LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT
1 .Inleiding Deze handleiding wil een transparante ondersteuning bieden bij het voorbereiden en organiseren van Onderwijskwalificerende Opleidingstrajecten (OKOT). Via een OKOT krijgen volwassenen de kans om zowel een beroeps- als een onderwijskwalificatie te behalen. Cursisten worden competentiegericht opgeleid voor een knelpuntberoep dat een hoge kans biedt op duurzame tewerkstelling. OKOT’s bieden een sterk antwoord op de noden van de arbeidsmarkt en op de ongekwalificeerde uitstroom van jongeren uit het leerplichtonderwijs. Een OKOT kan volledig doorgaan bij een CVO of ‘mixed’ zijn. ‘Mixed’ betekent dat de VDAB, een CVO en/of Syntra West elk een deel van de opleiding geven. Binnen het samenwerkingsverband VDAB, Volwassenenonderwijs en Syntra West kunnen volgende diploma’s behaald worden: a. Diploma secundair onderwijs via het tweedekansonderwijs (TKO) b. Diploma van gegradueerde via het Hoger beroepsonderwijs (HBO5) Vooraleer over de opzet van 3voor1 te informeren, schetsen we het ontstaan van de OKOT’s in de provincie West-Vlaanderen. • Sinds 2007 werkten VDAB centrale diensten en een aantal CVO’s aan een geïntegreerde OKOT-HBO5 Boekhouden. Tussen VDAB en het volwassenenonderwijs werden vrijstellingsafspraken over 4 modules uit de sinds 2007 VDAB-opleiding ‘Hulpboekhouder’ gemaakt.
2007-2008
•Vanaf 2007-2008 sloten ex-cursisten van VDAB Beveren aan bij de avondmodules van CVO Hitek (Kortrijk) om hun graduaatsdiploma te behalen. In 2009-2010 richtte CVO Hitek 2 modules in dagonderwijs in voor VDAB-cursisten. Voor de overige CVOmodules doorkruisten de cursisten gans Vlaanderen.
1
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT •Sinds 2011-2012 breidde CVO Hitek het aantal modules in dagonderwijs uit tot 6, waardoor VDAB-cursisten gedurende het 1ste jaar reeds een groot deel van het HBO5-traject konden afleggen. In het 2de jaar dienden ze (deeltijds) aan de slag te 2011-2012 gaan als hulpboekhouder en de overige modules in avondonderwijs te volgen.
•Dit succesverhaal bracht de VDAB-regie en de consortia voor volwassenenonderwijs in West-Vlaanderen samen. Op 15 september 2011 ondertekenden deze partners een structurele samenwerkingsovereenkomst om samen werk te maken van meer 15/09/2011 en nog betere opleidingstrajecten met een onderwijsdiploma en tewerkstelling als finaliteit.
sinds 2012
september
•Syntra West, de tweede grootste publieke opleidingsverstrekker in WestVlaanderen, werd sinds 2012 in dit verhaal betrokken. De erkenning van elkaars opleidingen werd als hoofddoelstelling gesteld om korte en flexibele leerwegen in de provincie te garanderen. •In september 2012 startten VDAB Brugge (Eriestraat), CVO VTI Brugge en CVO IVO met 4 geïntegreerde TKO-trajecten voor de beroepencluster ‘Industrie’: operator verspaning, installateur elektriciteit, onderhoudsmecanicien en onderhoudselektricien.
2012
februari 2013
september
•In februari 2013 werd met een geïntegreerd traject ‘Commercieel administratief bediende’ gestart. VDAB Beveren werkte met CVO VIVO samen en VDAB Brugge met CVO IVO.
•In september 2013 startten VDAB Oostende en CVO DE AVONDSCHOOL Oostende in samenwerking met 3voor1 met een TKO-opleiding hulpkok/kok.
2013
Het partnerschap tussen VDAB en de consortia voor volwassenenonderwijs streefde ernaar om de beroepsopleidingen van de VDAB en het aanbod van het volwassenenonderwijs op elkaar af te stemmen. Om opleidingen op de arbeidsmarkt te laten aansluiten wou men ook op nieuwe opleidingsbehoeften inspelen. De 3 partners kregen van het ESF-agentschap de middelen om gezamenlijke, korte, snelle en flexibele opleidingstrajecten mét diploma te ontwikkelen – 3voor1. Van 1/04/2013 tot en met 31/03/2015 mogen de 3 organisaties experimenteren met een methodiek om aansluitende en geïntegreerde OKOT’s te ontwikkelen. De meerwaarde van 3voor1 is de synergie van de sterktes van elke partner. Gelijkwaardigheid staat hierbij voorop.
2
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT Bij aansluitende trajecten sluiten afgestudeerde Syntra-cursisten uit een voltijdse dagopleiding aan op een vervolgopleiding bij een CVO om het diploma van gegradueerde te behalen. Bij geïntegreerde trajecten nemen minstens 2 van de 3 partners een aantal modules voor hun rekening. Een OKOT wil de garantie bieden op een directe tewerkstelling in het beroep. Werkplekleren en competentiegericht opleiden zijn dus noodzakelijke methodieken in deze context. In de selectie van de modules wordt onderzocht welke partners de theorie praktijkgericht kunnen aanleren. Via de proeftuintechniek testen we de methodiek uit bij: a. HBO5 Boekhouden b. HBO5 Netwerkbeheer c. TKO Autotechnieken d. HBO5 Electromechanica e. Voortrajecten voor anderstaligen VDAB Zeebrugge, CVO DE AVONDSCHOOL Oostende en 3voor1 werken samen aan de eerste uitrol van de TKO-opleiding ‘Werktuigkundige in de scheepvaart’ (voorziene start februari 2015). Aangezien Syntra West hierin geen aanbod heeft, betreft het een bilaterale samenwerking VDAB-VWO. De identiteit en cultuur van elke organisatie biedt een leerrijke mix voor de cursisten. Aangezien een gezamenlijke opleiding uitgerold wordt, zijn er afspraken nodig om de cursist transparantie te bieden. De provinciale stuurgroep van 3voor1 wil via deze handleiding de uitrol van nieuwe OKOT’s ondersteunen. Ook voor reeds lopende trajecten kan deze handleiding een geheugensteuntje vormen. Wat volgt is een overzicht van de verschillende overlegstructuren, hun rol- en taakverdeling, en een aantal pedagogisch-didactische wenken die van jullie geïntegreerd traject een nog groter succesverhaal maakt. De handleiding en overige documenten delen we via Google-drive. Raadpleegbare documenten worden doorheen de handleiding met (*) vermeld. We willen jullie uitnodigen om voorbeelden uit jullie opleiding (bv. onthaalbrochure) ter inspiratie via Google-drive met andere collega’s te delen. Deze handleiding is een werkdocument dat samen met jullie feedback en ervaringen verder zal groeien. Aarzel dus zeker niet om suggesties door te mailen naar Karen D’Hondt via
[email protected] of te bellen naar 0486 03 40 78. 3
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT
2.Overlegstructuren 2.1 Schematisch overzicht Proeftuin HBO5 Boekhouden Proeftuin HBO5 Netwerkbeheer
Provinciale stuurgroep
Proeftuin TKO Autotechnieken
Trajectprojectgroep
Trajectprojectgroep
Trajectprojectgroep
Proeftuin HBO5 Electromechanica
Trajectprojectgroep
Proeftuin Combitraject anderstaligen
Trajectprojectgroep
2.2. Overlegorganen: s amenstelling en verantwoordelijkheden a. De provinciale stuurgroep De provinciale stuurgroep bestaat uit strategisch leidinggevenden van VDAB WestVlaanderen, Syntra West en de feitelijke vereniging Consortia West. Voor HBO5-opleidingen sluiten ook VIVES en Howest aan. De provinciaal gedeputeerde voor onderwijs en economie en hun kabinetsmedewerkers kunnen op afroep uitgenodigd worden. Ter duiding kunnen inhoudelijke deskundigen en betrokken verantwoordelijken uit het proeftuinteam en/of de trajectprojectgroep naar de stuurgroep uitgenodigd worden.
De stuurgroep is verantwoordelijk voor: - De behandeling van nieuwe aanvragen voor proeftuinen - De behandeling van alle aanvragen tot samenwerking van VDAB, het volwassenenonderwijs, Syntra West en externe partners (bv. sectorfondsen, bedrijven,…) 4
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT -
-
De voorafgaande goedkeuring van een proeftuin op basis van: Afgesproken criteria tussen de partners (*)1 Halfjaarlijkse arbeidsmarktanalyse Lijst knelpuntberoepen Inventarisatie mogelijke opleidingstrajecten (diplomatrajecten volwassenenonderwijs die inhoudelijk overlappen met beroepsopleidingen van VDAB en/of Syntra West) De algemene supervisie, opvolging en evaluatie van een proeftuin en trajectprojectgroep
b. Het proeftuinteam Het proeftuinteam bestaat uit de teamleider van de betrokken opleiding van VDAB, de sectordirecteur, business development manager en/of opleidingsmanager van Syntra West en de directie(s) van het CVO, de opleidingscoördinatoren van de hogescholen (in casu HBO5), de strategische projectmedewerker van de VDAB-regie en de projectmedewerker 3voor1, en – indien van toepassing - de adviseur onderwijs van één of meerdere sectorfondsen en/of -organisaties. Het proeftuinteam is verantwoordelijk voor: - Analyse van het opleidingsaanbod van de partners: aanbod in avond of overdag plaats/regio van de opleiding opleidingsinhouden/modules van deze gelijkaardige opleidingen (gelijkenissen/verschillen/omvang van de onderdelen), stand van zaken van deze opleiding in de ontwikkeling van beroepskwalificaties en de daaruit afgeleide opleidingsprofielen het huidige deelnemersprofiel van deze opleidingen de kostprijs van deze opleidingen kwalificatie van de opleiders voor de opleidingen aandeel praktijk, stage en werkplekleren in de opleidingen tekorten in het aanbod (wat biedt er niemand aan?) overlap in het aanbod (wat bieden verschillende partners aan) - Keuze van een gemeenschappelijk traject: Aan welk opleidingstraject is er behoefte op de arbeidsmarkt? Voor welk opleidingstraject kunnen we voldoende instroom creëren? Voor welk traject en op welk niveau willen we iets gemeenschappelijk aanbieden? - Concreet uitwerken van dit gemeenschappelijk traject:
1
Raadpleegbare documenten op Google-drive worden vermeld met (*). 5
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT
-
Een nieuw traject ontstaat door het samenvoegen van aanbod van minstens twee van de drie partners (en in de meeste gevallen van de drie partners) Het onderling afstemmen van opleidingen. Concreet betekent dit soms opleidingsonderdelen toevoegen, schrappen, verlengen, verkorten, verschuiven bij elk van de drie partners. Elk van de drie partners volgt daartoe de eigen wetmatigheden en regelgeving.
Inbouwen van werkplekleren in dit traject. Het departement Onderwijs en Vorming, VDAB en Syntra Vlaanderen definiëren ‘werkplekleren’ als volgt: “leeractiviteiten die gericht zijn op het aanleren en toepassen van algemene, arbeids- en beroepsgerichte competenties in een arbeidssituatie die een leeromgeving is”. In bijlage (*) kan je richtlijnen en voorbeelden nalezen. Afhankelijk van de analyse het uitwerken van een groter aandeel werkplekleren in de opleidingen van de partners
De duurtijd van de analyse tot de samenvoeging van de modules in 1 geïntegreerd traject beslaat gemiddeld 6 maanden. c. De trajectprojectgroep De trajectprojectgroep bestaat minstens uit: - De teamleider, instructeurs, klantenconsulent en administratief medewerker van de betrokken opleiding van VDAB, - de directie(s) van het CVO, coördinator(en), leraren en administratief medewerker - opleidingsmanager van Syntra West - de opleidingscoördinatoren van de hogescholen (in casu HBO5) - aangevuld met de operationele projectmedewerker van VDAB-regie en de projectmedewerker 3voor1 – op vraag en bij het begin, midden en einde van een geïntegreerde opleiding In sommige gevallen zullen collega’s uit het proeftuinteam ook in een trajectprojectgroep zetelen. De uitvoering van het geïntegreerd opleidingsproject ligt in handen van de trajectprojectgroep. Negen maanden voor de start van de opleiding nemen de verantwoordelijken van de verschillende partners het initiatief om de trajectprojectgroep samen te stellen. Rollen en verantwoordelijkheden worden verdeeld: - verticale rollen - horizontale rollen
6
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT 2.2.c.1 Verticale rollen
Teamleider VDAB, CVO directie en business development Syntra West
Studiegebiedcoördinator(en) van het CVO, de opleidingscoördinatoren van de hogescholen (in casu HBO5), opleidingsmanager van Syntra West en projectleider VDAB
Projectmedewerkers VDAB-regie en 3voor1
a) De teamleider van VDAB, de directie(s) van het CVO en de business development manager van Syntra West -
Input uit proeftuinteam doorgeven aan horizontale medewerkers Inhoudelijke afstemming met vraag arbeidsmarkt Bekendmaking opleiding Organisatorische uitbouw (logistiek en financies) en planning van de opleidingen (uurroosters, infrastructuur, materiaal) Overzicht bewaren over het gehele procesverloop van de opleiding Aansturen opmaak afsprakenkader Aansturen opmaak vergaderkalender voor cursistenoverleg en inhoudelijke afstemming van de opleiding Aansturen organisatie gemeenschappelijke startdag Afnemen tevredenheidsmeting bij cursisten, docenten en omkaderend personeel De organisatie van een gezamenlijke diploma-uitreiking i.s.m. alle betrokken collega’s De organisatie van een eindevaluatievergadering van het project Informatie bezorgen aan de projectmedewerker VDAB-regie en 3voor1 (zie c) )
7
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT b) Studiegebiedcoördinator(en)2 van het CVO, de opleidingscoördinatoren van de hogescholen (in casu HBO5), opleidingsmanager van Syntra West en projectleider VDAB -
-
-
TKO- en HBO5-coördinator: meewerken aan infosessie, screening en bekendmaking opleiding Organisatorische uitbouw (logistiek) en planning van de opleidingen (uurroosters, infrastructuur, materiaal) Opmaak vergaderkalender voor cursistenoverleg en inhoudelijke afstemming van de opleiding Organisatie gemeenschappelijke startdag samen met klantenconsulent: VDAB-opleidingscontract formulier inzagerechten onthaalbrochure cursist huishoudelijk reglement/gedragscode uitleg over verloop, methodiek, programma en doelstelling van de opleiding Planning cursistenoverleg: Afspraken gemeenschappelijk cursistvolgsysteem Vergaderkalender cursistenbespreking/klassenraad Planning gemeenschappelijke bespreking van de competentie ontwikkeling, beroepsrijpheid met de cursisten Organisatie van een gemeenschappelijke examenperiode Aansturen pedagogisch-didactisch overleg tussen instructeurs en leraren/lectoren (zie 3.2.b)
c) Projectmedewerkers VDAB-regie en 3voor1 -
2
Samenwerkingsovereenkomst grondig bespreken met de trajectprojectgroep Good practices uit andere trajectprojectgroepen en andere provincies delen Voortgang opvolgen en tijdens scharniermomenten (begin, midden en einde van de opleiding) rapporteren aan de stuurgroep Voortgang kwantitatief meten en rapporteren aan de stuurgroep, Vlaamse Begeleidingscommissie OKOT en het netwerk OKOT-experten van VDAB Feedback van de stuurgroep aan de trajectprojectgroep bezorgen Kwalitatieve monitoring van het project Ondersteunen bij de uitrol van nieuwe trajectprojectgroepen (van A tot Z) Ondersteunen bij lopende trajectprojectgroepen (van A tot Z) Eindinterview met afgestudeerde cursisten (steekproef)
Studiegebiedcoördinator: bv. TKO-coördinator, HBO5-coördinator boekhouden,…
8
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT 2.2.c.2. Horizontale rollen Administratief medewerker VDAB Instructeurs, leraren/lectoren Klantenconsulent
Administratief medewerker Syntra West Administratief medewerker Volwassenonderwijs
a) Klantenconsulent -
Afspraken ivm screening opvolgen Opmaak opleidingsfolder i.s.m. trajectprojectgroep Bekendmaking opleiding Organisatie infosessies en screening Cursistenbesprekingen/klassenraden bijwonen Opvolggesprekken met cursisten (o.a. na cursistenbespreking) voeren + registreren in cursistvolgsysteem Signaleren van moeilijkheden van cursisten ivm de inhoud van de opleiding en werkrelaties met de verschillende partners horizontaal en verticaal melden Cursisten ondersteunen in zoektocht naar stageplaats Bij einde opleiding opvolgingsdocument cursist, stageverslag en competentierapport in MLP opslaan De organisatie van de nazorgfase (gesprek einde opleiding, bespreken competentierapport, doorstroming tewerkstelling, eventuele heroriëntering,…) Warme overdracht naar trajectbegeleider VDAB De uitstroom naar duurzame tewerkstelling: meting en rapportering naar stuurgroep
b) Instructeurs, docenten/lectoren -
Zich voorstellen op gemeenschappelijke startdag Cursistvolgsysteem aanvullen Competentierapporten cursisten aanvullen Deelnemen aan cursistenbesprekingen/klassenraden en gemeenschappelijke feedbackgesprekken met cursisten plannen Tijdig en voldoende feedback geven aan de klantenconsulent ivm waarschuwingen De organisatie van het pedagogisch-didactisch overleg: Beoordelingssysteem (permanente evaluatie,…) voor modules beroepsopleiding en AAV op elkaar afstemmen zodat een module-
9
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT
overschrijdende evaluatie van het totaal functioneren van de cursist in het beroep ontstaat Uitwisselen modulefiches en cursusmateriaal voor modules die een overlap vertonen (bv. Nederlands in AAV en Zakelijk Nederlands in de Beroepsopleiding – Wiskunde in AAV en Toegepaste wiskunde in de beroepsopleiding) Opmaak geïntegreerde module-inhouden waar mogelijk: bv. inhoud AAV en beroepsopleiding op elkaar afstemmen Opmaak van een technisch-pedagogisch dossier (VDAB) en lesvoorbereidingen (doelstellingen, methodiek, didactisch materiaal, timing,… - VWO en Syntra West) De organisatie van werkplekleren als didactische methodiek in het leerproces
c) Administratief medewerker VDAB -
Bij de start van de opleiding inzagerechten verlenen en opleidingscontracten opmaken Opleidings- en stagelijnen aanmaken Waken over correcte registratie aanwezigheden in MLP Opmaak C98, C91 en competentiefiche Vragen ivm MLP beantwoorden Aanmaken VDAB-getuigschrift - indien van toepassing (bv. ‘commercieel bediende’) Aanmaken VDAB-attest dat bewijst dat de eindtermen van de leerinhouden van de modules al dan niet bereikt werden
d) Administratief medewerker VWO en Syntra West -
-
Registreren in Mijn Loopbaan (MLP): CVS-opleiding volgen (+ back-up bij uitval personeel) Inzagerechten in dossiers cursisten aanvragen Aanwezigheden via ESF-handtekeningenlijst wekelijks opvolgen (zie afsprakenkader) Aanwezigheden aan het einde van de maand doorgeven aan de administratief medewerker van VDAB Cursisten per module inschrijven in het administratief systeem van opleidingsinstelling Syntra West: aanmaken Syntra-attest dat bewijst dat de eindtermen van de leerinhouden van de modules al dan niet bereikt werden VWO: Aanmaken (deel)certificaat/diploma
10
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT
3. Opstartfase opleiding Tijdens de voorbereiding van het geïntegreerd traject is het van belang om tijdig een aantal afspraken te maken in verband met: -
De planning van de opleiding: Verdelen verantwoordelijkheden (zie 2.) De start- en einddatum van het opleidingstraject De minimale en maximale instroom van klanten bij opstart van het traject Prestatie-indicator VDAB: min. 75 % moet doorstromen naar tewerkstelling Deler VWO: 25% uitval bijtellen
-
Opmaak planning lesweken voor cursisten en uurroosters voor instructeurs, docenten en leerkrachten: Voor VDAB is de kortste weg naar werk een vereiste waardoor de beroepsopleiding ook in schoolvakanties moet kunnen doorlopen VDAB-opleidingscontract telt min. 35 en max. 38 lesuren/week (incl. 30 minuten pauze/dag). Modules AAV: zie overzicht in bijlage (*)
-
De leslocatie: Streefdoel: 1 leslocatie zodat collega’s sneller in persoonlijk overleg kunnen gaan over cursisten, leerinhouden en de praktische organisatie. Door samen te werken op 1 locatie wordt het geheel meer dan de som van de afzonderlijke delen.
-
De exclusieve (enkel VDAB) of open (VDAB, CVO en Syntra-cursisten) samenstelling van de cursistengroep: Open groep: cursisten zonder VDAB-contract kunnen les volgen in het competentiecentrum van VDAB mits de clausule ‘toevertrouwde goederen’ in het verzekeringscontract op te nemen.
-
De rekrutering van cursisten: De instapvoorwaarden De opmaak van een opleidingsfolder De promotionele acties: Siebel (Sms-acties VDAB, mailacties VDAB) Sectorale screenings VDAB (via MLP kunnen werkzoekenden hun beroepsaspiratie aanduiden. Degenen zonder diploma secundair 11
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT
onderwijs (TKO) of hoger onderwijs (HBO5) met beroepsaspiratie worden geselecteerd en gecontacteerd.) Werkwinkels Pers De Leerwinkel OCMW’s Websites partners Sociale media Lichtreclame stations
-
De screening van de cursisten met VDAB-contract: Opmaak planning gezamenlijke infosessies: Toelichting van de opleiding Beklemtonen intensiteit traject Verwachtingen t.a.v. cursisten De screeningsmethode (opsomming is illustratief): Intakegesprekken Motivatiebevraging Praktisch assessment (bv. 2 dagen meedraaien in oefenrestaurant / technisch atelier en een aantal lesinstructies geven. Op dag 3 bevragen hoe ze dit ervaren en wat ze ervan opgestoken hebben.) Niveautesten AAV/Beroepsopleiding ELAO-test (test moderne vreemde talen) Inschatten leervermogen Bij twijfel potentieel onderzoek via psychotechnische testen Afspraken over taakverdeling bij testafname Opmaak planning testen en assessment Planning vergadering voor bespreking testresultaten en beslissing Beslissing meedelen aan cursisten Ongunstige beslissing: advies voor volgende actie in traject Data rapporteren aan projectmedewerker 3voor1 Aantal (niet) toegelaten tot screening, screeningsmethode, aantal (niet) geslaagd, oorzaken niet geslaagd
-
Afspraken met de cursisten: Een eenduidig en coherent afsprakenkader dat de cursist na uitleg op de startdag van de opleiding ondertekent en in ontvangst neemt. Minstens volgende afspraken te vermelden (*): Aanwezigheid: uurrooster Afwezigheidsbeleid: (on)gewettigde afwezigheid, C98 Gedragscode: roken, kastjes, eten en drinken, gsm-gebruik, fotograferen, ipod, mp3, alcohol en drugs, gewenste attitude, kledij praktijklessen (indien van toepassing) Brandveiligheid 12
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT Evaluatie van de cursist Stage Bewaren en indienen van documenten opleidingscontract, C98 en C91 -
Afspraken tussen de organisatoren: Het les- en oefenmateriaal: delen, ontlenen, gebruik door cursisten Verzekeringen van klanten/cursisten De financies en kostenberekening aangaande het project met vermelding van inbreng van de partners De cursistenadministratie in CVS (zie https://partners.vdab.be/cvs/): correcte registratie aanwezigheden in functie van C98 en C91 einde opleiding: opvolgingsdocument cursist, stageverslag en competentierapport in MLP opslaan maandelijkse controle via steekproef door coördinatoren Een gezamenlijk cursistvolgsysteem zodat elke betrokken collega steeds op de hoogte is van de ontwikkeling van de cursist. Gegevens (*): Persoonlijke gegevens Studieloopbaan (vooropleiding, werkervaring, gevolgde modules in traject) Test- en examenresultaten Resultaten deliberatie Cursistenbesprekingen/klassenraad: voortgang, remediërende acties,… Feedbackgesprek met cursist: zelfinschatting cursist, afspraken,… Formele waarschuwingen met datum Stopzetten modules/contract met datum De planning van een gemeenschappelijke examenperiode
-
Kwalitatieve monitoring van het project door de projectmedewerker van 3voor1 en de VDAB-regie over het verloop van de opstartfase: Onthaalbrochure Startdag Registratie in CVS
13
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT
4. Opleidingsfase Een opleiding is nooit een afgewerkt product, maar is voortdurend in beweging. Bijvoorbeeld door nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied, nieuwe beroepskwalificaties, nieuwe opleidingsprofielen en de daaruit voortvloeiende leerplannen (VWO), heterogene beginsituatie van de cursistengroep, nieuwe collega’s, enz.
Bij een geïntegreerd traject waarbij verschillende partners een deel van de opleiding voor hun rekening nemen, dient men nog intenser te reflecteren over de plan van aanpak van het opleidingsprogramma. Wie geeft welke modules? In welke volgorde? Hoe zorgen we voor een samenhang tussen de modules? Hoe geeft partner A competentiegericht les? Hoe evalueert partner B? Hoe laten we methodieken samenvloeien? In welke modules plannen we bedrijfsbezoeken, projectwerk, werkplekleren op de werkvloer,…? Hoe krijgen we een totaalbeeld van de cursist die al dan niet klaar is voor het beroep? Regelmatig overleg over volgende items is cruciaal voor een kwaliteitsvolle uitrol van het geïntegreerd opleidingsproject: -
De organisatie van een gemeenschappelijke startdag: uitleg over verloop, methodiek, programma en doelstelling van de opleiding VDAB-opleidingscontract formulier inzagerechten (*) onthaalbrochure cursist huishoudelijk reglement/gedragscode
-
De organisatie van het docentenoverleg over de cursisten: Vergaderkalender om de voortgang van tussentijdse en beslissende evaluatie Regelmatig overleg tussen alle betrokken docenten is nodig om uitval te reduceren en om remediëringsacties af te spreken (*). Indien docenten op een overleg niet aanwezig kunnen zijn, bezorgen ze vooraf een schriftelijke neerslag over de voortgang van de cursisten. Planning data om de resultaten/vorderingen van de cursisten gezamenlijk te bespreken. Tijdens dit evaluatiemoment kan aandacht besteed worden aan het totaal functioneren van de cursist en zijn reeds gezette stappen en nog te zetten stappen in de richting van de toekomstige beroepspraktijk. Het
14
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT competentierapport van VDAB is hierin een uitgangspunt om te evalueren op het niveau van de opleiding in zijn geheel. Voorafgaand aan de bespreking zou de cursist gevraagd kunnen worden om zelf stil te staan bij zijn evolutie aan de hand van de competentiefiche (zelfevaluatie). Link naar de competentiefiches die in het VDAB-dossier aan het beroep gekoppeld worden: http://production.competent.be/competent-nl/main.html Om de cursist in zelfevaluatie te ondersteunen kan het nuttig zijn om hen modulefiches met de te bereiken doelstellingen te verstrekken. Heroriëntering voor cursisten waarvoor de opleiding te zwaar is tijdig bekijken in overleg met VDAB. VDAB kan bv. beslissen om enkel de beroepsopleiding verder te zetten. -
De organisatie van het pedagogisch-didactisch overleg: Evaluatiesysteem (permanente evaluatie, schaal voor meting van attitudes en vaardigheden (*),…) afspreken dat meet of de cursisten de te verwerven competenties al dan niet verworven hebben. Uitwisselen testmateriaal De methode voor de modules beroepsopleiding en AAV op elkaar afstemmen zodat een module-overschrijdende evaluatie van het totaal functioneren van de cursist in het beroep zichtbaar wordt. Een afgesproken schaal voor meting van attitudes en vaardigheden (SAM) kan hierbij ondersteunen. Een voorbeeld vind je in bijlage (*). Aan het einde van de opleiding wordt voor elke cursist een competentierapport opgemaakt. Link naar de competentiefiches die in het VDAB-dossier aan het beroep gekoppeld worden: http://production.competent.be/competent-nl/main.html Uitwisselen modulefiches en cursusmateriaal voor modules die een overlap vertonen, zodat duidelijk wordt wie wat behandelt. Op die manier vermijdt men verschillen in theorie. bv. Nederlands in AAV en Zakelijk Nederlands in de Beroepsopleiding – Wiskunde in AAV en Toegepaste wiskunde in de beroepsopleiding Opmaak geïntegreerde module-inhouden waar mogelijk: inhoud AAV en beroepsopleiding op elkaar afstemmen. Bij algemene vakken kan men van de authentieke beroepscontext vertrekken. Deze afstemming vraagt overleg tussen leraren AAV en instructeurs/docenten beroepsopleiding. Voorbeeld: wiskunde voor toekomstige koks: bij vraagstukken voorbeelden uit de keukenpraktijk geven (werken met ingrediënten). Wiskunde voor mecaniciens: leren werken met het metrisch systeem. Opmaak van een technisch-pedagogisch dossier (VDAB) en lesvoorbereidingen (doelstellingen, methodiek, didactisch materiaal, timing,… - VWO en Syntra West) 15
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT
De organisatie van werkplekleren als didactische methodiek in het leerproces Afspraken ivm stagedocumenten maken Competentierapport tijdig aanvullen, want dit zorgt voor een automatische match met vacatures aan de hand van het VDABsysteem
Werkplekleren (oefenbedrijf, stage, les in een bedrijf,…) is een uitgelezen methodiek om module-overschrijdend te kunnen werken. De verworven competenties uit de verschillende modules vloeien hierin samen waardoor de cursisten verbanden kunnen leggen en inzien dat men alle competenties uit de verschillende modules nodig heeft om competent te kunnen functioneren in het beroep. Good practice uit de TKO-opleiding commercieel administratief bediende (Beveren): In de eerste editie van hun geïntegreerd traject werd het leerbedrijf en de stage aan het einde van het traject aangeboden. Via een tevredenheidsmeting van de cursisten leerden ze dat het leerbedrijf hen hielp om inzicht te verwerven in het beroep. Dankzij het leerbedrijf zagen ze verbanden tussen de verschillende modules en vonden ze het jammer dat ze in bepaalde module-onderdelen minder geïnvesteerd hadden. De weken in het leerbedrijf deden hun zelfvertrouwen aanzienlijk groeien, waardoor ze zich klaar voelden voor hun stage en ook hun sterktes en werkpunten konden benoemen. De betrokken collega’s besloten daarop om de oefeningen in het leerbedrijf niet enkel aan het einde van de opleiding te leggen, maar te spreiden over de opleiding heen. Cursisten evolueren sneller, aanvaarden de feedback beter en zijn meer intrinsiek gemotiveerd voor de opleiding. Voor de stage bekijkt men de mogelijkheid om met een alternerende stage te werken: 2 weken aan het einde van het eerste semester en dan nog twee weken aan het einde van de opleiding. Zo hebben de cursisten de mogelijkheid om de stage te gebruiken in functie van een vacature. Belangrijk is dan wel dat de sollicitatietraining een stuk vroeger moet komen. De alternerende stage heeft als voordeel dat de cursist in het midden van zijn traject inzicht verwerft in de complexiteit van het beroep. Samen met de stagebegeleiders kan hij/zij leren benoemen welke acties hij/zij nog moet nemen om te kunnen doorstromen naar tewerkstelling in het beroep. Deze aanpak illustreert hoe men samen kan evolueren van het schoolse denken ivm het bereiken van doelstellingen vak per vak naar een transparante manier van levenslang leren waarbij men zichzelf leert evalueren binnen en buiten een beroepscontext.
16
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT -
De
organisatie van de cursistenbegeleiding Afspraken maken Begeleiding traject door de klantenconsulent -
De organisatie van een gezamenlijke diploma-uitreiking
-
Kwalitatieve monitoring van het project door de projectmedewerker van 3voor1 en de VDAB-regie over het verloop van de opleidingsfase: Link met tewerkstelling: praktijkgericht opleiden, stage Communicatie naar de cursist, klantenconsulent,… Registratie
5. Nazorgfase -
-
-
-
-
Het afnemen van een kwaliteitsmeting (*): Tevredenheidsmeting bij de cursisten, docenten en het omkaderend personeel Eindinterview afgestudeerde cursist door de operationele projectmedewerker VDAB-regie en 3voor1 (steekproef) De organisatie van een eindevaluatievergadering van het project Bespreking van de kwaliteitsmeting: Wat liep goed? Wat kan nog beter? Welke verbeteracties worden ondernomen voor een volgende editie? Naar deze vergadering worden de operationele projectmedewerker van VDAB-regie en 3voor1 uitgenodigd. Zij rapporteren nadien naar de stuurgroep.
De organisatie van de nazorgfase voor de cursist Gesprek einde opleiding: bespreken competentierapport, doorstroming tewerkstelling, eventuele heroriëntering,… De uitstroom naar duurzame tewerkstelling: meting en rapportering naar stuurgroep Kwalitatieve monitoring van het project door de projectmedewerker van 3voor1 en de VDAB-regie over het verloop van de nazorgfase: Eindevaluatie Warme overdracht naar trajectbegeleider Registratie 6 maanden na de opleiding zal 3voor1 een elektronische leereffectbevraging afnemen (*)
17
LEIDRAAD TKO- EN HBO5-OKOT
6. Overzicht bijlagen De handleiding en overige documenten delen we via Google-drive. Raadpleegbare documenten worden doorheen de handleiding met (*) vermeld. We willen jullie uitnodigen om voorbeelden uit jullie opleiding (bv. onthaalbrochure) ter inspiratie via Google-drive met andere collega’s te delen. 1. Provinciale stuurgroep (2.2.a.): criteria oprichten nieuwe proeftuinen (Google drive: handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Overlegstructuren\Provinciale stuurgroep) 2. Werkplekleren (2.2.b.): info en voorbeelden (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Opleidingsfase\Werkplekleren) 3. Opstartfase opleiding (3.): overzicht modules aanvullende algemene vorming (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Opstartfase opleiding\Afsprakenkader opleiding) 4. Opstartfase opleiding (3.): voorbeelden afspraken met de cursist (huisregels / gedragscode / onthaalbrochure / opleidingsmap (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Opstartfase opleiding\Afsprakenkader opleiding\afsprakenkader cursist) 5. Opleidingsfase (4.): Formulier inzagerechten in het VDAB-dossier (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Opleidingsfase\Gemeenschappelijke startdag) 6. Opleidingsfase (4.): Overzicht gegevens cursistvolgdossier (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Opleidingsfase\Cursistenoverleg) 7. Opleidingsfase (4.): Achtergrondinfo bij remediëring (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Opleidingsfase\Cursistenoverleg\Remediëring) 8. Opleidingsfase (4.): Voorbeelden evaluatiesystemen (SAM, zelfevaluatie) (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Opleidingsfase\evaluatiesystemen) 9. Opleidingsfase (4.): Voorbeelden geïntegreerd opleiden (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Opleidingsfase\Geïntegreerd opleiden) 10. Nazorgfase (5.): Voorbeelden kwaliteitsmeting (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Nazorgfase\Kwaliteitsmeting) 11. Nazorgfase (5.): Nota leereffectbevraging bij alumni na 6 maanden (door 3voor1) (handleiding OKOT W VL\Bijlagen\Nazorgfase Dit werk van 3voor1 valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-Niet Commercieel-GelijkDelen 4.0 Internationaal-licentie.
18