Masterplan Volksabdij

Masterplan Volksabdij

December 2012 In opdracht van: Volksabdij OLV ter Duinen OLV ter Duinenlaan 199 4641 RM Ossendrecht t (0164) 67 25 46 f (0164) 67 44 20 www.devolksabdij.nl

Opdrachtnemer Bosgroep Zuid-Nederland Huisvenseweg 14 5591 VD Heeze Postbus 106 5660 AC Geldrop t (040) 2066360 f (040) 2066361 www.bosgroepen.nl

Colofon Opdrachtgever:

Volksabdij Onze Lieve Vrouwe Ter Duinen

Titel:

Masterplan Volksabdij

Status:

Concept/ …

Datum:

December 2012

Auteur(s)

ing.M.H.M.(Maarten) Clement, Ir. M.S.(Martijn) Griek, Ir. K.M.(Kirsti) Zwaard

Foto (s)

NVT

Contactpersoon:

ing.M.H.M.(Maarten) Clement

Projectnummer:

12026616

© Coöperatieve Bosgroep Zuid-Nederland U.A, December 2012

Inhoudsopgave 1

Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Leeswijzer

5

2

Objectomschrijving 2.1 Ligging 2.2 Historie 2.3 Ontwikkelingen

6

8 3

Ontwikkelingselementen 3.1 Het Hoofdgebouw 3.2 Parkbos en vijvers 3.3 Almata 3.4 Parkeren en ontsluiting 3.5 Restaurant “de Blauwe Pauw” 3.6 Speelvoorzieningen 3.7 Overig terrein

Bijlage 1

Titel ondertitel

9

NAW-Gegevens

3

Bosgroep Zuid Nederland

Opdrachtgever titel rapport

4

1

Inleiding

1.1

Aanleiding

Volksabdij Onze Lieve Vrouwe Ter Duinen maakt deel uit van Grenspark De ZoomKalmthoutse Heide en Landschap van Allure Brabantse Wal. De overlap van de beide landschapsparken ligt op de gronden van de Volksabdij. Bij de ontwikkeling van de landschapsparken worden locaties aangewezen waar de recreant toegang moet kunnen krijgen tot het park. Deze locaties worden “Poorten” genoemd. De Volksabdij heeft meerdere statussen van “Poort” toegewezen gekregen. Naast deze poort- statussen spelen nog meer zaken op de terreinen van de Volksabdij. Zo wordt een deel van de terreinen verhuurt aan Almata Jeugdzorg waar kinderen met een verhoogde begeleidingsvraag wonen en leven. Wordt de ontsluiting van het Moller-college grootdeels afgewikkeld via de wegen van de Volksabdij en worden grootschalige natuurontwikkelingen op het hele terrein uitgevoerd. Het inpassen van het meervoudig gebruik op het terrein en de provinciale subsidiemogelijkheden van Landschap van Allure Brabantse Wal zijn de directe aanleiding om een masterplan op te stellen.

1.2

Leeswijzer

Titel ondertitel

5


2

Objectomschrijving

2.1

Ligging

De volksabdij ligt ten Oosten van Ossendrecht aan de rand van de Brabantse wal. Dit gebied kenmerkt zich door het grote areaal bos van droge zandgronden. Enkele grondwater gevoede poelen geven aan

2.2

Historie

Op 20 februari 1935 is de stichting Onze Lieve Vrouwe ter Duinen opgericht als werkkamp voor werkeloze jongeren. Op het huidige terrein werd gestart met de bouw van een jeugdhuis wat om september 1936 gereed was. De interne werkloze jongeren bleven 6 tot 8 weken in het kamp; per gezin mocht maar één kind aangemeld worden. Voor de jongens van het buitenkamp telde die periode niet. Van de werklozen uit de omgeving met een vakopleiding werd vooral gebruik gemaakt bij de bouw. De jongens die geen vakopleiding hadden werden ingezet bij het graven van de 3 vijvers, het ontginnen en bebossen van het terrein, het aanleggen van parken en wegen, van een openluchttheater en een sportveld. Na het hoofdgebouw volgde een andere nieuwbouw, namelijk de werkplaatsen zoals een timmerwinkel, smederij, schildersatelier, schoenmakerij, tekenzaal en bakkerij. In 1937 wordt een boerderij aangekocht met ruim 10 ha grond. Er komt een veestapel, een boomgaard met ruim 500 fruitbomen en een flinke moestuin die bijna alle groenten en aardappelen levert voor de kampen. Dit jaar wordt ook de bibliotheek gerealiseerd. In 1938 wordt begonnen met de bouw van een tweede vleugel. Kampleider Emiel Raaymakers verwezenlijkt in 1939 een keramiekschooltje; de jongens zelf bouwen de keramiekoven. De abdij groeit en groeit... Het abdij-idee komt tot werkelijkheid door leken; de naam "Volksabdij" betekent: 'Vaderhuis voor het volk'. Tijdens de oorlogsjaren werd de volksabdij gebruikt als noodziekenhuis voor zieken en bejaarden uit Rotterdam. Ook het noviciaat van de Broeders van Huijbergen vond er vanaf 1941 onderdak Omdat Ste. Marie gevorderd was door de Duitsers. De marechaussee van Huijbergen kreeg een gedeelte van de barakken en werd onderdak verleend aan onderduikers en tevens aan de Duitse bezetters zelf! Na de bevrijding in 1945 verlieten de zusters en de patiënten de abdij, evenals de Broeders van Huijbergen. Op 6 december 1945 kwamen in de gebouwen en barakken jongens van 12-14 jaar wiens ouders politiek delinquent waren: de NSB-jeugd. Ook verbleven er ook 'instantie-kinderen'; kinderrechter- en kinderbeschermingspupillen. In 1947 werd O.L.V. ter Duinen omgevormd tot internaat.


6

Het internaat en bijbehorende ambachtsschool werden officieel erkend en in september 1947 telde de school 120 leerlingen. Hiermee werd in feite de basis voor de 'LTS' gelegd. Van 1947 tot 1958 was O.L.V. ter Duinen een Seculier instituut; een organisatie van (veelal) ongehuwde leken en soms ook priesters, die zich in hun eigen werkmilieu, dienstbaar maakten aan de naasten, levend vanuit de Evangelie. In 1958 werd het instituut opgeheven wegens gebrek aan leden, en werd er een beroep gedaan op de Broeders van Huijbergen om het internaatswerk te continueren. Zij gaven leiding aan het internaat tot 1982. Het internaat opent een nieuw schoolgebouw met leslokalen en praktijkruimtes. Dit nieuwe gebouw gaat na sluiting van het internaat verder als 'LTS'. Na het sluiten van het internaat in 1982, functioneerde de Abdij als bezinningscentrum en werd geleid door een communiteit, bestaande uit een priester, een pater Benedictijn en broeders van Huijbergen. Deze verlaten in 2002 de Volksabdij, om terug te keren naar Ste. Marie in Huibergen. Nadat de broeders vertrokken in 2002, wordt de Volkabdij door directeur Jan en Ellen van Til en hun team geleid. Tussen 2002 en nu zijn de kamers van de Abdij gerenoveerd, is het restaurant uitgebreid (en 'De Blauwe Pauw ontstaan) en worden er steeds meer activiteiten opgezet. In 2010 werd Almata (voorheen Den Engh) uitgebreid met 4 woonunits voor 80 jongeren, en is het Moller-college in 2011 begonnen aan de nieuwbouw van een school die eind 2012 gereed was. Bekijk hier meet informatie over het huidige bestemmingsplan. 2.3

Ontwikkelingen

Naar de toekomst gekeken worden de maatschappelijke functies binnen de terreinen van de Volksabdij doorgezet. Het Moller-college heeft haar positie op het terrein al vastgelegd. Almata heeft in de vorm van kantoren en woongebouwen ook bepaald. De ontwikkelingen op de natuurterreinen en het middengebied en de ontsluiting zijn echter nog niet volledig bepaald. In grote lijnen is de terreinindeling vastgelegd in het bestemmingsplan van de gemeente Woensdrecht. De detailinvulling wordt verder in dit rapport voorgesteld. Op de volgende bladzijde is een afbeelding van het bestemmingsplan weergegeven. Om deze ontwikkelingen mogelijk te maken heeft een grondruil plaats gevonden. Het Moller-college is naar het noorden van het terrein verhuist. Het oude gebouw wordt in 2013 gesloopt. Dit biedt ruimte voor de verdere detaillering van de inrichting van het terrein. In onderstaande figuur is een ontwerpschets weergegeven waarin de diverse functies rond de abdij zijn verwerkt. In de bijlage is het landschappelijk ontwerp toegevoegd.

Titel ondertitel

7


Figuur 1 ontwerp middengebied Volksabdij


8

3

Ontwikkelingselementen

De ontwikkeling van de Volksabdij valt uiteen in verschillende elementen. In de onderstaande paragrafen zijn deze elementen verder uitgewerkt.

3.1

Het Hoofdgebouw

Het hoofdgebouw ligt centraal op het terrein. Het moet het elan van cultuurhistorie uitstralen. Momenteel valt het gebouw in het niet omdat de elementen op en rond het hoofdgebouw niet accentuerend werken. Om het aanzien en het comfort van het hoofdgebouw te verbeteren worden maatregelen doorgevoerd. In het hoofdgebouw bevinden zich de hotelkamers. De oude kapel is omgevormd tot multifunctionele ruimte voor presentaties, conferenties en bruiloften. De hotelkamers worden verbouwd tot luxe kamers. De tuin van het hoofdgebouw zal worden vernieuwd tot een tuin in Barokstijl. (voorbeelden?) Het kantorendeel zal met beplanting aan het zicht worden onttrokken. 3.2

Parkbos en vijvers

Het parkbos ligt ten zuidoosten van het hoofdgebouw. Hierin liggen hopen van het zand dat uit de vijvers is gehaald bij de aanleg van de Volksabdij in de jaren ‘30 van de vorige eeuw. Deze elementen zijn van historische waarde en moeten worden behouden. Momenteel maakt een wielerclub gebruik van deze hopen zand waardoor deze langzaam aan afgebroken worden. Het is daarom de bedoeling om de activiteiten van de wielerclub te verplaatsen . De voorgestelde locatie is het multifunctionele bos aan de westkant van de OLV ter Duinenlaan. Hier zal in afstemming met de wielerclub een parcours worden ontwikkeld met voldoende uitdaging. In het parkbos zonder fietsers wordt een padenstructuur aangelegd om te wandelen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de ideeën van landschap-architect Springer en Zocher. Uitgangspunten zijn hierbij:  Bochtige paden zodat vanuit elke bocht een nieuwe verassing te zien is.  Gebruik maken van het natuurlijk gradiënt  Bosvijvers met prieeltjes in romantische stijl Om te komen tot een parkbosallure worden in dit bos stinze-planten aangebracht. Stinzeplanten zijn planten (vaak exoten) die horen bij oude landgoedparken. Zij geven het park kwaliteit. De oevers van de vijvers zijn nu rondom overwoekerd door rododendrons en overhangende takken. Hierdoor komt weinig licht in de vijvers en wordt het water verzuurd door bladval. Dit proces dient te worden verminderd. De oevers moeten worden vrijgemaakt, de rododendron moet worden teruggedrongen en de overhangende takken verwijderd. Aansluitend moet de vijver gebaggerd worden tot de oorspronkelijke bodem. Het plaatsen van prieeltjes is optioneel. De oude zwemvijvers net ten noorden van het hoofdgebouw worden in peil zover verhoogt als mogelijk. Het afstromend overtollige water wordt via een aan te leggen beekje een laagte ingeleid waar ruimte is voor natte natuur. Meer ten westen van deze natte laagte is ruimte voor open heide waar de recreant kan wandelen. Het

Titel ondertitel

9


plaggen van de vlakte om omvorming naar heide mogelijk te maken maakt deel uit van het leefgebiedenplan “Droge Zandgronden” waarvoor subisidie mogelijk is.

3.3

Almata

Almata Jeugdzorg begeleid kinderen met een verhoogde begeleidingsvraag. Zij kunnen niet of slecht beperkt vrij rondlopen over het park. Ook is de uitstraling van hun woongebouwen niet altijd even constant. Voor de jongeren is het aan te bevelen om een uitlaatklep te hebben waar, onder begeleiding, gesport kan worden om hun energie op een positieve manier te gebruiken en om te leren samen te werken. Hiervoor wordt in de open hoek tussen de gebouwen Nautilus en Boszicht een sportfaciliteit gerealiseerd. De kantoorgebouwen van Almata (gebouw Vijverzicht) zullen landschappelijk ingepast worden. Momenteel wordt gekeken naar de mogelijkheden om de kinderen in te zetten bij het onderhoud van het terrein en met name de bossen. Hierdoor kunnen de kinderen hun energie positief aanwenden en een werkritme aanleren als onderdeel van hun structuur. 3.4

Parkeren en ontsluiting

De benoeming van de Volksabdij tot status “recreatieve poort” en “natuurpoort” is de verwachting dat het aantal recreanten toe zal nemen. Het aantal parkeerplaatsen is nu beperkt. Een verkeerskundig onderzoek toont aan dat bij een groeiende recreatieve druk een parkeerbehoefte ontstaat van 174 plaatsen. Tevens bestaat de wens om de parkeervoorzieningen zoveel als mogelijk weg te laten vallen in het landschap. Deze bijna tegenstrijdige wensen vragen om ruimte. Gezien de beperkte beschikbare ruimte op het terrein dient hier naar creatieve oplossingen gezocht te worden. In het schetsontwerp is een voorstel gedaan om aan de vraag te voldoen. Naast parkeren is ook de ontsluiting een probleem. Over de OLV ter Duinenlaan moet het bevoorradingsverkeer, de werknemers van Almata, het Moller-college en de Volksabdij zelf. Hiernaast maken bezoekers van Almata, het Moller-college en de Volksabdij over deze weg in twee richtingen. De weg is dusdanig smal dat het verkeer bij passeren altijd in de berm moet gaan rijden wat weer schade oplevert aan de weg, de berm en mogelijk ook de voertuigen. Er bestaat een mogelijkheid om de ontsluiting in één richting op te zetten. Hiervoor moet de nu afgesloten weg richting de Putseweg weer opgesteld worden. Bij deze openstelling komt de veiligheid van de schoolgaande kinderen in het gedrang. Ook het opheffen van de verkeersluwe situatie op het terrein loopt een risico omdat ongewenst verkeer (drugsrunners) snel doorgang kan vinden. Om een éénrichtingsontsluiting mogelijk te maken moet dus nog worden nagedacht over extra fietspaden en voetpaden en avondafsluiting van het terrein.

3.5

Restaurant “de Blauwe Pauw”

Naast de functie restaurant is door de benoeming van de “poort” ook de recreatieve informatievoorziening een functie geworden. Ook moet ruimte worden gereserveerd om Opdrachtgever titel rapport

10

evenementen te organiseren op het terrein. Deze drie functie moeten geïntegreerd worden zodat de functies elkaar versterken en optimaal tot hun recht komen. Inrichting van terras, fietsenstalling en sanitaire voorziening hoort daarbij. Voor de evenementen wordt bij het toegangspad tussen de parkeerplaatsen en her restaurant voorzieningen getroffen. Een aparte ruimte wordt ingericht als informatiepunt/streekwinkeltje. De sanitaire voorzieningen zijn al aanwezig. De fietsenstalling wordt gerealiseerd naast het evenemententerrein.

3.6

Speelvoorzieningen

Recreanten met kinderen willen graag speelvoorzieningen bij hun ontspanningslocatie. Om de zinnen van de kinderen direct prikkelen heeft de Volksabdij de wens om een speelbos aan te leggen zonder de bekende speelvoorzieningen. Hierbij wordt gedacht aan een open bosstructuur waar takkenhopen, klimbomen en houtblokken aanwezig zijn om zelf in een natuurlijk afgebakende omgeving te spelen en te ontdekken. 3.7

Overig terrein

Op het overige terrein zijn wensen om biotoopmaatregelen uit te voeren. Hierbij wordt gedacht aan een vlindertuin tussen het hoofdgebouw en het restaurant. Bepaalde bospaden dienen te worden afgesloten om alle doelen te kunnen realiseren. Als compensatie voor de afsluiting worden andere paden aangelegd, rekening houdend met calamiteitenroutes, recreatieve routes en eventuele andere vragen.

Titel ondertitel

11


NAW-Gegevens


12

Masterplan Volksabdij

Recommend Documents