Mediaplan als onderdeel van het Leesplan, toegespitst op informatievaardigheden
Binnen de landelijke aanpak van de Bibliotheek
Een mediawijze leerling heeft alle competenties in huis die nodig zijn om actief en bewust mee te kunnen doen in de gemedialiseerde samenleving. (Mediawijzer.net 2012)
op school ligt de focus wat betreft mediawijsheid op informatievaardigheden, ofwel het vinden en verwerken van informatie, competentie 6 van het competentiemodel. Klik hier voor extra uitleg over het competentiemodel en voorbeelden bij de verschillende competenties.
School:
Dit Mediaplan is dan ook een onderdeel van
Contactpersoon:
het Leesplan en wordt door de leesconsulent en
Deel 1: Mediawijsheid
in de breedte
leescoördinator ingevuld. Eerst worden er enkele vragen gesteld over mediawijsheid in de breedte en daarna spitst dit plan zich specifiek toe op
1. Mediawijsheid in de breedte
informatievaardigheden.
1.1 Waarom vindt uw school mediawijsheid in algemene zin belangrijk?
1.2 Geef hieronder de competenties aan die u belangrijk vindt voor uw school? Begrip Inzicht hebben in de medialisering van de samenleving
Gebruik Begrijpen hoe media gemaakt worden
Zien hoe media de werkelijkheid kleuren
Apparaten, software en toepassingen gebruiken
Communicatie Oriënteren binnen mediaomgevingen
Informatie vinden en verwerken
Strategie Content creëren
Participeren in sociale netwerken
op het eigen mediagebruik
Doelen realiseren met media
Media
(Mediawijzer.net 2012)
1
1.3 Welke problemen komt u tegen bij de leerlingen? (aankruisen wat van toepassing is, meerdere opties zijn mogelijk) onvoldoende informatievaardigheden
vreemdelingen ontmoeten via internet
onvoldoende gebruiksvaardigheden (knoppenkunde)
gedragsbeïnvloeding
afleiding door sociale media (Social Media Stress)
online gokken
ongepast gedrag op internet (nettiquette)
overdosis informatie (information overload)
gameverslaving en/of dwangmatig internetgebruik
piraterij
cyberpesten
plagiaat en auteursrechten
oplichting via internet
SEIM (sexual explicit images)
problemen gerelateerd aan veiligheid op internet (gebruik
geld uitgeven via online games zonder dat de leerlingen
van wachtwoorden e.d., privacy en gegevensbescherming)
hiervan op de hoogte zijn
2. Coördinatie 2.1 Is er een leerkracht of coördinator op school die de activiteiten mediawijsheid in ruimere zin coördineert? (Mediacoach/leescoördinator/ICT-coördinator/cultuurcoördinator/
2.2 Op welke wijze wordt er gewerkt aan verdere professionalisering van het team op het gebied van
bovenbouw coördinator)
mediawijsheid? (aankruisen wat van toepassing is, meerdere
ja, ga verder naar vraag 2.1.1
opties zijn mogelijk)
nee, ga verder naar vraag 2.2 2.1.1 Wie of welke leerkracht/coördinator heeft de activiteiten rondom mediawijsheid in zijn/haar takenpakket?
2.1.2 Wat is de precieze inhoud van dit takenpakket?
studiebijeenkomsten
workshops
cursussen/bijscholing
vakliteratuur/digitale informatie
anders, nl.
2.3 Wordt het komend jaar iemand opgeleid tot Mediacoach? ja
nee
Zo ja, via welke opleiding?
2.4 Op welke wijze gaat u de opbrengsten van ondersteuning op het gebied van mediawijsheid evalueren en op welk
2.1.3 Is er een Mediaprotocol of Mediaplan aanwezig?
2.1.4 Wordt dit het komend jaar gewijzigd?
ja
niveau? (leerlingen, leerkrachten, ouders)
nee
Zo ja, wat wordt er gewijzigd?
2.1.5 Hoeveel taakuren heeft deze leerkracht/coördinator per week?
2.5 Hoeveel keer per jaar staat mediawijsheid op de agenda tijdens een teamoverleg?
2.1.6 Hoe en wanneer worden de taken van de functionaris mediawijsheid geëvalueerd?
2
3. Budget 3.1 Is er budget gereserveerd voor mediawijsheid in brede zin?
3.2 Waarvoor is het bestemd? (Denk aan: aanschaf apparatuur,
(om leerlingen en het team mediawijs te maken)
professionalisering, lespakketten, inhuren externe deskundigheid)
ja
nee
Zo ja, hoe hoog is dat budget?
4. Samenwerking met de openbare bibliotheek 4.1 Vanuit de bibliotheek ondersteunen leesconsulenten in het kader van de Bibliotheek op school bij het aanleren van informatievaardigheden (zie deel 2 van dit Mediaplan). Zijn er daarnaast nog andere competenties en/of doelgroepen waarop uw school zich op het gebied van mediawijsheid in de breedte wil richten?
Begrip
Gebruik Begrijpen hoe media gemaakt worden
Inzicht hebben in de medialisering van de samenleving
Zien hoe media de werkelijkheid kleuren
Communicatie
Apparaten, software en toepassingen gebruiken
Oriënteren binnen mediaomgevingen
Strategie Content creëren
Informatie vinden en verwerken
Participeren in sociale netwerken
op het eigen mediagebruik
Doelen realiseren met media
Media
Doelgroep:
Groep 1/2
Groep 3
Groep 4
Groep 5
Groep 6
Groep 7
Groep 8
Nee, wij doen het zelf
Leerkrachten
Nee, instelling
Ouders
school op het onderdeel
Directie/management
Zo ja, wilt u bij de uitvoering ondersteund worden?
4.2 Zo ja, wilt u dan dat de bibliotheek daar apart in voorziet?
doet dat binnen deze
(vul onderstaande tabel in)
Competentie/onderdeel
Doen we zelf
Door de bibliotheek
Door andere partner
Te weten
3
5.Ouderbetrokkenheid 5.1 Hoe wilt u het komend jaar ouders betrekken bij mediawijsheid? Bijvoorbeeld door te informeren via ouderavonden, nieuwsbrief, social media zoals twitter en facebook (via de accounts van de school).
Deel 2: Informatievaardigheden Binnen de aanpak van de Bibliotheek op school ligt de inhoudelijke basis bij de competentie Informatie kunnen vinden en verwerken in de groepen 5 tot en met 8: de zogenaamde informatievaardigheden
. Het gaat hier om het zoeken,
vinden, selecteren, kritisch beoordelen en verwerken van verschillende informatiebronnen (zowel analoog als digitaal). Leerlingen met goed ontwikkelde informatievaardigheden maken
aantoonbaar
betere
werkstukken
en
houden
interessantere spreekbeurten. De vragen zijn deels hetzelfde als bij mediawijsheid in de breedte, maar nu specifiek gericht op informatievaardigheden.
1. Informatievaardigheden
Informatievaardigheden zijn vakoverschrijdend; je moet immers bij alle vakken informatie goed kunnen beoordelen en contextualiseren. Bovendien zijn informatievaardigheden van essentieel belang voor het ontwikkelen van actief burgerschap. Indien burgers niet over voldoende informatievaardigheden beschikken kunnen zij niet volledig participeren in de hedendaagse gemedialiseerde samenleving. De basis hiervoor begint dus al in het primair onderwijs. Voorbeeld: gebruik van diverse zoekstrategieën om de juiste bronnen te vinden. Voorbeeld: informatie kunnen vinden en verwerken voor diverse spreekbeurten en werkstukken.
1. Wat wil uw school in algemene zin bereikt hebben op het gebied van informatievaardigheden als leerlingen de school verlaten?
1.1 Wat vraagt dit van de vaardigheden van leerkrachten? (bijvoorbeeld: de leerkrachten hebben voldoende basisvaardigheden en basiskennis in huis om leerlingen te kunnen begeleiden bij het verwerven van genoemde informatievaardigheden)
4
1.2 Kunt u aangeven binnen welk leergebied u aandacht hebt besteed aan informatievaardigheden en welke methode, leerlijn, project of product u hiervoor gebruikt hebt? Leergebied
gebruikte methode/leerlijn/project
1.3 Bij welke groepen vindt u dat informatievaardigheden goed ontwikkeld moeten worden? (meer antwoorden zijn mogelijk): Onderbouw (groep 1, 2, 3, 4) Middenbouw (groep 5 en 6) Bovenbouw (groep 7 en 8) 1.4 Is er op uw school iemand speciaal belast met begeleiding van informatievaardigheden (dus niet mediawijsheid in de breedte) bij leerlingen? (mediacoach/leescoördinator/ICT-coördinator/ cultuurcoördinator/bovenbouw coördinator): Ja, ga verder naar vraag 1.4.1 Nee, informatievaardigheden worden per groep door de leerkracht aangeleerd. Ga verder naar vraag 1.5. Nee, helemaal niet. Ga verder naar vraag 1.5. 1.4.1 Welke leerkracht/coördinator is dat?
1.5 Wordt het komend jaar iemand vanuit het team opgeleid tot specialist informatievaardigheden?
ja
nee
Zo ja, op welke wijze? 1.4.2 Welke taken heeft die leerkracht/coördinator?
1.4.3 Wordt dit het komend jaar gewijzigd?
ja
nee
Zo ja, wat wordt er gewijzigd?
1.6 Is er budget gereserveerd voor specifiek informatievaardigheden?
ja
nee
Zo ja, hoe hoog is dat budget?
1.4.4 Hoeveel taakuren per week heeft deze leerkracht/coördinator?
1.7 Waarvoor is het bestemd? (Denk aan: professionalisering, lespakketten, inhuren externe deskundigheid)
1.4.5 Op welke wijze wordt er gewerkt aan verdere professionalisering van het team op het specifieke gebied van informatievaardigheden? (meerdere keuzes zijn mogelijk) studiebijeenkomsten workshops cursussen/bijscholing vakliteratuur/digitale informatie anders, namelijk 5
Basisvoorwaarden: snelle checklist Bekijk met behulp van 12 onderwerpen de stand van zaken m.b.t. informatievaardigheden op uw school.
Op orde
Werken we aan
Komend jaar
Lange termijn
Niet gewenst/ van toepassing
1. specialisme informatievaardigheden aanwezig? 2. budget voor projecten informatievaardigheden? 3. voldoende media aanwezig? (kranten, boeken, tijdschriften, tv’s, computers, iPads etc.) 4. aanwezigheid en gebruik van digitaal schoolbord? 5. samenwerking met de bibliotheek? 6. voldoende methoden/projecten voor werken aan informatievaardigheden? 7. aanpak voor werken aan informatievaardigheden binnen alle vakken? 8. informatievaardigheden structureel onderdeel van schoolwerkplan? 9. leerkrachten bezitten voldoende expertise om de leerlingen te ondersteunen in het aanleren van informatievaardigheden? 10. voorlichting/workshops voor ouders, waardoor ouders meer betrokken zijn? 11. kennis die leerlingen al hebben op het gebied van informatievaardigheden wordt ingezet? 12. inzet door externe partijen voor activiteiten buiten informatievaardigheden? 6
2. Collectie (boeken en eventuele digitale content) 2.1 Worden bij het samenstellen van de collectie ook digitale media meegenomen, bijv. verfilmde (prenten)boeken, digitale (prenten) boeken, E-books, app’s, websites, wiki’s etc.
ja
nee
Zo ja, op welke wijze gebeurt dat?
3. Samenwerking met de openbare bibliotheek 3.1 Wat verwacht u van de bibliotheek aan ondersteuning bij het aanleren van informatievaardigheden aan leerlingen uit groepen 5 t/m 8?
4.Ouderbetrokkenheid bij het aanleren van informatievaardigheden aan hun kinderen t.b.v. het maken van werkstukken, verslagen en spreekbeurten. 4.1 Hoe wilt u het komend jaar ouders betrekken bij informatievaardigheden? Acties: 1. Informeren, bijv. via ouderavonden, nieuwsbrief,
2. Activeren (aansporen tot aandacht voor en gesprek met kinderen
social media bijv. twitter account school
over het zoeken, gebruiken en verwerken van zowel analoge als digitale informatiebronnen)
5. Evaluatie 5.1 De Monitor de Bibliotheek op school bevat enkele vragen over informatievaardigheden, die een beeld geven van 1) de mate waarin leerlingen internet en andere bronnen gebruiken, 2) de zoekwijzen van leerlingen en 3) de hulp die leerlingen krijgen bij het gebruiken van internet. De bibliotheek gebruikt de resultaten van deze monitor om met de school vast te stellen welke doelgroepen over welke onderwerpen ondersteuning nodig hebben.
7
