GIGA
GAMING
Gaming is aan het uitgroeien tot een megahobby. Vijftig jaar geleden klein begonnen met de uitvinding van een simpele videogame, gaat er inmiddels wereldwijd 30 miljard euro in gaming om. In Nederland wordt wekelijks maar liefst 48 miljoen uur gegamed. HCC!magazine dook in de gamewereld en zette de feiten voor je op een rij. Tekst: Maarten Reith Foto: Paul Vink
M
“
eestal zet ik de computer meteen na school aan om te gamen en die blijft dan aan staan tot ’s avonds laat. Ik speel alleen op de pc, dus ik heb
Consoles en pc De meeste gamers spelen op een console zoals een Nintendo DS of PlayStation 3, of op een pc. De best verkochte merken consoles zijn al jaren van Nintendo en Sony (PlayStation). Beide fabrikanten bieden zowel portable varianten als consoles die je aansluit op de tv. In 2005 is hier de veel verkochte Microsoft Xbox360 bijgekomen. Populaire portables zijn de Nintendo DS en de PSP (PlayStation Portable). Met beide kun je ook online spelen. De PlayStations 2 en 3 en de Nintendo Wii zijn om op je tv te spelen en ze zijn ook geschikt voor online gamen. Met de PlayStation 3 game je maar je kunt er ook dvd’s en muziek mee afspelen. Met de Wii druk je niet alleen op knopjes of hang je aan een joystick maar sta je midden in de kamer te bewegen om het spel aan te sturen.
Korte geschiedenis van gameconsoles
6
1958 Tennis for two is de eerste game of videogame van de geschiedenis, door William A. Higinbotham uitgevonden in een laboratorium.
www.hcc.nl november 2008
1972 De Magnavox Odyssey is de eerste commercieel verhandelde spelcomputer ter wereld.
geen console. Tussen het gamen door maak ik huiswerk en doe ik alle andere dingen die gedaan moeten worden”, vertelt Maarten Tiemessen, gamenaam Illusion-z, 21 jaar oud en fanatiek gamer. Maarten is niet de enige. Uit het Nationaal Gaming Onderzoek 2008 van TNS NIPO en Newzoo blijkt dat maar liefst 72 procent van alle Nederlanders van 8 jaar en ouder computergames speelt. Gemiddeld gamen Nederlanders vier uur per week, op zowel pc als andere platforms. De jongeren van 8 tot 19 jaar gamen bijna allemaal, meer dan 95 procent. Maar ook de 50-plussers doen het graag: 57 procent speelt geregeld een computerspel. Het onderzoek heeft becijferd dat er in Nederland per week meer dan 48 miljoen uur wordt gespeeld. Een onvoorstelbaar hoog getal. Om het wat concreter te maken: dat is ongeveer 286.000 weken of bijna 41.000 jaar. Of, nog duidelijker: 100 mensen die bijna 55 jaar lang non-stop gamen. Illuzion-z steekt bijna al zijn vrije tijd in het gamen. Maar, zegt hij: “Het zal je misschien verbazen, ik heb ook nog een privé-leven.” Gigantisch Het is duidelijk, Nederland is een game-
1972 Pong. De eerste game voor het grote publiek in amusementshallen.
De Nederlandse gamesindustrie is groter dan onze filmindustrie land. Het is niet voor niets een van de thema’s van de komende HCC!dagen. De Nederlandse gamingindustrie groeit gigantisch. Een paar cijfers: de videogamesindustrie in Nederland is het afgelopen jaar met bijna 20 procent gegroeid naar een kleine miljard euro. Hierdoor is onze gamesindustrie voor het eerst groter dan de filmindustrie. Wereldwijd gaat er 30 miljard euro om in de gamesindustrie. De Verenigde Staten en Japan zijn de koplopers, samen verantwoordelijk voor de helft van dit bedrag. Nederland neemt in Europa de vijfde plek in. De zogenaamde ‘serious games’ (zie kader op pagina 8) maken voor een belangrijk deel die omzet. Dit zijn spellen die bedoeld zijn voor training, simulatie, rampenoefeningen, marketing en advertenties. Groeisector Bovenstaande cijfers komen van Seth van der Meer, voorzitter van de Stichting Nederlandse Gamedagen (NLGD). De NLGD wil de Nederlandse gamesindustrie helpen versterken. “Nederlandse game-ontwikkelaars
De HCC-gameclan Maarten Tiemessen is clanleader van een hcc-clan. “Een clanleader zorgt ervoor dat het team, de clan, goed draait. En dat de website in orde is en er wedstrijden georganiseerd worden. De clan bestaat bijna alleen maar uit HCC-leden. We zijn een echte multigaming clan. Dit houdt in dat we meerdere spellen spelen. Op het moment zijn dat Call of Duty 4, Battlefield 2, World of Warcraft en Age of Conan. De clan is spontaan ontstaan uit HCC-gamesleden die graag in teamverband wilden spelen. We zijn uitgegroeid tot een zeer gerespecteerde clan die op hoog niveau meespeelt. HCC-games is onze sponsor en zorgt ervoor dat wij alles tot onze beschikking hebben om goed te kunnen functioneren.”
Super Mario Bros. is een computerspel van Nintendo, in Europa uitgebracht in 1987. Het spel is volgens het Guinness Book of Records het best verkochte spel ooit. De hoofdrol was voor Mario, inmiddels één van ‘s werelds meest bekende fictieve karakters. In 2002, 2004 en 2007 zijn remakes van het spel uitgebracht, respectievelijk voor de Game Boy Color, de Game Boy Advance en de Nintendo Wii.
1975 Atari boekt grote verkoopsuccessen met de thuisversie van Pong, te spelen op de televisie.
1977 De Atari 2600 is de peetvader van moderne videospelletjessystemen.
1978 De Videopac G7000 is een spelcomputer die door Philips op de markt werd gebracht. Net als concurrerende systemen bestond het Videopac-systeem uit een spelcomputer en losse cartridges met daarop de spellen. november 2008 www.hcc.nl
7
Games beïnvloeden nu ook film, televisie en muziek
Entertainment, applied, serious De toepassingsgebieden van games of gaming zijn heel ruim. De twee belangrijkste categorieën zijn wat de sector noemt ‘entertainment’ en ‘applied’. Bij entertainment spelen mensen puur voor hun lol. Bij applied wordt het spel voor een bepaald doel gebruikt, zoals een leerdoel: de gamer moet dan bijvoorbeeld sommen maken. En dan zijn er nog de eerder genoemde serious games. Die zijn vaak niet eens herkenbaar als game. Het spel zelf bevat doelen, bijvoorbeeld het zo nauwkeurig mogelijk simuleren van een wiskundige berekening of het uitlokken van gedrag om daarmee te onderzoeken hoe effectief een nieuwe interface is.
zijn goed in het maken van spellen in opdracht. Maar er wordt in Nederland ook steeds meer onderzoek gedaan naar de mogelijkheden die games bieden voor training en simulatie”, vertelt Van der Meer. “De werkgelegenheid in de Nederlandse gamesindustrie is het afgelopen
jaar gegroeid van 1.200 naar 1.500 banen. En dan tellen wij alleen nog maar de mensen die direct betrokken zijn bij de productie. Daar omheen werken ook steeds meer mensen aan games. Denk aan medewerkers van geluids- en filmstudio’s, voice-actors en animatoren. Met een groeipercentage van ruim 10% van de hele gamesndustrie kun je spreken van een enorm economisch belang.” En dat Nederland het goed doet, blijkt verder uit de voorspelling van Van der Meer dat dit jaar minimaal tien Nederlandse games voor de grote platformen wereldwijd in de winkel komen te liggen. Het gaat om de Xbox 360, PlayStation 3 en Wii. Opvallend De groeiende gamingindustrie is dus
René Lips is HCC-lid en sinds zes jaar verwoed verzamelaar van spelcomputers en games. Inmiddels heeft hij meer dan 350 systemen, 350 lcd-spellen/Tabletops, ongeveer 2500 games en veel oude gamesbladen, -boeken en -merchandise. “Waar ik het meest blij mee ben? Dat ik de Magnavox Odyssey heb weten te bemachtigen. Die wordt gezien als de eerste gameconsole.” René stelde zijn collectie aan HCC!magazine beschikbaar om te fotograferen. Zijn verzameling kun je vinden op zijn site: www.retrocomputermuseum.nl.
1982 De MB/ GCE Vectrex is de eerste spelcomputer met een ingebouwd beeldscherm. 8
www.hcc.nl november 2008
1983 Begin jaren tachtig wordt thuis gamen steeds populairder, vooral door de Commodore64.
goed voor de economie. Maar hoe zit het met de consumenten, de gamers zelf? Wie zijn zij en wat voor games spelen ze? Het Nationaal Gaming Onderzoek keek naar allerlei achtergrondvariabelen van de gamers. Opvallend is dat juist de museum- theater- of filmhuisbezoekers minstens zoveel gamen als de mensen die daar nooit komen. Uit een onderzoek van TNS NIPO van vorig jaar bleek dat 42 procent van de Nederlandse vrouwen wel eens gamet. De vrouwen spelen het liefst alleen en online. De gamende mannen hebben juist voorkeur voor samen gamen en actiespellen. Onder de bijna acht miljoen gamende Nederlanders zijn puzzelgames het populairst. Op de tweede plaats staan adventure-/strategiegames (39%), gevolgd door games om je hersenen te trainen (30%). Vecht- en schietgames komen pas op de vierde plek (20%). Onder de ruim drie miljoen consolegamers worden adventure/strategiegames het meest gespeeld (48%). Behalve dat ook hier puzzels en hersenkrakers populaire genres zijn, valt op dat de redelijk nieuwe categorie van zogenaamde bewegingsgames (zoals voor de Wii) nu al door een vijfde van deze groep wordt gespeeld. Van der Meer sluit hier op aan: “Entertainmentgames vormen een van de belangrijkste stromingen in de populaire cultuur. En games beïnvloeden nu ook film, televisie en muziek. Een voorbeeld? Kijk naar een artiest als JunkieXL. Hij componeert tegenwoordig bijna alleen nog maar voor games!”
1985 Nintendo komt met een console op de markt, introductie van de immens populaire Mario.
Seth van der Meer is voorzitter van de Stichting NLGD, de Nederlandse Game Dagen. Deze stichting is opgericht in 2005 om de Nederlandse gamesindustrie te stimuleren en (inter-)nationaal op de kaart te zetten. Op die manier wil de stichting meer bedrijvigheid creëren in de game- en toeleverende industrie (zoals reclamebureaus). De kernactiviteit van de stichting is de organisatie van evenementen als platform voor bedrijven, kennisinstellingen en professionals in de gamesindustrie.
Wedstrijden Steeds meer jongeren gamen dagelijks, alleen of met vrienden. De vriendschappen die in games ontstaan, bijvoorbeeld in World of Warcraft, hebben weer invloed op het sociale leven. Van der Meer: “Verbonden zijn binnen en buiten de game steeds wordt steeds belangrijker. Een stand-alone game tegen ‘kunstmatig intelligente’ monsters is een stuk voorspelbaarder dan tegen je buurman spelen. Ook zijn de ‘partygames’ in opkomst: Guitar Hero, Rock Band of Wii sports. Spelletjes die toch vooral leuk zijn in groepsverband.” Gamer illusion-z kan dit beamen: “Ik ben begonnen met de PSX en veel singleplayer spellen. Totdat ik Battlefield 2 ontdekte en de multiplayer ook heel erg leuk vond. Zo heb ik veel nieuwe mensen leren kennen. Mijn favoriete game is nu Call of Duty 4 (CoD4), ik speel dit op de pc. Hiernaast speel ik ook nog
1989 Jaar van zowel de Gameboy van Nintendo, de Atari Lynx (met kleurenscherm) én de 16-bit Sega Megadrive.
wel eens Mercenaries 2, FIFA 08 en Battlefield 2. We spelen in CoD4-wedstrijden. Dit doen we met een team van acht man. Ik regel ook deze wedstrijden voor mijn team (zie kader: De HCC-gamingclan) tegen andere clans. Om te winnen moet je natuurlijk trainen. Je kunt trainen op tactieken, speciale technieken en we doen oefenwedstrijdjes. En tot nu toe pakt het goed uit want we zijn tweede geworden op Campzone, de grootste outdoor LAN-party van Europa, en we hebben de halve finale bereikt in de Definitive League Cup!” Illusion-z spendeert dus veel tijd aan het gamen. En geld? “Wel wat, maar niet heel erg veel. Ik koop alleen onderdelen voor mijn pc en soms een spel als ik het heel graag wil hebben.” Reclame De laatste jaren wordt er steeds meer
1990 De 16-bit Supernintendo.
Top 10 PC games: 1 World of Warcraft The Burning Crusade 12+ 2 Command & Conquer 3 Tiberium Wars 16+ 3 World Of Warcraft 12+ 4 Best of Rollercoaster Tycoon 3 3+ 5 Call Of Duty 4 Modern Warfare 12+ 6 Rollercoaster Tycoon 2 3+ 7 The Sims 2 Seasons 12+ 8 The Sims Deluxe 12+ 9 Command & Conquer General 12+ 10 Grand Theft Auto San Andreas 18+ (Bron: GFK Benelux Marketingservices)
reclame gemaakt in games, het zogenaamde in-game advertising. Bij bijvoorbeeld een snowboardgame roetsj je een berg af en langs de route staan borden die een kledingmerk of frisdrank aanprijzen. Hinderlijk? Het is maar hoe je er naar kijkt. Van der Meer: “In-game advertising kun je gebruiken als middel om het spel te financieren. De speler betaalt
1991 Sega Game Gear. Draagbare spelcomputer. Sega’s antwoord op de Atari Lynx en de Game Boy.
1995 Sony komt met de PlayStation (PSX).
november 2008 www.hcc.nl
9
Dat senioren steeds vaker gamen is niks nieuws dan zelf niets aan de game, maar de adverteerder wel. De speler begrijpt ook wel dat het spel moet worden betaald door iemand. Als in-game advertising voorkomt in een game waarvoor de speler ook betaald heeft, dan hangt het er vanaf. Een voetbalstadion in Fifa 2008 zonder reclameborden voelt niet als een ‘echt’ stadion. Daar heeft de advertising dus een functioneel én esthetisch doel. Maar een advertentie in een fantasiewereld als World of Warcraft zal op meer bezwaren stuiten.”
Top 10 console games 1 Brain Training (Nint. DS) 3+ 2 More Brain Training (Nint. DS) 3+
3 WII Play + Remote Controller (Nint. Wii) 3+ 4 FIFA 2007 (PS 2) 3+ 5 Pokemon Diamond (Nint. DS) 3+ 6 New Super Mario Bros (Nint. DS) 3+
7 FIFA 2008 (PS 2) 3+ 8 Grand Theft Auto San Andreas (PS 2) 18+ 9 Mario Party 8 (Nint. Wii) 3+ 10 Super Mario Galaxy (Nint. Wii) 3+ (Bron: GFK Benelux Marketingservices)
1998 De eerste Nintendo met kleur: Gameboy Color.
Oud gedaan Dan senioren en gaming. Is er een toename van het aantal gamers onder deze groep en welke games spelen zij? “Senioren gamen steeds vaker”, reageert Seth van der Meer. “Dat is niks nieuws. Veel senioren spelen al decennialang spellen met elkaar, ze schaken, dammen, noem maar op. Daarnaast doen ze veel aan Denksportachtige puzzels. Voor deze senioren is de komst van de computer een nieuwe stap naar vergelijkbare kaarten puzzelspellen op internet. Dit soort ‘casual’ games is daardoor ook voor senioren interessant geworden. Nintendo richt zich zelfs direct op de markt van senioren met spellen zoals ‘Brain Training’. Meer weten over de achtergrond van de gamer? Kijk op www.nationaal gamingonderzoek.nl. Bezoek ook de website van HCC!games: www.hcc-games.nl.
1999 De Sega Dreamcast. Laatste spelcomputer geproduceerd door Sega. Een van de eerste spelcomputers waarmee online gespeeld kon worden.
Top 5 online games of virtuele werelden World of Warcraft Vanaf 2004, 8,5 miljoen gebruikers. De grootste MMO (massively multiplayer online world) ter wereld. Er zijn maar liefst vier miljoen Chinese spelers, die het spel vooral in internetcafés spelen. www.worldofwarcraft.com
1
Habbo Hotel Vanaf 2000, 7,5 miljoen actieve gebruikers. Spelers zijn hotelgasten die hun eigen kamer inrichten en dingen doen in het hotel, zoals naar het zwembad of café gaan. Je kunt dingen ruilen met of kopen van anderen. Heel populair onder tieners, vooral als ontmoetingsplaats. Er zijn hotels in meerdere talen, ook Nederlands. www.habbo.nl
2
RuneScape Vanaf 2001, 5 miljoen actieve gebruikers. Een MMORPG (massively multiplayer online role-playing game). Het doel: krachtiger en rijker worden. Runescape is een middeleeuwse wereld met ouderwetse wapenuitrustingen. Meer dan een miljoen betalende spelers. www.runescape.com
3
Club Penguin Vanaf 2006, 4 miljoen actieve gebruikers. Dit is een MMO voor kinderen. Je kunt je eigen pinguïn creëren en met andere pinguïns spelen. Het spel is ook een sociale omgeving, zoals Habbo. www.clubpenguin.com
4
Webkinz Vanaf 2005, 3,8 miljoen actieve gebruikers. Je kunt hier een pluchen knuffeldier verzorgen en talloze spelletjes spelen. In de VS kun je een Webkinz-knuffel (in een echte winkel) kopen, daar zit een code bij. Voer die in en het diertje komt online tot leven. www.webkinz.com
5
2000 PlayStation 2 (Sony).
2006 Wii console van Nintendo en Playstation 3 van Sony.
november 2008 www.hcc.nl 11
