120
APR. 2m
MARTIN DE VRIES procesmanagement
Aan het college van burgemeester en wethouders van Heemstede t.a.v. de heer Thijmen Loggers Postbus 352 2100 AJ Heemstede Haarlem, 18 april 2012 Onderwerp: Eindconclusie Geachte heer Loggers, Hierbij ontvangt u mijn eindconclusie voor het project "Versterking van de economische positie van Heemstede" zoals afgesproken in de offerte van 13 juli 2011. In september 2011 ben ik gestart met mijn werkzaamheden om de gestelde doelen te realiseren voor de einddatum 1 mei 2012. Buiten het voorzitterschap van de klankbordgroep "Herinrichting Binnenweg" heb ik vooral tijd en energie gestoken in activiteiten die leiden tot een betere samenwerking tussen ondernemers onderling en de relatie tussen ondernemers en de gemeente. Er vanuit gaande dat een betere samenwerking ook leidt tot meer gezamenlijke activiteiten en een sterkere economische positie van Heemstede. In december heb ik u mijn tussenrapportage gestuurd, waarin ik buiten een verslag van mijn werkzaamheden ook een aantal aanbevelingen heb gedaan die naar mijn idee een flinke impuls kunnen geven aan de positie van het winkelgebied Raadhuisstraat/Binnenweg. Op dit moment zijn nog niet alle gestelde doelen bereikt. Maar een belangrijke basis voor succes is gelegd. Het opbouwen van een relatienetwerk kost tijd net als het creëren en formuleren van gemeenschappelijke activiteiten. Dat vraagt wederzijdse inspanning, vertrouwen en daadkracht. In bijgevoegd rapport heb ik beschreven waar we nu staan. Naar mijn overtuiging is het mogelijk om tussen de gemeente en het bedrijfsleven een uitvoeringsconvenant op te stellen. Dat vraagt van beide partijen besluitvorming op de volgende punten: • • • •
samenwerking tussen de vijf winkelcentra accorderen en verder uitwerken van het marketingplan samenwerking bij het organiseren en uitvoeren van evenementen instellen van een ondernemersfonds
Pas als gemeente en bedrijfsleven knopen doorhakken komt er beweging in het proces. Op 1 mei a.s. komt er een eind aan mijn contract met de gemeente. Ik ben uiteraard graag bereid mijn bijdrage te leveren om dit project naar tevredenheid af te ronden. Ik kijk met plezier terug op een constructieve en plezierige samenwerking. Vrienclelijke-groetr
M a r t i n 'dlTVries Advies bv Bakenesserstraat 26 2011 JJ Haarlem Tel/fax 023 • 54 24 878 E-mail mcdevnes@xs4all Rabobank rekeningnummer 3244 84968 Kamer van Koophandel nummer 34115225
n
//
MARTIN DE VRIES procesmanagement
Eindconclusie 'Versterking Economische Positie Heemstede'
April 2012
M a r t i n de Vries Advies bv Bakenesserstraat 26 2011 JJ Haarlem Tel/fax 023 • 54 24 878 E-mail mcdevries@xs4all Rabobank rekeningnummer 3244 84968 Kamer van Koophandel nummer 34115225
o
Inhoudsopgave Inleiding 1.
Opdracht
2.
Aanpak
3.
Tussenrapportage
Algemeen 1.
Economische p o s i t i e van de d e t a i l h a n d e l in Heemstede
2.
Onderzoeksrapporten
3. Economische o n t w i k k e l i n g 4.
Leegstand
S a m e n w e r k i n g w i n k e l c e n t r a Heemstede
•
1.
Marketing
2.
Evenementen
Financiën 1.
Ambitie
2.
Ondernemersfonds
Economisch Overleg 1.
Algemeen
2. Retail Overleg
Conclusie en a a n b e v e l i n g e n
Bijlage : Lijst met g e s p r e k s p a r t n e r s
M Inleiding 1.
Opdracht
Op 29 s e p t e m b e r 2 0 1 1 heeft de g e m e e n t e r a a d i n g e s t e m d met m i j n b e n o e m i n g als p r o c e s b e g e l e i d e r ter v e r s t e r k i n g van de e c o n o m i s c h e positie van H e e m s t e d e . Gevraagd is s p e c i f i e k a a n d a c h t t e hebben v o o r het in s t a n d h o u d e n en o n t w i k k e l e n van een goed w i n k e l a a n b o d . De g e m e e n t e l i j k e n o t i t i e Economisch b e l e i d 2010-2015 is de l e i d r a a d voor t o e k o m s t i g e o n t w i k k e l i n g e n . Om de g e s t e l d e a m b i t i e t e kunnen r e a l i s e r e n is van alle b e l a n g h e b b e n d e n een g e z a m e n l i j k e inspanning n o d i g . In m i j n o p d r a c h t is gesteld dat er een economische m e e r j a r e n v i s i e en een u i t v o e r i n g s p l a n m o e t k o m e n , die w o r d t v a s t g e l e g d in een c o n v e n a n t . Om een c o n v e n a n t te s l u i t e n is er c o m m i t m e n t van alle b e t r o k k e n p a r t i j e n n o d i g . Op d i t m o m e n t b e s p r e k e n de v i j f w i n k e l c e n t r a nog met elkaar op w e l k e w i j z e en op w e l k e o n d e r d e l e n men w i l s a m e n w e r k e n . Een b e l a n g r i j k o n d e r d e e l h i e r v a n is de m o g e l i j k h e i d om f i n a n c i e e l bij te dragen aan de e c o n o m i s c h e o n t w i k k e l i n g van Heemstede. Bekeken w o r d t of er d o o r het i n s t e l l e n van een o n d e r n e m e r s f o n d s v o l d o e n d e f i n a n c i e e l draagvlak is. Ook het g e m e e n t e b e s t u u r w a c h t de r e s u l t a t e n af van de e v a l u a t i e van de h e r i n r i c h t i n g B i n n e n w e g en de a a n b e v e l i n g e n die ik d a a r i n heb o p g e n o m e n . Als alle p a r t i j e n zich kunnen v i n d e n in de u i t k o m s t e n en a a n b e v e l i n g e n van de diverse r a p p o r t e n is het m o m e n t a a n g e b r o k e n om visie en u i t v o e r i n g vast t e leggen in een m e e r j a r e n c o n v e n a n t . 2.
Aanpak
Om een goed i n z i c h t in de e c o n o m i s c h e p o s i t i e van de diverse w i n k e l g e b i e d e n in Heemstede t e k r i j g e n , is een g r o o t aantal g e s p r e k k e n / i n t e r v i e w s g e v o e r d met o.a. w i n k e l i e r s , b e s t u u r d e r s van de g e m e e n t e , o n d e r n e m e r s v e r e n i g i n g e n , Kamer van K o o p h a n d e l , p a n d e i g e n a r e n , makelaars en andere b e l a n g h e b b e n d e n (2). Verder zijn de r a p p o r t e n van diverse bureaus over het e c o n o m i s c h f u n c t i o n e r e n van Heemstede b e s t u d e e r d . Maar een van de b e l a n g r i j k s t e o n d e r d e l e n van het o n d e r z o e k is geweest om b u i t e n alle g e s p r e k k e n en r a p p o r t e n veel op l o c a t i e aanwezig te zijn en te e r v a r e n hoe het w i n k e l c e n t r u m in de p r a k t i j k f u n c t i o n e e r t . Er zijn b i j e e n k o m s t e n g e ï n i t i e e r d en g e o r g a n i s e e r d tussen v e r t e g e n w o o r d i g e r s van de v i j f w i n k e l c e n t r a om te p i j l e n of er draagvlak is om samen een aantal zaken op te p a k k e n . 3.
Tussenrapportage
Het g e m e e n t e b e s t u u r heeft o p d r a c h t n e m e r v e r z o c h t om in d e c e m b e r een t u s s e n r a p p o r t a g e te maken over de v o o r t g a n g van het p r o j e c t . Deze n o t i t i e is in d e c e m b e r aan het g e m e e n t e b e s t u u r g e s t u u r d en in de commissie " M i d d e l e n " van 14 maart j l . t o e g e l i c h t . In deze t u s s e n r a p p o r t a g e van d e c e m b e r 2 0 1 1 heb ik aangegeven w e l k e p r o j e c t e n er naar m i j n idee kunnen s t a r t e n in 2 0 1 2 . De stand van zaken v i n d t u h i e r o n d e r b e s c h r e v e n .
&
Algemeen 1. E c o n o m i s c h e p o s i t i e van de d e t a i l h a n d e l in H e e m s t e d e In H e e m s t e d e is het door de l a n g g e r e k t e v o r m van het w i n k e l g e b i e d n i e t g e m a k k e l i j k o m , zoals e l d e r s , een c o n c e n t r a t i e van het w i n k e l a a n b o d te c r e ë r e n , waar c o n s u m e n t e n / b e z o e k e r s m a k k e l i j k hun a a n k o p e n kunnen d o e n . Ook s a m e n v o e g i n g van de v e r s c h i l l e n d e w i n k e l c e n t r a t e r v e r s t e r k i n g van de p o s i t i e van het w i n k e l a a n b o d is niet e e n v o u d i g . H e e m s t e d e heeft v i j f w i n k e l g e b i e d e n d i e , h o e w e l v e r s c h i l l e n d van aard en g r o o t t e , allen een b e l a n g r i j k e eigen p o s i t i e i n n e m e n . De p o s i t i e in de regio is sterk d o o r het brede aanbod van v o o r a l dagelijkse b o o d s c h a p p e n . Nergens in de regio Z u i d - K e n n e m e r l a n d zijn er, in alle w i n k e l g e b i e d e n , zoveel slagers, ( b a n k e t ) b a k k e r s , t r a i t e u r s , g r o e n t e w i n k e l s als in H e e m s t e d e . En ook nog van een hoge k w a l i t e i t . D a t z e l f d e geldt op m o d e g e b i e d waar het aanbod ook boven g e m i d d e l d is. De w i n k e l c e n t r a kunnen zich d a a r m e e v o l d o e n d e o n d e r s c h e i d e n . Ook het f e i t dat veel w i n k e l s nog in handen zijn van zelfstandige o n d e r n e m e r s v e r s t e r k t de p o s i t i e van Heemstede in de regio als a a n t r e k k e l i j k c e n t r u m om te w i n k e l e n
('anders dan elders'). De R a a d h u i s s t r a a t / Binnenweg h e e f t van alle w i n k e l c e n t r a het g r o o t s t e en meest diverse d e t a i l h a n d e l a a n b o d . Het aanbod van zowel lokale als l a n d e l i j k e a a n b i e d e r s zorgt ervoor dat Heemstede d o o r dit w i n k e l c e n t r u m een breed scala aan v o o r z i e n i n g e n h e e f t die passen bij een a a n t r e k k e l i j k w i n k e l g e b i e d . Een nadeel van de e e r d e r g e n o e m d e l a n g g e r e k t e v o r m van het w i n k e l c e n t r u m R a a d h u i s s t r a a t / B i n n e n w e g is dat het m o e i l i j k is om een sfeer te c r e ë r e n waar de bezoeker gaat f u n s h o p p e n . De a a n s l u i t i n g m e t de Raadhuisstraat zou v e r s t r e k t kunnen w o r d e n als er een h e r i n r i c h t i n g plaats vind op de kop bij de pomp w a a r d o o r er r u i m t e o n t s t a a t v o o r horeca met t e r r a s s e n . De Jan van G o y e n s t r a a t is d o o r de ligging van w i n k e l s r o n d een p a r k e e r p l e i n , voor bezoekers aangenaam om zowel b o o d s c h a p p e n te d o e n als te v e r b l i j v e n op een van de p r e t t i g e t e r r a s s e n . De unieke sfeer en het w i n k e l a a n b o d zorgt e r v o o r dat bezoekers dit c e n t r u m hoog w a a r d e r e n . De Z a n d v o o r t s e l a a n kent t w e e d e l e n , voor en na het s t a t i o n . Met name het t w e e d e deel heeft een sterk p r o f i e l met een g r o o t en h o o g w a a r d i g f o o d aanbod. Het W i l h e l m i n a p l e i n / C a m p l a a n heeft veel van zijn oude g l o r i e als w i n k e l c e n t r u m v e r l o r e n . Dit mooie p l e i n dat v o o r h e e n r u i m 40 winkels t e l d e , h e e f t er nu nog maar een paar. De leegstand van het h o r e c a p a n d draagt er niet t o e bij dat de m o g e l i j k h e d e n , die deze locatie h e e f t v o l d o e n d e benut w o r d e n . De k w a l i t e i t van de winkels die er nog steeds zijn met hun specifieke u i t s t r a l i n g , geven het w i n k e l g e b i e d nog steeds p o t e n t i e . De Glip heeft aan de zuidzijde van Heemstede een eigen positie met een klein a a n b o d van v o o r n a m e l i j k f o o d . Maar als locatie v o o r de vele b e w o n e r s van z o w e l de Glip als Bennebroek en Vogelenzang is het een sterk c e n t r u m met een b r u g f u n c t i e naar de B i n n e n w e g / R a a d h u i s s t r a a t . In een regio die bekend staat om het brede en k w a l i t a t i e f h o o g w a a r d i g e w i n k e l a a n b o d is het m o e i l i j k om je als w i n k e l c e n t r u m i n d i v i d u e e l te o n d e r s c h e i d e n . Geklemd tussen de b i n n e n s t a d van H a a r l e m , w i n k e l c e n t r u m
Schalkwijk en H o o f d d o r p en Bloemendaal heeft Heemstede een stevige eigen positie met v o l d o e n d e p o t e n t i e om haar m a r k t a a n d e e l te v e r g r o t e n . 2.
Onderzoeksrapporten
Het k o o p s t r o o m o n d e r z o e k 2 0 1 1 g e e f t een d u i d e l i j k beeld van de huidige p o s i t i e van W i n k e l c e n t r u m Heemstede t . o . v . de regio en ook l a n d e l i j k . Belangrijke conclusies z i j n : Voor niet dagelijkse a r t i k e l e n is er een a a n z i e n lijke a f v l o e i i n g naar zowel Haarlem als H a a r l e m m e r m e e r . D a a r e n t e g e n v i n d t er v a n u i t B l o e m e n d a a l en Haarlem de nodige t o e s t r o o m plaats voor zowel de dagelijkse als n i e t dagelijkse b o o d s c h a p p e n . Voor de b e o o r d e l i n g van Heemstede in r e l a t i e t o t v e r g e l i j k b a r e a a n l o o p l o c a t i e s k o m t Heemstede g e l i j k w a a r d i g o v e r , alleen qua b e r e i k b a a r h e i d en p a r k e r e n scoort men lager. De sfeer en de v e i l i g h e i d scoren b e t e r . Leegstand w o r d t in het r a p p o r t als z o r g e l i j k gezien. W i n k e l e n in H e e m s t e d e : van goed naar e x c e l l e n t . Een p o s i t i o n e r i n g van het w i n k e l g e b i e d B i n n e n w e g & Raadhuisstraat 2010. Na de h e r i n r i c h t i n g van de B i n n e n w e g / R a a d h u i s s t r a a t h e e f t de Kamer van Koophandel op verzoek van het g e m e e n t e b e s t u u r een advies geschreven over de p o s i t i o n e r i n g en m e r k v o r m i n g van het w i n k e l g e b i e d . Het r a p p o r t geeft aan dat het w i n k e l g e b i e d , naast een lokale f u n c t i e ook een b e l a n g r i j k e rol h e e f t voor de aangrenzende g e m e e n t e n . Naast een g r o t e t e v r e d e n h e i d van de o n d e r n e m e r s over het aanbod en de k w a l i t e i t van het aanbod s p r e e k t het r a p p o r t ook haar zorgen uit over het p a r k e r e n . Dat er voor de deur kan w o r d e n g e p a r k e e r d w o r d t als een k e r n k w a l i t e i t g e z i e n , e c h t e r het b e p e r k t aantal p a r k e e r p l a a t s e n met name in het w e e k e n d kan op den duur k l a n t e n gaan t e g e n s t a a n . Ook de slechte b e w e g w i j z e r i n g en t o e g a n k e l i j k h e i d d o e t afbreuk aan de a u t o b e r e i k b a a r h e i d van het g e b i e d . Als het aan de o n d e r nemers ligt zal de keuze voor de t o e k o m s t liggen in het d o o r g r o e i e n naar een regionaal gemaks- en k w a l i t e i t s c e n t r u m . 3. Economische o n t w i k k e l i n g Sinds 2009 is de p o s i t i e van de d e t a i l h a n d e l v e r z w a k t . V e r a n d e r e n d k o o p gedrag van c o n s u m e n t e n en een e c o n o m i s c h e recessie zijn daar mede d e b e t aan. Door vele oorzaken heeft de c o n s u m e n t zijn k o o p g e d r a g aangepast. De groei van i n t e r n e t - aankopen zet gestaag d o o r en neemt een steeds g r o t e r aandeel van het m a r k t s e g m e n t o v e r . Het m a r k t a a n d e e l van s u p e r m a r k t e n voor de d a g e l i j k s e b o o d s c h a p p e n b l i j f t g r o e i e n . Deze o n t w i k k e l i n g gaat t e n koste van de z e l f s t a n d i g e o n d e r n e m e r . In het w e e k e n d is het nog steeds druk in de f o o d w i n k e l s maar op d o o r d e w e e k s e dagen is er een t e r u g l o p e n d b e z o e k e r s a a n t a l . Deze t r e n d zal zich ook in de t o e k o m s t d o o r z e t t e n . 4.
Leegstand
Door de e c o n o m i s c h e o n t w i k k e l i n g o n t s t a a t er steeds meer leegstand van w i n k e l p a n d e n . De c o n c u r r e n t i e van z e l f s t a n d i g e w i n k e l s m e t het g r o o t w i n k e l b e d r i j f en l a n d e l i j k e ketens w o r d t v o o r veel o n d e r n e m e r s steeds m o e i l i j k e r vol te h o u d e n . Ook het s t a r t e n van een w i n k e l w o r d t d o o r de t e r u g h o u d e n d e rol van de banken steeds m o e i l i j k e r voor o n d e r n e m e r s . Het is een z o r g e l i j k e o n t w i k k e l i n g dat de bestaande o n d e r n e m e r s hun b e d r i j f desgewenst niet meer kunnen v e r k o p e n , met als gevolg dat het w i n k e l c e n t r u m
g e c o n f r o n t e e r d w o r d t met leegstand en een v e r s c h r a l i n g van het a a n b o d . Gebleken is dat er v o l d o e n d e m o g e l i j k h e d e n zijn v o o r t i j d e l i j k e i n v u l l i n g van w i n k e l s , zoals het succes van de Pop-Up Art w i n k e l in de R a a d h u i s s t r a a t , w a a r d o o r het s t r a a t b e e l d g e v r i j w a a r d b l i j f t van (naargeestige) lege w i n k e l p a n d e n . In de t u s s e n r a p p o r t a g e is aangegeven dat o v e r l e g d w o r d t m e t e i g e n a r e n van c o m m e r c i e e l o n r o e r e n d g o e d , een d a t a b a n k w o r d t aangelegd en dat met e i g e n a r e n en makelaars en b e l a n g s t e l l e n d e n gezocht w o r d t naar t i j d e l i j k e i n v u l l i n g . De stand van zaken op d i t m o m e n t is dat met nagenoeg alle m a k e l a a r s / e i g e n a r e n van leegstaande panden op de B i n n e n w e g / Raadhuisstraat gesproken is. Men is a f w a c h t e n d maar over het algemeen p o s i t i e f . De hoge kosten om het pand g e r e e d te maken voor t i j d e l i j k g e b r u i k zijn nu v o o r de t i j d e l i j k e g e b r u i k e r nog vaak een te g r o t e d r e m p e l . Als gevolg van de b e r i c h t e n in de media over de Pop-Up Art w i n k e l hebben zich i n m i d d e l s een aantal gegadigden g e m e l d om een w i n k e l t i j d e l i j k in te v u l l e n . Bij de g e m e e n t e heeft men aangegeven dat er geen c a p a c i t e i t beschikbaar is om dit proces te b e g e l e i d e n . De w i n k e l i e r s v e r e n i g i n g ziet het n i e t als hun taak om een o p l o s s i n g te vinden voor leegstaande w i n k e l p a n d e n . Beide p a r t i j e n e r k e n n e n wel het belang om leegstand te v o o r k o m e n en daarmee de leefb a a r h e i d van het w i n k e l g e b i e d te v e r s t e r k e n . Alleen als deze f u n c t i e s t r u c t u r e e l w o r d t belegd is het kansrijk de leegstand t e g e n te gaan.
Samenwerking Winkelcentra Heemstede In f e b r u a r i 2012 hebben de v i j f v o o r z i t t e r s van De B i n n e n w e g / R a a d h u i s s t r a a t , Jan van G o y e n s t r a a t , De G l i p , Z a n d v o o r t s e l a a n en het W i l h e l m i n a p l e i n de i n t e n t i e u i t g e s p r o k e n om samen te w e r k e n met als doel de e c o n o m i s c h e p o s i t i e van W i n k e l s t a d Heemstede te v e r s t e r k e n . Onder m i j n l e i d i n g is er een p r o g r a m m a s a m e n g e s t e l d dat deze s a m e n w e r k i n g v o r m gaat g e v e n . Het is van belang dat het g e m e e n t e b e s t u u r deze samenw e r k i n g waar m o g e l i j k o n d e r s t e u n t . De v o o r z i t t e r s zullen de v o o r g e s t e l d e s a m e n w e r k i n g en het p r o g r a m m a aan hun leden v o o r l e g g e n en bij een p o s i t i e f besluit w o r d t een i n f o r m a t i e a v o n d g e o r g a n i s e e r d w a a r b i j het m e e r j a r e n p r o g r a m m a aan alle Heemsteedse d e t a i l l i s t e n w o r d t g e p r e s e n t e e r d . De s a m e n w e r k i n g bestaat uit drie d e l e n : 1.
Marketing
Heemstede o n d e r s c h e i d t zich met haar w i n k e l a a n b o d in de regio Z u i d K e n n e m e r l a n d d o o r haar grote d i v e r s i t e i t van k w a l i t e i t w i n k e l s van z e l f s t a n d i g e e i g e n a r e n . M e t name in de f o o d - s e c t o r k o m t het unieke p r o f i e l van Heemstede t o t u i t i n g . De vele h o o g w a a r d i g e slagers, b a n k e t - en b r o o d b a k k e r s , g r o e n t e - en f r u i t w i n k e l s zijn o n g e ë v e n a a r d . Door een e i g e n t i j d s e m a r k e t i n g s t r a t e g i e , het i n z e t t e n van m o g e l i j k h e d e n die o.a. sociale media bieden en d o o r g e b r u i k te maken van f r e e p u b l i c i t y zal het p r o f i e l van Heemstede als w i n k e l s t a d in de regio v e r d e r w o r d e n v e r s t e r k t . Het t o t a a l van de v i j f centra zal als " H e e m s t e d e een h e e r l i j k e plaats om te w i n k e l e n " ( l ) w o r d e n g e p o s i t i o n e e r d , waarna elk w i n k e l c e n t r u m zich met haar eigen k w a l i t e i t e n kan p r o f i l e r e n . K o r t o m : v e r l e i d t c o n s u m e n t e n uit K e n n e m e r l a n d naar Heemstede te komen en zorg e r v o o r dat zij kennis en g e b r u i k maken van het b i j z o n d e r e w i n k e l a a n b o d . In de t u s s e n r a p p o r t a g e heb ik aangegeven een m a r k e t i n g p l a n te o n t w i k k e l e n . De stand van zaken is op d i t 6
m o m e n t dat er d o o r bureau Fort Knox uit A m s t e r d a m een opzet is g e m a a k t hoe Heemstede zich beter in de m a r k t kan z e t t e n als g e m e e n t e met een zeer divers w i n k e l a a n b o d van hoge k w a l i t e i t met een eigen i d e n t i t e i t . Om het m a r k e t i n g p l a n v e r d e r uit te w e r k e n w o r d t op d i t m o m e n t naar f i n a n c i ë l e m i d d e l e n gezocht. 2.
Evenementen
E v e n e m e n t e n zijn bij u i t s t e k een m i d d e l om de g e m e e n t e te p r e s e n t e r e n . Er w o r d e n nu door de a f z o n d e r l i j k e w i n k e l c e n t r a a c t i v i t e i t e n o n t w i k k e l d om bezoekers te t r e k k e n . Door s a m e n w e r k i n g en s a m e n v o e g i n g van e n k e l e g r o t e e v e n e m e n t e n kan Heemstede als v e e l z i j d i g e g e m e e n t e zich s t e r k e r p r o f i l e r e n in de regio en daar b u i t e n . Ook het o p z e t t e n van n i e u w e , g r o t e r e of spraakm a k e n d e e v e n e m e n t e n b e h o o r t t o t de m o g e l i j k h e d e n . De v o o r z i t t e r s hebben aangegeven dat zij op k o r t e t e r m i j n m o g e l i j k h e d e n zien om samen te w e r k e n bij de f e s t i v i t e i t e n r o n d o m S i n t e r k l a a s , de f e e s t v e r l i c h t i n g , de b r a d e r i e ë n en H e e m s t e d e Jazz. O n d e r s t e u n i n g van het g e m e e n t e b e s t u u r op het g e b i e d van f y s i e k e i n v e s t e r i n g e n en s a m e n w e r k i n g is h i e r b i j van b e l a n g .
Financiën 1.
Ambitie
Om Heemstede als g e m e e n t e met een g r o o t aanbod van d e t a i l h a n d e l en h o r e c a v o o r z i e n i n g e n s t e r k e r te p r o f i l e r e n , meer bezoekers te t r e k k e n en d a a r m e e de p o s i t i e van de i n d i v i d u e l e o n d e r n e m e r te v e r s t e r k e n is geld n o d i g . Meer geld dan de v i j f w i n k e l c e n t r a nu t o t hun b e s c h i k k i n g h e b b e n . Op basis van v r i j w i l l i g h e i d zullen deze b u d g e t t e n niet n o e m e n s w a a r d i g g r o e i e n . W a a r s c h i j n l i j k zal er een g r o t e r draagvlak bij de o n d e r n e m e r s o n t s t a a n als zij zien dat er meer energie en geld w o r d t g e s t o k e n in m a r k e t i n g en e v e n e m e n t e n . Maar v r i j b l i j v e n d h e i d is n i e t meer van deze t i j d . 2.
Ondernemersfonds
In veel steden is men daarom overgegaan t o t het i n s t e l l e n van een O n d e r n e m e r s f o n d s . Dat h o u d t in dat b i j v o o r b e e l d met een h e f f i n g op r e c l a m e , een v e r h o g i n g van de WOZ op b e d r i j f s p a n d e n of het i n r i c h t e n van een Bedrijfs I n v e s t e r i n g Zone (BIZ), m o g e l i j k h e d e n w o r d e n g e c r e ë e r d alle b e l a n g h e b b e n d e n f i n a n c i e e l bij te laten dragen aan het c o l l e c t i e v e b e l a n g . Uit het fonds kan geld beschikbaar komen voor p r o f e s s i o n e l e m a r k e t i n g , o r g a n i s a t i e van e v e n e m e n t e n en het i n h u r e n van p r o f e s s i o n e l e o n d e r s t e u n i n g .
Economisch Overleg 1
Algemeen
In 2007 is het college g e s t a r t met een e c o n o m i s c h o v e r l e g met p a r t i j e n die een e c o n o m i s c h belang h e b b e n in H e e m s t e d e . De Kamer van K o o p h a n d e l nam het i n i t i a t i e f v o o r dit o v e r l e g . Doel ervan is om g e z a m e n l i j k e a c t i v i t e i t e n te o n t w i k k e l e n die er toe l e i d e n dat de e c o n o m i s c h e p o s i t i e van Heemstede w o r d t v e r s t e r k t . Er is nog steeds b e h o e f t e en een noodzaak om een breed e c o n o m i s c h o v e r l e g te h e b b e n m e t alle p a r t i j e n . Gezien de agenda en de a m b i t i e van de o n d e r n e m e r s v e r e n i g i n g e n v o o r ook een eigen o v e r l e g , v o l s t a a t het dat dit o v e r l e g 1 maal per jaar bijeen k o m t .
2
W i n k e l c e n t r a Overleg
Door de a m b i t i e van de v i j f w i n k e l c e n t r a in Heemstede om i n t e n s i e v e r samen te w e r k e n op het gebied van m a r k e t i n g , e v e n e m e n t e n en p o s i t i o n e r i n g bestaat er b e h o e f t e aan een z e l f s t a n d i g o v e r l e g met het g e m e e n t e b e s t u u r . O n d e r w e r p e n die van belang zijn v o o r de o n t w i k k e l i n g van Heemstede de d e t a i l h a n d e l vragen om een r e g u l i e r o v e r l e g . Het v o o r s t e l is om d i t o v e r l e g vier maal per jaar te laten plaats v i n d e n . In m i j n t u s s e n r a p p o r t a g e heb ik aangegeven dat deze groep het e c o n o m i s c h p l a t f o r m v o o r o v e r l e g en s a m e n w e r k i n g gaat v o r m e n . De g r o e p van de drie w i n k e l c e n t r a R a a d h u i s s t r a a t / B i n n e n w e g , Jan van G o y e n s t r a a t en Z a n d v o o r t s e l a a n is u i t g e b r e i d met de v e r t e g e n w o o r d i g e r s van het W i l h e l m i n a p l e i n en de G l i p . Deze p a r t i j e n s p r e k e n op dit m o m e n t onder l e i d i n g van m i j met elkaar. Inzet is om afspraken te maken over s a m e n w e r k i n g , e v e n e m e n t e n , f e e s t v e r l i c h t i n g en m a r k e t i n g .
Conclusie en aanbevelingen Al meer dan 13 jaar ben ik b e t r o k k e n bij o n t w i k k e l i n g e n in b i n n e n s t e d e n als H a a r l e m , Leiden, Alkmaar en D o r d r e c h t . De e e r s t e j a r e n lag de aandacht bij de fysieke o n t w i k k e l i n g van de s t a d , later kwam er meer aandacht voor p u b l i e k / p r i v a t e s a m e n w e r k i n g en nu voor het v e r m a r k t e n van de s t a d . Bij al deze o n d e r d e l e n van b i n n e n s t a d s o n t w i k k e l i n g heb ik in deze steden een b i j d r a g e mogen l e v e r e n . Vanuit m i j n o p g e b o u w d e e r v a r i n g als c i t y m a n a g e r en d i r e c t e u r c i t y m a r k e t i n g adviseer ik het g e m e e n t e b e s t u u r van Heemstede over te nemen m a a t r e g e l e n die naar m i j n idee een b i j d r a g e k u n n e n leveren aan een b e t e r o n d e r n e m e r s k l i m a a t , en te v o e r e n b e l e i d v o o r de t o e k o m s t van Heemstede als w i n k e l s t a d . A m b i t i e is een b e l a n g r i j k e v o o r w a a r d e om succesvol te z i j n . Maar daar mee alleen kom je er n i e t . Om de p o s i t i e van w i n k e l c e n t r a te v e r s t e r k e n is b u i t e n a m b i t i e , v i s i e , ook p r o f e s s i o n a l i t e i t , s a m e n w e r k i n g en v o l h a r d i n g n o d i g . En de wil om te i n v e s t e r e n . Alle p a r t i j e n die een belang hebben 'zullen een i n s p a n n i n g m o e t e n v e r r i c h t e n om r e s u l t a a t te h a l e n . Waar in andere s t e d e n en d o r p e n het aanbod van lokale f o o d - z a k e n steeds k l e i n e r w o r d t h e e f t Heemstede een ruim aanbod van k w a l i t a t i e f h o o g w a a r d i g e w i n k e l s waar p e r s o o n l i j k e a a n d a c h t en k w a l i t e i t nog v a n z e l f s p r e k e n d zijn. Waar v i n d t je nog op zo een k l e i n e schaal 8 s l a g e r s / t r a i t e u r s , b a n k e t / b r o o d b a k k e r s , f r u i t p a l e i z e n en ga zo maar d o o r . In een regio waar c o n s u m e n t e n meer dan het l a n d e l i j k g e m i d d e l d e te b e s t e d e n h e b b e n . Heemstede heeft veel i n g r e d i ë n t e n om als w i n k e l c e n t r u m succesvol te zijn in de regio Z u i d - K e n n e m e r l a n d , maar er zijn ook v e r b e t e r p u n t e n . Bereikbaarheid Veel passanten r i j d e n met de a u t o door H e e m s t e d e , om hen te w i j z e n op het g r o t e aanbod van w i n k e l s en de v e r s c h i l l e n d e w i n k e l c e n t r a is het van belang d u i d e l i j k aan te geven waar deze zich b e v i n d e n . Aanbeveling voor gemeente •
p l a a t s op d o o r g a a n d e w e g e n d u i d e l i j k e v e r w i j z i n g s b o r d e n n a a r de w i n k e l g e b i e d e n en w e l k o m s t b o r d e n b i j de g e m e e n t e g r e n z e n w a a r o p ook a c t i v i t e i t e n en e v e n e m e n t e n g e p l a a t s t k u n n e n w o r d e n . 8
Parkeren Een r u i m e m e e r d e r h e i d van de bezoekers uit de regio k o m t m e t de a u t o . Het staat b u i t e n k i j f dat het p a r k e r e n in de b u u r t van de w i n k e l s een unique selling p o i n t is dat door bezoekers hoog w o r d t g e w a a r d e e r d . Maar zeker op v r i j d a g en z a t e r d a g is er een t e k o r t aan p a r k e e r p l a a t s e n . Ook de parkeert a r i e v e n zijn aan de hoge kant. De w a a r d e r i n g van bezoekers over parkeren beschreven in het k o o p s t r o o m o n d e r z o e k 2011 is op dat o n d e r d e e l ook m a t i g en o n d e r het l a n d e l i j k g e m i d d e l d e . In v e r g e l i j k b a r e g e m e e n t e als o.a. Lisse, die een s t e v i g e p o s i t i e in de B o l l e n s t r e e k heeft v e r w o r v e n als w i n k e l s t a d , is het p a r k e r e n g r a t i s . Daarmee o n d e r s c h e i d t Lisse zich van b i j v o o r b e e l d een stad als L e i d e n . Maar zelfs in A m s t e r d a m met de hoogste p a r k e e r t a r i e v e n in N e d e r l a n d , h e e f t in het w i n k e l c e n t r u m B e e t h o v e n s t r a a t een k l a n t v r i e n d e l i j k p a r k e e r t a r i e f van 10 e u r o c e n t v o o r het eerste uur i n g e v o e r d . In een w i n k e l c e n t r u m w a a r veel winkels zijn en geen a l t e r n a t i e v e n om a c h t e r a f te b e t a l e n , is het van belang een goed en p u b l i e k s v r i e n d e l i j k systeem te h e b b e n . In w i n k e l c e n t r u m Jan van Goyen w o r d t het p a r k e r e n d o o r een blauwe zone in te stellen hoog g e w a a r d e e r d d o o r bezoekers en w i n k e l i e r s . A a n b e v e l i n g e n v o o r de g e m e e n t e 8
Voer de z g n . b l a u w e zone i n b i j a l l e w i n k e l c e n t r a ;
•
Als g e k o z e n w o r d t voor h e t h a n d h a v e n van b e t a a l d p a r k e r e n , kies d a n v o o r h e t ' B e e t h o v e n s t r a a t m o d e l ' en b e r e k e n h e t e e r s t e u u r 10 e u r o c e n t ; .
•
Z o r g e r v o o r d a t b i j n i e u w e ( b o u w ) o n t w i k k e H n g e n p a r k e r e n op eigen t e r r e i n m o g e l i j k is, w a a r d o o r er m e e r p a r k e e r p l a a t s e n / g a r a g e s b i j komen.
•
Z o r g v o o r een p a r k e e r p l a a t s w a a r de b e z o e k e r a c h t e r a f k a n b e t a l e n .
Binnenweg Uit l a n d e l i j k onderzoek b l i j k t dat met name s u p e r m a r k t e n p u b l i e k s t r e k k e r s in k l e i n e r e s t e d e n zijn. Door u i t b r e i d i n g van m2 v l o e r o p p e r v l a k t e in dit segment is het m o g e l i j k t w e e vliegen in één klap te slaan. Winkels r o n d o m s u p e r m a r k t e n p r o f i t e r e n van de b e z o e k e r s s t r o o m en de m o g e l i j k h e i d om te parkeren w o r d t verruimd. A a n b e v e l i n g v o o r de g e m e e n t e •
W a a r m o g e l i j k m e d e w e r k i n g te v e r l e n e n om s p r e i d i n g en u i t b r e i d i n g v a n s u p e r m a r k t e n i n h e t w i n k e l g e b i e d m o g e l i j k te m a k e n .
Raadhuisstraat De n o o r d k a n t van de Raadhuisstraat geeft een o n r u s t i g beeld d o o r de h o e v e e l h e i d v e r k e e r en p a r k e e r p l a a t s e n . De d i v e r s i t e i t aan w i n k e l s is goed en k w a l i t a t i e f o n d e r s c h e i d e n d . Als er meer aandacht aan de o p e n b a r e r u i m t e w o r d t geven en het plaatsen van t e r r a s s e n m o g e l i j k w o r d t , zal de l e v e n d i g h e i d t o e n e m e n en de a a n s l u i t i n g met de B i n n e n w e g v e r b e t e r e n . 9
/.:,
A a n b e v e l i n g v o o r de g e m e e n t e •
D o o r een k l e i n e h e r i n r i c h t i n g van de o p e n b a r e r u i m t e kan een p l e i n r o n d o m de p o m p a a n g e l e g d w o r d e n , w a a r r u i m t e is v o o r t e r r a s s e n . Dat c r e ë e r t , een l e v e n d i g e r b e e l d aan de k o p van de s t r a a t . D o o r een b e t e r e a a n s l u i t i n g m e t de B i n n e n w e g v o r m e n b e i d e s t r a t e n o o k v i s u e e l m e e r een eenheid.
Marketing Het mag d u i d e l i j k zijn dat een e e n d u i d i g e m a r k e t i n g v i s i e nodig is g e r i c h t op Zuid K e n n e m e r l a n d en H o o f d d o r p om Heemstede als w i n k e l c e n t r a in de regio te p r o m o t e n . Een g e m e e n t e met v i j f w i n k e l c e n t r a . Elk met een eigen i d e n t i t e i t . Eigentijdse m a r k e t i n g met g e b r u i k m a k i n g van o.a. f r e e p u b l i c i t y en social m e d i a . O n d e r s t e u n d door e v e n e m e n t e n en a c t i v i t e i t e n w a a r b i j w i n k e l c e n t r a s a m e n w e r k e n om meer bezoekers te v e r l e i d e n naar Heemstede te k o m e n . A a n b e v e l i n g e n v o o r g e m e e n t e en o n d e r n e m e r s •
O n d e r n e m e r s en g e m e e n t e o n t w i k k e l e n samen een m a r k e t i n g s t r a t e g i e
•
Kiezen een b u r e a u om d i t p l a n te o n t w i k k e l e n
•
V e r k e n n e n de m o g e l i j k h e d e n van s o c i a l m e d i a
•
G e m e e n t e s t e l t h a a r w e b s i t e b e s c h i k b a a r om een l i n k te m a k e n m e t h e t a a n b o d v a n de v i j f w i n k e l c e n t r a
•
O n d e r n e m e r s v e r e n i g i n g e n o r g a n i s e r e n samen e v e n e m e n t e n
•
Oe g e m e e n t e o n d e r s t e u n t d i t i n i t i a t i e f via de g e m e e n t e l i j k e c o ö r d i n a t o r evenementen.
Citymanager Om a m b i t i e ook d a a d w e r k e l i j k om te z e t t e n in u i t v o e r i n g is c o n t i n u ï t e i t n o d i g . . Waar v i j f w i n k e l c e n t r a en het g e m e e n t e b e s t u u r b e t r o k k e n zijn bij m a r k e t i n g en het o r g a n i s e r e n van e v e n e m e n t e n is het van belang dat een c o n s t a n t e f a c t o r v e r a n t w o o r d e l i j k is v o o r het i n i t i ë r e n , u i t v o e r e n en b e w a k e n van de samenhang. In veel g e m e e n t e n h e e f t de f u n c t i e van c i t y m a n a g e r een t o e g e v o e g d e w a a r d e . ( I n Lisse is een c i t y m a n a g e r aangesteld v o o r ongeveer 12 uur per week) A a n b e v e l i n g v o o r g e m e e n t e en o n d e r n e m e r s o
G e m e e n t e en o n d e r n e m e r s v e r e n i g i n g e n s t e l l e n een c i t y m a n a g e r a a n en d r a g e n de k o s t e n g e z a m e n l i j k
Ondernemersfonds Om m a r k e t i n g , e v e n e m e n t e n en een c i t y m a n a g e r te b e k o s t i g e n is het van belang dat alle o n d e r n e m e r s een b i j d r a g e l e v e r e n . In de p r a k t i j k gaat die v l i e g e r echter n i e t op. O n d e r n e m e r s in Heemstede zijn goed g e o r g a n i s e e r d , 10
ö.
maar niet alle o n d e r n e m e r s dragen bij inde k o s t e n . Het van belang dat alle b e l a n g h e b b e n d e n die p r o f i t e r e n van i n v e s t e r i n g e n ook m e e b e t a l e n . Het o n d e r n e m e r s f o n d s is daar een goed i n s t r u m e n t voor dat zijn waarde al in vele steden heeft b e w e z e n . A a n b e v e l i n g e n v o o r g e m e e n t e en o n d e r n e m e r s •
O n d e r n e m e r s n e m e n h e t i n i t i a t i e f o m een o n d e r n e m e r s f o n d s in te s t e l l e n
•
De g e m e e n t e o n d e r z o e k t de m o g e l i j k h e d e n v o o r h e t i n s t e l l e n van een ondernemersfonds
•
P a r t i j e n v r a g e n de Kamer van K o o p h a n d e l d i t p r o j e c t te b e g e l e i d e n .
Convenant W a n n e e r b o v e n s t a a n d e a a n b e v e l i n g e n w o r d e n o v e r g e n o m e n en u i t g e v o e r d , is het v e r s t a n d i g dat g e m e e n t e en o n d e r n e m e r s deze s a m e n w e r k i n g vastleggen in een m e e r j a r i g c o n v e n a n t . A a n b e v e l i n g v o o r de g e m e e n t e en o n d e r n e m e r s •
S t e l een m e e r j a r e n c o n v e n a n t op w a a r i n v a s t g e l e g d w o r d t w i e w a t d o e t en b e t a a l t
Leegstand Door de e c o n o m i s c h e t e r u g g a n g en v e r a n d e r e n d k o o p g e d r a g zullen er vaker w i n k e l p a n d e n l a n g d u r i g l e e g s t a a n . Dit geeft een n e g a t i e f beeld in een w i n k e l s t r a a t . Niet alleen de eigenaar van het pand is er mee gebaad dat er a c t i v i t e i t e n plaats v i n d e n in het w i n k e l p a n d maar ook v o o r de o m g e v i n g is het goed als er een levendige straat is. Er zijn v e r s c h i l l e n d e m a a t r e g e l e n m o g e l i j k om er v o o r te zorgen dat de lege w i n k e l p a n d e n t i j d e l i j k i n g e v u l d w o r d e n . Daar is o.a. een goede r e l a t i e met p a n d e i g e n a r e n en makelaars voor nodig. A a n b e v e l i n g v o o r de g e m e e n t e en o n d e r n e m e r s •
S t e l een c o ö r d i n a t o r a a n , b i j v o o r b e e l d een o n d e r n e m e r , c i t y m a n a g e r o f a m b t e n a a r , d i e l e e g s t a n d van w i n k e l s c o ö r d i n e e r t en d o o r c o n t a c t e n te o n d e r h o u d m e t e i g e n a r e n , m a k e l a a r s en e v e n t u e l e g e g a d i g d e n l e e g s t a n d p r o b e e r t terug te dringen.
11
Bijlage 1
Lijst van e x t e r n e g e s p r e k s p a r t n e r s
B u r g e m e e s t e r M e v r o u w M. Heeremans W e t h o u d e r M e v r o u w C. Kuipers Roeland S m i t , v o o r z i t t e r WCH René Janus, secretaris WCH Arno Koek, WCH Jasper de Z w a r t , WCH W i l l e m van Dam, WCH De heren Luykx, Weldressed Hr v / d Bosch, Tummers M e v r . Klay, Reyngoud Mode M e v r . Teekens, C h a t e a u b r i a n d Dhr. Kors, Kors g r o e n t e en f r u i t Dhr. K o r d e l a a r , eigenaar diverse panden Koppers, Makelaar Jan H e e r e m a n s . Hoorne Vastgoed Jaap Sluis, Hoorne Vastgoed Dhr. Van der Rol, Vomar Hr. B o o d , Slagerij Bood a/d Z a n d v o o r t s e l a a n René Bos, v o o r z i t t e r o n d e r n e m e r s Jan van G o y e n s t y r a a t Esther Brasser, City M a r k e t i n g Haarlem Ad V r e e b u r g , Slagerij a/h W i l h e l m i n a p l e i n Hr. de K o n i n g , s u p e r m a r k t op de Glip E. Baens, ING Dick F r e l i n g , Kamer van Koophandel L a u r e t t e van Halen, Kamer van Koophandel Dhr Harry D u i v e n v o o r d e n , C i t y m a n a g e r Lisse Mariska K a p t e i n , o n d e r n e m e r Raadhuisstraat B e d r i j f s l e i d s t e r , Sissy Boy Eigenaar B a t i f o l Eigenaar Bruna b o e k h a n d e l
12
Gesprekken ivm Leegstand panden a/d eigenaren/makelaars van:
Binnenweg/Raadhuisstraat/
R a a d h u i s s t r a a t 5 5 / 5 4 en B i n n e n w e g 3 / 1 4 3 / 2 0 0 / 1 7 4 M i c h i e l H. H o i t s m a , B&O Retail Joop Jansen, JRS Makelaars M e v r . W a r n a a r , Sein A t e l i e r C r u q i u s h o e v e Claudia v / d Berg, ESTiDA A n n e l i e s M u l d e r , Pop-Up Stores L i l e t t e de B r u i n - v a n Zijl, Letscrea
13
