MANIFEST BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID IN HET BELANG VAN
DE MENSEN OM WIE HET GAAT TOEKOMSTIGE GENERATIES ONZE SAMENLEVING ONZE ECONOMIE
INHOUDSOPGAVE 04
SAMEN WERKEN AAN BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID
16
TOEGANKELIJKE EN BESCHIKBARE GGZ
10
EEN GOEDE START IS VAN LEVENSBELANG
18
PREVENTIE EN VERBETERING VAN KWALITEIT
12
EXTRA AANDACHT VOOR DE LICHAMELIJKE GEZONDHEID VAN GGZ-PATIËNTEN
20
KANSEN BENUTTEN EN SAMENWERKEN
14
BETERE LEEFOMSTANDIGHEDEN VOOR MENSEN MET PSYCHISCHE AANDOENINGEN
04
SAMEN WERKEN AAN BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID EEN UITDAGING VOOR NEDERLAND DIT MANIFEST IS EEN INITIATIEF VAN
05
MANIFEST BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID
Geestelijke gezondheid raakt ons allemaal. Het is het fundament onder ons persoonlijk bestaan. Maar ook een pijler van onze samenleving en een voorwaarde voor onze welvaart. Daarom is het in ieders belang om de geestelijke gezondheid van ons land op een (nog) hoger peil te brengen. Als we hierin slagen, verbetert dat de levens van miljoenen Nederlanders. Dit lukt alleen wanneer we de krachten bundelen, als politieke partijen en landelijke en lokale overheden. Als zorgverzekeraars, zorgaanbieders en zorgverleners. En als scholen, bedrijven, kerken en sportclubs. Waarom dit hard nodig is, leest u in dit manifest. We maken ons hierbij met name hard voor: › het tijdig herkennen en behandelen van psychische problemen onder jongeren; › extra aandacht voor de lichamelijke gezondheid van ggz-patiënten; › betere leefomstandigheden voor mensen met psychische kwetsbaarheid; › toegankelijke en gepaste geestelijke gezondheidszorg; › en effectievere samenwerking op verschillende niveaus. Depressies, psychoses, angstaanvallen… Psychische aandoeningen zijn ingrijpend in het leven van iedereen die er meer te maken krijgt. Bovendien leiden ze tot enorme maatschappelijke kosten. Gelukkig zijn veel psychische aandoeningen goed te behandelen – en met de nodige voorzorg zelfs te voorkomen. Bij behandeling is het uitgangspunt herstel, zowel klinisch, maatschappelijk als persoonlijk herstel. Deelname aan de maatschappij voor iedereen en niet langs de kantlijn staan, dat is wat we willen. Daarbij is het goed om te weten, dat investeren in geestelijke gezondheid loont. Elke euro die we hieraan besteden, levert het viervoudige op. De geestelijke gezondheid in ons land kan en moet beter. Doe mee en maak het verschil!
WAAROM NU? hten die niet Psychische klac handeld, tijdig worden be t verergering leiden veelal to atiek. Daardoor van de problem t op herstel af. neemt het zich
IN HET BELANG VAN DE MENSEN OM WIE HET GAAT
oeningen Psychische aand in hand met gaan vaak hand zondheidslichamelijke ge sen met een problemen. Men oening psychische aand aal zoveel hebben tweem ven aan een kans om te ster . Ze kampen hartaandoening ak met ademviermaal zo va en. En ze lopen halingsproblem hoger risico op een aanzienlijk wicht. (ernstig) overge r, eng en Onvoorspelbaa vooroordelen gevaarlijk… De che patiënover psychiatris kkig en wijdten zijn hardne van de tien verspreid. Acht n psychische mensen met ee eft hierdoor aandoening he inatie en (zelf) last van discrim stigmatisering.
WAAROM NU?
IN HET BELANG VAN TOEKOMSTIGE GENERATIES
Eén op de 20 kinderen tot en met 17 jaar heeft een psychische aandoening. Zij raken vaak achter op school, worden gepest en lopen een grote kans in een neerwaartse spiraal terecht te komen. Bijna alle ernstige psychiatrische aandoeningen ontstaan in de puberteit en adolescentie. Dit vraagt een extra focus op jongeren om beginnende klachten tijdig te behandelen en erger te voorkomen. De prognoses voor kinderen met onbehandelde psychische problematiek zijn ronduit slecht. Zij krijgen minder kansen, zijn later vaker werkloos, komen eerder in contact met Justitie, en lopen een verhoogd risico op suïcide of een gewelddadige dood.
WAAROM NU?
IN HET BELANG VAN ONZE SAMENLEVING
organisaties De politie, ggzwcorporaties en woningbou alarmerende signaleren een de aantal verwar t stijging van he ijgen niet de mensen. Zij kr teuning die zorg en onders en. Met als zij nodig hebb , sheid, overlast gevolg: dakloo c. et d , onveilighei crisisopnames gemiddeld vijf Per dag plegen rd. In 2014 ging mensen zelfmoo wie ensen – onder het om 1835 m jongeren. 55 kinderen en e deel van de ot Bij het overgr ehandelde) suïcides is (onb lematiek een ob psychische pr rzaak. belangrijke oo n de 100.000 Bij een derde va der erfgevallen on vermijdbare st d an m het om ie de 75 jaar gaat ng. ni oe sche aand met een psychi
WAAROM NU?
IN HET BELANG VAN ONZE ECONOMIE
Mensen met een goede mentale conditie presteren beter op hun werk, zijn innovatiever, verdienen gemiddeld meer en zijn ook fysiek gezonder. Het economische belang van goede geestelijke gezondheid is daarom evident. Alleen al voor Nederland kan de opbrengst hiervan oplopen tot bijna 20 miljard euro per jaar. Met het voorkomen van stress, burn-out en depressie kunnen miljoenen aan ziektekosten worden uitgespaard. Want één op de drie ziekmeldingen heeft met deze klachten te maken. Onder dertigers zijn psychische klachten zelfs de belangrijkste reden voor ziekteverzuim. Acht van de tien mensen met een ernstige psychiatrische aandoening staan werkloos aan de kant. Zij leven van een uitkering, terwijl zij hun kwaliteiten graag willen inzetten in een gewone, betaalde baan.
10
EEN GOEDE START IS VAN LEVENSBELANG
Zorg dat in 2020 alle
Voorzie Centra voor
Verwerk het thema
Investeer blijvend in
vrouwen tijdens en
Jeugd en Gezin en
geestelijke gezondheid
deskundigheidsbevorde-
na hun zwangerschap
consultatiebureaus van
in de opleidingen van
ring van medewerkers
toegang hebben tot
specialistische kennis,
leerkrachten, docenten
van sociale wijkteams en
goede geestelijke
zodat zij signalen die
en schoolartsen.
huisartsenpraktijken om
gezondheidszorg.
wijzen op een psychische
Zo weten zij beter hoe
psychische aandoeningen
aandoeningen tijdig
zij dit thema kunnen
te herkennen.
kunnen oppakken en
bespreken met jongeren
bespreekbaar maken
– en meewerken aan het
met ouders.
tegengaan van stigma’s.
11
MANIFEST BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID
In ons land kampen zo’n 175.000 kinderen
uitstek de kans om te signaleren met welke
en jongeren met een psychische aandoening.
kinderen het niet goed gaat, welke leerlingen
Daarnaast is een grote groep jeugdigen
gedragsproblemen vertonen en welke
psychisch extra kwetsbaar vanwege
kinderen vanwege psychische kwetsbaarheid
verwaarlozing, mishandeling of misbruik.
achterop raken. Als scholen deze rol pakken,
Dankzij de inzet van Jeugdhulp kunnen zij
hebben deze jongeren een grotere kans tijdig
toch zo gezond en veilig mogelijk opgroeien
de hulp te krijgen die zij nodig hebben.
– en zich ontwikkelen tot zelfstandige,
Hiermee kan veel ellende worden voorkomen:
actieve volwassenen die kunnen meedoen in
van schooluitval, depressie en werkloosheid,
de samenleving. De gemeenten hebben met
tot suïcide en criminaliteit. Dit alles geldt
de Jeugdwet een belangrijke rol gekregen
eens temeer voor het speciaal onderwijs,
bij het organiseren van zowel lichte zorg
waar relatief veel kinderen zitten met een
en preventie als specialistische Jeugdhulp
verhoogde psychische kwetsbaarheid. Om
dichtbij jongeren.
scholen hiertoe in staat te stellen, moeten we
SUPPORT AAN JONGE MOEDERS
ze faciliteren. Bijvoorbeeld bij het verwerken van het thema geestelijke gezondheid in
Soms is meteen vanaf van de geboorte al
het curriculum. Of bij het bijscholen van
specialistische hulp nodig. Bijvoorbeeld
leerkrachten, docenten en schoolartsen,
bij aanstaande moeders die tijdens de
zodat zij verontrustende signalen beter leren
zwangerschap depressieve klachten krijgen,
herkennen en weten wat ze in dat geval
die de maanden na de geboorte aanhouden
moeten doen.
– één op de zeven zwangere vrouwen bevalling kampen met posttraumatische
BEWEZEN EFFECTIEVE PROGRAMMA’S
stress – jaarlijks overkomt dit nog eens 2000
Tenslotte is het belangrijk meer bewezen
vrouwen. Als zulke psychische problemen
effectieve opvoed- of behandelprogramma’s
niet tijdig worden opgemerkt, heeft dit vaak
voor kinderen met psychische problemen in
een nadelige invloed op de ontwikkeling
te zetten. De behandeling van een kind met
van de baby. Het is van belang dat er wordt
angstklachten kost zo’n E 1200. Het spreekt
gekeken naar de mentale conditie van
voor zich dat de kosten van niet behandelde
aanstaande en jonge moeders. Het is daarom
angstklachten op termijn vele malen hoger
goed als consultatiebureaus en Centra voor
uitvallen. Kortom, het gebruik van beproefde
Jeugd en Gezin oog hebben voor psychische
interventies loont, net als het investeren
aandoeningen bij deze doelgroep.
in verder onderzoek en het implementeren
overkomt dit. Of bij moeders die na de
KANSEN VOOR SCHOLEN Bij opgroeiende kinderen hebben scholen een belangrijke verantwoordelijkheid voor de geestelijke gezondheid van hun leerlingen. Zij kunnen die bevorderen door hen te stimuleren alles uit zichzelf te halen – en samen met gemeenten te wijzen op de risico’s van uitgaansdrugs en teveel drinken. Tegelijkertijd hebben scholen bij
van wetenschappelijk onderbouwde opvoed programma’s.
12
EXTRA AANDACHT VOOR DE LICHAMELIJKE GEZONDHEID VAN GGZ-PATIËNTEN
Zet eenvoudige
Maak nog beter
Regelmatig eropuit
maar doeltreffende
inzichtelijk hoeveel
met een enthousiaste
leefstijlinterventies en
mensen met een
wandelgroep. Met een
anti-rook programma’s
psychische aandoening
begeleider of buddy
in, die speciaal gericht
er jaarlijks vroegtijdig
eenmaal per week
zijn op mensen met
overlijden. En formuleer
naar yoga of fitness.
ernstige psychische
concrete ambities
Of samen met mensen
problematiek. Maak
om de basiszorg wat
uit de buurt groenten
gebruik van de
dit betreft ingrijpend
verbouwen in een
succesvolle praktijk
te verbeteren in de
volkstuin. Veel gezonde
voorbeelden
komende vijf jaar.
activiteiten hoeven niet
die er op dit gebied al
veel te kosten. Ze vragen
zijn. En benoem hierbij
vooral om nieuwe
concrete doelstellingen.
initiatieven en creatieve samenwerkingsvormen.
13
MANIFEST BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID
Mensen met ernstige psychische problemen kampen vaak met een bijzonder slechte lichamelijke conditie. De cijfers spreken voor zich. Zij lopen tweemaal zoveel risico op diabetes. Zij kampen twee tot driemaal vaker met hoge bloeddruk. Zij lopen driemaal meer risico om te sterven aan een hartafwijking. En zij hebben – als er sprake is van schizo frenie – tienmaal zoveel kans te overlijden aan een ademhalingsstoornis. Uiteindelijk hebben zij hierdoor een twintig jaar kortere levensverwachting.
GEZONDE(RE) LEEFSTIJLKEUZES Dat veel ggz-patiënten kampen met chronische lichamelijke gezondheids problemen heeft deels te maken met de bijwerkingen van hun medicatie. Daarnaast spelen ook leefstijlfactoren een grote rol: weinig beweging, veel roken en eenzijdige voeding. En juist hieraan zouden we veel meer kunnen doen. Bijvoorbeeld door deze patiënten intensief te ondersteunen bij het stoppen met roken en het maken van gezonde(re) leefstijlkeuzes. Of door de mensen die antipsychotica gebruiken te stimuleren om hun gewicht regelmatig te laten controleren. Zowel behandelaren, als patiënten, als naasten die betrokken zijn bij behandelingen, kunnen hier meer aandacht aan besteden.
IN BEWEGING Met uiterst eenvoudige en goedkope oplossingen is vaak grote gezondheidswinst te boeken. Veel gezonde activiteiten hoeven niet veel te kosten. Ze vragen vooral om nieuwe initiatieven en creatieve samen werkingsvormen. Doen dus, deze basiszorg! Zo worden mensen met een psychische aandoening extra gestimuleerd om letterlijk in beweging te komen. En dat komt niet alleen ten goede aan hun fysieke en mentale conditie. Vaak leidt dit ook tot nieuwe sociale contacten en vriendschappen. Dubbel winst!
14
BETERE LEEFOMSTANDIGHEDEN VOOR MENSEN MET PSYCHISCHE AANDOENINGEN
Bied geïntegreerde
Maak het aantrekkelijker
Zorg voor voldoende
Blijf het werk van de
gezondheids- en
voor werkgevers op dit
woningen en bescherm-
stichting Samen Sterk
werkgelegenheids
terrein maatschappelijk
de woonomgevingen,
zonder Stigma financieel
ondersteuning aan
verantwoord te onder
waar mensen met een
ondersteunen.
mensen met een
nemen; en maak speciale
psychische aandoening
psychische aandoening,
loketten waar zij terecht
zo normaal en zelfstan-
zodat zij meedoen en
kunnen met hun vragen
dig mogelijk kunnen
meetellen.
over het in dienst nemen
leven. En regel daarbij
van mensen met een
voldoende ondersteuning
psychische aandoening.
om onnodige overlast te voorkomen.
15
MANIFEST BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID
Geen eerlijke kansen op werk. Met de nek
Verder bestaan er volop mogelijkheden voor
aangekeken worden. Tegen een onzichtbare
lokale gezondheidsorganisaties en UWV-
muur van onuitgesproken vooroordelen
kantoren om geïntegreerde ondersteuning te
aanlopen. Acht van de tien mensen met een
bieden op het gebied van gezondheid, zorg en
psychische aandoening ervaren dagelijks
werk. Laten we hiermee het verschil maken
wat het betekent om gediscrimineerd of
voor alle mensen met psychische problemen,
gestigmatiseerd te worden. Dit beperkt hen
die nu ongewild zonder baan aan de kant
bij het aangaan van relaties en het vinden
staan.
van werk. Hierdoor hebben zij vaak geen vaste partner, terwijl ze die wel graag zouden
EEN GEWOON THUIS
willen. En vaak is hun sociale netwerk klein,
Naast een gewone baan is ook een zo normaal
waardoor zij weinig sociale steun krijgen.
mogelijk thuis van groot belang voor het
Stigma’s, maar ook zelfstigma’s, kunnen zo
herstel en welzijn van mensen met een
leiden tot sociale uitsluiting, eenzaamheid,
psychische aandoening. Net als ieder ander
wanhoop – en in het uiterste geval suïcide.
wonen zij liefst zo zelfstandig mogelijk
WERELD ZONDER ‘ETIKETTEN’
– maar waar nodig natuurlijk wel met aanvullende begeleiding of bescherming.
De stichting Samen Sterk zonder Stigma zet
Om dit mogelijk te maken, moet die
zich in voor een wereld zonder ‘etiketten’,
ondersteuning goed geregeld zijn. En er
waarin psychische problemen bespreekbaar
dienen voldoende woningen beschikbaar
zijn – zonder angst om voor gek verklaard
te blijven voor deze mensen. Een belangrijk
te worden. Want juist die angst vormt vaak
aandachtspunt, gezien de huidige druk op
een belemmering om hulp te zoeken. Het is
de woningmarkt.
dus essentieel om het taboe rond psychische aandoeningen te doorbreken. Dat vergroot de mogelijkheden om preventief (verergering van) ziekten te voorkomen en op tijd passende hulp te bieden. De kennis en kunde van Samen Sterk zonder Stigma zijn daarbij zeer waardevol.
WERKEN IS MEEDOEN En verder? Allereerst inzetten op betaald werk! Dat helpt enorm bij het herstel van een psychische aandoening. Logisch, want zo doe en tel je weer mee, sta je in contact met anderen en heb je een zinvolle invulling van je dag. Er bestaan beproefde, kosteneffectieve programma’s waarmee mensen met psychische problemen werk kunnen vinden. Met behulp van deze programma’s kunnen bedrijven en instellingen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid in de praktijk waar maken.
16
TOEGANKELIJKE EN BESCHIKBARE GGZ
?
Voorkom financiële
Investeer in deskundig
Investeer in goede
Investeer in een
drempels voor zorg
heid over ggz in
samenwerking en
programma om de
voor mensen met een
wijkteams, zodat elk
door- en terugverwijs-
maximale wachttijden
psychische aandoening.
team direct of indirect
mogelijkheden tussen
voor geestelijke
beschikt over de
huisartsen, wijkteams en
gezondheidszorg te
benodigde ggz-expertise.
ggz-aanbieders, zodat
beperken en deze te
zij snel kunnen schakelen
uniformeren en te
en meer passende zorg
registreren.
kunnen bieden.
17
MANIFEST BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID
Geestelijke gezondheidszorg (ggz) moet voor
vraag hoe zij het beste kunnen omgaan met
iedereen toegankelijk zijn, ongeacht iemands
psychische problematiek, zodat een gespan-
portemonnee. In het huidige stelsel staat
nen situatie niet onnodig escaleert. Ook hier
die toegankelijkheid echter onder druk door
is samenwerking met een ggz-aanbieder dus
eigen bijdragen en een hoog eigen risico.
van groot belang.
Hierdoor ervaren sommigen een drempel Goede geestelijke gezondheid van Nederland
BETERE ZORG, VEILIGER SAMENLEVING
is gebaat bij laagdrempelige toegang, zonder
De ggz heeft een belangrijke rol bij het voor-
eigen bijdragen of wachttijden en soepele
komen en het tijdig signaleren van psychische
door- en terugverwijsmogelijkheden.
problemen. Aansluiting tussen preventie,
om hulp te zoeken of in behandeling te gaan.
VOLDOENDE VERWIJSMOGELIJK HEDEN VOOR HUISARTSEN Bij het toegankelijk houden van de ggz is een
reguliere ggz en forensische zorg is essentieel voor veiligheid voor zowel patiënten als de maatschappij.
belangrijke rol weggelegd voor huisartsen.
WACHTLIJSTEN VERKORTEN
Zij hebben een centrale rol in de opvang,
Als een verwijzing naar een andere behande-
begeleiding en behandeling van veel voor
laar nodig is, dan moet de vervolgbehandeling
komende psychische problematiek. In de huis-
snel kunnen starten. Wachttijden zouden er
artsenpraktijk wordt samen met elke patiënt
niet moeten zijn, of op zijn minst aanvaard-
een eerste inschatting gemaakt van de
baar moeten zijn. Als vuistregel zouden we
benodigde en meest passende zorg. Hierbij
ervan uit moeten gaan dat de wachttijd voor
moet de huisarts kunnen rekenen op vol
een ggz-behandeling nooit langer is dan voor
doende, tijdig beschikbare verwijsmogelijk-
de behandeling noodzakelijk is. Bijvoorbeeld
heden en kunnen terugvallen op snel ge
bij een crisis moet er acute zorg beschikbaar
leverde specialistische kennis over psychische
zijn. Bovendien moeten mensen die psychisch
stoornissen. Constructieve samenwerking
kwetsbaar voor 100% kunnen rekenen op
met aanbieders van generalistische basis-ggz
‘afspraak is afspraak’.
of specialistische ggz in de buurt is hierbij essentieel.
MEER GGZ-EXPERTISE VOOR SOCIALE WIJKTEAMS
HOOGWAARDIGE 24/7-CRISISZORG Iedereen in ons land die psychisch vastloopt (dus ook kinderen en jongeren) heeft recht op acute hoogwaardige crisiszorg: 24 uur per
In steeds meer plaatsen vormen sociale wijk-
dag, 7 dagen per week. Hiervoor moeten
teams het eerste aanspreekpunt voor burgers
dus voldoende veilige plekken beschikbaar
die het niet lukt om op eigen kracht oplos-
blijven, waar mensen in geestelijke nood
singen te vinden voor problemen. Vaak zijn
overdag en ‘s nachts deskundige hulp
dit mensen bij wie de problemen (waaronder
kunnen krijgen. Hierbij is samenwerking
psychische problemen) zich opstapelen. Om
tussen crisisdiensten met de huisartsen-
hen goed te kunnen helpen, hebben sociale
zorg tijdens avond-, nacht- en weekenduren
wijkteams behoefte aan een teamlid met
essentieel.
ggz-expertise of – als dat niet mogelijk is – een korte lijn met een ggz-expert bij wie ze snel advies kunnen inwinnen. Bijvoorbeeld over de
18
PREVENTIE EN VERBETERING VAN KWALITEIT
HIC
Start grootschalig
Zet het bevolkingsonder-
Investeer in onderzoek
Investeer in uitbreiding
met een Nederlandse
zoek naar de psychische
naar en implementatie
van het aantal High
versie van Mental Health
gezondheid van de
van instrumenten
Intensive Care Units.
First Aid.
Nederlanders (NEMISIS
voor preventie en
II) voort – en breidt dit
vroegsignalering.
uit met onderzoek naar jeugdigen, jongeren en ouderen.
19
MANIFEST BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID
Een psychische aandoening kan iedereen
soort onderzoek en in het toepassen van de
overkomen. Daarom is het van belang dat
wetenschappelijke kennis in de praktijk.
veel meer mensen weten aan welke signalen
Dat is goed besteed geld, want zo kunnen
zij beginnende psychische problemen
de beperkte middelen voor preventie,
of een verslaving kunnen herkennen
behandeling, nazorg en herstel optimaal
en bespreekbaar maken. Bijvoorbeeld
worden ingezet.
politieagenten, brandweerlieden, verpleeg kundigen, leraren, leidinggevenden en
MINDER SEPAREREN
vrijwilligers bij sportclubs. Om (basis)kennis
Wetenschappelijk onderzoek is onmisbaar
over psychische problemen te verspreiden
voor toekomstige kwaliteitsslagen in de
wordt in andere landen inmiddels succesvol
ggz. Die blijven hard nodig, bijvoorbeeld
gebruik gemaakt van Mental Health First
om het aantal separaties verder terug te
Aid. Hiermee wordt een breed scala aan
dringen. Met behulp van nieuwe methoden
maatschappelijke sleutelfiguren getraind
kan de zorg zo worden vormgegeven, dat
in het tijdig signaleren van psychische
niemand in psychische nood in afzondering
aandoeningen. Ook in ons land wordt hier
hoeft te worden gehouden. Separatie is een
nu voorzichtig mee gestart. Het is zinnig dit
noodoplossing, die alleen in het uiterste
breder beschikbaar te stellen, want hoe eerder
geval mag worden ingezet. Mede dankzij het
psychische problemen worden onderkend
invoeren van nieuwe behandelinterventies,
en behandeld, hoe groter de kans op blijvend
zoals de invoering van High Intensive Care
herstel. Daarnaast helpt deze training bij
Units, is het aantal isoleerruimtes in de ggz
het bespreekbaar maken van psychische
de afgelopen jaren sterk teruggedrongen.
stoornissen en dus bij het terugdringen van
En dit kan nog verder worden uitgebreid.
stigma.
UITGEBREIDER BEVOLKINGSONDERZOEK
SUÏCIDE VOORKOMEN Het aantal suïcides in Nederland moet flink omlaag. Daarvoor is het belangrijk dat we
Goed beleid voor het verbeteren van de
investeren in goede behandeling en preventie.
geestelijke gezondheid in ons land vraagt
Daarmee kunnen we het leed van veel mensen
wetenschappelijke onderbouwing en
voorkomen en verminderen. De telefonische
cijfermateriaal. In Nederland voert het
en online hulp van 113Online, voor mensen
Trimbos-instituut hiervoor grootschalig
die zelfmoordgedachten hebben en voor hun
bevolkingsonderzoek uit onder Nederlanders
naasten, is hiervoor van groot belang.
tussen de 18 en 65 jaar (NEMESIS II). Het is belangrijk om dit onderzoek verder uit te breiden met epidemiologisch onderzoek onder kinderen, jongeren en ouderen. Dit onderzoek kan bovendien worden gekoppeld aan CBS-cijfers, zodat duidelijk wordt welke specifieke regionale zorgvragen er zijn – en welk behandelaanbod hier tegenover moet staan. Vanwege het enorme economische belang van een geestelijke gezonde bevolking is het goed om extra te investeren in dit
20
KANSEN BENUTTEN EN SAMENWERKEN
Stel de mens en de
Maak de zorg drempelvrij
Bepaal voor elke
Onderzoek innovatieve
professional centraal en
toegankelijk voor mensen
ingrijpende verandering
mogelijkheden om
maak de financiering
met een psychische
in wet- en regelgeving
gezondheidszorg en
patiëntvolgend, zodat
aandoening, en maak
wat de gevolgen zullen
sociale ondersteuning en
professionals over de
werk van een landelijke
zijn voor de geestelijke
huisvesting geïntegreerd
grenzen van systemen
preventieaanpak rond
en lichamelijke
te financieren.
kunnen samenwerken
alcohol en drugs.
gezondheid van mensen
om voor hun patiënt
en neem deze gevolgen
het beste resultaat te
en de kosten en
bereiken.
opbrengsten expliciet mee in de afweging.
21
MANIFEST BETERE GEESTELIJKE GEZONDHEID
Mensen met ernstige psychische
ook in de financiering, wordt samenwerking
aandoeningen kampen vaak met problemen
door hulpverleners beloond en krijgt iemand
op meerdere terreinen. Die stapeling van
nog eerder de juiste zorg op het juiste
problemen maakt de hulp en ondersteuning
moment.
vaak complex. Zelf maken zij echter vaak geen scherp onderscheid tussen diverse problemen.
ZOVEEL KANSEN…
Begrijpelijk, want die problemen hebben vaak
Aan het begin van dit document las u al dat
direct met elkaar te maken en grijpen op tal
geestelijke gezondheid in het belang van ons
van manieren op elkaar in.
allemaal is. De cijfers zijn niet mals: zo’n
DURF EN FOCUS
3,4 miljoen Nederlanders krijgen te maken met depressie, ongeveer 1,1 miljoen
Bij het samenwerken aan herstel, stelt juist dit
Nederlanders hebben een angststoornis en
gegeven de betrokken hulp- en zorgverleners
ruim 2 miljoen mensen kampen met een
voor de uitdaging om vanuit hun eigen
verslaving. Goede, toegankelijke ggz en
expertise over bestaande grenzen, domeinen,
verslavingszorg levert onze samenleving
disciplines en schotten heen met elkaar te
jaarlijks 20 miljard euro op door minder
zoeken naar passende oplossingen. Dat vergt
ziekteverzuim, lagere zorgkosten in andere
creativiteit, durf en doorzettingsvermogen.
domeinen en minder overlast op straat.
Dat vereist samenwerking met nieuwe, soms
En iedere Nederlander kan daar in zijn eigen
nog onbekende partners. En dat vraagt vooral
omgeving iets concreets aan bijdragen.
een duidelijke focus op de doelen die mensen
Als familielid, als goede buur, als collega
zelf aangeven om hun leven meer voluit te
of vriend, als werkgever of leidinggevende,
kunnen leven. Want dat is uiteindelijk het
als bestuurder, politicus of beleidsmaker.
doel van het werken aan genezing en herstel
Kijk om u heen – en u ziet onmiddellijk
in de ggz: die voorwaarden scheppen die
welke kansen er voor u liggen om vanaf
nodig zijn om het leven weer in de volle
vandaag voor iemand het verschil te maken.
breedte aan te kunnen gaan, en dat liefst
Doet u mee?
samen met familie en vrienden.
AANSLUITENDE FINANCIERING Bij het werken aan herstel hebben behandelaren en patiënten te maken met ingewikkelde financiering. Die is verdeeld over verschillende systemen. Op zich hoeft dat geen probleem te zijn, zolang deze systemen maar goed op elkaar aansluiten en er ook bij financiers de bereidheid bestaat om over hun eigen grenzen heen te kijken en samen te werken om de oplossingen te vinden die nodig zijn. De hulpvraag van mensen met psychische problemen en het vertrouwen in de professionaliteit van hulpverleners moet hierbij leidend zijn. Wanneer de zorg voor iemand centraal staat,
22
COLOFON COÖRDINATIE GGZ Nederland
TEKSTREDACTIE Wybo Vons – Tekst & Video
VORMGEVING Case Communicatie
DRUKWERK Modderkolk Grafische Projecten
