MARKET INSIGHTS. Guide to the Markets. Europa 3e kw Per 30 juni 2015

MARKET INSIGHTS

Guide to the Markets Europa | 3e kw. 2015 | Per 30 juni 2015

Global Market Insights Strategy Team Amerikaanse continent

Europa

Azië

Dr. David P. Kelly, CFA

Stephanie H. Flanders

Tai Hui

Andrew D. Goldberg New York

Madrid

Manuel Arroyo Ozores, CFA

Yoshinori Shigemi

Anastasia V. Amoroso, CFA

Tilmann Galler, CFA

Grace Tam, CFA

Julio C. Callegari

Lucia Gutierrez-Mellado

Kerry Craig, CFA

James C. Liu, CFA

Vincent Juvyns

Ian Hui

David M. Lebovitz

Dr. David Stubbs

Akira Kunikyo

Gabriela D. Santos

Maria Paola Toschi

Ben Luk

Hannah J. Anderson

Alexander W. Dryden

Anthony Tsoi, CFA

Abigail B. Dwyer

Nandini L. Ramakrishnan

New York

Houston

São Paulo Chicago

New York New York New York New York

Londen

Frankfurt Madrid

Benelux Londen Milaan

Londen

Hongkong Tokio

Hongkong

Melbourne Hongkong Tokio

Hongkong Hongkong

Londen

Ainsley E. Woolridge

New York

2

Voor verspreiding in China, Australië, Vietnam en Canada: Merk op dat deze communicatie alleen bedoeld is voor de beoogde ontvangers. In Australië is ze alleen bedoeld voor groothandelscliënten en in Canada alleen voor institutionele cliënten. Raadpleeg voor verdere informatie de volledige disclaimer. Tenzij anders vermeld zijn alle gegevens op datum van 30 juni 2015 of de recentste beschikbare gegevens.

Inhoudsopgave  Europese economie

37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45.

 Wereldeconomie

 Vastrentende waarden

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27.

Europa: BBP en inflatie Europese conjuncturele indicatoren Overzicht van het herstel in de eurozone Kredietklimaat in de eurozone Beleid Europese Centrale Bank (ECB) Europese spaarrekeningen Financiële cijfers van Europese bedrijven Economische indicatoren van het Verenigd Koninkrijk Wereldwijde Inkoopmanagerindex (PMI) voor de maakindustrie Wereldwijde en Europese inflatiebewegingen Verschillen in economisch en monetair beleid US dollar Beleid Amerikaanse Federal Reserve VS: BBP en inflatie Werkgelegenheid in de VS Cyclische indicatoren in de VS Consumentenfinanciën in de VS Japan: BBP en inflatie Japan: Abenomics en de economie China: BBP, inflatie en beleidsrente Cyclische indicatoren in China Financiële dynamiek in China Uitdagingen voor opkomende markten Handelsbetrekkingen van opkomende markten met ontwikkelde markten

Aandelen 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36.

3

Aandelenmarktrendementen wereldwijd Europese sectorrendementen Relatieve waarderingen obligaties en aandelen MSCI Europe Index op inflectiepunten MSCI Europe Index aandelenwaarderingen Winst en winstmarges MSCI Europe Amerikaanse S&P 500 op inflectiepunten Amerikaanse aandelenwaarderingen S&P 500 Amerikaanse winst en winstmarges S&P 500

46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57.

Baissemarkten Rentevoeten en aandelen Japanse aandelen Aandelenwaarderingen ontwikkelde markten, per land Aandelenwaarderingen opkomende markten, per land Waarderingen en rendementen opkomende markten Opkomende markten: dividenden en waarderingen Inkomsten uit aandelen Jaarlijkse rendementen en dalingen tijdens het jaar Sectorrendementen vastrentende waarden Cijfers markt voor vastrentende waarden Beleid centrale bank Rente op staatsobligaties Renterisico van vastrentende waarden Liquiditeit en looptijdrisico's Staatsobligaties Investment-grade obligaties Amerikaanse hoogrentende obligaties Europese hoogrentende obligaties Schuldpapier van opkomende markten Samenstelling schuldpapier van opkomende markten

 Overige beleggingen en beleggersgedrag 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70.

Rendementen naar beleggingscategorie Correlatie van rendementen (EUR) Volatiliteit van beleggingscategorieën Grondstoffenrendementen Grondstoffen Aardolieverbruik en -productie Levensverwachting en pensioentekorten Consumentenvertrouwen en de aandelenmarkt Kapitaalstromen beleggingsfondsen Amerikaanse rendementen naar beleggingstermijn Rendementen alternatieve beleggingscategorieën Risico-/rendementskenmerken van alternatieve beleggingen Alternatieve strategieën

Europese economie

Europa: BBP en inflatie

GTM – Europa

Reëel BBP

Gemiddeld sinds 1999

EU28, verandering kwartaal-op-kwartaal 2

Reëel BBP

%

1Q15

0,3%

0,4%

Inflatie

| 4

Gemiddeld Mei sinds 1999 2015

EU28, verandering jaar-op-jaar 55

Feitelijke CPI*

2,3%

0,3%

% %

Kern-CPI

1,6%

0,9%

44

1

Gemiddeld 33

0 22

-1 11

-2 00

-3 '99 ʹ99

'01 ʹ01

-1 -1

'03

'05

'07

'09 '09

'11 '11

'13 '13

'99

'01 '01

'03

'05

'07 '07

Bron: (Beide grafieken) Eurostat, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. *CPI is de consumentenprijsindex. Kern-CPI is gedefinieerd als CPI exclusief voeding, energie en tabak. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

4

'09

'11

'13 '13

Europese economie

Europese conjuncturele indicatoren Registratie van nieuwe auto’s

Groei consumentenverkopen

EU19, miljoenen nieuwe personenauto’s, seizoensgecorrigeerd 1,2 1,2

EU19, exclusief motorvoertuigen, verandering jaar-op-jaar 4 % 2

1,1 1,1 Mei 2015: 0,78

1,0 1,0

| 5

GTM – Europa

Apr 2015: 2,2%

0

0,9 0,9 -2

Gemiddeld: 0,89

0,8 0,8

-4

0,7 0,7 0,6 0,6 '95 ʹ95

'97 ʹ97

'99 ʹ99

'01 ʹ01

'03 ʹ03

'05 ʹ05

'07 ʹ07

'09 ʹ09

'11 ʹ11

'13 ʹ13

'15 ʹ15

-6

'01 ʹ01

'03 ʹ03

'05 ʹ05

'07 ʹ07

'09 ʹ09

'11 ʹ11

'13 ʹ13

Industriële productie en geldvoorraad

Bruto-investeringen in vaste activa* Herberekend op 100 per maart 2008 110

VS*

EU19, verandering jaar-op-jaar, voortschrijdend gemiddelde op drie maanden

16 % %

100

12

90

8

M1 (j-o-j) 12 maanden voorlopend Industriële productie (j-o-j)

12 % 8 4

Eurozone

0

4

80

-4

0

70 '08 ‘08

'09 '09

'10 ‘10

'11 ‘11

'12 ‘12

'13 ‘13

'14

'15

'93

‘95 '95

ʹ97 '97

ʹ99 '99

ʹ01 '01

ʹ03 '03

ʹ05 '05

ʹ07 '07

Bron: (Bovenaan links, boven en onderaan rechts) ECB, Eurostat, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links) Eurostat, US Bureau of Economic Analysis, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. *Amerikaanse gegevens verwijzen naar niet-residentiële bruto-investeringen in vaste activa, gegevens van de eurozone verwijzen naar globale bruto-investeringen in vaste activa vanwege de beschikbaarheid van gegevens. M1 wordt gedefinieerd als de som van valuta in handen van het publiek en transactiedeposito's bij bewaarinstellingen. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

5

ʹ09 '09

ʹ11 '11

ʹ13 '13

ʹ15 '15

-8

Europese economie

Overzicht van het herstel in de eurozone

GTM – Europa

Indices van de inkoopmanagers uit de maakindustrie

Economisch sentiment

Indexniveau 65 65

Indexniveau 120

Duitsland Frankrijk

Italië Spanje

| 6

Griekenland

110

55 55 100 90

45 45

80

35 35 25 25 '07 '07

Duitsland Frankrijk

Italië Spanje

Griekenland

70 60

'08 '08

'09 '09

'10 '10

'11 '11

'12 '12

'13 '13

Werkloosheidscijfer

Duitsland

Italië

30

Frankrijk Eurozone

Spanje

% %

'14 '14

'07

'15 '15

Griekenland

'08 '08

'09 '09

'10 '10

'11 '11

'14 '14

'15

Bruto-export Herberekend op basis 100 per december 2007, voortschrijdend gemiddelde over twee kwartalen

140

25

130

20 20

120 110

15 15

100

10 10

90

5

80

0

70 '07 ʹ07

'08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 '12

'13 '13

'14 '14

Duitsland

Italië

Frankrijk

Spanje

Ierland '07

'08 '08

'09 '09

'10 '10

'11 '11

Bron: (Bovenaan links) Markit, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links en onderaan rechts) Eurostat, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) Europese Commissie, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

6

'13 '13

'12 '12

'12 '12

Portugal '13 '13

'14 '14

Europese economie

Kredietklimaat in de eurozone

GTM – Europa

| 7

Kredietvraag en BBP-groei eurozone

Bankleningen aan huishoudens en niet-financiële bedrijven

Netto % banken die een positieve vraag naar kredieten rapporteren, BBP-groei 100 44

€ miljard, nettokredietstromen, voortschrijdend gemiddelde op drie maanden 30 30 €€ 20 20

Sterkere leningvraag

%

% 22

50 50

10 10 00 00

0

00

-10 -10 -20 -20

-2

-50 -50

-4 -4

-100 -100 Zwakkere leningvraag

Consumptief krediet (links) Woningleningen (links) -200 -200 '05 '05

'06 '06

'07 '07

'08

'09 '09

'10

'10 '10

'11 '11

'12 '12

'14 '14

'15 '15

Rente bedrijfskredieten Niet-financiële bedrijven, nieuwe bedrijfsleningen tot EUR 1 miljoen, 1-5 jaar 77 % 66

Totaal bedrijven (links) BBP-groei eurozone j/j -8 (rechts) '11 '12 '14 '11 '12 '13 '14 '15 '15

44

Italië Spanje

33

Frankrijk Duitsland

22 '05 '05

'06 '06

'07 '07

'08 '08

'09 '09

'10 '10

Bron: (Links) ECB, Eurostat, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Boven en onderaan rechts) ECB, Thomson Reuters Datastream, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

7

'13 '13

55 -6

-150 -150

'09 '09

'11 '11

'12 '12

'13 '13

'14 '14

'15 '15

Europese economie

Beleid Europese Centrale Bank (ECB)

GTM – Europa

Balans ECB: Activa

| 8

Opkopen door centrale bank in het kader van QE

EUR biljoen 4,0 4.0 €€

Jul 2015 – Sep 2016: gesch. 39%

3.5 3,5

% netto uitgifte over periode* QE

% van uitstaande schulden

20 20

150 150 100 100

10 10

50 50

55 Jan 2005 – Jul 2012: 249%

2,5 2.5

00

00 Fed

2,0 2.0

BoE

BoJ

Sinds beleidsaankondigingen** 80 80 % 60 60

1,5 1.5

1,0 1.0

Aandelen Wisselkoers 15,6

40 40 20 20

0,5 0.5

00 0,0 0.0

8

ECB

Veranderingen in aandelen en wisselkoersen

'05

'06

'07

'08

'09 '09

'10 '10

'11 '11

'12 '12

'13 '13

'14 '14

'15

250 250 % 200 200

15 15

Aug 2012 – Jun 2015: -20%

3,0 3.0

30 30 %% 25 25

'16

-20 -20

31,7

46,0 20,0

-10,1

-1,9

VS – QE1

VS – QE2

VS – QE3

Bron: (Links) ECB, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) Bank of England (BoE), Bank of Japan (BoJ), Deutsche Bank, Europese Centrale Bank (ECB), Amerikaanse Federal Reserve, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) Bank of England, FactSet, IMF, MSCI, Standard & Poor’s, J.P. Morgan Asset Management. *QE-periode voor Fed is september 2008 tot oktober 2014, BoE is maart 2009 tot juni 2012, ECB is maart 2015 tot september 2016. QE-periode voor BoJ is april 2013 tot oktober 2015 en is gebaseerd op schattingen van Deutsche Bank, evenals netto-uitgiftebedragen over de QE-periode voor Japan en de eurozone. **Alle Amerikaanse gegevens zijn voor 2 jaar na de eerste beleidsaankondiging. VS – QE1 is vanaf november 2008, VS – QE2 is vanaf november 2010, VS – QE3 is vanaf september 2012. QE Eurozone is vanaf augustus 2014 tot 30 juni 2015. QE Japan is vanaf april 2013 tot 30 juni 2015. Amerikaanse aandelen is de S&P 500, aandelen uit de eurozone is de MSCI EMU en aandelen uit Japan is de MSCI Japan. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

38,5 11,5 -9,2

-15,0

Eurozone

Japan

Europese economie

Spaarrekeningen Europa Deposito’s eurozone

GTM – Europa Inkomen gegenereerd met € 100.000 op een eenjarig bankdeposito

Aug 2012: € 3,3 biljoen

EUR biljoen

| 9

3,5 3.5

2007: € 4,580

5.000 5,000

55

Inkomen Inflatie (j/j)

€€ 3,0 3.0

€ €

%%

4,000 4.000

44

Mei 2015: € 1,8 biljoen

2,5 2.5

Jun 2015: € 115

3.000 3,000

33

2,0 2.0 2,000 2.000

22

1.000 1,000

11

0

00

1,5 1.5

1.0 1,0

0,5 0.5

0.0 0,0 '06

'07 '07

'08 '08

'09

'10 '10

'11

'12 '12

'13

'14

'15 '15

-1

-1.000 -1,000 '00

'02 '02

'04 '04

'06

'08 '08

'10

Bron: (Links) ECB, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) Bloomberg, Eurostat, J.P. Morgan Asset Management. Blauwe markeringspunten weerspiegelen de jaar-op-jaar gemeten inflatie en illustreren de waarde van het inkomen dat door de inflatie verdampt zou zijn in dat jaar. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

9

'12 '12

'14

Europese economie

Financiële cijfers van Europese bedrijven

| 10

GTM – Europa Totale schuldpositie

MSCI Europe Index: Geografische bronnen van omzet

MSCI Europe, ratio totale schuld/totaal eigen vermogen, per kwartaal 340 340

RvdW* Azië 11% 9%

%% 320 320

Europa 53%

Amerikaanse continent 26%

300 300

280 280

260 260

Rentedekkingsratio (EBIT / nettorente) MSCI Europe, per kwartaal 6 x 5

3e kw. 2015: 3,6x

Gemiddeld: 260%

240 240

220 220

4

1e kw. 2015: 194%

Gemiddeld: 3,1x

33

200 200

2 1 '97

180 180

'99

'01

'03 '03

'05 '05

'07 '07

'09 '09

'11 '11

'13 '13

'97 '97

'99 '99

'01

'03

'05 '05

'07 '07

Bron: (Bovenaan links) MSCI, Thomson Reuters Datastream, Worldscope, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts en onderaan links) MSCI, FactSet, J.P Morgan Asset Management. *RvW (rest van de wereld) omvat omzet uit wereld exclusief Europa, Azië en Amerika. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

10

'09

'11 '11

'13 '13

Europese economie

Economische indicatoren van het Verenigd Koninkrijk Reële BBP-groei

| 11

Werkloosheid en consumentenvertrouwen 9,0 % % 8,0

Herberekend op 100 per het 1e kw. 2008 110 110 Frankrijk VS Japan Duitsland 106 106 VK 102 102

10

Consumentenvertrouwe n

Werkloosheidscijfer

0 -10

7,0 -20 6,0

98 98

-30

5,0

94 94 90 90

GTM – Europa

ʹ08 '08

ʹ09 '09

ʹ10 '10

ʹ11 '11

ʹ12 '12

ʹ13 '13

ʹ14 '14

ʹ15 '15

Lopende rekening % van BBP 44 % % 22

4,0

-40 ʹ05 '05

ʹ06 '06

ʹ07 '07

ʹ08 '08

ʹ09 '09

Handelsbalans Saldo lopende rekening

00

ʹ11 '11

ʹ12 '12

ʹ13 '13

ʹ14 '14

-50

Nominale groei van de lonen* Feitelijke CPI Reële groei van de lonen

Loongroei

Opbrengsten van beleggingen Lopende overdrachten

ʹ10 '10

Verandering jaar-op-jaar 66 % 44 22

-2 -2 00

-4 -4

-2 -2

-6 -6 -8 -8

ʹ05 '05

ʹ07 '07

ʹ09 '09

ʹ11 '11

ʹ13 '13

-4 -4

'05 ʹ05

'06 ʹ06

'07 ʹ07

'08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

Bron: (Bovenaan links) OECD, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links) FactSet, ONS, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) FactSet, GFK, ONS, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) FactSet, ONS, J.P. Morgan Asset Management. *Nominale lonen zijn inclusief bonussen. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

Wereldwijde Inkoopmanagersindex (PMI) voor de maakindustrie

Europa Opkomende

Ontwikkeld

Wereldeconomie

Jun

Mei

Apr

Mrt

Feb

Jan

Dec

Nov

Okt

Sep

2015 Aug

Jul

Jun

Mei

Apr

Mrt

Feb

Jan

Dec

| 12

Mondiaal

50,6 51,5 51,6 51,9 52,8 52,9 52,9 53,1 52,4 51,9 52,2 52,6 52,4 52,5 52,2 52,2 51,8 51,5 51,7 51,9 51,8 51,0 51,3 51,0

Eurozone

50,3 51,4 51,1 51,3 51,6 52,7 54,0 53,2 53,0 53,4 52,2 51,8 51,8 50,7 50,3 50,6 50,1 50,6 51,0 51,0 52,2 52,0 52,2 52,5

Frankrijk

49,7 49,7 49,8 49,1 48,4 47,0 49,3 49,7 52,1 51,2 49,6 48,2 47,8 46,9 48,8 48,5 48,4 47,5 49,2 47,6 48,8 48,0 49,4 50,7

Duitsland

50,7 51,8 51,1 51,7 52,7 54,3 56,5 54,8 53,7 54,1 52,3 52,0 52,4 51,4 49,9 51,4 49,5 51,2 50,9 51,1 52,8 52,1 51,1 51,9

Italië

50,4 51,3 50,8 50,7 51,4 53,3 53,1 52,3 52,4 54,0 53,2 52,6 51,9 49,8 50,7 49,0 49,0 48,4 49,9 51,9 53,3 53,8 54,8 54,1

Spanje

49,8 51,1 50,7 50,9 48,6 50,8 52,2 52,5 52,8 52,7 52,9 54,6 53,9 52,8 52,6 52,6 54,7 53,8 54,7 54,2 54,3 54,2 55,8 54,5

Ierland

51,0 52,0 52,7 54,9 52,4 53,5 52,8 52,9 55,5 56,1 55,0 55,3 55,4 57,3 55,7 56,6 56,2 56,9 55,1 57,5 56,8 55,8 57,1 54,6

VK

54,6 58,4 56,9 56,4 57,8 57,2 56,5 55,9 55,3 57,2 56,6 56,8 54,9 53,0 51,5 53,4 53,3 52,7 52,9 53,9 54,3 51,8 51,9 51,4

VS

53,7 53,1 52,8 51,8 54,7 55,0 53,7 57,1 55,5 55,4 56,4 57,3 55,8 57,9 57,5 55,9 54,8 53,9 53,9 55,1 55,7 54,1 54,0 53,6

Japan

50,7 52,2 52,5 54,2 55,1 55,2 56,6 55,5 53,9 49,4 49,9 51,5 50,5 52,2 51,7 52,4 52,0 52,0 52,2 51,6 50,3 49,9 50,9 50,1

Brazilië

48,5 49,4 49,9 50,2 49,7 50,5 50,8 50,4 50,6 49,3 48,8 48,7 49,1 50,2 49,3 49,1 48,7 50,2 50,7 49,6 46,2 46,0 45,9 46,5

Rusland

49,2 49,4 49,4 51,8 49,4 48,8 48,0 48,5 48,3 48,5 48,9 49,1 51,0 51,0 50,4 50,3 51,7 48,9 47,6 49,7 48,1 48,9 47,6 48,7

India

50,1 48,5 49,6 49,6 51,3 50,7 51,4 52,5 51,3 51,3 51,4 51,5 53,0 52,4 51,0 51,6 53,3 54,5 52,9 51,2 52,1 51,3 52,6 51,3

China

47,7 50,1 50,2 50,9 50,8 50,5 49,5 48,5 48,0 48,1 49,4 50,7 51,7 50,2 50,2 50,4 50,0 49,6 49,7 50,7 49,6 48,9 49,2 49,4

Korea

47,2 47,5 49,7 50,2 50,4 50,8 50,9 49,8 50,4 50,2 49,5 48,4 49,3 50,3 48,8 48,7 49,0 49,9 51,1 51,1 49,2 48,8 47,8 46,1

Taiwan

48,6 50,0 52,0 53,0 53,4 55,2 55,5 54,7 52,7 52,3 52,4 54,0 55,8 56,1 53,3 52,0 51,4 50,0 51,7 52,1 51,0 49,2 49,3 46,3

Laagste t.o.v. PMI 50

12

2014 Nov

Okt

Sep

Aug

Jul

2013

GTM – Europa

50

Hoogste t.o.v. PMI 50

Bron: FactSet, Markit, J.P. Morgan Asset Management. De mondiale index van de inkoopmanagers (PMI) beoordeelt de economische gezondheid van de productiesector door te peilen naar de intenties op het vlak van productie en tewerkstelling. Voor de wereldwijde PMI hebben kleuren betrekking op het PMI-niveau ten opzichte van de wereldwijde recente geschiedenis; voor landen hebben kleuren betrekking op het PMI-niveau ten opzichte van alle landen. De Wereldwijde PMI is een BBP-gewogen berekening. Guide to the Markets - Europa.Gegevens per 30 juni 2015.

Wereldwijde en Europese inflatiebewegingen

GTM – Europa

| 13

Inflatie van ontwikkelde economieën

Wereldeconomie

CPI-verandering jaar-op-jaar 55 % 44 Gemiddelde jan 2009 tot jun 2015: 1,4%

33

Gemiddelde jan 1990 tot dec 2008: 2,3%

22 11 00 -1 -1

'90

'94 '94

'98 '98

'02 '02

Inflatieverwachtingen op lange termijn 5 jaar / 5 jaar inflatie* 4,0 4.0 % % 3,5 3.5

'06 '06

'10 '10

'14

Inflatie en consumentenvertrouwen eurozone VK VS Eurozone

3,0 3.0

66 %

CPI** zes maanden terug (j-o-j)

5 5

0 -5

Consumentenvertrouwen

44

-10

-15

22

-20

2,5 2.5

-25

00

2,0 2.0

-30 -35

1,5 1.5 Dec 13

Jun 14

Dec 14

Jun 15

-2 -2 '03 '03

'04 '04

'05 '05

'06 '06

'07 '07

'08 '08

'09 '09

'10 '10

'11 '11

Bron: (Boven) J.P. Morgan Economic Research, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links) Bloomberg, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) Eurostat, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. *5 jaar/5 jaar inflatieverwachtingen zijn de marktverwachtingen voor de gemiddelde inflatie over een periode van 5 jaar die begint over 5 jaar, afgeleid van inflatieswaps. **CPI is de consumentenprijsindex. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

13

'12 '12

'13 '13

'14 '14

-40

Verschillen in economisch en monetair beleid Nominale BBP-groei

3.0 % %

VS 120 120

Gemiddelde voorspellingen VS Fed FOMC juni 2015 2.5

VK

VS VK

115 115 Eurozone kern

Eurozone

Dec 2017: 1,85%

2.0

110 110

1.5

105 105

100

Eurozone periferie

95

1.0

Dec 2017: 1,72%

Dec 2016: 1,37%

Dec 2016: 1,05%

Dec 2015: 0,73%

Japan 0.5

90

Dec 2015: 0,30%

Dec 2017: 0,32% Dec 2016: 0,10%

Dec 2015: 0,02% 85 85

-0.1 '08

'09 '09

'10 '10

'11 '11

'12

'13

'14

'16

'17

Bron: (Links) FactSet, Frans nationaal instituut voor statistiek en economische studies (INSEE), Duits federaal bureau voor statistiek, Iers Central Statistics Office (CSO), Italiaans nationaal bureau voor de statistiek (ISTAT), Japanse Cabinet Office, de nationale dienst voor de statistiek van Griekenland, Portugese nationaal statistisch instituut (INE), Spaans nationaal statistisch instituut (INE), Brits bureau voor nationale statistiek (ONS), Amerikaans Bureau of Economic Analysis, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) Bloomberg, Amerikaanse Federal Reserve, J.P. Morgan Asset Management. Eurozone-kern is Frankrijk en Duitsland en eurozone-periferie is Griekenland, Italië, Ierland, Portugal en Spanje. De marktverwachtingen voor de evolutie van de rentevoeten zijn afgeleid van de futuresmarkt. Er is geen actieve Japanse futuresmarkt, dus geen marktverwachtingen voor de beoogde beleidsrente. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

14

| 14

Marktverwachtingen voor beoogde beleidsrente

Herberekend op 100 per het 1e kw. 2008 125 125

Wereldeconomie

GTM – Europa

'18

US dollar

GTM – Europa

US Dollar Index

Gemiddeld Mei 2015 sinds 1973

Reële effectieve wisselkoers (REER) 130 130

Wereldeconomie

120 110

1973-1978: -21,8%

100

US Dollar Index

1985: Plazaakkoord

1978-1985: +52,7%

1987: Louvreakkoord

2002-2011: -28,6%

1995-2002: +34,2%

1985-1988: -29,5%

90

| 15

95,7

93,0

2011-2015: +15,5%

1988-1995: -7,1%

80 80 70 '73 '73

'77 '77

'81 '81

'85 '85

Lopende rekening

'89 '89 Eurozone

% van BBP 44 % 22

VS

'93 '93

'97 '97

'01

'05 '05

'09 '09

'13 '13

Koers US dollar vs. geselecteerde valuta's Laatste 12 maanden 25 % % 18

20,8

20,9

22,9

17,2

00 8,7

11

-2 -2

5,4

-4 -4

4

-6 -6

-3

-8 -8 '05 '05

'07

'09 '09

'11 '11

'13

-0,1 Chinese renminbi

Zwitserse frank

Britse pond

Canadese Japanse Mexicaanse dollar yen peso

Bron: (Boven) Amerikaanse Federal Reserve, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links) BEA, ECB, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

15

Euro

Beleid Amerikaanse Federal Reserve

| 16

Balans van de Amerikaanse Federal Reserve: Activa

Voorspellingen individuele FOMC-leden voor de fed-fundsrente

USD biljoen

Van de vergadering in juni 2015

Voorspelling

5 $$ 4

Wereldeconomie

GTM – Europa

Overige

5,0 5.0 % %

Gemiddelde

4,5 4.5

Voorspellingen individuele FOMCleden

3 4,0 4.0

Amerikaanse staatsobligaties

2

Hypotheekgedekte effecten (‘MBS’) van instellingen

1 0 '08

'09 '09

'10

'11

'12 '12

'13

'14 '14

3.5 3,5 3.0 3,0

'15

Opkopen hypotheekgedekte effecten ('MBS') Amerikaanse Federal Reserve

2,5 2.5

USD miljard

120 $ 100 100

Nieuwe opkopen*

2,0 2.0

Herbelegde opkopen*

1,5 1.5

80 60

1.0 1,0

40 0,5 0.5

20 0 Sep 13 Dec 13

0.0 0,0 Mrt 14

Jun 14

Sep 14

Dec 14

Mrt 15

2015

2016

Bron: (Alle grafieken) FactSet, Amerikaanse Federal Reserve, J.P. Morgan Asset Management. *Nieuwe opkopen zijn de opkopen die de Amerikaanse Federal Reserve gemeld heeft. Herbelegde opkopen zijn obligaties aangekocht met de geïnde hoofdsommen van afgelopen obligaties. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

16

2017

Langere termijn

VS: BBP en inflatie Reëel BBP Verandering kwartaal-op-kwartaal, SAAR 10 % % 8

Wereldeconomie

| 17

GTM – Europa Gemiddeld 1e kw. sinds 1999 2015 Reëel BBP

2,0%

-0,2%

Inflatie

Gemiddeld Gemiddeld sinds 1964 sinds 1999

Verandering jaar-op-jaar

Mei 2015

15

Feitelijke CPI*

4,1%

2,3%

0,0%

% %

Kern-CPI

4,1%

2,0%

1,7%

12

6 4

Gemiddeld

9

2 0

6

-2 -2 -4 -4 -6 -6 -8 -8 -10 -10 '99

3

Componenten van het nominale BBP 1e kw. 2015 Consumptie Overheid Invest. excl. woningen Woningen Netto-export '01 '01

'03

'05 '05

68,5% 17,9% 13,4% 3,3% -3,2% '07 '07

0

'09

'11 '11

'13

-3 '64 '64

'69 '69

'74 '74

'79 '79

'84 '84

'89 '89

'94 '94

Bron: (Links) BEA, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) BLS, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. SAAR is seizoensgecorrigeerd jaarlijks cijfer (Seasonally Adjusted Annual Rate). *CPI is de consumentenprijsindex. Kern-CPI is gedefinieerd als CPI exclusief voedsel en energie. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

17

'99 '99

'04

'09

'14

Werkgelegenheid in de VS

GTM – Europa

Werkloosheidscijfer

Participatiegraad arbeidsmarkt

Seizoensgecorrigeerd

% van bevolking van 16 jaar of ouder aan het werk of werkzoekend 67 % % 66 Arbeidsongeschikt

Wereldeconomie

11 % 10

65

Gepensioneerd

64

9

Overige Jun 2015: 62,6%

63 8

62 '05

'06

'07

'08

'09

7

Loongroei

6

Verandering jaar-op-jaar 3,5 Arbeidskostenindex % % 3,0

Gemiddeld: 6,1%

5

Jun 2015: 5,3%

'10

'11

'12

1,0 '79 '79

'84

'89 '89

'94 '94

'99

'04 '04

'09 '09

'14

1e kw. 2015: 2,7%

4,0 4,0 % 3,5 3,5

'07

'08

Jun 2015: 1,5 1,5 2,0% Gemiddelde groei van de uurlonen 1,0 1,0 '09 '10 '12 '13 '14 '09 '10 '11 '12 '14

Bron: (Links) BEA, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) "Constructing the Reason-for-Nonparticipation Variable Using the Monthly CPS", 6 februari 2014, Shigeru Fujita, Federal Reserve Bank of Philadelphia, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) BLS, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

18

'15

2,0 2,0

1,5 '74 '74

'14

2,5 2,5

4

'69

'13

3,0 3,0

2,5 2,0

3 '64 '64

| 18

Cyclische indicatoren in de VS

GTM – Europa

Verkoop lichte voertuigen

Voorraden maakindustrie en handel

miljoenen, seizoensgecorrigeerd

Verkoopdagen, seizoensgecorrigeerd

24

48 48 Jun 2015: 17,2

Wereldeconomie

20 16

46 46 Apr 2015: 41,4

44 44 42 42

Gemiddeld: 15,3

40 40

12

38 38 8 '93 '93

'95 '95

'97 '97

'99

'01

'03 '03

'05 '05

'07 '07

'09 '09

'11

'13

36 36 '93 '93

'95 '95

'97 '97

'99 '99

'01 '01

'03 '03

'05 '05

'07 '07

'09 '09

'11 '11

'13 '13

Reële orders kapitaalgoederen*

Nieuwbouw Duizend, seizoensgecorrigeerd

Niet-defensieve orders kapitaalgoederen excl. vliegtuigen, USD mld., seizoensgecorrigeerd

2,500 2,500

55 $$ 50 50

2,000 2,000

Mei 2015: 1,036

1,500 1,500

45 40

Gemiddeld: 1,342

1,000 1,000

Mei 2015: 40,7

Gemiddeld: 39,5

35

500 500

30

00

25 '93 '93

'95 '95

'97 '97

'99 '99

'01 '01

'03 '03

'05 '05

'07 '07

'09 '09 '11 '11

'13 '13

'93

'95

'97 '97

'99 '99

'01 '01

'03

'05

'07

Bron: (Bovenaan links) BEA, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Boven en onderaan rechts en onderaan links) FactSet, US Census Bureau, J.P. Morgan Asset Management. *Orders kapitaalgoederen gedefleerd op basis van de producentenprijsindex voor kapitaalgoederen. SAAR is seizoensgecorrigeerd jaarlijks cijfer (Seasonally Adjusted Annual Rate). Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

19

| 19

'09

'11

'13 '13

Consumentenfinanciën in de VS Nettovermogen huishoudens USD miljard, seizoensgecorrigeerd

2e kw. 2007: $67,858

Wereldeconomie

80.000 80.000 $

GTM – Europa 2ekw. 2015*: $85,772

| 20

Verkoop, prijzen en nieuwbouw woningen Herberekend op 100 per december 1999 175 175

60.000 60.000 150 150 40.000 40.000 +26,3% 125 125

20.000 20.000 '90 ʹ92 '92 ʹ94 '94 ʹ90

'96 ʹ96

'98 ʹ98

'00 ʹ00

'02 ʹ02

'04 ʹ04

'06 ʹ06

'08 ʹ10 '10 ʹ12 '12 ʹ14 '14 ʹ08 100 100

Schuldserviceratio huishoudens Schuldbetalingen als % van besteedbaar persoonlijk inkomen, seizoensgecorrigeerd

14 % % 13

4e kw. 2007 13,2%

+55,1% 75 75

12

Prijsindex

2ekw. 2015*: 9,9%

11

Verkoop bestaande woningen

50 50 10

Nieuwbouw

+116,7%

9 8

ʹ80 '80

ʹ85 '85

ʹ90 '90

ʹ95 '95

ʹ00 '00

ʹ05 '05

ʹ10 '10

ʹ15 '15

25 25 ʹ99 '99

ʹ01 '01

ʹ03 '03

ʹ05 '05

ʹ07 '07

ʹ09 '09

Bron: (Boven en onderaan links) FactSet, Amerikaanse Federal Reserve, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) FactSet, National Association of Realtors, US Census Bureau, J.P. Morgan Asset Management. Prijsindex is het gemiddelde van de woningverkoopprijzen. SAAR is het seizoensgecorrigeerd jaarlijkse cijfer (Seasonally Adjusted Annual Rate). *Cijfers 2e kw. 2015 voor nettovermogen en schuldserviceratio Amerikaanse huishoudens zijn voorspellingen van J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

20

ʹ11 '11

ʹ13 '13

Japan: BBP en inflatie

GTM – Europa

Reële BBP-groei

Gemiddeld 1Q15 sinds 1999

Verandering kwartaal-op-kwartaal 44

Reëel BBP

%

0,2%

1,0%

Wereldeconomie

33

Inflatie

Gemiddeld sinds 1999

Verandering jaar-op-jaar

| 21 Mei 2015

55

Feitelijke CPI*

0,0%

0,5%

% %

Kern-CPI

-0,3%

0,4%

44

CPI excl. voedsel en btw

-0,1%

0,0%

Gemiddeld

22

33

11 22

00 11

-1 -1 00

-2 -2 -1 -1 -3 -3

-2 -2

-4 -4 -5 -5

ʹ99 '99

ʹ01 '01

ʹ03 '03

ʹ05 '05

ʹ07 '07

ʹ09 '09

ʹ11 '11

ʹ13 '13

-3 -3 '99 ʹ99

'01 ʹ01

'03 ʹ03

'05 ʹ05

'07 ʹ07

Bron: (Links) FactSet, Japan Statistics Bureau & Statistics Centre, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) Bloomberg, FactSet, Japanse Ministerie van Binnenlandse Zaken en Communicatie, J.P. Morgan Asset Management. *CPI is de consumentenprijsindex. Kern-CPI is gedefinieerd als CPI exclusief voedsel en energie. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

21

'09 ʹ09

'11 ʹ11

'13 ʹ13

Japan: Abenomics en de economie

GTM – Europa Japanse yen en de aandelenmarkt

Loongroei Japan Verandering jaar-op-jaar, voortschrijdend gemiddelde op drie maanden 3 % Kern-CPI* 2 Loongroei

Wereldeconomie

| 22 130 130

22.000 22.000

¥ per $

Nikkei 225 Index

¥ Verandering over de laatste 12 maanden ¥ per $ -17,2% Nikkei 225 33,5%

20.000 20.000

11 0

18.000 18.000

120 120

-1 110 110

-2

16.000 16.000

ʹ03 '03

ʹ05 '05

ʹ07 '07

ʹ09 '09

ʹ11 '11

ʹ13 '13 100 100

14.000 14.000

Participatiegraad arbeidsmarkt voortschrijdend gemiddelde op 12 maanden 65 65 Alle % 64 Vrouwen

Heden

OESOgem.:

59,4%

74,2%

49,4%

65,1%

12.000 12.000

90

63

10.000 10.000

62 61

Mei 2015: 59,4%

60

80 8.000 8.000

59 58 '80 ʹ80

'85 ʹ85

'90 ʹ90

'95 ʹ95

'00 ʹ00

'05 ʹ05

'10 ʹ10

'15 ʹ15

6.000 6.000 '03 ʹ03

'04 ʹ04

'05 ʹ05

'06 ʹ06

'07 ʹ07

'08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

Bron: (Bovenaan links) FactSet, Japanse Ministerie van Binnenlandse Zaken en Communicatie, Japanse Ministerie van Gezondheid, Arbeid en Welzijn, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links) OESO, Statistiek Bureau Japan, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) FactSet, Nikkei, J.P. Morgan Asset Management. *CPI is de consumentenprijsindex. Kern-CPI is gedefinieerd als CPI exclusief voedsel en energie. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

22

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

70

China: BBP, inflatie en beleidsrente

GTM – Europa

Nominale BBP-groei BBP-groei

21 21

Investeringen

%

Consumptie

18 18

Wereldeconomie

Mei 2015

Inflatie

Verandering jaar-op-jaar

Netto-export

15 15

| 23

Verandering jaar-op-jaar 24 % 18

Voedsel-CPI Feitelijke CPI* Kern-CPI

1,6% 1,2% 1,6%

12 6

1e kw. 2015: 7,0%

12 12

0 -6 '00 ʹ00

9

'02 ʹ02

'04 ʹ04

'06 ʹ06

'08 ʹ08

'10 ʹ10

'12 ʹ12

'14 ʹ14

Beleidsrente en reserveverplichting (RRR) 6

Beleidsrente op deposito's in renminbi op één jaar 55 % Beleidsrente PBoC 4 4

3 0

RRR

25 % 20

3

15

22

10 10

11

5

-3 -6 '90 ʹ90

'92 ʹ92

'94 ʹ94 '96 ʹ96 '98 ʹ98

'00 ʹ00

'02 ʹ02

'04 ʹ04

'06 ʹ06

'08 ʹ08

'10 ʹ10

'12 '14 ʹ12 ʹ14

00 '04 ʹ04

'06 ʹ06

'08 ʹ08

'10 ʹ10

Bron: (Links en bovenaan rechts) FactSet, National Bureau of Statistics of China, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) FactSet, People’s Bank of China (PBoC), J.P. Morgan Asset Management. *CPI is de consumentenprijsindex. Kern-CPI is gedefinieerd als CPI exclusief voedsel en energie. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

23

'12 ʹ12

'14 ʹ14

0

Cyclische indicatoren in China

GTM – Europa

Handelsgroei koopwaar

Top 100 vastgoedprijzen in steden en woningvoorraad

Verandering jaar-op-jaar, voortschrijdend gemiddelde op drie maanden 40

Verandering maand-op-maand, aantal maanden 22 % steden 3e niveau steden 2e niveau 11

Wereldeconomie

% 20

25 mndn 20 15

Export 00

10

0 -1 -1 Import -20 '11 ʹ11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

Vastgoedprijzen -2 -2

'15 ʹ15

Consumenten- en autoverkopen 60

% 40

16 20

55 00

'11 ʹ11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

ʹ15'15

Verandering jaar-op-jaar, voortschrijdend gemiddelde op drie maanden 70 % Infrastructuur 50 Productie Vastgoed

30 10

12 0

Consumentenverkopen 8 '06 ʹ06

steden 1e niveau

Investeringen in vaste activa

Verandering jaar-op-jaar, voortschrijdend gemiddelde op drie maanden 24 % Autoverkopen 20

-10 '07 ʹ07

'08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

'15 ʹ15

ʹ06 '06

ʹ07 '07

ʹ08 '08

ʹ09 '09

ʹ10 '10

ʹ11 '11

ʹ12 '12

Bron: (Alle grafieken) CEIC, FactSet, National Bureau of Statistics of China, Soufun, J.P. Morgan Asset Management. Steden van het 1e niveau omvatten Beijing, Shanghai, Guangzhou en Shenzhen. Steden van het 2e niveau omvatten 31 provinciehoofdsteden en gemeenten niet opgenomen in de steden van niveau 1, en steden van het 3e niveau omvatten de andere 65 steden in de Soufun-peiling. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

24

| 24

ʹ13 '13

ʹ14 '14

ʹ15 '15

Financiële dynamiek in China

GTM – Europa

Overheidsschuld en schulden huishoudens en niet-financiële bedrijven in 2014 % van BBP Publieke schulden 350 350 Schulden niet-financiële bedrijven % 300 Schulden huishoudens

Particuliere niet-financiële schuld

Wereldeconomie

% van BBP, kwartalen sinds het begin van de stijging van de schuld 230 Japan vanaf 1965 %

250

180 180

China vanaf 1998

200 150

130

100 50 0

80 11

27

53

79 79

105

Japan

131 131

VK

VS

Eurozone

China

Korea

Reserves in buitenlandse valuta's

Krediet aan de privésector % van BBP 140 % 120

2013: 140%

% van BBP 50 50 % 40 40

100

30 30

80

20 20

60

10 10

40

00 '77 ʹ77

'81 ʹ81

'85 ʹ85

'89 ʹ89

'93 ʹ93

'97 ʹ97

'01 ʹ01

'05 ʹ05

'09 ʹ09

'13 ʹ13

'00 ʹ00

'02 ʹ02

'04 ʹ04

'06 ʹ06

'08 ʹ08

Bron: (Bovenaan links) BIS, CEIC, Lombard Street Research, J.P. Morgan Asset Management. (Onder links) Wereldbank, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) BIS, IMF World Economic Outlook april 2015, Lombard Street Research, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) Bloomberg, FactSet, Oxford Economics, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

25

| 25

'10 ʹ10

'12 ʹ12

'14 ʹ14

Uitdagingen van opkomende markten

Wereldeconomie

MSCI EM Index in USD, herberekend op basis 100 op de datum van de eerste renteverhoging

150 150 India

30 jun 2004 30 jun 1999 4 apr 1994

125 125

77 China

66 55

Indonesië Thailand

44 Turkije

33

100 100 75 75 50 50 -250

0

125 125

250 dagen 250

Aandelenprestaties herberekend op 100 per 1993 250 MSCI EM / MSCI DM 200

11 00 Brazilië

-1 -1

90 90

100 100

150

Rusland

110 110

-2 -2

100

-3 -3

50

-4 -4 Jul 13

-125 -125

Relatieve aandelenprestaties opk. m. / ontw. m. en USD REER*

22

Okt 13

Jan 14

Apr 14

Jul 14

Okt 14

Jan 15

Apr 15

0 '93 ʹ93

USD REER (omgekeerd)

'95 ʹ95

'97 ʹ97

'99 ʹ99

'01 ʹ01

'03 ʹ03

'05 ʹ05

'07 ʹ07

Bron: (Links) Bloomberg, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) MSCI, Amerikaanse Federal Reserve, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) FactSet, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. *REER is real effective exchange rate (reële effectieve wisselkoers). Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

26

| 26

Aandelenprestaties opk. m. en Amerikaanse renteverhogingen

Consensusvoorspellingen voor de groei Ramingen voor de volgende 12 maanden 99 % % 88

GTM – Europa

'09 ʹ09

'11 ʹ11

'13 ʹ13

120 120 130 130

Handelsbetrekkingen van opkomende markten met ontwikkelde markten Verdeling export opk. markten

BBP-groei opk. markten: Gevoeligheid voor groei ontw. markten*

Tsjechië

Aziatische landen

90 90

Korea Hongarije 80 Taiwan 80 Polen Turkije Mexico Thailand Filipijnen 70 Vietnam 70 Maleisië

60 60

Grondstoffenexporteurs

China

EMEA-landen Latijns-Am. landen

India Oekraïne

Chili

Europa VS

Z-Afrika

Japan Rusland Als de Amerikaanse economie met 1% groeit, dan zal de Mexicaanse economie naar schatting met nog eens 0,3% groeien, als alle andere omstandigheden gelijk blijven.

Colombia Brazilië

50 50 Z-Afrika Indonesië

40 40 30 30

Argentinië

Rusland Colombia Chili

Peru

10 10

Mexico

Brazilië

20 20

Nigeria Venezuela

00 00

10 10

20

30

40 40

50 50

60 60

70 70

80 80

90

Export grondstoffen als % van de export van goederen - 2013

Taiwan Turkije Korea Thailand

100 0,0 0.0

0,2 0.2

0,4 0.4

0,6 0.6

Bron: (Links) IMF, Wereldhandelsorganisatie, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) FactSet, IMF, J.P. Morgan Asset Management. *Veronderstelt een stijging van 1% in de BBP-groei van Japan, Europa en de VS, en schat een reactiefunctie via een regressie in meerdere fasen die de gevoeligheid van de economieën van opkomende markten voor exportvolumes meet. De import van ontwikkelde markten wordt gebruikt als alternatief voor de vraag uit ontwikkelde markten en geschat op basis van een herstel van het binnenlandse BBP van 1%. In de voorbeeldperiode werden bereiken getest tussen 1993 en 2014 die kwartaalgegevens weerspiegelden. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

27

| 27

Geschatte stijging in de reële BBP-groei door een stijging van de groei met 1% in ontwikkelde markten

Maakindustrie

Export maakindustrie als % van de export van goederen - 2013

Wereldeconomie

100 100

GTM – Europa

0,8 0.8

1,0 1.0 % 1,2 1.2

Aandelenmarktrendementen wereldwijd

€

Aandelen

Lokaal

GTM – Europa

2e kw. Geann. op 2015 tien jaar

2009

2010

2011

2012

2013

2014

YTD

-23,0% TOPIX -40,6%

73,4% MSCI EM 62,8%

35,4% Small Caps 24,4%

5,5% US S&P 500 2,1%

20,8% Asia ex-Jp 19,7%

27,2% Small Caps 35,8%

29,5% US S&P 500 13,7%

24,5% TOPIX 17,0%

-0,0% TOPIX 5,8%

11,0% Asia ex-Jp 10,0%

26,1% MSCI EM 33,6%

-33,7% US S&P 500 -37,0%

67,2% Asia ex-Jp 67,2%

28,3% Asia ex-Jp 15,6%

3,5% HDY Equity 1,5%

18,1% Europe 16,4%

26,7% US S&P 500 32,4%

19,7% Asia ex-Jp 7,7%

15,3% Small Caps 7,7%

-2,1% Small Caps 0,8%

10,1% MSCI EM 10,3%

18,6% MSCI EM 28,8%

4,6% Portfolio 11,1%

-37,9% HDY Equity -34,4%

40,2% Small Caps 40,8%

27,5% MSCI EM 14,4%

-5,7% Small Caps -8,7%

16,8% MSCI EM 17,4%

21,5% TOPIX 54,4%

16,5% Small Caps 6,7%

14,7% Asia ex-Jp 6,3%

-2,8% Portfolio -0,4%

9,3% Small Caps 8,2%

33,8% Small Caps 23,3%

16,0% HDY Equity 21,6%

3,2% Europe 6,5%

-38,6% Small Caps -40,4%

37,6% Portfolio 35,8%

23,9% TOPIX 1,0%

-5,8% Portfolio -7,5%

16,3% Small Caps 18,4%

20,5% Europe 22,3%

16,2% HDY Equity 8,7%

13,3% Portfolio 6,3%

-2,8% MSCI EM 0,8%

8,9% US S&P 500 7,7%

33,6% Portfolio 23,9%

12,5% Portfolio 19,4%

-1,0% HDY Equity 4,7%

-40,3% Portfolio -40,1%

34,0% HDY Equity 30,2%

23,1% US S&P 500 15,1%

-7,5% Europe -8,8%

15,6% Portfolio 17,1%

15,3% Portfolio 23,6%

15,3% Portfolio 8,2%

13,3% Europe 7,7%

-3,0% Europe -3,6%

8,5% Portfolio 8,0%

27,0% HDY Equity 17,7%

5,2% Small Caps 13,6%

-4,9% US S&P 500 5,5%

-43,3% Europe -38,5%

32,5% Europe 28,6%

20,9% Portfolio 11,1%

-9,6% TOPIX -17,0%

14,2% US S&P 500 16,0%

13,9% HDY Equity 20,5%

11,8% MSCI EM 5,6%

12,0% MSCI EM 5,8%

-3,0% Asia ex-Jp 0,8%

8,2% HDY Equity 7,7%

26,7% Europe 25,5%

3,6% US S&P 500 15,8%

-8,8% Small Caps -3,8%

-49,8% Asia ex-Jp -47,7%

22,5% US S&P 500 26,5%

16,2% HDY Equity 8,0%

-14,3% Asia ex-Jp -14,6%

13,6% HDY Equity 14,0%

-1,1% Asia ex-Jp 6,2%

10,1% TOPIX 10,3%

9,9% US S&P 500 1,2%

-3,3% US S&P 500 0,3%

6,4% Europe 6,4%

20,9% US S&P 500 4,9%

-8,7% TOPIX 3,0%

-14,5% TOPIX -11,1%

-50,8% MSCI EM -45,7%

1,5% TOPIX 7,6%

11,7% Europe 7,5%

-15,4% MSCI EM -12,5%

5,9% TOPIX 20,9%

-6,5% MSCI EM 3,8%

7,4% Europe 5,2%

8,7% HDY Equity 1,5%

-3,8% HDY Equity -2,0%

3,5% TOPIX 3,9%

2005

2006

2007

55,0% MSCI EM 35,8%

20,2% Europe 19,6%

26,7% Asia ex-Jp 38,0%

45,3% TOPIX 45,2%

19,6% Asia ex-Jp 28,6%

41,9% Asia ex-Jp 24,1%

2008

Bron: MSCI, TOPIX, Standard & Poor’s, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Geannualiseerd rendement omvat de periode 2005 tot 2014. HDY Equity: MSCI AC World High Dividend Yield Index; Smallcaps: MSCI Europe Small Cap Index. Hypothetische portefeuille (louter ter illustratie en niet te beschouwen als een aanbeveling): 30% Europa; 20% S&P 500; 15% opk. m.; 10% Azië excl. Japan; 10% TOPIX; 10% HDY equity en 5% smallcaps. Alle indices zijn totaalrendementsindices. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

28

| 28

Europese sectorrendementen

GTM – Europa

| 29

29

Technol.

Europa

Weging Europa

22,9%

13,8%

13,6%

11,8%

11,0%

7,5%

7,1%

4,9%

3,9%

3,4%

100%

Weging groei

11,7%

17,9%

20,9%

17,5%

13,6%

6,6%

1,7%

3,2%

0,1%

6,7%

100%

Weging waarde

34,6%

9,1%

6,1%

5,9%

8,4%

8,6%

12,8%

6,7%

7,8%

0,1%

100%

2e kw. 2015

-2,8

-5,1

-3,7

-3,5

-5,3

-4,4

-2,6

1,2

-2,3

-5,9

-3,6

YTD

9,2

8,1

5,9

14,2

8,6

6,4

0,2

11,3

-1,7

7,9

7,7

Sinds marktpiek*

-27,9

109,6

87,5

75,7

22,5

-0,8

7,2

55,5

-7,3

4,7

20,5

Sinds marktbodem* Bèta t.o.v. Europa

206,8

200,8

174,2

288,4

187,3

135,1

47,2

133,6

63,1

164,7

158,3

1,34x

0,62x

0,63x

0,95x

1,14x

1,31x

1,00x

0,78x

0,86x

0,99x

1,00x

0,43

0,26

0,29

0,36

0,40

0,37

0,34

0,33

0,33

0,33

0,41

Correl met rentevoeten** Verwachte K/Wratio 15-jarig gemiddelde

11,7x

18,0x

18,9x

14,7x

15,7x

16,5x

14,2x

19,8x

14,3x

18,4x

15,1x

11,1x

16,1x

15,9x

14,5x

14,2x

12,3x

11,9x

18,4x

13,7x

21,5x

13,5x

Laatste K/W-ratio

13,6x

19,4x

20,6x

17,1x

17,9x

17,7x

13,2x

21,2x

14,9x

22,0x

16,6x

15-jarig gemiddelde

12,9x

17,4x

17,3x

17,1x

16,3x

14,1x

12,0x

20,7x

14,5x

37,8x

15,0x

Dividendrendement

3,8%

2,7%

2,8%

2,4%

2,8%

3,2%

5,7%

4,1%

4,8%

1,7%

3,3%

15-jarig gemiddelde

3,7%

2,6%

2,7%

2,8%

2,7%

2,9%

3,9%

4,3%

4,7%

1,7%

3,2%

Bron: FactSet, MSCI, J.P Morgan Asset Management. Alle berekeningen zijn totaalrendementen in lokale valuta, niet geannualiseerd. *Sinds de marktpiek vertegenwoordigt de periode van 9 oktober 2007 tot het einde van het laatste kwartaal. Sinds marktbodem vertegenwoordigt de periode van 9 maart 2009 tot het einde van het laatste kwartaal. **Correlatie met de rentevoeten wordt berekend op basis van dagelijkse sectorrendementen en de dagelijkse rente op de 10-jarige Duitse Bund over de laatste 10 jaar. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

Rendement

Telecom Nutsbedr.

ß

Industrie Materialen Energie

ρ

Discr. cons.g.

K/W

Gez.h.-zorg Basiscons. g.

Div

Aandelen

Fin. sector

Wegingen

MSCI Europe Index

Relatieve waarderingen obligaties en aandelen Histogram: S&P 500 winstrendement (omgekeerde van K/W)

| 30

Aandelenrisicopremie* 88

30 jun 2015: 5,00% (lager dan 73% van de dagen sinds 1965)

3.000 3,500 2.500 3,000 2.000 2,500 1.500 1.000

Aandelen relatief minder duur

Aantal dagen: 1965 – 2015 4.000 4,000 3.500

Aandelen

GTM – Europa

% 66

44

500 2,000 0 1,500

Gemiddeld: 1,8%

22

00

Aandelen relatief duurder

0 11 2 33 4 55 6 7 8 9 10 11 11 12 12 13 13 14 14 15 16 16 1,000 Histogram: Nominale rente 10-jarige Amerikaanse staatsobligaties 500 Aantal0 dagen: 1965 – 2015 30 jun 2015: 2.500 2.500 2,35% (lager dan 96% van de 2.000 2.000 dagen sinds 1965) 1.500 1.500

-2 -2

1.000 1.000 500 500 00

22

3

44

5

6

7

88

9

10 10 11 11 12 13 13 14 14 15 15 16

-4 -4 '89 ʹ89

'91 ʹ91

'93 ʹ93

'95 ʹ95

'97 ʹ97

'99 ʹ99

'01 ʹ01

'03 ʹ03

'05 ʹ05

Bron: (Alle grafieken) FactSet, Standard & Poor’s, Tullett Prebon, J.P. Morgan Asset Management. *De aandelenrisicopremie is het verwachte winstrendement van de S&P 500 min de rente op 10-jarige Amerikaanse staatsobligaties. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

30

'07 ʹ07

'09 '13 ʹ09 '11 ʹ11 ʹ13

MSCI Europe Index op inflectiepunten MSCI Europe Index

Aspect

4 sep 2000: K/W = 21,8x 1,623

Aandelen

1.400

Sep 2000 Jul 2007

Indexniveau

1.800 1.800

Totaalrendement: +133%

GTM – Europa

1.623 21,8x K/W-ratio (verw.) Dividendrendement 1,8% 5,2% Euro 10 jaar*

1.641 13,0x 2,8% 4,6%

| 31

Jun 2015 1.455 15,1x 3,3% 0,8%

16 jul 2007: K/W = 13,0x 1,641

30 jun 2015: K/W = 15,1x 1,455

-55% +180% -54%

+158% 1.000

31 dec 1996: K/W = 16,3x 714

12 mrt 2003: K/W = 11,9x 676

9 mrt 2009: K/W = 8,3x 714

600 '96 ʹ96

'97 ʹ97

'98 ʹ98

'99 ʹ99

'00 ʹ00

'01 ʹ01

'02 ʹ02

'03 ʹ03

'04 ʹ04

'05 ʹ05

'06 ʹ06

'07 ʹ07

'08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

Bron: FactSet, MSCI, Tullett Prebon, J.P. Morgan Asset Management. Rendementen in lokale valuta. K/W-ratio’s zijn verwachte K/W-ratio’s. Verwachte K/W-ratio is een bottom-up-berekening gebaseerd op de meest recente koerscijfers gedeeld door de mediane consensusschattingen voor de winsten in de komende 12 maanden en is geleverd door FactSet Market Aggregates. Rendementsberekeningen getoond in groen zijn gebaseerd op de totaalrendementsindex. *Gerepresenteerd door de Duitse obligatierente. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

31

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

Aandelenwaarderingen MSCI Europe Index Verwachte K/W-ratio

Winstrendement en 10-jaars obligatierente

24 x

12 12

| 32

%

20

30 jun 2015: 15,1x

16

10 10 Winstrendement (omgekeerde van verw. K/W)

Gemiddeld: 13,9x

12

Aandelen

GTM – Europa

8

8

'01 ʹ01

'03 ʹ03

'05 ʹ05

'07 ʹ07

'09 ʹ09

'11 ʹ11

'13 ʹ13

6

30 jun 2015: 6,6%

MSCI Europe aan de conjunctuur aangepaste K/W-ratio Aangepast op basis van de historische 10-jarige inflatiegecorrigeerde winst 40 x

4

30 30 Gemiddeld: 17,8x 20 10 00

30 jun 2015: 0,8%

Tienjarige Europese obligatierente*

2

30 apr 2015: 16,0x '79 ʹ79

'84 ʹ84

'89 ʹ89

'94 ʹ94

'99 ʹ99

'04 ʹ04

'09 ʹ09

'14 ʹ14

0

ʹ00 '00

ʹ02 '02

ʹ04 '04

ʹ06 '06

ʹ08 '08

ʹ10 '10

Bron: (Bovenaan links) FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links) FactSet, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) FactSet, MSCI, Tullett Prebon, J.P. Morgan Asset Management. Verwachte K/W-ratio is een bottom-up-berekening gebaseerd op de meest recente koerscijfers gedeeld door consensusschattingen voor de winsten in de komende 12 maanden en is geleverd door FactSet Market Aggregates. Winstrendement is berekend als het omgekeerde van de K/W-ratio. *Gerepresenteerd door de Duitse obligatierente. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

32

ʹ12 '12

ʹ14 '14

Winst en winstmarges MSCI Europe

GTM – Europa

Winst en rendement MSCI Europe

Jaarlijkse winstschattingen MSCI Europe

Indexniveau, analistenschattingen van de winsten van de komende twaalf maanden

Consensusschattingen maandelijkse winst per aandeel

10,5 €

145 $ 135

Winsten MSCI Europe

Indexniveau MSCI Europe

10,0

1.600 1.500

| 33

'13 '14

'15

125

9,5

1.400

9,0

Aandelen

1.300 8,5

'16

115 105 95

1.200 8,0 1.100 7,5 1.000 7,0

900

6,5 6,5

ʹ11 '11

ʹ12 '12

ʹ13 '13

ʹ14 '14

Amerikaanse en Europese winstmarges Winst per aandeel/omzet per aandeel voor MSCI Europe en S&P 500* 11 % 10

VS

99 88

800

6,0 5,5 '07 ʹ07

700 700 '08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

Europa

7 66 ʹ04 '04

ʹ05 '05

ʹ06 '06

ʹ07 '07

ʹ08 '08

ʹ09 '09

ʹ10 '10

Bron: (Links) FactSet, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) FactSet, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) FactSet, MSCI, Standard & Poor’s, J.P. Morgan Asset Management. *Gegevens betreffen laatste 12 maanden. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

33

ʹ11 '11

ʹ12 '12

ʹ13 '13

ʹ14 '14

Amerikaanse S&P 500 op inflectiepunten

GTM – Europa

| 34

S&P 500 Index Aspect

2,200

Indexniveau K/W-ratio (verw.) Dividendrendement

2,000

VS 10 jaar

Mrt 2000 1.527 27,2x 1,1% 6,2%

Okt 2007 1.565 15,7x 1,7% 4,6%

1,800

Aandelen

1,400 1,400

9 okt 2007: K/W = 15,7x 1,565

24 mrt 2000: K/W = 27,2x 1,527

1,600

30 jun 2015: K/W = 16,4x 2,063

Jun 2015 2.063 16,4x 1,9% 2,4%

+248%

Totaalrendement: +116% +121%

-47%

-55%

1,200

1,000

800

600

31 dec 1996: K/W = 16,0x 741 ʹ96 '96

ʹ97 '97

ʹ98 '98

9 mrt 2009: K/W = 10,3x 677

9 okt 2002: K/W = 14,1x 777 ʹ99 '99

ʹ00 '00

ʹ01 '01

ʹ02 '02

ʹ03 '03

ʹ04 '04

ʹ05 '05

ʹ06 '06

ʹ07 '07

ʹ08 '08

ʹ09 '09

ʹ10 '10

ʹ11 '11

Bron: FactSet, Standard & Poor’s, Tullett Prebon, J.P. Morgan Asset Management. De K/W-ratio’s zijn verwachte K/W-ratio’s. Verwachte K/W-ratio is een bottom-upberekening gebaseerd op de meest recente koerscijfers gedeeld door de mediane consensusschattingen voor de winsten in de komende 12 maanden en is geleverd door FactSet Market Aggregates. Rendementsberekeningen getoond in groen zijn gebaseerd op de totaalrendementsindex. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

34

ʹ12 '12

ʹ13 '13

ʹ14 '14

Amerikaanse aandelenwaarderingen S&P 500

GTM – Europa

Winstrendement en rente op een Baa bedrijfsobligatie

Verwachte K/W-ratio

11

28 x

%

| 35

31 dec 1999: 25,4x

24 24

10 10

30 jun 2015: 6,1%

Rente op Baa bedrijfsobligaties

9

16

Gemiddeld: 16,3x

12 12

8

Aandelen

30 jun 2015: 16,4x

20

ʹ89 '89

ʹ91 '91

ʹ93 '93

ʹ95 '95

ʹ97 '97

ʹ99 '99

ʹ01 '01

ʹ03 '03

ʹ05 '05

ʹ09 '09

ʹ11 '11

ʹ13 '13

7

S&P 500 Shiller aan de conjunctuur aangepaste K/W Aangepast op basis van de historische 10-jarige inflatiegecorrigeerde winst 30 jun 2015: 50 50 x 26,7x 40 40

66

5

30

4

3 '89 ʹ89

Winstrendement (omgekeerde van verw. K/W) '91 ʹ91

'93 ʹ93

'95 ʹ95

'97 ʹ97

'99 ʹ99

'01 ʹ03 '03 ʹ05 '05 ʹ01

'07 ʹ07

'09 ʹ09

30 jun 2015: 5,2%

'11 ʹ11

'13 ʹ13

Gemiddeld: 16,6x

20 10 10

00 ʹ00 '00

ʹ10 '10

ʹ20 '20

ʹ30 '30

ʹ40 '40

ʹ50 '50

ʹ60 '60

ʹ70 '70

Bron: (Links) FactSet, IBES, Moody’s, Standard & Poor’s, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) FactSet, Standard & Poor’s, J.P. Morgan Asset Management. Verwachte K/W-ratio is een bottom-up-berekening gebaseerd op de meest recente koerscijfers gedeeld door consensusschattingen voor de winsten in de komende 12 maanden en is geleverd door FactSet Market Aggregates. (Onderaan rechts) FactSet, Robert Shiller, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

35

ʹ07 '07

ʹ80 '80

ʹ90 '90

ʹ00 '00

ʹ10 '10

Amerikaanse winst en winstmarges S&P 500 Winst en rendement van de S&P 500 Indexniveau, analistenschattingen van de winsten van de komende twaalf maanden 130 130 $

Winst S&P 500

Niveau van de S&P 500 Index

2.000 120 120

| 36

GTM – Europa

Groei winst per aandeel S&P 500 Verandering jaar-op-jaar, 1e kw. 2015 12 % 8,5

12,0

6 1,1

1.800

0

-5,5

110 110

Aandelen

1.600

-6

100 1.400

70 70

60 '07 ʹ07

Vergoeding van werknemers en winstgevendheid

1.200

1.000

56

8

54

6

52

4

12 % 10

Bedrijfswinst

800

'08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

600

50 ʹ60 '60

ʹ65 '65

ʹ70 '70

ʹ75 '75

ʹ80 '80

ʹ85 '85

ʹ90 '90

ʹ95 '95

Bron: (Links en bovenaan rechts) FactSet, Standard & Poor’s, J.P. Morgan Asset Management. Onderaan rechts) BEA, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Exporteurs wordt gedefinieerd als de 40% van de S&P 500 met het hoogste percentage omzet uit het buitenland en binnenlandse bedrijven zijn de resterende 60% van de S&P 500. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

36

Exporteurs

% van BBP 60 Vergoeding van werknemers % 58

90

80 80

Binnenlandse bedrijven

Excl. energie

Totaal index

ʹ00 '00

ʹ05 '05

ʹ10 '10

ʹ15 '15

2

Baissemarkten

GTM – Europa

| 37

Dalingen van de S&P 500 t.o.v. hoogste niveaus ooit 0 % -20

-40

6

33

-80 -80

Aandelen

8 8

5

-60 -60

-100 1926

marktdaling van 20%

77

44

9 10 10

Recessie

22 11

1931

1936

1941

1946

1951

1956

1961

1966 1966

1971

1976 1976

1981

1986

1991

1996

2001

2011

Kenmerken van baissemarkten in het verleden Marktcorrecties

Piek cyclus

Duur haussemarkt (maanden)

Daling t.o.v. hoogste niveau ooit

Recessie

Grondstoffenpiek

Agressief strak beleid van de Fed

Extreme waarderingen

Commentaar

1 2 3 4

Crash van 1929 1937 Monetaire verstrakking door de Fed Crash na WOII Flash Crash van 1962

Aug 1929 Feb 1937 Mei 1946 Dec 1961

37 22 48 14

-84% -74 -54 -22

Buitensporige schuldenlast, irrationele uitbundigheid Premature monetaire verstrakking Naoorlogse demobilisatie, vrees voor recessie Flash crash, Cubaanse rakettencrisis

5

Tech-crash van 1970

Dec 1968

73

-29

6

Stagflatie

Dec 1972

29

-43

OPEC-olie-embargo

7

Monetaire verstrakking van Volcker

Nov 1980

31

-19

Extreem hoge rente om inflatie te beteugelen

Economische oververhitting, sociale onrust

8

1987 Crash

Aug 1987

59

-27

Program trading, oververhitte markt

9

Technol.-bubbel

Aug 2000

118

-42

10

Wereldwijde financiële crisis

Okt 2007

55

-51

Extreme waarderingen, vooral voor technologieaandelen Hefboomwerking, woningen, faillissement van Lehman

Bron: FactSet, NBER, Robert Shiller, Standard & Poor’s, J.P. Morgan Asset Management. *Een baissemarkt vertegenwoordigt een daling van 20% of meer tegenover de vorige marktpiek, aan de hand van een maandelijkse frequentie. Perioden van 'Recessie' worden gedefinieerd met behulp van datums voor bedrijfscycli van het NBER. 'Grondstoffenpiek' wordt gedefinieerd als een aanzienlijke snelle stijging van de olieprijzen. Perioden van 'Extreme waarderingen' zijn perioden waarin de K/W-niveaus van de S&P 500 in de laatste twaalf maanden circa twee standaardafwijkingen boven het langetermijngemiddelde lagen. 'Agressief strak beleid van de Fed' wordt gedefinieerd als een onverwachte monetaire verstrakking door de Fed van aanzienlijke omvang. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

37

2006

Rentevoeten en aandelen

GTM – Europa

| 38

Correlaties tussen wekelijkse aandelenrendementen en renteschommelingen Correlatie van wekelijkse rendementen van de S&P 500, MSCI Europe Index en de rente op Amerikaanse staatsobligaties op 10 jaar over voortschrijdende perioden van twee jaar, 1980 - 2015 Marktreactie toen de Amerikaanse Fed de rente verhoogde 0,8 S&P 500 S&P 500 MSCI Europe

Positieve relatie tussen renteschommelingen en aandelenrendementen

0,6

0,4

Correlatie

Aandelen

0,2

koersrendement

’87

’87-’89

’94-’95

’99-’00

’04-’06

Eerste reactie

-5%

-7%

-10%

-7%

-8%

Latere marktreactie

32%

24%

7%

18%

20%

Totale reactie

26%

17%

-2%

10%

11%

0,0

-0,2 Negatieve relatie tussen renteschommelingen en aandelenrendementen

-0,4

-0,6

-0,8 0

2

4

6

8 10 12 Rente op 10-jarig Amerikaans schatkistpapier

14

Bron: FactSet, MSCI, Standard & Poor’s, US Treasury, J.P. Morgan Asset Management. Rendementen zijn enkel gebaseerd op prijsindexen en omvatten geen dividenden. 'Eerste reactie' staat voor de periode waarin, naar ons oordeel, markten de eerste renteverhoging begonnen in te prijzen tot de datum van de tweede renteverhoging. 'Latere marktreactie' is de periode van de tweede renteverhoging tot een besloten punt dat het einde van de renteverhogingscyclus markeert. 'Totale reactie' is de marktbeweging over de volle cyclus van renteverhogingen. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

38

%

16

Japanse aandelen

GTM – Europa

Winstmomentum aandelen

Activa-allocatie Japans pensioenfonds**

Winstherzieningen, voortschrijdend gemiddelde op drie maanden Japan Europa VS

0,6 % 0,4

Laatste allocatie (dec 2014)

Binnenlandse obligaties

4%

Internationale obligaties

20%

0,2 25%

0,0 -0,2 Nagestreefde allocatie

-0,4

35%

43%

Aandelen

-0,8 '02

'04

'06

'08

'10

'12

15%

Posities in geldmiddelen en kasequivalenten van beursgenoteerde bedrijven*

% van marktkapitalisatie, gemiddelde tussen 2004 en 2012 50 44 % 40 27

30

Kortlopende activa

13%

'14

Dividenden TOPIX per aandeel

30 jun 2015: ¥30,2

35 ¥ 30 25 20

25 21

20

20

18

15 15

10

10 5 0

0 Japan

Duitsland

Italië

Frankrijk

VK

VS

Canada

'00 ʹ00

'02 ʹ02

'04 ʹ04

'06 ʹ06

'08 ʹ08

'10 ʹ10

Bron: (Bovenaan links) FactSet, Standard & Poor’s, STOXX, TOPIX, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links) IMF, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) FactSet, Government Pension Investment Fund, Japanse Cabinet Office, Japan Investment Trust Association, Pension Fund Association, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) FactSet, TOPIX, J.P. Morgan Asset Management. *Posities in geldmiddelen en kasequivalenten gebaseerd op "Unstash the Cash! Corporate Governance Reform in Japan", Chie Aoyagi en Giovanni Ganelli, IMF, augustus 2014. **Het Japanse Government Pension Investment Fund (GPIF) heeft per 30 september 2014 een beheerd vermogen van JPY 137 biljoen. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

39

Binnenlandse aandelen Internationale aandelen

25%

20%

-0,6 '00

| 39

'12 ʹ12

'14 ʹ14

Aandelenwaarderingen ontwikkelde markten, per land

GTM – Europa

| 40

Ontwikkelde markten Toelichting grafiek

Aandelen

Std. afw. van wereldgemiddelde

+6 Std. afw. +5 Std. afw. +4 Std. afw.

Duur t.o.v. eigen geschiedenis

+2 Std. afw. +1 Std. afw.

Heden

Gemiddeld

Gemiddeld Goedkoop t.o.v. wereld

-1 Std. afw.

Goedkoop t.o.v. eigen geschiedenis

-2 Std. afw. -3 Std. afw. -4 Std. afw. -5 Std. afw.

Spanje

Italië

VK

Duitsland Frankrijk

ACWI

Japan DM Index Zwitserland

Heden

VS 10-jarig gemiddelde

Huidige samengestelde index

Verw. K/W

K/B

K/CF

Dividendrende ment

Verw. K/W

K/B

K/CF

Dividendrende ment

Spanje Italië VK Duitsland Frankrijk ACWI Japan DM Index Zwitserland

-1,47 -1,46 -0,33 -0,30 -0,21 0,85 0,89 1,16 1,88

14,3x 15,1 15,1 13,5 15,4 15,5 15,4 16,1 16,9

1,4x 1,1 1,8 1,7 1,6 2,1 1,5 2,2 2,5

7,2x 5,2 9,3 8,7 9,1 10,2 8,7 10,6 14,2

4,6% 3,0 4,0 2,8 3,2 2,5 1,7 2,4 3,2

11,3x 11,4 11,8 11,7 11,8 13,4 16,3 13,7 14,1

1,5x 1,1 1,9 1,7 1,5 2,1 1,4 2,1 2,6

4,4x 3,6 7,1 5,5 6,0 7,4 6,5 7,5 10,3

5,1% 3,5 3,7 2,9 3,3 2,5 1,8 2,5 3,1

VS

2,40

16,7

2,8

11,6

2,0

14,3

2,7

8,8

1,9

Bron: FactSet, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. Elke waarderingsindex toont een gelijk gewogen samenstelling van vier metrieken: koers/verwachte winst (verw. K/W), koers/huidige boekwaarde (K/B), koers/cashflow laatste 12 maanden (K/CF) en koers/dividend laatste 12 maanden. De resultaten worden dan genormaliseerd aan de hand van gemiddelden en de gemiddelde variatie in de laatste 10 jaar. De grijze balken weerspiegelen de waarderingsindexvariatie t.o.v. die van de All Country World Index (ACWI). DM index is de MSCI The World Index. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

40

Duur t.o.v. wereld

+3 Std. afw.

Aandelenwaarderingen opkomende markten, per land

| 41

GTM – Europa

Opkomende markten Toelichting grafiek

Aandelen

Std. afw. van wereldgemiddelde

+6 Std. afw. +5 Std. afw.

Duur t.o.v. wereld

+4 Std. afw. +3 Std. afw.

Duur t.o.v. eigen geschiedenis

+2 Std. afw. +1 Std. afw. Gemiddeld

Gemiddeld

-1 Std. afw. -2 Std. afw.

Goedkoop t.o.v. eigen geschiedenis

-3 Std. afw. -4 Std. afw.

Goedkoop t.o.v. wereld

-5 Std. afw. -6 Std. afw.

Rusland

Rusland Brazilië China EM Index Taiwan Korea ACWI Z-Afrika Mexico India

Brazilië

China

EM Index

Taiwan

Z-Korea

ACWI

Z-Afrika

Mexico

Heden

Huidige samengestelde index

Verw. K/W

K/B

-4,75 -1,94 -1,21 -1,15 -1,02 -0,96 0,85 1,31 3,04 3,81

5,3x 12,7 10,6 11,7 12,4 9,5 15,5 16,1 18,7 18,2

0,5x 1,2 1,5 1,5 1,8 1,0 2,1 2,6 2,7 3,1

India 10-jarig gemiddelde

K/CF

Dividendrende ment

Verw. K/W

K/B

K/CF

Dividendrende ment

3,0x 6,4 7,9 7,2 7,6 4,9 10,2 11,5 10,2 12,0

4,9% 4,1 2,8 2,7 3,3 1,5 2,5 2,9 1,5 1,5

7,2x 10,3 11,8 11,3 14,5 9,7 13,4 12,3 15,3 16,0

1,2x 1,9 2,1 1,9 1,9 1,4 2,1 2,6 2,9 3,2

6,2x 5,9 4,5 6,2 6,4 5,5 7,4 8,9 6,5 12,5

2,9% 3,4 2,8 2,7 3,7 1,6 2,5 3,2 1,9 1,3

Bron: FactSet, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. Elke waarderingsindex toont een gelijk gewogen samenstelling van vier metrieken: koers/verwachte winst (verw. K/W), koers/huidige boekwaarde (K/B), koers/cashflow laatste 12 maanden (K/CF) en koers/dividend laatste 12 maanden. De resultaten worden dan genormaliseerd aan de hand van gemiddelden en de gemiddelde variatie in de laatste 10 jaar. De grijze balken weerspiegelen de waarderingsindexvariatie t.o.v. die van de All Country World Index (ACWI). Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

41

Heden

Waarderingen en rendementen opkomende markten MSCI Emerging Markets Index: koers-boekwaarde

GTM – Europa

| 42

MSCI Emerging Markets Index: koers-boekwaarde en rendementen Koers-boekwaarderatio en koersrendement over de komende 12 maanden

3,00 x

80 80

Huidige niveau

%

2,75

+2,0 std. afw.

60 60

2,50 2,50

40 40

Aandelen

2,25 2,25

20 20

2,00

1,75

Gemiddeld:

00

1,80x

1,50 1,50

30 jun 2015: 1,55

1,25

-20 -20

-40 -40

1,00

-2,0 std. afw.

0,75 '95 '95

'97

'99 '99

'01

'03 '03

'05

'07 '07

'09

'11 '11

'13

-60 -60 0,75 0,75

1,00 1,00 1,25 1,25 1,50 1,50 1,75 1,75 2,00 2,00 2,25

Bron: (Alle grafieken) FactSet, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. Lineaire regressie van koers-boekwaarderatio's op het koersrendement van de volgende 12 maanden van september 1995 tot juni 2015. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

42

2,50 2,50 2,75

3,00 xx 3,25

Opkomende markten: dividenden en waarderingen

Relatieve waardering van aandelen met hoge dividenden

MSCI EM Index: Langetermijngroei in dividenden per aandeel (DPA) en winst per aandeel (WPA)

Waardering vs. langetermijngemiddelde, 3-maands voortschrijdend gemiddelde

Herberekend op 100 per december 1995

130 130

500

110 110

Opk. m. WPA (verw.) Ontw. m. DPA

400

VS Europa Opkomende markten

120 120

Opk.m. DPA 450

| 43

GTM – Europa

100 100

Ontw. m. WPA (verw.)

90 90

Aandelen

350

80 80

'00 '00

300

'02 '02

'04 '04

'06 '06

'08 '08

'10 '10

'12 '12

'14 '14

Aantal bedrijven met meer dan 2% rendement volgens regio

250 200

Componenten van de MSCI All Country World Index 600 600 485

150

400 400

100

314

303

200 200

86 50

00 0 '95 '95

'97 '97

'99 '99

'01 '01

'03 '03

'05 '05

'07 '07

'09 '09

'11 '11

'13 '13

Opkomende markten

VS

Bron: (Links) FactSet, IBES, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. (Boven en onderaan rechts) FactSet, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

43

Europa

Japan

Inkomsten uit aandelen

GTM – Europa

S&P 500 totaalrendementsindex: dividenden en vermogensgroei

| 44

Vermogensgroei

Gemiddelde geannualiseerde rendementen 25 25 % % 20 20

Dividenden

15 15 10 10 55 00

3,0% 4,7%

Aandelen

5,4%

6,0%

5,1%

12,6% 4,4% 3,3%

1926-1929

1930s

4,4%

1940s

1950s

1960s

1970s

2,5%

2,7%

4,0%

1980s

1990s

2000s

2010-2014

1926-2014

Bronnen van inkomen +125%

Totaalrendement Koersrendement

1,8% -2,7%

Herberekend op 100 per december 1999 250 250 Totaalrendement aandelen met hoog dividend

88 % % 66

Gem. CPI-inflatie eurozone: 0,1% (12 maanden tot mei 2015)

+58% 2,5 -4%

6,2

6,2

Hoogrentend

Opk. m. schuld

4,0 44

150 150 100 100

5,9%

4,2%

MSCI Europe indices: Koers vs. totaalrendement*

200 200

16,6%

15,3%

1,6%

-5,3%

-5 -5 -10 -10

13,6%

13,9%

3,0

3,2

1,4

22 0,8 0,1

50 '99 '00 '08 '09 '10 '10 '11 '12 '14 '00 '01 '02 '02 '03 '04 '04 '05 '06 '06 '07 '08 '12 '13 '14

00

Contanten

Bunds

Euro Opk. m. Convert. bedr.obl. aandelen obl.

MSCI Europe

Bron: (Bovenaan) Ibbotson, Standard & Poor’s, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links) FactSet, FTSE, J.P. Morgan Asset Management. Hoge dividendrendementen is de FTSE 350 Higher Yield Index. (Onderaan rechts) Barclays, BofA/Merrill Lynch, FactSet, FTSE, Tullett Prebon, J.P. Morgan Asset Management. Bedr.obl. euro: Barclays Euro Aggregate Credit - Corporate; schuldpapier opk. m.: J.P. Morgan EMBI Global; hoogrentend: BofA/Merrill Lynch Developed Markets High Yield Constrained; wereldwijde REIT's: FTSE NAREIT Index; Converts: Barclays Global Convertibles; aandelen opk. m.; MSCI EM. Rendementen van obligatie-indices betreffen yield-to-worst en dividendrendementen voor de aandelenindices. *Rendementen in lokale valuta. Guide to the Markets Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

44

REIT's mondiaal

Jaarlijkse rendementen en intra-jaarlijkse dalingen

| 45

GTM – Europa

Intrajaarlijkse dalingen MSCI Europe Index t.o.v. rendementen per kalenderjaar Ondanks gemiddelde intra-jaarlijkse dalingen van 15,6% (mediaan 11,9%), zijn de jaarrendementen positief in 27 van de 35 jaren 35

34

34 28

30 30 20 20

17 13

23

22

20

20

16

15

13

28

22

21

18

16

12

12 9

10 10

Aandelen

Rendement kalenderjaar Intra-jaarlijkse daling

39

40 40 %

6 4

3

2

2

00 -10

-4

-3

-4 -7 -11

-11

-10

-15

-20

-4

-6

-8 -11

-6

-5

-6 -8

-9

-11 -16

-18

-19

-12

-12 -12

-12

-12

-18

-18

-22

-24

-25

-26

-30 -31

-31 -35

-40

-12 -12 -15

-15

-35

-37 -41

-50

-48

'80 ʹ80

'82 ʹ82

'84 ʹ84

'86 ʹ86

'88 ʹ88

'90 ʹ90

'92 ʹ92

'94 ʹ94

'96 ʹ96

'98 ʹ98

'00 ʹ00

'02 ʹ02

'04 ʹ04

'06 ʹ06

'08 ʹ08

Bron: FactSet, MSCI, J.P Morgan Asset Management. Rendementen zijn alleen gebaseerd op koers en zijn exclusief dividenden. Intra-jaarlijkse daling verwijst naar de grootste marktdaling van piek tot dal binnen een korte periode tijdens het kalenderjaar. Getoonde rendementen betreffen kalenderjaren 1980 tot 2014. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

45

'10 ʹ10

'12 ʹ12

'14 ʹ14

Sectorrendementen vastrentende waarden

Vastrentende waarden

Lokaal

46

| 46

YTD

2e kw. 2015

Geann. op tien jaar

22,4% US IG 7,5%

11,3% US HY 2,5%

-0,9% Euro HY -0,9%

9,0% EM Debt 7,7%

2,8% US HY 7,4%

20,9% EM Debt 6,2%

9,7% EM Debt 1,0%

-1,4% Linkers -1,4%

8,9% US HY 7,6%

13,8% US HY 15,5%

2,4% Euro IG 2,4%

19,6% US Treas. 5,1%

8,6% US Treas. 0,0%

-2,9% Euro IG -2,9%

7,4% Euro HY 7,4%

7,9% US HY 4,4%

13,6% Euro IG 13,6%

2,1% Euro Gov 2,2%

16,7% US HY 2,5%

7,6% US IG -0,9%

-3,7% US HY -0,0%

6,8% US IG 5,5%

13,2% US Treas. 5,9%

7,4% Portfolio 5,4%

10,6% Portfolio 11,6%

-2,7% Portfolio -0,3%

14,9% Portfolio 6,6%

4,8% Portfolio 0,1%

-4,3% Portfolio -2,2%

6,6% Portfolio 5,5%

15,0% US IG 18,7%

11,4% Portfolio 7,3%

3,5% Euro Gov 3,2%

10,5% Euro Gov 11,2%

-3,0% Linkers -3,0%

12,4% Euro Gov 11,1%

2,3% Euro HY 2,3%

-4,5% EM Debt -0,9%

5,6% US Treas. 4,4%

-5,0% EM Debt -9,7%

7,0% Linkers 7,0%

4,7% Euro IG 4,7%

1,5% Euro IG 1,5%

8,4% Linkers 8,4%

-5,8% US IG -1,5%

8,4% Euro IG 8,4%

0,8% Linkers 0,8%

-5,0% Euro Gov -4,3%

5,0% Euro Gov 4,9%

-5,7% US IG 4,6%

-22,3% US HY -26,1%

4,5% Euro Gov 6,9%

2,1% Linkers 2,1%

1,3% Linkers 1,3%

8,1% US IG 9,8%

-7,0% US Treas. -2,7%

5,5% Euro HY 5,5%

-1,3% Euro Gov -1,2%

-5,1% US Treas. -1,6%

4,5% Euro IG 4,5%

-7,5% US HY 2,6%

-32,8% Euro HY -32,8%

-6,6% US Treas. -3,6%

1,5% Euro Gov 2,2%

-1,1% Euro HY -1,1%

0,4% US Treas. 2,0%

-12,3% EM Debt -8,3%

2,2% Linkers 2,2%

-1,6% Euro IG -1,6%

-6,7% US IG -3,2%

3,0% Linkers 3,0%

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

28,9% EM Debt 11,9%

9,0% Euro HY 9,0%

3,7% Linkers 3,7%

19,6% US Treas. 13,7%

66,1% Euro HY 66,1%

23,1% US HY 15,1%

13,5% US Treas. 9,8%

23,3% Euro HY 23,3%

8,8% Euro HY 8,8%

18,5% US Treas. 2,8%

0,5% Euro IG 0,5%

1,7% Euro Gov 1,4%

9,1% Euro Gov 6,2%

53,2% US HY 58,1%

19,6% EM Debt 11,8%

12,9% EM Debt 9,2%

16,2% EM Debt 18,0%

18,4% US HY 2,8%

-0,0% Euro Gov -0,0%

0,0% Euro IG 0,0%

5,3% Linkers 5,3%

22,0% EM Debt 25,9%

16,6% US IG 9,0%

11,8% US IG 8,1%

17,2% US IG 1,7%

-0,5% Linkers -0,5%

-1,6% Euro HY -1,6%

0,3% Portfolio -3,0%

16,4% Portfolio 18,9%

14,3% Euro HY 14,3%

13,6% Portfolio 4,8%

-0,9% US HY 10,7%

-1,7% US Treas. 9,0%

-0,0% US IG -4,9%

15,7% Euro IG 15,7%

6,8% Euro HY 6,8%

-1,2% EM Debt 10,5%

-1,8% Portfolio 3,8%

-3,8% Euro IG -3,8%

4,8% Euro Gov 4,8%

-2,0% Portfolio 4,2%

-4,0% EM Debt 6,5%

4,0% Euro IG 4,0%

-6,7% US IG 4,3%

3,7% Linkers 3,7%

-7,8% US Treas. 3,1%

2005 €

GTM – Europa 2014

Bron: Barclays Capital, BofA/Merrill Lynch, FactSet, J.P. Morgan Economic Research, J.P. Morgan Asset Management. Geannualiseerde rendementen omvatten de periode 2005 tot 2014. Staatsobl. Eur.: Barclays Euro Agg. Government; Amerikaans schatkistpapier: Barclays US Agg. Gov. – Treasury; Linkers: Barclays Euro Gov. Inflation-Linked; IG VS: Barclays US Agg. – Corporate – Investment Grade; IG Eur.: Barclays Euro Agg. – Credit – Corporate; HR VS: BofA/Merrill Lynch US High Yield Constrained; HR Eur.: BofA/Merrill Lynch Euro Non-Financial High Yield Constrained; schuldpapier opk. m.: J.P. Morgan EMBI+. Hypothetische portefeuille (louter ter illustratie en niet te beschouwen als een aanbeveling): 20% staatsobl. Eur..; 15% Amerikaans schatkistpapier; 10% Linkers; 15% IG VS; 10% IG Eur.; 10% HR VS; 5% HR Eur.; 15% schuldpapier opk. m. Rendementen zijn niet-afgedekt in euro en lokale valuta's. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

Cijfers markt voor vastrentende waarden

GTM – Europa Rente

Rendement*

| 47

Correlatie op 10 jaar

Aant. uitgiften

Marktwaarde (USD miljard)

Gem. looptijd

30/06/2015

31/03/2015

2e kw. 2015

YTD

10-jarige Bund

10-jarig Amerikaans schatkistpapier

1-3 jaar

1,280

3,109

2,0 jaar

0,34%

0,22%

0,11%

1,83%

0,44

0,17

5-7 jaar

968

2,285

6,0

1,10

0,62

-1,91

0,96

0,83

0,58

10+ jaar

938

3,581

20,4

2,37

1,55

-9,42

0,83

0,83

0,67

1-3 jaar

95

2,451

1,9 jaar

0,63%

0,56%

0,14%

0,68%

0,47

0,65

5-7 jaar

37

1,001

6,0

1,89

1,58

-1,10

1,01

0,74

0,96

10-20 jaar

13

119

13,0

2,50

2,11

-3,28

-0,70

0,79

1,00

387

5,040

7,1 jaar

2,78%

2,40%

-0,74%

0,31%

0,64

0,80

Krediet beleggingskwaliteit

9,288

7,657

8,9

2,83

2,39

-1,55

-2,71

0,09

0,26

Hoogrentend

3,447

2,253

6,4

6,54

6,27

1,28

1,94

-0,28

-0,21

Vlottende rente

520

364

2,0

0,74

0,70

0,18

0,42

-0,24

-0,20

Convertibles

795

359

0,0

3,02

3,04

1,44

3,35

-0,46

-0,46

EMD USD staatsoblig.

490

687

11,3

5,79

5,56

-0,26

2,26

0,09

0,11

1,199

299

7,8

5,22

5,20

1,32

3,70

0,05

0,05

264

1,570

4,9

6,79

6,34

0,19

2,44

-0,04

0,03

Staatsobligaties Europa

Vastrentende waarden

Amerikaanse staatsobligaties

Sector HYPOTHEEKWAARDEN ('MBS')

EMD USD bedrijfsoblig. EMD LV staatsoblig.

Bron: Barclays Capital, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. De afgebeelde vastrentende sectoren worden vertegenwoordigd door de volgende indices: Staatsobligaties Europa: Barclays Pan-European Aggregate – Treasuries indices; Amerikaans schatkistpapier: Barclays US Treasury indices; MBS: Barclays US Aggregate Securitized-MBS; IG krediet: Barclays Global Aggregate-Corporates; hoogrentend: Barclays Global High Yield; vlottende rente: Barclays US Floating Rate Notes; Convertibles: Barclays Global Convertibles Composite; staatsobl. opk. m. in USD: J.P. Morgan EMBIG; bedrijfsobl. opk. m. in USD: J.P. Morgan CEMBI; staatsobl. opk. m. LV: J.P. Morgan GBI-EM. Rendementen van obligatie-indices zijn yield-to-worst. *Rendement is in de lokale valuta van de index en niet afgedekt. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

47

Beleid centrale bank

GTM – Europa

Reële rente

Balansen van de centrale bank

Beleidsrente min kerninflatie* 55 % %

% van het nominale BBP 80

Beleidsrente centrale bank Bank of Japan

44

0,10%

Bank of England

0,50

Europese Centrale Bank

0,05

Amerikaanse Federal Reserve

0,25

| 48

Vooruitzichten**

Japan %

Eurozone VS

33

VK

60 22

Vastrentende waarden

11

40 00

-1 -1

20

-2 -2

-3 -3

-4 -4

'05 ʹ05

'06 ʹ06

'07 ʹ07

'08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

'15 ʹ15

00 ʹ06 '06

ʹ07 '07

ʹ08 '08

ʹ09 '09

ʹ10 '10

ʹ11 '11

ʹ12 '12

Bron: (Beide grafieken) Bank of England, Bank of Japan, ECB, Amerikaanse Federal Reserve, J.P. Morgan Economic Research, J.P. Morgan Asset Management. *Kern-CPI-inflatie is de referentiekern-CPI voor elk land behalve Japan, waar het CPI excl. voedsel en btw is. **Het vermogen van centrale banken als percentage van het nominale BBP is voorspeld van 2Q15 tot 1Q16 met gebruikmaking van de J.P. Morgan Economics Research voor nominale BBP voorspellingen en aannames voor centrale banken, waarbij de balansen gebaseerd zijn op de verklaringen zoals uitgebracht door de respectievelijke centrale banken en diens presidenten. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

48

ʹ13 '13

ʹ14 '14

ʹ15 '15

Rente op staatsobligaties

GTM – Europa

Financieringskosten staten Tienjarige obligatierente benchmark 88

Portugal

%

VS

77

VK

Land Griekenland Portugal VS Italië Spanje VK Ierland Frankrijk Nederland Duitsland Zwitserland

Spanje Ierland

66

Frankrijk Duitsland

55

Japan

Vastrentende waarden

Rente (%) Heden 14,98% 2,94 2,35 2,30 2,27 2,03 1,62 1,19 1,04 0,76 0,10

44

Verandering (bp.) 2e kw. 2015 Vanaf dec 2013 351 bp 672 bp 127 -317 43 -68 107 -181 106 -191 43 -99 98 -181 72 -119 78 -120 61 -118 16 -117

Correlatie tussen overheidsobligaties Correlatie* tussen de rente op Amerikaans schatkistpapier en de Duitse Bund

1,0 1.0

33

0,8 0.8 obligaties op 10 jr

0,6 0.6 22

0,4 0.4 0.2 0,2

11

0,0 0.0 -0.2 -0,2

00 Jun 13

obligaties op 2 jr

-0,4 -0.4 Dec 13

Jun 14

Dec 14

Jun 15

'10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

Bron: (Alle grafieken) FactSet, Tullett Prebon, J.P. Morgan Asset Management. *Correlatie van de wekelijkse verandering in rente over een voortschrijdende periode van zes maanden. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

49

| 49

'14 ʹ14

Renterisico vastrentende waarden

GTM – Europa

Huidige en historische rendementen voor geselecteerde indices Laatste 10 jaar* 25 % 20

Toelichting grafiek Max .

15 10

Gemiddeld Heden

5 Min.

0

Vastrentende waarden

Staatsobligaties: Europa

1-3 jaar

5-7 jaar

10+ jaar

Vlottende rente

Investment-grade krediet

Hoogrentend

Staatsobl. opk. m. (USD)

Bedr.obl. opk. Staatsobl. opk. m. m. (USD) (lokale valuta)

Illustratie van de impact van een stijging van 1% van de lokale rente op geselecteerde indices Gaat uit van een parallelle verschuiving in de rentecurve en behouden spreads 0

Koersrendement

%

Totaalrendement

-5

-10

-15

50

Staatsobligaties: Europa

1-3 jaar

5-7 jaar

10+ jaar

Vlottende rente

Investmentgrade krediet

Hoogrentend

Staatsobl. opk. m. (USD)

Bedr.obl. opk. Staatsobl. opk. m. (USD) m. (lokale valuta)

| 50

Bron: (Beide grafieken) Barclays, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. *Analyse historische spreads gebaseerd op de laatste 10 jaar van gegevens, behalve over schuld van opkomende markten uitgedrukt in lokale valuta's, die gebaseerd zijn op zes jaar van gegevens, wegens de beschikbaarheid van gegevens. De afgebeelde vastrentende sectoren zijn geleverd door Barclays Capital en worden vertegenwoordigd door: Staatsobligaties Europa: Barclays Pan-European Aggregate Government – Treasury; vlottende rente: Barclays US Floating Rate Notes (BBB); IG krediet: Barclays Global Aggregate – Corporates; hoogrentend: Barclays Global High Yield; staatsobl. opk. m. in USD: Barclays Emerging Markets – Sovereigns; bedrijfsobl. opk. m. in USD: Barclays Emerging Markets – Corporates; staatsobl. opk. m. (LV): Barclays Emerging Market Local Currency Government. Uitsluitend voor illustratieve doeleinden. Verandering in koersobligatie berekend a.d.h.v. duration en convexiteit. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

Liquiditeit en looptijdrisico's

GTM – Europa

| 51

Liquiditeit van de Amerikaanse bedrijfsobligatiemarkt

Mark-to-market: Renterisico's

USD miljard 600 600

Geraamde rentestijging om de opbrengst van volgend jaar teniet te doen 900 900 bp. bp. Huidige rente

$$

Portefeuilles handelaars

12,000 12.000

Uitstaande bedrijfsobligaties VS*

500 500

$$

800 800

10.000 10,000

Een stijging van de rente met 89 bp. doet gemaakte winst het komend jaar teniet.

152 700 700

400 400

8.000 8,000

600 600

98

89

Vastrentende waarden

500 500 300 300

6.000 6,000

400 400

59

48

300 300

29

4,000 4.000

200 200

26 200 200 17 100 100

2,000 2.000

100 100 00

0

00

'01 '03 '04 '10 '11 ʹ01 '02 ʹ02 ʹ03 ʹ04 '05 ʹ05 '06 ʹ06 '07 ʹ07 '08 ʹ08 '09 ʹ09 ʹ10 ʹ11 '12 ʹ12 '13 ʹ13 '14 ʹ14

51

Mondiaal HY

EMD Staatsobl.

opk. m. IG wereldwijd USD

IG VS

VS VK Gilts Staatsobligaties

Bron: (Links) Barclays, Federal Reserve Bank of New York, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) Barclays, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. *Uitstaande bedrijfsobligaties VS is de Barclays US Corporate Investment Grade. De renterisicografiek gaat ervan uit dat alle beleggingen gebeuren tegen de nominale waarde en op 30 juni 2015, zonder herbelegging van inkomsten en zonder rekening te houden met convexiteitskenmerken. De afgebeelde vastrentende sectoren zijn verstrekt door Barclays Capital en worden vertegenwoordigd door – Barclays Global High Yield, Barclays Emerging Market Local Currency Government, Barclays Emerging Markets USD Aggregate, Barclays Global Credit – Corporate, Barclays US Aggregate Credit - Corporate - Investment Grade, Barclays US Aggregate Government - Treasury (7-10 Y), Barclays UK Gilt (7-10 Y), Barclays Euro Aggregate Government - Treasury (7-10 Y). Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

Euro Aggregate Govt

Staatsobligaties

GTM – Europa GrootBrittannië verlaat ERM 1992

Rente 10-jaars obligaties Zwarte 16

vrijdag 1987

%

ECB QE 2015

VS VK

12

Dot-com bubble Feb 2000

Eurozone

4

Aziatische valutacrisis 1997

Val van de Berlijnse Muur 1989

00 '79 ʹ79

Vastrentende waarden

Fed QE2 2010 BoE QE 2009

8 Olieschok 1981

'84 ʹ84

'89 ʹ89

'94 ʹ94

Europese overheidsobligaties naar vervaldatum 0

2

3

4

5

6

7

8

Aanval van 11 september 2001

9

10

15

Duitsland Finland

Jaren 20 30

| 52

BoJ QE 2013

Fed QE3 2012

Fed QE 2008

'99 ʹ99

'04 ʹ04

'09 ʹ09

'14 ʹ14

Staatsobligaties eurozone met negatieve rente Obligatie-index BofA/ML eurozone 50 Staatsobligaties eurozone Jun 2015 % met <1% rente 40

Frankrijk

30 Zweden

Totale waarde % totaal uitstaand

Ierland

20 20

Italië

10

30 juni 2015: 16,4%

€2,6 biljoen 55%

Spanje Negatieve rente

Negatief in april 2015 en nu positief*

Positieve rente

00

Aug 14

Okt 14

Dec 14

Feb 15

Bron: (Boven en onderaan links) FactSet, Tullett Prebon, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) BofA/Merrill Lynch, Bloomberg, J.P. Morgan Asset Management. *De laagste rente die in april 2015 voor elk land werd bereikt. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

52

Apr 15

Jun 15

Investment-grade obligaties

GTM – Europa

Bedrijfsobligaties naar valuta

Emissies Europese bedrijven

Optie-aangepaste spreads*

EUR miljard 750 750 €

600 bp. bp. 500 500

VK VS Eurozone

Bruto-uitgifte Netto-uitgifte

500 500

YTD: €255 miljard

400

250 250

300 200

| 53

0

100

Vastrentende waarden

0 '06 ʹ06

-250 -250 '07 ʹ07

'08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

ʹ08 '08

ʹ09 '09

ʹ10 '10

ʹ11 '11

Amerikaanse bedrijfsobligaties naar sector

Emissies Amerikaanse bedrijven

Optie-aangepaste spreads* 350 350 bp. bp. 300 300

USD miljard 1,200 1.200 $$ 1.000 1,000

Energie Fin. sector Nutsbedr. Industrie exclusief energie

250 250

ʹ14 '14

600 600

150 150

400 400

100 100

200 200

ʹ15 '15

Bruto-uitgifte Netto-uitgifte

YTD: €658 miljard

0 ʹ10 '10

ʹ11 '11

ʹ12 '12

ʹ13 '13

ʹ14 '14

ʹ15 '15

ʹ10 '10

ʹ11 '11

ʹ12 '12

ʹ13 '13

Bron: (Boven en onderaan links) Barclays, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Boven en onderaan rechts) J.P. Morgan Securities, J.P. Morgan Asset Management. *Optie-aangepaste spread is de spread tussen de rente op een vastrentende waarde en de risicovrije rente, aangepast om rekening te houden met enige besloten opties. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

53

ʹ13 '13

800 800

200 200

50 50

ʹ12 '12

ʹ14 '14

ʹ15 '15

Amerikaanse hoogrentende obligaties

| 54

GTM – Europa

Hoogrentend VS: spreads en defaults (wanbetalingen) 20

20

Gemiddeld sinds 1986

Activaklasse

% % 15

15

10

2.000

Laatste

2,000 bp. bp.

1.500

HR wanbetalingen (links)

4,0%

1,9%

HR-spread – bp (rechts)

576

549

Hefboomleningenspread - bp (rechts)

439

508

1,500

1.000

10

1,000

5

500 500

5

0

0

0 '94

'96

Vastrentende waarden

ʹ94

'98

ʹ96

'00

ʹ98

'02

ʹ00

'04

ʹ02

ʹ04

'06

'08

ʹ06

'10

ʹ08

'12

ʹ10

ʹ12

Historische mate van herstel hoogrentende obligaties VS

Emissie van hoogrentende obligaties

Hoogrentende obligaties, cent per dollar 70 70

USD miljard 400 400 $ $

60 60

Gemiddeld: 41,5 cent

YTD: $185,4 mjd

Herfinanciering

Overname/LBO

40 40

200 200

30 30 20 20

100 100

10 10

00 '82 ʹ82

'85 ʹ85

'88 ʹ88

'91 ʹ91

'94 ʹ94

'97 ʹ97

'00 ʹ00

'03 ʹ03

'06 ʹ06

'09 ʹ09

'12 ʹ12

'15 ʹ15

0

ʹ05 '05

ʹ06 '06

ʹ07 '07

ʹ08 '08

ʹ09 '09

ʹ10 '10

ʹ11 '11

Bron: (Boven) Credit Suisse, J.P. Morgan Economic Research, US Treasury, J.P. Morgan Asset Management. Wanbetalingspercentages gedefinieerd als het nominalewaardepercentage van de totale markt dat wordt verhandeld tegen of onder 50% van de nominale waarde, inclusief Chapter 11-aanvragen of vooraanvragen, en achterstallige rentebetalingen. Hefboomleningenspread is de discount margin to maturity. (Onderaan links en rechts) J.P. Morgan Economic Research, J.P. Morgan Asset Management. *Algemene uitgiften omvat uitgiften met het oog op de uitbetaling van dividenden. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

54

ʹ14

Algemeen*

300 300

50 50

0

'14

ʹ12 '12

ʹ13 '13

ʹ14 '14

ʹ15 '15

Europese hoogrentende obligaties

GTM – Europa

Europees hoogrentend: spread-to-worst en wanbetalingen 20

Activaklasse

Wanbetalingen 2002: 34%

% 15

Gemiddeld

Laatste

HR-spread – bp (rechts)

654

396

HR wanbetalingen (links)

5,2%

0,7%

| 55 2.500 2.500 bp. bp.

2.000 2.000 1.500 1.500

10

1.000 1.000 55

500 500 NVT

00

Vastrentende waarden

'98 ʹ98

'99 ʹ99

'00 ʹ00

'01 ʹ01

'02 ʹ02

'03 ʹ03

'04 ʹ04

'05 ʹ05

'06 ʹ06

'07 ʹ07

'08 ʹ08

'09 ʹ09

'10 ʹ10

'11 ʹ11

Emissie van Europese hoogrentende obligaties naar creditrating

Sectorwegingen hoogrentend

EUR miljard 90

% van de index 100 Overige 17% % 80 80

YTD: €50,4bn

Zonder rating

€

CCC 60

Energie 18%

B

60 60

Industrie 19%

BB 40 40

30

20 20 0 '03

'04

'05

'06

'07

'08

'09

'10

'11

'12

'13

'14

'15

0

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

Overige 7% Energie 2% Industrie 29% Telecom 17%

Telecom 10% Financieel 7%

Financieel 13%

Consument 28%

Consument 31%

Hoogrentend VS

Hoogrentend Eur.

Bron: (Boven) BofA/Merrill Lynch, Credit Suisse, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan links) FactSet, J.P. Morgan Economic Research, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) Barclays, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Spread-to-worst is BofA/Merrill Lynch Euro Non-Financial High Yield Constrained. HR VS is de J.P. Morgan Domestic HY Index en HR Eur. is de J.P. Morgan Euro HY index. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

55

'15 ʹ15

00

Schuldpapier van opkomende markten Rente op schuldpapier van opkomende markten 14 14 % % 13 13

| 56

Reële beleidsrente

Staatsobl. opk. m. (lokale valuta) Staatsobl. opk. m. (USD)

12 12

GTM – Europa

Bedr.obl. opk. m. (USD)

11 11

66 % 44

Ontwikkelde markten Opkomende markten

22 00 -2 -4 -6 -8

Vastrentende waarden

10 10 9 9

Rente op staatsobligaties en Baa-bedrijfsobligaties van opk. m.

8 8

7,0 7,0 % % 6,5 6,5

7 7

6,0 6,0

6 6 5 5 4 4 ʹ01 '01

'03 ʹ03

'05 ʹ05

'07 ʹ07

'09 ʹ09

'11 ʹ11

'13 ʹ13

5,5 5,5 5,0 5,0 4,5 4,5 4,0 '09 4,0ʹ09

Staatsobl. opk. m. (USD)

Baa bedrijfsobligatie (USD) '10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 ʹ12

Bron: (Links en bovenaan rechts) FactSet, J.P. Morgan Economic Research, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) Moody’s, J.P. Morgan Economic Research, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Staatsobligaties opkomende markten (lokale valuta) is de JP Morgan GBI-EM; staatsobligaties opkomende markten (USD) is de JP Morgan EMBI+; bedrijfsobligaties opkomende markten (USD) is de JP Morgan CEMBI. De JP Morgan EMBI Global (EMBIG) Index is een in USD luidende buitenlandseschuldindex die gericht is op obligaties uitgegeven door staten en semi-overheidsorganen in opkomende landen. Guide to the Markets Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

56

'13 ʹ13

'14 ʹ14

Samenstelling schuldpapier van opkomende markten

GTM – Europa

Belegbaar universum schuldpapier opkomende markten

Samenstelling index staatsobligaties in lokale valuta

USD biljoen 3,5

GBI-EM naar regio

$ 3,0

2,5 2,5

9% Bedr.obl. opk. m. (USD)

Azië 22% Europa

Staatsobl. opk. m. (USD) Staatsobl. opk. m. (lokale valuta)

| 57

Latijns-Amerika

40% 29%

Overige

Vastrentende waarden

2,0

Verdeling creditrating staatsobligaties luidend in USD % van EMBI Global Index 100 100 % 80 80

1,5

1,0 1,0

0,5

0,0 ʹ01 ʹ02 ʹ03 '04 ʹ04 ʹ05 ʹ06 ʹ07 ʹ08 '09 ʹ09 ʹ10 ʹ11 '12 ʹ12 '13 ʹ13 '14 ʹ14 '15 ʹ15 '01 '02 '03 '05 '06 '07 '08 '10 '11

60 60 40 40 20 20 0 0 1994-97 1994-97 1998-01 2014-15 1998-01 2002-05 2002-05 2006-09 2006-09 2010-13 2010-13 2014-15

Bron: (Alle grafieken) J.P. Morgan Economic Research, J.P. Morgan Asset Management. De JP Morgan EMBI Global (EMBIG) Index is een in USD luidende buitenlandseschuldindex die gericht is op obligaties uitgegeven door staten en semi-overheidsorganen in opkomende landen. bedrijfsobligaties opk. m. (USD) is de CEMBI; staatsobligaties opk. m. (USD) is de J.P. Morgan EMBI Global; staatsobligaties opk. m. (lokale valuta) is de Global Bond Index Emerging Market Broad Diversified Index (GBI-EM). Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

57

Zonder rating B BB IG

Rendementen naar beleggingscategorie

Overige beleggingen en beleggersgedrag

2005

58

2006

2007

2008

GTM – Europa

2009

2010

2011

2012

2013

2014

YTD

2e kw. 2015

| 58 Geann. op tien jaar EME 10,3%

EME 35,8%

REITS 34,4%

EME 33,6%

Govt bonds 10,2%

EME 62,8%

REITS 27,6%

REITS 7,3%

REITS 20,1%

DM Equities 29,6%

REITS 27,1%

EME 5,8%

Cmdty 4,7%

Cmdty 21,4%

EME 28,8%

Cmdty 16,2%

Cash 5,7%

HY bonds 59,4%

Cmdty 16,8%

EMD 7,0%

HY bonds 19,6%

Hedge Funds 9,7%

DM Equities 10,4%

DM Equities 4,5%

HY bonds 1,3%

HY bonds 8,0%

DM Equities 16,3%

DM Equities 16,1%

Hedge Funds 12,6%

IG bonds -8,6%

EMD 34,2%

HY bonds 14,8%

EME 5,6%

EMD 2,8%

Hedge Funds 0,8%

EMD 7,8%

EMD 12,3%

Hedge Funds 13,9%

Govt bonds 10,6%

EMD -14,7%

REITS 27,4%

Portfolio 10,0%

Portfolio 13,8%

Portfolio 8,5%

Hedge Funds -19,1%

REITS 8,3%

HY bonds 13,7%

IG bonds 6,7%

Hedge Funds 7,6%

EMD 10,0%

HY bonds 3,6%

Govt bonds 6,3%

EMD 17,9%

Portfolio 9,3%

EME 14,4%

IG bonds 4,3%

EME 17,4%

HY bonds 7,3%

Portfolio 5,0%

HY bonds 1,9%

EME 0,8%

REITS 7,5%

Portfolio 27,0%

EMD 12,8%

HY bonds 3,1%

DM Equities 16,4%

EME 3,8%

EMD 4,8%

Portfolio 1,0%

EMD 0,4%

DM Equities 6,9%

Portfolio -23,2%

DM Equities 26,5%

Hedge Funds 10,9%

Cash 1,7%

Portfolio 12,3%

REITS 3,2%

Hedge Funds 4,1%

Cash 0,1%

Cash 0,0%

Portfolio 6,5%

DM Equities 5,2%

HY bonds -26,9%

IG bonds 19,2%

Portfolio 10,8%

Portfolio -1,1%

IG bonds 11,2%

IG bonds 0,3%

IG bonds 3,1%

Hedge Funds 0,0%

DM Equities -0,5%

Hedge Funds 5,8%

IG bonds 7,2%

EMD 5,2%

Cmdty -35,6%

Cmdty 18,9%

DM Equities 10,6%

Hedge Funds -2,5%

Hedge Funds 7,7%

Cash 0,2%

Cash 0,3%

Cmdty -1,6%

Portfolio -0,5%

IG bonds 4,3%

Cash 2,2%

Govt bonds 6,4%

Cash 4,4%

REITS -37,3%

Hedge Funds 18,6%

Govt bonds 5,9%

DM Equities -5,0%

Govt bonds 1,8%

EMD -4,1%

HY bonds 0,0%

IG bonds -2,7%

Govt bonds -1,5%

Govt bonds 3,1%

IG bonds -3,6%

Cash 3,0%

HY bonds 3,2%

DM Equities -38,3%

Govt bonds 2,6%

IG bonds 5,8%

EME -12,5%

Cash 1,2%

Govt bonds -4,3%

Govt bonds -0,8%

Govt bonds -3,7%

IG bonds -1,6%

Cash 2,2%

Govt bonds -6,7%

Cmdty 2,1%

REITS -17,8%

EME -45,7%

Cash 2,3%

Cash 1,1%

Cmdty -13,3%

Cmdty -1,1%

Cmdty -9,5%

Cmdty -17,0%

REITS -5,2%

REITS -8,9%

Cmdty -1,9%

Bron: Barclays Capital, Bloomberg, Credit Suisse/Tremont, MSCI, FactSet, J.P. Morgan Economic Research, NAREIT, J.P. Morgan Asset Management. Geannualiseerd rendement omvat de periode van 2005 tot 2014. EME: MSCI EM Emerging Market; Staatsobl.: Barclays Global Aggregate Government Treasuries; Hoogrentende obligaties: Barclays Global High Yield; Schuld opk. markten: Barclays Emerging Markets (USD); IG obligaties: Barclays Global Aggregate – Corporates; Grondstoffen: Bloomberg Commodity; REIT's: FTSE NAREIT All REITS; Aandelen ontwikkelde markten: MSCI World; hedgefondsen: Credit Suisse/Tremont Hedge Fund; contanten: JP Morgan Cash Index ECU (3M). Hypothetische portefeuille (louter ter illustratie en niet te beschouwen als een aanbeveling): 30% aandelen ontwikkelde markten; 10% aandelen opkomende markten; 15% IG-obligaties; 12,5% staatsobligaties; 7,5% HY-obligaties; 5% schuldpapier opk. m.; 5% grondstoffen; 5% contanten; 5% REIT's en 5% hedgefondsen. Rendementen zijn niet-afgedekt. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

Correlatie van rendementen (EUR)

GTM – Europa

| 59

Overige beleggingen en beleggersgedrag

Correlaties op 10 jaar MSCI Europa

S&P 500

Grondst.

Hedgefondsen

MSCI Europe

1,00

0,79

0,86

0,84

-0,08

0,63

0,77

-0,22

0,45

0,81

0,74

-0,11

S&P 500

0,47

1,00

0,67

0,71

0,05

0,35

0,50

0,11

0,39

0,57

0,60

-0,08

MSCI EM

0,79

0,49

1,00

0,96

-0,10

0,68

0,76

-0,15

0,58

0,83

0,77

-0,26

MSCI Asia ex-Japan

0,76

0,62 0,62

0,97

1,00

0,02

0,62

0,71

-0,03

0,44

0,74

0,72

-0,28

Pan-Eur. oblig.

0,56

0,49

0,71

0,76

1,00

0,19

-0,16

0,70

-0,30

-0,33

-0,22

-0,12

Schuldpapier van opk. m.

0,42

-0,13

0,61

0,48

0,48

1,00

0,81

-0,10

0,40

0,62

0,69

-0,34

Hoogrentende oblig.

0,35

-0,33

0,11

-0,04

0,02

0,69

1,00

-0,39

0,48

0,84

0,92

-0,47

Mondiale oblig.

0,58

0,72

0,81

0,87

0,82

0,26

-0,31

1,00

-0,13

-0,47

-0,30

-0,13

Grondst.

0,49

0,22

0,54

0,44

0,28

0,63

0,39

0,45

1,00

0,61

0,59

-0,03

Hedgefondsen

0,68

0,38

0,42

0,38

0,33

0,36

0,55

0,17

0,35

1,00

0,87

-0,18

Hefboomleningen

0,62

0,09

0,40

0,29

0,09

0,60

0,80

0,04

0,67

0,67

1,00

-0,42

Vastgoed

0,15

-0,18

-0,05

-0,06

-0,09

-0,06

-0,01

-0,07

-0,03

0,13

-0,22

1,00

MSCI EM

MSCI Asia ex-Japan

Pan-Eur. oblig.

Hoogrentende Mondiale Schuldpapier oblig. oblig. van opk. m.

Correlaties op 3 jaar

59

Bron: Barclays, Bloomberg, Citigroup, Credit Suisse, J.P. Morgan Economic Research, MSCI, NCREIF, Standard & Poor’s, Amerikaanse Federal Reserve, J.P. Morgan Asset Management. Pan-Europese obligaties: Citigroup Europe Government Bond; Schuld opkomende markten: JP Morgan EMBI Global; hoogrentende obligaties: JP Morgan Domestic High Yield; Wereldwijde obligaties: Barclays Global Aggregate; Hefboomleningen: Credit Suisse Leveraged Loans; grondstoffen: Bloomberg Commodity; hedgefondsen: CS/Tremont Multi-Strategy; vastgoed: gemengde index met gegevens uit de NCREIF Property Index en schattingen van veranderingen in kapitaalwaarde volgens de Federal Reserve. De waarden van de tienjarige correlaties zijn berekend voor de periode van juni 2005 tot juni 2015. Alle indices, behalve vastgoed, betreffen totaalrendementen, gebaseerd op kwartaalrendementscijfers in EUR. Vastgoedcorrelaties zijn gebaseerd op kwartaalcijfers en luiden per 31 maart 2015. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 31 maart 2015.

Hefboomleningen

Vastgoed

Volatiliteit van beleggingscategorieën Relatieve volatiliteit van belangrijke activa Herberekend op 100 per juni 2010 180 180

GTM – Europa

Volatiliteitsmaatstaven (indexniveau) Ruwe olie (OVX)

Gemiddeld

Laatste

31 78 18

32 92 18

Amerikaans schatkistpapier (MOVE)

140 140

S&P 500 (VIX)

| 60

100 100 60 60 20 20

Overige beleggingen en beleggersgedrag

'10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 ʹ12

'13 ʹ13

'14 ʹ14

Schommelingen in de rente op Amerikaanse en Duitse 30-jarige obligaties

Relatieve volatiliteit van Amerikaanse en Duitse aandelen

Verandering in de rente op zes maanden 100 % % +2,0 std. afw. 50 50

Herberekend op 100 per juni 2010 180 180 Duitsland VS

S&P 500 (VIX)

140 140 100 100

0 0 -50 -100

Duitsland (VDAX)

60 60

-2,0 std. afw. ʹ07 '07

ʹ08 '08

ʹ09 '09

ʹ10 '10

ʹ11 '11

ʹ12 '12

ʹ13 '13

ʹ14 '14

ʹ15 '15

20 20 ʹ10 '10

ʹ11 '11

ʹ12 '12

ʹ13 '13

Bron: (Boven en onderaan rechts) CBOE, Deutsche Boerse, BofA/Merrill Lynch, Thomson Reuters Datastream, J.P. Morgan Asset Management. (Onder links) FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

60

'15 ʹ15

ʹ14 '14

ʹ15 '15

Grondstoffenrendementen 2005

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Geann. op tien jaar

Nickel 167,2%

Wheat 52,1%

Gold 2,4%

Copper 129,6%

Silver 81,6%

Gold 9,6%

Corn 18,9%

Crude Oil 6,8%

Coffee 37,7%

Wheat 3,5%

Wheat 19,3%

Gold 8,0%

Nat. gas 52,8%

Copper 45,1%

Crude Oil 40,1%

Corn -23,1%

Nickel 54,6%

Coffee 66,8%

Corn 1,1%

Wheat 9,7%

Nat. gas 5,0%

Nickel 7,3%

Corn 0,0%

Crude Oil 17,5%

Copper 6,9%

Gold -1,8%

Crude Oil 0,0%

Corn 7,8%

Silver 6,0%

Aluminium -3,1%

Silver -0,9%

Nat. gas 1,9%

Nickel 0,4%

Wheat -9,5%

Gold -1,3%

Gold -1,0%

Corn -3,1%

Wheat -27,2%

Corn -13,3%

Copper -7,7%

Nickel -3,7%

Coffee -5,8%

Silver 25,0%

Corn 40,0%

Gold 24,2%

Silver -26,6%

Silver 47,4%

Nickel 32,0%

Crude Oil -3,7%

Silver 7,0%

Copper -8,8%

Crude Oil 21,9%

Silver 37,8%

Silver 9,1%

Coffee -27,3%

Aluminium 33,6%

Corn 30,5%

Silver -10,2%

Gold 6,0%

Nickel -20,1%

Aluminium 15,5%

Wheat 20,0%

Copper 4,1%

Nat. gas -38,0%

Gold 22,7%

Copper 29,4%

Coffee -11,2%

Copper 4,9%

Aluminium 19,4%

Corn -2,3%

Wheat -39,4%

Coffee 10,1%

Gold 28,5%

Aluminium -21,7%

Aluminium -4,1%

Aluminium -20,8%

Nickel -8,1%

Gold 16,0%

Coffee -6,4%

Aluminium -41,0%

Crude Oil 4,2%

Wheat 21,0%

Copper -24,5%

Nickel -10,3%

Gold -28,7%

Copper -16,6%

Nat. gas -9,4%

Coffee -3,9%

Aluminium -6,1%

Wheat -8,8%

Coffee 1,0%

Nickel -16,9%

Copper -53,8%

Corn -10,3%

Aluminium 5,2%

Nickel -24,7%

Crude Oil -11,8%

Corn -30,3%

Silver -20,5%

Aluminium -11,1%

Copper -4,8%

Wheat -8,1%

Coffee -11,7%

Crude Oil -16,7%

Aluminium -18,9%

Crude Oil -53,9%

Wheat -26,1%

Crude Oil 3,7%

Wheat -34,0%

Nat. gas -30,7%

Coffee -30,6%

Nat. gas -30,8%

Nickel -21,5%

Silver -6,6%

Crude Oil -9,4%

Corn -18,4%

Nat. gas -72,1%

Nat. gas -22,9%

Nickel -56,8%

Nat. gas -51,6%

Nat. gas -40,7%

Nat. gas -47,1%

Coffee -41,6%

Silver -36,7%

Crude Oil -41,7%

Coffee -24,6%

Aluminium -7,3%

Nat. gas -34,1%

Bron: Bloomberg, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Rendementen in de basisvaluta van de index. Geannualiseerde periode loopt van 2005 tot 2014. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

61

YTD

2e kw. 2015

| 61

Copper 56,1%

Gold 13,8%

Overige beleggingen en beleggersgedrag

2006

GTM – Europa

Grondstoffen

GTM – Europa

Volatiliteit grondstoffen

Goudprijs

Standaardafwijking van wekelijkse rendementen, 10 jaar

2.500

Aardgas

Inflatiegecorrigeerde goudprijs

5,9

Ruwe aardolie Graan

3,6

Industriemetalen

3,6

Edelmetalen Bloomberg Cmdty Index ACWI

Goudprijs

USD/ ons

4,4

| 62

31 jan 1980: $2,086

2.000

3,2 2,5 2,4 1.500

2,0

Levende have

00

2

44

6

% %

Grondstoffenprijzen en inflatie VS Verandering jaar-op-jaar

Overige beleggingen en beleggersgedrag

8 % 6

Bloomberg Commodity Index

Feitelijke CPI*

80 80 %% 60 60

4

40 40

2

20 20

0

00

-2

-20

-4

-40

-6 '95

-60 '97

'99

'01

'03

'05

'07

'09

'11

'13

30 jun 2015: $1,175

1.000

500

0 ʹ69 '69

ʹ74 '74

ʹ79 '79

ʹ84 '84

ʹ89 '89

Bron: (Boven en onderaan links) Bloomberg, MSCI, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) BLS, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. *CPI is de consumentenprijsindex. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

62

ʹ94 '94

ʹ99 '99

ʹ04 '04

ʹ09 '09

ʹ14 '14

Aardolieverbruik en -productie Olieproductie volgens land

GTM – Europa Olie-importeurs en -exporteurs

VS Saoedi-Arabië Rusland

Miljoenen b/d 16 16

| 63

Netto-import als % van het BBP, 2013 -3,6

Canada

14 14

Noorwegen

12 12

VK

-1,1 0,9 1,6

VS

10 10

2,2

Italië 88 66

ʹ01 '01

ʹ03 '03

ʹ05 '05

ʹ07 '07

ʹ09 '09

ʹ11 '11

ʹ13 '13

Prijzen ruwe olie

Wijziging YTD

$ per vat 150 $ 125

Overige beleggingen en beleggersgedrag

ʹ15 '15

Brent Crude WTI

6,7% 11,1%

2,4

Duitsland

2,4 3,6

Japan

Rusland

-14,0 0,5

Brazilië

100

2,4

China

75 75

3,2

Turkije

50 50

5,1

Zuid-Afrika

25 25 0

Frankrijk

5,3

India '91 ʹ91

'93 ʹ93

'95 ʹ95

'97 ʹ97

'99 ʹ99

'01 ʹ01

'03 ʹ03

'05 ʹ05

'07 ʹ07

'09 ʹ09

'11 ʹ11

'13 ʹ13

-8 -14

-6

-4

-2

Bron: (Bovenaan links) EIA, J.P. Morgan Asset Management. (Onder links) FactSet, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) EIA, IMF, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

63

0

22

44

% 6

Levensverwachting en pensioentekorten Kans op behalen van een specifieke leeftijd als men nu 65 is

Verwacht pensioentekort per land

100

25 25 94

%%

Mannen

Verwacht spaartekort (jaren)

jr

Spaarvermogen naar verwachting voldoende voor (jaren)

Vrouwen 78

80 70

Echtpaar – ten minste één haalt betreffende leeftijd

| 64

GTM – Europa

20 20 7

11

66

10 15 15

60

8

8

10

10 10

8

5

8 6

47 10 10 40

36 14 9

9

VAE

10

20

Brazilië

Canada

VS

Singapore

90 jaar

Australië

80 jaar

Frankrijk

0

VK

00

Bron: (Links) ONS 2010-2012 Life Tables, J.P. Morgan Asset Management. (Rechts) "The Future of Retirement: A new reality" onderzoek door HSBC, J.P. Morgan Asset Management. Cijfers weerspiegelen het verwachte deel van de pensioenperiode dat niet wordt gedekt door pensioenspaargelden, gebaseerd op onderzoekscijfers. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

64

10

Mexico

9

India

9

8

12

11

China

11

10

Gemiddeld

Overige beleggingen en beleggersgedrag

55

Consumentenvertrouwen en de aandelenmarkt Consumentenvertrouwen eurozone

Aug 2000: -23,8%

5 Gemiddeld rendement 12 maanden MSCI Europe Index: Na een piek: -3,4%

Na een dal: +27,4%

| 65

GTM – Europa

Totale periode: +8,1%

0

-5

Jul 1989: +4,4%

Mei 1986: +12,1%

Jun 2015

Jun 1995: +17,7% Nov 2010: -8,3%

-10

-15

Feb 1988: +19,6%

Overige beleggingen en beleggersgedrag

-20

Nov 1996: +30,1% Mrt 2003: +32,5%

-25

-30

-35

Dec 2012: +18,1%

Mrt 1993: +19,4% ʹ85 '85

ʹ87 '87

ʹ89 '89

ʹ91 '91

ʹ93 '93

Mrt 2009: +44,7% ʹ95 '95

ʹ97 '97

ʹ99 '99

ʹ01 '01

ʹ03 '03

ʹ05 '05

ʹ07 '07

ʹ09 '09

Bron: European Commissie, FactSet, J.P. Morgan Asset Management. Piek wordt gedefinieerd als de hoogste indexstand vóór een reeks lagere standen, terwijl een dal wordt gedefinieerd als de laagste indexwaarde vóór een reeks hogere standen. De daaropvolgende rendementen over 12 maanden van de MSCI Europe Index betreffen alleen de koersrendementen, dus zonder dividenden. De totale rendementsperiode is het gemiddelde lopende rendement over 12 maanden. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

65

ʹ11 '11

ʹ13 '13

Kapitaalstromen beleggingsfondsen Cumulatieve kapitaalstromen beleggingsfondsen

Cumulatieve instroom in Amerikaanse aandelenfondsen

In VS gevestigde fondsen, USD miljard 1.200 1,200 Aandelenfondsen $$ Obligatiefondsen

Omvat zowel beleggingsfondsen als ETF's, USD miljard 800 $$

$1.175 bn

400

Institutioneel USD +654 miljard

1.000 1,000 0

Retail USD -707 miljard

$837 bn -400

800

-800 600

Overige beleggingen en beleggersgedrag

ʹ07 '07

ʹ08 '08

ʹ09 '09

ʹ10 '10

ʹ11 '11

ʹ12 '12

ʹ13 '13

ʹ14 '14

ʹ15 '15

Maandelijkse kapitaalstromen beleggingsfondsen Netto nieuwe kasstromen naar Amerikaanse beleggingsfondsen, USD miljard 80 Aandelenfondsen $$ Obligatiefondsen 40

400

0

200 $107 bn $64 bn 0 1997-2000

2009-2012

-40 -80 -80

'10 ʹ10

'11 ʹ11

'12 ʹ12

Bron: (Links) FactSet, Strategic Insight, J.P. Morgan Asset Management. (Boven en onderaan rechts) FactSet, Investment Company Institute, J.P. Morgan Asset Management. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

66

| 66

GTM – Europa

'13 ʹ13

'14 ʹ14

Amerikaanse rendementen naar beleggingstermijn

GTM – Europa

Reeks totale aandelen- en obligatierendementen Geannualiseerde totaalrendementen, 1950-2015 75 75 Largecap-aandelen % %

Obligaties 61%

50/50-portefeuille

50 50 48%

49%

30%

25 25

24%

24%

21% 17%

17%

18% 13%

1%

00

Overige beleggingen en beleggersgedrag

-7%

-3%

-1%

-3%

4%

1%

4%

0%

-18% -24%

-25 -25

-43% -50 -50

1 jr. (voortschrijdend)

5 jr. (voortschrijdend)

10 jr. (voortschrijdend)

20 jr. (voortschrijdend)

Bron: Strategas/Ibbotson, J.P. Morgan Asset Management. Getoonde rendementen luiden per jaar en zijn berekend op basis van maandelijkse rendementen van 1950 tot mei 2015, dividenden inbegrepen. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

67

15%

| 67

Rendementen alternatieve beleggingscategorieën

Geann. op Geann. op tien jaar tien jr. rendement volatiliteit

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

YTD

Private Equity 22,9%

Glbl. Macro 4,7%

Rel. Val. 23,0%

Private Equity 18,2%

Real Estate 16,0%

Private Equity 13,1%

Private Equity 19,8%

Real Estate 12,5%

Mrgr. Arb. 4,3%

Distressed 2,2%

Private Equity 11,8%

Private Equity 10,4%

Real Estate 16,3%

Real Estate 16,0%

Eq. Mkt. Ntrl. -3,0%

Distressed 20,2%

Real Estate 16,4%

Private Equity 7,4%

Real Estate 10,9%

Distressed 15,1%

Private Equity 7,3%

HF Agg. 3,6%

Mrgr. Arb. 2,1%

Real Estate 7,1%

Distressed 9,2%

Distressed 15,3%

Glbl. Macro 11,4%

Mrgr. Arb. -6,7%

HF Agg. 18,6%

Rel. Val. 12,5%

Mrgr. Arb. 2,3%

Rel. Val. 9,7%

Real Estate 13,9%

Glbl. Macro 5,8%

Real Estate 3,4%*

HF Agg. 2,0%

Rel. Val. 6,4%

Real Estate 8,9%

HF Agg. 9,1%

Mrgr. Arb. 14,6%

HF Agg. 11,0%

Real Estate -10,0%

Private Equity 15,3%

Distressed 12,2%

Rel. Val. 0,8%

Distressed 8,5%

HF Agg. 9,6%

Rel. Val. 5,3%

Rel. Val. 2,9%

Rel. Val. 1,9%

Distressed 6,0%

HF Agg. 8,0%

Eq. Mkt. Ntrl. 6,1%

HF Agg. 13,3%

Rel. Val. 10,0%

Rel. Val. -17,3%

Mrgr. Arb. 11,9%

HF Agg. 8,5%

Distressed -0,0%

HF Agg. 4,4%

Rel. Val. 7,5%

HF Agg. 4,3%

Eq. Mkt. Ntrl. 2,3%

Eq. Mkt. Ntrl. 1,1%

HF Agg. 5,3%

Rel. Val. 7,2%

Glbl. Macro 6,1%

Rel. Val. 12,2%

Mrgr. Arb. 8,9%

HF Agg. -18,7%

Glbl. Macro 6,9%

Mrgr. Arb. 4,6%

Glbl. Macro -0,7%

Eq. Mkt. Ntrl. 3,1%

Eq. Mkt. Ntrl. 6,4%

Eq. Mkt. Ntrl. 3,2%

Glbl. Macro 2,3%

Glbl. Macro -0,7%

Mrgr. Arb. 4,9%

Glbl. Macro 4,6%

Mrgr. Arb. 5,5%

Glbl. Macro 8,2%

Distressed 6,8%

Distressed -22,3%

Eq. Mkt. Ntrl. -1,7%

Glbl. Macro 3,2%

Eq. Mkt. Ntrl. -1,5%

Mrgr. Arb. 1,8%

Mrgr. Arb. 5,3%

Mrgr. Arb. 1,9%

Distressed 1,3%

Real Estate -

Glbl. Macro 4,4%

Mrgr. Arb. 4,0%

Rel. Val. 5,3%

Eq. Mkt. Ntrl. 7,0%

Eq. Mkt. Ntrl. 5,7%

Private Equity -25,8%

Real Estate -29,8%

Eq. Mkt. Ntrl. 2,5%

HF Agg. -2,0%

Glbl. Macro -1,3%

Glbl. Macro 0,1%

Distressed 1,2%

Private Equity -

Private Equity -

Eq. Mkt. Ntrl. 2,7%

Eq. Mkt. Ntrl. 3,0%

2006

2007

Real Estate 21,4%

Private Equity 29,9%

Private Equity 21,3%

Distressed 10,4%

Bron: FactSet, HFRI, NCREIF, The Burgiss Group, J.P. Morgan Asset Management. Hedgefondsindices omvatten noodlijdende waarden en aandelen van bedrijven in een reorganisatie (Distressed), relatieve waarde (Rel. Val.), global macro (Glbl. Macro), fusiearbitrage (Mrgr. Arb.), aandelenmarktneutraal (Eq. Mkt. Ntrl.), en de globale hedgefondsen (HF Agg.). Geannualiseerde volatiliteit en rendementen betreffen de periode van 2005 tot 2014. *YTD vastgoedrendementen zijn rendementen voor het 1e kw. 2015 aangezien er voor 2015 nog geen verdere gegevens beschikbaar zijn. Rendementen van private equity in 2015 zijn eveneens niet beschikbaar vanwege een achterstand in de gegevens. Rendementen kunnen fluctueren aangezien hedgefondsen rapporteren met een achterstand. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

68

| 68

2e kw. 2015

2005

Overige beleggingen en beleggersgedrag

GTM – Europa

Risico-/rendementskenmerken van alternatieve beleggingen

GTM – Europa

| 69

De gevolgen van het toevoegen van alternatieven aan een portefeuille, 1990 - 2014 10 60% aandelen 20% obligaties 20% alternatieven

Overige beleggingen en beleggersgedrag

% Geannualiseerd rendement

40% aandelen 40% obligaties 20% alternatieven

69

9

100% aandelen 0% obligaties

70% aandelen 30% obligaties

20% aandelen 60% obligaties 20% alternatieven

Alternatieven subportefeuille

50% aandelen 50% obligaties 8

Vastgoed

30% aandelen 70% obligaties Hedgefondsen

7 Private equity

0% Aandelen 100% Obligaties 6 3

5

7

9

11

13

15

% Geannualiseerde volatiliteit Bron: Barclays, Bloomberg, Hedge Fund Research, NCREIF, S&P, The Burgiss Group, Towers Watson, J.P. Morgan Asset Management. Gegevens periode van januari 1990 tot december 2014 met gebruikmaking van jaarlijkse herschikking. 'Aandelen' vertegenwoordigt de S&P 500 Index, en 'obligaties' vertegenwoordigt de Barclays U.S. Aggregate Bond Index. *'Alternatieven' vertegenwoordigt een hypothetische subportefeuille geselecteerd om de preferente posities van beleggers weer te geven op basis van het "Global Alternatives Survey 2013" van Towers Watson. Alle portefeuilles zijn louter ter illustratie en niet te beschouwen als een aanbeveling. Burgiss Index Pooled return voor het 4e kw. van 2014 is nog niet beschikbaar, en bijgevolg is de 'pooled return' van het 3e kw. van 2014 als alternatief gebruikt. In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst. Indices worden ter illustratie getoond. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

17

19

Alternatieve strategieën

GTM – Europa

Toegestaan rendement op eigen vermogen boven de kosten van vreemd vermogen

Rendementen van hedgefondsen in verschillende aandelenmarktomgevingen

Infrastructuur OESO 16 16

Gemiddeld rendement gebaseerd op prestaties totaalrendement 1995-2014 Recessie

%

4 % 2

14 14

3,1 3,1

S&P 500 1,4 1,4

HFRI FW

0

Elektriciteit

12 12

-1,0 -1,0

-2

10 10

Obligatie nutsbedrijven

Aardgas

88

Overige beleggingen en beleggersgedrag

-4

-3,9 Maanden S&P omhoog

Maanden S&P omlaag

Rendementen van hedgefondsen in verschillende obligatiemarktomgevingen

Amerikaans schatkistpapier op 10 jr

66

Gemiddeld rendement gebaseerd op prestaties obligatiemarkt 1995-2014 22 Obligaties Obligaties VS VS % HFRI FW FW HFRI 1,0 1,0 11 0,6 0,6 0,3 0,3

44

22

00

00 '70 ʹ70

'76 ʹ76

'82 ʹ82

'88 ʹ88

'94 ʹ94

'00 ʹ00

'06 ʹ06

'12 ʹ12

-1 -1

Maanden obligatie omhoog

-0,7 Maanden obligatie omlaag

Bron: (Links) Bloomberg, Regulatory Research Associates, J.P. Morgan Asset Management. (Bovenaan rechts) FactSet, Hedge Fund Research, Standard and Poor’s, J.P. Morgan Asset Management. (Onderaan rechts) Barclays Capital, FactSet, Hedge Fund Research, J.P. Morgan Asset Management. S&P 500 is het totale rendement. HFRI FW is Hedge Fund Research Index Fund Weighted. Obligaties VS is de Barclays Capital US Aggregate Bond Index. Guide to the Markets - Europa. Gegevens per 30 juni 2015.

70

| 70

J.P. Morgan Asset Management: Risico's en informatieverschaffing Alle indexen zijn onbeheerd en personen kunnen niet direct in een index beleggen Indexrendementen omvatten geen vergoedingen of kosten. De S&P 500 Index wordt algemeen beschouwd als de beste graadmeter voor de Amerikaanse aandelenmarkt. Deze wereldberoemde index omvat een representatief staal van 500 toonaangevende bedrijven in toonaangevende sectoren van de Amerikaanse economie. Hoewel de S&P 500 Index gericht is op het largecap-segment van de markt, bestrijkt de index ongeveer 75% van alle Amerikaanse aandelen, en hij is dan ook een ideale afspiegeling van de totale markt. Een belegger kan niet direct in een index beleggen. De S&P 400 Mid Cap Index is representatief voor 400 aandelen in het middensegment van de binnenlandse aandelenmarkt en vertegenwoordigt alle belangrijke sectoren. De Russell 3000 Index® meet de prestaties van de 3000 grootste Amerikaanse bedrijven op basis van hun totale marktkapitalisatie. De Russell 1000 Index ® meet de prestaties van de 1000 grootste bedrijven in de Russell 3000. De Russell 1000 Growth Index ® meet de prestaties van die bedrijven uit de Russell 1000 met hogere koers-boekwaarderatio's en hogere verwachte groeiwaarden. De Russell 1000 Value Index ® meet de prestaties van die bedrijven uit de Russell 1000 met lagere koers-boekwaarderatio's en lagere verwachte groeiwaarden. De Russell Midcap Index ® meet de prestaties van de 800 kleinste bedrijven in de Russell 1000 Index. De Russell Midcap Growth Index ® meet de prestaties van die bedrijven uit de Russell Midcap met hogere koersboekwaarderatio's en hogere verwachte groeiwaarden. De aandelen maken ook deel uit van de Russell 1000 Growth Index. De Russell Midcap Value Index ® meet de prestaties van die bedrijven uit de Russell Midcap met lagere koersboekwaarderatio's en lagere verwachte groeiwaarden. De aandelen maken ook deel uit van de Russell 1000 Value Index. De Russell 2000 Index ® meet de prestaties van de 2000 kleinste bedrijven in de Russell 3000 Index. De Russell 2000 Growth Index ® meet de prestaties van die bedrijven uit de Russell 2000 met hogere koers-boekwaarderatio's en hogere verwachte groeiwaarden. De Russell 2000 Value Index ® meet de prestaties van die bedrijven uit de Russell 2000 met lagere koers-boekwaarderatio's en lagere verwachte groeiwaarden. De Russell Top 200 Index ® meet de prestaties van het segment van de grootste marktkapitalisaties van het Amerikaanse aandelenuniversum. Hij omvat circa 200 van de grootste waarden op basis van een combinatie van hun marktkapitalisatie en hun huidige lidmaatschap van een index en vertegenwoordigt circa 68% van de Amerikaanse markt. De MSCI® EAFE (Europe, Australia, Far East) Net Index wordt beschouwd als de meest vooraanstaande benchmark in de Verenigde Staten om de prestaties van internationale aandelen te meten. Hij omvat 21 MSCI-landenindices en vertegenwoordigt de ontwikkelde markten buiten Noord-Amerika. De MSCI Emerging Markets Index SM is een marktkapitalisatie-index aangepast aan het aantal vrij verhandelbare aandelen (de 'free float'), ontworpen om de prestaties van de aandelenmarkten in de wereldwijde opkomende markten te meten. Per juni 2007 bestond de MSCI Emerging Markets Index uit de volgende 25 indices van landen met een opkomende markt: Argentinië, Brazilië, Chili, China, Colombia, Tsjechië, Egypte, Hongarije, India, Indonesië, Israël, Jordanië, Korea, Maleisië, Mexico, Marokko, Pakistan, Peru, Filipijnen, Polen, Rusland, Zuid-Afrika, Taiwan, Thailand en Turkije. De MSCI ACWI (All Country World Index) Index is een marktkapitalisatie-index aangepast aan het aantal vrij verhandelbare aandelen (de 'free float'), ontworpen om de prestaties van de aandelenmarkten in ontwikkelde en opkomende markten te meten. Per juni 2009 bestond de MSCI ACWI uit 45 landenindices: 23 landenindices van ontwikkelde markten en 22 landenindices van opkomende markten. De MSCI Small Cap Indices SM zijn gericht op 40% van het in aanmerking komende small-cap universum binnen elke sectorgroep, binnen elk land. MSCI definieert het smallcap-universum als alle genoteerde waarden met een marktkapitalisatie tussen USD 200 miljoen en 1.500 miljoen. De MSCI All Country Asia Pacific ex-Japan Index is een marktkapitalisatie-index aangepast aan het aantal vrij verhandelbare aandelen (de 'free float'), ontworpen om de prestaties van de aandelenmarkten van ontwikkelde en opkomende markten in de Pacific-regio te meten. De MSCI All Country Asia Pacific ex-Japan Index bestaat uit de volgende 11 ontwikkelde en opkomende markten: Australië, China, Hongkong, Indonesië, Japan, Korea, Maleisië, Nieuw-Zeeland, de Filipijnen, Singapore, Taiwan en Thailand.

De MSCI China Index is een onbeheerde index die als representatief voor aandelen uit China wordt beschouwd. De MSCI KOKUSAI Index is een marktkapitalisatie-index aangepast aan het aantal vrij verhandelbare aandelen (de 'free float'), ontworpen om de prestaties van de aandelenmarkten van ontwikkelde markten zonder Japan te meten. De MSCI KOKUSAI Index bestaat uit de volgende 23 landenindices van ontwikkelde markten: Australië, Oostenrijk, België, Canada, Denemarken, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Hongkong, Ierland, Israël, Italië, Nederland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Portugal, Singapore, Spanje, Zweden, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten*. De Nikkei 225 Index is een koersgewogen gemiddelde van de 225 Japanse bedrijven met de hoogste rating genoteerd op de eerste afdeling van de Tokyo Stock Exchange. De Tokyo Price Index (TOPIX) is een kapitalisatiegewogen index van alle bedrijven die geacht worden zich onder de 'eerste afdeling' van de TSE te bevinden, die alle grote bedrijven op de beurs in één groep onderbrengt. In de tweede afdeling worden de resterende kleinere bedrijven gegroepeerd. De FTSE 100 Index is een index van de 100 grootste bedrijven (volgens marktkapitalisatie) in het Verenigd Koninkrijk. De FTSE All Share Index is een index van de 630 grootste bedrijven (volgens marktkapitalisatie) in het Verenigd Koninkrijk. De MSCI Value and Growth Indices SM bestrijken het volledige scala van aandelenindices van MSCI uit ontwikkelde markten, opkomende markten en alle landen. Bij de sluiting van 30 mei 2003 heeft MSCI een geoptimaliseerde methode voor de MSCI Global Value and Growth Indices ingevoerd, met een tweedimensionaal kader voor stijlsegmentering waarin waarde- en groei-waarden worden ingedeeld aan de hand van verschillende eigenschappen - drie voor waarde en vijf voor groei, inclusief toekomstgerichte variabelen. De doelstelling van het ontwerp van de index bestaat erin componenten van een onderliggende MSCI Standard Country Index onder te verdelen in een waarde-index en een groei-index, die elk gericht zijn op 50% van de aan de free float aangepaste marktkapitalisatie van de onderliggende landenindex. De waarde- en groei-indices van landen worden vervolgens gecombineerd in regionale waarde- en groei-indices. Vóór 30 mei 2003 gebruikten de indices koers-boekwaarderatio's (K/BW) om de standaard MSCI-landenindices onder te verdelen in waarde- en groei-indices. Alle waarden werden ofwel ingedeeld als 'waarde-waarden' (waarden met een lage K/BW-ratio) ofwel als 'groei-waarden' (waarden met een hoge K/BW-ratio) voor elke MSCI-landenindex. De volgende MSCI Total Return IndicesSM worden berekend met brutodividenden: Deze reeks benadert de maximale mogelijke dividendherbelegging. Het herbelegde bedrag is het dividend dat is uitgekeerd aan natuurlijke personen die wonen in het land waar het bedrijf is gevestigd, maar omvat geen belastingtegoeden. De MSCI Europe Index SM is een marktkapitalisatie-index aangepast aan het aantal vrij verhandelbare aandelen, ontworpen om de aandelenprestaties van de ontwikkelde markten in Europa te meten. Per juni 2007 bestond de MSCI Europe Index uit de volgende 16 indices van ontwikkelde landen: Oostenrijk, België, Denemarken, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Nederland, Noorwegen, Portugal, Spanje, Zweden, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. De MSCI Pacific IndexSM is een marktkapitalisatie-index aangepast aan het aantal vrij verhandelbare aandelen (de 'free float'), ontworpen om de prestaties van de aandelenmarkten in de Pacific-regio te meten. Per juni 2007 bestond de MSCI Pacific Index uit de volgende 5 ontwikkelde landen: Australië, Hongkong, Japan, Nieuw-Zeeland en Singapore. Credit Suisse/Tremont Hedge Fund Index wordt samengesteld door Credit Suisse Tremont Index, LLC. Het is een activagewogen hedgefondsindex die alleen fondsen omvat, en geen afzonderlijke rekeningen. De Index maakt gebruik van de database van Credit Suisse/Tremont, die meer dan 4500 fondsen volgt en alleen is samengesteld uit fondsen met een minimaal beheerd vermogen van USD50 miljoen, die al 12 maanden bestaan en waarvan de jaarrekening is gecontroleerd. Hij wordt maandelijks berekend en aangepast, en wordt gepresenteerd na aftrek van alle prestatievergoedingen en kosten. Hij is de exclusieve eigendom van Credit Suisse Tremont Index, LLC. De NCREIF Property Index is een maatstaf voor het samengestelde totaalrendement over driemaandelijkse tijdreeksen van de beleggingsprestaties van een zeer grote pool van afzonderlijke commerciële vastgoedpanden die op de privémarkt louter voor beleggingsdoeleinden zijn verworven. Alle panden in de NPI zijn, althans gedeeltelijk, verworven namens van belastingen vrijgestelde institutionele beleggers - waarvan de overgrote meerderheid pensioenfondsen zijn. Als dusdanig worden alle panden gehouden in een fiduciaire omgeving. De NAREIT EQUITY REIT Index is ontworpen om de meest uitgebreide beoordeling te verstrekken van de globale prestaties van de sector, en omvat alle voor belastingdoeleinden in aanmerking komende Real Estate Investment Trusts (REIT's) die genoteerd zijn aan de NYSE, de American Stock Exchange of de NASDAQ National Market List.

J.P. Morgan Asset Management: Risico's en informatieverschaffing De Dow Jones Industrial Average meet de aandelenprestaties van 30 toonaangevende Amerikaanse blue-chipbedrijven. De Dow Jones-UBS Commodity Index is samengesteld uit futurescontracten op materiële grondstoffen en vertegenwoordigt tweeëntwintig afzonderlijke grondstoffen die worden verhandeld op Amerikaanse beurzen, met uitzondering van aluminium, nikkel en zink. West Texas Intermediate (WTI) is de onderliggende grondstof voor de oliefuturescontracten van de New York Mercantile Exchange. De S&P GSCI Index is een samengestelde index van grondstoffensectorrendementen die alleen longposities zonder hefboomwerking in grondstoffenfutures vertegenwoordigen die breed gediversifieerd zijn over het grondstoffenspectrum. De rendementen worden berekend op basis van een volledige zekerstelling met volledige herbelegging. De Barclays Capital U.S. Aggregate Index vertegenwoordigt waarden die bij de SEC zijn geregistreerd, belastbaar zijn en in USD luiden. De index bestrijkt de Amerikaanse markt van de vastrentende obligaties van beleggingskwaliteit (‘investment grade’), met indexcomponenten voor overheids- en bedrijfsobligaties, 'mortgage pass-through'-waarden en door vermogen gedekte waarden. Deze U.S. Treasury Index is een component van de U.S. Government index. De Barclays Capital High Yield Index bestrijkt het universum van de vastrentende schuld onder beleggingskwaliteit. Pay-in-kindobligaties (PIK-obligaties, ofwel obligaties betaald in natura), Eurobonds en schuldemissies van landen die zijn aangemerkt als opkomende markten (bijv., Argentinië, Brazilië, Venezuela, enz.) zijn uitgesloten, maar Canadese en wereldwijde obligaties (geregistreerd bij de SEC) van emittenten in landen die geen opkomende markten zijn, worden opgenomen in de index. De Barclays Capital 1-3 Month U.S. Treasury Bill Index omvat alle op de beurs uitgegeven Amerikaanse staatsobligaties met nulcoupon met een resterende looptijd tot de vervaldatum van minder dan drie maanden en meer dan één maand, die over een IGrating beschikken en een uitstaande nominale waarde hebben van USD250 miljoen of meer. De Barclays Euro-Aggregate Index bestaat uit obligaties uitgegeven in euro of in de vroegere valuta's van de soevereine landen die lid zijn van de Europese Monetaire Unie (EMU). De Global Bond Index Emerging Market Broad Diversified Index (GBI-EM) is een uitgebreide wereldwijde lokale index van opkomende markten die bestaat uit liquide, vastrentende overheidsobligaties luidend in binnenlandse valuta's. De Barclays Global Aggregate Corporate Index is samengesteld uit bedrijfsemissies in Europa, de VS en de regio Azië-Pacific. De Barclays Capital Global High Yield Index is een onbeheerde index die als representatief wordt beschouwd voor vastrentende schuld onder beleggingskwaliteit van bedrijven in de VS, ontwikkelde markten en opkomende markten. De Barclays Capital Emerging Markets Index omvat in USD luidende schuld van opkomende markten in de volgende regio's: Amerika’s, Europa, Midden-Oosten, Afrika en Azië. Net als andere vastrentende benchmarks die door Barclays Capital worden geleverd, is de index gebaseerd op regels, wat een onbevooroordeelde visie op de markt mogelijk maakt en waardoor hij eenvoudig kan worden gereproduceerd. De Barclays Capital MBS Index bestrijkt de door hypotheek gedekte 'pass-through-waarden' van Ginnie Mae, Fannie Mae en Freddie Mac. De totale componenten moeten een gewogen gemiddelde looptijd hebben van ten minste één jaar, een uitstaand nominaal bedrag van USD250 miljoen en vastrentende hypotheken vertegenwoordigen. De Barclays Capital Corporate Bond Index is de bedrijfscomponent van de U.S. Credit index. De Barclays Capital TIPS Index bestaat uit tegen de inflatie beschermde waarden uitgegeven door de Amerikaanse schatkist. De J.P. Morgan EMBI Global Index omvat in USD luidende Brady bonds, Eurobonds, verhandelde leningen en schuldinstrumenten van lokale markten uitgegeven door overheden en semi-overheidsorganen. De Li Keqiang Index is een samengestelde maatstaf die de Chinese elektriciteitsproductie, leningen van financiële instellingen en het vrachtvervoer per spoor vertegenwoordigt. De Euro Stoxx 600 Index vertegenwoordigt bedrijven met een grote, middelgrote en kleine marktkapitalisatie uit 18 Europese landen. De JPMorgan GBI-EM Global Diversified bestaat uit regelmatig verhandelde, liquide, vastrentende overheidsobligaties die luiden in binnenlandse valuta's en waarin door internationale beleggers kan worden belegd. De wegingen over de landen zijn binnen deze index gelijkmatiger verdeeld. De JPMorgan Corporate Emerging Markets Bond Index (CEMBI): De CEMBI volgt de totaalrendementen van in USD luidende schuldinstrumenten uitgegeven door bedrijven in opkomende markten, en bestaat uit een beleggingsuniversum van bedrijfsobligaties. Beide indices zijn ook beschikbaar in een Diversified-versie. De JPMorgan CEMBI Index is een in USD luidende index van buitenlandse schuld die obligaties volgt die zijn uitgegeven door staten en semi-overheidsorganen in ontwikkelingslanden.

De J.P. Morgan Domestic High Yield Index is ontworpen om het beleggingsuniversum van de in USD luidende markt voor binnenlandse hoogrentende bedrijfsobligaties te weerspiegelen. De CS/Tremont Equity Market Neutral Index neemt zowel long- als shortposities in aandelen op om de blootstelling aan het systeemrisico van de markt tot een minimum te beperken (d.w.z. een bèta van nul). De CS/Tremont Multi-Strategy Index bestaat uit fondsen die kapitaal toewijzen op basis van waargenomen kansen binnen verschillende hedgefondsstrategieën. Strategieën die door een fonds dat meerdere strategieën hanteert, omvatten mogelijk, doch zonder beperking, arbitrage van converteerbare obligaties, aandelen long-short, statistische arbitrage en fusiearbitrage. De Barclays U.S. Dollar Floating Rate Note (FRN) Index biedt een maatstaf van de in USD luidende markt voor obligaties met vlottende rente (FRN's). *Marktneutrale rendementen voor november 2008 zijn ramingen van J.P. Morgan Funds Market Strategy, en zijn gebaseerd op een op 8 december 2008 gepubliceerde schatting voor rendementen in november door CS/Tremont waarin de marktneutrale rendementen geschat werden op +0,85% (waarbij 69% van alle CS/Tremont-componenten rendementsgegevens hebben gerapporteerd). Drie fondsen worden verondersteld uitgesloten te zijn van het rendement van november. Die fondsen zijn later door CS/Tremont gewaardeerd op USD 0 in verband met het Bernard Madoff-schandaal. J.P. Morgan Funds is van oordeel dat deze vertekening de rendementen in de categorie niet accuraat weergeeft. CS/Tremont publiceerde later een definitief rendement voor november van 40,56% over de maand, wat rekening hield met deze afwaardering. CS/Tremont aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor deze schattingen. De Office of National Statistics (ONS) Index is een aan het aanbod aangepaste index van gemiddelde woningprijzen. De index wordt maandelijks berekend aan de hand van door hypotheken gefinancierde transacties van de Regulated Mortgage Survey door de Council of Mortgage Lenders. De Nationwide House Price Index is een aan het aanbod aangepaste index afgeleid van landelijke kredietgegevens in het hele VK. De Halifax House Price Index is samengesteld op basis van hypotheekgegevens afgeleid van kredietgegevens van Halifax in het hele VK. De MSCI AC World High Dividend Yield Index is samengesteld uit effecten met een bovengemiddeld dividendrendement binnen de moederindex, een geschiedenis van consequente dividendbetalingen en het vermogen om toekomstige dividendbetalingen te kunnen dragen. De Hedge Fund Research Distressed /Restructuring Index is samengesteld uit fondsen waarvan het investeringsproces zich richt op vastrentende bedrijfsmiddelen, voornamelijk kredietmiddelen van bedrijven die met aanzienlijke kortingen op hun waarde bij uitgifte of verplicht (per waarde) op de vervaldag ten gevolge van hetzij een formele faillissementsprocedure of een financiële marktperceptie van een naderende beëindigingsprocedure. De Hedge Fund Research Macro Index bestaat uit fondsen die een procedure van beleggen hanteren, waarbij onderliggende economische variabelen worden geanalyseerd en de invloed die deze hebben op een scala van activamarkten. De Hedge Fund Research Equity Market Neutral Index bestaat uit fondsen die geavanceerde kwantitatieve technieken hanteren voor het analyseren van prijsgegevens om informatie vast te stellen over toekomstige prijsontwikkelingen en de relatie tussen effecten. De Hedge Fund Research Merger Arbitrage Index bestaat uit fondsen die een procedure van beleggen hanteren, die vooral gericht is op kansen in aandelen en gerelateerde instrumenten van bedrijven die momenteel bezig zijn met een zakelijke transactie De Hedge Fund Research Relative Value Index bestaat uit fondsen die op zoek zijn naar waardediscrepanties in de verhouding tussen de verschillende effecten. De HFRI Fund Weighted Composite Index is een wereldwijde index van gelijk gewicht van meer dan 2.000 fondsen met elk één beheerder die verslag doet aan de HFR Database De Burgiss Pooled Return Index is een index van kasstromen van private equity-fondsen, inclusief buy-outfondsen en durfkapitaalfondsen. De Merrill Lynch Option Volatility Estimate (MOVE) Index is een rentecurvegewogen index van de genormaliseerde geïmpliceerde volatiliteit op opties op schatkistpapier op 1 maand gewogen op de contracten op 2, 5, 10 en 30 jaar. De VDAX Volatility Index is een indicatie van de verwachte volatiliteit (het bereik) van de DAX-aandelenindex voor de volgende 30 dagen.

J.P. Morgan Asset Management: Risico's en informatieverschaffing De Market Insights-reeks biedt uitgebreide gegevens en commentaren op de mondiale markten, zonder te verwijzen naar producten. De Markets Insights-reeks is ontworpen als instrument om klanten te helpen om de markten te begrijpen en hen te ondersteunen bij de besluitvorming over beleggingen, en is gericht op het onderzoeken van de implicaties van actuele economische gegevens en veranderende marktomstandigheden. Dit document is opgesteld voor informatieve doeleinden en de visies hierin moeten dan ook niet worden beschouwd als advies of aanbeveling om beleggingen of belangen te kopen of te verkopen. Het is volledig ter beoordeling van de belegger of hij vertrouwt op de informatie in dit document. Alle research in deze publicatie is verkregen door J.P. Morgan Asset Management, die op basis daarvan voor eigen doeleinden actie kan hebben ondernomen. De resultaten van dergelijke research worden als aanvullende informatie beschikbaar gesteld en komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de standpunten van J.P. Morgan Asset Management. Alle voorspellingen, cijfers, opinies, verklaringen van financiële marktontwikkelingen en beleggingstechnieken en -strategieën zijn, tenzij anders weergegeven, die van J.P. Morgan Asset Management per de datum van dit document. Ze worden geacht nauwkeurig te zijn op het moment van schrijven. Ze kunnen zonder verwijzing of kennisgeving aan u worden gewijzigd. In het verleden behaalde resultaten en inkomsten bieden geen garantie voor het toekomstige rendement en u dient er rekening mee te houden dat de waarde van beleggingen en het inkomen daaruit kan fluctueren al naar gelang de marktomstandigheden. Er is geen garantie dat voorspellingen ook daadwerkelijk uitkomen. J.P. Morgan Asset Management is de handelsnaam van de vermogensbeheeractiviteiten van JPMorgan Chase & Co en zijn filialen wereldwijd. Als u telefonisch contact opneemt met J.P. Morgan Asset Management dient u er rekening mee te houden dat de telefoongesprekken kunnen worden opgenomen en gevolgd voor juridische, veiligheids- en trainingsdoeleinden. Informatie en gegevens worden verzameld, opgeslagen en verwerkt door J.P. Morgan Asset Management, in overeenstemming met het privacybeleid van de Europese registratieautoriteit (EMEA). Uitgegeven in continentaal Europa door JPMorgan Asset Management (Europe) S.à.r.l., European Bank & Business Centre, 6 route de Trèves, L-2633 Senningerberg, Groothertogdom Luxemburg, R.C.S. Luxemburg B27900, maatschappelijk kapitaal EUR 10.000.000.

0903c02a80a12b1c

Opgesteld door: Stephanie Flanders, David Stubbs, Vincent Juvyns, Maria Paola Toschi, Kerry Craig, Alexander Dryden, Nandini Ramakrishnan. Tenzij anders vermeld zijn alle gegevens op datum van 30 juni 2015 of de recentste beschikbare gegevens. Guide to the Markets – EUROPA JP-LITTLEBOOK