddelde PM10-grenswaarde. De daggemiddelde norm is dus strenger dan de jaargemiddelde PM10-grenswaarde. Uit de berekeningsresultaten blijkt dat langs vrijwel alle wegtrajecten de daggemiddelde norm overschreden wordt. Dit is opmerkelijk omdat de bijdrage van het verkeer aan de jaargemiddelde concentratie zeer laag is en alleen voor de A12 relevant is. De hoge achtergrondconcentraties waren in 2005 dan ook verantwoordelijk voor het grote aantal overschrijdingen op dagbasis.


05AWV012


5.4.5.4 5.4.5.4.1

5.32

REKENRESULTATEN : IMMISSIENIVEAUS IN 2005 OP 300 M AFSTAND VAN DE WEGEN REKENRESULTATEN De grootste concentraties aan luchtverontreinigende stoffen komen voor langs de wegen. Naarmate de afstand tot de weg groter wordt, daalt de concentratie. Over het algemeen wordt aangenomen dat de concentratie op 300 m van de wegen vrijwel is teruggevallen tot het achtergrondniveau. Dit wordt geïllustreerd in tabel 5.4.10 die de concentraties van stikstofoxiden (NO2) en fijn stof (PM10) op 300 m afstand van de wegen voor het jaar 2005 toont. Tabel 5.4.10 Berekende immissieniveaus voor stikstofoxiden (NO2) en fijn stof (PM10) op 300 m afstand van de wegen voor het jaar 2005. Wegvak


middelde verkeer 3

(µg/m )

5.4.5.4.2

Fijn stof (PM10)

bijdrage aantal overschrij3

dingen korte duur

jaarge-


middelde verkeer 3

(µg/m )

3

(µg/m )

dingen korte duur

(µg/m )

grenswaarde (uur)

A12

26

2

0

32

1

grenswaarde (dag)

Kerkhofstraat

24

0

0

31

0

35

Patatestraat, west

24

0

0

31

0

34


24

0

0

31

0

34

Patatestraat, zuid

24

0

0

31

0

34

Weg zonder naam

24

0

0

31

0

34


24

0

0

31

0

34


24

0

0

31

0

34


24

0

0

31

0

34

37


24

0

0

31

0

34

Westrodestraat zuid

24

0

0

31

0

34

Weg langs kerkhof

24

0

0

31

0

34

BEOORDELING

In deze situatie worden er geen overschrijdingen van de grenswaarden voor NO2 vastgesteld. De bijdrage van het verkeer aan de totale immissie is alleen langs de A12 nog relevant (8 %). Van de uitstoot van fijn stof (PM10) is op 300 m afstand van de weg vrijwel geen effect meer waar te nemen (bijdrage = 0 of 1). Alleen langs de A12 en de Kerkhofstraat is het aantal overschrijdingen van de korte duurgrenswaarde gelijk of licht hoger dan voorgeschreven. De hoge achtergrondwaarde (31 µg/m3) is hiervoor verantwoordelijk. Voor het aantal woningen binnen deze zone wordt verwezen naar de discipline mens. 5.4.5.5 5.4.5.5.1

REKENRESULTATEN : IMMISSIENIVEAUS IN 2010 OP 5 M AFSTAND VAN DE WEGEN REKENRESULTATEN Door een verstrengde wetgeving en technologische ontwikkelingen aan het wagenpark zal de emissie in de toekomst afnemen. De rekenmodule CAR-Vlaanderen laat toe om de immissies in de toekomst te schatten. Voor deze berekeningen steunt het model op de verwachte toekomstige samenstelling en emissies van het wagenpark. In tabel 5.4.11 worden de immissieniveaus voor stikstofoxiden (NO2) en fijn stof (PM10) op 5 m afstand van de wegen voor het jaar 2010 berekend. Daarbij werd geen rekening gehouden met de ontwikkeling van het bedrijventerrein aangezien hier de referentiesituatie wordt besproken. Er wordt echter evenmin rekening gehouden met gestuurde of autonome trafiekwijzigingen. Deze uitwerking heeft dan ook vooral een illustratief karakter om de te verwachten positieve impact van verstrengd beleid en technologische verbeteringen inzichtelijk te maken.


05AWV012


5.33

Tabel 5.4.11 Berekende immissieniveaus voor stikstofoxiden (NO2) en fijn stof (PM10) op 5 m afstand van de wegen voor het jaar 2010. Wegvak



middelde verkeer 3

(µg/m ) A12

5.4.5.5.2

39

fijn stof (PM10) jaarge-


dingen korte duur

middelde verkeer

(µg/m )

grenswaarde (uur)

(µg/m )

18

0

3

3

3

(µg/m )

dingen korte duur grenswaarde (dag)

35

6

56 30

Kerkhofstraat

24

3

0

30

1

Patatestraat, west

21

0

0

29

0

29


21

0

0

29

0

29

Patatestraat, zuid

22

1

0

29

0

29

weg onbekend

21

0

0

29

0

29


23

2

0

29

0

29


22

1

0

29

0

29


21

0

0

29

0

29


22

1

0

29

0

29

Westrodestraat midden

22

1

0

29

0

29

Kerkhof

22

1

0

29

0

29

BEOORDELING

Uit de tabel blijkt dat langs de A12 juist voldaan wordt aan de jaargemiddelde norm voor NO2 (40 µg/m3 ; grenswaarde vanaf 01/01/2010). Er werden geen overschrijdingen van de korte termijnnorm berekend. Langs de A12 bedraagt het aantal overschrijdingen van de PM10 56, terwijl conform de kwaliteitsdoelstelling deze waarde slechts 35 keren mag overschreden worden. Voor 2015 berekent CAR-Vlaanderen een aantal overschrijdingen voor PM10 van 35.


05AWV012


5.34

5.5 FAUNA EN FLORA 5 .5 .1

ME T H O D IE K

5.5.1.1

AFBAKENING STUDIEGEBIED Het studiegebied werd afgebakend in functie van het projectgebied enerzijds en de invloedsstraal van rustverstoring (zie discipline geluid) anderzijds. Om het geheel te kaderen wordt bij de algemene bespreking van de ecotopen ook de ruimere omgeving beschouwd.

5.5.1.2

REFERENTIESITUATIE De beschrijving van de referentiesituatie is gebaseerd op: Biologische waarderingskaart, versie 2.1_update (Instituut voor Natuurbehoud, 2004) voor een beschrijving van de aanwezige ecotopen op meso-niveau kartering van ecotopen tijdens terreinbezoek in mei 2006 voor een beschrijving van het projectgebied en aangrenzende percelen; bespreking beschikbare gegevens fauna aangevuld met inventarisatie van soorten op terrein (toevallige waarnemingen); terreininventarisatie avifauna uitgevoerd eind april 2006; bespreking bestaande ecologische verbindingen of wenselijke ecologische verbindingen op basis van bestaande documenten : -Gewenste Bos- en Natuurstructuur -kaarten met Speciale Beschermingszones; -Vlaams Ecologisch Netwerk.

5 .5 .2

SIT U E R IN G O P M E S O N IV E A U Kaart 5.5.1: Biologische waarderingskaart (versie 2.1_update) De BWK (zie kaart 5.5.1) geeft aan dat in de omgeving van het projectgebied landbouwgronden (soortenarme graslanden en akkers) en bebouwing dominant aanwezig zijn. Biologisch waardevolle gebieden zijn in de ruime omgeving in relatief beperkte mate aanwezig en situeren zich vnl. ter hoogte van de beekvalleien (Molenbeek en Zielbeek) en (kasteel)parken (kasteel van Leefdaal, kasteel van Impde, Neeromhof, ‘s Gravenkasteel). De meest waardevolle percelen in de omgeving zijn hoofdzakelijk eikenbossen (eiken-haagbeuken- en eiken-berkenbos) en in mindere mate (kleinere oppervlakte) alluviale essen-olmenbossen (al dan niet met populierenaanplant). In de ruimere omgeving zijn volgende natuurwaarden aanwezig: Leefdaalbos, ten westen van A12 en projectgebied Biologisch zeer waardevol eiken-haagbeukenbos van ca. 25,5 ha dat is aangeduid als GEN. Molenbeekvallei verder westen zuidwaarts Ten westen van het Leefdaalbos zijn langsheen de Molenbeek vnl. minder waardevolle graslanden aanwezig, waarvan de waarde wordt opgewaardeerd omwille van de aanwezigheid van bomenrijen (aangeduid als 'Beemden' op de topografische kaart). Verspreid zijn een aantal biologisch waardevolle populierenbestanden op vochtige grond met (ruderale, elzen en/of wilgen) ondergroei aanwezig. Verder zuidwaarts zijn in de vallei meer waardevolle percelen aanwezig, bestaande uit kasteelparken (Imdehof en kasteel van Imde), populierenbestanden op vochtige grond met ondergroei (vnl. elzen en/of wilgen) en alluviale essen-olmenbossen. Het gebied ter hoogte van het kasteel van Impde is aangeduid als GEN, een ruimer gebied als natuurreservaat (met uitbreidingsperimeter) Neromhof ten zuiden van het projectgebied, in westen aansluitend op Imde en Molenbeekvallei Kasteelpark met eiken-haagbeukenbos dat biologische waarde van kasteelpark verhoogd. Zuidwaarts sluiten


05AWV012


5 .5 .3

5.35

populierenaanplanten op vochtige grond met ondergroei (ruderale, elzen en/of wilgen) en nitrofiel alluviaal elzenbos aan op het kasteelpark. Secretarisbos Langsheen de zuidelijke grens van het projectgebied is een populierenaanplant op droge grond met ruderale ondergroei en elementen van een zuur eikenbos aanwezig (Secretarisbos). Op dit bos van ca. 3,5 ha sluit een biologisch waardevol soortenrijk cultuurgrasland met relicten van halfnatuurlijke graslanden aan. Dit grasland overlapt gedeeltelijk met het projectgebied. Birrebeekvallei – Velaardbos Het eiken-haagbeukenbos langsheen de Birrebeek (Velaardbos) is biologisch zeer waardevol. Naast dit bos van ca 22 ha zijn in de Birrebeekvallei verscheidene populierenaanplanten op vochtige grond met ondergroei (ruderale, elzen en/of wilgen) aanwezig. Het gebied langsheen de waterloop is aangeduid als GEN; een ruimer gebied als natuurreservaat (met uitbreidingsperimeter) Varkensputten Biologisch zeer waardevol eiken-haagbeukenbos van ca. 3 ha. 's Gravenbos Meer oostwaarts (ter hoogte van de Willebroekse vaart) is een ecologisch zeer waardevol gebied aanwezig, vnl. bestaande uit eiken-haagbeukenbos (aansluitend op het kasteelpark van het 's Gravenkasteel), populierenaanplanten op vochtige grond en ook alluviaal essen-olmenbos. Het gebied is aangeduid als habitatrichtlijngebied en (over een kleinere oppervlakte) GEN.

EC O T O P E N T H V P R O J E C T G E B IE D Kaart 5.5.2: Geactualiseerde biologische waarderingskaart Binnen het voorgestelde projectgebied is de biologische waarde over het algemeen beperkt; maïsakkers en soortenarme graslanden zijn dominant aanwezig. Projectgebied ter hoogte van de verkeerswisselaar Ter hoogte van de verkeerswisselaar zijn enkele graslanden met bomenrijen en een kleine populierenaanplant aanwezig; de biologische waarde wordt vnl door de natte weilanden met hier en daar rijen knotwilgen bepaald. Langsheen de Valkebeek-Kouterbrugbeek is een veedrinkpoel met natte ruigte aanwezig; deze is biologisch zeer waardevol. Rond Bogaarden zijn er natte weilanden waarvan één met mooie knotwilgen omzoomd is. Daarin vindt men aan de rand: Pinksterbloem, Gele lis en Speenkruid. Ten oosten van de A12 liggen hoofdzakelijk akkers en weilanden met geringe biologische waarde. De poel omgeven door een verlaten hooilandje en met een mooie knotwilgenrij is ecologisch zeer waardevol maar ligt zeer geïsoleerd. Projectgebied ter hoogte van het bedrijventerrein De zuidelijke randzone bestaat hoofdzakelijk uit natte weiden (met hier en daar slootjes). Van noord naar zuid treft men in de randzone langs de A12 aan : een eiken-haagbeukenbos met Klimop (biologisch zeer waardevol), een boerderij met boomgaard of tuin, verschillende braakliggende terreinen, opslag van wilgen rond en in natte plekken en een aantal bomenrijen en/of houtkanten (wilg).


05AWV012


5.36

Het gebied ten zuiden van het projectgebied met Secretarisbos Ten zuiden van het projectgebied bevinden zich een aantal ecotopen met belangrijke ecologische waarde : Het Secretarisbos gekarteerd als een Eiken- en populierenbos met voorjaarsbloeiers. Zomereik is er overheersende boomsoort behalve ten zuiden van de doorgangsweg groeien er ook Canadapopulieren (nog vrij jonge aanplant). In de struiklaag zijn er veel Bramen, Sleedoorn, Ruwe berk, Wilde lijsterbes, Wilde kamperfoelie, Zwarte els, Boskers, Hazelaar, Klimop en Gewone vlier. Plaatselijk is er in het noordelijk deel Bosanemoon, Gele dovenetel en Veelbloemige salomonszegel. Ten zuiden van de doorgangsweg zijn de reeds vermelde voorjaarsbloeiers gebiedsdekkend en groeien er ook hier en daar: Speenkruid, Pinksterbloem en Nagelkruid. Natte weilanden met enkele verspreide houtkanten/bomenrijen. Verschillende weilanden worden begraasd door paarden. Sleedoornstruwelen. Hierin zijn er naast Sleedoorn, Gewone es, Klimop, Bosanemoon en Speenkruid. Een met Fijnsparren omzoomde jagerswoning met poel.

5 .5 .4

AV IF A U N A Voor drie deelzones werden tijdens een terreinbezoek op 25 april 2006 de broedvogels geïnventariseerd : deelzone verkeerswisselaar, deelzone gepland industrieterrein en deelzone zuidkant. Per deelzone is een tabel opgenomen met de waargenomen broedvogels en tevens een bespreking. De in de tabellen opgenomen “code” is een code voor broedzekerheid : 1= mogelijk broedend, 2= waarschijnlijk broedend, 3= zeker broedend. De waargenomen soorten zijn geen bijlage 1 soorten (vogelrichtlijn). Een 3-tal soorten is als “achteruitgaand” ingedeeld volgens de Rode Lijst van de Vlaamse broedvogels, versie 2004.

5.5.4.1

DEELZONE VERKEERSWISSELAAR Deze deelzone omvat de omgeving van de geplande verkeerswisselaar tussen het gebied “Bogaarden” ten westen van de A12 en de Jan Hammeneckerstraat (Westrode) ten oosten van de A12. De deelzone is opgesplitst in de oostkant van de A12 en de westkant van de A12.


05AWV012


5.37

Tabel 5.5.1 waargenomen broedvogels (met aanduiding van aantal broedparen) in deelzone verkeerswisselaar

Soorten Blauwe Reiger Nijlgans Bergeend Wilde Eend Sperwer Buizerd Fazant Waterhoen Kievit Witgatje Holenduif Houtduif Turkse Tortel Groene Specht Grote Bonte Specht Boerenzwaluw Winterkoning Heggenmus Roodborst Zwarte Roodstaart Merel Zanglijster Grote Lijster Zwartkop Tjiftjaf Fitis Staartmees Pimpelmees Koolmees Boomkruiper Gaai Ekster Kauw Zwarte Kraai Spreeuw Huismus Ringmus Vink Groenling Aantal bp/terr. Diversiteit

Aantal bp/terr. Oostkant A-12 Westkant A-12 1 ex.

1

2

1 2

Code

Rode lijst

2

2 2

7 3

3 3

1 2

2 2

3 1

2 2 2

1

2

1 2

2 2

1 1 1 2

3 3 3 3 2

achteruitgaand

1

2 2

9 6

2 1 31 17

achteruitgaand achteruitgaand

2 2

Oostkant A-12 Het grootste deel bestaat voornamelijk uit akkers (maïs) en heeft geen ecologische waarde. Enkele koppels Kieviten komen hier voor. In het zuiden zijn er enkele huizen (langs de Patatestraat) waar Zwarte Roodstaart, enkele paartjes Huismus en Spreeuw aanwezig zijn (als broedvogel). Een kleine poel is wel interessant maar er waren geen belangrijke broedvogels. Enkel één koppel Wilde Eend en één koppel Waterhoen. Westkant A12 Met 17 soorten en in het totaal 31 broedparen is deze zone een avifaunistisch vrij interessant gebied met soorten typisch voor kleinschalige landschappen en woonzones in agrarische omgeving, ondermeer Turkse Tortel, Houtduif.


05AWV012


5.5.4.2

5.38

DEELZONE GEPLAND INDUSTRIETERREIN De deelzone “gepland industrieterrein” omvat het projectgebied voor het bedrijventerrein zonder het kleinschalige landschap in de omgeving van het Secretarisbos (beschouwd als aparte deelzone). Volgende deelgebieden werden apart geïnventariseerd : Het centrale gebied; De strook langs de A12; Bewoning langs de oostrand. Tabel 5.5.2 waargenomen broedvogels (met aanduiding van aantal broedparen) in deelzone gepland industrieterrein Centrale gebied Blauwe Reiger Nijlgans Bergeend Wilde Eend Sperwer Buizerd Fazant Waterhoen Kievit Witgatje Holenduif Houtduif Turkse Tortel Groene Specht Grote Bonte Specht Boerenzwaluw Winterkoning Heggenmus Roodborst Zwarte Roodstaart Merel Zanglijster Grote Lijster Zwartkop Tjiftjaf Fitis Staartmees Pimpelmees Koolmees Boomkruiper Gaai Ekster Kauw Zwarte Kraai Spreeuw Huismus Ringmus Vink Groenling Aantal bp/terr. Diversiteit

Aantal bp/terr. Langs A-12

1 2 1 ex. 2

Woonzone oostkant

Code

Rode lijst

1 2

1 1 ex. 1 2

3 2

12 1 ex.

3

13

2 5

3 3

achteruitgaand 8 2 2 5 4

2 1 3 1

2 5

2 7 1 2 1 1 2

5 6

3 2 2 2 3 3 2 2

1

2 3

3 8

2 3 3 3 3 3

1

1

2

62 20

31 12

1 3


Centrale gebied Bestaat vooral uit graslanden en maïsakkers en is over het geheel vrij nat (depressies met water). Eén koppel Bergeenden en een Witgatje waren hier aan het foerageren. Er werden bovendien 12 broedparen Kievit geteld, kensoort voor akker- en graslandgebieden.


05AWV012


5.39

Langs de A-12 Een koppel Buizerd nestelt in een met populieren omzoomd ruigteterrein. Verder had een mannetje Sperwer een Merel geslagen en vloog ermee naar het bos aan de overzijde van de A-12 (Leefdaalbos). Bewoning langs de oostrand Hier treft men enkel soorten van de woonomgeving aan. 5.5.4.3

ZUIDELIJKE DEELZONE BUITEN PROJECTGEBIED De 4 deelgebiedjes binnen deze deelzone zijn : Oostelijk woongebied; Jagersperceel; Secretarisbos; Sleedoornbosje. Tabel 5.5.3 waargenomen broedvogels (met aanduiding van aantal broedparen) in deelzone zuidkant Woongebied Nerom

Blauwe Reiger Nijlgans Bergeend Wilde Eend Sperwer Buizerd Fazant Waterhoen Kievit Witgatje Holenduif Houtduif Turkse Tortel Groene Specht Grote Bonte Specht Boerenzwaluw Winterkoning Heggenmus Roodborst Zwarte Roodstaart Merel Zanglijster Grote Lijster Zwartkop Tjiftjaf Fitis Staartmees Pimpelmees Koolmees Boomkruiper Gaai Ekster Kauw Zwarte Kraai Spreeuw Huismus Ringmus Vink Groenling Aantal bp/terr. Diversiteit

Aantal bp/terr. Jagersperceel Secretarisbos Sleedoornbosje

1

1

2

1

3

2

2 2

1 3

2 3 3 2 2 2 3 2 2

1

2 9

1 10 2 1

1 2 3

5

1 1

1 1

2 1

10 2 4

2 1

4

1

1 2 5 1 1 7 7 5 1 1

1 1

1 1

1

1 2

1

1

1

1 6 3 1 3 1 40 15


Code

1

1

29 16

64 24

3 3

05AWV012

3 2 3 2 2 2 2 3 3 2 2 3 3 3 3 2 2 2 2

Rode lijst

achteruitgaand



5.40

Oostelijk woongebied Omwille van het landelijk karakter van dit woongebied (veel tuinen) is de soortenrijkdom hoog. Vermeldenswaard is de aanwezigheid van Ringmus als broedvogel. Jagersperceel Rond de woning is er een poel omgeven met hoge Fijnsparren en ook knotwilgen. Er nestelen veel kenmerkende soorten: Houtduif, Turkse tortel, Winterkoning, Koolmees,… Secretarisbos Van de roofvogels broedt er met zekerheid Sperwer. Deze werd roepend rond een horst waargenomen. Verder zijn er de gewone bosvogels met Groene Specht, Grote Bonte Specht. Een koppel Nijlgans foerageerde in de omgeving van dit bosgedeelte. Boomklever werd niet waargenomen maar wel Boomkruiper. Sleedoornbosje naast doorgangsweg Op één van de Sleedoornstruiken werd een Grote vos (dagvlinder) waargenomen.

5 .5 .5

AN D E R E F A U N A Tijdens de terreininventarisatie van april 2006 werden ook konijnen en sporen van Ree waargenomen. Het rapport “Inventarisatie kleine landschapselementen in het kader van het regionaal gebiedsgericht project “Groene Corridor” in NW-Brabant” in opdracht van provincie Vlaams-Brabant en uitgevoerd door Aeolus (2003) inventariseerde ondermeer poelen. In de omgeving van het bedrijventerrein werden echter geen poelen geïnventariseerd. Bij het INBO werden amfibiegegevens opgevraagd. In de ruime omgeving van het projectgebied werden enkel algemene soorten waargenomen : gewone pad, bruine kikker, alpenwatersalamander en kleine watersalamander.


05AWV012


5 .5 .6

5.41

RE L A T I E S : B E S T A A N D E E C O L O G I S C H E V E R B IN D IN G E N O F W E N S E L IJ K E E C O L O G IS C H E V E R B IN D IN G E N Het te ontwikkelen bedrijventerrein is momenteel in gebruik door de landbouw en heeft op zichzelf een zeer beperkte ecologische waarde. Het aantal kleine landschapselementen is bovendien beperkt binnen dit gebied. Figuur 5.5.1 geeft het Vlaams Ecologisch Netwerk weer.

Figuur 5.5.1 : Vlaams Ecologisch Netwerk in de omgeving van het projectgebied De kaart van het Vlaams Ecologisch Netwerk geeft aan dat het projectgebied voor het bedrijventerrein is gesitueerd tussen de 4 kernen van het VEN-complex “Leefdaalbos – De Vlieten – Velaertbos” : Leefdaalbos ten westen, gelegen ten westen van de A12; Deel van de Molenbeekvallei ten westen, eveneens gelegen ten westen van de A12; Deel van de Molenbeekvallei ten zuidwesten, “Vlieten” genoemd, gelegen ten westen van de A12; Deel van de Zielbeekvallei/Birrebeekvallei ten zuidoosten, “Velaardbos” genoemd, gelegen ten oosten van de A12.

We bestuderen vervolgens de gewenste bos- en natuurstructuur voor de omgeving van Westrode.


05AWV012


5.42

Figuur 5.5.2 : Gewenste bos- en natuurstructuur in de omgeving van het projectgebied

De gewenste bos- en natuurstructuur voor de omgeving van het projectgebied (figuur 5.5.2) duidt natuurgebieden (groen gearceerd) en verwevingsgebieden (geel gearceerd) aan. Deze visie opgemaakt door Afdeling Natuur en Afdeling Bos en Groen van AMINAL breidt de VEN-gebieden nog uit met : Een uitgestrekte zone in de Molenbeekvallei gelegen ten westen van de A12, een zone die het bosgebied Leefdaalbos en het bosgebied De Vlieten met elkaar verbindt. Het betreft een valleigebied overwegend in gebruik als weilanden, rijk aan lijnvormige kleine landschapselementen en met een aantal kasteelparken. De omgeving van het kasteelpark Neromhof gelegen aan de oostkant van de A12 die de aanzet geeft voor een natuurverbinding tussen Molenbeekvallei (ten westen van de A12) en Birrebeekvallei (ten oosten van de A12) waarin het Velaardbos gelegen is. Ter hoogte van het projectgebied voor de verkeerswisselaar zijn geen mogelijkheden om de ecologische netwerkstructuur zoals afgebakend door de gewenste bos- en natuurstructuur te versterken.


05AWV012


5.43

5.6 LANDSCHAP 5 .6 .1

ME T H O D IE K

5.6.1.1

AFBAKENING STUDIEGEBIED In eerste instantie wordt de streek waarbinnen het projectgebied is gelegen algemeen beschreven (situering macroniveau). De landschapshistorische en –ecologische analyse situeert zich op mesoniveau, tot op een afstand van ongeveer 2 km van het projectgebied. De landschapsvisuele analyse is gesitueerd op micro- en op mesoniveau: tot op een afstand van ongeveer 250 m worden kleine landschapselementen en visuele beelddragers op terrein gekarteerd. In functie van de zichtbaarheidsanalyse voor verkeerswisselaar en bedrijventerrein is de aanwezigheid van landschapselementen voor een zeer ruime omgeving (ongeveer 2 km) in beeld gebracht op basis van biologische waarderingskaart en recente luchtfoto’s.

5.6.1.2

REFERENTIESITUATIE Met het oog op het verkrijgen van een goed inzicht in het landschap wordt het studiegebied gesitueerd in de landschappelijke hoofdstructuren van de ruime omgeving, verder het “macrolandschap” genoemd. De indeling van deze zogenaamde traditionele landschappen (Antrop et al., 1998) steunt op een aantal fysisch-geografische componenten (reliëf, bodemgesteldheid, ligging van de valleien) en op een aantal cultuurlandschappelijke componenten (bewoningsvorm, patroon en -dichtheid, percelering, openheidsgraad, landgebruiksvormen, tuinbouwinfrastructuur), waardoor de identiteit van het landschap naar voor komt. Naast de indeling van traditionele landschappen, wordt voor de beschrijving van de referentiesituatie op macroniveau gebruik gemaakt van de 'Landschapskenmerkenkaart' (Aanvullende inventaris van de ruimtelijke landschapskenmerken van bovenlokaal en Vlaams belang; ROHM – afd. Monumenten & Landschappen, 2000). Daarnaast wordt de referentiesituatie besproken vanuit drie benaderingen: Een historische analyse: Hiervoor wordt vertrokken van de landschapsatlas Vlaams-Brabant (OC-GIS, 2001). Deze geeft op mesoschaal de landschappen aan die als landschappelijke relictzone beschouwd worden. Daarnaast worden alle puntvormige, lijnvormige en vlakvormige elementen met geomorfologische, natuurwetenschappelijke of cultuurhistorische erfgoedwaarde (waaronder archeologica) op kaart weergegeven (microschaal). Deze kaart wordt opgesteld op basis van de landschapsatlas en informatie afkomstig van de afdeling Monumenten & Landschappen. Een visuele landschapskartering, uitgevoerd op microniveau van het terrein. Op het terrein worden alle positieve en negatieve beelddragers en alle landschapsstructurerende elementen (kleine landschapselementen, reliëf- en hydrografische elementen, …) die binnen het projectgebied en onmiddellijke omgeving (250 m) aanwezig zijn, gekarteerd. Deze informatie wordt aangevuld met de inventarisatie van kleine landschapselementen (KLE) in het kader van het project 'Groene Corridor'. Een ruimtelijke benadering waarbij op basis van volgende bestaande documenten de bestaande open ruimte verbindingen in kaart worden gebracht : -Rapport “Inventarisatie kleine landschapselementen in het kader van het regionaal gebiedsgericht project “Groene Corridor” in NW-Brabant” in opdracht van provincie Vlaams-Brabant en uitgevoerd door Aeolus (2003) -Ruimtelijke Structuurplannen : Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Vlaams-Brabant, Gemeentelijke Ruimtelijk Structuurplan Meise. Op basis van de “Atlas van de relicten van de traditionele landschappen” worden de erfgoedwaarden in het ruime studiegebied (mesoniveau) besproken. Mbt puntrelicten, lijnrelicten en beschermde monumenten, landschappen, dorps- en stadgezichten wordt nagegaan welke binnen een straal van 1 km rondom het projectgebied aanwezig zijn. Op basis van de informatie afkomstig van de afdeling Monumenten en Landschappen (Centraal Archeologische Inventaris; brief JS/WW/05.10500), wordt eveneens een overzicht gegeven van de archeologische waarden van het projectgebied en omgeving.


05AWV012


5.44

Vervolgens wordt een beschrijving gegeven van het landschap op microniveau. Hier komt de structuur van het landschap aan bod. Hiertoe werden op het terrein alle landschapsstructurerende elementen binnen en in de onmiddellijke omgeving van het projectgebied gekarteerd. Op basis hiervan kan een inzicht verkregen worden in de ruimtelijke landschapsstructuur en de visuele kwaliteit van het projectgebied en zijn onmiddellijke omgeving.

5 .6 .2

L A N D S C H A P P E L IJ K E M A C R O S T R U C T U U R Kaart 5.6.1: Landschapskenmerkenkaart Het projectgebied situeert zich in het traditionele landschap ‘Land van Merchtem’, een sterk verstedelijkt gebied langs de overgang tussen de Zandleem- en Leemstreek. De golvende topografie en verstedelijkt weefsel vormen de structuurdragende matrix. De identiteitsbepalende elementen omvatten sterk verstedelijkte (slaap)gemeenten in de forenzenwoonzones van Brussel en Gent, dichte bebouwing in het landelijke gebied en sterke lintbebouwing evenals sterke versnijding door (gebundelde) infrastructuurassen. Zichtbare open ruimten zijn van zeer verschillende omvang, sterk versnipperd en onregelmatig. Daarnaast wordt de open ruimte bepaald door een beperkt aantal gerichte vergezichten; topografisch bepaald en begrensd door reliëf, bebouwing en vegetatie. De bebouwing resulteert in een complexe verweving van open ruimten en bebouwing en is dikwijls ruimtebegrenzend. KLE’s zijn geïsoleerd en weinig herkenbaar. Een daling van de open ruimte wordt aangeduid als een probleem voor het landschap. Het vrijwaren van de resterende open ruimten door het weren en bufferen van bewoning en infrastructuur, het accentueren van de landschappelijke structuur door het benadrukken van de perceptieve kwaliteiten van het reliëf en de valleien en het optimaliseren van mobiliteit worden geformuleerd als wenselijkheden voor de toekomstige ontwikkeling van dit traditionele landschap. De landschapsstructurerende elementen die in de wijde omgeving van het projectgebied aanwezig zijn, zijn weergegeven op kaart 5.6.1 (landschapskenmerkenkaart). In de ruime omgeving van het projectgebied zijn vnl. zuid-noord georiënteerde structurerende lijnelementen aanwezig, nl. de A12 autoweg thv het projectgebied, de Willebroekse vaart ten oosten, een hoogspanningsleiding ten westen en valleigebieden van de Molenbeek (westen) en Birrebeek (oosten). Verspreid in de omgeving zijn verscheidene kasteelparken gelegen (Kasteel van Leefdaal, Imdehof, Kasteel van Imde, Neromhof, Hof ter Wilde (Hombeek) en 's Gravenkasteel. Verscheidene bosgebiedjes in de omgeving worden (omwille van hun relatief beperkte grootte) niet aangeduid als structurerend op macroniveau; het 's Gravenbos heeft op dit niveau wel een structurerende functie. Tot slot wordt de landschapsstructuur op macroniveau eveneens bepaald door de aanwezigheid van verstedelijkte kernen (Londerzeel, Steenhuffel, Wolvertem, Humbeek, Nieuwenrode en Kapelle-op-den-Bos).

5 .6 .3

BE S T A A N D E O P E N R U I M T E V E R B I N D I N G T E R H O O G T E V A N H E T S T U D I E G E B I E D : M A C R O - E N M E S O N I V E A U

5.6.3.1

AANDUIDING OMGEVING BEDRIJVENTERREIN ALS OPEN-RUIMTEVERBINDING IN HET RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN VLAANDEREN In het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen wordt als structuurbepalende open-ruimteverbinding op niveau van Vlaanderen het gebied tussen Antwerpen en Brussel over Nieuwenrode genoemd. De juiste plaats van de open ruimtecorridor is niet exact bepaald.

5.6.3.2

HET

PROVINCIAAL STRUCTUURPLAN

VLAAMS-BRABANT

DUIDT NATUURVERBINDINGEN IN DE DROGE SFEER AAN TER HOOGTE VAN HET

STUDIEGEBIED

We verwijzen naar figuur 6.3.3 in hoofdstuk 6.3.1.2.3 voor de weergave van de natuurverbindingen die geselecteerd zijn op provinciaal niveau. Binnen het provinciaal structuurplan Vlaams-Brabant wordt invulling gegeven aan de open ruimtecorridor over Nieuwenrode op een gebiedsgerichte wijze. Door rekening te houden met het kleinschalige landschap worden natuurverbindingsgebieden geselecteerd. Bovenstaande kaart geeft de ligging van deze natuurverbindingsgebieden weer. In de omgeving van het bedrijventerrein is het natuurverbindingsgebied in de droge sfeer “Interfluviaal gebied tussen Molen-


05AWV012


5.45

beek-middenloop en Birrebeek met als hoekpunten Leefdaalbos, kasteel van Imde en Velaartbos” ingetekend (code 7b). De aangeduide natuurverbindingen in de droge sfeer hebben als doel de verschillende boseenheden te verbinden. 5.6.3.3

OPEN RUIMTE VERBINDINGEN OP LOKAAL

NIVEAU: HET GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN STELT AANDACHTSZONES VOOR

Figuur 5.6.1 geeft met pijlen weer waar open ruimte verbindingen behouden en/of versterkt moeten worden. Het paarsgeruite vlak stelt het bedrijventerrein Westrode voor.

Figuur 5.6.1 : aanduiding open ruimte verbindingen volgens het Gemeentelijk Structuurplan Meise Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan van Meise duidt een aantal te creëren open ruimte verbindingen aan : Tussen Birrebeekvallei-Grote Heidebeekvallei en Neromhof : open ruimte verbinding als onderdeel van het natuurverbindingsgebied; Tussen Birrebeekvallei en open kouterlandschap Boondreef : verbinding die dient ter uitbreiding en versterking van de landschappelijke corridor; Natuurverbindingsgebied Leefdaalbos – Kasteel van Imde – Velaertbos : geselecteerd als natuurverbindingsgebied op provinciaal niveau en op gemeentelijk niveau ingetekend ten zuiden van het bedrijventerrein Westrode met potentiële verbindingen tussen Neromhof en kouterlandschap Boondreef en tussen Birrebeekvallei en Leefdaalbos via het Secretarisbos. 5.6.3.4

MISSING LINKS OF AANDACHTSZONES VOOR VERSTERKING VAN KLE ALS RESULTAAT VAN HET INVENTARISATIEPROJECT KLE IN HET KADER VAN DE “GROENE CORRIDOR”

In het project “Inventarisatie kleine landschapselementen in het kader van het regionaal gebiedsgericht project “Groene Corridor” in NW Brabant” is per landschapstype binnen de ruimtelijke dragers een visie uitgewerkt. Als landschapstypes werden onderscheiden : natuurtechnische verbindingen, valleilandschappen, weidelandschappen, parklandschappen en bossen. De onderstaande kaart geeft weer welke “missing links” werden aangegeven in de bestaande netwerkstructuur. Deze missing links kunnen gedefinieerd worden als aandachtszones voor versterking van kleine landschapselementen. Ter hoogte van het projectgebied Westrode bevindt zich een witte vlek binnen de netwerkstructuur en zijn geen missing links ingetekend.


05AWV012


5.46

Figuur 5.6.2 : missing links volgens het Inventarisatieproject kleine landschapselementen in het kader van de “Groene Corridor” De dichtstbijzijnde aandachtsgebieden voor KLE zijn gelegen ten zuiden : het landbouwgebied in de dorpsperiferie Nerom als missing link tussen parklandschap Neromhof (3) gelegen in Molenbeekvallei (6) ten westen en vallei van de Grote Heidebeek (15) ten oosten; het landbouwplateau Nieuwenrode als missing link tussen de vallei van de Grote Heidebeek (15) ten westen en parklandschap Gravenbos (6) ten oosten.

5 .6 .4

L A N D S C H A P S H IS T O R I S C H E S IT U E R I N G O P M E S O N IV E A U Kaart 2.2 : Landschapsatlas met aanduiding van gekende archeologische sites De omgeving van het projectgebied kan aangeduid worden als een kasteel- en veldbossenlandschap, met verschillende kasteelsites en bosgebieden verspreid over het gebied. Het landschap wordt tevens gekenmerkt door de aanwezigheid van valleien van de Molenbeken en openruimteverbindingen (naar het Ruimtelijk Structuurplan Vlaams-Brabant). Ten westen van de A12 is ter hoogte van het projectgebied de ankerplaats ‘Kasteel van Imde’ afgebakend. Ankerplaatsen zijn complexen van gevarieerde erfgoedelementen (punt of lijnelementen) die een geheel of ensemble vormen dat ideaal-typische kenmerken vertoont omwille van de gaafheid of representativiteit, ofwel ruimtelijk een plaats inneemt die belangrijk is voor de zorg of het herstel van de landschappelijke omgeving (b.v. als blikvanger). Het zijn m.a.w. ensembles, complexe gehelen van verschillende soorten elementen die een samenhang vertonen die de identiteit van het relict bepaalt. Tabel 5.6.1 geeft een beschrijving van de aanwezige ankerplaats.


05AWV012


5.47

Tabel 5.6.1 Waarden van de ankerplaats ‘Kasteel van Imde’ (A20011) TEKSTUELE OMSCHRIJVING Deze ankerplaats wordt gesitueerd ten noorden van Wolvertem en ten westen van de expresweg A12 Brussel-Antwerpen. Ten noorden van de dorpskern van Imde ligt de Kapel van O.L.Vrouw-der-Kranken, ook Boskapel genoemd. Deze barokke kapel, gebouwd in 1707 dank zij het mecenaat van de prins van Turn en Tassis, ligt op het einde van een dreef die doorloopt tot aan het kasteel van Imde. Het kasteel en de herenhoeve van Imde vormen een fraai gelegen ensemble met een neoclassicistisch kasteel uit de 19de eeuw, een gesloten hoeve, deels uit de 17de en deels uit de18de eeuw stammende, met recentere aanhorigheden, gelegen temidden een uitgestrekt landgoed met parken, weiden en vijvers en lange dreven. Het oorspronkelijke waterslot, in het begin van de 18de eeuw nog bezit van de prinsen van Turn en Tassis, werd in 1828 afgebroken en in 1855 vervangen door het huidige gebouw. De ringgracht is nog aanwezig, ze werd hier en daar verbreed en geïntegreerd in een landschapspark. De kasteelhoeve ligt net buiten de ringgracht. Ten noorden van dit kasteel ligt bij de dorpskern het zogenaamde Imdehof, een ruim landhuis met aanhorigheden, opgetrokken in neotraditionele stijl in 1923 nadat het kasteel van 1768 in 1914 vernield was. Het kasteel Neromhof, ten oosten van Imde ligt nu afgezonderd door de aanwezigheid van de expresweg A12. Ten zuiden van het kasteel van Imde ligt een uitgestrekt beemdenlandschap met broekbossen, knotbomen, grachten, de Molenbeek en de Zijp. Het landschap bleef gedurende de laatste 200 jaar nagenoeg ongewijzigd. OPMERKINGEN EN KNELPUNTEN Bebouwing in de nabijheid van het Imdehof en ten noorden van de Boskapel

Ten westen van de A12 is ter hoogte van het projectgebied de relictzone ‘Leefdaalbos – Imde – Molenbeek’ afgebakend, deels in overlap met de ankerplaats ‘Kasteel van Imde’. Ten zuidoosten van de site voor het bedrijventerrein, werd thv de beekvallei de relictzone ' Vallei van de St-Niklaasbeek – Landbeek – Birrebeek’ afgebakend. Relictzones zijn gebieden met een grote dichtheid aan punt- of lijnrelicten, zichten en ankerplaatsen en zones waarin de connectiviteit tussen de waardevolle landschapselementen belangrijk is voor de gehele landschappelijke waardering. De aanduiding gebeurt maximalistisch, doch zonder scherpe grenzen te definiëren. Tabellen 5.6.2 en 5.6.3 geven een overzicht van de erfgoedwaarden van de relictzones. Tabel 5.6.2 Waarden van de relictzone ‘Leefdaalbos – Imde - Molenbeek’ (R12002) HERKENBAARHEID : hoog GAAFHEID : middelmatig Samenhang : hoog WETENSCHAPPELIJKE WAARDE Eén van de zuid-noord gerichte beken die het Brabants laagplateau ontwateren via de Rupel. De relictzone is één aaneengesloten zone van Londerzeel tot Wolvertem. HISTORISCHE WAARDE De Beemden behield haar typisch beemdenlandschap; weiden met houtkanten en bomenrijen (knotwilgen en opgaande bomen) met hier en daar broekbossen (die vaak de laatste 100 jaar omgezet werden in populieraanplantingen). Ook de structurerende landschapselementen wijzigden niet sinds Ferraris. Het Hof van Impde met omgeving en de Vlieten zijn de laatste 200 jaar vrijwel niet gewijzigd. Het hof van Leefdaal werd in1221 opgericht als feodale burcht. In Londerzeel zijn nog resten te vinden van een burcht die aan de weg Brussel-Puurs-Mechelen waar ze de Molenbeek kruiste . Op de Van der Maelen kaart zijn nog 4 omwallingen te bemerken omheen de site. ESTHETISCHE WAARDE De relictzone is één aaneengesloten halfgesloten beemdenlandschap van Londerzeel tot Wolvertem waar een aantal mooie kastelen met een kasteelpark er rond liggen. In de onmiddellijke buurt ervan ligt de Boskapel die wel het geraas van het verkeer van de nabijgelegen A12 moet trotseren. VERSTORING EN BELEIDSWENSELIJKHEDEN Verstoring is aanwezig in de onmiddellijke omgeving van de A12 en de industrie langs de weg. Vrijwaren van industrialisering t.g.v. de nabijheid van de A12 vormt een beleidswenselijkheid.


05AWV012


5.48

Tabel 5.6.3 Waarden van de relictzone ‘Vallei van de St-Niklaasbeek – Landbeek – Birrebeek’ (R20044) HERKENBAARHEID : middelmatig GAAFHEID : middelmatig Samenhang : hoog WETENSCHAPPELIJKE WAARDE Eén van de zuid-noord gerichte beken die het Brabants laagplateau ontwateren via de Rupel. HISTORISCHE WAARDE Ten tijde van Ferraris werd het alluvium uitsluitend gebruikt als weiland met perceelsrandbegroeiing. Geleidelijk werd het alluvium ook ingenomen door populieraanplantingen. Het typisch alluviaal bodemgebruik is echter sterk gereduceerd waardoor het gesloten landschappelijk karakter langsheen de Sint-Niklaasbeek op verschillende plaatsen verloren ging. Vaak resteert er enkel nog een bomenrij langsheen de beek. Velaardbos: is een restant van het Hoogen Bosch (Ferraris). Enkel het centraal deel van het bos is nog authentiek loofbos, de rest werd omgezet in populieraanplantingen. In de omgeving van het Hof van Rode is t.o.v. Ferraris weinig gewijzigd, net als de omgeving van het Neromhof. Het Neromhof zelf werd pas na Van der Maelen gebouwd. Het Neromhof en de omgeving vormde tot de aanleg van de A12 een geheel met het Kasteel van Impde. ESTHETISCHE WAARDE / VERSTORING EN BELEIDSWENSELIJKHEDEN Heraanplanten van bomenrijen als perceelsrandbegroeiing is wenselijk.

Ten zuidwesten van het projectgebied zijn de Kapel van Onze-Lieve-Vrouw Ten Bos, het Neromhof, het Impdehof en Hof 't Elderen aangeduid als puntrelicten op een afstand van 300 m tot 1 200 m. De Molenbeek, die zich op een afstand van 400 m tot 800 m van het projectgebied bevindt, is aangeduid als lijnrelict. Binnen een straal van 1 km rondom het projectgebied zijn geen beschermde monumenten, landschappen, stads- of dorpsgezichten gelegen. Historische waarde van het Secretarisbos Dit oude eikenbos is reeds als bos ingetekend op de kaarten van De Ferraris (1775). De inkrimping van het bosareaal ter hoogte van Secretarisbos is in onderstaande kaartenreeks gevisualiseerd.

Figuur 5.6.3 : bebossing ten tijde van Ferraris (1775)


05AWV012


5.49

Figuur 5.6.4 : Bebossing ten tijde van Van der Maelen (1850)

Figuur 5.6.5 : Bebossing begin 20ste eeuw (1900 – 1940)

5 .6 .5

AR C H E O L O G I S C H E W A A R D E V A N H E T P R O J E C T G E B I E D E N D E O M G E V IN G Kaart 2.2 : Landschapsatlas met aanduiding van gekende archeologische sites Kaart 2.2 geeft de gekende archeologische sites in de omgeving van het projectgebied weer (Centraal Archeologische Inventaris). Het projectgebied zelf is nagenoeg blanco op de kaarten van het CAI. Dit betekent echter niet dat binnen het projectgebied geen sites aanwezig zijn, maar dat er geen of nauwelijks archeologische prospecties zijn gebeurd. Vondsten in de omgeving wijzen op een late ontginning van het gebied in de middeleeuwen (12de-13de eeuw), wat tevens inhoudt dat er wel degelijk kleine ontginningskernen (in de vorm van een nederzetting) moeten geweest zijn in deze periode. Voor de periode van de prehistorie (steentijd), protohistorie (metaaltijden) en voor de Romeinse en vroegmiddeleeuwse perioden is absoluut niets geweten mbt het gebied. Het enige toponiem dat kon wijzen op de vroegemiddeleeuwen (Klein-Nerom) is zeker een gemigreerd toponiem, wellicht uit de late 18de of meer waarschijnlijk zelfs de 19de eeuw. Op de kaart van Ferraris is die landbouwuitbating immers niet terug te vinden. Volgende sites zijn in de nabije omgeving van het projectgebied aanwezig


05AWV012


5 .6 .6

5.50

SITE 3381 : Oud Hof (Oudenhoven, de Boogaarden, te Voorspoel): een site met walgracht langsheen (en gedeeltelijk overlappend met) de westelijke zijde van de zone voorzien voor de aanleg van het open afrittencomplex. Het betreft een monumentaal relict van de Late Middeleeuwen, dat in situ aanwezig is. SITE 2057 : Adenhovenhoeve: een site met walgracht ten westen van het 'Oud Hof' en projectgebied, daterend van de Nieuwe Tijd. Het bewoningsrelict is in situ aanwezig. SITE 760 : Grondsporen: ten noordoosten van het projectgebied (zone voor open afrittencomplex) zijn op de kleurenorthofoto's sporen in het gewas zichtbaar. Meer informatie (ondermeer datering) is mbt deze locatie niet beschikbaar. SITE 3254 : Boskapel: een Barokke kapel daterend van de 17de eeuw (Nieuwe Tijd) ten westen van de zone voor het bedrijventerrein en A12. De kapel is nog steeds in situ aanwezig. SITE 2733 : Imdehof: lusthof daterend van de 18de eeuw (Nieuwe Tijd) ten westen van het projectgebied en A12. In de periode 1768-1914 was hier constant bebouwing aanwezig.

L A N D S C H A P S V IS U E L E S IT U E R IN G O P M E S O - E N M I C R O N I V E A U Kaart 5.6.2 : Landschapsstructurerende elementen en zichten op bedrijventerrein vanuit omgeving Binnen het projectgebied kan een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen het open landschap thv de zone voorzien voor het bedrijventerrein en de meer gesloten, bebouwde zone langsheen de A12 thv de zone voorzien voor het open afrittencomplex. Voor beide projectzones worden de landschapsvisuele kenmerken beschreven, geïllustreerd met foto’s, en worden de landschapsstructurerende elementen op kaart aangeduid. Op kaart 5.6.2 zijn eveneens aan de hand van pijlen en foto’s de doorkijken naar het toekomstige bedrijventerrein weergegeven. De opnameplaats van de foto’s opgenomen in 5.6.6.1 en 5.6.6.2 is eveneens van kaart 5.6.2 af te leiden.

5.6.6.1

DE PROJECTZONE SECRETARISBOS

VOOR HET BEDRIJVENTERREIN

:

OPEN LANDBOUWLANDSCHAP MET EEN KLEINSCHALIGE ZONE RONDOM HET

De zone voorzien voor het bedrijventerrein wordt ervaren als een open landbouwlandschap (foto 5.6.1) : uitgestrekte akkers en graslanden overheersen, kleine landschapselementen zijn nagenoeg afwezig. Vergezichten worden in zuid(west)elijke richting begrensd door de bebouwing langsheen de Papenboskant en achterliggende bosgebiedjes langsheen de A12 (foto 5.6.2). Aan de zuidoostelijke zijde van het projectgebied ligt een kleinschaliger landschap, rijk aan kleine landschapselementen en met het Secretarisbos als landschapsstructurerend element (foto 5.6.3). Ten noord(west)en worden vergezichten vanuit het projectgebied begrensd door de aanwezige bebouwing in de westelijke zone van de Patatestraat. Thv de oostelijke zone van de Patatestraat ontbreekt bebouwing en is aansluitend landbouwgebied aanwezig, waardoor vergezichten in deze richting de grenzen van het projectgebied overschrijden. (foto 5.6.4) In westelijke richting tot slot worden vergezichten begrensd door het Leefdaalbos en andere bosfragmentjes, vnl. aan de overzijde van de A12 gelegen. De zichtbaarheid van de A12 vanuit het projectgebied blijft van op afstand beperkt omwille van de ligging op maaiveldniveau en is vnl. van op kortere afstand van belang. (foto 5.6.5) Omwille van de aanwezigheid van bebouwing, bosfragmenten en bomenrijen – min of meer langsheen de grenzen van het afgebakende gebied – is het zicht op de zone voor het bedrijventerrein vanuit de omgeving beperkt. Deze worden vnl. geboden van op de A12 en het zuidelijke deel van de Patatestraat. (foto 5.6.6)


05AWV012


5.51

Foto 5.6.1 : zicht vanaf de Patatestraat in de richting van de projectzone bedrijventerrein

Foto 5.6.2 : zicht vanaf zuidrand projectzone “bedrijventerrein” in de richting van Papenboskant

Foto 5.6.3 : zicht op kleinschalige landschap rondom noodoostelijke richting

Foto 5.6.4 : zicht op landschap ten oosten van Secretarisbos in de projectzone “bedrijventerrein”

Foto 5.6.5 : zicht op akkers in noordelijke randzone “bedrijventerrein” met Leefdaalbos op achtergrond

Foto 5.6.6 : Patatestraat zuidelijke deel met links het geplande bedrijventerrein


05AWV012


5.6.6.2

5.52

DE PROJECTZONE VOOR HET OP- EN AFRITTENCOMPLEX : VAN KLEINSCHALIG EN WAARDEVOL TOT STERK VERSTOORD EN “ROMMELIG” Binnen het projectgebied wordt de zone voor het open afrittencomplex gedomineerd door de A12 en de bedrijvigheid langsheen deze weg. (foto 5.6.7 en 5.6.8) Ten westen van de A12 zijn op verscheidene plaatsen knotwilgen aanwezig, die het landschap een meer natuurlijk en waardevoller karakter verlenen (foto 5.6.9). Ten oosten van de A12 liggen een aantal woningen aan de Patatestraat binnen het projectgebied (foto 5.6.10).

Foto 5.6.7 : zicht op A12 met op achtergrond de aantakking Patatestraat

Foto 5.6.8 : zicht vanaf noordelijke randzone in de richting van A12 en bedrijvenzone Sarens

Foto 5.6.9 : knotwilgenrij thv Bogaarden ten westen van de A12

Foto 5.6.10 : zicht op bebouwing in noordelijk deel van Patatestraat, binnen projectzone verkeerswisselaar


05AWV012


5.53

5.7 MENS 5 .7 .1

ME T H O D IE K Het studiegebied wordt bepaald ifv de te verwachten mobiliteitsaspecten (naast personenverkeer ook verbindingen voor zachte weggebruiker) geluidshinder, hinder via lucht en visuele verstoring.

De globale ruimtelijke opbouw wordt afgebakend en gekarakteriseerd voor alle relevante functies in het studiegebied. Voor de ruime omgeving werd hiervoor beroep gedaan op topografische kaarten, het gewestplan, structuurplannen en vernieuwde BWK. Voor de beschrijving op microniveau werd deze informatie aangevuld met terreininventarisaties. Algemeen wordt de ruimtelijk-functionele opbouw van het studiegebied ontleed: beschrijving van de ruimtelijke structuur van het studiegebied op meso- en microniveau. Een subjectieve evaluatie van de ruimtelijke kwaliteit van het studiegebied is opgenomen. Situering en beschrijving van de verschillende functies in het studiegebied. Rekening houdend met de aard van de projecten (aanpassing infrastructuur & realisatie bedrijventerrein) en de situering ervan, worden voornamelijk de functies wonen, werken (zowel bedrijven als landbouwactiviteiten) en in mindere mate de recreatieve functie onderzocht. Het functioneren en de bereikbaarheid van de functies in het gebied (bijvoorbeeld onderlinge relaties tussen de verschillende functies ten oosten en ten westen van de A12). De gegevens van de discipline verkeer mbt de actuele verkeersrelaties en –knelpunten; de gegevens van de discipline geluid en trillingen mbt de bestaande geluids- en trillingshinder evenals de kwaliteit van het landschap bepalen samen de kwaliteit van de leefomgeving. Inventarisatie van de referentiesituatie mbt de functie 'wonen' vertrekt vanuit de bodembestemmingen zoals vastgelegd in geldende plannen op gemeentelijk of hoger niveau en de realisatiegraad van deze plannen van aanleg. De relevante elementen van het nederzettingspatroon worden in hun diverse verschijningsvormen (morfologie, gebruik) en met hun kenmerken opgenomen. Inventarisatie van de referentiesituatie mbt de functie 'werken' van de door het project beïnvloede bedrijfsgebouwen thv het projectgebied op basis van terreinwaarnemingen. De agrarische structuur wordt in kaart gebracht op basis van de geldende plannen, gewenste agrarische structuur (een wenselijkhedenkaart voor de agrarische structuur die door Aminal afdeling Land ter ondersteuning van het afbakeningsproces is opgesteld; dit is een werkkaart die de afbakening van gebieden níet wettelijk vastlegt), de landbouwtyperingskaart (kaart opgemaakt door de VLM; visualiseert op basis van de bodemgeschiktheid, bemestingsnorm, perceelskenmerken en bedrijfskenmerken een differentiatie van het agrarisch gebied in 5 waarderingsklassen) en terreinwaarnemingen. De recreatieve functie thv het projectgebied wordt beschreven op basis van geldende plannen op gemeentelijk of hoger niveau, aangevuld met terreinwaarnemingen.

5 .7 .2

RU I M T E L IJ K E S T R U C T U U R Het projectgebied situeert zich in het stedelijk kerngebied van Vlaanderen, in de banlieue van het Brussels stadsgewest. De A12, waarlangs het projectgebied zich bevindt, vormt een belangrijke NZ verbindingsas tussen Brussel en Antwerpen. Ook het kanaal van Willebroek, dat iets meer oostwaarts gelegen is, heeft een vergelijkbare functie. De A12 heeft een grote aantrekkingskracht op bovenlokale activiteiten en vormt de belangrijkste vestigingsfactor voor de regionale bedrijvigheid.


05AWV012


5 .7 .3

5.54

RU I M T E L IJ K E S T R U C T U U R O P M E S O - E N M IC R O N I V E A U – FU N C T I O N E L E B E S C H R IJ V IN G Kaart 5.7.1 : Bodemgebruik in projectgebied en omgeving

5.7.3.1

WOONFUNCTIE De grootste woonkernen in de omgeving zijn Londerzeel ten noordwesten, Kapelle-op-den-Bos ten noordoosten en Wolvertem ten zuidwesten. Tussen deze grotere woonkernen, zijn verscheidene kleinere bebouwde kernen aanwezig zoals Westrode, ten noorden van het projectgebied. Deze kern sluit ruimtelijk en functioneel aan bij Londerzeel. Het projectgebied bevindt zich met de zone voor het bedrijventerrein tussen de woonstraten Papenboskant en Patatestraat met open bebouwing. Langsheen deze straten zijn zowel oudere woningen als nieuwbouw aanwezig. Voor een belangrijk aandeel wordt de leefkwaliteit in de huidige situatie bepaald door de geluidsoverlast afkomstig van de A12. Door de aanwezige vegetatie (KLE en hoger opgaande beplantingen langsheen de A12) wordt de A12 in belangrijke mate aan het zicht onttrokken. Via hun tuinen hebben inwoners van de woningen langsheen de zuidelijke zijde van de Patatestraat en noordelijke zijde van de Papenboskant een uitzicht op het open landbouwlandschap dat binnen het projectgebied voor het industrieterrein aanwezig is. Omwille van de aanwezigheid van dit open landbouwlandschap oostwaarts van de A12 wordt de omgeving, ondanks de aanwezigheid van de A12, als landelijk ervaren. Dit landelijke karakter wordt versterkt door de talrijk aanwezige smalle veldwegen. Ter hoogte van de Londerzeelsesteenweg (open bebouwing) en Kerkhofstraat (open bebouwing & rijwoningen) is dit landelijke karakter in belangrijke mate verdwenen en vervangen door een meer verstedelijkte belevingskwaliteit (aanwezigheid A12 met gevaarlijk kruispunt en bedrijfsactiviteiten, dichtere bebouwing en aansluiting naar woonkernen Londerzeel en Westrode). Binnen het volledige projectgebied zijn op volgende locaties woningen aanwezig: 1 woning langsheen de Boskant (oosten van A12) Het betreft een oude, bewoonde woning in slechte staat. De toegangsweg (Boskant) zelf bevindt zich eveneens in een slechte staat. De andere woningen die langsheen deze weg aanwezig waren, werden reeds verwijderd. De woonkwaliteit wordt zeer sterk beïnvloed door geluidshinder vanaf de A12 die zich op ca. 30 m afstand van de achtergevel van de woning bevindt (Lden 66.5dB(A): overschrijding van de voorgestelde richtwaarde, maar niet van voorgestelde maximale waarde). Vanaf de voorkant heeft de woning een mooi uitzicht op het open landschap van het projectgebied dat bepaald wordt door weiden en velden. 1 woning (met schuur) langsheen de Patatestraat (nr. 85) ten oosten van de A12 (zie foto 5.6.11) Het betreft een bewoonde, oudere woning (jaren '50). Via de Patatestraat is onmiddellijke aansluiting op de A12 mogelijk. Het verkeer van de A12 bepaalt in sterke mate de geluidskwaliteit thv de woning (Lden 66.4dB(A): overschrijding van de voorgestelde richtwaarde, maar niet van voorgestelde maximale waarde). In westelijke richting wordt het uitzicht bepaald door de A12 en achterliggend bedrijf Sarens, wat de omgeving een industrieel karakter geeft. In noordoostelijke richting zijn echter zichten op het achterliggende landbouwlandschap aanwezig, wat de waardering van de omgeving op positieve wijze beïnvloedt. 1 woning langsheen de westelijke zijde van de A12 (nr. 16; zie foto 5.6.12) Deze is verbonden aan de garage langsheen de A12 en is zowel via de A12 als langsheen de achterzijde van de werkplaats (Patatestraat-Kerkhofstraat) bereikbaar. De kwaliteit van de leefomgeving (zowel visueel als akoestisch) wordt in sterke mate bepaald door de A12 en de bedrijfsactiviteiten die langsheen deze weg aanwezig zijn (Lden 54 à 65dB(A): overschrijding van de voorgestelde richtwaarde, maar niet van voorgestelde maximale waarde). De achterzijde van de woning ziet uit op de landschappelijk waardevolle weilanden met (oude) knotwilgenrijen, waardoor de omgevingskwaliteit in positieve zin wordt beïnvloed. 2 woningen langsheen de Patatestraat ten westen van de A12 (nrs. 89 en 91; zie foto's 5.6.13 en 5.6.14) Beide woningen zijn bewoond. Nr. 91 betreft een relatief recente woning (jaren '80); nr. 89 een oudere hoeve. De omgevingskwaliteit wordt in sterke mate bepaald door de geluidsverstoring afkomstig van de A12 en het sluipverkeer Londerzeel-Brussel dat van de Patatestraat-Kerkhofstraat gebruik maakt om het lichtengeregeld kruispunt te vermijden (Lden 64 à 65dB(A): overschrijding van de voorgestelde richtwaarde, maar niet van voor-


05AWV012


5.55

gestelde maximale waarde). De A12 wordt, vnl. voor nr. 89, afgeschermd door aanwezige beplanting. Langsheen het bedrijf Geeroms is een zicht op een min of meer landelijke omgeving (begrensd door bebouwing langsheen Kerkhofstraat) aanwezig. 1 woning ter hoogte van het uiteinde van een zijweg van de Londerzeelsesteenweg (zie foto 5.6.15) Deze woning is verlaten en vervallen en heeft geen verharde toegang. De geluidskwaliteit wordt in sterke mate bepaald door de A12 (Lden 63.6dB(A): overschrijding van de voorgestelde richtwaarde, maar niet van voorgestelde maximale waarde). Aan de achterzijde sluit de woning aan op de stelplaats (machines en kranen) van het bedrijf Fuchs. Enkel in zuidoostelijke richting zijn mooie vergezichten over het open landbouwlandschap aanwezig.

Foto 5.6.11: Patatestraat 85

Foto 5.6.12: Autoweg 16



Foto 5.6.15: Zijweg Londerzeelsesteenweg


05AWV012


5.7.3.2

5.56

WERKFUNCTIE Landbouwactiviteiten nemen naast bebouwing een groot deel van de ruimte in de omgeving van het projectgebied in; de nog aanwezige landbouwactiviteiten staan echter onder grote verstedelijkingsdruk. Het projectgebied zelf wordt voor het grootste deel (bijna volledige zone voorzien voor het bedrijventerrein) in landbouwgebruik. De landbouwtyperingskaart (zie figuur 5.7.1) leert ons dat de landbouwgronden binnen de zone voor het bedrijventerrein een lage waarde hebben die te wijten is aan de hoge grondwaterstanden (waterzieke gronden ifv landbouw). Ook de graslanden in de westelijke zone van het projectgebied voor de verkeerswisselaar hebben een zeer lage waarde. De akkers en graslanden ten oosten van de A12 binnen het projectgebied voor de verkeerswisselaar bevinden zich op iets drogere gronden en krijgen daardoor een matige waardering. Binnen het ontwerp van de gewenste agrarische structuur9 wordt de zone van het projectgebied voor het bedrijventerrein aangeduid als "niet gerealiseerd10, op te nemen in agrarische structuur". De landbouwpercelen binnen het projectgebied voor de verkeerswisselaar zijn in het ontwerp van gewenste agrarische structuur aangeduid als structureel aangetast en dus uit te sluiten uit de agrarische structuur. De landbouwpercelen binnen het projectgebied voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein zijn in eigendom van Haviland. Deze geeft, tot ontwikkeling van het bedrijventerrein, de terreinen kosteloos (zonder pachtovereenkomst) ter beschikking aan 5 landbouwers die binnen het projectgebied actief zijn. Deze dienen, wanneer met de ontwikkeling van het bedrijventerrein wordt gestart, de gronden zonder vergoeding opnieuw ter beschikking te stellen aan Haviland. Haviland verbindt zich er van zijn kant toe de gebuikers minstens 5 maanden op voorhand te verwittigen zodat de laatste wassende vruchten van de terreinen kunnen gehaald worden.

Figuur 5.7.1: Landbouwtyperingskaart

Figuur 5.7.2: Gewenste Agrarische Structuur

9

Het betreft een 'wenselijkheidskaart' die ifv het afbakeningsproces van de agrarische structuur (voorzien in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen) werd opgesteld. 10 ‘Niet gerealiseerd’ wordt hier gebruikt in de betekenis van ‘niet afgebakend op het gewestplan’.


05AWV012


5.57

Industriële activiteiten en KMO's in de ruime omgeving zijn gegroepeerd ter hoogte van Kapelle-op-den-Bos en Londerzeel. Binnen het projectgebied vinden we volgende activiteiten: Arophar Fuchs: verhuur van bouw- en graafmachines langsheen de oostelijke zijde van de A12 autogarage De Keersmaecker aan de westelijke zijde van de A12 Autoverkoop: Leonidas ten oosten van A12 binnen het projectgebied voor bedrijventerrein; Mondial auto ten westen van A12 thv aansluiting Patatestraat op A12 en Ayat ten westen van A12 thv aansluiting Kerkhofstraat op A12 betoncentrale Geeroms Langsheen de grens zijn daarnaast nog volgende handelaars of industriële activiteiten gelegen: opslagplaats DVV Porsche autogarage in de Patatestraat Sarens: kranen ea transportmiddelen voor zware goederen langsheen de westelijke zijde van de A12 brasserie en Citroëngarage samen met autohandel ten noorden van Kerkhofstraat speelgoedwinkel langsheen zuidelijke zijde van Kerkhofstraat containerpark Londerzeel thv Beemden In het centrum van Londerzeel liggen verscheidene kleinhandelszaken: bakker, café, warenhuis, apotheek, …. In het centrum van Westrode is het aanbod daarentegen beperkt. 5.7.3.3

DIENSTVERLENING Langsheen de Jan Hameneckerstraat zijn in het centrum van Westrode een basisschool (zone 30), feestzaal en parochiezaal gelegen. In het centrum van Londerzeel is het aanbod groter en zijn verscheidene scholen (zowel, kleur- basis- als secundair onderwijs), bibliotheek, gemeentehuis, … aanwezig.

5.7.3.4

RECREATIE Net buiten het projectgebied voor het bedrijventerrein, aan de overzijde van de Patatestraat, zijn recreatiemogelijkheden aanwezig onder de vorm van een tenniscentrum. Ook de gebieden met natuurfunctie vervullen een recreatieve rol (wandelen) evenals de parkgebieden in de ruimere omgeving. In het verleden was een voetbalterrein gelegen binnen het projectgebied (thv vroegere bebouwing aan A12), maar dit is niet meer in gebruik. Op dit terrein werd in het verleden 1x per jaar kleiduifschieten georganiseerd. Tot slot zijn binnen en langsheen het projectgebied verscheidene fietsroutes uitgestippeld (zie hoofdstuk 5.7.4).

5 .7 .4

RE L A T I E S Over de A12 is een belangrijke link aanwezig tussen Westrode en Londerzeel. Inwoners van Westrode steken de A12 over voor oa onderwijs, inkopen en ontspanning. Voor aspecten omtrent de gemotoriseerde mobiliteit (incl. aanbod openbaar vervoer) wordt verwezen naar hoofdstuk 7.

5.7.4.1

LOKALE KNELPUNTEN MOBILITEIT In onderstaande alinea's wordt ter aanvulling op hoofdstuk 7 een beknopt overzicht van de lokale knelpunten gegeven. Op volgende punten is sluipverkeer aanwezig: A12 vanuit Brussel: in avondspits sluipverkeer via Patatestraat richting Nerom – Kapelle-op-den-Bos vanuit Kerkhofstraat (centrum Londerzeel) richting A12 vóór lichten via Kerkhofstraat/Patatestraat (west) via weg langsheen containerpark-achterkant Sarens naar zuiden (Imde-Wolvertem)


05AWV012


5.58

Mbt de verkeersveiligheid zijn volgende aspecten van belang: kruispunt A12 x Kerkhofstraat – Londerzeelsesteenweg: geen afzonderlijke afslagstrook voor verkeer vanuit Brussel naar Patatestraat; geen conflictvrije lichten rechtstreekse aansluiting traag/stilstaand verkeer vanuit Papenboskant & Patatestraat (oostelijke en westelijke tak) op A12 (lokale toegelaten snelheid ifv naderende lichten gereduceerd 90 km/h) via voorrangsgeregeld kruispunt. Ter hoogte van Papenboskant is de middenberm van de A12 gesloten en is enkel oprijden richting Antwerpen mogelijk. Ter hoogte van de Patatestraat zijn alle bewegingen in principe mogelijk, hoewel de linksafbeweging komende van de Patatestraat (oost) richting Brussel bemoeilijkt wordt door een gedeeltelijk gesloten middenberm. Er zijn voor geen van beide voorrangskruispunten in- of uitvoegstroken voorzien. uitzonderlijk vervoer Sarens dwarst A12 (aansluiting Patatestraat (west) op A12 via voorrangsgeregeld kruispunt). bedrijf Arophar sluit rechtstreeks aan op A12; hiervoor zijn geen in- of uitvoegstroken voorzien. Op het vlak van bereikbaarheid zijn volgende elementen ifv de verdere effectbespreking van belang: Ten zuiden van de terreinen van Sarens (verlengde van de Kerkhofstraat naar Leefdaal) is een boerderij gelegen van een landbouwer die gronden aan de overzijde (oostelijke kant) van de A12 bewerkt. In de huidige situatie maakt hij gebruik van het bestaande kruispunt op de A12 om zijn landbouwgronden te bereiken.

5.7.4.2

BEREIKBAARHEIDSPROFIEL FIETSERS EN VOETGANGERS De opmaak van de atlas van de buurtwegen vindt zijn oorsprong in de wet op de buurtwegen van 10 april 1841. De toenmalige gemeenten werden door de wetgever verplicht om een atlas van de buurtwegen op te stellen. Dit had voor gevolg dat er voor Vlaams-Brabant 229 atlassen van de buurtwegen werden opgemaakt. De atlassen bestaan uit drie luiken, namelijk de plannen van de buurtwegen, de tabellen met de beschrijving van de wegkarakteristieken en de tabellen van de aangelande eigenaars. De atlassen hebben een rechtsgeldig en historisch karakter. In figuur 5.7.3 (zie verder in dit hoofdstuk) wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste buurt- en voetwegen in het studiegebied. Nr. 56 – ‘Grotenbosweg’ ten ZO van het kruispunt Patatestraat x Jan Hammeneckerstraat en verder in zuidwestelijke richting tot aan de overkant van de A12. Nr. 61 – Ten zuiden van Londerzeelsesteenweg tot hoek Jan Hammeneckerstraat. Daar maakt de voetweg een bocht van 90° en vervolgt zijn route in zuidwestelijke richting tot aan de overkant van de A12. Nr. 62 – Net op de noordwestelijke rand van het studiegebied tussen de Kerkhofstraat en ‘Kerkhofstraat’ (richting Patatestraat). Nr. 64 – Traject dat aanvangt in het gebied tussen de Patatestraat en de Jan Hammeneckerstraat. Ook deze voetweg is NO-ZW geöriënteerd en kruist de Patatestraat ten noordwesten van het kruispunt van beide straten. Verder vervolgt deze voetweg een traject ten zuidoosten van ‘Boskant’. Nr. 66 – Deze voetweg volgt een NO-ZW-gericht traject tussen de Patatestraat en Papenboskant. Nr. 86 – Vanaf de eerste bocht in de Londerzeelsesteenweg (vanaf de A12) in zuidwestelijke richting tot aan de overkant van de A12, de kruising met de Patatestraat – kant west. Nr. 117 – Net op de rand van het studiegebied, tussen buurtweg 66 en de hoek van 90° in ‘Papenboskant’. Nr. 124 – Een eerste gedeelte NO-ZW gericht tussen het kruispunt van de Patatestraat met de Jan Hammeneckerstraat en ‘Boskant’. Een tweede gedeelte parallel aan en ten oosten van de A12 vanaf ‘Boskant’ in zuidelijke richting Lokaal gezien vormen de Patatestraat, de Jan Hammeneckerstraat, de Westrodestraat en de Londerzeelsesteenweg belangrijke fietsroutes. Het kruispunt Londerzeelstesteenweg – Kerkhofstraat x A12 vormt een belangrijk oversteekpunt voor schoolgaand verkeer. Op grotere schaal bekeken vormen de Neromstraat, de Nieuwerodestraat en de Mechelsestraat/ Bergkapelstraat belangrijke toegangswegen voor fietsers.


05AWV012


5.59

Op microniveau worden de omliggende straten als volgt ingericht betreffende langzaam verkeersvoorzieningen: In de Patatestraat zijn er aan beide kanten van de weg fietssuggestiestroken voorzien tussen Boskant en de Jan Hammeneckerstraat. Vanaf dit kruispunt tot aan het kruispunt met de Neromstraat is er aan de zuidwestelijke kant een verhoogd, aanliggend dubbelrichtingsfietspad voorzien. Tussen de A12 en Boskant zijn geen fiets- of voetgangersvoorzieningen. De Jan Hammeneckerstraat is over de hele lengte voorzien van een verhoogd, aanliggend dubbelrichtingsfietspad. Dit fietspad ligt aan de westkant van de weg. Ook in de Londerzeelsesteenweg ligt een verhoogd, aanliggend dubbelrichtingsfietspad aan de noordkant van de weg. De A12 tenslotte is niet toegankelijk voor fietsverkeer en is bijgevolg ook niet ingericht met fietsvoorzieningen. Figuur 5.7.3 toont de buurt- en voetwegen; figuur 5.7.4 de huidige selectie van fietsroutes.


05AWV012


5.60

Figuur 5.7.3 : Buurt-en voetwegen


05AWV012


5.61

Figuur 5.7.4 : Fietsroutenetwerk


05AWV012



5.62

05AWV012

Meetresultaten afdeling Wegenbouwkunde Beoordeling van de gemeten geluidsniveaus volgens toetsingskader...19

Recommend Documents