Meerwaarde voor onderwijs De Pijlers en de Plus van FLOT
De vijf Pijlers: Cruciale factoren voor goed leraarschap Wat maakt een leraar tot een goede leraar? Het antwoord op deze vraag is niet objectief vast te stellen, maar wordt sterk bepaald door de perceptie van degene die het antwoord geeft. We kunnen het woord “goed” dus niet gebruiken zonder het betekenis te geven. Bij Fontys Lerarenopleiding Tilburg beschouwen we vijf pijlers als cruciale factoren voor goed leraarschap:
Een sterke theoretische basis De bij FLOT opgeleide leraar heeft een gedegen theoretisch fundament ontwikkeld. Hij heeft kennis van de concepten die relevant zijn binnen de beroepscontext en kan deze in sterk uiteenlopende praktijksituaties hanteren.
Oog voor elke leerling De bij FLOT opgeleide leraar heeft oog voor de eigenheid van elke leerling en zoekt naar mogelijkheden om de leerling zo goed mogelijk te begeleiden. Hij beschikt over een breed didactisch palet, zodat hij kan omgaan met de verschillen in onderwijsbehoeften van leerlingen.
Een kritisch-reflectieve & onderzoekende houding De bij FLOT opgeleide leraar ontwikkelt een kritisch-reflectieve houding ten opzichte van zowel het eigen handelen als de context waarin hij zich bevindt. Hij gebruikt onderzoek als professionele leerstrategie om zijn leren zelfstandig vorm te geven en zijn handelen systematisch te verbeteren.
Een initiatiefrijke professional De bij FLOT opgeleide leraar is ondernemend. Hij zoekt actief samenwerking zowel binnen als buiten de school, met als doel zijn werk op een zo hoog mogelijk niveau vorm en inhoud te geven. Hij neemt verantwoordelijkheid, is transparant en aanspreekbaar; voor leerlingen, ouders en collega’s.
De praktijk is uitgangspunt van het leren De bij FLOT opgeleide leraar relateert zijn leren altijd aan de praktijk. Al tijdens de opleiding leert hij relaties te leggen tussen theoretische concepten, praktijksituaties en zijn eigen professionele ontwikkeling. Ook na zijn afstuderen blijft hij lerend werken en zoekt hij naar mogelijkheden om zijn handelen in de praktijk te verbeteren.
De Plus: Meerwaarde voor onderwijs De vijf pijlers gelden als uitgangspunt voor de leraar die bij Fontys Lerarenopleiding Tilburg wordt opgeleid. Daarmee zijn de pijlers ook de leidraad voor de opleidingen. De vijf pijlers vormen samen een plussymbool. Hiermee drukken we niet alleen de toegevoegde waarde van de pijlers uit, maar ook hun onderlinge samenhang.
Vier perspectieven Vier pijlers vertegenwoordigen perspectieven van waaruit we naar onderwijs en leren kijken: Theorie: Een sterke theoretische basis Praktijk: De praktijk is uitgangspunt van het leren Leerling: Oog voor elke leerling Leraar: Een initiatiefrijke professional
De motor van de professionele ontwikkeling De vijfde pijler staat centraal in de plus. De student ontwikkelt een kritisch-reflectieve en onderzoekende houding tijdens zijn opleiding. De kritisch-reflectieve en onderzoekende houding is de motor van de professionele ontwikkeling van de student en - daarna - van de docent. Het stelt de afgestudeerde leraar in staat om ook na zijn studie zijn eigen leren vorm te geven. De kritisch-reflectieve en onderzoekende houding bevat drie componenten die bepalend zijn voor het opleiden van ontwikkelingsgerichte leraren: Een kritische houding vraagt van studenten dat zij vanuit de verschillende, hierboven genoemde, perspectieven naar hun eigen handelen kunnen kijken. Een reflectieve houding betekent dat zij in staat zijn van hun ervaringen te leren. Een onderzoekende houding vraagt van studenten dat zij op een systematische en transparante manier hun handelen in beeld kunnen brengen, verantwoorden én veranderen.
Pedagogisch-didactisch handelen: De basis van het leraarschap De vier perspectieven zijn bepalend voor het pedagogisch-didactisch handelen van een student bij Fontys Lerarenopleiding Tilburg. De ontwikkeling van de bachelorstudent tot beginnend leraar én de voortgezette beroepsontwikkeling van de masterstudent komen tot stand door voortdurend relaties te leggen tussen de vier perspectieven. Hoe verder de student komt in zijn ontwikkelproces, hoe groter de gelaagdheid wordt in de relaties die hij kan leggen. De kritisch-reflectieve en onderzoekende houding is daarbij het belangrijkste ontwikkelinstrument.
Context Onderwijs staat niet op zichzelf. De processen die zich binnen de perspectieven afspelen zijn weliswaar primair voor de ontwikkeling van de professionele identiteit van de leraar in opleiding, maar vinden plaats binnen een context. De context is in ieder geval de samenleving. De buurt waarin een school staat, maatschappelijke ontwikkelingen, instellingen, bedrijven en politieke besluitvorming spelen hierin een rol. Een speciale plaats in de context hebben de ouders van leerlingen. Alhoewel ouders indirect betrokken zijn bij de processen binnen de vier perspectieven zijn ze een belangrijke factor in de context. Voor studenten is bewustzijn van de context, waarbinnen hun bijdrage aan het onderwijs plaatsvindt, van groot belang. Vooral omdat de context op elke school anders is.
Als opleidingscoördinator en stagebegeleider ben ik betrokken bij Opleiden in de School (OidS) op een Academische Opleidingsschool (AOS) in Tilburg en Den Bosch. Hier zie ik de vijf pijlers heel goed werken en tot hun recht komen. Binnen alle opleidingen komen theorie en praktijk samen rondom de persoon die de opleiding volgt. De toevoeging voor FLOT zit wat mij betreft in het centraal stellen van de praktijk en de kritisch-reflectieve en onderzoekende houding, die we van studenten verwachten. Bij het Opleiden in de School vragen we studenten uit te gaan van de praktijk en koppelen we hun praktijkervaringen daarna pas aan theorie. Dat kan alleen als je bereid bent die praktijk kritisch onder de loep te nemen, terwijl je ook op je eigen rol reflecteert. Wat ik binnen het Opleiden in de School zo sterk vind, is dat van lerarenopleiders hetzelfde gevraagd wordt. Juist omdat de praktijk het uitgangspunt is in de opleiding heb je ook als lerarenopleider een kritisch-reflectieve en onderzoekende houding nodig, om samen met studenten de opleiding vorm te geven. Arie Goijaarts Lerarenopleider Omgangskunde ‘De vijf pijlers maken je een goede docent’, zegt FLOT. En dit is waar! Als docenten (in opleiding) moeten wij boven de theorie, die we op het voortgezet onderwijs bieden, staan. Veel lezen, veel leren en meer kennis hebben dan in de boeken staat. Dat krijg je goed mee. Een sterke theoretische basis is het begin. Daarnaast is praktijk ook belangrijk. Want je kunt nog zoveel kennis hebben, voor de klas moet je wel stevig in je schoenen staan. Door de stages die je loopt en de presentaties die je vaak geeft, leer je dat. Bij Fontys ben je geen nummer, de docenten weten wie je bent. Een goed voorbeeld van hoe jij straks ook dat ‘oog voor de leerling’ moet hebben. Wij krijgen hier uitdagingen om ons steeds beter te ontwikkelen, zodat we zelf die goede, initiatiefrijke docent worden! Tamara Patty Student bacheloropleiding Leraar Geschiedenis
LOCATIE Fontys Lerarenopleiding Tilburg Professor Goossenslaan 1-01 Mollergebouw (P1) 5022 DM Tilburg
MEER INFORMATIE www.fontys.nl/flot-pijlers
Telefoon 08850 86128 E-mail
[email protected]
