Handleiding Gesprekstechnieken BBL-CombiCare Verzorgende-IG/Medewerker Maatschappelijke Zorg Medewerker Maatschappelijke Zorg: Werkproces 1.1: Inventariseert de hulpvraag van de cliënt. De medewerker maatschappelijke zorg voert in opdracht van het (multidisciplinair) team specifieke taken uit om informatie te achterhalen, bijvoorbeeld door gesprekken met de cliënt en het cliëntsysteem (het sociale systeem van de cliënt) te voeren, omgang met de cliënt tijdens haar werkzaamheden, het uitvoeren van observaties en het raadplegen van diverse informatiebronnen, bijvoorbeeld het plan van aanpak of verslagen over de cliënt. Ze geeft relevante informatie die ze verkrijgt door aan het (multidisciplinair) team. VZ-IG Werkproces 1.1: Stelt (mede) het zorgplan op De verzorgende-IG in de VVT verzamelt gegevens over dreigende of gezondheidsproblemen om de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de cliënt, eventueel met naasten, in kaart te brengen. Zij voert een intakegesprek met de cliënt, eventueel gesteund door naasten en houdt daarbij rekening met psychosociale problematiek, ervaringsdeskundigheid en het levensverhaal. Ze maakt gebruik van haar kennis over stoornissen, beperkingen, functioneringsproblemen en ziektebeelden van zorgcategorieën in de VVTen het mogelijk naast elkaar bestaan van zelfzorgtekorten. De verzorgende-IG analyseert de verzamelde gegevens, formuleert zorg- en ondersteuningsdoelen en passende activiteiten. Daarbij ligt het accent op de levensdomeinen: lichamelijke gezondheid en welbevinden, leef- en woonsituatie, participatie en mentaal welbevinden. Ze stelt het zorgleefplan op en houdt daarbij rekening met een veelal langdurige zorgrelatie en de nog mogelijke zelf- en mantelzorg. Ze bespreekt het zorgleefplan met de cliënt en betrokkenen, en vraagt om instemming. VZ-IG Werkproces 1.11: Evalueert de zorgverlening De verzorgende-IG in de VVT evalueert (de totale) zorgverlening. Zij evalueert periodiek en aan het einde van het uitvoeringstraject de zorgverlening met alle betrokkenen. Ze verzamelt steeds relevante gegevens voor de evaluatie en analyseert deze. Zij bespreekt de gegevens uit de evaluatie met betrokkenen. Zij voert, indien daartoe aanleiding is, in overleg veranderingen door in het zorgleefplan. Ze schrijft eventueel ook een (eind)evaluatie ten behoeve van ontslag of overdracht naar een andere zorgsetting danwel voor beëindiging van haar eigen werkzaamheden. Zij houdt het zorgdossier bij.
BBL CombiCare, Handleiding Gesprekstechnieken, 2014-2015
1
Programma Leerjaar 2 periode 3 Bijgevoegde praktijkopdracht ga je uitvoeren (indien mogelijk) tijdens de derde periode van het schooljaar 2014-2015. Deze periode start op vrijdag 30 januari. De laatste lessen zijn op 27 maart. Op deze datum lever je ook de beoordeelde praktijkopdrachten in bij je loopbaanbegeleider. De ingeleverde opdrachten moeten worden getypt in lettertype Arial 11, of een vergelijkbaar lettertype. Inleveren van de opdrachten Praktijk: Je verzamelt de opdrachten in een mapje en levert de opdrachten in bij je praktijk- of werkbegeleider. Nadat hij/zij de opdrachten heeft beoordeeld geeft hij/zij de opdrachten aan je terug. School Je levert het mapje met de praktijkopdrachten in bij je loopbaanbegeleider als alle praktijkopdrachten zijn uitgevoerd en het beoordelingsformulier is ingevuld en ondertekend door je praktijk- of werkbegeleider.
Feedback Je werk- of praktijkbegeleider evalueert de opdrachten met je. Hij/zij geeft je feedback op de uitvoering van je opdrachten Deze feedback verwerk je in je evaluatieverslag. Je werk- of praktijkbegeleider leest je evaluatieverslag en ondertekent het. Beoordeling Alle opdrachten en de kennistoets moeten minimaal met een voldoende beoordeeld worden.
BBL CombiCare, Handleiding Gesprekstechnieken, 2014-2015
2
Opdrachten gesprekstechnieken
Inleiding Gesprekken voeren met cliënten (of diens naasten) is een heel belangrijk onderdeel van je werk als toekomstig MMZ-VZ-IG. De gesprekken die je voert doe je niet zomaar. Er zijn meerdere doelen/ redenen om een gesprek te voeren, zoals: 1. Je kunt een gezellig gesprek voeren om contact aan te gaan of te onderhouden met een cliënt 2. Je kunt een gesprek voeren om zorgvragen, behoeften, wensen duidelijk te krijgen van een cliënt (vraaggesprek) 3. Je kunt een gesprek voeren om de cliënt te motiveren/ stimuleren (motiverend gesprek) 4. Of je voert een gesprek met een cliënt waarin je informatie en/ of instructie geeft (informatief gesprek/ instructie geven)
Het is de bedoeling dat je door middel van onderstaande opdrachten laat zien dat je gesprekken met verschillende doelen kunt voeren. De theorie, die tijdens de lessen gesprekstechnieken en observeren aangeboden is, dient hier gebruikt te worden. Zoals altijd verdiep je je eerst in de cliënt waarmee je een gesprek gaat voeren. Afhankelijk van de mogelijkheden en beperkingen van de cliënt kies je een passende gesprekstechniek. Je gaat bijvoorbeeld niet altijd met de cliënt apart zitten en een ‘officieel’ gesprek aan kondigen. Dat kan voor sommige cliënten juist veel spanning oproepen. Met andere cliënten is verbale communicatie weer lastig, maar ben je aangewezen op pictogrammen, gebaren etc. Het de bedoeling dat jouw begeleider aanwezig is bij de gesprekken die je gaat voeren, zodat deze beoordeeld kunnen worden aan de hand van de beoordelingsformulieren.
BBL CombiCare, Handleiding Gesprekstechnieken, 2014-2015
3
Praktijkopdracht 1 Vraaggesprek In deze opdracht laat je zien dat je hulpvragen/ zorgbehoeften/ wensen van een cliënt kunt achterhalen met de daarvoor geleerde gesprekstechnieken. In geval dat communicatie met een cliënt niet mogelijk is, kun je een vraaggesprek met een van zijn naasten voeren die jou informatie kan geven over de hulpvraag/ zorgbehoeften van de cliënt.
a. Kies in overleg met je praktijkbegeleider/werkbegeleider/coach een geschikte cliënt bij wie je de komende periode verschillende hulpvragen probeert te achterhalen. Het gaat hierbij om hulpvragen op het gebied van: 1 Werk, scholing en vrije tijd, 2 Persoonlijke verzorging en 3 Wonen en huishouden. b. Bereid het gesprek voor en bespreek je voorbereiding met je begeleider c. Voer een of meerdere gesprekken met de cliënt (of diens naasten) om hulpvragen/ zorgbehoeften, wensen op deze drie gebieden te achterhalen.. d. Schrijf een gespreksverslag volgens het bijgevoegde format (zie bijlage).
BBL CombiCare, Handleiding Gesprekstechnieken, 2014-2015
4
Praktijkopdracht 2 Motiverend gesprek of instructie/informatief gesprek In deze opdracht laat je zien dat je een gesprek kunt voeren, om: - Een cliënt te motiveren. Of - Een cliënt informatie/ instructie te geven
a. Kies in overleg met je praktijkbegeleider/werkbegeleider/coach een geschikte cliënt bij wie je de komende periode een gesprek gaat voeren (of motiverend gesprek/ of instructie-informatief gesprek). Het gaat hierbij om gesprekken die betrekking hebben op het gebied van: 1 Werk, scholing en vrije tijd, 2 Persoonlijke verzorging en 3 Wonen en huishouden. b. Bereid het gesprek voor en bespreek je voorbereiding met je begeleider c. Voer een of meerdere gesprekken met de cliënt, al na gelang nodig om je doel te bereiken d. Schrijf een gespreksverslag volgens het bijgevoegde format (zie bijlage)
Praktijkopdracht 3 Evaluatie en reflectie - Welk cijfer geef je jezelf voor het maken en uitvoeren van deze opdrachten? - Wat liep goed volgens jou? - Wat liep niet/minder goed volgens jou? - Wat heb je van deze opdracht geleerd? - Wat ga je de volgende keer anders doen zodat je jezelf een hoger cijfer kan geven? Laat dit verslag lezen en ondertekenen door je werkbegeleider/studentbegeleider/coach.
BBL CombiCare, Handleiding Gesprekstechnieken, 2014-2015
5
Bijlage
Criteria gespreksverslag
In het gespreksverslag laat je de volgende punten terug komen: Voorbereiding : Hoe heb je dit gesprek voorbereid? Wat is het doel van het gesprek Tijd , duur en datum van het gesprek Motivatie cliënt (of naaste) ; waarom heb je voor deze gesprekspartner gekozen? De aanwezigen bij het gesprek Keuze en opstelling van de gespreksruimte Welke hulpmiddelen ga je gebruiken Welke technieken wil je inzetten Uitvoering: Hoe verliep het gesprek? Hoe heb je degene, met wie je gesprek voerde, benaderd? Hoe heeft deze persoon op het gesprek gereageerd? Welke verschillende gespreksonderwerpen kwamen aan bod? Welke hulpmiddelen (plaatjes, picto's, foto’s o.i.d.) heb je bij dit gesprek gebruikt? Wat waren de antwoorden? Reacties? Welke gesprekstechnieken heb je gebruikt? Wat zijn gemaakte afspraken en/of conclusies? Nazorg Bij het vraaggesprek: Beschrijf wat volgens de cliënt (of zijn naaste) en volgens jou de hulpvragen van de cliënt zijn op het gebied van: 1: werk, scholing en vrije tijd, 2: persoonlijke verzorging en 3: wonen en huisouden. Bij het motiverend of instructie-informatief gesprek: Beschrijf of het doel, wat je wilde bereiken met het gesprek, bereikt is
De gespreksverslagen voeg je toe aan je verzamelmap.
BBL CombiCare, Handleiding Gesprekstechnieken, 2014-2015
6
BEOORDELINGSFORMULIER PRAKTIJKOPDRACHTEN Gesprekstechnieken Op dit formulier staan de beoordelingscriteria van de praktijkopdrachten. Pas als alle praktijkopdrachten zijn uitgevoerd wordt dit formulier ingevuld. De praktijkbeoordelaar tekent de praktijkopdrachten af met een Onvoldoende, Voldoende of Goed. Indien een beoordelingscriterium niet is aangetoond wordt ‘n.v.t.’ ingevuld.
Verslaglegging n.v.t O Je hebt de schriftelijke opdrachten volledig gemaakt. Je schriftelijk werk ziet er netjes uit. KD Verzorgende IG. Werkproces 1.1: Stelt (mede) een zorgplan op Je luistert en kijk aandachtig naar de gezondheidssituatie, de zorgbehoeften en de leefomstandigheden van de cliënt en naasten. Je leeft je in de gevoelens van de cliënt en de mogelijkheid van naasten om te participeren in de zorgrelatie, zodat de cliënt en betrokkenen op gepaste wijze worden betrokken bij het opstellen van het zorgleefplan. Je verwerkt verkregen gegevens accuraat. Je formuleert op correcte wijze en kernachtig de doelen en activiteiten, zodanig dit voor alle betrokkenen inzichtelijk en begrijpelijk is. Je maakt tijdens het gesprek gebruik van je kennis over stoornissen, beperkingen, functioneringsproblemen en ziektebeelden van alle zorgcategorieën. Je weet vragen te beantwoorden, zodat je verantwoorde doelen kan stellen in het zorgleefplan. KD Verzorgende IG. Werkproces 1.11: Evalueert de zorgverlening Je vraagt de cliënt en andere betrokkenen naar hun ervaringen, ideeën en gevoelens over de geboden zorg en begeleiding, luistert aandachtig en vraagt zonodig door, zodat ze deze informatie kan inbrengen bij de evaluatie. KD Medewerker Maatschappelijke Zorg. Werkproces 1.1 Inventariseert de hulpvragen van de cliënt Je toont belangstelling voor, toont betrokkenheid bij, luistert actief, vraagt door bij de cliënt (en het cliëntsysteem). Ze geven je de informatie die je nodig hebt en voelen zich door jou begrepen. Je gebruikt verschillende bronnen om informatie te verzamelen. Je hebt een volledig beeld van de situatie en wensen van de cliënt. Je gaat op professionele wijze in gesprek met de cliënt (en het cliëntsysteem). Je toont interesse in de cliënt. Je vraagt door, zodat je informatie krijgt over de mogelijkheden, wensen en verwachtingen van de betrokkenen.
V
G
BEOORDELINGSFORMULIER PRAKTIJKOPDRACHTEN Gesprekstechnieken Naam student:
Datum:
Naam praktijkbeoordelaar:
Handtekening praktijkbeoordelaar: 7
Praktijkinstelling:
8
Deze pag moet nog aangepast worden!
EVALUATIEFORMULIER BBL-CombiCare: Kwaliteitszorg, leerjaar 2, periode 3. Inleveren bij je loopbaanbegeleider Naam: Klas: Docent: Datum: Zet een kruisje in het vakje dat het best aansluit bij je mening 5: helemaal mee eens 4: mee eens 3: gedeeltelijk mee eens 2: gedeeltelijk mee oneens 1: geheel mee oneens 1
2
3
4
5
Ik had genoeg tijd om mijn opdrachten te maken Ik begreep al snel wat er van me verwacht werd in deze periode Het kunnen maken van deze opdrachten vind ik nuttig voor mijn taak als Medewerker Maatschappelijke Zorg/Verzorgende-IG De opdrachten waren uitvoerbaar op mijn werkplek Ik kreeg voldoende begeleiding op mijn werkplek De handleiding is duidelijk geschreven, de opdrachten zijn duidelijk beschreven Ik heb voldoende geleerd door het maken van de opdrachten Ik heb voldoende geleerd van de lessen Observeren Ik heb voldoende geleerd van de lessen Wonen en Huishouden Ik heb voldoende geleerd van de lessen Anatomie Rooster
9
De roosters deze periode waren in orde Er was geen of weinig lesuitval Tips en opmerkingen a.u.b. op achterzijde
10