Onderzoekssamenvatting NCDO, 5 augustus 2011
Meerderheid Nederland niet van plan om geld te geven Nederlander twijfelt of geld voor noodhulp Hoorn van Afrika goed terecht komt In de Hoorn van Afrika vindt momenteel de ergste droogte in 60 jaar plaats, met een ernstige voedselcrisis als gevolg. De VN schat dat er 12,4 miljoen Oost-Afrikanen in levensgevaar zijn en geeft aan dat er 2,5 miljard dollar nodig is hen te helpen. In Nederland hebben de Samenwerkende Hulp Organisaties (SHO) giro 555 opengesteld om geld in te zamelen voor noodhulp aan de Hoorn van Afrika. NCDO, centrum voor mondiaal burgerschap en internationale samenwerking, heeft 1.038 Nederlanders bevraagd of zij op de hoogte zijn van de hongersnood en hoe men staat tegenover de hulpactie. Dit is een representatieve steekproef uit het online StemPunt.nu-panel van Motivaction van de Nederlandse bevolking in de leeftijd van 15 t/m 70 jaar. Motivaction is lid van de MOA en maakt deel uit van de Research Keurmerkgroep In deze samenvatting worden de meest opvallende resultaten gepresenteerd. Merendeel Nederlanders geen geld gestort Vijf op de zes Nederlanders heeft 2,5 weken na openstelling van de nationale geldinzamelingsactie voor de hongersnood in de Hoorn van Afrika (Giro 555) nog geen geld gedoneerd. De belangrijkste reden om niet te doneren is de twijfel of het geld wel goed terecht komt. Nederlanders goed op de hoogte Maar liefst 84% van de respondenten is op de hoogte van de extreme droogte en hongersnood in de Hoorn van Afrika. Ouderen zijn beter op de hoogte dan jongeren (90% t.o.v. 80%). Ditzelfde geldt voor hogeropgeleiden ten opzichte van de lageropgeleiden (94% t.o.v. 75%). Een op de zes Nederlanders heeft gedoneerd De landelijke actie 555 voor de droogte in de Hoorn van Afrika is 11 juli 2011 van start gegaan. Uit de peiling 2,5 week na openstelling van giro 555, blijkt dat 17% van de ondervraagden geld heeft gedoneerd Het aantal ouderen dat doneert is beduidend groter dan het aantal jongeren dat dit doet (30% tegenover 9%). De respondenten met een linkse of confessionele politieke voorkeur (ChristenUnie, Groenlinks, CDA en PVDA) geven het vaakst aan gedoneerd te hebben. PVV-stemmers hebben het minst vaak gedoneerd (10%). Gemiddeld hebben de respondenten €32,50 gedoneerd1; het bedrag dat de respondenten het vaakst doneren is €10. Driekwart van de respondenten die aangeven bij deze crisis geld te geven, heeft dit ook gedaan bij een van de eerdere inzamelingsacties voor de rampen in Haïti en Pakistan. Onder de respondenten die aangeven niet te doneren, gaf 30% aan geld te hebben gegeven bij een van de vorige twee noodhulpacties. Niet-gevers geloven dat geld niet goed terecht komt Van de 83% die aangeeft in de afgelopen maand geen geld gedoneerd te hebben geeft bijna tweederde aan niet van plan te zijn om dit alsnog te doen. De voornaamste reden om niet te doneren is omdat men gelooft dat het geld niet goed terecht komt. Mannen, lageropgeleiden, ouderen en rechtse stemmers noemen deze reden vaker dan gemiddeld. Andere belangrijke
1
Hierbij zijn vier extreem hoge donaties rond de 2000 euro buiten beschouwing gelaten.
redenen zijn dat ‘men het geld nu zelf niet kan missen’, ‘dat noodhulp maar een tijdelijke oplossing is’ en ‘dat er zoveel problemen zijn dat er geen beginnen aan is.’ In onderstaande figuur worden de belangrijkste 5 redenen weergegeven om juist wel te doneren. De twee belangrijkste redenen zijn ‘omdat ik geraakt wordt nu er zoveel mensen (dreigen te) overlijden’ en ‘omdat we hier zelf in overvloed leven en ik dat wil delen met anderen.’ Figuur 1. Top 5 van redenen om wel te doneren
60 50 40 30 20 10 0 Omdat ik Omdat we Omdat ik Omdat ik Omdat mijn geraakt wordt hier zelf in altijd geef bij best wat geld bijdrage helpt nu er zoveel overvloed rampen kan missen mensen leven en ik (dreigen te) dat wil delen overlijden met anderen
Figuur 2. Top 4 van redenen om niet te doneren
Top 4 reden om niet te doneren 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Het geld komt niet goed terecht
Ik kan het geld Omdat noodhulp Er zijn zoveel nu niet missen alleen maar een problemen dat tijdelijke er geen oplossing is beginnen aan is
Vertrouwen in uitvoerders noodhulp De respondenten geven aan dat ze professionele ontwikkelingsorganisaties, gevolgd door internationale organisaties, het meest geschikt achten om de noodhulp te verstrekken. Dit zijn de organisaties die momenteel de hulp ook uitvoeren. Aan de andere kant is twijfel of de hulp wel goed terecht komt de belangrijkste reden is om niet te doneren. Dit is opvallend: de twee bevindingen lijken tegenstrijdig met elkaar. De overheden van de landen zelf staan op de vierde plaats en de overheden van Westerse landen en het bedrijvenleven respectievelijk op de zesde en zevende plaats als meest geschikte verstrekkers van noodhulp. Onderwijs en gezondheidszorg in Nederland belangrijker dan voedselcrisis Om te onderzoeken waar Nederlanders liever 10 miljoen overheidsgeld voor zouden willen gebruiken zijn verschillende keuzes aan de respondenten voorgelegd. Kiest men voor een verdubbeling van het ingezamelde geld voor de hulp aan de Hoorn van Afrika of kiest men ervoor om dat geldbedrag te besteden aan het oplossen van een aantal Nederlandse problemen? Het blijkt dat Nederlanders liever 10 miljoen overheidsgeld besteden aan het verbeteren van de gezondheidszorg (59%) en het Nederlandse onderwijs (53%) dan aan verdubbeling van de hulp aan Oost-Afrika. Alleen deze twee beleidsterreinen vindt men belangrijker dan de voedselcrisis in Afrika. Gaat het om het terugdraaien van bezuinigingen op de cultuursector, defensie of de ambassades, dan kiest een meerderheid van de respondenten (respectievelijk 59%, 62% en 70%) voor het verdubbelen van de hulp aan de Hoorn van Afrika. Ook bij de keuze tussen hulp voor de voedselcrisis en het oplossen van de financiële problemen in Europa, kozen de meeste respondenten (54%) ervoor om de 10 miljoen euro te besteden aan verdubbeling van de hulp. Bij de afweging om het Nederlandse bedrijfsleven met dit bedrag te ondersteunen of de hulp aan de Hoorn van Afrika te verdubbelen, geeft 49% de voorkeur voor de Hoorn van Afrika tegenover 38% voor bedrijfsleven. Steun voor ontwikkelingssamenwerking in algemene zin In het voorgaande ging het over de noodhulp voor de Hoorn van Afrika. Noodhulp richt zich op het snel verlichten van acute nood. Daarnaast bestaat er ook ontwikkelingssamenwerking, dat meer gericht is op de lange termijn waarbij gezocht wordt naar structurele oplossingen voor problemen als armoede in de wereld. In deze peiling is tot slot gevraagd hoe men daar naar kijkt. Het merendeel van de Nederlanders vindt dat Nederland aandacht moet blijven besteden aan ontwikkelingssamenwerking. Op de vraag of Nederland de afspraken omtrent uitgaven aan ontwikkelingssamenwerking moet nakomen (namelijk het besteden van 0,7% van het BNP) antwoordt 37% dat dit onder alle omstandigheden zou moeten gebeuren. Ongeveer een net zo grote groep (36%) vindt dat dit alleen gedaan moet worden onder de voorwaarde dat het economisch goed gaat in Nederland. De respondenten die aangeven geld te geven voor hulp aan de Hoorn van Afrika, steunen vaker dan gemiddeld het nakomen van de afspraken ten aanzien van ontwikkelingssamenwerking. Bron NCDO is het centrum voor mondiaal burgerschap en internationale samenwerking en betrekt mensen in Nederland bij internationale samenwerking door middel van informatie en advies. NCDO laat onderzoek uitvoeren naar de betrokkenheid binnen de Nederlandse samenleving bij internationale samenwerking. Dit is een samenvatting van één van deze onderzoeken. Het volledige onderzoeksrapport en een overzicht van de overige onderzoeken van NCDO staat op www.ncdo.nl/onderzoek.
Bijlage: vragenlijst
ACTUALITEITSPEILING HOORN VAN AFRIKA V1 We willen u aantal vragen stellen over de Hoorn van Afrika. Dit gebied met landen zoals Kenia, Somalië en Ethiopië is de laatste tijd veel in het nieuws. Bent u op de hoogte wat daar gebeurt? < antwoorden random aanbieden, behalve nee> 1 Nee, ik weet niet wat daar op dit moment speelt 2 Ja, namelijk het grote corruptieschandaal van een aantal leiders in die landen 3 Ja, namelijk de piraterij 4 Ja, namelijk extreme droogte en hongersnood 5 Ja, namelijk de uitbraak van het Ebola-virus < VANAF HIER NIET TERUGBLADEREN > In de Hoorn van Afrika is sprake van extreme droogte en hongersnood. Via giro 555 kunnen Nederlanders geld storten, zodat er noodhulp (zoals water en voedsel) gegeven kan worden. V2 Op dit moment is er meer dan 10 miljoen euro ingezameld op giro 555 voor de hongersnood in de Hoorn van Afrika. Stel dat u mag kiezen, zou er 10 miljoen overheidgeld besteed moeten worden om dat ingezamelde bedrag van giro 555 te verdubbelen of kiest u ervoor om dit op een ander terrein in te zetten? We vragen u elke keer een afweging te maken tussen de verdubbeling van de noodhulp ten opzichte van een ander beleidsterrein. Wat doet u liever: 10 miljoenoverheidgeld gebruiken… om het ingezamelde bedrag om de gezondheidszorg in te verdubbelen voor de Nederland te verbeteren hongersnood in Afrika om het ingezamelde bedrag om bezuinigingen in de te verdubbelen voor de cultuursector hier in hongersnood in Afrika Nederland (gedeeltelijk) terug te draaien om het ingezamelde bedrag voor het Nederlandse te verdubbelen voor de onderwijs hongersnood in Afrika om het ingezamelde bedrag voor extra economische te verdubbelen voor de stimulering van het hongersnood in Afrika bedrijfsleven hier in Nederland om het ingezamelde bedrag om de financiele problemen te verdubbelen voor de in Europa op te lossen hongersnood in Afrika om het ingezamelde bedrag Om bezuinigingen op te verdubbelen voor de defensie (gedeeltelijk) terug hongersnood in Afrika te draaien om het ingezamelde bedrag Om bezuinigingen op de
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Weet niet
Weet niet
te verdubbelen voor de hongersnood in Afrika
Nederlandse ambassades (gedeeltelijk) terug te draaien
V3a Heeft u zelf de afgelopen maand geld gedoneerd voor de hongersnood in de Hoorn van Afrika? 1. Nee 2. Ja, namelijk … euro [indien V3a = 1] V3b Was u, voordat u begon aan deze vragenlijst, van plan om nog geld te geven? 1 Nee 2 Ja 3 Weet niet [Indien V3a = 1 en V3b = 1) V4a Waarom geeft u niet? (meerdere antwoorden mogelijk) <meerkeuze, random aanbieden behalve laatste twee> 1 Ik geef niet aan goede doelen 2 Het geld komt niet goed terecht 3 Ik kan het geld nu niet missen 4 Ik vind het niet belangrijk 5 Ik was niet op de hoogte dat dit probleem speelde 6 Omdat de overheden in die landen toegang weigeren tot de hulpverleners 8 Omdat deze regio me niet zo aanspreekt 9 Door de vakantieperiode ben ik nu niet in de stemming hiervoor 10 Omdat noodhulp alleen maar een tijdelijke oplossing is 11 Er zijn zoveel problemen dat er geen beginnen aan is 12 Anders, namelijk…………………………… 13 Weet niet (Indien V3a = 2 of V3b =2) V4b Waarom heeft u geld gegeven of bent u van plan om geld te geven? (meerdere antwoorden mogelijk) <meerkeuze, random aanbieden behalve anders en weet niet> 1 Omdat ik geraakt wordt nu er zoveel mensen (dreigen te) overlijden 2 Omdat ik altijd geef bij rampen 3 Omdat ik me betrokken voel bij deze regio 4 Omdat we hier zelf in overvloed leven en ik dat wil delen met anderen 5 Omdat ik door een bekende werd gevraagd om hiervoor te doneren 6 Omdat ik best wat geld kan missen 7 Omdat mijn bijdrage helpt 8 Anders, namelijk …………………… 9 Weet niet V5 Heeft u geld gegeven bij de vorige 2 grote noodhulpacties, namelijk de actie voor Pakistan en voor Haïti? 1 Nee, aan geen van die acties heb ik geld gedoneerd 2 Ja, aan alletwee 3 Ja, aan één van die acties heb ik geld gedoneerd 4 weet ik niet meer
V6 Geeft u, los van de huidige ramp in de Hoorn van Afrika, geld aan Nederlandse ontwikkelingsorganisaties (zoals Cordaid, ICCO, AIDS Fonds, War Child) en internationale organisaties (zoals UNICEF)? 1. Nee 2. Ja, vast donateurschap aan 1 of meerdere organisaties voor … euro per maand 3. Ja, incidentele giften V7 Welke van de onderstaande organisaties en instellingen zijn volgens u het meest geschikt om de noodhulp, zoals het geven van water en voedsel, te geven? (meerdere antwoorden mogelijk) < meerkeuzevraag, random aanbieden behalve laatste 3 opties> 1 Internationale organisaties (als de Verenigde Naties, de Wereldbank en de Europese Unie) 2 Professionele ontwikkelingsorganisaties (als bijvoorbeeld Artsen zonder grenzen, Oxfam Novib, Rode Kruis) 3 De overheden van de landen zelf, zoals de overheid van Somalië, Ethiopië, Kenia etc. 4 De overheden van westerse landen, zoals de overheid van Nederland, Engeland, Amerika etc. 5 Hulpinitiatieven van particuliere burgers 6 Bedrijfsleven 7 Geen van deze 8 Anders, namelijk ……………… 9 Weet niet/geen mening Noodhulp voor bijvoorbeeld de Hoorn van Afrika richt zich op het snel verlichten van acute nood. Daarnaast bestaat er ook ontwikkelingssamenwerking, dat meer gericht is op de lange termijn waarbij gezocht wordt naar structurele oplossingen voor problemen als armoede in de wereld. V8 In de jaren zeventig hebben de rijke landen (via de Verenigde Naties) afgesproken minstens 0,7 procent van hun BNP (Bruto Nationaal Product) uit te trekken voor ontwikkelingssamenwerking. Vindt u dat Nederland deze afspraken na moet komen? 1 Nee 2 Ja, maar alleen als het hier economisch goed gaat 3 Ja, in alle omstandigheden 4. Weet niet/geen mening V9. Op welke partij heeft u gestemd bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen (van 9 juni 2010)?
− − − − − − − − −
CDA PVDA VVD D66 GroenLinks SP SGP ChristenUnie PVV
− − − − − −
Trots Op Nederland Partij voor de Dieren Andere partij Zeg ik liever niet Geen enkele partij, ik heb niet gestemd Weet niet/geen mening
