32
Magisch licht en pure schoonheid “The first time I added the art nude to my landscape photography it was as if I had added a soul, they took on a life and became much more than the sum of each. I was looking over the images after a photo shoot; I could hardly believe my own eyes and the beauty I had captured.”(David Winge) ‘Hij verkoopt sprookjes’, zegt hij en gaandeweg begrijp ik wat Frank De Mulder hiermee bedoelt. Zijn werk omvat namelijk veel meer dan de perfecte afdruk van perfecte vrouwenlichamen. Zonder uitzondering getuigen Franks foto’s van zijn passie voor de eindeloze facetten van het licht en zijn bewondering voor de nietsverhullende kwetsbaarheid van de naakte vrouw. Maar waarom ‘naakt’ en waarom ‘vrouwen’? Of met andere woorden: wat is er mis aan bedekte lichamen en aan mannen? Tekst: Gerda Baeyens
Interview met Frank De Mulder, klant Alaska Gent
33
Tijdloos “Helemaal niets, glimlacht Frank. Ik ben ook niet meteen begonnen als naaktfotograaf. Aanvankelijk werkten Michèle (ex-vrouw maar nog steeds zakelijke partner) en ik voor reclamebureaus. Het was echter de periode waarin photoshop zijn intrede deed. Met als gevolg dat art directors plots en masse een wereld vol ongekende mogelijkheden zagen ontstaan. Michèle en ik hadden al vrij snel door dat onze toekomst allesbehalve bij de reclamefotografie lag en dus schakelden we over op de modefotografie. Modefotografie is ongetwijfeld voor veel fotografen een dankbaar onderwerp om mee
“Ik miste het ‘for ever’ gevoel”
te werken maar bij mij overheerste binnen de kortste keren het gevoel van vluchtigheid dat ermee gepaard gaat. Modefoto’s zijn zo voorbijgaand, na een half jaar zijn ze alweer passé en belanden ze in de papierbak…. Ik miste een soort ‘eeuwigheidswaarde’, het gevoel van iets te creëren dat blijvend is. Wellicht dat ik daarom na een fotoshoot steevast probeerde de modellen uit de kleren te praten. Niet omdat ik ze per se naakt wilde zien maar veeleer omdat ik vond dat naaktfoto’s van een tijdloze schoonheid zijn. It’s for ever.”
34
Schoonheid Zowel in zijn fotoboeken (‘Pure’, ‘Senses’ en ‘She’) en de tijdschriften waarvoor hij werkt (Playboy, Ché…) als op de levensgrote foto aan de muur, zijn jonge, mooie vrouwen met een benijdenswaardig gestroomlijnd lichaam te zien. Waarom zien we nergens een foto van een rijpere schoonheid, vragen we Frank? Immers, ooit taant ook onherroepelijk de schoonheid van de mooiste vrouw. Met andere woorden, is ‘schoonheid’ voor hem synoniem aan esthetisch correct? “Ik heb lang gezocht naar een definitie van schoonheid, antwoordt hij nadenkend en ik denk dat ik ze uiteindelijk heb gevonden: ‘Beauty is just a particular moment of personal taste and emotion’. Volgens mij klopt dat volledig. Pure schoonheid bestaat niet. Wat ik mooi vind, vind jij misschien allesbehalve mooi. De vrouwen die ik fotografeer zijn inderdaad een lust voor het oog maar ik kan net zo goed - of misschien zelfs meer - ontroerd worden door de schoonheid van een vrouw van vijftig. Of zeventig. Die schoonheid staat namelijk ook voor ‘rijpheid’, voor levenservaring, voor verdriet en vreugde... Het is schoonheid met een verhaal en dat verhaal vind je doorgaans nog niet bij de modellen zoals ze in mijn boeken staan. Waarom ik dan niet dat soort vrouwen portretteer? Omdat het jammer genoeg commercieel minder interessant is. Daarin ben ik heel eerlijk. Het is het oeroude dilemma tussen commercie en je eigen wil volgen. Om dezelfde reden fotograaf ik evenmin naakte mannen. Mannen zullen iemand niet zo gauw een fotoboek met naakte mannen cadeau doen. Met vrouwen ligt dat toch anders… Wat niet wegneemt dat er ook prachtige naaktfoto’s van mannen bestaan. Ik ben bijvoorbeeld een groot bewonderaar van Mapplethorpe. En ik herinner me ook een foto waarop de Franse soccerploeg naakt poseerde met de bedoeling meer bekendheid en enthousiasme voor die sport te genereren. Dat was echt een foto van ontroerende schoonheid, onder meer door de prachtige belichting.”
David Hamilton De fascinatie voor fotograferen, vrouwen en belichting was er blijkbaar al van kindsbeen af. “Als jongen zeulde ik op jeugdkamp al met een koffer vol fotomateriaal en statief, lacht Frank. Waar anderen foto’s van kathedralen en kerken namen, wilde ik alleen maar meisjes fotograferen. Het viel me wel op dat later, tijdens de reünie, mijn foto’s altijd het meest bekeken werden. Als puber werd ik dan weer geïnspireerd door de floue artistique van David Hamilton. Hij maakte prachtige foto’s van halfnaakte meisjes. Jij hebt ongetwijfeld ook wel een poster van hem op je kamer gehad? (inderdaad) Wat die man toen deed – bijna naakte jonge meisjes fotograferen - zou in deze tijdsgeest absoluut niet kunnen; ook al heeft de man zelf zijn modellen met geen vinger aangeraakt. Enfin, wat hij deed, wilde ik ook uitproberen. Dus vroeg ik mijn nichtjes voor mij te poseren ‘à la David Hamilton’. Als ik daarna mijn foto’s bij de dorpsfotograaf liet ontwikkelen, wilde die steevast van alles weten over de belichting. Neen… zijn opmerkingen waren puur technisch. (waarmee Frank meteen onze cynische opmerking in wording pareert).”
“Pure schoonheid bestaat niet”
35
Erotisch én vrouwvriendelijk Een andere prangende vraag waarop ik graag een antwoord van hem wil:
“Er is een zeker spanningsveld”
waar eindigt erotiek (en begint porno)? “Om een goeie foto te maken moet er op zijn minst een klik zijn tussen het model en de fotograaf. Het moet een toffe vrouw zijn. Ik zal niet ontkennen dat er ook een zeker spanningsveld moet zijn. Dat is er ook. Maar de grens met erotiek wordt overschreden op het moment dat je opgewonden raakt van wat je doet en dat is nog nooit gebeurd. Ik probeer mijn modellen altijd uiterst vrouwvriendelijk en gestileerd te portretteren. Daarom vallen mijn foto’s ook zo in de smaak bij vrouwen. Vooral als wat rijpere vrouwen langskomen voor een foto, probeer ik de esthetiek tot het uiterste te drijven. Ik probeer de realiteit op zijn best te laten zien. Eigenlijk kun je zeggen dat ik hen sprookjes verkoop. Mijn respect voor het vrouwelijk naakt gaat zeer ver. Daarom heb ik ooit de opdracht geweigerd om naakte vrouwen met geamputeerde ledematen te fotograferen. Ik twijfelde aan de oprechte en integere bedoelingen van de opdrachtgever. Toch heb ik achteraf veel spijt gehad dat ik die opdracht niet heb aanvaard. Het was een enorme uitdaging geweest om uitgerekend die vrouwen op een prachtige, ingetogen en gestileerde manier vast te leggen.”
36
Tears of the sun Hoewel gevoel voor schoonheid en emoties gelijke tred houden, ervaart Frank toch dat met ouder worden emoties bij hem de overhand nemen. “Ik voel een bepaalde evolutie in mezelf, wat inhoudt dat ik alsmaar verder ga in het creëren van een verhaal en ik nog veel puurder wil gaan. Naakt is en blijft voor mij toch de ultieme vorm van puurheid. Ik herinner me wat dat betreft een fotoshoot in Turkije. Het was vroeg in de ochtend, nog voor zonsopgang, en we waren aan het wachten tot de zon boven de bergen uit kwam. In afwachting van dat moment lag ik, mijn fototoestel in de aanslag, naar muziek op mijn iPod te luisteren. Plots rees de zon…. Beetje bij beetje kwam ze boven de berg uit…. En beetje bij beetje viel ze op die naakte vrouw…. Vanaf haar hoofd kroop het licht over haar lichaam en op dat mo-
“Naakt is de ultieme puurheid’
ment hoorde ik op mijn Ipod een ongelooflijk ontroerende melodie. Nooit eerder was ik zo geraakt door complete schoonheid. Als een klein kind lag ik - verscholen achter de lens van mijn fototoestel – te snikken van ontroering. Toen ik achteraf thuis opnieuw die muziek hoorde, wilde ik weten hoe dat nummer heette en je raadt het nooit… De muziek kwam uit de film ‘The Gladiator’ en de titel van de bewuste soundtrack, geloof het of niet, heette ‘Tears of the sun’…” (stilte) Ik voel dat ik nog meer emotie in mijn werk wil leggen. Je denkt altijd: nú kan ik het… maar het leerproces stopt nooit. Aan het eind van je humaniora denk je dat je de man bent, maar eigenlijk weet je nog niets. Als je afstuderen denk je hetzelfde, tot blijkt dat je je nog helemaal moet bewijzen. En eenmaal je aan het werk bent, wil je ook steeds beter, sterker, mooier, krachtiger... Het streven naar perfectie en authenticiteit stopt nooit. Ik zal blijven zoeken naar het perfecte licht.” (Of zoals de Tachtigers het zo treffend verwoordden: naar ‘de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie).
‘Het leerproces stopt nooit’
