CRM metingen metaalanalyses. Overzicht van de meetresultaten van gecertificeerde referentiematerialen bij de afdeling IMLA-metalen van het RIZA

CRM metingen metaalanalyses Overzicht van de meetresultaten van gecertificeerde referentiematerialen bij de afdeling IMLA-metalen van het RIZA. analysetechnieken: - grafietoven-AAS - vlam-AAS - ICP-AES - Hydridegeneratie-AAS - Fluorescentiespectrometrie

RIZA Hoofdafdeling Informatie en Meettechnologie Laboratorium voor anorganische analyse Lab. Hoofd: mw. G.C.M. Tielens-Wester

Werkdocument : 96.140X

Door : C. Kooistra Lelystad, november 1996

n.b.

De inhoud van dit werkdocument hoeft niet in overeenstemming te zijn met de visie van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat.

INHOUDSOPGAVE

pagina 1

SAMENVATTING

4

2 2.1 2.2 2.3

INLEIDING Doel Probleemstelling Opzet van het onderzoek Recovery Juistheid

5

3 3.1 3.2 3.3

WERKWIJZE Referentiematerialen Monstervoorbehandeling Analyse

4 4.1 4.2 4.3 4.4

GRAFIETOVEN-AAS Resultaten Discussie Conclusies Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses grafietoven-AAS met CRM monsters

5 5.1 5.2 5.3 5.4

VLAM-AAS NA ONTSLUITING NEN6465 13 Resultaten Discussie Conclusies Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses vlam-AAS met CRM monsters

6 6.1 6.2 6.3

ICP-AES NA ONTSLUITING NEN6465 Resultaten Discussie Conclusies

7 7.1 7.2 7.3 7.4

ICP-AES NA ONTSLUITING NVN5770 22 Resultaten Discussie Conclusies Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses ICP-AES met CRM monsters

18

8 8.1 8.2 8.3

HYDRIDEGENERATIE-AAS NA ONTSLUITING NEN6465 Resultaten Discussie Conclusies

29

9 9.1 9.2 9.3 9.4

HYDRIDEGENERATIE-AAS NA ONTSLUITING NVN5770 Resultaten Discussie Conclusies Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses Hydridegeneratie-AAS met CRM monsters

32

10

FLUORESCENTIESPECTROMETRIE (HG) NA ONTSLUITING NEN6445 10.1 Resultaten 10.2 Discussie 10.3 Conclusies

36

11

38

12

FLUORESCENTIESPECTROMETRIE (HG) NA ONTSLUITING 40 NVN5770 Resultaten Discussie Conclusies Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses fluorescentiespectrometrie met CRM monsters

FLUORESCENTIESPECTROMETRIE (HG) NA ONTSLUITING NEN6449 11.1 Resultaten 11.2 Discussie 11.3 Conclusies

12.1 12.2 12.3 12.4

13

TOELICHTING GEBRUIKTE SYMBOLEN

42

14

LITERATUUR

43

15

BIJLAGEN

44

SAMENVATTING

In dit werkdocument wordt een overzicht gegeven van de recovery en de juistheid voor de bepaling van een groot aantal metalen. Er is gebruik gemaakt van gecertificeerde referentiematerialen. Na voorbehandeling zijn de monsters gemeten met grafietoven-AAS, vlam-AAS, ICP-AES, hydridegeneratie-AAS en fluorescentiespectrometrie. Omdat er geen gecertificeerde afvalwatermonsters op het laboratorium beschikbaar zijn. worden de resultaten van de gecertificeerde sedimentmonsters gebruikt om de kwaliteit van de analyse van zowel (afval)water als sediment te beoordelen. De bepaalde recovery en - juistheid zijn getoets aan de criteria van het RIZA. In die gevallen waar niet aan de criteria wordt voldaan is getracht een verklaring hiervoor te geven.

INLEIDING

2.1

Doel Het doel van dit onderzoek is een overzicht te geven van de juistheid en de recovery voor de metaalanalyses zoals die door de afdeling IMLA-metalen van het RIZA worden uitgevoerd. De volgende analysetechnieken zijn in dit onderzoek bctrokken: grafietoven-AAS, vlam-AAS, ICP, hydride-AAS en fluorescentiespectrometrie (voor de bepaling van kwik).

2.2

Probleemstelling Bij de ontwikkeling van de meeste analysemethoden van de afdeling IMLAmetalen is gebruik gemaakt van CRM monsters. De gegevens van deze metingen zijn echter niet eerder overzichtelijk in een werkdocument vastgelegd.

2.3

Opzct van het onderzoek Gecertificeerde sedimentmonsters worden na een ontsluiting met koningswater conform NEN 6465 (refluxmethode) of NVN 5770 (met behulp van microgolfoven) geanalyseerd. De informatie die op deze wijze over de juistheid en de recovery van de meting van de diverse elementen wordt verkregen zal worden gcbruikt om de kwaliteit van zowel de (afval)wateranalyses als de sedimentanalyses te beoordelen, omdat voor veel elementen geen gecertificeerde afvalwatermonsters beschikbaar zijn. Van een aantal gecertificeerde sedimentmonsters worden de analyseresultaten verzameld. Het gemiddelde gemeten elementgehalte en de bijbehorende (relatieve) standaardafwijking worden berekend. Met behulp van BCR - en ISE rapporten worden de recovery en de juistheid berekend en vervolgens getoetst aan de criteria van het kwaliteitssysteem van het RIZA. Voor grafietoven-AAS wordt het onderzoek uitgevoerd met een gecertificeerd oppervlaktewatermonster. Hierbij wordt geen voorbehandeling uitgevoerd. Voor die analyses waarbij de juistheid of recovery niet voldoet of waarbij nog geen geschikt CRM monster is gemeten zullen zo mogelijk aanbevelingen worden gedaan.

In dit werkdocument is tevens informatie opgenomen over de recovery en juistheid van de meting van kwik in watermonsters na een ontsluiting conform NEN 6445 of NEN 6449. De benodigde meetresultaten zijn overgenomen uit een eerder verschenen werkdocument [14.9]. Voor deze analysemethoden werd de recovery en de juistheid bepaald door gecertificeerd referentiemateriaal in water te suspenderen, en de verkregen suspensie als regulier watermonster verder te behandelen. In het eerder verschenen werkdocument zijn de berekeningen uitgevoerd met een verkeerde waarde van de standaarddeviatie van de certificaatwaarde.

2.3.1

Recoverv Aan de hand van het "Aqua regia soluble" gehalte (BCR) of het "total analysis" gehalte (ISE) wordt de recovery voor de sedimentmonsters berekend. De volgende formule wordt gebruikt:

Recovery [%] = ( x / p.) * 100 x u

: :

gemiddeld gemeten elementgehalte in mg/kg (of g/kg) het "Aqua regia soluble" elementgehalte of het "total analysis" elementgehalte in mg/kg (of g/kg)

Binnen het kwaliteitssysteem van het RIZA wordt een recovery tussen 70% en 110% als acceptabel beoordeeld [14.5]. (Standaard Aanwijzing 8141 versie 2 gaat echter uit van een bepaling van de recovery door middel van een spike aan een representatief monster.) Een recovery groter dan 110% of - kleiner dan 90% kan een aanwijzing zijn dat de analyse gevoelig is voor fluktuaties in de condities waarbij de ontsluiting wordt uitgevoerd, zoals verhouding van de hoeveelheid zuur en - sediment, hoeveelheid water, temperatuur en druk (bij gebruik van microgolfoven).

2.3.2

Juistheid De juistheid wordt in het RIZA kwaliteitssysteem beoordeeld met behulp van een t-toets [14.5]. De t-toets geeft aan of er al dan niet sprake is van een significant verschil tussen het opgegeven elementgehalte en het gemeten elementgehalte. Bij de BCR monsters wordt de toetsing uitgevoerd met de gecertificeerde waarden of de indicatieve waarden en bij het ISE monster met de "real total analysis" gehalten. Er is geen significant verschil tussen het opgegeven - en het gemeten elementgehalte als de t-factor, die met de volgende formule wordt berekend, kleiner is dan 2.5:

( x crm - x l a b ) / ( S c m 2 + S,ab2 / n f t cull

X,

sam

Stab n

t-faktor gecertificeerd - of opgegeven elementgehalte gemeten elementgehalte standaardafwijking van het gecertificeerde elementgehalte standaardafwijking van het gemeten elementgehalte aantal metingen

WERKWIJZE

3.1

Referentiematcrialen Voor dit onderzoek werden de volgende referentiematerialen gebruikt: - SPSVV1 ; oppervlaktewater [14.8] - BCR 143; grond, verrijkt met zuiveringsslib [14.1] - BCR 145; zuiveringsslib [14.2] - BCR 277; estuarium sediment [14.3] - BCR 280; meer sediment [14.3] - ISE 921; rivierklei uit Nederland [14.4] Het monster SPSW1 en de monsters van BCR zijn gecertificeerd. Het monster van ISE heeft nagenoeg de zelfde status gezien de hoeveelheid analyseresultaten die door ringonderzoeken werden verkregen.

3.2

Monstervoorbchandeling De vaste referentiematerialen werden op de voor sediment gebruikelijke wijze ontsloten met koningswater; 1 g sediment werd in behandeling genomen en het destruaat werd verdund tot een volume van 200 ml. [14.6] Er werd zowel gebruikgemaakt van de refluxmethode (NEN 6465) als de ontsluiting met microgolfoven (NVN 5770). Het watermonster SPSW1 werd niet voorbehandeld.

3.3

Analyse De monsters werden volgens de werkvoorschriften met behulp van grafietovenAAS, vlam-AAS, ICP. hydride-AAS en fluorescentiespectrometrie geanalyseerd. [14.7]

4

GRAFIETOVEN-AAS

4.1

Resultaten

4.1.1

Recovery De recoveries zijn voor de overzichtelijkheid in een aantal categorien ingedeeld en - weergegeven in tabel 1. De volledige resultaten zijn opgenomen in bijlagen 15.1.1.

tabel 1.

Recoveries van elementen in rcferenticmateriaal SPSW1 bij meting met grafietoven-AAS SPSW1

Recovery [%]

elementen

> 110

Pb

106- 110

Cd

101 - 105 96 - 100

4.1.2

Cr, Cu, Ni

Juistheid In tabel 2 is voor de verschillende elementen weergegeven of de juistheid al dan niet aan het vooraf gestelde criterium voldoet. Een volledig overzicht van alle berekende t-factoren is opgenomen in bijlagen 15.2.1.

Juistheid van de metingen met grafietoven-AAS.

tabel 2. element

juistheid

referentiemateriaal

Cd

+

SPSW1

Cr

+

SPSW1

Cu

+

SPSW1

Ni

+

SPSW1

Pb

-

SPSW1

4.2

Discussie

4.2.1

Recovery Voor lood is een veel te hoge recovery gevonden. Er is een onderzoek ingesteld om de oorzaak hiervan te achterhalen. Ook voor praktijkmonsters met een spike hieraan toegevoegd werd een te hoge recovery gevonden. In eerste instantie werden de verassingscurves - en de atomisatiecurves voor een calibratiestandaard en het referentiemonster SPSW1 opgenomen. Uit deze curves bleek dat zowel de verassingstemperatuur als de atomisatietemperatuur konden worden verhoogd. Verhoging van beide temperatuurinstellingen leidde echter niet tot een lagere recovery. Als de hoge recovery een gevolg is van een verschillend gedrag van standaard en monster in de grafietoven dan is de meest waarschijnlijk situatie dat er tijdens de verassingsstap lood verdwijnt bij de standaard. Daarom werd na gegaan of er een lagere recovery wordt gevonden bij een lagere verassingstemperatuur. Dit bleek niet zo te zijn. Het referentiemateriaal SPSW1 bevat ongeveer 0.1 Mol/1 salpeterzuur in tegenstelling tot de kalibratiestandaarden, die 0.01 Mol/1 salpeterzuur bevatten. Door de salpeterzuurconcentratie in de standaarden te verhogen tot 0.1 Mol/1 werden goede recoveries verkregen. Voor 3 afzonderlijke meetseries varieerde de recovery van 90% tot 106%. Het is niet praktisch om voor de routinematige loodbepalingen in oppervlaktewater de salpeterzuurconcentratie in monsters en standaarden te verhogen tot 0.1 Mol/1 omdat in dezelfde monsters doorgaans ook de elementen cadmium, chroom, koper en nikkel met grafietoven-AAS worden bepaald. De gevolgen zijn dan dat er voor de loodbepaling een afwijkende voorbehandeling nodig is of dat voor alle vijf elementen nieuwe prestatiekenmerken moeten worden vastgesteld als de voorbehandeling voor al deze bepalingen wordt aangepast door aanzuren tot 0.1 Mol/1 salpeterzuur. Het verdient de voorkeur om extra salpeterzuur bij de loodbepaling in de grafietoven te brengen door de salpeterzuurconcentratie van modificatoroplossing te verhogen van 0.01 - tot 0.2 Mol/1. Deze procedure werd getest met een praktijkmonster van locatie Lobith en met SPSW1. Dit resulteerde in recoveries van respectievelijk 94% en 127%. De aangepaste salpeterzuurconcentratie van de modificatoroplossing is waarschijnlijk voldoende hoog om voor praktijkmonsters een goede recovery te verkrijgen. Eventueel kan nader worden onderzocht wat het effect is van een verdere verhoging van de zuurconcentratie tot bijvoorbeeld 1 Mol/1.

K)

4.2.2

Juistheid Voor lood is geen goede juistheid verkregen. Om de oorzaak hiervan vast te stellen is een onderzoek ingesteld, zie 4.2.1. Door de salpeterzuurconcentratie in de standaarden te verhogen tot 0.1 Mol/1 werd een goede juistheid voor het referentiemonster SPSW1 verkregen. Voor 3 afzonderlijke meetseries varieerde het gemiddeld gemeten gehalte van 4.6 tot 5.4 p.g/1. De t-faktor varieerde van 1.6 tot 2.1. Verhoging van de salpeterzuurconcentratie van modificatoroplossing tot 0.2 Mol/1 heeft (nog) geen goede juistheid voor SPSW1 tot gevolg. Het gemeten gehalte voor het referentiemateriaal was 6.5 ug/1. Eventueel kan nader worden onderzocht wat het effect is van een verdere verhoging van de zuurconcentratie tot bijvoorbeeld 1 Mol/1.

4.3

Conclusies De recoveries voor de elementen cadmium, chroom, koper en nikkel liggen tussen 98% en 107%. Voor lood is in eerste instantie een recovery van 140% vastgesteld. De hoge recovery voor lood wordt veroorzaakt door een verschil in zuurconcentratie in het referentiemonster en de kalibratiestandaarden. Na verhoging van de zuurconcentratie van de modificatoroplossing is met een praktijkmonster van locatie Lobith een recovery van 94% vastgesteld. Voor de elementen cadmium, chroom, koper en nikkel werd een goede juistheid verkregen. Voor lood voldoet de juistheid die met SPSW1 is vastgesteld niet aan het criterium. Onderzoek heeft uitgewezen dat de slechte juistheid voor lood het gevolg is van een verschil in zuurconcentratie van het referentiemonster en de kalibratiestandaarden. Verhoging van de zuurconcentratie van de modificatoroplossing tot 0.2 Mol/1 geeft een iets betere juistheid, maar deze voldoet nog niet aan het criterium. Aangenomen kan worden dat de juistheid voor praktijkmonsters wel goed zal zijn omdat hierbij geen sprake is van een verschil in zuurconcentratie van monsters en de kalibratiestandaarden.

11

4.4

Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses grafietovenAAS met CRM monsters Voor alle routinematige metaalanalyses met behulp van grafietoven-AAS is informatie verkregen over recovery en juistheid. Er is in alle gevallen gebruik gemaakt van referentiemonster SPSW1. Voor de loodbepaling is een nader onderzoek naar de recovery en juistheid uitgevoerd waarbij ook gebruik is gemaakt van praktijkmonsters met een spike. De salpeterzuurconcentratie van de modificatoroplossing voor de loodbepaling moet worden verhoogd tot 0.2 Mol/1 om een goede recovery voor praktijkmonsters te verkrijgen. Voor de loodbepaling is nog geen goede juistheid expliciet aangetoond, maar de recoverywaarde van 94% voor een praktijkmonster is geen aanleiding om aan de juistheid van de meting van praktijkmonsters te twijfelen. Het is aannemelijk dat zuurconcentraties van praktijkmonsters en kalibratiestandaarden doorgaans nagenoeg gelijk zijn.

12

VLAM-AAS NA ONTSLUITING NEN6465

5.1

Resultaten

5.1.1


Recoveries van elementen in referentiematerialen bij ontsluiting conform NEN 6465 en meting met vlam-AAS

tabel 3.

BCR 143

BCR 145

elementen

elementen

Ag"

Ag'

106- 110

Ni

Mn

101 - 105

C u , Mn

C u , Pb

96 - 100

Cd . Pb

Ca' , Cd , Ni , Zn

91 - 95

Co', Cr , Fe1 , Zn

Fe1 , Mg« ,

Recovery [%] > 110

86 - 90

Cr

13

5.1.2

Juistheid In tabel 4 is voor de verschillende elementen weergegeven of de juistheid al dan niet aan het vooraf gestelde criterium voldoet. In die gevallen waarbij de relatieve waarde van Scrm groter is dan 10% zijn de resultaten niet opgenomen in de tabel. Als meerdere referentiematerialen zijn gemeten en slechts een deel daarvan aan het criterium voldoet zijn alleen die materialen vermeld waarbij aan het criterium wordt voldaan. Een volledig overzicht van alle berekende t-factoren is opgenomen in bijlagen 15.2.2.

tabel 4. element

Juistheid van de metingen met vlam-AAS na ontsluiting conform NEN 6465. juistheid

referentiemateriaal

Ag'

-

143

Ca'

+

145

Cd

+

143

Co 1

+

143

Cr'

+

143

Cu

+

143 , 145

Fe '

+

145

Mg'

+

145

Mn

+

143 , 145

Ni

+

143 , 145

Pb

+

143 , 145

Zn

+

143

14

5.2

Discussie

5.2.1

Recovery Voor vrijwel alle gemeten elementen voldoet de recovery aan het gestelde criterium. Alleen voor zilver wordt hieraan niet voldaan. De recovery voor zilver is echter berekend op basis van het opgegeven totaalgehalte en is derhalve indicatief. Omdat de berekende recovery groter is dan 100% en contaminate bij dit element onwaarschijnlijk is, kan worden aangenomen dat de werkelijke recovery wel aan het criterium zal voldoen.

5.2.2

Juistheid De elementen cadmium en zink zijn in beide gebruikte referentiematerialen gemeten, maar voldoen slechts voor het materiaal BCR 143 aan het criterium voor juistheid. Een mogelijke verklaring voor dit resultaat is de kleine standaarddeviatie van de certificaatwaarde. Als voor cadmium en zink een relatieve standaarddeviatie van 5% voor de certificaatwaarde wordt aangenomen, wordt wel aan het criterium voldaan. Voor het element zilver wordt bij BCR 145 aan het criterium voor juistheid voldaan, maar de relatieve standaarddeviatie van het opgegeven gehalte bedraagt bier 17%.

5.3

Conclusies Voor alle routinematige metaalanalyses in water en sediment waarbij een ontsluiting conform NEN 6465 wordt toegepast, is informatie verkregen over recovery en juistheid. De recoveries voor de elementen calcium, cadmium, cobalt, chroom, koper, ijzer, magnesium, mangaan, nikkel, lood en zink liggen tussen 89% en 108%. Bij aanname van een relatieve standaarddeviatie van 5% voor de certificaatwaardes wordt voor alle bovengenoemde elementen een goede juistheid verkregen.

15

5.4

Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses vlam-AAS met CRM monsters In tabel 5 zijn alle analyses opgenomen, die met vlam-AAS worden uitgevoerd. Bij elk element is vermeld met welk CRM materiaal is vastgesteld dat de recovery en de juistheid aan de criteria voldoen. Als (nog) niet is vastgesteld dat aan de criteria wordt voldaan, wordt door middel van een verwijzing aangegeven wat de stand van zaken is en/of welke aktie zal worden ondernomen. Wanneer voor een bepaald element een goede recovery en - juistheid wordt verkregen na ontsluiting met koningswater (HNO,/HCl) conform NEN6465, is aangenomen dat de recovery en juistheid ook goed zullen zijn voor oppervlaktewatermonsters als daarvoor geen ontsluiting nodig is. Dit betreft de elementen calcium, magnesium en zink. Oppervlaktewatermonsters worden voor de bepaling van deze elementen aangezuurd tot pH 2 met zoutzuur (matrix 0.01 M I1C1).

16

tabel 5.

Kwaliteitsborging analyses vlam-AAS met gecertificeerde referentiematerialen BCR 143 en BCR 145.

element

matrix

Ag

HN03/HC1

Ca

recovery

juistheid

')

')

UNO, IK'l (en 0.01 Mol 1 IK'I)

145

145

Cd

HNO,/HCl

143. 145

143

Co

HNO3/HCI

143

143

Cr

HNO3/HCI

143. 145

143

Cu

HNO3/HCI

143, 145

143. 145

Fe

IINO. l i d

143, 145

145

My

HNO,/HCI (en 0.01 Mol/1 HC1)

145

145

Mn

HNO3/HCI

143, 145

143, 145

Ni

HNO3/HCI

143, 145

143, 145

Pb

UNO. IK 1

143, 145

143, 145

Sn

(10% HC1)

Zn

HNO3/HCI (en 0.01 Mol/1 HC1)

2

)

143. 145

2

)

143

')

Met behulp van BCR 143 en BCR 145 is een recovery groter dan 110% vastgesteld. De werkelijke recovery zal waarschijnlijk wel aan het criterium voldoen (zie 5.2.1). De juistheid voldoet voor BCR 145 aan het gestelde criterium maar de relatieve standaarddeviatie van het opgegeven gehalte bedraagt hier 17%. Er wordt geen nader onderzoek gedaan omdat er op dit moment geen ander geschikt referentiemateriaal beschikbaar is.

2

Bij deze bepaling kan geen CRM sedimentmonster worden toegepast. omdat tin wordt bepaald na hydrolyse met 10% geconcentreerd zoutzuur en niet na een ontsluiting. In de loop van 1996 zal waarschijnlijk een analysemethode voor ICPAES worden ontwikkeld. Bij voorkeur moet een ontsluiting met koningswater worden toegepast. Het is dan mogelijk om BCR 145 te gebruiken voor vaststelling van recovery en juistheid.

)

17

ICP-AES NA ONTSLUITING NEN6465

6.1

Resultaten

6.1.1


Recoveries van elementen in referentiematerialen bij ontsluiting conform NEN 6465 en meting met ICP-AES

tabel 6.

Recovery [%]

BCR 143

BCR 145

BCR 277

elementen

elementen

elementen

Ti'

131 - 135 126- 130 121 - 125 116- 120 111 - 115 106 - 110

Mg'

101 - 105

Co' , Ni

96 - 100

Baj , Cd , Cu . Fe1 , Mn , Pb

Ca', Fe1 , Mn , W

91 - 95

Cr, Zn

Cd , Co , Cu , Ni , Pb , Zn Cr , La'

8 6 - 90 81 - 85

Ti'

V

Nd'

Ce'

7 6 - 80 7 0 - 75 < 70

Mo' . Scc

La' , Sc'

18

6.1.2

Juistheid In tabel 7 is voor de verschillende elementen weergegeven of de juistheid al dan niet aan het vooraf gestelde criterium voldoet. In die gevallen waarbij de relatieve waarde van Scrm groter is dan 10% zijn de resultaten niet opgenomen in de tabel. Voor BCR 143 is dit het geval bij het element ijzer, voor BCR 145 bij chroom, lanthaan, titaan en wolfraam. Als meerdere referentiematerialen zijn gemeten en slechts een deel daarvan aan het criterium voldoet zijn alleen die materialen vermeld waarbij aan het criterium wordt voldaan. Elementen waarvan het gehalte beneden de bepalingsgrens ligt zijn ook weggelaten. Dit betreft neodynium voor BCR 143 en cerium, lanthaan en wolfraam voor BCR 145. Een volledig overzicht van alle berekende t-factoren is opgenomen in bijlagen 15.2.3.

tabel 7. element

1

Juistheid van de metingen met ICP-AES na ontsluiting conform NEN 6465. juistheid

referentiemateriaal

Ba'

+

143

Ca'

+

145

Cd

+

143

Co'

+

143

Cr'

+

143

Cu

+

143

Fe'

+

145

La'

-

143

Mg'

+

145

Mn 1

+

143

Mo'

-

277

Ni

+

143

Pb

+

143

Sc

-

277

Ti'

-

143

Zn

+

143

19

6.2

Discussie

6.2.1

Recovery De recovery voldoet voor bijna alle gemeten elementen aan het gestelde criterium. Een uitzondering zijn de elementen scandium en molybdeen. Voor deze elementen is het totaalgehalte gebruikt voor de berekening van de recovery. De resultaten doen vermoeden dat scandium slecht wordt ontsloten - en molybdeen vrijwel niet wordt ontsloten met koningswater. Lanthaan voldoet bij BCR 143 niet aan het recovery criterium maar bij BCR 145 wel. Voor lanthaan is het totaalgehalte gebruikt voor de berekening.

6.2.2

Juistheid Voor de elementen cerium, molybdeen. neodynium, scandium en titaan voldoet de juistheid niet aan het gestelde criterium. Bij lanthaan is de juistheid wel goed voor BCR 145, overigens met grote RSD van 19%, maar niet voor BCR 143. Voor de elementen cerium, lanthaan, molybdeen, neodynium en titaan zijn de materialen niet gecertificeerd, er is gerekend met indicatieve gehalten. Een aantal elementen geeft bij BCR 145 een slecht resultaat voor de juistheid terwijl bij BCR 143 het resultaat goed is. Dit betreft de elementen cadmium, cobalt, koper, mangaan, nikkel, lood en zink. Als bij de berekening van de juistheid een relatieve standaarddeviatie van 5% voor de certificaatwaarden wordt aangenomen, wordt voor de elementen cadmium, koper, mangaan en zink wel aan het criterium voldaan.

20

6.3

Conclusies Voor de elementen bismuth, samarium, praesodynium, scandium, molybdeen en zirconium is nog geen informatie verkregen over recovery. Er zijn aanwijzingen dat de ontsluiting van scandium en molybdeen slecht verloopt (zie 6.2.1). Er is geen geschikt referentiemonster beschikbaar voor de bepaling van bismuth, molybdeen, samarium en praesodynium. Voor de meting van de overige elementen zijn wel referentiematerialen beschikbaar, maar hiervan zijn geen "aqua-regia soluble" gehalten bekend.

De recoveries voor de elementen barium, calcium, cadmium, cerium, cobalt, chroom, koper, ijzer, lanthaan, magnesium, mangaan, neodynium, nikkel, lood, titaan, vanadium, wolfraam en zink liggen tussen 74 en 108%. Voor de elementen bismuth, vanadium, samarium, praesodynium en zirconium is nog geen informatie verkregen over juistheid. Er is geen geschikt referentiemonster beschikbaar voor bismuth, samarium en praesodynium. Voor vanadium en zirconium zijn slechts indicatieve gehalten van referentiematerialen bekend. Bij aanname van een relatieve standaarddeviatie van 5% voor de certificaatwaardes wordt voor vrijwel alle onderzochte elementen een goede juistheid verkregen. Uitzonderingen zijn cerium, neodynium, scandium, titaan. Bij deze elementen is er sprake van slechts een gedeeltelijke ontsluiting.

21

ICP-AES NA ONTSLUITING NVN5770

7.1

Resultaten

7.1.1


Recoveries van elementen in referentiematerialen bij ontsluiting conform NVN 5770 en meting met ICP-AES

tabel 8.

Recovery [%]

BCR 143

BCR 145

BCR 280

ISE 921

elementen

elementen

elementen

elementen Al

1 26 - 130 121 - 125 116 - 120 111 - 115

Cr

106- 110

Cd . Mg

101 - 105 96 - 100

Al1

Co , Fe . Ni Al1

Ca , Cu , Mn , Pb Zn

91 - 95 8 6 - 90 81 - 85 76 - 80 70 - 75 < 70

SC

22

7.1.2

Juistheid In tabel 9. is voor de verschillende elementen weergegeven of de juistheid al dan niet aan het vooraf gestelde criterium voldoet. Een volledig overzicht van alle berekende t-factoren is opgenomen in bijlagen 15.2.4.

tabel 9. element

Juistheid van dc metingen met ICP-AES na ontsluiting conform NVN 5770. juistheid

referentiemateriaal

Al '

-

143, 145, 921

Ca

+

921

Cd

+

921

Co

+

921

Cr

-

921

Cu

+

921

Fe

-

921

Mg

+

921

Mn

+

921

Ni

-

921

Pb

-

921

Sc c

-

280

Zn

+

921

23

7.2

Discussie

7.2.1

Recovery Bij het referentiemateriaal ISE 921 voldoen van de onderzochte elementen alleen aluminium en chroom niet aan het criterium. Voor beide elementen is de berekende recovery groter dan 100%. Dit duidt er op dat de ontsluitingsmethode van het RIZA effectiever is dan de ontsluitingsmethoden waarmee het "total analysis" elementgehalte is vastgesteld. Als de recovery voor aluminium en chroom op basis van het "real total analysis" elementgehalte wordt berekend is de recovery respectievelijk 48% en 72%. Opmerkelijk is dat recovery voor aluminium bij BCR 143 en BCR 145 bijzonder goed is. Blijkbaar is het resultaat sterk afhankelijk van de vorm waarin het aluminium voorkomt. De recovery voor het element scandium, berekend met de certificaatwaarde van BCR 280, voldoet niet aan het criterium. Waarschijnlijk wordt scandium slecht ontsloten met koningswater.

7.2.2

Juistheid Aan het juistheid criterium wordt voor een aantal elementen niet voldaan. Dit betreft aluminium, chroom, ijzer. nikkel. lood en scandium. Als voor deze elementen een relatieve standaarddeviatie van 5% voor de certificaatwaarde wordt aangenomen, wordt voor ijzer en lood wel aan het criterium voldaan. Voor aluminium en chroom is het niet voldoen aan het criterium een direkt gevolg van het lage ontsluitingsrendement. (Het ontsluitingsrendement is de verhouding van het "total analysis" elementgehalte en het "real total analysis" elementgehalte. ) Waarschijnlijk is de slechte juistheid voor scandium ook het gevolg van een laag ontsluitingsrendement.

7.3

Conclusies De recoveries voor de elementen calcium, cadmium, cobalt, koper, ijzer, magnesium, mangaan, nikkel, lood en zink liggen tussen 96 en 109%. Voor aluminium en chroom zijn recoveries groter dan 110% vastgesteld. Hiervoor is een mogelijke oorzaak aangedragen (zie 7.2.1). De recovery voor scandium is te laag. Bij aanname van een relatieve standaarddeviatie van 5% voor de certificaatwaardes wordt alleen voor nikkel. chroom, aluminium en scandium niet een goede juistheid verkregen. Bij deze elementen is sprake van een laag ontsluitingsrendement. (zie 7.2.2).

24

7.4

Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses ICP-AES met CRM monsters In tabel 10 zijn alle analyses opgenomen, die met ICP-AES worden uitgevoerd. Bij elk element is vermeld met welk CRM materiaal is vastgesteld dat de recovery en de juistheid aan de criteria voldoen. Als (nog) niet is vastgesteld dat aan de criteria wordt voldaan, wordt door middel van een verwijzing aangegeven wat de stand van zaken is. In een aantal gevallen zal bij de implementatie van de nieuwe ICP, in de loop van 1996, de recovery en de juistheid worden vastgesteld met behulp van gespiked-te praktijkmonsters omdat geen geschikt referentiemateriaal voor handen is. Dit is aangegeven met het woord "aktie" Wanneer voor een bepaald element een goede recovery en - juistheid wordt verkregen na ontsluiting met koningswater (HN03/HC1) conform NEN6465, is aangenomen dat de recovery en juistheid ook goed zullen zijn voor oppervlaktewatermonsters als daarvoor geen ontsluiting nodig is. Dit betreft de elementen aluminium en barium. Oppervlaktewatermonsters worden voor de bepaling van deze elementen aangezuurd tot pH 2 met salpeterzuur (matrix 0.01 M HN0 3 ) Kwaliteitsborging analyses ICP-AES met gecertificeerde referentiematerialen BCR 143, BCR 145 en ISE 921. (ontsluiten met microgolfoven of reflux).

tabel 10.

element

ontsluiting -=geen R=reflux M=microwave

matrix

recovery

Al

M

IINO3/HCI en 0.01 M HN0 3

143, 145

B

-

0.01 M HNOj

Ba

R

HNO,/HCI en 0.01 M HN0 3

Be

-

0.01 M UNO,

2

Bi

R

HNO3/HCI

3

Ca

R

UNO HCI

145

145

(a

M

HNO3/HCI

921

921

Cd

R

HNO3/HCI

143, 145

143

Cd

\1

HNO,/HCl

921

921

Ce

R

HNO,/HCl

Co

R

HNO3/HCI

143. 145

143

Co

M

HNO,/HCI

921

921

Cr

R

HNO3/HCI

143, 145

143

Cr

M

HNO3/HCI

2

') 2

)

)

2

)

)

3

)

4

)

)

143

143

4

5

25

juistheid

)

)

5

)

')

Cu

R

HNO3/HCI

143, 145

143

Cu

M

HNO3/HCI

921

921

Fe

R

IINO3/HCI

143, 145

145

Fe

M

HNO./HCI

921

La

R

HNO3/HCI

Mg

R

IINO3/HCI

145

145

Mg

M

HNO3/HCI

921

921

Mn

R

HNO3/HCI

143, 145

143

Mn

M

IINOy'IICl

921

921

Mo

R

UNO I1CI

8

Nd

R

HNO3/HCI

9

Ni

R

HNO3/HCI

143, 145

Ni

M

HNO,/HCl

921

Pb

R

IINO3/HCI

143, 145

Pb

M

HNO3/HCI

921

Pr

R

HNO3/HCI

3

Sc

R

HNO ; /HCl

")

")

Sc

M

HN0 3 /HC1

l2

,2

Sm

R

HNO,/HCl

3

Ti

R

HNO3/HCI

143

l3

)

V

R

HNO,/HCl

145

U

)

W

R

HNO3/HCI

145

,S

)

Zn

R

HNO,/HCl

143, 145

143

Zn

M

I1N0,/HC1

921

921

Zr

R

HNO3/HCI

") 7

7

)

)

8

)

)

')

)

143 '")

143 ") 3

)

)

3

)

W)

)

)

)

'")

De juistheid is vastgesteld met drie CRM's, BCR 143, BCR 145 en ISE 921. In alle gevallen wordt minder dan 70% van het aluminium ontsloten. De juistheid voldoet voor geen van de materialen aan het criterium. Een nader onderzoek naar de juistheid lijkt niet zinvol. Afhankelijk van de aard van het sediment vindt er slechts een gedeeltelijke ontsluiting plaats (zie 7.2.2).

26

2

)

Bij deze analysemethode wordt geen ontsluiting toegepast. Een gecertificeerd watermonster is voor dit element niet beschikbaar. (Aktie)

3

)

Voor de meting van dit element is geen geschikt CRM monster, met een gehalte boven de bepalingsgrens beschikbaar. (Aktic)

4

)

Met behulp van BCR 145 werd een recovery van 7 4 % vastgesteld. Dit is echter geen betrouwbare meting omdat het gehalte beneden de bepalingsgrens ligt. (Aktie)

s

)

Met ISE 921 werd een recovery van 112% vastgesteld. Tevens werd met dit materiaal vastgesteld dat de juistheid niet aan het criterium voldoet. Waarschijnlijk is dit het gevolg van een laag ontsluitingsrendement (zie 7.2.2). Indien gewenst kan de bepaling van recovery en juistheid worden herhaald met BCR 143. Bij de ontsluiting met destructieblok levert dit goede resultaten. In ieder geval moet er rekening mee worden gehouden dat bij bepaalde monsters lage ontsluitingsrendementen voorkomen.

6

)

Aan het criterium voor juistheid wordt bij het gebruik van ISE 921 voldaan als een relatieve standaarddeviatie van 5% voor de referentiewaarde wordt aangenomen. Verder onderzoek is voor dit element niet nodig.

7

)

Met BCR 143 werd vastgesteld dat zowel de recovery als de juistheid niet aan het criterium voldoen. Een nader onderzoek naar recovery en juistheid kan worden ingesteld door praktijk afvalwatermonsters te spiken. (Aktie)

8

)

Voor bepaling van recovery en juistheid is gebruik gemaakt van BCR 277. Molybdeen blijkt vrijwel niet te worden ontsloten. Een ander referentiemateriaal dat voldoende molybdeen bevat is GBW 07303 Chinese stream sediment 3. [14.8]. Met dit materiaal kan alleen de juistheid goed worden bepaald omdat het certificaat totaalgehalten geeft. Vast staat echter dat er altijd rekening mee moet worden gehouden dat bij bepaalde monsters nauwlijks molybdeen zal worden vrijgemaakt. (Aktie)

9

)

Er is gebruik gemaakt van BCR 143. Het elementgehalte ligt echter beneden de bepalingsgrens. Een referentiemateriaal dat voldoende neodynium bevat is G B W 07402 Chinese soil 2 [14.8]. Met dit materiaal kan alleen de juistheid goed worden bepaald omdat het certificaat totaalgehalten geeft. (Aktie)

10

)

Voor ISE 921 wordt niet aan het criterium voor juistheid voldaan. Waarschijnlijk is dit het gevolg van een laag ontsluitingsrendement (zie 7.2.2). Indien gewenst kan de bepaling van de juistheid worden herhaald met BCR 143. Bij de ontsluiting met destructieblok levert dit goede resultaten. In ieder geval moet er rekening mee worden gehouden dat bij bepaalde monsters lage ontsluitingsrendementen voorkomen.

27

")

De recovery en juistheid zijn bepaald met BCR 143 en BCR 277. Aan de gestelde criteria wordt niet voldaan. Waarschijnlijk is een laag ontsluitingsrendement de oorzaak. Nader onderzoek is niet nodig omdat scandium alleen in sedimentmonsters wordt bepaald. Hierbij wordt normaliter een ontsluiting met behulp van microgolfoven toegepast.

I2

)

De recovery en juistheid zijn bepaald met behulp van BCR 280. Beide voldoen niet aan de gestelde criteria. Nader onderzoek met andere CRM's is niet zinvol omdat bij gebruikmaking van een ontsluiting met koningswater conform NEN 6465 is gebleken dat voor BCR 143 en BCR 277 ook niet aan de criteria wordt voldaan. (Aktie)

)

De juistheid is onderzocht met BCR 143 en BCR 145. Aan het criterium werd voor beide materialen niet voldaan. Er is hier sprake van een laag ontsluitingsrendement. Onderzoek met andere materialen lijkt niet zinvol. (Aktie)

u

14

)

Voor vanadium is nog geen informatie over de juistheid verkregen omdat voor BCR 145 geen totaalgehalte is opgegeven. (Aktie)

15

)

Met BCR 145 kan de juistheid niet goed worden vastgesteld omdat het gehalte kleiner is dan de bepalingsgrens. De juistheid kan als nog worden vastgesteld door praktijk afvalwatermonsters te spiken. (Aktie)

16

)

Voor vaststelling van recovery en juistheid kan BCR 145 worden gebruikt. Er wordt echter alleen een indicatief gehalte opgegeven. Daarom is het beter praktijkmonsters te spiken. (Aktie)

28

8

HYDRIDEGENERATIE-AAS NA ONTSLUITING NEN6465

8.1

Resultaten

8.1.1

Recovery De recoveries zijn voor de overzichtelijkheid in een aantal categorien ingedceld en - weergegeven in tabel 11. De volledige resultaten zijn opgenomen in bijlagen 15.1.5.

Recoveries van elementen in referentiematerialen bij ontsluiting conform NEN 6465 en meting met hydridegeneratie-AAS.

tabel 11.

Recovery [%]

BCR 143

BCR 145

BCR 280

elementen

elementen

elementen

101 - 105

Se'

96 - 100 91 - 95

Se'

86- 90 81 - 85

As'

7 6 - 80 71 - 75 Sec

66 - 70 61 - 65

Sb'

29

8.1.2

Juistheid In tabel 12 is voor de verschillende elementen weergegeven of de juistheid al dan niet aan het vooraf gestelde criterium voldoet. Een volledig overzicht van alle berekende t-factoren is opgenomen in bijlagen 15.2.5.

Juistheid van de metingen met hydridegeneratie-AAS na ontsluiting conform NEN 6465.

tabel 12. element

juistheid

referentiemateriaal

As'

+

143

SIN

+

143

Sc'

+

143, 145

30

8.2

Discussie

8.2.1

Recovery Bij de referentiematerialen BCR 143 en BCR 145 wordt voor seleen een goede recovery verkregen terwijl dit bij BCR 280 niet het geval is. Waarschijnlijk is de recovery afhankelijk van de toestand waarin seleen in het sedimentmateriaal voorkomt. Een nader onderzoek naar de recovery van antimoon zou kunnen worden uitgevoerd met ISE 921 omdat voor dit referentiemateriaal een referentie waarde is opgegeven voor de analyse na ontsluiting met koningswater. Dit onderzoek heeft echter nauwelijks meerwaarde omdat de relatieve standaarddeviatie van deze referentiewaarde groter is dan 10%. Bovendien voldoet de juistheid voor dit element wel aan het criterium.

8.2.2

Juistheid De resultaten voor het element seleen doen vermoeden dat juistheid afhankelijk is van de vorm waarin seleen voorkomt: Bij BCR 143 en BCR 145 wordt een goed resultaat voor de juistheid verkregen in tegcnstelling tot BCR 280.

8.3

Conclusies Van de gebruikte referentiematerialen is voor arseen, antimoon en seleen geen "aqua-regia soluble" gehalte bekend. De recoveries werden daarom berekend op basis van indicatieve totaalgehalten. Voor arseen en seleen werden aldus recoveries verkregen die aan het gestelde criterium voldoen. Voor seleen is de recovery waarschijnlijk sterk afhankelijk van de toestand waarin het element in het oorspronkelijke monster voorkomt. Men dient er op bedacht te zijn dat de recovery van seleen voor bepaalde monsters lager dan 70% kan zijn. Voor antimoon is geen goede recovery verkregen. De juistheid voor de elementen arseen. antimoon en seleen voldoet aan het gestelde criterium. Voor seleen is vastgesteld dat afhankelijk van het soort monster het ook mogelijk is dat de juistheid niet aan het criterium voldoet. Voor alle referentiematerialen waarbij de juistheid aan het criterium voldoet is de RSD van de referentiewaarde groter dan 10%.

31

HYDRIDEGENERATIE-AAS NA ONTSLUITING NVN5770

9.1

Resultaten

9.1.1

Recovery De recoveries zijn, in categorien ingedeeld. weergegeven in tabel 13. De volledige resultaten zijn opgenomen in bijlagen 15.1.6.

Recoveries van elementen in referentiematerialen bij ontsluiting conform NVN 5770 en meting met hydridegeneratie-AAS.

tabel 13.

ISE 921

BCR 277

Recovery [%]

elementen

elementen

106 - 110

As

101 - 105 96 - 1 00 .. - ..

76 - 80 71 - 75 < 70

9.1.2

Sb"

Juistheid In tabel 14. is weergegeven of de juistheid al dan niet aan het vooraf gestelde criterium voldoet. De berekende t-factoren zijn opgenomen in bijlagen 15.2.6.

Juistheid van de metingen met hydridegeneratie-AAS na ontsluiting conform NVN 5770.

tabel 14. element

juistheid

referentiemateriaal

As

+

921

Sb'

-

277

32

9.2

Discussie

9.2.1

Recovery Het resultaat voor antimoon voldoet niet aan het gestelde criterium. Voor de berekening van de recovery werd echter gebruik gemaakt van een indicatief totaalgehalte.

9.2.2

Juistheid De juistheid voor antimoon voldoet niet aan het criterium. Dit is waarschijnlijk het gevolg van een laag ontsluitingsrendement.

9.3

Conclusies Voor het element arseen werd een goede recovery en juistheid vastgesteld. Voor antimoon werd geen goede recovery en juistheid vastgesteld.

33

9.4

Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses Hydridegeneratie-AAS met CRM monsters In tabel 15 zijn alle analyses opgenomen, die met Hydridegeneratie-AAS worden uitgevoerd. Bij elk element is vermeld met welk CRM materiaal is vastgesteld dat de recovery en de juistheid aan de criteria voldoen. Als (nog) niet is vastgesteld dat aan de criteria wordt voldaan, wordt door middel van een verwijzing aangegeven wat de stand van zaken is en/of welke aktie zal worden ondernomen.

Kwaliteitsborging analyses Hydridegeneratie-AAS met gecertificeerde referentiematerialen BCR 143, BCR 145 en ISE 921.

tabel 15.

element

reflux=R microwave=M

matrix

recovery

As

R

HNO3/HCI

143

As

M

HNOj/HCl

921

Sb

R

HNO3/HCI

2

)

2

Sb

M

HNO3/HCI

3

)

3

Se

R

HNO3/HCI

143, 145

juistheid ') 921 ) )

4

)

')

Met behulp van BCR 143 is vastgesteld dat de juistheid aan het gestelde criterium voldoet. De relatieve standaarddeviatie van de referentiewaarde is echter 12%, zodat vrij gemakkelijk aan het criterium is te voldoen. Eventueel kan de juistheid nogmaals worden getoetst met ISE 921. Op basis van de resultaten die werden verkregen na ontsluiting met microgolfoven is te verwachten dat de juistheid ook dan wel aan het criterium zal voldoen.

2

)

Voor antimoon is met BCR 143 geen goede recovery verkregen. Met dit zelfde materiaal is vastgesteld dat de juistheid aan het gestelde criterium voldoet. De relatieve standaarddeviatie van de referentiewaarde is echter 14%. Eventueel kan bij Promochem worden geinformeerd naar een referentiemateriaal met een relatieve standaarddeviatie kleiner dan 10%.

3

)

Voor de meting van antimoon, na ontsluiting met behulp van microgolven is een onderzoek ingesteld naar recovery en juistheid met behulp van BCR 277. De juistheid en de recovery voldoen voor dit monster niet aan de criteria. De slechte juistheid kan een aanwijzing zijn dat er maar een gedeeltelijk ontsluiting van antimoon plaatsvindt.

34

4

)

Met behulp van BCR 143 en BCR 145 is vastgesteld dat de juistheid aan het gestelde criterium voldoet. De relatieve standaarddeviatie van de referentiewaarden is echter respectievelijk 17% en 18%. zodat vrij gemakkelijk aan het criterium is te voldoen. Eventueel kan bij Promochem worden geinformeerd naar een referentiemateriaal met een relatieve standaarddeviatie kleiner dan 10%.

35

10

FLUORESCENTIESPECTROMETRIE (HG) NA ONTSLUITING NEN6445 Deze methode wordt alleen toegepast voor de bepaling van kwik in oppervlaktewater. Voor de berekening van de recovery en de juistheid is gebruikgemaakt van meetresultaten uit een eerder verschenen werkdocument [14.9]

10.1

Resultaten

10.1.1

Recovery De recovery is weergegeven in tabel 16. De volledige resultaten zijn opgenomen in bijlagen 15.1.7.

tabel 16.

Recovery van kwik in referentiemateriaal bij ontsluiting conform NEN 6445 en meting met fluorescentiespectromctrie. BCR 143

Recovery [%]

elementen

94

Hgc

10.1.2

Juistheid In tabel 17 is weergegeven of de juistheid al dan niet aan het vooraf gestelde criterium voldoet. De berekende t-factor is opgenomen bijlagen 15.2.7.

Juistheid van de metingen met fluorescentiespectrometrie na ontsluiting conform NEN 6445.

tabel 17. element Hg

juistheid +

referentiemateriaal 143

36

10.2

Discussie

10.2.1

Recovery De recovery voldoet aan het criterium.

10.2.2

Juistheid De juistheid voldoet aan het criterium.

10.3

Conclusies Voor de meting van kwik met fluorescentiespectrometrie na ontsluiting conform NEN6445 werd een goede recovery en juistheid vastgesteld. Er is geen verder onderzoek nodig.

37

11

FLUORESCENTIESPECTROMETRIE (HG) NA ONTSLUITING CONFORM NEN6449 Deze methode wordt alleen toegepast voor de bepaling van kwik in afvalwater. Voor de berekening van de recovery en de juistheid is gebruikgemaakt van meetresultaten uit een eerder verschenen werkdocument [14.9]

Resultaten

11.1.1

Recovery De recovery is weergegeven in tabel 18. De volledige resultaten zijn opgenomen in bijlagen 15.1.8.

Recovery van kwik in referentiemateriaal bij ontsluiting conform NEN 6449 en meting met fluorescentiespectrometrie.

tabel 18.

BCR 143 Recovery [%]

elementen

92

Ilg'

11.1.2


Juistheid van de mctingen met fluorescentiespectrometrie na ontsluiting conform NEN 6449.

tabel 19. element Hg

juistheid +

referentiemateriaal 143

38

11.2

Discussie

11.2.1

Recovery De recovery voldoet aan het criterium.

11.2.2

Juistheid De juistheid voldoet aan het criterium.

11.3

Conclusies Voor de meting van kwik met fluorescentiespectrometrie na ontsluiting conform NEN6449 werd een goede recovery en juistheid vastgesteld. Er is geen verder onderzoek nodig.

39

12

FLUORESCENTIESPECTROMETRIE (HG) NA ONTSLUITING NVN5770

12.1

Resultaten

12.1.1


Recoveries van elementen in referentiematerialen bij ontsluiting conform NVN 5770 en meting met fluorescentiespectrometrie.

tabel 20.

Recovery

BCR 143

BCR 145

ISE 921

elementen

elementen

elementen

Hgc

Hgc

[%] 96 - 100 91 - 95

12.1.2

Hg


tabel 21. element

Juistheid van de metingcn met fluorescentiespectrometrie na ontsluiting conform conform NVN 5770. juistheid +

Ilg

12.2

Discussie

12.2.1

Recovery

referentiemateriaal 143. 145. 921

De recovery voor kwik ligt voor de onderzochte referentiematerialen tussen 92% en 100%. De resultaten voldoen zonder meer aan het gestelde criterium.

12.2.2

Juistheid Voor kwik zijn uitsekende resultaten vor de juistheid verkregen.

40

12.3

Conclusies Er zijn uitstekende resultaten voor juistheid en recovery verkregen. De metingen van kwik met fluorescentiespectrometrie na ontsluiting conform NVN5770 behoeven geen verder ondezoek.

12.4

Aanbevelingen & Stand van zaken kwaliteitsborging analyses fluorescentiespectrometrie met CRM monsters In tabel 22 zijn alle analyses opgenomen, die met fluorescentiespectrometrie worden uitgevoerd. Bij elk analyse is vermeld met welk CRM materiaal is vastgesteld dat de recovery en de juistheid aan de criteria voldoen.

tabel 22.

Kwaliteitsborging analyses fluorescentiespectrometrie met gecertificeerde referentiematerialen BCR 143, BCR 145 en ISE 921.

element

monstersoort

ontsluiting

recovery

juistheid

Hg

oppervlaktewater

NEN6445

143

143

Hg

afval water

NEN6449

143

143

Hg

sediment

NVN5770

143, 145, 921

143, 145, 921

41

13

TOELICHTING GEBRUIKTE SYMBOLEN In de hoofdstukken 4 tot en met 12 worden in de tabellen een aantal symbolen gebruikt. De betekenis hiervan is als volgt:

143 :

referentiemonster BCR 143

145 :


277 :


280 :


921 :

referentiemonster ISE 921

+

:

juistheid voldoet aan het criterium ( t-factor kleiner dan 2.5 )

:

juistheid voldoet niet aan het criterium ( t-factor groter of gelijk aan 2.5)

:

De gecertificeerde waarde is gebruikt voor de berekeningen omdat er geen (nauwkeurig) "Aqua regia soluble" gehalte is.

:

Het indicatief "Aqua regia soluble" gehalte is gebruikt voor de berekeningen

:

Het indicatief totaalgehalte dat door BCR is opgegeven is gebruikt voor de berekeningen (niet van toepassing op ISE 921) omdat er geen "Aqua regia soluble" gehalte of gecertificeerde waarde is.

42

14

LITERATUUR

14.1

Colinet, E. et.al. - The certification of the contents of cadmium, copper, mercurv. nickel, lead and zinc in a sewage sludge amended soil, BCR No. 143 (BCR Report EUR 8835 EN), Brussel, 1983

14.2

Colinet, E. et.al. - The certification of the mass fractions (contents) of cadmium, cobalt, copper, manganese, mercurv, nickel, lead and zinc in a sewage sludge. BCR No. 145 (BCR Report EUR 8837 EN). Brussel, 1983

14.3

Griepink. B. et.al. - The certification of the contents (mass fractions) of As. Cd. Cr. Cu. Hg, Ni. Pb, SC, Se and Zn in three sediments, Estuarine sediment 277 Lake sediment CRM 280 - River sediment CRM 320 (BCR Report EUR 11850 EN), Brussel, 1988

14.4

Houba, V.J.G. et.al. - ISE report 1994, Wageningen. 1994

14.5

Schuijn, H.F. - SA 8141, standaard aanwijzing voor het opstellen van analvsekarakteristieken van chemische parameters, versie 2, Lelystad, 1995

14.6

Zwieten, E. van - W8140-4.001, Werkvoorschrift voorbehandeling monsters IMLA-metalen, versie 3, Lelystad, 1995

14.7

Diverse Werkvoorschriften W8140-4.XXX

14.8

Promochem, Reference Materials for Macro-, Micro- and Trace Element Analysis

14.9

Klopstra, E. en Frintrop P.CM. - Werkdocument 95.022X, Vergelijking van atomaire fluorescentie en atomaire absorptie bij de bepaling van kwik in water volgens NEN 6445 en NEN 6449, Lelystad. 1995

43

15

BIJLAGEN

15.1

Tabellen "Berekening recoveries":

15.1.1

Meting referentiemateriaal met grafietoven-AAS.

15.1.2

Meting referentiematerialen met vlam-AAS na ontsluiting volgens NEN 6465.

15.1.3

Meting referentiematerialen met ICP na ontsluiting volgens NEN 6465..

15.1.4

Meting referentiematerialen met ICP na ontsluiting volgens NVN 5770.

15.1.5

Meting referentiematerialen met hydridegeneratie-AAS na ontsluiting volgens NVN 6465.

15.1.6


15.1.7

Meting referentiematerialen met fluorescentiespectrometrie na ontsluiting volgens NEN 6445.

15.1.8


15.1.9

Meting referentiematerialen met fluorescentiespectrometrie na ontsluiting volgens NVN 5770.

15.2

Tabellen "Berekening juistheid":

15.2.1


15.2.2


15.2.3

Meting referentiematerialen met ICP na ontsluiting volgens NEN 6465.

15.2.4


15.2.5

Meting referentiematerialen met hydridegeneratie-AAS na ontsluiting volgens NEN 6465.

15.2.6


15.2.7

Meting referentiematerialen met fluorescentiespectrometrie na ontsluiting volgens NEN 6445. 44

15.2.8


15.2.9


45

15.1

Tabellen "Berekening recoveries"

46

15.1.1


tabel 1. element

SPSW1, grafietoven-AAS n

[ug/1]

S [ug/1]

RSD [%]

[ug/1]

Recovery [%]

X

Cd

8

0.523

0.034

6

(1.49

107

Cr

7

1.97

0.06

3

1.98

99

Cu

7

19.62

0.12

0.6

20

98

Ni

7

9.88

0.12

1

10.0

99

Pb

7

".14

0.15

2

5.1

140

47

15.1.2


tabel 2. element

BCR 143, reflux, vlam-AAS n

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

X

Ag'

12

45.8

1.0

2

39.4

116

Cd

13

31.1

0.8

i

J

31.5

99

Co'

14

10.7

1.8

17

11.8

91

Cr

13

197

15

8

208

95

Cu

14

244

5

2

236

103

Fe 1

13

24

9

25.8

Mn

13

961

32

3

935

103

Ni

13

99

5

5

92.7

107

Pb

13

1306

12

1

1317

99

Zn

13

1242

48

4

1301

,5

tabel 3. element

*

2

*

*

93

BCR 145, reflux, vlam-AAS n

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*-g/kg]

Recovery [%]

1.3

4

24.3

126

3

2

104.5 *

97

X

Ag'

13

30.7

Ca'

10

101

Cd

14

16.4

0.6

3

16.8

98

Cr

15

76

12

16

85.2

89

Cu

13

419

12

3

415.9

101

Fe

14

7.7

0.6 *

7

8.1

*

95

Mg'

10

14.6 *

0.3

2

15.4

*

95

Mn

14

238

10

4

219.6

108

Ni

14

38

4

10

38.5

99

Pb

15

337

6

2

332

102

Zn

14

2668

69

3

2772

96

*

*

*

48

15.1.3


tabel 4. element

BCR 143, reflux, ICP n

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

X

Ba '

11

896

13

1.4

900

100

Cd

13

30.8

0.8

3

31.5

98

Co"

5

12.0

()J

6

11.8

102

Cr

13

193

5

J

208

93

Cu

13

226

7

J

236

96

Fe 1

13

25.4

0.8 *

3

25.8

La'

10

18.7

1.4

7

27.4

68

Mn

12

907

27

3

935

97

Nd'

10

18.8

1.0

5

25.2

75

Ni

13

93.7

3.1

3

92.7

101

Pb

12

1283

32

3

1317

97

Sc 1

11

4.3

0.8

19

8.8

49

Ti '

7

368

23

6

441

83

Zn

13

1225

48

4

1301

94

*

49

*

98

tabel 5. element


[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

1

104.5 *

99

X

Ca'

9

103.6*

1.2

Cd

12

15.9

0.7

4

16.8

95

Ce'

9

12.9

1.8

14

(17.5)

74

Co

5

6.2

0.4

7

6.8

91

Cr

12

74.1

0.9

1

85.2

87

Cu

8

391

8

2

415.9

94

Fe'

12

7.9

3

8.1

La'

10

5

13

5.8

Mg1

10

16.6

3

15.4

Mn

12

216

8

4

219.6

98

Ni

12

35.8

1.7

5

38.5

93

Pb

12

305

12

4

332

92

Ti'

12

0.20

0.03 *

13

0.15

V

7

13.1

0.4

w

10

18.5

2.0

Zn

11

2616

90

0.3

*

0.7 *

*

0.5

*

*

'IS

86 *

*

108

133

15.7

83

11

19

97

3

2772

94

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery

[mg/kg] f*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

0

tabel 6. element

*

*


X

Mo*

7

0

-

-

1.45

Scc

7

5.1

0.2

4

9.00

50

*

[%]

57

15.1.4


tabel 7. element

Al

BCR 143, microgolfoven, ICP n

14

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

34

2

7

32.6 *

104

X

tabel 8. element

Al '

*


12

tabel 9. element

*

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

8.5

0.4

4

8.6

99

X

*

*

*

ISE 921, microgolfoven, ICP n

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

X

Al

15

27.6

*

2.3 *

8

21.4

*

129

Ca

12

41.0

*

1.2

3

41.2

*

100

Cd

16

2.52

0.11

4

2.31

109

Co

16

14

0.5

4

13.6

103

Cr

16

89.2

2.4

3

79.9

112

Cu

16

89.3

2.2

2

91.0

98

Fe

16

29.6

*

0.5

*

2

28.2

*

105

Mg

16

10.2

*

0.4

*

4

9.46

*

108

Mn

16

1102

34

3

1130

98

Ni

16

38.1

1.1

3

37.4

102

Pb

16

154

7

4

160

96

Zn

16

495

12

3

508

97

*

51

tabel 10. element

| Sc c


7

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

7.7

1.2

16

12.8 *

60

X

*

*

52

15.1.5

Meting referentiematerialen met hydridegeneratie-AAS na ontsluiting volgens NEN 6465. BCR 143, reflux, hydride-AAS

tabel 11. element

n

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

X

As'

12

14.2

0.4

3

17.3

82

Sb'

4

9.8

1.3

13

15.2

(-4

Se'

2

0.55

0.07

13

0.6

92

BCR 145, reflux, hvdride-AAS

tabel 12. element

Se'

n

3

tabel 13. element

Se c

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

3.4

0.8

22

3.3

103

X

BCR 280, reflux, hydride-AAS n

7

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

0.45

0.02

4

0.68

66

X

53

15.1.6


tabel 14. element

As

ISE 921, microwave, hydride-AAS n

16

Sb 1

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

30.0

1.6

5

28.0

107

BCR 277, microwave, hydride-AAS

tabel 15. element

[mg/kg] [*=g/kg]

X

n

7

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] 1* g*g]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

1.23

0.11

9

12.8

32

X

54

15.1.7


tabel 16. element

Hg

BCR 143, ontsluiting NEN 6445, fluorescentie n

7

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery

[mg/kg] [*=g/kg] 3.67

0.46

13

3.92

94

X

55

[%]

15.1.8


tabel 17. element

Hg'

BCR 143, ontsluiting NEN 6449, fluorescentie n

7

X

s

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

3.61

0.38

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

11

3.92

92

56

15.1.9


tabel 18. element

[llg

BCR 143, microgolfoven, fluorescentie n

7

tabel 19. element

Hg'

Hg

s

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

3.77

0.12

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

3

3.92

96

BCR 145, microgolfoven, fluorescentie n

[mg/kg] l*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

8.8

0.7

8

8.82

100

X

5

tabel 20. element

X

ISE 921, microgolfoven, fluorescentie n

14

[mg/kg] [*=g/kg]

S [mg/kg] [*=g/kg]

RSD [%]

u [mg/kg] [*=g/kg]

Recovery [%]

1.06

0.11

10

1.15

92

X

57

15.2

Tabellen "Berekening juistheid"

58

15.2.1


tabel 21. element

SPSW1, grafietoven-AAS X

lab

Slab

[ug/1]

[ug/1]

Cd

0.523

0.034

Cr

1.97

Cu

n

X

crm

^crm

[ug/1]

[ug/1]

8

0.49

0.005

' 2.5

0.06

7

1.98

0.005

0.4

19.62

0.12

7

20

0.5

0.8

Ni

9.88

0.12

7

10.0

0.05

1.8

Pb

7.14

0.15

7

5.1

0.05

28

59

15.2.2


tabel 22. element

BCR 143, reflux, vlam x

lab

n

Slab

X

crm

t

5.5

[mg/kg] [*=g/kg]

Ag-

[mg/kg] [*=g/kg] 45.8

1.0

12

39.4

[mg/kg] [*=g/kg] 1.1

Cd

31.1

0.8

13

31.1

0.6

0.0

Co'

10.7

1.8

14

11.8

1.2

0.9

Cr 1

197

15

13

228

19

1.6

Cu

244

5

14

236.5

4.1

1.7

Fc '

24

13

20.9

Mn '

961

32

13

999

62

0.6

Ni

99

5

13

99.5

2.8

0.2

Pb

1306

12

13

1333

20

1.3

Zn

1242

48

13

1272

15

,.5

tabel 23. element

*

2

*

[mg/kg] [*=g/kg]

Scrm

*

2.4

*

1.3

BCR 145, reflux, vlam X

n

S,ab

lab

X

t

crm

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg]

13

24.3

4.2

10

104.5

0.6

14

18.0

0.6

2.6

76

12

15

105.4

14.0

2.1

Cu Fe'

419

12

13

429

5

1.7

7.7

*

0.6

*

14

8.12

*

0.38 *

l.(i

Mg 1

14.6

*

0.3

*

10

15.1

*

0.8

0.6

Mn

238

10

14

241

6

0.5

Ni

38

4

14

41.4

1.2

2.1

Pb

337

6

15

349

7.5

1.6

Zn

2668

69

14

2843

32

4.7

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

Ag 1

30.7

1.3

Ca'

101

Cd

16.4

Cr' U

*

3

*

60

[*=g/kg]

*

4.0

1.5 *

*

0.9

15.2.3


tabel 24. element

BCR 143 reflux, ICP X

n

Slab

lab

Ba 1

[mg/kg] [*=g/kg] 896

[mg/kg] [*=g/kg] 13

Cd

30.8

Co'

X

s

crm

t

°crm

11

[mg/kg] [*=g/kg] 930

[mg/kg] [*=g/kg] 41

0.8

0.8

13

31.1

0.6

0.5

12.0

0.7

5

11.8

1.2

0.2

Cr'

193

5

13

228

19

1.8

Cu

226

7

13

236.5

4.1

2.3

Fe'

25.4

13

20.9

La'

18.7

1.4

10

27.4

2.2

3.9

Mn '

907

27

12

999

62

1.5

Nd'

18.8

1.0

10

25.17

0.06

20

Ni

93.7

3.1

13

99.5

2.8

2.0

Pb

1283

32

12

1333

20

2.3

Sc ;

4.3

0.8

11

8.8

0.9

4.8

Ti '

368

23

7

3580

90

36

Zn

1225

48

13

1272

15

2.3

*

0.8

*

61

*

2.4

*

1.9

tabel 25. element

BCR 145, reflux, ICP X

lab

n

Slab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

Ca'

103.6 *

1.2

Cd

15.9

Ce'

X

crm

t

SCrm

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg] 9

104.5

0.7

12

18.0

0.6

3.3

12.9

1.8

9

17.5

1.0

3.9

Co

6.2

0.4

5

8.38

0.36

5.4

Cr'

74.1

0.9

12

105.4

14.0

2.2

Cu

391

8

8

429

5

6.6

Fe !

7.9

12

8.12

0.38 *

0.6

La'

5

13

5.8

1.1

0.7

Mg'

16.6

10

15.1

Mn

216

8

12

241

6

3.9

Ni

35.8

1.7

12

41.4

1.2

4.3

Pb

305

12

12

.549

7.5

5.3

Ti'

205

27

12

1000

500

3.4

Wt

18.5

2.(i

11

19.4

2.7

0.3

Zn

2616

90

11

2843

32

5.4

n

X

tabel 26. element

*

0.3

*

*

0.7 *

0.3

*

*

*

*

4.0

0.8

*

*

0.2

1.')

BCR 277, reflux, ICP X

lab

[mg/kg] [*=g/kg]

^lab

Mo'

0

[mg/kg] [*=g/kg] -

Sc c

5.1

0.2

t

crm

[mg/kg] [*=g/kg]

7

[mg/kg] [*=g/kg] 1.45 *

0.3

7

9.00

0.06

62

*

38

15.2.4


tabel 27. element

BCR 143, microgolfoven, ICP X

lab

[mg/kg] [*=g/kg] Al '

34

tabel 28. element

Al '

n

^lab

X

[mg/kg] [*=g/kg]

*

*

crm

[mg/kg] [*=g/kg] 14

50.4

*

^crm

t

[mg/kg] [*=g/kg] 1.7 *

9.2

SCrm

t


lab

n

S|ab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

8.5

0.4

tabel 29.

*

*

X

crm

[mg/kg] [*=g/kg] 12

18.6

[mg/kg] [*=g/kg] *

0.6

*

17

ISE 921, microgolfoven, ICP n

element

X

Al

[mg/kg] [*=g/kg] 27.6 *

[mg/kg] [*=g/kg] 2.3 *

15

Ca

41.0

1.2

Cd

2.52

Co

SCrm

t

57.0

[mg/kg] [*=g/kg] 1.0

25

12

43.3

1.1

2.0

0.11

16

2.40

0.20

0.6

14

n.5

16

15.4

1.3

1.1

Cr

89.2

2.4

16

124

10

3.5

Cu

89.3

2.2

16

97.5

3.6

2.3

Fe

29.6

*

0.5 *

16

31.7

*

0.5

*

4.1

Mg

10.2

*

0.4 *

16

11.2

*

0.4

*

2.4

Mn

1102

34

16

1189

48

1.8

Ni

38.1

1.1

16

44.0

2.0

2.9

Pb

154

7

16

173

5

3.6

Zn

495

12

16

535

20

2.0

lab

^lab

X

crm

[mg/kg] [*=g/kg]

63

tabel 30. element


Slab

lab

[mg/kg] [*=g/kg] Sc '

7.7

*

[mg/kg] [*=g/kg] 1.2 *

n

X

[mg/kg] [*=g/kg] 7

12.8

64

t

Scrm

crm

[mg/kg] [*=g/kg] *

0.4

*

9

15.2.5

Meting referentiematerialen met hydridegeneratie-AAS na ontsluiting volgens NEN 6465.

tabel 31. element

BCR 143, reflux, hydride X

lab

Slab

2.1

1.5

1.3

4

15.2

2.2

2.4

0.07

2

0.6

0.1

0.4

X

SCrm

t

0.4

Sb'

9.8

Se'

0.55


lab

^lab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*gkg]

3.4

0.8

tabel 33.

Se'

t

17.3

14.2

element

SCrm

12

As'

Se'

crm

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

element

X

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

tabel 32.

n

n

3

crm

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

3.3

0.6

0.1

X

^crm

t


lab

Slab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

0.45

0.02

n

7

65

crm

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

0.68

0.06

3.8

15.2.6


tabel 34. element

As

ISE 921, microgolfoven, hydride X

Sb'

Slab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

30.0

1.6

n

X

16

crm

SCrm

t

[mg/kg] r=g/kgj

[mg/kg] [*=g/kg]

31.6

1.2

1.3

X crm

SCrm

t

BCR 277, microgolfoven, hydride

tabel 35. element

lab

X

lab

S|ab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

1.23

0.11

n

[mg/kg] [*=g/kg] 3.85

7

66

[mg/kg] [*=g/kgj 0.62

4.21

15.2.7


tabel 36. element

BCR 143, ontsluiting NEN 6445, fluorescentie X

lab

S,ab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] l*=g/kg]

3.67

0.46

n

X

crm

SCrm

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kgl

3.92

0.12

'

|HB

7

67

1.2

15.2.8


tabel 37. element

Hg

BCR 143, ontsluiting NEN 6449, fluorescentie X

lab

Slab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

3.61

0.38

n

X

7

68

crm

S C rm

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

3.92

0.12

t

1.7

15.2.9


tabel 38. element

Hg

BCR 143, micogolfoven, fluorescentie X

Hg

[mg/kg] [*=g/kg]

3.77

0.12

Hg

n

X

7

crm

SCrm

t

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

3.92

0.12

1.2

^crm

t

IK R 145 microgolfoven, fluorescentie X

lab

S|ab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

8.8

0.7

tabel 40. element

S|ab

[mg/kg] [*=g/kg]

tabel 39. element

lab

n

X

5

crm

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

8.82

0.44

0.0

\rm

t

ISE 921, microgolfoven, fluorescentie X

lab

S|ab

[mg/kg] [*=g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

1.06

0.11

n

X

14

69

crm

[mg/kg] [•-g/kg]

[mg/kg] [*=g/kg]

1.24

0.09

1.9

CRM metingen metaalanalyses. Overzicht van de meetresultaten van gecertificeerde referentiematerialen bij de afdeling IMLA-metalen van het RIZA

Recommend Documents