Agenda 1. Opening en agenda 2. Interpretatie verkiezingsuitslag, speerpunten bestuursakkoord, voorkeur samenstelling college 3. Vervolgstappen 4. Sluiting
1
Gesproken tekst J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Leden van de gemeenteraad. Hartelijk welkom op deze bijzondere bijeenkomst, zoals het neergezet is een openbaar fractiebreed overleg. Uiteraard ook welkom aan de mensen op de publieke tribune, welkom aan de pers en degene die niet op de publieke tribune zitten, maar hier wel toeluisteren. Hartelijk welkom. Wij hebben gemeenteraadsverkiezingen gehad op 19 maart en op 21 maart heeft de lijsttrekker van de grootste partij, en dan gaat het om het aantal stemmen, het CDA het initiatief genomen om de lijsttrekkers uit te nodigen om te praten over het vervolg van het proces en hij heeft naar voren gebracht dat ik als informateur zou kunnen optreden in onze gemeente, dat heeft niet geleid tot een veto en vandaar dat ik hier nu als informateur zit. En zoals gebruikelijk, maar ik denk een heel goed gebruik, starten wij in de gemeente Stadskanaal met een openbaar debat, met een openbare bijeenkomst. U hebt een agenda voor vanavond toegestuurd gekregen en wij hebben daar gisteren nog een aanvulling op geschreven. En die aanvulling die betekend in feite een voorstel dat we zeggen van laten we in eerste termijn alle fracties de gelegenheid geven om een interpretatie te geven van de verkiezingsuitslag, laten we de fracties de gelegenheid geven maximaal 5 speerpunten te noemen en laten we vervolgens een kort moment schorsen om u daarna in dezelfde volgorde de gelegenheid te geven in te gaan op uw voorkeur voor een coalitie. Dat heeft als voordeel dat u dan ook alle inbreng hebt gehoord van alle fracties op de eerst genoemde twee punten. Een tweetal fracties heeft daar inmiddels op gereageerd en gezegd dat lijkt ons goed, van andere fracties hebben wij nog geen reactie ontvangen en ik ben uiteraard nieuwsgierig naar de fracties die zeggen van; nou daar willen wij nog op reageren. Ik heb begrepen van de CU en van Gemeente Belangen dat die zeggen; dit lijkt ons een goede gang van zaken en uiteraard vraag ik ook graag aan de andere fracties wat zij hier van vinden." R. Plieger (CDA): "Voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Heer Plieger, CDA." R. Plieger (CDA): "prima" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "ok" E. Nijenbanning (VVD):
2
"Ja, ik moet, ik heb het voorstel niet ontvangen, dus ik vind het lastig om nu meteen daar op te reageren." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "prima voorstel." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "prima voorstel. De heer Nijenbanning heeft hem niet ontvangen, is dat, ik kijk even naar mijn rechterbuurman want die regelt alles. De heer Boen van de PvdA." F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "Ja, wij vinden het ook een uitstekend voorstel." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ja, wij kunnen ons ook goed vinden, wij hebben inmiddels de tekst naar de griffier gestuurd." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ok, dank u wel. Prima dan gaan we het op die manier doen, dat we overstappen naar agendapunt twee en ik u de gelegenheid geef om" B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Meneer de voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Heer Van Beek." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Ja, even misschien iets voor de gang van zaken. Is het de bedoeling dat wij tijdens het uitspreken van een aantal speerpunten dat wij dan de mensen kunnen bevragen de partijen of is dat niet de bedoeling en moet er eerst geschorst of.." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Wat mij betreft, u hebt daar echt een punt, wat mij betreft kunt u elkaar bevragen op het moment dat iemand aan het woord is, u mag wat mij betreft ook interrumperen en het is een openbaar debat, zo is het ook neergezet, een fractiebreed overleg, dus wat mij betreft ga uw gang. Ik probeer de orde te bewaren en ik hoop dat dat lukt. Want dit is voor mij ook een stoel waar ik normaal niet op zit, dus, maar het zal waarachtig wel gaan. Ik vind het prima dat er onderling vragen gesteld worden, dat er geïnterrumpeerd word en dat u met elkaar in debat gaat op het moment dat iemand het woord voert over de onderwerpen. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dan gaan we naar agendapunt twee. Dan krijgen we de verkiezingsuitslag en de speerpunten voor het bestuursakkoord, en ik had u aangegeven dat we een bepaalde volgorde graag daarbij
3
willen aanhouden. Ik stel voor dat we die volgorde hanteren en dat we die straks ook in de tweede termijn hanteren. Dan geef ik graag het woord aan de heer Plieger van het CDA, gaat uw gang." R. Plieger (CDA): "De verkiezingsuitslag in onze gemeente is enigszins verrassend geweest voor vele partijen. Op de avond van de verkiezingsuitslag hebben we in het Spont met elkaar kunnen constateren dat slechts een enkele lijsttrekker van te voren de positie van zijn eigen partij goed had ingeschat . De opkomst lag dit keer net boven de 50 %, weinig afwijkend van het landelijke beeld. En wie weet en we hopen het eigenlijk ook, dat mogelijk dat de decentralisaties in de toekomst gaan bij dragen aan een betere opkomst. Voorzitter: Het CDA heeft 1 zetel verloren, we hadden gehoopt de 6e zetel, die we bij de vorige verkiezingen er bij hebben gekregen, we hadden gehoopt die te kunnen behouden en dat is helaas niet gelukt. Voorzitter: Het CDA is een open, christendemocratische politieke partij. Wij gaan uit van een christelijke mens- en maatschappijvisie waarbij de Bijbel onze inspiratiebron en leidraad is. Wij zijn ook een volkspartij met steun onder alle bevolkingsgroepen in de samenleving. Voor het CDA staat de samenleving centraal. De betrokkenheid van mensen bij hun gezin en familie, school, dorp, buurt, bedrijf, club , kerk en vereniging het vormt de ware draagvlak voor de leefbare gemeenschap. En dat betekent dat mensen vooral tot persoonlijke groei komen door verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar. En meer dan ooit is er volgens ons behoefte aan saamhorigheid en extra ruimte voor maatschappelijk initiatief. Wij zijn er van overtuigd dat mensen heel veel kunnen en naar elkaar willen omzien. Bij ons politiek handelen, van het CDA, is de menselijke maat is ons uitgangspunt. Wij zoeken naar oplossingen voor dagelijkse vraagstukken door steeds zorgvuldig afwegingen te maken op grond van onze uitgangspunten: gerechtigheid, solidariteit, gespreide verantwoordelijkheid en rentmeesterschap. En vanuit dit perspectief wil het CDA zich dan ook inzetten voor een goed woon-, werk- en leefklimaat in onze gemeente. In de komende raadsperiode staat vooral in het teken van de decentralisaties, de herindeling en ook nog het uitvoeren van het Ombuigingsplan. Met het oog op het bestuursakkoord en voor deze periode en het vormen van een college brengt de CDA fractie de volgende vijf speerpunten in. Eerste punt onder het kopje; Economische vitaliteit. Werkgelegenheid is een belangrijke voorwaarde voor het welzijn van onze inwoners en de verdere ontwikkeling van de gemeente. Er zullen maximale acties ondernomen moeten worden om de werkgelegenheid te bevorderen en afhankelijkheid van een uitkering te voorkomen. Stadskanaal is de meest MKB vriendelijke gemeente van het Noorden. Laat dit mogelijk een uitdaging zijn om nog meer dan in het verleden te onderzoeken of er nog meer ruimte is om ondernemers te verleiden zich hier te vestigen of uit te breiden. De gemeente Stadskanaal heeft met de bedrijvenparken Stadskanaal en Zuid-Groningen prima mogelijkheden voor het aantrekken
4
van nieuwe en het uitbreiden van bestaande bedrijven. Het CDA wil inzetten op het aantrekken van maakindustrie naar onze gemeente. De gemeente moet samen met ondernemers en het onderwijs werken aan de sociale uitdagingen zoals de Participatiewet en het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Het lokale bedrijfsleven willen we altijd een kans geven bij aankopen en aanbestedingen door de gemeente en bij aanbestedingen de voorwaarde opnemen dat een aantal werkzoekenden bij de uitvoering van werken worden ingeschakeld. Toerisme en recreatie willen we verder ontwikkelen als één van de economische dragers van de gemeente. Daarbij omarmt het CDA het idee de mogelijkheden te onderzoeken voor een passantenhaven in het centrum van Stadskanaal. En als laatste onderdeel bij deze eerste speerpunt; handhaving gratis bovengronds parkeren in de hele gemeente. Het tweede speerpunt; decentralisaties. Als gevolg van de decentralisaties van Jeugdzorg , AWBZ en Participatiewet zal er een nieuwe visie op het sociale domein in 2014 worden vastgesteld. Wat betreft het CDA zijn de financiële kaders in eerste aanleg gaan we daar vanuit van de budgeten die meekomen van het rijk. Dit conform hetgeen we hebben vastgesteld in het kader van de WMO. Inzetten op het versterken van eigen kracht van burgers is volgens ons noodzakelijk om de decentralisaties tot een succes te maken. Daarbij past een geïntegreerd wijkgericht werken bij door gemeente, welzijn- en zorgorganisaties. Waarbij we vertrouwen hebben in de burger en de inzet van de burger voor zijn eigen leefomgeving faciliteren. Dan hebben we door ontwikkelen van het Centrum van Jeugd en Gezin en Veiligheid als centrale plek voor uitvoering van de jeugdzorg. En als laatste onderdeel bij dit punt; het CDA kiest voor een efficiënte zorg- en dienstverlening waarbij de menselijke maat het uitgangspunt is. Regelgeving mag geen belemmering vormen om snel in te grijpen als dat nodig is. Het derde speerpunt; het CDA vindt de ambitie om een ‘excellente’ woongemeente te zijn actueel. Daarvoor vinden wij het van groot belang dat onze gemeente investeert in kwaliteit van voorzieningen. Dit kan van invloed zijn op de hoeveelheid aan voorzieningen. Het ingezette wijkgerichte werken wordt voortgezet en doorontwikkeld in combinatie met Gewoon doen, waarbij jong en oud blijvend meer mee kan doen in de samenleving. Voor een regionale bijdrage aan de leefbaarheid van onze gemeente wordt ingezet op het realiseren van de spoorlijn Veendam-Stadskanaal met als Stationslocatie Dideldom en doortrekken van de spoorlijn naar Emmen. De gemeente voert haar veiligheidsbeleid " B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Voorzitter. Mag ik jou een vraag stellen meneer Plieger." J. Bessembinders (Gemeenteraad):
5
"Heer Van Beek van de CU, ga uw gang." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Je spreekt zo expliciet uit; Dideldom als station." R. Plieger (CDA): "Ja, u weet dat staat ook in ons verkiezingsprogramma en natuurlijk heb ik ook andere verkiezingsprogramma’s kunnen lezen en wij zullen zeker, kijk dit heeft onze voorkeur, maar om nou te zeggen wij gaan ervoor liggen als er een onderzoekt komt naar, wat is de beste oplossing, zullen wij dat zeker niet doen. " B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "dank u." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ok, heer Plieger." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Pals, D'66." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Ik moet toch een opmerking kwijt aan het CDA dat de hele verkiezingen, en zelfs een berichtgeving verleden week nog in een krant, toch nu wel even haaks gaat staan op uw speerpunt. Dat stationslocatie Dideldom zou het, dat zou de best gelegen locatie en ik vind dat u nu toch wel een leuke draai maakt in die zin
" R. Plieger (CDA): "nou ik wil geen draai maken" R. Plieger (CDA): "Nou ik wil geen draai maken." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Het is goed om te weten" R. Plieger (CDA): "Ik wil even aangeven dat wij ons eigen speerpunt en onze voorkeur hier duidelijk nog een keer willen aangeven en daar staan wij ook achter, maar wij kunnen ook met elkaar allemaal de verkiezingsprogramma lezen en dat betekend dat je, je kunt wel dit een speerpunt laten zijn en mogelijkerwijze ook nog een heel hard punt van maken maar dat zal niet iets zijn waar wij ons op
6
willen inzetten. Wij gaan voor ons punt, maar niet op de manier zoals" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Pals D'66." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Dan had ik het toch anders verwoord in uw verkiezingprogramma." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Plieger." R. Plieger (CDA): "Daar hoef ik verder niets aan toe te voegen. Dan ga ik verder met het volgende. De gemeente voert haar veiligheidsbeleid serieus uit. En wij vinden dit nodig om burgers ook bereid te vinden om hun sociale verantwoordelijkheid in hun eigen leefomgeving te nemen. Dan als het gaat om de Herindeling; Als gemeenten zich sterk blijven maken voor realisatie van de gemeente Zuidoost-Groningen waarbij het CDA vindt dat de gemeenten Vlagtwedde en Stadskanaal bij elkaar horen. Het ontwikkelen van een gebiedsvisie voor de nieuwe gemeente waarbij enerzijds aandacht is voor het krachtiger en slagvaardiger maken van zowel bestuur als ambtelijke organisatie. Anderzijds moet die grootschaligheid gepaard gaan met kleinschaligheid. Wat wij ook in vorige periode meermalen hebben aangegeven. Dit betekend het uitbouwen van het wijk- en dorpsgericht werken om daarmee de lijnen tussen bestuur en organisatie van de gemeente en de inwoners in wijken en dorpen kort te houden. Ons laatste speerpunt is; Duurzaamheid. De komende jaren werken aan de uitvoering van projecten en onderzoeken die we in de nota Duurzaamheid hebben genoemd. En dan; ongeveer één derde van de huurders van een woning in onze gemeente leeft onder de armoedegrens. Prioriteit heeft voor het CDA dan ook energiebesparing in de sociale woningbouw om daarmee een bijdrage te leveren aan het milieu, het beperken van de woonlasten van de huurder en het vergroten van de werkgelegenheid. Met een soortgelijk doel wil het CDA ook dat inwoners van een eigen woning gestimuleerd worden om energiebesparende maatregelen te treffen. Via bron- en/of nascheiding wil het CDA dat de gemeente zo veel mogelijk grondstoffen uit het restafval haalt om hergebruik te bevorderen. En als laatste bij duurzaamheid; het CDA kiest voor een duurzaam evenwicht van lasten en baten in onze gemeente. Dit betekent voor ons een sluitende meerjarenraming en voldoende weerstandsvermogen. Voorzitter het uitwerken van de speerpunten in een nieuw bestuursakkoord vindt plaats in een tijd dat de drie decentralisaties Jeugdzorg , AWBZ en Participatiewet plaatsvinden, alsook het proces om te komen tot herindeling van de gemeenten in onze provincie. Dat zal" J. Bessembinders (Gemeenteraad):
7
"De heer Pals D'66." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Mag ik u nog even vragen, kom ik weer op het woord herindeling terug. Ik heb in uw eerste alinea, maar u heeft hiervoor ook al over herindeling gehad, heb ik dacht ik alleen Vlagtwedde, Stadskanaal gehoord, heb ik dat goed of heeft u iets anders bedoeld te zeggen." R. Plieger (CDA): "Nou dan heeft u misschien niet opgevangen wat wij daar mee bedoelt hebben, dat zou kunnen. Kijk wij gaan, zoals we al eerder hebben aangegeven, voor de gemeente Zuidoost Groningen en daarbij opgemerkt vinden wij dat Vlagtwedde daar ook bij hoort omdat Vlagtwedde bij Stadskanaal hoort, dus wij gaan voor een gemeente Stadskanaal, Vlagtwedde, Bellingwedde, Veendam en Oude Pekela, laten we daar heel helder in zijn." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Oude Pekela? Pekela's misschien." R. Plieger (CDA): "Oh, sorry. Dat komt door mijn afkomst. Ja, tenminste ik ben geboren in Oude Pekela." A. Maarsingh (raadslid - CDA): "Herkomst." R. Plieger (CDA): "Herkomst ook nog. Goed. Daarbij komt ook nog naast dus de herindeling en de decentralisaties dat in het ombuigingsplan van dat wat wij afgelopen jaar hebben vastgesteld uitgevoerd zou moeten worden. Met de speerpunten wil het CDA dan ook geen grote ambities uitspreken die veel extra geld kosten. Maar wel willen we uitspreken dat het vraagt om een stabiel, sterk en sociaal bestuur waarbij het CDA ook de komende jaren de zwakkeren in de samenleving zo veel mogelijk wil ondersteunen en ontzien. Dit is onze bijdrage voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel. De heer Plieger. Dan gaan we naar de SP, de heer Idema. Aan u het woord." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Dank u wel voorzitter. Op 19 maart heeft 1 op de 5 stemmers voor een 100% sociale gemeente Stadskanaal gekozen, door hun steun uit te spreken aan onze partij. Daar zijn wij trots op en wij bedanken iedereen die daar zijn steentje aan heeft bijgedragen. Wij zien een vervijfvoudiging van de SP als een mooie beloning voor geleverd werk, maar vooral een stimulans om er nog een schepje bovenop te doen. Wij zien deze uitslag dan ook terug in een ander en socialer gemeentebestuur. De SP zal bij mogelijke onderhandelingen inzetten voor ons wezenlijke punten. Allereerst; Een ander werkgelegenheidsbeleid. Stadskanaal en de regio aantrekkelijk maken voor bedrijven, met name voor de banenmotor de MKB. Iedereen die werkt heeft recht op een eerlijke
8
baan met een eerlijk loon. Daarom zal een coalitie met SP geen verdringing op de arbeidsmarkt door uitkeringsgerechtigden accepteren. Wij blijven strijden voor een beschutte werkplek voor hen die dat nodig hebben. De zorg. De zorg moet op solidariteit gebaseerd zijn, kwalitatief en voor iedereen beschikbaar. De huishoudelijke verzorging mag niet door schoonmaakbedrijven met onvoldoende kwalificaties worden gedaan. De SP wil graag het experiment ‘gewoon doen’ verder uitrollen waar de thuiszorg als een soort ‘buurtzorg’ georganiseerd is. De bezuinigingen op de thuiszorg moeten zoveel mogelijk worden opgevangen. Juist in deze regio kunnen de kabinetsplannen een sociale ramp betekenen. " E. Bieze (Gemeenteraad): "Voorzitter, voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Bieze, GBS." E. Bieze (Gemeenteraad): "De heer Idema die roept dat de bezuinigingen op de thuiszorg moeten worden opgevangen. Ik vraag mij af, a. op welke manier hij dat dan wil doen en waar hij dat van wil betalen." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ja, de manier waarop wij dat willen doen. Wij hebben al gezegd van dat het uitrollen van de thuiszorg zoals “gewoon doen” dat dat een goede zaak is en waar we dat van betalen? Dat kan op verschillende manieren. Je kunt denken aan verhoging van de WOZ, je kunt denken aan minder bureaucratie en noem maar op, er zijn meerdere mogelijkheden maar ik denk van dat het flauw is om nu te stellen van dat wij nu even de bezuinigingen die op ons afkomen nu even in een financieel plaatje kunnen werpen." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Heer Bieze." E. Bieze (Gemeenteraad): "Ja, voorzitter als ik nog even mag als reactie op wat de heer Idema zegt. Hij zegt in feite van; wij halen dat geld terug door de lasten binnen de gemeente Stadskanaal te gaan verhogen." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "ja" E. Bieze (Gemeenteraad): "nee, dan is dat even duidelijk." J. Bessembinders (Gemeenteraad):
9
"Meneer Idema, gaat u verder." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ik ga verder voorzitter. Juist in deze regio kunnen kabinetsplannen een sociale ramp betekenen. Mensen verliezen hun zorg, harde werkers hun baan en dat vinden wij onacceptabel. Ouderen die een gevaar voor zichzelf en hun omgeving worden, dreigen te vereenzamen en zich daardoor slechter verzorgen, moeten in een verzorgingstehuis kunnen wonen. Ook al zouden ze volgens de nieuwe norm nog wel zelfstandig kunnen wonen. Te denken valt aan bijvoorbeeld bestaande kernen omturnen tot kleinschalige woonprojecten voor ouderen. De SP wil dat dit geld geoormerkt wordt. Geen bezuinigingen op jeugd en thuiszorg. Desnoods de algemene reserves aanboren om zorg op peil te houden. " B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Meneer Van Beek van de CU." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Hoor ik nu goed, geen bezuinigingen op de jeugdzorg, geen bezuinigingen op de gewone zorg, u wilt wat een en ander ombouwen. Hoe gaat u dat allemaal realiseren of begrijp ik nou wat u zegt ,zoals ik laatst in de krant las, we laten het hele kabinetsbeleid wat nu gevoerd wordt los en we gaan het anders inrichten. Zegt u dat?" E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ja, dat zeg ik." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "En hoe had u dat dan graag gedaan." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Nou ja je kunt ook op sommige met, bijvoorbeeld met jeugdzorg, heb ik geloof ook in de Spont verteld van je kunt de jeugdzorg ook anders organiseren. Want kijk als de jeugd gewoon in de problemen raakt dan moet er hulp voor geboden worden. Het kan niet zo zijn dat we zeggen van het geld is op en er is geen zorg voor jou.
" B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Nee, maar dat beweer ik ook niet. Ik beweer ook niet dat de jeugd die geholpen moet worden niet geholpen wordt. Ik vraag mij alleen af of u zegt dat wij niet de dingen gaan oplossen die ons
10
opgedragen worden door het rijk met de ter beschikking gestelde middelen door het rijk." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ja, maar kijk als daar geen geld voor nodig is, ik heb ook" B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Nee, ik vraag alleen maar of u dat accepteert dat het rijk middelen toebedeeld aan u of aan ons, laat ik het dan maar zo zeggen, aan de gemeente, met een korting daarop en of u van plan bent om het een en ander te gaan realiseren binnen dat budget. Dat vraag ik. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Nou als dat mogelijk is, als dat mogelijk is en is beleidstechnisch ook te doen dan doen we dat zeker, maar als het niet te doen is dan hebben we daar een probleem mee en dan zeggen we, en dat heb ik ook al gezegd net, dan pakken we zelfs de algemene reserves daarvoor." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Daar bedoeld u mee die 8 miljoen, die algemene reserve, die de ondergrens van de raad heeft vastgesteld." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "ja." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "en dan? is die gewoon weg en hebben we niks meer." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "nee, er is een minimale ondergrens, daar houden we ons ook aan vast" B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "die 8 miljoen" E. Idema (fractievoorzitter - SP): "ja, maar wat daar boven zit kunnen we daarvoor eventueel inzetten." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "ik spreek mijn zorgen uit als u het niet erg vindt." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "watblieft?" B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "ik spreek mijn zorgen uit over dit idee wat u heeft" E. Idema (fractievoorzitter - SP):
11
"wij spreken onze zorgen uit van wat op ons afkomt." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Bieze van Gemeente Belangen." E. Bieze (Gemeenteraad): "Ja, voorzitter. Het is natuurlijk makkelijk om te zeggen van wij halen dat geld uit de algemene reserve, maar de heer Van Beek heeft natuurlijk gelijk, jeugdbeleid is structureel beleid en als u een greep doet uit de algemene reserve dan hebt u het over incidenteel geld. Dus wat u doet is gewoon een beetje symbool politiek, wij pakken geld uit de algemene reserve en als dat op is nou dan zien we wel weer. En ik denk dat wij hier met elkaar bij elkaar zitten om structureel oplossingen te zoeken om zaken betaalbaar te houden en niet om een greep te doen in een algemene reserve en dan na een jaar te constateren dat we niet verder kunnen. Dank u wel." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ik heb gezegd dat wij proberen rond te komen van het geld wat er is, als dat er niet is laten we n iemand in de steek. En vooral jeugd niet." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Pals, D'66." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Ik moet zeggen dat de uitgangspunt van de SP een hele interessante is want jeugdzorg is juist bedoeld, wij krijgen een budget van jeugdzorg komt op ons af en een van de speerpunten van de jeugdzorg is ook inderdaad om het anders te doen en ook om te bezuinigen. Want ik bedoel, we moeten met minder middelen moeten we eigenlijk hetzelfde doen, dus in die zin is uw bijdrage over de bezuiniging van de jeugdzorg wel een hele interessante voordat u in de kas gaat grijpen want mijn vraag is dan ook van wat zou voor u nou een belangrijke speerpunt zijn om op te bezuinigen want als u zegt van, want het is heel makkelijk, als je zegt 100% hebben we gehad en we houden ons ook aan die 100% die we hadden dat gaat gewoon niet, dus u moet gewoon tevreden zijn met die 80% die je van jeugdzorg krijgt voor dat budget of in ieder geval voor dat budget wat u krijgt. En dan vraag ik me werkelijk af wanneer is voor SP dan het moment om; a in de kas te grijpen en het tweede is; wat is voor SP het moment om te zeggen van en nu gaat het niet langer nou moeten we echt gaan ingrijpen. Want u grijpt dus niet in eigenlijk, terwijl het de bedoeling was van de jeugdzorg om te bezuinigen. " J. Bessembinders (Gemeenteraad):
12
"De heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Kijk wij hebben niet bedacht dat de jeugdzorg op deze manier op ons afkomt. Dus wij proberen met het beleid wat voorgestaan wordt door de regering om ons daar aan te houden. Als dat niet lukt, heb ik gezegd, laten we de jeugd niet in de steek." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Meneer Nijenbanning van de VVD." E. Nijenbanning (VVD): "Ja, u noemt iedere keer van de jeugdzorg komt op ons af, maar ik denk dat we jaren lang geroepen hebben ze doen in Den Haag maar iets zonder ons te vragen. Wij zitten dicht bij de jeugd, dus laten wij met de jeugd gaan kijken naar oplossingen. Ik denk dat dat belangrijk is, we hebben nu de kans om de jeugdzorg in te richten zoals wij denken dat dat het beste is en ik denk ook dat er zeker mogelijkheden zijn de bezuinigingen zijn geënt op efficiëntie en ik denk als wij de zorg gewoon dicht bij de jeugd kunnen organiseren en we kunnen gerichter ondersteuning en hulp verlenen dat het efficiënter kan en dat de kwaliteit van de zorg en de kwantiteit van de zorg er misschien niet eens op achteruit gaan. Dus laten we niet al teveel vooruit lopen en kijken hoe we op een creatieve manier met de bestaande middelen die hulp en die zorg kunnen bieden voordat we allerlei bezuinigingen, allerlei bespiegelingen gaan benoemen waarom het niet zou lukken. Dus laten we gewoon een positieve insteek houden in deze discussie." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ik ben het helemaal met u eens. Ik denk van dat wij ook niks meer of niks minder zeggen dat wij willen, op een goede manier, dat dat ingericht wordt, maar als het niet lukt, en daar zijn wij bezorgd over, dat we dan uit de kas pakken, zoals meneer Pals zegt, ja." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Meneer Idema, gaat u verder." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ja, dank u wel. Even kijken waar was ik gebleven, oh ja. Want als het geoormerkte geld in september op is, nou ik herhaal een beetje wat ik heb gezegd, mogen wij geen zorg onthouden aan in het bijzonder jeugd of ouderen. Dan moet de gemeente garant staan. Armoedebeleid. Investeren in armoedebestrijding het opzetten van een armoedepact. De voedselbank moet voldoende ondersteuning krijgen. Een hogere bijdrage vanuit de gemeente is nu noodzakelijk, nu er veel meer mensen werkloos worden of op een andere manier in de problemen komen. Er moet beleid worden ontwikkeld dat deze groep mensen niet structureel afhankelijk zijn van vrijwillige
13
hulp. Geld bestemd voor Bijstand, WMO, jeugdzorg en WSW dient enkel alleen daaraan uitgegeven te worden en niet te belanden in de algemene reserves. Goede burgerinitiatieven als Veur Noppes moeten geholpen worden. In onze waterrijke gemeente is het noodzakelijk dat elk kind zwemles kan krijgen. Voor mensen met een laag inkomen moet dat gratis zijn. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Pals, D'66." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "U, met, het project Voor Noppes interesseert me wel, u vindt niet dat Voor Noppes moet samenwerken met andere organisaties dat dat weer ondergebracht wordt, want ik zie nu, als ik de krant lees, zie ik steeds meer organisaties die met kledingverstrekking etc. gaan beginnen, maar u ziet niet een toekomst dat ze allemaal wel samengaan bij onze prachtige instelling die Wedeka heeft, want u geeft Voor Noppes nu de ruimte in uw programma." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ik werd even ingefluisterd en dat wist ik ook wel. Voor Noppes werkt samen met de voedselbank en die doet tegelijkertijd uitdeling van hun spullen. Dus daar wordt al samengewerkt en ik vind dat alle partijen en vrijwillige organisaties die hulp bieden aan dit soort mensen, aan mensen die echt in een crisis verkeren, dat die samen moeten werken, daar ben ik een groot voorstander van." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Bieze, GBS." E. Bieze (Gemeenteraad): "Ja, voordat de heer Idema verdergaat, hij heeft het over het armoedebeleid en dat geldt voor Bijstand etc. dat dat bij de mensen terecht moet komen die dat nodig hebben. Volgens mij hebben wij hier binnen de gemeente Stadskanaal een beleid om alle mensen die het moeilijk hebben op een goede manier te ondersteunen en ook als er geld overblijft dan proberen wij dat op een goede manier richting die doelgroep te brengen. Dat wil ik even gezegd hebben, in de tweede plaats praat de heer Idema weer over zwemles, gratis zwemles, en weer de vraag van waar wil hij dat van betalen." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ja, kijk dat betalen dat is moeilijk om dat nu allemaal uit te leggen, ik denk dat wij ook het financieel plaatje nog niet rond hebben, maar we vinden zwemles ongelofelijk belangrijk en we
14
denken dat dat allemaal wel meevalt voor mensen die dat echt nodig hebben, dus we zeggen niet voor iedereen gratis, we zeggen alleen voor de mensen die het nodig hebben en die onder de armoede grens zitten. Daarvoor moet zwemles beschikbaar zijn." E. Bieze (Gemeenteraad): "Voorzitter, mag ik interrumperen. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Bieze." E. Bieze (Gemeenteraad): "Zwemles gratis voor de mensen die het nodig hebben, nou de heer Idema is niet nieuw in deze raad, hij weet dat wij een participatiefonds hebben waaruit dit soort, ik noem het dan maar even tussen aanhalingstekens, gevallen, kinderen zwemles kunnen krijgen." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ja, maar dan kunnen ze bijvoorbeeld niet meer naar een sport of iets dergelijks, wij vinden dat dat te beperkt is. Los daarvan, u zei net van dat onze gemeente zorgzaam is voor de mensen die hier leven, ik heb die ervaring ook, dat we goed voor onze mensen zorgen en dat er ook gedaan is en ik heb vaak genoeg ook met de wethouder contact gehad over bepaalde probleem gevallen, maar los daarvan is het zo dat ook hier in Stadskanaal de armoede ongelofelijk gegroeid is en dat veel meer mensen van voedselbanken gebruik maken. Wat wij willen als SP dat dat niet structureel is, dat mensen niet structureel 5 jaar, 10 jaar lang naar een voedselbank gaan, daar moeten we wat aan doen met elkaar, dat vind ik. Dat vinden wij." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ok, meneer Idema gaat u verder." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "In onze gemeente leven veel mensen met overgewicht. Daarom moet iedereen die dat wil kunnen sporten, ook gehandicapten ongeacht hun inkomen. Concrete hulp bijvoorbeeld via Stichting Leergeld is efficiënt en onontbeerlijk. Kwetsbare gezinnen krijgen gemiddeld meer te maken met de schuldhulpverlening, en dan kom ik wat ik net vertelde, in dit geval moet de gemeente dit eerder inzichtelijk hebben om preventief te voorkomen dat de inwoners in deze uitzichtloze situatie komen. Gemeentelijke herindeling. De raad heeft in haar vergadering van 25 november 2013 gekozen voor een zogenaamde horizontale variant: het samengaan met de gemeenten Veendam, Pekela, Vlagtwedde en Bellingwedde. De SP is tegen herindeling zonder volksraadpleging omdat een gemeentelijke herindeling van onderaf dient te worden georganiseerd en niet van bovenaf opgelegd moet worden. De SP is van mening dat er geen oneigenlijke druk mag worden uitgeoefend op de naast gelegen buurgemeenten. Juist in deze regio hebben partijen gewonnen die deze herindeling niet zien zitten. Nieuwe gemeenteraden maken hun eigen keus, hier horen
15
wij ons niet mee te bemoeien. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Nijenbanning van de VVD." E. Nijenbanning (VVD): "Ja, ik zou graag van de heer Idema willen weten wat de toegevoegde waarde en wat de meerwaarde is van een volksraadpleging in het kader van de herindeling." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Meneer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "In mijn optiek hebben alle mensen in de gemeente waar ze wonen recht op om hun mening te uiten over hoe en hoe een gemeente samengesteld is. " E. Nijenbanning (VVD): "En hoe ziet u dan de functie van de volksvertegenwoordiger in deze raad." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ja, maar bij belangrijke beslissingen, dat staat ook in ons programma, vinden wij dat er een raadgevend referendum moet zijn. Dus bij belangrijke beslissingen, zoals een herindeling, maar het kunnen ook andere zaken zijn vinden wij dat mensen een stem kunnen uitbrengen, moeten kunnen uitbrengen." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Dank u wel voorzitter. Openbaar vervoer. Behoud en herstel van buslijnen. Uitgangspunt is dat de lijndiensten op doordeweekse dagen minstens eenmaal per uur door alle kernen binnen de gemeente rijden. Treinverbinding Groningen - Veendam – Stadskanaal en doortrekken naar Emmen, heeft onze voorkeur. Hiermee wordt Stadskanaal en ook de directe omgeving, beter bereikbaar vanuit een grotere regio voor scholieren, forensen en toeristen. Iedereen kan gebruik maken van de trein en op een veel grotere afstand van Stadskanaal naar behoefte hiervan gebruik maken. Tot slot, onderhandelen doen wij natuurlijk niet hier. Dit betoog is dus vooral een inkijkje in de plannen van de SP. Wij zien de uitnodiging van het CDA met vertrouwen tegemoet. Dank u wel." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel, de heer Van Beek van de CU. Aan u het woord." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie):
16
"Kijkend naar de verkiezingsuitslag dan zien wij eigenlijk 1 grote verliezer en 1 grote winnaar. En verder zijn er een aantal kleinere verschuivingen. Allereerst willen wij de SP en GBS feliciteren met hun winst uitgedrukt in het aantal zetels. D’66 ook gefeliciteerd voor de meerderheid van stemmen die ze gekregen hebben en helaas niet in een stijging van het aantal zetels. Dat geldt ook voor ons als ChristenUnie. Wij zijn dankbaar voor onze stemmenwinst van 22%, meer dan vorige keer. Het hoogste percentage voor de CU ooit! En slechts 90 stemmen scheiden ons van de vijfde zetel, want dat is het verschil met het aantal stemmen van de SP. Wij zien de goede uitslag, voor onze partij, als steun voor onze constructieve politiek en de rol die wij de afgelopen vier jaren vervuld hebben. We moeten wel realistisch blijven want naar onze mening is de uitslag hier lokaal, van de lokale verkiezingen ook een vertaalslag van de landelijke politiek. Voor dat ik verder ga even iets over onze partij de ChristenUnie. Zoals de naam reeds zegt een christelijke partij. Wij laten ons als christenen inspireren door Gods Woord de Bijbel. Hierin gaat het ook over de mensen, samenleving en de overheid. Het gaat tevens over het handelen van mensen in tijden van crisis en het kiezen van de juiste weg daarin. Soms zal dit betekenen dat het anders moet dan het nu gaat en dat is niet altijd even makkelijk. De twee hoofdregels; God liefhebben boven alles en de naaste als je zelf motiveert ons om ons in te zetten voor onze gemeente Stadskanaal en haar inwoners. Wij willen ons geloof een stem geven zoals ook onze verkiezingsslogan was. Wij zijn bereid hierin verantwoordelijkheid te nemen en met andere partijen hierin samen te werken. Veel zal de komende periode op de gemeente af komen zoals de Participatiewet, AWBZ, transitie van de Jeugdzorg en de Herindeling. Het is al eerder genoemd, maar dat zijn grote opgaven. We zullen dit met z´n allen moeten doen, zowel raad als nieuw college, zullen die moeten uitvoeren. Financieel zal het niet makkelijk worden gezien de kortingen en het door de vorige raad vastgestelde bezuinigingsplan. Geld voor nieuw beleid is er op voorhand niet. Ik ga over tot de speerpunten van onze partij. Wat vinden wij belangrijk: Bescherming van de kwetsbaren. Wij dienen op te komen voor de kwetsbaren in onze gemeente. Als er bezuinigd moet worden dienen zij zo lang mogelijk ontzien te worden. Wij blijven voor een ruimhartig en rechtvaardig minimabeleid gaan. De ChristenUnie staat voor een samenleving waarin plaats is voor iedereen, ook degenen die psychisch, lichamelijk, verstandelijk of sociaal niet optimaal kunnen functioneren. Het uitgangspunt bij hulpverlening aan deze groepen moet zijn om hen zo lang mogelijk in de vertrouwde omgeving een plaats te geven. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Pals, D'66." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Voorzitter, de heer Van Beek heeft nu twee keer het woord zolang mogelijk uitgesproken, is er voor u een soort ondergrens te noemen, ik begrijp best uw zorg hoor voor minima en voor
17
ontspoorde jeugd en dat soort dingen, maar is daar een soort ondergrens te noemen van en dan mogen ze ook een bijdrage leveren aan eigen kosten, onderhoud of dat soort dingen, hoe moet ik die ondergrens zien, hoe vertaald u dat." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Van Beek." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Nou er zijn natuurlijk een aantal kaders zijn er al vastgesteld in de afgelopen periode en daar verwijzen wij naar en het gaat ons er met name om dat er gewoon zolang mogelijk gewacht moet worden om de lasten bij die mensen neer te leggen." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "maar, voorzitter." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "u vraagt mij expliciet naar een ondergrens?" K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Ja, ik bedoel, nee maar dat timmert u, die ondergrens dat geeft ambtelijke organisatie aan en dan zeggen dat is dan de ondergrens, daar houden we ons aan en dat, naar het voorlopige raadsdebat wat het dan….." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Wij houden ons aan die ondergrens en wij hebben ook altijd gezegd dan moet er natuurlijk maatwerk geleverd worden, er mogen geen mensen tussen wal en schip vallen en daar zullen we voor moeten blijven waken denk ik." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Van Beek." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Dank u. Goede Zorg en jeugdzorg. Behoud van goede gekwalificeerde zorg is erg belangrijk. De achterliggende visies van de decentralisaties in het sociale domein die kunnen wij steunen. De ChristenUnie benut de kracht van de samenleving en wil deze versterken. De ChristenUnie zet in op het ondersteunen van de mantelzorgers en vrijwilligers en het versterken van informele wijknetwerken. De wijkverpleegkundigen kunnen hierin een belangrijke rol vervullen in zowel verpleging als verzorging. Het dichterbij in de wijken organiseren, creëren van netwerken, de budgeten en de kortingen moeten wij proberen op te lossen. De ChristenUnie hecht aan keuzevrijheid van ouders en zorgvragers om zorg te verkrijgen die past bij hun situatie en levensovertuiging. De zorg dient toegankelijk te zijn voor de zorgvrager en ten slotte dient de zorg betaalbaar te zijn voor cliënt en overheid. Wij vinden preventie op gebied van verslaving erg belangrijk en pleiten voor goede aanpak van alcohol, drugs- en gokverslaving. Ons derde punt.
18
Versterking Economie en werkgelegenheid / participatiewet. Er zijn te weinig banen maar teveel werkzoekenden. Wij moeten alles doen wat in ons vermogen ligt om werkgelegenheid in de gemeente Stadskanaal te halen, te houden en te zoeken. Wij moeten hierbij ook over de grens heen kijken. Lobby blijft belangrijk, maar ook de verbanden met werkgevers en onderwijs. Wij moeten ons hard maken voor de extra gelden straks bij de verdeling door de VNG i.v.m. de Participatiewet, Wedeka. Mensen die zonder werk zitten en uitkering genieten, dienen streng, doch rechtvaardig te worden behandeld. Ons vierde punt. Het financieel gedegen beleid. Dat betekent voor ons streven naar sluitende begrotingen, decentralisaties proberen binnen de beschikbaar gestelde middelen op te lossen. Lasten voor de burger beperken. Stapeling dient voorkomen te worden. De pijn moeten we verdelen als er bezuinigd moet worden. Ons vijfde en laatste punt. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Nijenbanning van de VVD, gaat uw gang." E. Nijenbanning (VVD): "Ja, u geeft aan de zorg dient binnen de beschikbaar gestelde middelen opgevangen te worden, bedoeld u daarmee de rijksmiddelen of de middelen die wij als gemeenteraad ter beschikking stellen. " B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "nee, de rijksmiddelen hebben we het over." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "ja? Heer Van Beek." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Het laatste punt; Goed wonen in leefbare kernen en wijken. Er dient ondersteuning van wijkdorpsgericht werken plaats te vinden. Voorzieningen dienen afgestemd te worden op de wensen van inwoners binnen de mogelijkheden die we daar financieel voor hebben. Denk hierbij aan het ICS-rapport. Tot zover de bijdrage van de CU. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel heer Van Beek. Dan ga ik naar de heer Boen van de PvdA. Heer Boen." F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "Ja, voorzitter dank u wel. Ik wil onze bijdrage beginnen met felicitaties. Die zijn op hun plaats richting de SP en GBS die beide met een groter aantal zetels in de nieuwe raad terugkeren. Het CDA is de grootste partij geworden, ook aan haar onze gelukwensen. De gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart jl. hebben de Partij van de Arbeid vier zetels opgeleverd, drie minder dan in 2010, maar nog steeds een belangrijk mandaat van de kiezer. De
19
teruggang van onze partij schrijven wij vooral toe aan de kritiek die de kiezers hebben op het landelijk door de regeringscoalitie van VVD en PvdA gevoerde beleid. En helaas zijn wij er onvoldoende in geslaagd om de substantiële rol en succesvolle rol van de Partij van de Arbeid in onze gemeente aan de bevolking duidelijk te maken. Wij kunnen terugkijken op een sociaal en financieel solide collegeperiode van de afgelopen vier jaar. En wij zijn er van overtuigd dat het beleid dat door de vier partijencoalitie is gevoerd, zoals vastgelegd in het bestuursakkoord, een goed beleid is geweest. Een beleid gekenmerkt door consistentie en samenhang. Ten aanzien van de speerpunten wil ik graag het volgende opmerken voorzitter. De PvdA wil investeren in het aantrekken van nieuwe werkgelegenheid. Extra werk is juist in deze regio hard nodig. Om een voorbeeld te noemen, PvdA vindt dat het huidige woningbestand energiezuiniger gemaakt moet worden. Dit brengt de totale woonlasten van huurders omlaag en is goed voor de werkgelegenheid. Daarnaast zullen wij samen met de andere Oost-Groninger gemeenten alles op alles moeten zetten om in ons gebied meer werkgelegenheid aan te trekken. Dan de voorzieningen. Naar onze mening dienen voorzieningen, zowel maatschappelijk als cultureel zoveel mogelijk in stand te worden gehouden. Het MFA Maarswold/Maarsveld zouden we uiterlijk 2017-2018 willen realiseren. De Stobbe in Cereswijk dient, naar onze mening, behouden te blijven en op termijn vervangen te worden door een duurzaam en toekomstbestendig gebouw. Voor het theater geldt dat nog steeds gezocht moet worden naar mogelijkheden om de opbrengst te vergroten. En dan hebben we het met name over de horeca en over het aantrekken van andere dan theateractiviteiten. Er zal de komende periode een " E. Bieze (Gemeenteraad): "voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Bieze, Gemeente Belangen." E. Bieze (Gemeenteraad): "Ja, voorzitter even voor wat betreft het Geert Teis, hoe denkt de PvdA over het inrichten van de huidige middenzaal. Wij hebben als GBS daar een alinea aan gewijd om te kijken in de nieuwe periode of we daar een soort van vestzaktheater kunnen maken en ook dat we zouden kunnen uitbreiden met commerciële activiteiten zoals symposia en dat soort dingen. " F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "U hebt het over de vlakke vloer in het theater." E. Bieze (Gemeenteraad): "zo mag u heb ook noemen." F. Boen (fractievoorzitter - PvdA):
20
"Er zijn twee dingen denk ik voorzitter die hier een rol spelen. Wij hebben in onze overwegingen bij de laatste begroting en bezuinigingsronde aangegeven, dat de opbrengsten van het theater verhoogd zouden kunnen worden wanneer ook het horecadeel van het theater door het theater zelf wordt beheerd. Ten aanzien van de mogelijkheden die er zijn om de vlakke vloer om te zetten in een serieus theaterplatform denk ik dat het op zich heel mooi zou zijn, maar wellicht nog een brug te ver gelet op het feit dat op dit moment eerst denk ik gekeken zal moeten worden naar uitbreiding van de activiteiten die het kunnen doen met de faciliteit zoals die er nu ligt." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Pals, D'66." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Voorzitter, vraag aan de PvdA eerst; bent u nog steeds voor het onderzoek voor verzelfstandiging van het Geert Teis, zoals in de afgelopen 4 jaar periode was afgesproken. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Boen." F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "Nou, dat onderzoek dat is aan het begin van de vorige periode aan de orde geweest en ik denk dat om goede redenen dat onderzoek voorlopig even is doorgeschoven. Ik denk dat het goed is om daar op enig moment nog op terug te komen alleen ik denk dat je ook heel goed moet realiseren dat er in den lande maar twee theaters zijn die volledig zelfstandig draaien. La Mar in Amsterdam als ik me niet vergis en het Circus Theater in Scheveningen, dus ik denk dat we daar ook enige voorzichtigheid moeten betrachten. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Pals." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Betekent dit nee of ja, kunt u daar ja of nee zeggen. Ik bedoel het " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "dat kan kort" K. Pals (fractievoorzitter - D66): "ja het kan, mag ik er nog iets aan toevoegen voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ja, gaat uw gang." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Het is natuurlijk zo, u zet in met name theater Geert Teis u wilt er nog meer uitpersen dan dat er in zit aan opbrengsten en dat soort dingen. En dan is natuurlijk een onderzoek zoals deze voor verzelfstandiging zal denk ik toch wel krap aan tijd worden omdat er eens naast te leggen, naast
21
de inkomsten en dat soort zaken die u wilt van het Geert Teis, zodat je weet van wat brengt, wat rendeert beter het ene of het ander." F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "Ik denk dat het op dit moment niet aan de orde is om Geert Teis te verzelfstandigen." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Bieze GBS." E. Bieze (Gemeenteraad): "Ja, voorzitter dank u wel. Toch nog even wat duidelijker, u zegt van; het creëren van een vlakke vloerzaal is voor de PvdA misschien nog een brug te ver, zou u het willen onderzoeken." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Boen." F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "ja, ik moet zeggen dat ik positief verast ben door de onderzoeken die er allemaal gepleegd gaan worden en die plotselinge, laat ik maar zeggen, hoos die er is ontstaan ten aanzien van onderzoeken, maar ik denk dat wij in principe zo’n onderzoek zouden willen doen alleen op dit moment, en gelet op de financiële kaders, denk ik dat het niet zo verstandig is om daar allerlei hooggespannen verwachtingen van te hebben." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ok, de heer Boen, gaat u verder." F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "Want mijn volgende punt dat is dat wij een solide financieel beleid zullen moeten voeren. Wat de nieuwe bezuinigingen die we kort geleden met elkaar hebben afgesproken in ieder geval niet naar onze mening teweeg moeten brengen dat is dat zij ten koste gaan van de minima. Subsidies aan voedselbank en Stichting Leergeld die zouden gecontinueerd moeten worden en waar nodig uitgebreid moeten worden. We hebben gezien dat afgelopen jaren dat de OZB jaarlijks met een 3% is verhoogd en dat is een verhoging die, gelet op het belastingniveau in Stadskanaal, prima gered kan worden en er is ook een manier om een aantal dingen te blijven bekostigen en in stand te houden. De PvdA vindt dat mensen die echt hulp nodig hebben, die hulp ook moeten krijgen. Door de hervormingen in de zorg verandert er veel, dit vraagt extra aandacht, met name voor de oudere en behoeftige inwoners. De gemeente zal daar sturing aan moeten geven. Onderlinge solidariteit en elkaar versterken zijn daarbij de kernwoorden. Voor de instellingen geldt: concurreer elkaar niet de tent uit. Bij de overheid moet worden aangedrongen op vermindering van de bureaucratie voor de instellingen en herstel van het vertrouwen in de professional. Daarnaast vragen de ontwikkelingen in de jeugdzorg extra inspanningen en aandacht van de gemeente. Als laatste punt;
22
De PvdA vindt dat armoede en sociaal isolement met alle mogelijke middelen bestreden moet worden, ook preventief. Zorg voor transparantie in de bestaande regelingen, en zorg ervoor dat mensen op een eenvoudige manier kunnen kennisnemen van die regelingen. Begin tijdig met cursussen en voorlichting op het gebied van budgetteren. En voorkom taal- en leesachterstand bij jeugdigen. Dank u wel voorzitter. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel heer Boen. Dan gaan we naar GBS, de heer Bieze." E. Bieze (Gemeenteraad): "Ja, dank u wel voorzitter. Afgelopen vrijdag hebben we als Gemeentebelangen Stadskanaal met elkaar overleg gevoerd, wat we tijdens dit fractiebrede overleg naar voren zouden willen gaan brengen. En daar is het volgende uitgekomen. We leven in een turbulente tijd waarin er wereldwijd zowel op economisch als op maatschappelijk gebied grote veranderingen plaatsvinden. Die wijzigingen raken natuurlijk ook ons land en daarmee ook onze gemeente. We hebben een aantal crisisachtige jaren, noem ik ze maar, achter de rug waarvan de gevolgen tot op de dag van vandaag merkbaar zijn. Door deze crisis moest er fors worden bezuinigd, kwamen en komen voorzieningen onder druk te staan en loopt de werkeloosheid nog steeds op. Gelukkig zijn de eerste lichtpunten van economisch herstel merkbaar. Wij hopen dan ook dat dit herstel zich versterkt zal gaan doorzetten en van structurele aard zal zijn. Als we naar onze gemeente kijken dan hebben we het de afgelopen vier jaar fors voor de kiezen gekregen. Om de gemeente Stadskanaal sterk en veerkrachtig te kunnen houden hebben we twee bezuinigingsrondes moeten doorvoeren en hebben we lasten moeten verhogen. Dat heeft bijna alle burgers en organisaties geraakt. Dit alles deden we met een vier partijen coalitie. Een coalitie die tijdens deze moeilijke periode vanaf de start de koe bij de horens heeft gevat en dit tot het einde blijft doen. Voorzitter de duiding van de verkiezingsuitslag. Zoals bij vorige gemeenteraadsverkiezingen al vaker is gebeurd heeft er ook nu in de gemeente Stadskanaal weer een grote verschuiving plaatsgevonden. Wij willen in de eerste plaats de Socialistische Partij van harte feliciteren met haar grote overwinning. Groeien van 1 naar 5 zetels is voorwaar een prestatie van formaat. Ik moet er wel bijzeggen dat ze niet het record hebben want dat heeft Gemeente Belangen zoals u weer, dus die houden we nog even. In de tweede plaats feliciteren wij de ChristenUnie. Een partij die een zeer stabiele factor binnen de Kanaalster politiek blijkt te zijn en zelfs fors meer stemmen kreeg dan in 2010. En de heer Van Beek zei het al; het was helaas echter niet genoeg om de 5e zetel binnen te slepen. Met 4 zetels in de nieuwe raad heeft de PvdA er 3 minder dan voorheen en is daarmee de grote verliezer van deze verkiezingen. Ook de VVD verloor 1 zetel en heeft nu nog 1 zetel over en D’66 behield haar ene zetel ook. En wederom hebben we moeten constateren dat
23
het draagvlak voor GroenLinks binnen de gemeente Stadskanaal nog steeds niet heeft geresulteerd in een zetel. En dan wijzelf, voorzitter. Met alle politieke turbulentie om ons heen zijn wij als lokale partij zeer tevreden over onze winst en daardoor natuurlijk ook met onze stijging van 2 naar 3 zetels. Met zijn allen discussiëren we natuurlijk over de oorzaken van winst en verlies. Ieder heeft daar zo zijn en haar eigen mening over en dat hoort ook zo. Over 4 jaar zullen we de resultaten daarvan wel weer gaan zien. Vraag is natuurlijk of er dan nog een gemeente Stadskanaal bestaat of dat we in een groter gemeentelijk verband zullen gaan stemmen. Voorzitter dan onze speerpunten. Volgens ons is één van de belangrijkste speerpunten de implementatie van de 3 decentralisaties. Er komen grote uitdagingen op de gemeenten af en ook dus op de gemeente Stadskanaal. Per 1 januari 2015 hevelt het Rijk namelijk taken over. Budgeten worden daarbij natuurlijk ook overgeheveld maar gaan gepaard met forse kortingen. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de begeleiding, ondersteuning en verzorging van mensen hetgeen nu uit de AWBZ wordt gefinancierd. Dit alles gaat over naar de WMO, de uitvoering van de Participatiewet, voorheen WWB, Wajong en de WSW, en een groot deel van de jeugdzorg namelijk de provinciale jeugdzorg, de jeugdbescherming en jeugdreclassering, de Jeugd-GGZ evenals de zorg voor licht verstandelijk beperkte jeugd. De voorbereidingen voor deze mega operatie zijn in volle gang. Zowel landelijk als gemeentelijk is er nog volop discussie gaande. Zelfs geluiden van uitstel worden gehoord. Het eindbeeld is dus nog niet echt duidelijk. Gemeentebelangen wil dat implementatie en uitvoering van deze belangrijke decentralisaties op efficiënte en effectieve wijze plaatsvindt. Daarbij dienen de belangen van diegenen die echt hulp nodig hebben te allen tijde te worden gewaarborgd. De behartiging van de belangen van patiënten en familie van patiënten vinden wij van groot belang. Wat wij ook belangrijk vinden en dat is ons tweede punt voorzitter, is de gemeentelijke herindeling. Gemeentebelangen Stadskanaal is voorstander van een grootschalige herindeling binnen de provincie Groningen. En zoals uitgesproken in de raad gaat onze voorkeur uit naar een nieuwe gemeente in ons mooie Veenkoloniale gebied. Die nieuwe gemeente zou dan de huidige gemeenten Vlagtwedde, Bellingwedde, Veendam en Stadskanaal moeten omvatten. En ik vergeet Pekela, kijk ik heb ook nog een secondant. Pekela hoort er ook bij, zelfs Oude Pekela. Volgens ons een stevige en sterke gemeente met rond de 85.000 inwoners. Volgens ons moet een belangrijk aandachtspunt zijn dat de afstand tot de inwoners niet groter wordt en dat er gestreefd moet worden om te kijken of die zelfs kleiner kan worden. Om dit te kunnen realiseren moet er nog wel het één en ander gebeuren. Wij gaan er van uit dat het proces van schaalvergroting voortvarend zal worden voortgezet en dat we uiterlijk op 1 januari 2018 tot de instelling van een nieuwe gemeente kunnen overgaan. Speerpunt 3 voorzitter; arbeidsmarkt, werkgelegenheid en armoede. De afgelopen periode is de werkeloosheid in onze regio en ook bij ons fors gestegen. Ook het aantal inwoners dat met
24
armoede en schulden te maken kreeg is toegenomen. De oorzaken zijn divers. Bedrijven gaan failliet, banen worden weg gereorganiseerd, er komt te weinig nieuwe bedrijvigheid naar onze regio. Door vermindering van rijksbudgetten zien we een groot verlies van banen in bijvoorbeeld de zorg. Dat alles vergt van alle partijen en dus ook van de gemeente de komende jaren een forse inspanning. We zullen werkgelegenheid in onze regio en onze gemeente moeten proberen te behouden en zelfs uit te breiden. We moeten op zoek naar nieuwe bedrijvigheid en ook naar hoogwaardige werkgelegenheid. Werk is namelijk één van de beste garanties om mensen een zelfstandig inkomen te bieden, ontwikkelingsmogelijkheden te geven en zelfstandig keuzes te kunnen laten maken. Daarnaast zullen ook de werkgevers in onze gemeente niet moeten worden vergeten. Het Refaja gaat een fusie aan. We zullen ons sterk moeten blijven maken dat het voor onze gemeente behouden blijft. Niet alleen in het kader van de zorg ten behoeve van onze inwoners en die in onze regio, maar ook als werkgever van hoogwaardige arbeid. Op ons industrieterrein zijn werkgevers gevestigd die het verdienen dat wij als gemeente daar waar mogelijk blijven faciliteren en ondersteunen. Voorzitter de toenemende armoede zullen we moeten bestrijden door mensen die hulp te bieden die nodig is om uit de armoedespiraal te komen. Dat kunnen wij als gemeente niet alleen. Daarvoor is ook de hulp van bedrijven en organisaties nodig. We zien dat daarvoor al goede initiatieven tussen de verschillende partijen plaatsvinden. Dat zullen we de komende periode moeten uitbreiden en versterken. Speerpunt 4 voorzitter; wij hebben het behoedzaam financieel beleid genoemd. Dat is eens een keer een ander woord dan solide etc. Financieel blijven er, en de anderen zeggen dat ook, donkere wolken boven de gemeentelijke financiën hangen. Financiële onduidelijkheid rond de 3 decentralisaties, de tekorten op de sociale werkvoorziening maken het er niet gemakkelijker op. Zoals wij dat binnen de gemeente Stadskanaal al lange tijd gewend zijn zullen we behoedzaam met onze financiële mogelijkheden om moeten gaan. Daarbij moeten we daar waar mogelijk, volgens ons, wel blijven investeren en eventueel nieuwe ideeën blijven honoreren. Lastenverzwaringen voor onze inwoners dienen zoveel mogelijk te worden beperkt. Laten we dus onze positie als de gemeente binnen de provincie Groningen met de laagte lastendruk vooral handhaven. Als laatste punt voorzitter hebben we jongeren en ouderen genoemd. Jongeren hebben de toekomst. Ook in Stadskanaal. Het doel moet zijn om zoveel mogelijk jongeren voor onze regio en onze gemeente te behouden. Dat is mogelijk door ze goed en doorlopend onderwijs aan te bieden. Wij vinden het nog steeds jammer dat we na onderzoek hebben moeten constateren dat er geen HBO opleidingen in Stadskanaal kunnen worden gerealiseerd. Laten we hier goed de vinger aan de pols blijven houden en blijven kijken naar mogelijkheden. Na hun schooltijd zou het natuurlijk mooi zijn als alle jongeren werk op hun niveau zouden kunnen vinden in onze regio en in onze gemeente. Dat is nu niet het geval waardoor veel jongeren wegtrekken. We vragen blijvende
25
aandacht om deze beweging om te kunnen keren. In het verlengde hiervan is het essentieel dat we de bereikbaarheid goed in het oog houden. Wij zetten in op het doortrekken van de treinverbinding van Veendam naar Stadskanaal, ook als één van de middelen om studerende jongeren aan ons te kunnen blijven binden. Ouderen verdienen onze ondersteuning. Onze bevolking vergrijst in hoog tempo. Dit vraagt om goede voorzieningen, zorg op alle niveaus en vooral dichtbij en goed bereikbaar. De inzet van mantelzorg is prima, maar laten we niet vergeten dat inwoners die zorg moeten kunnen krijgen die nodig is en waar zij aanspraak op kunnen maken. Uiteraard is een goede, regelmatige monitoring noodzakelijk. Bijstelling van de zorgbehoefte, zowel naar meer als naar minder zorg kan hieruit voortvloeien. Zelfstandig waar het kan, ondersteuning en zorg waar het moet. Dat was de eerste termijn voorzitter. Dank u." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel heer Bieze. Dan gaan we naar de heer Nijenbanning van de VVD. Aan u het woord." E. Nijenbanning (VVD): "Ja, dank u wel voorzitter. De verkiezingsuitslag van 19 maart liet aan duidelijkheid volgens ons niets te wensen over. De SP als grote winnaar in het huidige college, de huidige coalitie samenstelling als verliezer. En naar onze mening zou het dan ook het CDA gesierd hebben als zij samen met de SP de informatie ter hand zou hebben genomen, maar goed we hebben vrijdag anders besloten. Ik zal vanavond proberen een aantal punten naar voren te brengen die volgens de VVD in de komende collegeperiode extra aandacht behoeven. Als eerste wil ik graag de bereikbaarheid in onze gemeente noemen. Voor De vitaliteit van Stadskanaal is bereikbaarheid van groot belang. Werkgelegenheid. Het kunnen ontplooien van economische Initiatieven komen pas goed van de grond als wij beschikken over een goede infrastructuur en vervoersmogelijkheden. Dit zijn basisvoorwaarden voor een vitaal Stadskanaal. Wij verstaan hieronder, in eerste instantie de spoorverbinding met Veendam en Groningen en later in de toekomst met Bremen. Dit behoeft denk ik geen verdere toelichting, daar is de aanloop naar de verkiezingen is er voldoende over gezegd. Van belang hierbij is dat het college een actieve rol hierin opneemt voor de realisatie van de spoorlijn. Stap 2 zal moeten zijn de verbinding naar Emmen. Het college moet zich daarom maximaal inspannen voor een positief besluit in de Provinciale Staten. Daarnaast is de verdubbeling van de N33 en de verdubbeling van de N366 tot Pekela van groot belang. Dit verhoogt ook de infra de bereikbaarheid van de gemeente. Naast de bestaande spoor- en wegverbindingen verdient ook het openbaar vervoer aandacht. Het mag niet zo zijn dat door het aanleggen van een spoorverbinding het openbaar vervoer ondersneeuwt, de buitengebieden moeten goed toegankelijk blijven en moeten goed verbonden blijven met de kern Stadskanaal. Een tweede aandachtspunt, een aandachtsveld, wat ik zou willen noemen is de Sociale agenda. De 3 d's vormen voor de gemeente een forse uitdaging. En
26
laten we ons hierbij niet verliezen in geluiden dat het allemaal zo moeilijk is en voortdurend te kijken naar alles wat niet kan. Qua niveau zullen we inderdaad op een aantal terreinen waarschijnlijk een stapje terug moeten doen, maar laten we proberen met een positieve houding deze stap terug zo klein mogelijk te maken voor de jeugd, voor de mensen die het echt nodig hebben. Dat betekent dat het college actief, maar ook de raad, actief op zoek moet naar werkgelegenheid. Met de ondernemers, met en over de grenzen heen. Het college dient als het ware als ondernemer tussen de ondernemers te gaan staan, met durf, lef en creativiteit. Daarnaast moeten we er voor zorgen dat we de uitvoering zoveel als mogelijk aan de markt laten, dit is noodzakelijk omdat de gemeentelijke organisatie niet die specifieke kennis in huis heeft maar ook omdat het in de markt waarschijnlijk beter en goedkoper georganiseerd kan worden. De gemeente dient hierbij de regierol sterk op te pakken, dus kaderstelling en beleidsformulering en vervolgens uitbesteden door aanbesteding. Belangrijk is hierbij dat we samen werken met onze beoogde gemeentelijke partners, het mag niet zo zijn dat onze cliënten over 4 jaar met grote wijzigingen worden geconfronteerd. Wat ons betreft gaan de gemeentelijke uitvoeringsorganisaties nauw samen werken als ware het één organisatie. En worden uitvoeringsregelingen en verordening één op één op elkaar afgestemd. Het volgende punt wat ik wil noemen is het voorzieningenniveau van onze gemeente. De gemeente beschikt over een goed voorzieningen niveau en het is van groot belang voor de leefbaarheid dat we dit in stand houden. Wij mogen onze ogen echter niet sluiten voor demografische ontwikkelingen, de krimp en vergrijzing. We zullen ons hierop moeten voorbereiden. Er zal een verschuiving plaatsvinden in de vraag, van jeugd naar senioren, we zullen ons voorzieningenaanbod hierop moeten afstemmen. Om een en ander financieel rond te breien zullen we inventiever moeten worden in het uitoefenen van onze beheerstaken. Meer en meer zullen we moeten overdragen aan het particulier initiatief om de kosten binnen de perken te houden. De gemeentelijke herindeling. De koers is duidelijk, het wachten is op het besluit van Binnenlandse Zaken. Zodra dit besluit is genomen zullen we in een hoog tempo de samenwerking en afstemming op de verschillende beleidsterreinen moeten opstarten. Bij de 3 d's moeten we gezamenlijk vorm geven aan de uitvoering van het Rijksbeleid en de inkoop van diensten. Als het aan de VVD ligt wordt er direct na het definitieve herindelingsbesluit een start gemaakt met een projectcollege, bestaande uit 5 wethouders van de deelnemende gemeenten. Dit college dat zou als voornaamste opdracht de voorbereiding van de nieuwe gemeente op alle beleidsterreinen door in de komende collegeperiode een groot aantal zaken gezamenlijk op te pakken en uit te voeren. Dat is nu met een investering in de toekomst. Ik zou graag af willen sluiten met het financieel beleid. De VVD zou de VVD niet zijn als dit niet een van de speerpunten zou zijn. Ook landelijk oogsten we hier veel succes mee, getuige het verloop van het begrotingstekort en de economische groei. Voor ons is het van belang dat de besluiten
27
genomen in ombuigingsplan 2014-2017 gerespecteerd worden, dit betekend dus o.a. een college van 3 fte. Daarnaast is de VVD van mening dat de implementatie en uitvoering van de decentralisatie uitgevoerd moet worden binnen het door het Rijk beschikbaar gesteld budget, met andere woorden; er mogen geen algemene middelen hiervoor worden ingezet. Ook hiertoe dienen met de partnergemeenten afspraken gemaakt te worden om pot verteren te voorkomen, ook hier zou het eerder genoemde projectcollege een rol kunnen spelen. Namelijk met wederzijds toezicht. Dat was mijn bijdrage voorzitter. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel heer Nijenbanning. Dan gaan wij ten slotte naar de heer Pals van D'66. Heer Pals aan u het woord." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Beste nieuwe raadsleden. Ja, ik heb geleerd je moet heel dicht in de microfoon, vandaar. Als eerste een iedereen of ieder gefeliciteerd met de toch nog onverwacht redelijk hoge opkomst tijdens de verkiezingen. Alhoewel iets meer dan 50% opkomst aan de andere kant ook niet erg goed is. We spreken hier dus maar namens iets meer dan de helft van alle kiezers en dat moeten we onszelf aanrekenen. Ieder van ons past dus enige bescheidenheid. Zeker de partijen die zetels hebben verloren. Hun maatschappelijk draagvlak is immers kleiner geworden. Een betere communicatie, ook in onze vergaderingen, kan hieraan een waardevolle bijdrage leveren. Ik sluit mijn betoog daar straks dan ook mee af. Bovenal de SP gefeliciteerd met de zeer grote groei en Gemeentebelangen natuurlijk ook van harte met de zetelwinst. Ons is ook gevraagd om een interpretatie van de verkiezingsuitslag te geven, wij zullen dit dan ook kort doen. De kiezer heeft gesproken en de SP is de grote winnaar geworden, een grote verantwoordelijkheid ligt nu dan ook bij de SP. Waar winnaars zijn, zijn ook verliezers, de PvdA heeft fors verloren en is in 8 jaar tijd van 10 naar 4 zetels terug gegaan. Dit verlies zal deels gekoppeld zijn aan de landelijke trend, maar wij vinden het te gemakkelijk om hier alles op af te schuiven. Ook voor de verliezers heeft de kiezer hier in Stadskanaal gesproken. Kortom de partijen met zetelverlies moeten nu op een geheel eigen wijze hun verantwoordelijkheid nemen. Gemeentebelangen heeft er een zetel bij en heeft de afgelopen 4 jaar aan de kiezers laten zien met de college verantwoordelijkheid om te kunnen gaan. Onze complimenten hiervoor en wij zien geen enkele belemmering voor Gemeentebelangen om wederom het college in te gaan. Het CDA en de VVD hebben een zetel verloren en ook hun kiezers dus niet allemaal vastgehouden. Ze zullen vooral bij zichzelf ten rade moeten gaan hoe ze deze kiezers weer voor zich kunnen winnen. De ChristenUnie heeft laten zien een zeer stabiele partij te zijn en is dicht bij de 5 zetels gekomen, waar onze hartelijke felicitaties daarvoor. En wij, D66 zijn zeer tevreden. Van 1 zeer minieme zetel naar één hele ruime
28
zetel! De verantwoordelijkheid die bij die partij hoort zullen wij dan ook zeker niet uit de weg gaan. Met de grote verschuiving, die heeft plaatsgevonden, zien wij geen enkele mogelijkheid meer voor het zogenaamde monsterverbond van de afgelopen jaren om hiermee verder te gaan. Sterker nog, we raden dit af. Er zal met deze uitslag dus hard gewerkt moeten worden aan een andere coalitie, de kiezer heeft tenslotte gesproken! " E. Bieze (Gemeenteraad): "voorzitter" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Bieze van GemeenteBelangen." E. Bieze (Gemeenteraad): "De heer Pals gebruikt zware woorden en dat doet hij regelmatig, hij heeft het over het monsterverbond van 4 partijen. Ik wil graag wel eens van hem willen weten wat hij daar nu in feite onder verstaat. Want ik ben van mening dat dit college de afgelopen jaren, en dat zegt hij in feite ook zelf, goed werk heeft verricht. Dus ja ik vind dat de heer Pals eens een keer moet stoppen met het woord “Monsterverbond”. Dank u." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "de heer Pals." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Voorzitter ik stop uiteraard nooit met het woord “Monsterverbond” want als de heer Bieze naar 4 jaar in het Monsterverbond, ik benadruk dan het verbond nog maar even, heeft gezeten en nog niet weet wat dat heeft betekend dat als je 4 in de oppositie en 19 in de coalitie, dan heeft hij bitter weinig geleerd in de afgelopen 4 jaren." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Gaat u verder." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "goed" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Gaat u verder, ja." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Ook willen wij uitspreken dat wij ons niet kunnen vinden in de keuze van de informateur. Los van persoonlijke kwaliteiten van deze persoon, hadden we graag een informateur gezien met een frisse blik van buiten en niet een demissionair wethouder van onze gemeente. Er is ons ook gevraagd speerpunten te noemen voor het aanstaande bestuursprogramma. De belangrijkste speerpunten die D66 heeft zijn; Als je internationaal durft te denken is Stadskanaal juist geen
29
periferie. Een college dat het land en het buitenland ingaat om te laten zien wat voor prachtige gemeente met mogelijkheden wij hebben is nodig. Een van de grootste prioriteiten moet het aantrekken zijn van bedrijvigheid en werkgelegenheid. Hier kunnen wethouders en burgemeester een zeer grote rol in nemen. We verbinden dat dan ook hier met meer pro actief in gehandeld moet worden. Bouw voort op wat er is als basis hier. De economie lijkt zich te gaan herstellen en ook Stadskanaal moet hiervan profiteren. Meer meetinstrumenten in de Raad. De Gemeenteraad is tenslotte het hoogste bestuursorgaan in het duale systeem in een gemeente. In Stadskanaal vinden wij dat de raad meer mogelijkheid moet krijgen om de controlerende rol uit te voeren. Het herinvoeren van bijvoorbeeld de rekenkamer is voor ons hier een topprioriteit. De stationslocatie is voor ons een zeer belangrijk punt. Wij vinden dat hier zorgvuldig onderzoek naar gedaan moet worden en ook vooral de burgers betrokken moeten zijn. Zoals het CDA daar in de afgelopen periode mee is omgegaan, zonder degelijk onderzoek voor 1 locatie te kiezen, is voor ons absoluut geen optie. De communicatie met de burgers kan een verbeteringsslag gebruiken. Juist met de toenemende verantwoordelijkheden voor de gemeente, wordt communicatie steeds belangrijker. Wij denken dat de gemeente bijvoorbeeld veel meer gebruik moet maken van de moderne communicatiemiddelen en sociaal media kan maken. Ook moet de burger juist om feedback aan de gemeente gevraagd worden in plaats van af te wachten tot de burger met een klacht naar de gemeente komt. En tot slot; Een gemeentebestuurder heeft een verantwoordelijkheid en is daarom concreet aanspreekbaar. D’66 is een voorstander van een andere wijze van opzet en schrijven van het programma. Tot nu toe was dit een zeer abstract stuk waarin te weinig concrete zaken en te behalen resultaten werden benoemd. De huidige voorzet hiertoe is weinig anders. Voor een bestuurder, maar ook zeker de burgers, biedt dit naar onze mening te weinig houvast voor de stevige koers waarin onze gemeente, juist in deze tijd, behoefte aan heeft. We pleiten voor een programma waarin de doelstellingen helder zijn uitgewerkt in concrete resultaten. Dat kan meer SMART. Voor het eerste jaar is dit hard, voor jaar 2 een raming en voor jaar 3 en 4 indicatief. Op deze wijze is voor iedereen veel beter zichtbaar waar we mee bezig zijn. Het is onze dure verantwoordelijkheid om burgers te boeien en zo de betrokkenheid te stimuleren. En dat is wat anders dan één keer per vier jaar. Namens D’66." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel heer Pals. Het is 20.45 uur, ik stel voor dat wij een kwartier schorsen en om 21.00 uur verder gaan met de tweede termijn. Akkoord?" schorsing (): "" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dames en heren wij gaan door met de tweede termijn en u hebt gehoord wat er allemaal
30
ingebracht is als speerpunten, u hebt ook gehoord hoe fracties hebben gereageerd op de uitslag van de verkiezingen en dan is nu de mogelijkheid om aan te geven hoe u denkt over een toekomstige samenstelling van een college in onze gemeente. En ik houd de volgorde aan die wij zopas ook hebben gebruikt en ik geef graag als eerste het woord aan de heer Plieger van het CDA. Heer Plieger." R. Plieger (CDA): "Dank u wel voorzitter. Ja, er is aan ons gevraagd om een voorkeur aan te geven voor de samenstelling van het college. Wij hebben de speerpunten van de partijen gehoord, we hebben bij de SP geconstateerd dat hun speerpunten als het gaat om de zorg, ja die ons allen aan het hart gaat, en waar wij ook allemaal ons sterk willen maken in deze gemeente, ook de SP en ook denk ik heel veel andere politieke partijen hier, ik denk zelfs allemaal, maar ieder misschien wel op zijn eigen wijze. Wij hebben daar geconstateerd dat die zorg als het gaat om het solide beleid wat wij tegelijkertijd willen voeren dat daar een bepaald spanningsveld ontstaat. En dat dan eerst reserves op moeten vervolgens mogelijkerwijze de WOZ aangepakt en dan nog andere potjes. Ja, wij constateren daar een bepaald spanningsveld waarvan wij zeggen van dat staat een beetje haaks op het solide en ook sociale beleid wat wij in de afgelopen jaren hebben gevoerd dat wij denk ik ook aan het oog voor de zwakkere niet hebben vergeten. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema ga uw gang." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Mag ik er op reageren. Wij hebben niet gezegd van eerst het spaarpotje maar eens leeg maken, wij hebben gezegd van we moeten eerst kijken van waar de mogelijkheden zitten. Als dan blijkt dat mensen in de kou komen te staan, dan gaan we ze helpen. Dat hebben wij gezegd." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Goed. De heer Plieger." R. Plieger (CDA): "Ik meen toch dat u ook verwoord heeft als het gaat om het woord algemene reserve dat wij daar, dat u daaruit wilt putten, ik heb u horen zeggen het eventueel verhogen van de WOZ en dat u daarin heel ver gaat ja dat, dan delen wij denk ik elkaars mening niet. " E. Idema (fractievoorzitter - SP): "voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "U noemt nu weer de WOZ, wij hebben gezegd bij zorg en bij jeugdzorg, met name ook jeugdzorg,
31
hebben we gezegd van we proberen het op te lossen met het geld wat we krijgen, als dat niet lukt dan laten we niemand in de kou staan. Daarna werd er gevraagd van; waar gaan jullie dat allemaal van betalen. Wij kunnen nu alles wel op tafel leggen waar we dat van gaan betalen, ik denk dat geen enkele partij dit op dit moment weet waar ze het van gaan betalen. Dus in die zin zeggen wij gewoon van; wij willen proberen ok het te doen met het geld wat we krijgen en als het niet lukt dan zorgen we voor die mensen, dat hebben wij gezegd. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Plieger." R. Plieger (CDA): "Goed, u wilt het proberen en wij vinden het leidend dat het bedrag of het budget wat van het rijk komt daarvoor gebruikt wordt. Dan had ik ten aanzien van de speerpunten van de anderen zo aanhoor of wij zo aanhoren dan zeggen we ja het CDA die achten sociaal, stabiel en sterk gemeentebestuur van groot belang en dat mede in het licht van ook door vele andere partijen genoemde speerpunten in het kader van de decentralisaties die op ons af komen, de herindeling en ook het door de raad vastgestelde tweede ombuigingsplan. In de afgelopen 4 jaren hebben wij een stabiel college gehad, dat een heldere koers heeft gevaren met een zichtbaar gemeentelijk sociaal beleid. De samenwerking tussen de 4 coalitie partijen is constructief geweest en heeft resultaten opgeleverd. Voorzitter als het gaat om de voorkeur van het CDA, de voorkeur van de CDA fractie gaat uit naar een coalitie bestaande uit de partijen; CDA, CU, PvdA en GBS. Een coalitie met ook voor de huidige raadsperiode inderdaad een ruime meerderheid in de raad. Dit was onze inbreng voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel. Dan ga ik naar de heer Idema van de SP." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Dat ben ik nog niet gewend dat ik tweede aan de beurt ben." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "oh, dat komt wel." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Dat komt vanzelf, dat hoop ik ook ja. Nou wij hoeven het ook niet zo lang te maken. Wij sluiten geen enkele partij uit. We hebben meerdere punten gehoord waar we ons in kunnen vinden, op enkele nuances na, dus voor ons is het duidelijk, het is met of zonder de SP en dan als het laatste dan gaan we op dezelfde voet verder en wij hebben een voorkeur om samen te gaan met CDA omdat die de grootste is, CU omdat die dichtbij ons staat qua gedachte, GBS omdat die gewonnen heeft en met de SP. Dank u wel." J. Bessembinders (Gemeenteraad):
32
"Ok, dank u wel heer Idema. Dan ga ik naar de heer Van Beek van de CU. De heer Van Beek." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Ja, dank u wel voorzitter. Voorkeurssamenstelling. Met onze speerpunten in het achterhoofd hebben wij een voorkeur voor een breed gedragen coalitie, ook om draagvlak, evenwicht, stabiliteit te garanderen. Drie partijen levert in alle samenstellingen een krappe meerderheid op. Dat zou een keuze kunnen zijn, maar een riskante in onze beleving met het oog op alle ingewikkelde opgaven die de komende jaren op ons af komen. en zeker als er een partij bij betrokken is die minder geworteld is in een stabiele, bestuurlijke cultuur van onze gemeente. De huidige coalitie heeft wat ons betreft goed gefunctioneerd. We delen een hoop zorgen met de SP op het gebied van zorg en armoede, maar wij zien het als onze opdracht om een en ander binnen de financiële kaders op te lossen, geen grepen te doen in reserves of inwoners zwaarder te belasten. Dat de huidige coalitie goed gefunctioneerd heeft dat kon onder andere doordat wij respect hadden voor elkaars specifieke politieke denkbeelden en uitgangspunten. Er is de afgelopen periode stabiel en gedegen bestuurd en de coalitie kan wat ons betreft dan ook worden voortgezet met dezelfde partijen. Wij hopen op een goede samenwerking met alle partijen de komende jaren. Verder rest mij niets meer dan te zeggen dat wij de heer Bessembinders veel wijsheid en zegen toewensen de komende tijd. Dank u wel." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel heer Van Beek. Dan ga ik naar de heer Boen van de PvdA. Heer Boen." F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "Ja, voorzitter ik besef dat we net een schorsing hebben gehad, maar ik zou graag 5 minuten hebben om even te overleggen. Kan dat?" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ik denk dat wij dat gewoon gaan doen. ik kijk even rond en iedereen knikt instemmend of nog niet, maar wij gaan 5 minuten schorsen. " F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "dank u wel." schorsing (): "" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ik bedank de heer Pietersen en de heer Van Beek voor deze interventie. Zodat wij nu weer voltallig zijn en verder kunnen gaan en ik geef het woord aan de heer Boen van de PvdA. Heer Boen." F. Boen (fractievoorzitter - PvdA): "Ja, dank u wel voorzitter. Ik vroeg even om een schorsing, dat heeft natuurlijk ook te maken met
33
de nieuwe rol die onze partij op dit moment speelt in deze raad, dat is een rol waarbij natuurlijk bescheidenheid past, dat op de eerste plaats. Aan de andere kant heeft onze partij ook in het programma aangegeven om bestuursverantwoordelijkheid te willen nemen en gelet op de uitspraken die gedaan zijn door de voorgaande partijen, met name als het gaat om CDA en CU. Dan denk ik dat er voor ons wellicht een plek is in het nieuwe college. De SP spreekt zich daar ook over uit en nou ja dat heeft in ieder geval bij ons ertoe geleid dat ons standpunt op dit moment is dat wij als voorkeur, daarbij niets uitsluitend, een coalitie van CDA, CU, GBS en PvdA zien. Een Monsterverbond, maar dan iets meer aangepast aan de huidige tijd, een tijd van financiële tegenspoed. Dank u wel voorzitter." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel heer Boen, dan ga ik naar de heer Bieze van GBS." E. Bieze (Gemeenteraad): "Ja, dank u wel voorzitter. Ons eerste uitgangspunt is dat wij maximaal 3 fte willen inzetten voor het nieuwe college. Als we kijken naar alles wat er op ons afkomt de komende jaren en iedereen heeft het over decentralisaties, over de herindeling bijvoorbeeld, dan vinden wij dat wij een sterk en stabiel bestuur nodig hebben de komende jaren. En wat ons betreft is dat geen drie partijen college, het moet een 4 partijen college worden. Voorzitter wij zijn wat geschrokken en wij delen wel de zorg van de SP op bepaalde elementen zoals andere partijen dat ook hebben, maar wij zijn wel wat geschrokken van de inbreng van de SP waarin zij spreekt over het halen van geld uit de algemene reserve, het verhogen van de lasten omdat bijvoorbeeld de hulp aan jeugd gewoon door moet gaan. Wij zijn van mening dat we binnen de rijksbudgetten moeten blijven en dat we ons uiterste best daar voor moeten doen. Dit alles overwegend voorzitter komt mijn fractie tot" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema van de SP." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Meneer Bieze, ik heb u ook horen zeggen dat de komst van de 3 decentralisaties mag niemand in de kou komen te staan en wij garanderen dat ook. En wij hebben niet gezegd van wij gaan de pot maar weer leeg halen, wij hebben gezegd van dat we eerste kijken van hoe we uitkomen en we laten niemand in de kou staan, ik herhaal het nog maar eens een keer. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ok, de heer Bieze." E. Bieze (Gemeenteraad): "Ja, voorzitter. Kijk er zit verschil van interpretatie bij de SP zegt men van wij gaan eerst kijken of we binnen de budgeten kunnen blijven en als dat niet lukt dan gaan we creatief boekhouden. En gaan we geld uit bijvoorbeeld de algemene reserve halen."
34
J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Idema." E. Idema (fractievoorzitter - SP): "Ik ben het niet eens met deze interpretatie, creatief boekhouden. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Akkoord. De heer Bieze." E. Bieze (Gemeenteraad): "Voorzitter, dat is dan de mening van de heer Idema. Dan kom ik tot ons voorkeur college, en dat voorkeur college bestaat uit de volgende partijen; dat is het CDA, de CU, de PvdA en wijzelf. Dank u wel." J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel heer Bieze. Dan ga ik naar de heer Nijenbanning van de VVD. Aan u het woord." E. Nijenbanning (VVD): "De voorkeur van de VVD gaat uit naar een college met een, wat kan bogen op de grootst mogelijke draagvlak. We gaan grote ontwikkelingen tegemoet die grote groepen uit onze bevolking gaan raken. Dus vandaar dat wij een breed draagvlak een belangrijke voorwaarde vinden voor een nieuw te vormen college. De VVD is van oudsher een partij die de bestuurlijke verantwoordelijkheid niet uit de weg gaat en zal deze desgevraagd ook aangaan, maar wij realiseren ons dat hoe jammer ook voor onze gemeenschap dat we dit jaar niet vooraan staan. De randvoorwaarde die wij als VVD mee willen geven aan de informateur is toch het besluit om terug te gaan naar 3 fte. Dus een college bestaande uit 3 fte’s. Wij hebben een voorbeeld functie als het gaat om bezuinigen en de tering naar de nering zetten. En kijkend naar het profiel van het samen te stellen college zou dit met name een daadkrachtig en besluitvaardige samenstelling moeten krijgen waarin de plekken worden ingevuld door mensen die over een ondernemers mentaliteit beschikken; creatief, besluitvaardig en ondernemend. De voorkeur ik denk toch vanavond aanhorende dat door mijn buurman het genoemde Monsterverbond, waarschijnlijk als eerste optie voor de VVD ook naar voren zal komen, zij het dat wij op basis van de uitlating van de heer Idema die als er geld tekort komt de WOZ waarde of een greep in de algemene reserve wil doen, ik denk toch dat het goed is om de verkenning met de SP aan te gaan om te kijken of er een breder draagvlak voor een college kan zijn. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ok, dank u wel heer Nijenbanning. Dan ga ik naar de heer Pals van D'66. De heer Pals." K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Ja, dank u voorzitter. Ik was nog even aan het overleggen. Nou ja, het voordeel van als het laatste te zijn is natuurlijk alle partijen aangehoord te hebben. Wat me echt van het hart moet is
35
toch wat we ook in ons betoog hebben gezegd dat we hebben eigenlijk één grote winnaar binnen ons midden en dat is de SP. En de SP is door diverse partijen ook aangevallen, ook door mijzelf, dus dat kan ik ook niet ontkennen. Maar ik vind toch, iedere keer probeert de SP toch weer te pareren van dat die niet begrepen is en dat het toch anders bedoeld is en dat men toch verantwoordelijkheid wil dragen en dat soort dingen. Dus ik hecht er toch echt waarde aan dat de SP meegenomen wordt, in de in ieder geval in de eerste onderhandelingen daarover, en dat de SP zich even beneemt en dat de SP tot zichzelf komt en dat de SP misschien met behulp van onderhandelaars en misschien van hulp van buitenaf een daadwerkelijk standpunt gaat bepalen wat ze nu willen in deze gemeente, hoe ze dat willen en hoe dat afgekaderd kan worden binnen deze gemeente. Want u heeft ook gezegd, en daar is iedereen het over eens, het sociale draagvlak bindt ons allemaal, we zijn allemaal voor of we willen de zwakkeren willen we beschermen, we willen allemaal werk en nogmaals uw verkiezingsuitslag van 5 stemmen zou echt betekenen, of 5 zetels, zou echt een omwenteling betekenen binnen onze gemeente. En u vertegenwoordigd een aantal mensen, uw kiezers in onze gemeente, waar we echt zorg en aandacht voor nodig hebben en ik denk dat u de enige partij bent inmiddels die mensen begrijpt die die mensen aanspreekt en die met die mensen echt verder kan. Dus onze voorkeur is dan ook" J. Bessembinders (Gemeenteraad): "De heer Van Beek van de CU die heeft nu het woord." B. van Beek (fractievoorzitter - ChristenUnie): "Ja, dank u wel. Meneer Pals ik denk dat het wat ver gaat wat u zegt nu op het laatst. Dat de SP de enige partij is die moeilijkheden begrijpt van burgers, ik denk dat dat niet het geval is. Daar wou ik het maar even bij laten. " K. Pals (fractievoorzitter - D66): "Ik heb het niet gezegd over burgers, ik heb erover gezegd van hun kiezers, dat is heel wat anders meneer Van Beek dan over burgers. Dus wij blijven op ons standpunt eigenlijk wat we eigenlijk al in de voorgaande ronde hebben gezegd, dat we toch, de eerste insteek moet zijn dat de SP, GBS en het CDA dat die als eerste de onderhandelingen in gaan. En ik vind ook dat, in die eerste ronde van onderhandelingen, de SP duidelijk transparant en vooral moet aangeven hoe hij wil en komt men er niet uit dat men dan ook eerlijk moet zijn, de SP moet zijn, ik zie het niet zitten en ik trek me terug uit de coalitie onderhandeling en ik ga gewoon in de oppositie, waardoor de weg vrijgemaakt worden voor alle andere opties die hier genoemd zijn. Zover onze bijdrage. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Dank u wel heer Pals. Goed wij hebben vanavond alle fracties gehoord, verkiezingsuitslag interpretatie gehoord, wij hebben speerpunten gehoord, de angst dat er 7x5=35 speerpunten
36
zouden ontstaan dat is waarachtig niet gebeurd. Want als je zo het speelveld overziet dan is er veel eenstemmigheid als het gaat om de speerpunten. Ik noem er even 5 zonder bepaalde dingen tekort te willen doen. Maar werkgelegenheid, decentralisaties, herindeling, voorzieningen en financieel beleid dat zijn toch wel de vijf die er echt uitspringen. En onder voorzieningen mag u meer scharen en onder decentralisaties mag u uiteraard ook armoede rekenen, maar dat zijn wel de 5 hoofdpunten die wij vanavond hebben gehoord. Ik vind het prima dat ook in de tweede termijn de verschillende fracties heel duidelijk geweest zijn als het gaat om hun voorkeur voor een te vormen coalitie. Als het gaat om het vervolg dan stel ik mij voor dat ik toch de komende dagen met alle fracties individueel ga praten en ik stel voor dat ik dat doe met maximaal twee personen per fractie. En ik wil dat graag doen op donderdagmiddag, donderdagavond en aanstaande vrijdag. En ik maak het maar heel praktisch. Gea de Jonge die zit daar achter in de zaal en als u daar straks langs loopt als woordvoerder geef dan even aan welk tijdstip u het beste past. Dus wij mij betreft donderdagmiddag of donderdagavond of vrijdag de hele dag. U kiest maar. Ik stel me voor dat we dat een uur per fractie doen dan kunnen we heel wat langs en dan kunnen we denk ik toch een verdiepingsslag maken nog op vanavond als het gaat om de coalitie vorming en als het gaat om de speerpunten. Uiteraard zullen we daarna, zal ik de balans moeten opmaken van hoe nu verder. Maar daar ga ik op dit moment niet op vooruit lopen, ik denk we doen het in die volgorde en dan hoort u uiteraard van mij opnieuw. Wat vindt u hier van? Dat vindt iedereen prima als ik zo rond kijk. Dat doet mij deugt. En dan loopt u straks even bij Gea langs, dan hebben we het helemaal geregeld. Goed dan, ik dank u voor uw inbreng van deze avond. Ik denk ook een goede discussie af en toe en goed dat u op deze manier dit openbaar debat met elkaar hebt willen aangaan. " J. Bessembinders (Gemeenteraad): "Ik sluit deze bijeenkomst, maar ik krijg van de griffier de opdracht dat u allemaal moet blijven want u gaat nog met uw i-pad spelen begreep ik. Veel succes daarbij. Dank u wel."
37