Makkelijk Lezen Plein
–Erg tevreden over medewerkers
•Gevolg: positieve leenintentie Waarom een MLP?
•10 % van kinderen heeft leesproblemen Nederland: 25% leesachterstand van 2 jaar eind basisschool 7-10% 15-jarigen is functioneel analfabeet! Vlaanderen: 10% haalt eindtermen lezen en/of luisteren niet
•Voorkomen uitval in info-maatschappij
•Van invloed op positieve leesattitude: –Afwezigheid drempelvrees: •Eigen keus kunnen maken
–Advies ouders, vrienden, bibliotheek –Servicekwaliteit bibliotheek: •Personeel •Fysieke omgeving •Collectie
(voorkomen van laaggeletterdheid)
–Aanzetten tot lezen –Ontsluiten informatie
•Er is een duidelijke behoefte: –Ouders –Onderwijs → MLP in de School
•Inmiddels landelijk ingevoerd
Onderzoeken 2010-2011
•CMO-Stimulans: klanten •ProBiblio: collega’s •Master Thesis, faculteit Marketingmanagement Universiteit Tilburg
Onderzoek CMO Stimulans
•Onderzoek onder kinderen en ouders: –kennen uitgangspunten niet, maar voelen die wel aan
–komen er graag –Fijne plek, overzichtelijke indeling Onderzoek ProBiblio (medewerkers)
•Uitleencijfers omhoog •Te weinig activiteiten voor ouders/onderwijs
•Te weinig samenwerking met onderwijs •Behoefte aan kennis onderwijs Onderzoek Universiteit Tilburg
•Kinderen met een leesprobleem: –Redelijk positieve leesattitude –Erg tevreden over MLP
•Aanbevelingen: –Informatieavonden ouders –Kennis vergroten medewerkers –MLP optimaal inrichten: •Aantrekkelijke inrichting •Goede bewegwijzering en duidelijke indeling –Actief benaderen ouders en scholen: •werken aan vertrouwen in eigen leesvaardigheid van kinderen •komt leesplezier ten goede
Leesproblemen
•Dyslexie •Concentratieproblemen als AD(H)D •Taalachterstand, zowel allochtoon als autochtoon •Autisme •Visueel handicap •Auditief handicap •Verstandelijk handicap
Dyslexie
•3,7 % van de bevolking •Erfelijk •Geen relatie met intelligentie •Fonologisch probleem •Automatiseringsprobleem: –Woordbeeldherkenning –Tafels –Topografie –Moeite met twee dingen tegelijk doen
•Gaat niet over
Gevolgen van dyslexie
Kenmerken autisme
•Problemen met technisch lezen •Problemen met begrijpend lezen •Kans op achterstand in taalontwikkeling •Emotionele problemen
•Een stoornis in het contact met andere
Bijkomende verschijnselen dyslexie
•Slecht werkend korte termijngeheugen –Moeilijkheden met complexe opdrachten –Problemen met concentratie •Gevoelig voor achtergrondruis •Links/rechtsonderscheid •Tijdgevoel •Korte zinnen •Woordvindingsproblemen
Dyslexie en MLP •Diagnose in groep 4 (klas 2) •Leeftijdsbegrenzing MLP: 8-12 jaar
mensen •Een stoornis in communicatie en taalgebruik (nemen alles letterlijk) •Taalvaardigheid verschilt per soort •Een stoornis in het voorstellingsvermogen (ziet geen samenhang/ behoefte aan structuur) •Een opvallend beperkt gebied van belangstelling en activiteiten
Autisme en MLP
•Behoefte aan boeken met actie •Visuele ondersteuning werkt (strips) •Probeer achter interesses te komen •Materialen kunnen zelfs op de volwassenafdeling gezocht worden
•Behoefte aan vaste medewerkers Fysiek handicap en MLP
AD(H)D
•Attention Deficit (Hyperactivity) Disorder, oftewel Aandachts-Tekort-Stoornis (met Hyperactiviteit)
•80% heeft ook ander leerprobleem, vaak dyslexie Slecht zelfbeeld
•Visueel handicap •Auditief handicap •Verstandelijk handicap •Alleen als er een doelgroep in de regio aanwezig is
Taalachterstand AD(H)D en MLP
•Prikkelende en aandachtvragende materialen
•Eenvoudige verhaallijn •Niet te dikke boeken •Aansluiten bij interesse Autisme (ASS) Zeer diverse groep:
•Autisme •PDD-NOS: Pervasieve Ontwikkelingsstoornis - Niet Anders Omschreven ( (Pervasive Developmental Disorder - Not Otherwise Specified)
•NLD: Non-verbal Learning Disabilities •Syndroom van Asperger
•Taalarme achtergrond –zowel allochtoon, als autochtoon •Geen technisch leesprobleem, maar taalachterstandsprobleem, m.n. woordenschatprobleem •Goed begrijpend lezen: –Hoge correlatie tussen woordenschat en begrijpend lezen •95% van de woorden moet gekend worden •Gevaar Mattheüseffect
Woordenschatverwerving •Tot 6 jaar via interactie •Onderzoek naar relatie milieu en grootte woordenschat: –3 jaar: taalrijk milieu: 4 x zo grote woordenschat
•Verschil
aantal woorden per uur: gezin: 615 woorden –Lichtgeschoold: 1251 woorden –Hoogopgeleid: 2153 woorden •96% gesproken taal = 4.000 woorden; aantal verschillende woorden in populaire artikelen: 500.000 •Vanaf klas 3: via onderwijs en lezen •Lezen buiten school vergroot woordenschat –Ongeschoold
Lidmaatschap www.makkelijklezenplein.nl
•Landelijk: samenwerking: website, Vlaamse consulent
Randvoorwaarden regelen
•Scholing en enthousiasmering personeel •Samenwerking •Promotie
Belang lezen en woordenschat
•Effect buiten school lezen: –Hoeveelheid geconsumeerde woorden per jaar •< 5 minuten p.w.: 21.000 •Dagelijks 10 minuten: 622.000 •15 minuten p.d.: 1.146.000 •> 60 minuten p.d.: 4.358.000 Belang leesplezier http://www.siob.nl/upload/documenten/br och-meer-lezen-beter-in-taal-3e-druk.pdf
Hulp en ondersteuning
•www.makkelijklezenplein.be •Monitor www.makkelijklezenplein.be Lidmaatschap MLP-netwerk –Medewerkers inloggegevens geven –Publieksdeel –Bibliotheekdeel –Lever input
Taalachterstand en MLP
•Taalachterstandproblematiek via VVE •Taalontwikkelingsmateriaal –Visuele middelen die tekst ondersteunen –Voorlezen: interactief (6x herhalen) –TV-kijken (kwaliteitsprogramma’s) –Non-fictie met uitleg en/of visualisering woorden •Motivatie tot lezen vaak groot –Ml-materiaal voor oudere kinderen
Wat is anders? • Opstelling • Collectie
Monitor Fungeert als checklist
Inrichting
•Keuzes ten aanzien van: –Logo –Grootte –Plaats –Kast –Bewegwijzering Keuze logo en naam Grootte
Het starten van een MLP
•Minimaal 500, maximaal 1000 items
Keuzes en beslissingen vooraf
•Leesbevordering zwakke lezers in
Plaats
bibliotheekbeleidsplan
•Makkelijk lezen uit verdomhoekje:
•Inrichting •ICT •Collectie
–Centrale of opvallende plaats –Doelgroep wordt serieus genomen –Aantrekkelijke opstelling
–Overzichtelijke opstelling –Dilemma: ook rustig, kan door kleurkeus –Ruimte voor groepsontvangst Frontale opstelling Een must: 100% frontaal • Bewegwijzering met zo min mogelijk tekst • pictogrammen • kleuren • MLP-stickers (NBD) of Makkie (ProBiblio) – Aanpassing in catalogus
•Speciaal meubilair: –Kast •opstelling met voorkanten zichtbaar •stimulerend tot gebruik –Zitelementen •uitproberen materiaal –DVD, lezen Niet-kinderachtig, maar stoer
•Keuzes ten aanzien van: –Opname fictie/non-fictie •Genres en onderwerpen –Bestickering –Ook voor ouders –Tijdschriften –Dubbelen of overhevelen –Avi-indeling –Uitleentermijn langer? –Catalogusverwerking Collectiedatabase Altijd kritisch blijven gebruiken
•Kijk naar: –eigen uitleencijfers –verhouding moeilijk - makkelijk –verhouding materialen - vrije ruimte –Verhouding leesmaterialen – avm
•Uitleencijfers niet maatgevend voor sanering
Retail MLP opgenomen
ICT
•Mogelijkheden: –Computer op MLP met: •Dyslexiesoftware •Woordenschatprogramma’s •Selectie geschikte sites –Voorlichting ict-hulpmiddelen: •Verwijzen of demonstreren?
Plaatsing collectie Fictie gerangschikt op genre Non-fictie gerangschikt op hoofdonderwerp Non-fictie indeling (Antwerpen) Fictie en non-fictie gescheiden, maar verschillende materiaalsoorten door elkaar
Uitgangspunten
•Toegang geven tot informatie: –Op elke beschikbare manier –Lezen omzeilen
De Collectie Collectie Kennis collectiecriteria
•Op www.makkelijklezenplein.be: –Handleiding/ overzicht criteria –Collectiedatabase: •Zelf actuele lijsten maken •Vlaamse titels worden afspraken over gemaakt
•Stimuleren tot lezen –Uitnodigend leesmateriaal bieden –Advies geven aan ouders en leerkrachten Aanzetten tot lezen Werken aan positieve leeservaringen
Materialen
•DVD (fictie en non-fictie) •Luisterboeken/ daisy-roms •(Cd-roms)
•Boeken (van zoekboek tot leesboek) •Tijdschriften •Flyers
–Educatief product van de OB
Samenwerking met gemeente Bibliotheekmedewerkers Enthousiasme medewerkers basisvoorwaarde voor succes –Het MLP moet in de hoofden van alle medewerkers komen –Borging van het concept –Kennis medewerkers •Advisering klanten •Benadering klanten •Juiste kastplaatsing –Middelen •Nieuwsbrief Taal- en leesontwikkeling –http://www.probiblio.nl/nieuws/taal--enleesontwikkeling.aspx •Toegang tot www.makkelijklezenplein.be •Scholing
•Ondersteuning onderwijsbeleid •Bijdrage voorkoming laaggeletterdheid •Subsidie Advisering
•Actieve benadering medewerkers •Verwijzen naar www.makkelijklezenplein.be •Informatie-avonden/ -markten •Tips op MLP met bijbehorende materialen •Hulpmiddelen –Vooral doorverwijzen •Sprankel •Modem •Letop •Daisybraille.bibliotheek.be
•MLP-specialist –Train de trainer cursus –Regelmatig zelf bijscholen –Regelmatig kennis opfrissen van medewerkers
•Goed ingevoerde collectie specialist
Ouders
•Collectie over leerproblemen •Brochures m.n. over hulpmiddelen •Sprankelproducten •Gelegenheid vragen kwijt te kunnen: –www.makkelijklezenplein.be
Samenwerking
•Randvoorwaarde voor effectief MLP: –Samenwerking met onderwijs –Samenwerking met gemeente Betekenis voor onderwijs
•Bijdrage leesonderwijs zwakke lezers •Scholen hebben verwijsmogelijkheid •Groepsontvangsten •Makkelijk Lezen Feest •Scholing schoolteams (specialist) •Activiteiten MLP aankondigen via school •Later: MLP in de School MLP in de School •Makkelijk Lezen Plein in de School
Knelpunten
•Inwerken materialen •Actueel houden kennis medewerkers •Op orde houden (in Nederland tenminste) •Samenwerking met onderwijs •Activiteiten rond MLP MLP in de praktijk
•Stigmatisering? •Een MLP is meer dan een verzameling materialen –Bewaak het concept •Nieuwe doelgroepen binnengehaald •Uitleencijfers omhoog •Dankbare doelgroep (ouders) •Neemt afkeer van bibliotheek weg
•Brengt leeszwakke kinderen tot lezen •Opent nieuwe perspectieven door kennisvergroting van mogelijkheden •Mogelijkheden voor samenwerking met onderwijs •Kennisvergroting onderwijs •Digitaal Makkelijk Lezen Plein overal te bereiken
makkelijklezenplein.be
•Betekenis voor bibliotheken –Kenniscentrum •Ondersteuning inrichting •Vraagbaak voor informatiemedewerkers •Jaarlijkse studiedag –Aanvulling eigen MLP voor klanten –Middel voor leesbevordering –Realisatie MLP-netwerk
www.makkelijklezenplein.be
•Kinderen •Jongeren •Ouders •Leerkrachten •Bibliothecarissen Promotie
•Promotietafel •Activiteiten •Tips •Nieuwe aanwinsten •Extra aandacht voor speciaal collectieonderdeel
Eerste voorwaarden Gemotiveerd personeel
•Aantrekkelijke collectie •Frontale opstelling •Aantrekkelijke opstelling •Overzichtelijke opstelling •Centrale of opvallende plaats
•Weten wat ouders willen weten, maar niet weten dat ze het willen weten
Promotie
•Officiële opening •Regelmatig activiteiten met persberichten •Nieuwsbrief Scholen
•zijn je beste promotoren •Voorlichting teams •Contacten met ib’ers •Mailing naar scholen •Groepsontvangsten Ouders
•Informatieavonden •Uitleg op MLP •Voorlichting over leesbevordering •Actieve benadering Promotie
•Makkelijklezenplein.be •Brochure •Poster •Landelijk logo en character •Communicatieplan Probiblio Kinderen
•Aantrekkelijke opstelling •Overzichtelijke opstelling •Groepsontvangsten •Kinderparticipatie •Voorlezen voor kinderen •Werkstukspreekuur Flyers en Poster Stickers Nanda Geuzebroek Adviseur makkelijk lezen
[email protected]
