MDF Training & Consultancy

Verslag

Bijeenkomst Bevrijdingstoerisme 6 juni 2012

Ede, 14 juni 2012

MDF Training & Consultancy

Verslag

Bijeenkomst Bevrijdingstoerisme 6 juni 2012

Ede, 14 juni 2012

Anne Marie van Raalten-Ligtenberg

ISO 9001:2008 certified

MDF Training & Consultancy BV Bosrand 28, P.O. Box 430, 6710 BK Ede, The Netherlands tel.nr.: +31 318 650060, faxnr.: +31 318 614503 e-mail: [email protected], website: www.mdf.nl

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave Pagina 1.

INLEIDING ............................................................................................................ 4 1.1 1.2

2.

ALGEMEEN ............................................................................................................................ 4 DEELNEMERS ........................................................................................................................ 4

UITKOMSTEN ....................................................................................................... 5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

ALGEMEEN ............................................................................................................................ 5 RESULTAATGEBIED 1 - VERBINDEN EN ONTMOETEN: BEKENDHEID MET WO2 ERFGOED .............. 5 RESULTAATGEBIED 2 - TOERISTISCHE EN RECREATIEVE BEVRIJDINGSACTIVITEITEN ................... 6 RESULTAATGEBIED 3 - KENNISAANBOD VAN MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES ........................ 7 RESULTAATGEBIED 4 - JEUGD EN JONGEREN LEREN................................................................. 7 RESULTAATGEBIED 5 - VERNIEUWD EN TOEKOMSTGERICHT HERDENKEN ................................... 8 RESULTAATGEBIED 6 – OVER DE GRENS VAN DE REGIO ............................................................ 9 RESULTAATGEBIED 7 – STRUCTUURVERSTERKING BEVRIJDINGSTOERISME .............................. 10

3.

DE FEITEN BEKEKEN........................................................................................ 11

4.

CONCLUSIES EN OPVOLGING ......................................................................... 12 4.1 4.2

CONCLUSIES ....................................................................................................................... 12 VERVOLG ............................................................................................................................ 12

Annexen ANNEX 1 PROGRAMMA .................................................................................................... 15 ANNEX 2 DEELNEMERSLIJST .......................................................................................... 16 ANNEX 3 SAMENVATTING PROJECTPLAN ..................................................................... 18

ref:Verslag Denk en Doe mee met Bevrijdingstoerisme, 6 juni 2012.docx AN

Page 3

Inleiding Hoofdstuk 1

1. Inleiding

1.1

Algemeen

Op 27 april 2012 heeft de kick-off van het project Bevrijdingstoerisme plaats gevonden. Tijdens de kick-off waren de bestuurders van het project aan het woord om de kaders van het project te presenteren. Op 6 juni volgde een tweede bijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst was het de bedoeling dat de deelnemers aan het woord zouden komen en de kaders nader zouden invullen Het doel van ‘Denk en Doe mee Bevrijdingstoerisme’ (6 juni) was om de maatschappelijke organisaties, marktpartijen, regionale basis- en middelbaar onderwijs, HBO en WO die op enigerlei wijze betrokken zijn bij WO2-erfgoed aan het woord te laten over de concrete invulling van het project. Een samenvatting van het Projectplan is vooraf aan de deelnemers toegestuurd en het Projectplan is op www.bevrijdingstoerisme.nl geplaatst zodat het te raadplegen was. Voor de bijeenkomst is een werkwijze gekozen afgeleid van “Open Space”-. De Open Space is aangepast aan het feit dat er een projectplan met duidelijke kaders is. Denken gaat binnen de gestelde kaders. De redenen om voor een Open Space afgeleide werkvorm te kiezen zijn: het open karakter van het project (uitvoering door netwerk van organisaties) en opstartfase waarin het project zich bevindt. De avond is begeleid door MDF Training & Consultancy uit Ede. Dit verslag is ook van de hand van deze externe begeleiders. Zie bijlage 1 voor het programma van de avond. 1.2

Deelnemers

In het totaal zijn 170 uitnodigingen verstuurd. Daarop zijn 92 reacties gekomen. Hiervan hebben 49 genodigden aan de bijeenkomst deelgenomen en 43 waren met kennisgeving afwezig, waarvan het overgrote deel belangstelling voor het Bevrijdingstoerisme kenbaar heeft gemaakt. De 49 deelnemers vertegenwoordigden 35 verschillende organisaties en instellingen. Een aantal deelnemers deed op persoonlijke titel mee. Deelname was niet beperkt tot de vier gemeenten. Een aantal organisaties hebben hun basis buiten de vier gemeenten van Bevrijdingstoerisme. Er waren deelnemers uit onderwijs- en educatiehoek, en zelfs welzijnsinstellingen (jongerenwelzijn). Bijzonder was de deelname van cultuurinstellingen, waarin vorm en onderwerp (WO2-erfgoed, vrede, vrijheid) aan elkaar gekoppeld zijn. Er waren ook een heel aantal kleine organisaties en instellingen (en individuen) die niet tot de ‘gevestigde orde’ behoren. Zie bijlage 2 voor een overzicht van de deelnemers. De e-mail adressen van deelnemers zijn niet in het overzicht opgenomen omdat het verslag op een openbare site (www.bevrijdingstoerisme.nl) wordt geplaatst.


Page 4

Uitkomsten Hoofdstuk 2

2. Uitkomsten

2.1

Algemeen

Gezien het grote aantal deelnemers en het enthousiasme waarop de deelnemers invulling gaven aan het projectplan is er een enorme hoeveelheid ideeën gegenereerd. Om recht te doen aan alle input van de deelnemers zijn alle ideeën per resultaatgebied hieronder volledige weergeven. 2.2

Resultaatgebied 1 - verbinden en ontmoeten: bekendheid met WO2 erfgoed

Wat? Joc IJsselsteijn – D+L, Renkum, vredeseducatie WO2; belevenistours Slag om Arnhem vanuit Duits perspectief. Oosterbeek. Scholen. Museum. Maak een 3-sterren website (die ook te lezen is op een smartphone) met links naar de vooraanstaande lokale initiatieven en organisaties (zo die er al is) + maak bekend! Organiseer fondsen voor kleine activiteiten ter verbetering vrijwilligersorganisaties met websites e.d. (laat ze projecten indienen met bv max. 1.500 euro) Battlefield tours organiseren: langs P.o.I met uitleg Liberation routes met kaart en of audio/GPS spel. Geo caching Inrichten tijdelijke tentoonstellingen op scholen/gemeentehuis, bibliotheken, musea Uitbreiding met Betuwe Stelling en linie in Ochten; pontje Opheusden-brug Rhenen terug Uploaden alleen is onvoldoende: meer structuur bieden op overkoepelende website – marketing P.o.I Jongeren geschiedenis laten herbeleven (zo realistisch mogelijk; tv programma) Multi-mediale aanpak; website alleen is niet genoeg. Lef en investeren. Treedt buiten de regio. Strips revival ervaringen. Opname A bridge too far. Kunstenaar en activiteiten voor kleine gedenkstenen en monumenten zoals Wolfswaard Positioneren erfgoed bevrijding in landelijke documentatie: - Schoolboeken - Reisinformatie - Geschiedenisboeken - websites Voor beleving maak een tocht langs lieux de memoir (talloos in de regio). Er zijn ook nog historische plekken die niet zijn opgenomen in een van de tochten/routes. Punten van liberation route liggen erg ver uit elkaar: opnemen in bestaande routes. Aangeven of route per auto, fiets of te voet kan worden gedaan. Onderscheid maken tussen wandelroutes die eens per jaar plaatvinden en die jaarrond te doen zijn. Voor digitaal ondersteunde routes ook papieren informatie maken; veel geïnteresseerden hebben nog geen iPad of Smartphone. Actief aandragen van informatie en materiaal

Wie? Tanja Ledoux (Casteelse Poort) Wim Rietkerk (Platform militaire historie Ede) – [email protected]


Bert Rietberg (SVGV) Bregje Deben ( tussen Kop en Munt) – [email protected]

Page 5

Uitkomsten Hoofdstuk 2 Hans Brons (Stichting De Greb) – [email protected] Laurens van der Zee – [email protected] Barry van Veen (STIWOT) – [email protected] 2.3

Henk van de Beek (Nationaal comité herdenking capitulaties ’45 Wageningen) Connie Witte (voorlichting en redactie) – [email protected]

Resultaatgebied 2 - toeristische en recreatieve bevrijdingsactiviteiten

Wat? Totaal belevenis via verschillende routes biedt total arrangementen aan! De oude kerk in Oosterbeek was in de slag om Arnhem de verzamelplaats van militairen voordat ze terugtrokken over de Rijn. De O.K. trekt nu al 5.000-6.000 mensen per jaar en het is een herdenkingsplaats voor veteranen. Het kerkbestuur wil éen ondergrondse ruimte bijbouwen en de kerk een grotere plaats geven in het Bevrijdingstoerisme. Samenwerking met? Airborne Museum, Hotels, Wandelroutes, Scholen, Battle field tours, Fietsroutes. Totaalagenda met alle activiteiten en evenementen rond Market Garden in wijde regio (initiatief wordt al uitgewerkt in stadsregio) Internationale marktbewerking (Duitsland, België en Groot Brittanië) i.s.m. Nederlands bureau voor Toerisme – is reeds gestart Platform Grebbelinie: a. provincie, b. ouder(?), c. SVGV, d. stichting Greb, e. VVV Vallei (Postbus 8012, Ede) Relaties zoeken met Betuwe Stelling, fiets en wandelroutes Lionsclubs Nederland uitnodigen voor battle fielddag programma. Initiatief Lions Ede – Bennekom – Wageningen - Renkum, Regio VVV Vallei Promotie Communicatie Ede Ook de Bevrijdingsacties van 1945 opnemen voor toerisme uit Canada (veteranen) en België (Piron Brigade) Lokale VVVs erbij betrekken + regionale toeristische organisaties Of info centra in elke plaats (Bv in het gemeentehuis) of bibliotheek. Kan een balie oid zijn, waar toeristen terecht kunnen. Museum de Casteelse Poort kan optreden als startpunt voor vele activiteiten (is dat nu al voor diverse stadswandelingen) het hele jaar door open Wie? Barry van Veen (STIWOT) – [email protected]

Henk van de Beek (Nationaal comité herdenking capitulaties ’45 Wageningen) Luuk Murray (Kerk Oosterbeek) – [email protected]

Peter Kruk (RBT Kan) – kan helaas niet actief bijdragen, maar wellicht wel verbinding vormen tussen alle initiatieven rond Liberation Route Europe, Battlefield tourism, regio Arnhem Nijmegen Hans Brons (Stichting De Greb) – [email protected] Theo Guiking (Casteelse Poort) Wim Jacobs - [email protected]


Page 6

Uitkomsten Hoofdstuk 2 2.4

Resultaatgebied 3 - kennisaanbod van maatschappelijke organisaties

Wat? Synergie van één netwerk platform – overleg; kennis WO2-erfgoed stimuleren te delen Agenda (jaar) Liberationside Dagboek van mijn vader tijdens ’40-’45 gebruiken? Continuïteit (ook na 2016) borgen Museum de Casteelse Poort heeft een zaal over de lokale gebeurtenissen (met nationale uitstraling) over WO2 Hieraan gekoppeld een project voor groep 7/8 van de basisscholen (deelname >500 leerlingen) In samenwerking met Hogeschool voor communicatie willen we project ontwikkelen met argumented reality; Casteelse Poort wil op basis van luchtfoto in museum Points of Interest digitaal van extra informatie voorzien. Bereikbaarheid website bevorderen (hulpmiddel) Arnhems Historisch Genootschap Prodesse Conamur wil graag delen in haar (lokale) WO2-expertise. M.n. t.a.v. Arnhemse Layar route Beheer website regelen Platform militaire historie Ede Wie? Barry van Veen (STIWOT) – [email protected] Hans Brons (Stichting De Greb) – [email protected] Theo Guiking (Casteelse Poort) Wim Jacobs - [email protected] 2.5

Bas van der Sijs (Comité 4 en 5 mei Wageningen) Frank van Lunteren (Arnhem Historisch Genootschap Prodesse Conamur) [email protected] E. van de Weerd - [email protected]

Resultaatgebied 4 - jeugd en jongeren leren

Wat? Aansluiten bij project Pantarijn Wageningen stad der bevrijding + lokaal WO2 project CSG Het Streek te Ede Hope XXL. Stellingen WO oorlog en vrede koppelen aan bestaande Airborne Int. Youth Conferentie Arnhem (September!) Organiseer jongeren debatten over vrede, vrijheid en veiligheid. En niet alleen in de Bevrijdingsweek. Voortgezet onderwijs, maar ook HBO en WO, internationale studenten vieren herdenken op internationale wijze 160 nationaliteiten verbinden Muziektheater de Plaats heeft een voorstelling over oorlogservaringen (Uruzgan) Reis Odysseus (10+) aansluitend workshops vrede (partner gezocht) Maatschappelijke stage koppelen aan dit resultaat, verbinding school – maatschappelijke veld Met jongeren via het onderwijs zelf PoI’s maken. Op die manier jongeren actief betrekken bij het verleden. Verbinden met milleniumdoelen Verbinden met huidig wereldbeeld Interactief: ook via digitaal ontmoeten. WUR-Voortgezet onderwijs, internationaal, jong en oud, jongerenwerk, museum jongeren Jongeren museum binnenhalen met uitdagende – meer universeel georiënteerde


Page 7


projecten over vrijheid enz. Niet per sé schoolgaande jongeren, bv buitenlandse studenden. Koppelen aan Game industrie Leren op een andere manier naar het verleden te kijken. Gerard Gijsbertsen (Ede) heeft een mobiele tentoonstelling over WO2 en houdt lezingen hierover op scholen. Algemeen en regio in bijzonder. Kennis van historie Leerlingen zich laten verdiepen in lokale burger, militaire slachtoffers Scholen PoI laten adopteren dan wel 1, 2 of 3 scholen zich laten richten op één specifieke Layer route Internationale school uitwisselingen op een of andere manier laten aansluiten bij de PoIs Veteranen die in deze regio vochten in de klas halen – kunnen dit ook nieuwe veteranen zijn? Oral history – jong ontmoet oud, verbinden; luister ook naar de filmpjes met ooggetuigen in Museum de Casteelse Poort Debatgroepen koppelen aan thema van scholen Verbinding: kennis van/over vroeger verbinden met ervaringen van nu via ontmoeting Folders altijd met groter kader en collega-instellingen samenstellen – hoe vertel je elkaar het verhaal. Maak arrangement. Burgers, soldaten .. Verbindingen tussen allerlei programma’s Vernieuwend: massa aan digitale informatie vertalen naar bovenbouw basisonderwijs. Thema’s, PoI, bevrijdingstoerisme, omgevingsonderwijs, kwaliteit leercapaciteit, woordkeuze, omvang, aansluitend bij doelen onderwijs Goed voorbeeld: www.eenlevenverloren.nl Kunnen jongeren vanuit maatschappelijke stage, onder deskundige begeleiding, hier aan bijdragen. Ipv schoolreisje een dagtocht langs WO2 terreinen (excursie), ook bijv kamp Amersfoort Denk ook aan materiaal voor IN het leslokaal. Voor jongeren: van nu/eigentijds, mag leuk zijn maar wel besef evenement? Wie? Gabriël Enkelaar (Pantarijn) – [email protected] (later stadium) Frank van Lunteren (CSG het Streek) – [email protected] Bas van der Sijs (Nationaal comité herdenking capitulaties 1945 Wageningen) Saskia Werner (Museum Casteelse Poort) – [email protected] Karianne Radstake Liemers/Zevenaar

2.6

Judica Lookman (EduArt) – [email protected] Wilma Weiss (Solidez) – [email protected] Marjo Disseldorp (Muziek theatre De Plaats) – [email protected] Bregje Deben ( tussen Kop en Munt) – [email protected] Hans Brons (Stichting de Greb) – [email protected] Bert Rietberg (Adviesbureau Grebbelinie) – [email protected]

Resultaatgebied 5 - vernieuwd en toekomstgericht herdenken

Wat? Lokale WO2 beeldend (denk aan dans, theater, film, kunst) vertalen naar het nu: centrale thema’s: vrede en vrijheid. Insteek universele waarden als vrede en vrijheid op menselijk niveau. 160 nationaliteiten: gebruik al deze nationaliteiten in Wageningen en projectgebied om info te geven over hun ervaringen met (on)vrede en veiligheid. Muziektheater voorstelling koppelen aan workshops (scholen 10+). De thuiskomst v


Page 8


Muziektheater De Plaats. Ede wil met respect voor herdenken vooruit kijken en invulling zoeken van het thema voor een jong(er) publiek. Oosterbeek ook, incl Scarabee. Arnhem ook. Betrek de creatieve sector bij innovatieve ideeën. Thema reist van Arnhem naar Ede: van bijzondere WO2 lokatie naar WO1? Lezingen organiseren, niet alleen rond 5 mei. Zie ook bestaand aanbod van Stichting Erfgoed Hotel de Wereld Idem symposia, conferenties: verbinden vrede en vrijheid met: food/obesitas, jeugd, Arabische lente, dans/muziek, internationale studenten. I.s.m. kenniscampus Ede en Wageningen. Laatste klassen voortgezet onderwijs (docenten geschiedenis en maatschappijleer) Wie? Theater Roekeloos (Wageningen) Lotte Menknow – stichting Scarabee, Oosterbeek Ben Bregman Edu Art ([email protected] Ed Dumrese Paula Walta - Telder, [email protected] Marjo Disseldorp (Muziek theatre De Plaats) – [email protected] 2.7

Bregje Deben ( tussen Kop en Munt) – [email protected] Connie Witte (voorlichting en redactie) – [email protected] Mariëlle Kempen (tuin de lage oorsprong) – [email protected] Wilma Weiss (Solidez) – [email protected] Marco Bod – gemeente Ede, [email protected]

Resultaatgebied 6 – over de grens van de regio

Wat? Millenium doelen van de VN Losse ideeën: - Hells Highway (tot Eindhoven?) - Nijmegen - Nederbetuwe (behoud monumentele gebouwen en kunstwerken) - Grebbelinie (Layar-route) - Duitsland-NL (IJsselstein) - Unesco: culture of peace programma - Partner steden (hoe geleefd en geleden) - WO2 in Antwerpen België ENPP (European Network Places of Peace) – European Peace Routes Internationale jeugdconferentie in bevrijdingsweek 2013 – 750 uit geallieerde landen + Duitsland. Airborne international youth Arnhem conference Vliegtuigcrashes (allied) invullen in de regio Internationale promotie via Nederlands bureau voor Toerisme – welke landen?, welke doelgroep?, welke doelstellingen? Wie? Ingrid Maan (Between Dutch and Deutsch) Thijs de Groot (Nls bureau voor Toerisme en congressen)


E. van de Weerd - [email protected] Bert Rietberg (SVGV)

Page 9


Ben Bregman (Edu Art) Ed Dumrese Wim Jacobs - [email protected] 2.8

Laurens van der Zee – [email protected] Arno Baltussen (Stichting Driel-Polen)

Resultaatgebied 7 – structuurversterking bevrijdingstoerisme

Wat? Het continueren van Airborne Feelings (Ede+Renkum) = samenwerking Arnhem / overBetuwe. Het is de promotie Airborne regio + Nederbetuwe. Door: - Webiste - Streekkaart - Flyer - Evenementen Noodzakelijk: financiën en verder ontwikkelen bv nationaal maken Gebruik maken van ontwikkelde ideeën en voortbouwen op: 1. FoodValley 2. Grebbelinie Rhenen 3. WO1 Belgen 4. 4-5 mei Wageningen 5. Oosterbeek 6. Driel 7. Arnhem 8. Wens van Ede om ook te vernieuwen Captocht, GrebbeVallei tocht, Driel tocht, Pegasus, Airborne: alle tochten gelopen ontvangst van ere-metaal, boek, bevrijdingsvlag Wageningen Ook Educatief vrede, vrijheid, veiligheid (toekomstgericht) Historische verenigingen en musea betrekken in een overkoepelend orgaan waarin lokale expertise samenkomt. Overleg scholen in de regio. Structuur is niet alleen geografisch – ook organisatorisch. Hoe ziet de sector eruit? Hoe kom je van enorm grote verzameling aan afzonderlijke organisties tot 1 sterke sector. Durf te geven. Over eigen schaduw heenspringen. Gezamenlijk belang gaat boven eigen belang. Ook niet tast-bare elementen opnemen. Wie? Marco Bod – gemeente Ede, [email protected] E. van de Weerd - [email protected] Jan Hovers (Airborne museum) Bas van der Sijs (Comité 4 en 5 mei Wageningen)


Frank van Lunteren (Arnhem Historisch genootschap) Ben Bregman (Edu Art) Ed van Seters

Page 10

De feiten bekeken Hoofdstuk 3

3. De feiten bekeken Wanneer de uitkomst van de avond bekeken wordt vallen er een aantal dingen op. Deze worden hier opgesomd: - Een groot aanbod aan ‘originele’ activiteiten; activiteiten met een niet gebruikelijke invalshoek. Waarschijnlijk het gevolg van een zo’n divers gezelschap. - Veel activiteiten bieden perspectief om nader uitgewerkt te worden binnen het resultaatgebied; zijn daadwerkelijk aanvullend en/of kleuren de kaders verder in; - De in het projectplan opgenomen activiteiten worden regelmatig herbevestigd en heel vaak versterkt. - Er zijn een (beperkt) aantal kritische opmerkingen gezet bij de in het projectplan opgenomen activiteiten (uitsluitend m.b.t. www.liberationregion). - Een aantal activiteiten is niet zonder meer begrijpelijk en behoeven nadere toelichting van ‘indieners’. Flappen deels als ‘invuloefening’ gebruikt. - Een aantal activiteiten lijkt beter bij ander resultaatgebied te passen. - De samenhang van activiteiten met andere resultaatgebieden komt niet overal uit de verf (daar leent de werkvorm zich ook niet voor). Hiervoor is aanvullende aandacht nodig. - Een aantal deelnemers is zich bewust ervan dat de organisaties alleen gezamenlijk het doel kunnen bereiken, bij anderen groeit dit bewustzijn. - Samenhang tussen resultaatgebieden verdient aandacht. De gedachte dat alle zeven resultaatgebieden alleen in samenhang het doel kunnen bereiken, is (nog) geen gemeengoed. M.a.w. Het projectdoel is meer dan de som van zeven deelresultaten. In de volle breedte aandacht voor aansluiting, afstemming en integratie van de afzonderlijke (zeven) delen nodig. Tijdens de bijeenkomst bleek er hier en daar nog wat verwarring te bestaan over de rol en de positie van het Project Bevrijdingstoerisme. Zo wilden sommige deelnemers weten hoe zij een subsidieverzoek bij het project konden indienen. Projectcoördinator Liesbeth de Jong beantwoordde de vragen en legde onder meer uit dat het project nadrukkelijk niet bedoeld is als subsidiepot voor bestaande instellingen, maar bedoeld is als netwerkorganisatie. Dat wil zeggen dat de het project het onder meer als haar taak ziet om verbanden te leggen tussen regionale activiteiten op het gebied van bevrijdingstoerisme, maar ook om, zoals beschreven is in het projectplan Bevrijdingstoerisme, vernieuwende en toekomstgerichte activiteiten te stimuleren. Bestaande organisaties zijn van harte welkom om mee te denken en mee te doen, onder voorwaarde dat activiteiten passen in het projectplan. Hierin staan immers de kaders beschreven waarbinnen de subsidie van de provincie Gelderland kan worden besteed. Opmerkingen van deelnemers uit het onderwijs en instellingen op het gebied van welzijn en cultuur bestonden vooral uit enthousiasme over de kansen die het project biedt om te verbinden en gezamenlijk initiatieven te kunnen ontwikkelen.


Page 11

Conclusies en opvolging Hoofdstuk 4

4. Conclusies en opvolging

4.1

Conclusies

Voor wat betreft de variëteit aan deelnemers het volgende. Een dergelijk breed veld van deelnemers is zeer opmerkelijk. Veel organisaties waarbij niet onmiddellijk gedacht wordt aan een relatie met regionaal WO2-erfgoed waren vertegenwoordigd. Er waren veel ‘nieuwe gezichten’: zowel qua organisaties en instellingen als individuen, die tijdens de twee werkconferenties van het pilot project VBV (in 2011) niet in beeld waren. De bijeenkomst zelf verliep geanimeerd. De sfeer was open en creatief. 4.2

Vervolg

De uitkomsten van de bijeenkomst van 6 juni zijn de basis voor het vormen van een werkplan. Het werkplan is de concrete uitwerking van het Projectplan Bevrijdingstoerisme. Hierbij geldt: hoe dichter bij in de tijd, hoe concreter uitgewerkt in termen van wie, wat, wanneer en benodigde middelen. Per resultaatgebied is er een aantal, dat zich gecommitteerd hebben aan de uitwerking ervan en zijn de werkgroep voor een deelgebied. Deze werkgroepen gaan parallel aan het werk. In een (aantal) werksessie(s) werken zij het resultaatgebied uit. In de eerste werkgroepsessie staan de volgende vragen centraal: - In hoeverre draagt de activiteit bij aan het resultaatgebied? - Welk van de activiteiten kunnen de organisaties gezamenlijk realiseren? - Welke activiteiten zijn nodig om de onderlinge samenhang te versterken? - Welke activiteit past niet bij het resultaatgebied? - Hoe worden de activiteiten gerealiseerd: door wie, op welke wijze, wanneer? Hoe de tweede en mogelijk derde werksessie bepaalt de werkgroep zelf hoe zij de uitwerking aanpakt. De individuele resultaatgebieden worden samengevoegd en bekeken naar synergie en mogelijke overlap. Het geheel wordt samengevoegd tot een werkplan wat aan de stuurgroep wordt gepresenteerd en door haar worden goed gekeurd. De projectcoördinator (en haar ambtelijke werkgroep) zijn verantwoordelijk voor het opstellen van het werkplan, het werkplan voor te leggen aan de stuurgroep ter goedkeuring. . 4.2.1 Tijdspad Stap Beschrijving taken 1. Reactieronde: Zeven werkgroepsessies die ieder een Resultaatgebied verder uitwerken. De eerste ronde is op 4, 5, 10 en 11 juli (17.00 uur-22.00 uur). Iedere werkgroep werkt 2 uur op een van de genoemde avonden.


Page 12

Conclusies en opvolging Hoofdstuk 4

2.

Concretiseren: De werkgroepen gaan deels digitaal, deels door ontmoeting, door met hun uitwerking van het resultaatgebied.

3.

Samen brengen: Tijdens een beperktere bijeenkomst, met klankbordgroep en ambtelijke werkgroep, worden alle deelwerkplannen samengevoegd – week 36

4.

Presenteren: Tijdens een grote bijeenkomst, met alle belanghebbenden (zie bijlage 2), wordt het werkplan in een gezamenlijke presentatie aan de Stuurgroep voorgelegd – week 39.


Page 13

Annexen

ANNEXEN ANNEX 1 PROGRAMMA .................................................................................................... 15 ANNEX 2 DEELNEMERSLIJST .......................................................................................... 16 ANNEX 3 SAMENVATTING PROJECTPLAN ..................................................................... 18


Page 14

Programma Annex 1

Annex 1

Programma

Denk en Doe mee Bevrijdingstoerisme

WOENSDAG 6 juni

17.30 – 18.00 uur

Ontvangst met koffie en thee

18.00 – 18.20 uur

Welkom door projectcoördinator Liesbeth de Jong Opening door Niek Bakker: Toelichting doel van de avond avond, programma en werkwijze

18.20-18.30 uur

Eten van een wrap en starten met gesprekken

18.30-19.30 uur

Open Space

19.30 – 20.00 uur

Schouw langs de resultaatgebieden

20.00-21.00 uur

Open Space

21.00-22.00 uur

Afronding

De bijeenkomst wordt begeleid door: Niek Bakker, Anne Marie van Raalten-Ligtenberg en Wilma Bobbink (www.nl.MDF.nl)


Page 15

Deelnemerslijst Annex 2

Annex 2

Deelnemerslijst

Deelnemers 1. De Lage Oorsprong Marielle Kempen 2. De Lage Oorsprong Paula Walta 3. Stichting Driel-Polen 4. Comité 4 en 5 mei Wageningen 5. Brigitte van Veggel, Renkum beleidsadviseur kunst en cultuur 6. Voorzitter Stichting informatie WO Twee 7. Bernier Cornielje, Stichting De Greb 8. Regio FoodValley, programmacoordinator Zakelijk Toerisme 9. Evert van de Weerd 10. Ed Dumrese, Comité 4 en 5 mei Wageningen/NCHC/PoP 11. Erik Dohmen, 2BinBusiness 12. Ed van Seters, Airborne Feelings 13. Frank van Lunteren, Het Streek 14. Gabriel Enkelaar, Scholengemeenschap Pantarijn 15. Bert Rietberg, Grebbelinie /SVGV 16. Henk van de Beek, Comité 4 en 5 mei Wageningen 17. Hans Brons, Stichting de Greb 18. Ingrid Maan, Between Dutch en Deutsch 19. Casteelse Poort, Theo Guiking 20. Solidez Renkum en Wageningen 21. Bregje Deben, Tussen kop en Munt 22. Connie Witte, tekstredacteur 23. Jan Hovers, Airbornemuseum 24. Lagestee Film BV, Martin Lagestee 25. Mw. L. Menkman, Stichting Scarabee 26. Michiel Lassche, werkgroep VBV, Gemeente Renkum 27. Marco Bod, werkgroep VBV, gemeente Ede & VBT 28. werkgroep VBV, Gemeente Rhenen 29. Marjo Disseldorp, Theater de Plaats 30. Marian Heetvelt, Scholengemeenschap Pantarijn, locatiedirecteur MAVO 31. Olaf de Jongh 32. Peter Kruk, RBT KAN, Liberation Route 33. Marjolein van de Peppel, Frisoschool/basisschool 34. Herman Lugthart voorzitter VVV promotiecommissie Ede 35. Thijs de Groot, Ned. Bureau voor Toerisme en Congressen 36. Saskia Werner, Casteelse Poort 37. Tanja Ledoux, Casteelse Poort 38. Willem Rietkerk, Militaire Historie Ede 39. Wim Jacobs, directeur VVV Regio de Vallei 40. Solidez, welzijnsorganisatie Renkum en Wageningen, Wilma Weiss 41. Wiebe Kloppenburg, Scholengemeenschap Pantarijn 42. Johan Frisoschool Wageningen 43. Stadsdichter Wageningen 44. Peter Kegelaar, Historische Kring Kesteren 45. Bert van Setten, Historische Kring Kesteren 46. Ben Bregman, Edu-art 47. Judica Lookman, Edu-art


Page 16

Deelnemerslijst Annex 2

48. Stichting Cultuur in Wageningen 49. Luuk Murray, Oude kerk Oosterbeek Afmelding met reden 50. Aldo Bergsma, WUR Geo-informatica 51. Provincie Utrecht, dhr. Ruis 52. Bibi Bodegom, Gelders Erfgoed 53. Ben Schoonhein, Ben Illustration 54. Carla Aalsma, Solidez 55. Cees Haverhoek, historicus,auteur Pegasus 56. Dieter Bakker, provincie Gelderland 57. Gerard Gijsbertsen, Militaire Historie Ede 58. SVGV/provincie Utrecht, Grebbelinie 59. Gemeente Veenendaal, concernstaf 60. Bevrijdingsmuseum Groesbeek, dhr. Wiel Lenders 61. Hope XXL 62. Projectbureau Liberation Route 63. Oorlogsgravenstichting 64. Rhenen Outdoor 65. Irma Beerdsen, C45W 66. Jurgen Hillaert, Veluws Bureau voor Toerisme 67. Regio FoodValley, Jan van den Brink 68. Tineke van Bergen, Pallas Athene College, Ede 69. Joitske Hulsebosch, auteur "En nu on line", desk. Kennisnetwerken 70. Karianne Radstake, C45W 71. Dhr. Korte, Recron 72. Natuurmonumenten, dhr. Bosch 73. Paul Tirion, Airborne Feelings 74. Philip Wenting, WUR 75. Wim de Vos, Cultuur in Wageningen 76. Dhr. Post, Recron 77. Regina Horbach, Provincie Utrecht 78. Rita van Biesbergen, Mug Media en Cultuur in Wageningen 79. Ron van Lammeren, WUR Geo-informatica 80. Sandra Tiebosch, werkgroep VBV, Gemeente Wageningen 81. Promotie SVGV 82. VVV de Vallei 83. Communicatie afdeling, Gemeente Wageningen 84. Susan Remmerswaal Ned. Bureau voor Toerisme en Congressen 85. Tjeerd Kootstra, Edu-art 86. Tjeerd Leistra, Werkgroep VBV, Gemeente Ede 87. Michiel van Wessem, wethouder gemeente Arnhem 88. Stichting Airborne Herdenkingen, Ton Hover 89. Gemeente Ede, Mw. Lockhorn 90. dhr. Verkoijen, Recron 91. Willem Dragt, Scholengemeenschap Pantarijn 92. Wilma Pol, Regio FoodValley, gemeente Wageningen


Page 17

Samenvatting Projectplan Annex 3

Annex 3

Samenvatting Projectplan

WO2 is, ruim 65 jaar na dato, nog steeds voor velen de aanleiding om te eren, te herdenken en te herbeleven. De Vallei-regio kent vanwege haar opvallende WO2-historie een groot maatschappelijk draagvlak voor WO2-gerelateerde activiteiten. Er is een enorme hoeveelheid energie en drive onder de bewoners om ´iets met WO2´ te doen. Sinds jaar en dag ondersteunen de vier gemeenten haar WO2 gerelateerde organisaties en instellingen. Het project Bevrijdingstoerisme voegt hieraan iets nieuws toe. Bevrijdingstoerisme is een project van Regio FoodValley met steun van de provincie Gelderland. De gemeenten Ede, Wageningen en Rhenen maken deel uit van Regio FoodValley. Ze werken in het project samen met de gemeente Renkum. De looptijd van het project is van mei 2012 tot mei 2015. Het (project)budget Het totale budget voor Bevrijdingstoerisme is 3.7 miljoen euro. De vier gemeenten zetten de ondersteuning van de gebruikelijke (bestaande) activiteiten op het gebied van herdenken en vieren, voort. Deze ondersteuning bedraagt 2,7 miljoen euro. De provincie Gelderland draagt 1 miljoen euro bij. Dit is ‘nieuw’ geld voor vernieuwende, toekomstgerichte activiteiten op basis van regionaal WO2-erfgoed. Het project Bevrijdingstoerisme heeft zich gecommitteerd aan het leveren van een projectdoel. Dit doet zij met het ‘nieuwe’ geld; zij maakt dus geen aanspraak op de bestaande financiële steun. Organisatie Het project Bevrijdingstoerisme is een netwerkorganisatie: samen met marktpartijen, maatschappelijk middenveld, toerisme- en recreatiesector, onderwijs, bewoners, jeugd en jongeren, wordt het bestaande Bevrijdingstoerisme en vrijheidseducatie uitgebreid. De bestuurlijke verantwoordelijkheid ligt bij de Stuurgroep, die bestaat uit een vertegenwoordiger van het college van elk van de vier gemeenten. Het project heeft een (ambtelijke) coördinator. Doel en resultaten van het project Bevrijdingstoerisme vult aan en bouwt verder op de bestaande WO2-erfgoed projecten en activiteiten. Het projectdoel Bevrijdingstoerisme luidt: Doelgroepen maken diverser gebruik van het regionale WO2-erfgoed, zowel het tastbare (musea, militaria, monumenten) als het niet-tastbare (biografie van het landschap, verhalen, beeldmateriaal), aansluitend bij regionale, provinciale, landelijke en internationale vergelijkbare initiatieven. Met diverser gebruik bedoelt het project dat, naast het gebruikelijke omgaan met het WO2-


Page 18


erfgoed, deze ook toekomstgericht wordt ingezet. Vernieuwende activiteiten worden toegevoegd aan het bestaande scala van activiteiten, met als ambitie om naar een toekomst van vrede, vrijheid en veiligheid te gaan. Van ‘oud herdenken’ naar ‘nieuw herdenken’. Hiervoor is het ‘nieuwe’ geld bedoeld. Zeven resultaatgebieden om het projectdoel te realiseren:

1. Verbinden en ontmoeten: bekendheid met WO2-erfgoed Het project vergroot de bekendheid van de doelgroepen met de regionale WO2 historie en maakt die historie toegankelijk voor bevrijdingstoerisme en vredeseducatie. 2. Toeristische en recreatieve bevrijdingsactiviteiten Marktpartijen in de recreatie- en toerismesector bieden WO2-erfgoed arrangementen aan en maken bevrijdingstoerisme aansprekend. 3. Kennisaanbod van maatschappelijke organisaties WO2-maatschappelijk middenveld en WO2-gerelateerde organisaties en instellingen en projecten bouwen aan het digitaal belevingsnetwerk. 4. Jeugd en jongeren leren Het onderwijs gebruikt het digitaal belevingsnetwerk voor vredeseducatie. Kennisinstellingen werken aan een toekomst van vrede en vrijheid. De regionale WO2 historie staat in het teken van de toekomst. 5. Vernieuwd en toekomstgericht herdenken Een overgang bewerken van feitelijke WO2-historie naar een maatschappelijk besef over de waarde van vrede en vrijheid. 6. Over de grens van de regio WO2 Bevrijdingstoerisme en vredeseducatie over de grens van de regio heen tillen door aansluiten bij en uitbreiden naar andere landelijke en internationale projecten en organisaties. 7. Structuurversterking bevrijdingstoerisme(sector) Partners in bevrijdingstoerisme en vredeseducatie groeien om in de toekomst voort te blijven bestaan. Samenwerken en de structuur van de sector versterken. Voor een deel zijn de zeven resultaatgebieden in het projectplan uitgewerkt in activiteiten die ondernomen worden om de resultaten en het projectdoel te bereiken. Samen met marktpartijen, maatschappelijk middenveld, toerisme- en recreatiesector, onderwijs, bewoners, jeugd en jongeren wordt het activiteitenpakket uitgebreid, verder ingekleurd en vindt nadere verdieping plaats.


Page 19


1. Verbinden en ontmoeten: bekendheid met WO2-erfgoed o Liberationregion.nl is dé digitale ontmoetingsplaats voor (regionaal) WO2 erfgoed. De website wordt gevuld door iedereen die hierover iets (aan) te bieden heeft. o Op liberationregion.nl/regio-digitaal worden 300-500 locaties vertellend in beeld gebracht, waar zich tussen ’40-’45 iets bijzonders heeft afgespeeld. Dit zijn Points of Interest (PoI). o Promoten van het digitale belevingsnetwerk voor bevrijdingstoerisme en vredeseducatie. 2. Toeristische en recreatieve bevrijdingsactiviteiten o Marktpartijen vergroten hun aanbod van toeristisch-recreatieve bevrijdingsactiviteiten, met speciale aandacht voor jeugd en jongeren en de eigen bewoners van de regio. o Marktpartijen gebruiken liberationregion.nl voor het vermarkten van hun aanbod bevrijdingstoerisme. 3. Kennisaanbod van maatschappelijke organisaties o Toekomstperspectief bieden aan bestaand aanbod van maatschappelijke WO2organisaties en projecten. o Synergie bewerken tussen deze organisaties en projecten. o WO2-organisaties en programma’s gebruiken liberationregion.nl voor het vergroten van hun bekendheid. 4. Jeugd en jongeren leren o Regio Digitaal wordt door basis- en voortgezet onderwijs en jongerenwelzijnsinstellingen gebruikt. o Stimuleren van dialoog en debat onder jeugd en jongeren over de waarde van vrede en vrijheid. o Jeugd en jongeren maken zelf PoI’s. 5. Vernieuwd en toekomstgericht herdenken o Stimuleren en organiseren van het maatschappelijk debat, voor jong en oud, over vrede en vrijheid. o Betrekken van jeugd en jongeren bij maatschappelijk debat. o Gebruik van sociale media. 6. Over de grens van de regio o Het netwerk uitbreiden om kennis uit te wisselen en van elkaar leren op het gebied van Bevrijdingstoerisme en vredeseducatie en de PoI’s uit te breiden. 7. Structuurversterking bevrijdingstoerisme(sector) o Ondersteuning bieden bij (bekende) behoeften van partnerorganisaties. o De vraag om ondersteuning in het een goed partnerschap komt vooral vanuit de partners zelf. Met partners ideeën genereren waardoor de structuur versterkt wordt.


Page 20

MDF Training & Consultancy

Recommend Documents