Marktonderzoek afgehaakte studenten HBO5. Door Ennes Bartholomeus, Bram Dassen en Dennis Nobels

                 

Marktonderzoek     afgehaakte  studenten  HBO5    

Door  Ennes  Bartholomeus,  Bram  Dassen  en  Dennis  Nobels                          Academiejaar  2014-­‐2015  

 

Inhoudsopgave    

Voorblad      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       1  

Inhoudsopgave    

 

 

 

 

 

 

 

 

       2  

Voorwoord                  

 

 

 

 

 

 

 

 

       3  

Inleiding                                                                                                                                                           1.Onderzoek  voorbereidingen           1.1   Debriefing                       1.2  Onderzoeksvraag         1.3  SMART        

       

       

       

       4                                    

                                         5              5              5              5  

2.Afhakers                                                                                                                                                6     2.1   Afhakers  definiëren                        6     2.2  Mogelijke  redenen  om  af  te  haken                              6     2.3  Afhakers  herkennen                      7     2.4  Wat  kunnen  we  doen                      7     2.5  Hoe  preventief  voorkomen                      8                 3.Vragenlijst  afhakers                        9  

3.1  Vragen           3.2  Evaluatie  vragen                                       Besluit  

 

 

       

                   

2    

Marktonderzoek  afhakers  

 

     

         

   

   

   

   

       9                  11  

 

 

 

 

   12  

Voorwoord     In  het  teken  van  onze  opleiding  HBO5  Marketing  (avondonderwijs)  kregen  we  de  opdracht   om  na  te  gaan  waarom  er  nog  steeds  zoveel  afhakers  zijn  in  het  avondonderwijs.  Nu  dat  lijkt   allemaal  logisch  te  verklaren  maar  niets  is  minder  waar.  Het  was  dus  noodzakelijk  om  dieper   te  graven  in  deze  materie.  Mevrouw  Vos  gaf  ons  de  nodige  tips  en  lectuur  om  ons  volop  in   het  marktonderzoek  te  verdiepen.  Daarvoor  danken  wij  ook  Mevrouw  Rita  Vos  en  de  gehele   instelling  van  CVO  HIK  en  de  studierichting  HBO5  Marketing  voor  deze  interessante   levenslessen.        

                                         

 

3  

Inleiding     Zoals  eerder  aangehaald  in  het  voorwoord  gaan  we  dus  kort  toelichten  uit  wat  dit  onderzoek   bestaat.  We  hebben  geen  klassiek  marktonderzoek  met  grootste  kwantitatieve  gegevens   kunnen  maken  aangezien  we  maar  tot  een  3-­‐tal  respondenten  ons  konden  wenden.   Aangezien  het  fenomeen  ‘wet  op  de  privacy’  en  het  niet  graag  meewerken  van  onze   doelgroep  het  ons  aartsmoeilijk  heeft  gemaakt  om  tot  representatief  materiaal  te  komen.     Daardoor  hebben  we  dus  meer  een  soort  informatiegids  gemaakt  over  het  doen  en  laten  van   ‘de  afhaker’  en  vooral  hoe  we  in  de  toekomst  sneller  de  signalen  moeten  oppikken  en  daarin   proactief  handelen.  We  beginnen  de  onderzoeksvoorbereidingen.  We  gaan  het  fenomeen  en   probleem  in  kwestie  definiëren  en  er  een  duidelijk  herkenbaar  profiel  van  schetsen.  Daarna   gaan  we  verder  met  een  duidelijke  probleemstelling  te  stellen.  En  daaruitvolgend  zoeken  we   natuurlijk  naar  de  oorzaken  en  gevolgen  van  die  problemen.  We  zoeken  dus  wat  zoal  de   redenen  zijn  waarom  ze  afhaken  en  ook  hoe  we  ze  kunnen  herkennen.  Vervolgens  gaan  we   dieper  op  zoek  naar  de  opsporing  van  signalen  die  het  afhaken  inluiden  om  daar  daarna  op   te  kunnen  anticiperen.  Het  is  namelijk  de  bedoeling  om  het  probleem  van  de  afhakers  in  zijn   totaliteit  in  kaart  te  brengen.  De  vraag  die  we  daarbij  stellen  is  of  we  daardoor  preventief   kunnen  ingrijpen.  Daarbij  laten  we  ook  wat  mogelijke  doordachte  vragen  zien  die  ons  een   beter  beeld  moeten  geven  van  het  gedragspatroon  van  de  afhaker.  We  hebben  deze  vragen   uiteraard  ook  grondig  geëvalueerd.     Tot  slot  gaan  een  eindrapport  maken  van  ons  onderzoek  met  daarbij  een  indeling  van   beslissingen  en  verloop  met  afsluitend  een  totaal  besluit.                             4    

Marktonderzoek  afhakers  

Onderzoek  voorbereidingen   Debriefing     De  opdrachtgever  heeft  als  doel  het  opstellen  van  een  marketingplan.  Dit  plan  moet  ervoor  zorgen   dat  er  meer  mensen  aan  CVO  HIK  komen  studeren  en  CVO  HIK  te  optimaliseren  voor  de  huidige   studenten.   Hierbij  is  het  belangrijk  te  weten  waarom  mensen  komen  studeren,  maar  ook  waarom  ze  eventueel   afhaken.  We  willen  te  weten  komen  waarom  studenten  zich  inschrijven.   Wat  is  er  gebeurd  met  de  afgestudeerde  studenten,  waar  staan  ze  nu  in  het  leven  en  heeft  HBO5  hun   leven  veranderd.  Kortom,  wie  is  de  HBO  student(e),  wat  is  zijn/haar  motivatie  en  wat  zijn  zijn/haar   verwachtingen.  

Onderzoeksvraag   Wie  is  de  HBO-­‐  student(e),  wat  is  zijn/haar  motivatie  en  wat  zijn  zijn/haar  verwachtingen?  

SMART   Specifiek:  Op  13  mei  2015  leveren  wij  ons  eindrapport  van  het  marktonderzoek,  met  hierin  de   geanalyseerde  resultaten  van  de  ondervraagde  HBO  studenten,  per  mail  af  aan  de  opdrachtgever.     Meetbaar:  Het  contract  is  afgesloten,  als  we  het  eindrapport  via  mail  opsturen.     Acceptabel:  De  opdrachtgever  heeft  als  doel  het  opstellen  van  een  marketingplan.  Dit  plan  moet   ervoor  zorgen  dat  er  meer  mensen  aan  CVO  HIK  komen  studeren  en  CVO  HIK  te  optimaliseren  voor   de  huidige  studenten.   Hierbij  is  het  belangrijk  te  weten  waarom  mensen  komen  studeren,  maar  ook  waarom  ze  eventueel   afhaken.  We  willen  te  weten  komen  waarom  studenten  zich  inschrijven.   Wat  is  er  gebeurd  met  de  afgestudeerde  studenten,  waar  staan  ze  nu  in  het  leven  en  heeft  HBO5  hun   leven  veranderd.     Realistisch:   We  gaan  eerst  een  SMART  en  een  werktiming  opstellen.  Ondertussen  werken  we  ook  de  debriefing   af,  we  stellen  de  concrete  onderzoeksvraag  op  met  behulp  van  'te  bevragen  rubrieken'  en  'te   bevragen  groepen'.  Vervolgens  dienen  we  vragenvoorstellen  in  en  daaruit  stellen  we  de  finale   vragenlijst  op.  Ten  slotte  werken  we  aan  een  uitvoeringsplan  en  een  verwerkingsplan.  Al  deze   stappen  vatten  we  samen  in  een  finaal  rapport,  dat  we  opleveren  tegen  13  mei.     Tijdgebonden:   Het  project  wordt  op  11  maart  opgestart  en  zal  tegen  13  mei  opgeleverd  worden.  ondertussen  kan   onze  voortgang  gemeten  worden  want  op  02/04  leveren  we  de  debriefing  op,  op  06/04  leveren  de   onderzoeksvraag,  de  te  bevragen  rubrieken  en  groepen  op,  op  15/04  zal  de  finale  vragenlijst  klaar   zijn,  en  op  29/04  zullen  de  resultaten  van  het  veldonderzoek  binnen  zijn.  

 

   

 

5  

Afhakers       Afhakers  definiëren   Een  afhaker  is  die  persoon  die  de  studies,  al  dan  niet  vrijwillig,  stopzet/staakt.    Dit  omvat  zowel  de   personen  die  niet  meer  naar  de  lessen  komen    als  zij  die  zelf  aangeven  te  stoppen.  Vanaf  het   moment  dat  een  student  (mogelijke  afhaker)  meer  dan  25%  van  zijn/haar  vak  ongewettigd  afwezig   blijkt  te  zijn,  is  deelname  aan  het  examen  van  dit  vak  uitgesloten.    

Mogelijke  oorzaken  voor  afhaken   Kinderen  :  Ik  heb  kleine  kinderen  en  moet  veel  thuis  zijn.     Werk:  Werkuren  vallen  niet  te  combineren  met  avondles.     Verhuizen:  Ik  verhuis  en  woon  nu  te  ver.     Te  moeilijk:  Het  niveau  ligt  te  hoog.     Samenwonend:  Ik  ben  net  gaan  samenwonen  en  heb  het  te  druk  om  nog  te  komen.   Mentaal  te  zwaar:  Er  is  iets  ‘dramatisch’  gebeurd  en  mijn  hoofd  staat  er  niet  meer  naar.     Taakhoeveelheid:  Ik  moest  te  veel  taken  maken.       Interesseveld:  De  richting  interesseerde  me  niet,  verkeerd  ingelicht  over  de  vakken.     Te  veel  les:  Drie  keer  per  week  les  was  me  te  veel.     Fysiek  te  zwaar:  Ik  maak  zeer  lange,  zware  dagen  in  combinatie  met  mijn  werk.   Vrije  tijd:  Ik  ben  te  gehecht  aan  mijn  vrije  tijd  na  de  werkuren.     Vaste  hobby:  Ik  kan  het  niet  combineren  met  mijn  vaste  hobby.   Praktijkgerichtheid:  Lessen  te  theoretisch,  had  meer  praktijk  verwacht.     Oorzaak  klas:  Te  veel  storende  medestudenten.   Oorzaak  leerkracht:  Manier  van  lesgeven  stemde  niet  overeen  met  verwachtingen.   Lestijden:  Lessen  duren  te  lang.     Gezondheid:  Medische  problemen.     Gezinssituatie  gewijzigd:  Kindje(s)  gekregen,  geen  tijd  meer.    

6    

Marktonderzoek  afhakers  

Afhakers  herkennen   We  merkten  bij  de  meerderheid  van  de  door  ons  bevraagde  personen  op,  dat  ze  steeds  minder  en   minder  naar  de  les  gingen,  tot  dit  uiteindelijk  helemaal  stopte.     Het  was  ook  duidelijk  dat  iemand  met  slechte  punten  in  januari  een  potentiële  afhaker  is.  Ze  geven   even  de  moed  op  en  nemen  dan  beslissingen  waar  ze  achteraf  misschien  spijt  van  krijgen.  

  Wat  kunnen  we  doen?   Wij  denken  dat  het  een  goed  idee  zou  zijn  om  in  de  aanwezigheidslijsten  een  kleurensysteem  van   groen,  oranje,  rood  te  steken.  Dit  komt  erop  neer  dat  wanneer  een  student  in  de  les  aanwezig  is,  hij   een  groen  vakje  krijgt.  Is  hij  niet  aanwezig,  kleurt  zijn  vakje  oranje  en  wanneer  hij  twee  lessen  na   elkaar  niet  komt,  krijgt  hij  rood.  De  bedoeling  is  dan,  dat  studenten  die  een  rood  vakje  krijgen,   automatisch  gemaild  worden  door  de  school,  om  te  vragen  hoe  het  komt  dat  ze  twee  maal  na  elkaar   niet  aanwezig  waren.  Indien  het  missen  van  een  vak  daarna  nog  blijft  duren,  moet  een  persoonlijk   gesprek  ingepland  worden  om  te  achterhalen  waar  de  oorza(a)k(en)  van  zijn  afwezigheid  lig(gen)(t).  

      Jef     Marie   Sofie   Jos    

Les  1          

Les  2          

Les  3          

Les  4          

Les  5          

Les  6         !!!  

Les  7         !!!  

In  dit  voorbeeld  is  Jef  de  modelstudent,  hij  mist  geen  enkele  les.  Marie  heeft  al  wel  eens  een  les   gemist,  maar  was  de  volgende  les  steeds  terug  aanwezig.  Dus  zij  is  ook  niet  van  plan  om  af  te  haken.   Sofie  miste  2  lessen  achter  elkaar.  Op  dat  moment  heeft  de  school  een  email  gestuurd  om  te  vragen   hoe  het  komt  dat  ze  afwezig  was.  Zij  heeft  hier  op  gereageerd  en  is  terug  naar  de  les  gekomen.  Jos   ten  slotte  kwam  na  drie  lessen  aanwezigheid  niet  meer  opdagen.  Na  de  tweede  gemiste  les  heeft  de   school  gemaild,  maar  die  heeft  Jos  genegeerd.  Het  is  nu  aan  de  school  om  Jos  op  een  andere  manier   te  bereiken,  om  zo  de  reden  van  Jos  zijn  afwezigheid  te  weten  te  komen.     Daarbovenop  moeten  we  mensen  met  slechte  punten  in  januari  (eerste  examenreeks)  motiveren  om   te  blijven  volhouden.  Er  kan  een  individueel  gesprek  gepland  worden  waarin  de  afgelegde  examens   overlopen  en  ingekeken  worden.  Eventueel  kan  de  studiemethode  van  de  student  in  kwestie   bekeken  worden.  We  proberen  vervolgens  advies  te  geven  en  te  helpen  waar  mogelijk.  De  bedoeling     voor  de  student  is  dat  hij/zij  de  opleiding  doorzet  ondanks  de  tegenvallende  resultaten.  De  rol  van  de   school  is  het  opvolgen  en  begeleiden  van  deze  student.   Omwille  van  deze  persoonlijke  benadering  van  studenten,  is  het  aangewezen  om  idealiter  bij   inschrijving  (of  eventueel  tijdens  de  eerste  les(sen)),  het  persoonlijke  emailadres  en/of  de   persoonlijke  telefoonnummer  van  de  studenten  te  vragen.  Dit  uitsluitend  ter  ondersteuning  van  hun   opleiding.  Eenmaal  de  school  al  deze  gegevens  verzameld  heeft  kan  ze  haar  studenten  sneller  en   toegankelijker  bereiken  indien  een  afhaaksituatie  zich  mogelijk  zou  voordoen.  

 

 

7  

Hoe  preventief  voorkomen?     We  weten  nu  hoe  we  er  trachten  voor  te  zorgen  dat  een  student  niet  afhaakt.  Het  is  uiteraard   minstens  even  nuttig  de  studenten  voor  hun  inschrijving  te  informeren.  We  kunnen  bij  inschrijving  of   tijdens  infodagen  mensen  al  wijzen  op  enkele  mogelijke  problemen.  Er  kan  een  brochure  opgesteld   worden  waarin  staat  wat  de  eventuele  problemen  met  betrekking  tot  afhakers  kunnen  zijn.     Natuurlijk  mag  dit  alles  geen  demotiverend  effect  hebben  op  toekomstige  HBO5-­‐studenten.   Levensechte  praktijkvoorbeelden  van  afhakers  en  doorzetters  die  hun  ervaringen  delen  met  de   toekomstige  studenten,  kunnen  een  overtuigende  rol  spelen  bij  inschrijving  en/of   modulesamenstelling  (vakkenspreiding).  Er  kan  op  deze  manier  naar  het  meest  geschikte  traject  voor   de  (toekomstige)  student  gezocht  worden.    

                                     

  8    

Marktonderzoek  afhakers  

Vragenlijst  afhakers   Vragen     1) Bent  u  een  man  of  een  vrouw?   2) a)  Hoelang  heeft  u  de  opleiding  gevolgd?   b)  Hoelang  duurde  uw  opleiding  nog?   3) Op  welke  leeftijd  bent  u  gestart  met  uw  opleiding?     <25   25-­‐35   35-­‐45   45-­‐55               4) Had  dit  een  intrinsieke  of  extrinsieke  reden?  

55-­‐65    

65+    

        a)  Had  dit  een  intrinsieke  reden?                        -­‐  opleiding  interesseerde  u                        -­‐  het  hielp  u  bij  uw  job                        -­‐u  wilde  meer  geld  verdienen                          -­‐  misnoegd  over  het  feit  dat  u  geen  diploma  heeft                                                -­‐  …   b)  Had  dit  een  extrinsieke  reden?                                        -­‐  opgedragen  door  werkgever                                        -­‐  opgedragen  door  familie                                        -­‐  meer  kansen  op  de  arbeidsmarkt                                        -­‐  diploma  leidt  rechtstreeks  tot  promotie                                        -­‐  …         5)         Ging  u  vaak  naar  de   les?   Viel  de  school  te   combineren  met  uw   werk?   Viel  de  school  te   combineren  met  uw   vrije  tijd?   Viel  de  school  te   combineren  met  uw    

Ja  

Meestal  

Meestal  niet  

Nee  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9  

gezin?   (Indien  examen   afgelegd)  Haalde  u   goede  resultaten?   Was  de  lesinhoud   wat  u  ervan   verwachtte?   Vond  u  dat  er  te   veel   taken/groepswerken   waren?   (Indien  examen   afgelegd)  Had  u   problemen  met   mondeling?   Vond  u  de  manier   van  quoteren   correct?  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  6)      Heeft  u  spijt  dat  u  gestopt  bent  met  de  gevolgde  opleiding?          a)  Ja                  Waarom  wel?          b)  Nee                  Waarom  niet?     7)      Denkt  u  dat  u  ooit  terug  met  avondschool  zou  beginnen?            a)Ja     Zelfde   Andere         School               Richting                      b)  Nee                   10    

Marktonderzoek  afhakers  

Evaluatie  vragen   1)  De  eerste  vraag  is  een  algemene  vraag,  maar  het  kan  wel  nuttig  zijn.  Zo  kunnen  we  zien  of   er  een  verband  is  tussen  het  geslacht  en  het  al  dan  niet  afhaken.   2)  De  tweede  vraag  is  een  interessante  vraag.  Uit  deze  vraag  kan  men  afleiden  of  iemand   meestal  in  het  begin  van  zijn/haar  opleiding  stopt  of  meer  op  het  einde.  Als  we  dit  weten   kunnen  we  preventief  problemen  oplossen  (voor  de  mensen  die  in  het  begin  van  hun   opleiding  stoppen)  of  zorgen  dat  we  tijdens  de  opleiding  de  problemen  die  mensen   eventueel  hebben  oplossen  en/of  geschikte  begeleiding  voorzien  (voor  mensen  die  op  het   einde  van  hun  opleiding  stoppen).   3)  Deze  vraag  is  nuttig  om  te  weten  te  komen  of  het  vooral  jongere  mensen  zijn  die  de   opleiding  vroegtijdig  stopzetten  dan  wel  oudere.  Zo  komen  we  te  weten  of  we  de  school   aantrekkelijker  moeten  maken  voor  die  jongere  of  net  die  oudere  studenten.   4)  Deze  vraag  is  interessant  om  te  weten,  maar  niet  voor  de  school.  Hier  kunnen  we  niets   mee  doen.  Het  is  niet  belangrijk  om  te  weten  waarom  iemand  met  de  opleiding  is  begonnen,   want  dit  heeft  meestal  niets  te  maken  met  de  reden  waarom  iemand  stopt.   5)  Dit  was  een  goede  vraag.  Het  geeft  een  goed  overzicht  van  waar  de  ‘afhaker’  tevreden   over  was,  en  waarover  niet.  Als  we  weten  waar  hij  problemen  mee  had,  kunnen  we  als   school  eraan  werken  om  dit  op  te  lossen.     Bij  deze  vraag  misten  we  wel  een  vak  met  ‘opmerkingen’.  Ergens  waar  hij  zelf  nog  kan   toevoegen  als  er  nog  iets  specifieks  was  dat  hem  tegenzat  of  waar  hij  één  van  zijn  vorige   antwoorden  kon  toelichten.   6)  Vraag  zes  is  alleen  maar  nuttig  als  de  ondervraagde  ja  antwoord.    Als  hij  ja  antwoord   kunnen  we  de  problemen  die  hij  heeft  proberen  op  te  lossen  en  hem  zo  terug  naar  school   proberen  te  laten  komen.  Als  hij  nee  antwoord,  heeft  het  geen  zin  om  nog  iets  te  proberen.   7)  Vraag  zeven  is  ook  alleen  maar  interessant  als  het  antwoord  ja  is.  Uit  de  kruistabel  kunnen   we  enkele  dingen  afleiden.     Als  de  ondervraagde  aanduidt:  zelfde  school,  zelfde  richting,  dan  lag  de  reden  voor  zijn   afhaken  niet  bij  de  school.  Het  heeft  dan  te  maken  met  externe  redenen,  waar  we  als  school   moeten  proberen  een  oplossing  voor  te  zoeken,  hetgeen  mogelijks  niet  zo  simpel  is.   Als  hij  antwoordt:  zelfde  school,  andere  richting,  kunnen  we  ook  afleiden  dat  het  niet  aan  de   school  lag.  De  ondervraagde  zal  een  richting  gekozen  hebben  die  hem  toch  niet  echt   interesseerde,  of  die  hij  misschien  te  moeilijk  vond.     Als  hij  aanduidt:  andere  school,  zelfde  richting,  dan  ligt  het  probleem  wel  bij  de  school.  Dit   geeft  aan  dat  de  richting  hem  wel  lag,  maar  dat  hij  naar  een  andere  school  wil.  Dit  is  eigenlijk   de  doelgroep  die  we  zoeken.  Als  we  hem  goed  ondervragen,  kunnen  we  te  weten  komen   wat  er  mist  in  de  school.     Als  hij  aanduidt:  andere  school,  andere  richting,  moeten  we  proberen  hetzelfde  te  doen  als   hierboven,  hier  ligt  het  ook  aan  de  school.  Het  kan  zijn  dat  de  richting  hem  ook  niet  lag,  maar   als  hij  een  andere  richting  probeert,  zal  het  ook  niet  hier  zijn.      

11  

Besluit       We  kunnen  besluiten  dat  het  een  zeer  hekel  en  moeilijk  onderzoek  is  geweest.  Niet  te   vergeten  dat  afhakers  uitermate  moeilijk  te  vinden  zijn.  Dit  omdat  ze  ofwel  met  rust  gelaten   willen  worden  ofwel  omdat  de  schoolinstellingen  de  gegevens  niet  mogen  delen  wegens   schending  van  de  privacy.  Kortom  hoe  kan  je  een  degelijk  onderzoek  doen  als  je  geen   respondenten  genoeg  hebt.    Een  kleine  steekproef  was  al  onmogelijk  laat  staan  dat  we   representatieve  uitspraken  konden  doen  naar  de  gehele  populatie  afhakers.     Maar  alle  ellende  ten  spijt  hebben  we  toch  ons  best  gedaan  om  in  de  hoofden  van  de   afhakers  te  kruipen  en  we  hopen  en  denken  dat  we  toch  iets  korterbij  een  moeilijk  te   bereiken  onderwerp  zijn  geraakt.  Zo  hebben  we  niet  alleen  de  klassieke  en  veel  gebruikte   redenen  opgegeven  maar  ook  de  iets  diepere  psychologische  drijfveren  blootgelegd.     Daarnaast  zijn  we  niet  alleen  beginnen  jammeren  over  waar  het  schoentje  wrong  maar  ook   gekeken  naar  een  nieuw  paar  schoenen.  Daarmee  bedoelend  zoeken  naar  potentiële   oplossingen.  En  ook  naar  signalen  om  de  afhakers  vroeg  op  te  sporen  en  om  ze  (en  dus  het   nijpende  probleem)  te  snel  af  te  zijn.  We  hebben  naar  oplossingen  gezocht  en  we  hebben   ons  sterk  gemaakt  dat  er  nog  hoop  is  en  dat  we  korter  bij  de  ultieme  oplossing  staan.  We  zijn   alleszins  blij  met  ons  resultaat  en  we  hebben  veel  bijgeleerd.  Tot  slot  was  Rome  ook  niet  op   één  dag  gebouwd  en  we  willen  zeker  in  de  toekomst  nog  wat  meer  bijbouwen  aan  dit  soort   marktonderzoeken.    

12    

Marktonderzoek  afhakers