Magazine. We hebben een enorm traject afgelegd. Renovatie Elisabethzaal Michael Pas Martyn Brabbins Kerstconcerten. Philippe Herreweghe

Philippe Herreweghe © Eric Larrayadieu

deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009 | Jaargang 7, nr 2 | Braziliëstraat 15, 2000 Antwerpen

Magazine Renovatie Elisabethzaal

Michael Pas

Martyn Brabbins

Kerstconcerten

“We hebben een enorm traject afgelegd”

         Philippe Herreweghe

inhoud

Voorwoord

Infrastructuur

Een nieuwe Elisabethzaal

03 Een nieuwe Elisabethzaal Vlaamse regering investeert 57,2 miljoen euro

04 “We hebben een enorm traj ect afgelegd” Philippe Herreweghe over 10 jaar met deFilharmonie Hans Waege © Luc Roemendaal

Vlaamse regering investeert 57,2 miljoen euro

Beste muziekliefhebber,

06 Een brok barok De Carolus Borromeuskerk is de ster van de kerstconcerten

Na 52 jaar komt deFilharmonie eindelijk thuis. Zoals u misschien al via de pers vernam, reserveerde de Vlaamse regering op 19 september 57,2 miljoen euro voor de renovatie van de Koningin Elisabethzaal tot een modern concert- en congrescentrum. Er komt een up-to-date symfonische concertzaal waar het orkest zal repeteren en concerteren. De kantoren van deFilharmonie verhuizen na voltooiing van de renovatiewerken van het Eilandje naar het gerenoveerde complex.

07 Vitrine Kerstshoppen vanuit de zetel

Als de werkzaamheden afgerond zijn, zal u van uw orkest kunnen genieten in de beste concertzaal van België. Dat is alvast onze ambitie. We hopen al in 2012 onze eerste thuismatch te kunnen spelen.

08 De Suzuki-methode De roots van violiste Yuko Kimura

09 Niet stilzitten, beleven Eerste gastdirigent Martyn Brabbins

10 Het oor van Michael Pas

11 Het hele arsenaal Het percussieconcerto van James MacMillan

En we hebben nog meer reden tot vieren. Met de door pers en publiek fel gesmaakte openingsconcerten van onze nieuwe chef-dirigent Jaap van Zweden nog vers in het geheugen, mogen we ons nu al verheugen op een ander muzikaal hoogtepunt. In januari vieren we de tienjarige band tussen hoofddirigent Philippe Herreweghe en deFilharmonie. Als geschenk voor zijn voortdurende engagement hebben we twee uitzonderlijke en wereldvermaarde solisten op het programma staan: cellist Steven Isserlis en tenor Christoph Prégardien. Een niet te missen affiche! In dit magazine blikt Philippe Herreweghe terug op het traject dat we samen hebben afgelegd. Met trots mag ik de aanstelling van Martyn Brabbins tot eerste gastdirigent van deFilharmonie bevestigen. Deze samenwerking zal onder meer resulteren in een reeks opnames voor het prestigieuze, Britse label Hyperion en een aantal vernieuwende concertformules. Ook de twee internationale concerttournees die we de komende maanden ondernemen onderstrepen de groei en de bloei van deFilharmonie. Wij stralen de ambities van Vlaanderen en Antwerpen uit. Levende kunst is een essentieel onderdeel van ons bestaan. Wat de symfonische kunstmuziek betreft, neemt deFilharmonie zonder meer die leidersplaats op. U, ons publiek, bent het belangrijkste deel van dat project. Uw aanwezigheid en uw betrokkenheid zijn onontbeerlijk. Tot binnenkort bij deFilharmonie! Met hartelijke groet, Hans Waege Intendant

REDACTIE TOM JANSSENS, HANS MERTENS, ILSE DELMEIRE, BART VERMIJLEN, BIANCA VAN ROOSBROECK EINDREDACTIE HANS MERTENS VORMGEVING DVN VERANTWOORDELIJKE UITGEVER HANS WAEGE DRUK DRUKKERIJ VD 2 | deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009

Lang verwacht nieuws uit Brussel: de Koningin Elisabethzaal zal gerenoveerd worden tot een modern concert- en congrescentrum. deFilharmonie en de Koninklijke Maatschappij voor Dierenkunde (KMDA) halen als vragende partijen opgelucht adem, maar wat zal er precies gebeuren met de 57,2 miljoen euro van de Vlaamse regering? De overheid besliste natuurlijk niet zomaar om een som opzij te leggen voor de renovatie van de Koningin Elisabethzaal. Om een realistisch idee van het kostenplaatje te bieden, bestelde deFilharmonie samen met eigenaar KMDA een haalbaarheidsstudie bij een architectenbureau. Daarin werden een aantal akoestische scenario’s opgelijst, van opper­vlakkige aanpassingen aan het interieur tot een versie waarin enkel de façade van de Elisabethzaal overeind bleef. Uiteindelijk wordt er gekozen voor een scenario waarin de akoestische kwaliteit van de zaal gevoelig verbetert en de capaciteit niet afneemt. De

voorlopige plannen plaatsen het orkest meer in het midden van de zaal op een beweeglijk platform, met toeschouwers achter het podium zoals dat in vele beroemde concertzalen het geval is. Dit zorgt voor een mooier evenwicht tussen blazers en strijkers. Een hoger, anders vormgegeven plafond versterkt de resonantie. “Aan de hand van deze akoes­ tische studie zullen we nu een concurrentiële procedure opstarten, zodat verschillende architecten­ bureaus en aannemers kunnen meedingen naar dit omvangrijke project”, zegt intendant Hans Waege. “Ten laatste eind 2010 zouden we de middelen hebben

“We hebben al afspraken gemaakt over het gebruik van de zaal.” Hans Waege

om aan de renovatiewerken te beginnen. We hebben al een eerste reeks afspraken gemaakt over het gebruik van de zaal. Daarbij is het cruciaal dat de repetities bijna altijd in de zaal zullen doorgaan. Zoiets heeft een enorme invloed op het geluid van een orkest.” De renovatieplannen behelzen ook kantoorruimte voor deFilharmonie en een ontsluiting van de zaal via de Carnotstraat. Rest nog de vraag hoe het orkest de renovatieperiode zal overbruggen? “We zullen meer gebruik maken van andere Antwerpse zalen”, voorspelt Hans Waege. “We zijn nu al regelmatig te gast in de De Roma en deSingel. Anderzijds kan dit een aanleiding zijn om in kleinere zalen te spelen met een aangepast repertoire. We zijn in ieder geval niet van plan onze activiteiten terug te schroeven.” n

deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009 | 3

Herrewegheconcerten | Grote Solisten

“We hebben een enorm traj ect afgelegd” Philippe Herreweghe over 10 jaar met deFilharmonie Ik sta niet stil bij de gedachte dat ik al tien jaar bij deFilharmonie ben. Carrièreplanning, daar ben ik nooit echt mee bezig geweest. Sommige dirigenten denken alleen maar na over hoe ze van het ene orkest naar een beter orkest kunnen promoveren. Die manier van functioneren is me totaal vreemd. In het begin kwam ik hier op uit­­nodiging van Luc Vanackere. Ik deed een paar producties met deFilharmonie toen ik nog helemaal in de oude muziek­wereld zat. Dat was in een periode waarin ik mijn eerste stappen in de reguliere orkest­praxis zette. Inmiddels verkeren het orkest en ikzelf in een totaal andere wereld. We hebben samen een enorm traject afgelegd. Toen ik hier begon, kende het orkest nauwelijks zijn klassiekers. Het was onmiddellijk duidelijk dat ik met deFilharmonie de vroeg­ romantische muziek van Beethoven, Schumann en Mendelssohn zou exploreren. Op een bepaald moment in mijn leven was ik alleen met barok- en koor­muziek bezig. Vanuit dat repertoire ontdekte ik steeds meer latere muziek. Het repertoire waar­­mee ik tot dan toe bezig was, voelde plots iets te eng aan. Bij deFilharmonie, maar ook bij andere orkesten, ontdekte ik hoe fantastisch echte orkestmuziek kon zijn. Als autodidact heb ik zo allerlei dingen mogen ontdekken, van Schubert tot Stravinski. Zo ben ik bij wijze van spreken de orkestwereld binnengerold. Elk orkest moet zich aanpassen aan de tijd. De periode van de manager-dirigenten zoals Herbert von Karajan is voorbij. We leven niet langer in een tijd waarin het

VRIJDAG 16 JANUARI 2009 | 20:00 DE BIJLOKE MUZIEKCENTRUM Gent  GENT ZATERDAG 17 JANUARI 2009 | 20:00 KONINGIN ELISABETHZAAL Antwerpen Philippe Herreweghe dirigent Christoph Prégardien tenor Steven Isserlis cello Brahms Symfonie nr. 1 Wolf (selectie uit de orkestliederen) Schumann Celloconcerto

© Michel Garnier

Ook bepaalde moderne en zelfs hedendaagse muziek wil ik opnemen.

4 | deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009

ego van de interpreet het muzikale repertoire bepaalt. Er was een tijd waarin men sprak over de Vijfde symfonie van Karajan, terwijl de componist op het achterplan verdween. De hele westerse klassieke muziek kan enkel nog overleven door een oeverloos respect voor de componist zelf. En daar heeft de oude muziekbeweging een grote rol in gespeeld. De vroegromantiek is nog steeds mijn ervaringsveld als dirigent. Je zal me niet zo gauw Bartók zien dirigeren. Dat is fantastische muziek, maar het is absoluut mijn wereld niet. Ik bewandel een zeer persoonlijk parcours en heb dus niet zoals Jaap van Zweden de ervaring om een heel orkestrepertoire te kunnen dirigeren. Voor een deel van het repertoire mis ik gewoonweg de ervaring en expertise van een orkesttrainer. Ik ben geen echte dirigent. Het

is niet zo dat ik dirigent wilde worden, ik heb er dan ook nooit voor gestudeerd. Ik heb alleen een passie voor bepaalde perioden en figuren in de muziekgeschiedenis, en die passie heeft me op het pad van de orkestdirectie gezet. Vanuit mijn interesse en fascinatie voor Beethoven of Bruckner bijvoorbeeld, kon ik mijn orkestervaring aanscherpen, en niet omgekeerd. Voor mij gaat het telkens om het kunnen uitbouwen van mijn muzikale wereld. Ik ben geen componist, maar uitvoerder. Eigenlijk ben ik dus een artiest ‘op laag niveau’. Maar zoals alle artiesten bezit ik een gretige zelfzucht: ik wil veel kennen en ontdekken. Als ik een collega hoor zeggen dat hij muziek dirigeert die hem maar matig aanspreekt, vraag ik me af waarom hij zich daarvoor wil inzetten. Het leven is al zo beperkt, dus wil ik graag de

best mogelijke, westerse klassieke muziek kennen. De muziek van Mahler bijvoorbeeld zou ik graag van binnenuit willen kennen, maar ook bepaalde moderne en zelfs hedendaagse muziek wil ik opnemen. Toen ik bij deFilharmonie aan­ gesteld werd, opperde ik de wens om te kunnen werken in een triumviraat. Het liefst wilde ik samen­werken met een allround chef-dirigent, die verantwoordelijk is voor het brede repertoire, en met een specialist inzake actuele muziek en bijzondere projecten. Voor een modern orkest lijkt me zo’n drie­­span onontbeerlijk. Tot mijn grote vreugde heeft deFilharmonie met Jaap van Zweden en Martyn Brabbins zulke collega’s in huis gehaald. Het bestaan van een orkest als deFilharmonie is een absolute noodzaak. Er is een orkest als

© Bert Hulselmans

Een klein land als het onze moet absoluut een allround orkest hebben.

deFilharmonie nodig om het brede en grote orkestrepertoire op een kwalitatief hoogstaande wijze te kunnen brengen. Er zijn er die beweren dat symfonieorkesten te veel geld zouden kosten, en dat alleen speciale projectorkesten in staat zijn om perfecte uitvoeringen te verzekeren. Dat is onzin: beide soorten orkesten zijn wenselijk. Een klein land als het onze moet absoluut een allround symfonie­ orkest hebben dat stijlvol en in vrede opereert en functioneert naast projectorkesten, die vanuit hun experimentele bestaans­reden nieuwe denkbeelden kunnen bloot­ leggen. Experimenten en concert­ praktijken moeten elkaar aanvullen. Sommige mensen vragen zich af waarom ik met deFilharmonie Beethoven opneem, terwijl ik met een historisch orkest als het Orchestre des

Champs-Elysées opnamen maak van Bruckner. Dat vind ik niet onlogisch: Beethoven uitvoeren op authentieke instrumenten brengt niets meer bij. Er zijn al zoveel ‘historisch correcte’ uitvoeringen. Maar, met een modern symfonie­ orkest als deFilharmonie stilistisch werk verrichten, is wel waardevol. Net zoals het – voorlopig – nog zinvol is om Bruckner te spelen op historische instrumenten. Een orkest bestaat uit meer dan alleen maar musici. Een orkest is ook het management, dat de juiste ontwikkeling mogelijk moet maken. Ik denk dat deFilharmonie de laatste jaren bijzonder goed gerund wordt, en die positieve atmosfeer straalt onvermijdelijk af op de muzikale prestaties. Met mijn bescheiden middelen heb ik geprobeerd om ook naast het podium mee te werken aan die opwaartse beweging.  n

deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009 | 5

Kerstconcerten

Een brok barok

Vitrine

Kerstshoppen vanuit de zetel

De Carolus Borromeuskerk is de ster van de kerstconcerten

De kerstperiode komt in zicht en u weet wat dat betekent. Weldra spendeert u ellendig lange namiddagen in over­ volle winkelcentra op zoek naar een geschikt geschenk voor uw dierbaren terwijl Bing Crosby op de achtergrond zingt over een ingebeelde witte kerst. Omdat deFilharmonie over uw geestesgezondheid waakt, verzamelden we vier cadeautips. U hoeft er uw zetel niet voor uit: bestellen kan via www.defilharmonie.be/vitrine of +32 [0]3 213 54 05.

Symfonie nr. 5 van Sjostakovitsj

“Nooit zag ik ergens meer zwart en wit marmer en een grotere rijkdom aan mooie schilderijen”, noteerde Leopold Mozart in zijn dagboek tijdens een familiaal bezoek aan Antwerpen in 1765. Zijn wonderkind Wolfgang was toen negen jaar oud en mocht in de kathedraal op het grote orgel spelen. Tijdens de kerstconcerten van deFilharmonie galmt Mozarts muziek opnieuw door een Antwerps godshuis, maar deze keer valt de eer te beurt aan de Carolus Borromeuskerk. Op vrijdag 19 en dinsdag 23 december nemen cultuur­paus Philippe Herreweghe en de angelieke­sopraan Rosemary Joshua plaats aan het altaar voor een klassieke hoogmis. Geen Te Deum op het programma, maar klaterende symfonieën en bespiegelende­aria’s van Mozart en Haydn. De echte ster is natuurlijk het decor: een zeventiende-eeuwse brok barok in een van de gezelligste hoekjes van de metro­pool. Dankzij de Vrije Aktie Groep Antwerpen, een collectief van kunstenaars en provo’s, werd het Hendrick Conscienceplein in 1968 het eerste autovrije plein van de stad en vandaag strijken er nog altijd toeristen en sinjoren neer om te genieten van de rust. De Eerwaarde Paters Jezuïeten begonnen hier in 1615 aan de bouw van een kloosterkerk. Amper zes

De nieuwe chef-dirigent van deFilharmonie opende het seizoen op spectaculaire wijze met de Vijfde van Sjostakovitsj. U kan Jaap van Zwedens bevlogen uitvoering ook gewoon in de cd-speler schuiven en genieten van een Russische winter bij de open haard. 18 € (+ 2 € portkosten).

jaar later was de Sint Ignatiuskerk af. Ze kreeg haar huidige naam pas in 1773, toen de jezuïetenorde tijdelijk geschorst werd en de kerk onder het beheer van de seculiere geestelijkheid kwam. De invloed van Peter Paul Rubens op de gevel van de kerk is on­miskenbaar. Rubens was net uit Italië teruggekeerd en de bouw­meesters hadden duidelijk zijn Italiaanse reis­schets­boeken bestudeerd. Aanvankelijk waren er binnenin 39 zolder­schilderingen van de meester te bewonderen, maar die gingen verloren toen in 1718 het schip van de kerk uit­brandde na een blikseminslag. Ook de hele wandbekleding, de predikstoel en de communiebank moesten eraan geloven, maar die werden vervangen door hout­snijwerk van Peter Van Baurscheit dat wellicht van hogere waarde is dan wat verdween.

VRIJDAG 19 DECEMBER 2008 | 20:00 DINSDAG 23 DECEMBER 2008 | 20:00 Sint-Carolus Borromeuskerk Philippe Herreweghe dirigent Rosemary Joshua sopraan Mozart Symfonie nr. 27 Mozart Et incarnatus est Haydn Symfonie nr. 103, ‘Mit dem Paukenwirbel’ Mozart Zefiretti lusinghieri (uit Idomeneo) Mozart Exsultate, jubilate, KV 165

6 | deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009

LAATSTE TICKETS

De Notenkraker

de Verteld door

Tsjajkovski componeerde onsterfelijke balletmuziek voor het kerstsprookje Notenkraker en muizenkoning. Warre Borgmans blaast het verhaal van E.T.A. Hoffmann nieuw leven in op de cd van dit luisterboekje. Ideaal om uw kinderen stil te houden tijdens de rit naar het familiefeest. 15,95 € (+ 2 € portkosten).

Muziek van Tsjaikovski door het orkest van deFilharmonie AM 175 LIV ivanov

Carolus Borromeuskerk © Alidoor Delafaille

Dankzij een katrol­systeem kan het doek in het midden van het altaarstuk vervangen worden.

Het stevige altaarstuk dat tijdens de kerstconcerten boven deFilharmonie uittorent wordt gedragen door vier gegroefde Korintische zuilen. Dankzij een vernuftig katrol­systeem kan het doek in het midden van het altaarstuk vervangen worden: naar gelang de stemming wordt er gekozen voor De kroning van Maria door Schut, De kruis­verheffing van Zegers of Onze-Lieve-Vrouw van de Carmel door Wappers. Van het 1087 pijpen tellende orgel tot het door oud-burgemeester Rockox geschonken zijaltaar is de Carolus Borromeuskerk een streling voor het oog. De ideale locatie voor een kerstavond boordevol klassieke brio, puntige ritmes en – jawel – hemels orkestspel.  n

1/10/08

18:13

Page 1

Vioolconcerto’s van Sjostakovitsj en Bartók Een romantische Bartók en een onrustige Sjostakovitsj passeren door de handen van Elisabethwedstrijdlaureaat Yossif Ivanov. De Israëlische dirigent Pinchas Steinberg toont waarom hij met de meest prestigieuze orkesten op het podium staat. Deze opname verschijnt binnenkort op het Franse label Naïve, maar u kan nu al een exemplaar bestellen.

Paraplu Veronique Branquinho Regen of sneeuw, onder deze paraplu ziet u er altijd stijlvol uit. Exclusief ontworpen voor deFilharmonie door Veronique Branquinho. Abonnees van deFilharmonie kunnen dit collector’s item kopen aan een speciaal voordeeltarief: 40 € in plaats van de 50 € die niet-abonnees betalen (+ 5 € portkosten). Hiervoor kan u terecht op het nummer +32 [0]3 213 54 17 of op www.defilharmonie.be/branquinho. deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009 | 7

De muzikant en zijn land

Profiel

De Suzuki-methode

Niet stilzitten, beleven

De roots van violiste Yuko Kimura

Eerste gastdirigent Martyn Brabbins

Ook de wereld van de klassieke muziek wordt kleiner. De orkest­ leden van deFilharmonie zijn afkomstig uit 18 verschillende landen, maar spelen toch unisono als het moet. Violiste Yuko Kimura voelt zich meer dan thuis in België. Ik startte mijn vioolstudies in het Japanse Kioto, waar ik les volgde aan een privéschool. In Japan zijn muziekscholen zoals wij ze kennen in België onbestaand. Ik was 3 jaar toen ik mijn eerste lessen kreeg volgens de Japanse Suzuki-methode, die ondertussen wereldwijd verspreid is. De Suzuki-methode werd in het midden van de 20e eeuw ontwikkeld door de Japanse vioolpedagoog Shinichi Suzuki. Hij vergeleek muziek leren spelen met een moeder­taal onder de knie krijgen: op heel jonge leeftijd leren kinderen naar muziek luisteren en imiteren. Mijn culturele opvoeding bestond enkel uit westerse, klassieke muziek. Met traditionele Japanse muziek kwam ik nooit in aanraking. Voor de generatie van mijn ouders lag dat wel anders. In die tijd leerden vrouwen ter voorbereiding van het huwelijk de bloemsierkunst, de theeceremonie en een traditioneel instrument, zoals de koto. Deze talenten toonden als het ware de standaard van de familie aan. Van het begin van de 17e tot de helft van de 19e eeuw was Japan politiek, economisch en cultureel geïsoleerd. Het is pas na de Edo-dynastie dat de Europese cultuur Japan kon binnensijpelen. Westerse klassieke muziek wordt nu erg geapprecieerd in Japan. Dat konden we met het orkest aan den lijve ondervinden een paar maanden

Martyn Brabbins wordt vanaf september­2009 aangesteld als eerste­gastdirigent van deFilharmonie­voor een periode van vier jaar (2009-2013). Intendant Hans Waege is duidelijk: “Martyn Brabbins zal een belangrijke, complementaire rol vervullen naast de samen­werking tussen chef-dirigent Jaap van Zweden en hoofddirigent Philippe Herreweghe.” Hoog tijd om de man achter het stokje te leren kennen.

Brabbins wordt muziekdirecteur van een nieuw festival in Antwerpen.

Martyn Brabbins was in 2005, 2007 en 2008 al te gast bij deFilharmonie. Vanaf dit seizoen zal het orkest hem inzitten voor zowel de traditionele concertprogramma’s, als voor een reeks vernieuwende concert­ formules en muziekculturele projecten.

muziek voor het prestigieuze Britse label Hyperion, waarin Brabbins zijn aandacht voor het onbekende romantische repertoire kan botvieren. De debuutcd in deze reeks zal ondermeer de allereerste opname van Lodewijk Mortelmans’ Homerische symfonie bevatten.

deFilharmonie ontwikkelde een nieuwe reeks cd-opnames met Vlaamse, negentiende-eeuwse

Brabbins zal zich in de toekomst ook opstellen als muziekdirecteur van een nieuw muziekfestival in Antwerpen, dat afstand neemt van de gangbare concertervaring en zo nieuwe dimensies binnen de luisterbelevenis verkent. Er wordt hoog gemikt. Brabbins en deFilharmonie willen de barrières van de  concerttraditie open­breken om het oude én nieuwe orkest­ repertoire de eenentwintigste eeuw in te loodsen. “Een orkest moet vooruit denken. Theater, opera en dans doen dat voortdurend, en wij mogen niet achterblijven. Daarom kijk ik er naar uit bepaalde tradities overboord te gooien en te verruilen voor een totaal nieuwe luisterhouding.” Een man met ambitie heet dat.  n

Martyn Brabbins wordt beschouwd als een van de toonaangevende en meest veelzijdige Britse dirigenten van zijn generatie. Hij begon zijn carrière in Sint-Petersburg als student van Ilya Musin. “Mijn Russische jongelingsjaren waren enorm belangrijk”, beseft hij nu. “Niet alleen leerde ik er een orkest te trainen, ik leerde er ook te overleven.” Yuko Kimura © Miel Pieters

In België mag je anders zijn.

8 | deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009

geleden, toen we warm werden onthaald door het publiek in Osaka en Tokio! Na mijn studies aan het conservatorium in Tokio kreeg ik een beurs voor een post­ graduaat in Tsjechoslowakije. Ik werd ondergedompeld in de communistische cultuur en had amper contact met thuis. Een paar jaar later slaagde ik voor een auditie bij een operaorkest in WestDuitsland. Symfonische muziek ligt me echter beter, dus twijfelde ik niet toen ik een vacature zag in Das Orchester voor de eerste viool bij deFilharmonie. Ik had nog nooit over het orkest gehoord en al evenmin over België, maar toch besliste ik mijn kans te wagen. Onder­tussen ben ik al 17 jaar in België.

Ik voel me erg thuis in Antwerpen. In België, en eigenlijk overal in het Westen, is het individu belangrijk. Iedereen kan zijn eigen karakter ontwikkelen, en wordt als persoon gerespecteerd. Hier mag je anders zijn. In mijn thuisland is de cultuur eerder groepsgericht: je mag vooral niet opvallen, en de groep staat boven de ontwikkeling van het individu. Wat me hier het meest bevalt, is de openheid en directheid waarmee Belgen gesprekken aangaan. Ik werd snel gewoon aan die makkelijke en efficiënte manier van communiceren. Als ik moet veralgemenen, bewonderen Japanners België vooral voor zijn chocolade en bier, maar ook voor de mode en de titel koninkrijk die het land draagt.  n

Naast het reguliere orkest- en opera­ repertoire is Brabbins een veel­ gevraagd dirigent voor heden­ daagse muziek. Typisch voor zijn muzikale nieuwsgierigheid is zijn uitgesproken belang­stelling voor het onbekende romantische repertoire, een voorliefde die weerspiegeld wordt in zijn omvang­ rijke discografie. “Ik dirigeer enorm graag hedendaagse muziek, omdat ik vind dat je je moet inzetten voor de muziek die nu geschreven wordt. Maar als ik heel eerlijk ben, gaat mijn hart uit naar de negentiende eeuw. Door onbekende partituren op te delven en uit te voeren, kunnen we ons alleen maar een beter beeld van de romantiek vormen. We denken soms dat die tijd ophoudt bij componisten als Beethoven, Schubert of Brahms.”

Martyn Brabbins © Sasha Gusov

MASTERWORKS Als het over vernieuwende concertervaringen gaat, zit Martyn Brabbins dit seizoen meteen goed met de multimediale Masterworks. Samen met de digitale televisiezender Euro1080 maakte deFilharmonie een levendige documentaire over de achtergrond en compositie van Béla Bartóks Concerto voor orkest. Videoprojectie en live orkestmuziek zorgen voor een unieke interactie, zowel geschikt voor jongeren als melomanen.

VRIJDAG 13 MAART 2009 | 14:00 (schoolvoorstelling) VRIJDAG 13 MAART 2009 | 20:00 EUROCAM MEDIA CENTER – LINT Martyn Brabbins dirigent Bartók Concerto voor orkest Inschrijvingen en inlichtingen: Scholen: +32 [0]3 213 54 08 Individuen: +32 [0]3 213 54 34 Groepen: +32 [0]3 213 54 05 www.defilharmonie.be /masterworks

deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009 | 9

Brunchconcerten

Het oor van Michael Pas Klassieke muziek is onlosmakelijk met mijn leven verbonden. Ik zit veel in de wagen, en dan is klassiek een balsem op de wonde. Terwijl mijn lichaam de chaos van het verkeer ondergaat, brengt klassieke muziek mijn ziel tot rust. Zelf heb ik nooit ambities gehad om muzikant te worden. Hoewel het geen frustratie is, vind ik het achteraf bekeken soms jammer. Ik vertoef dan ook graag in de omgeving van klassieke muzikanten. Het is prachtig om het wonder dat muziek is voor mijn ogen te zien ont­staan tijdens een repetitie. Vroeger kon ik gefascineerd luisteren naar radio­­ pro­gramma’s waarin verschillende uitvoeringen van eenzelfde werk vergeleken werden. Eigenlijk hoorde ik toen nooit echt een verschil. Sinds ik echter zelf voor­

stellingen samen met muzikanten maak, vallen die verschillen plots wel op. Met de jaren begint mijn oor zich toch te verfijnen. Hoewel ik zelf sneller kamermuziek zal opzetten, kan ik bijzonder onder de indruk zijn van de dynamiek van een symfonisch orkest. Als je daar als kleine performer dan naast mag staan, word je keer op keer van je sokken geblazen. Het is heerlijk om samen met dat grote orkest op het podium te staan, als een krijger die mee ten strijde trekt. Enkele jaren geleden bracht ik al eens fragmenten uit Beethovens Heiligen­stadt testament tijdens een concert van deFilharmonie in De Roma. Ze waren doorvlochten van zijn angst om doof te worden. Die teksten kon ik dan ook echt vertolken. Op het brunchconcert van deFilharmonie

Perfecte harmonie In de haven van Antwerpen heeft alles zijn plek, ieder zijn specialiteit, elke beweging zijn ritme. Ambitieus en harmonieus. De haven van Antwerpen en deFilharmonie, perfecte partners.

Michael Pas © Koen Broos

Ik breng een moment van rust in het concert.

breng ik vertalingen van Goethes en Mörickes gedichten. Dezelfde teksten die Hugo Wolf toonzette in zijn orkestliederen. Deze keer treed ik eerder ten dienste van de muziek. Ik breng een moment van rust in het concert, waardoor de mensen ongetwijfeld nog meer zullen genieten van de fantastische muziek.  n

ZONDAG 18 JANUARI 2008 | 11:00 KONINGIN ELISABETHZAAL ANTWERPEN Philippe Herreweghe dirigent Christoph Prégardien tenor Michael Pas acteur Brahms Symfonie nr. 1 Wolf (selectie uit de orkestliederen) Brunch

Stravinski Symfonisch

Het hele arsenaal Het percussieconcerto van James MacMillan Wie denkt dat religieuze intro­ spectie en welluidend slagwerk maar moeilijk matchen, komt in november best eens luisteren naar James MacMillan. deFilharmonie wist namelijk de Schotse dirigentcomponist te strikken om in Antwerpen en Rotter­dam eigen werk te dirigeren. Naast zijn energieke pianoconcerto The berserking (geïnspireerd door Viking­legendes en hooliganeske voetbal­taferelen), dirigeert deze spraak­makende componist ook zijn slagwerk­concerto Veni, veni, Emmanuel. In België is het werk nauwelijks bekend, maar wereldwijd is Veni, veni, Emmanuel al meer dan vier­ honderd keer uitgevoerd. Dat is voor actuele muziek veel, héél veel! Die populariteit dankt het werk niet enkel aan MacMillans bijzonder attractieve en toegankelijke schrijf­ stijl, maar ook aan diens kunde om eigentijdse muziek te creëren die onder de huid graaft. MacMillans percussieconcerto is gebaseerd op de gelijknamige zang voor de eerste zondag van advent. De componist begon op deze dag in 1991 aan de compositie, en vol­tooide de score op Pasen 1992. Dat laat toe om de compositie te lezen als een abstract werk dat de vijftiende-eeuwse advents­ zang als uitgangspunt neemt, maar ook als een muzikale evocatie van het liturgische parcours tussen beide feestdagen. De pulserende ‘hart­slag’ die deze compositie bij elkaar houdt, verbeeldt volgens de religieuze componist de menselijke aan­wezigheid van Christus. Het stuk opent met een fanfare­ achtige ouverture, waarin de solist

10 | deFilharmonie Magazine november 2008 – januari 2009

het hele arsenaal aan slagwerk­ instrumenten voorstelt. En dat zijn er nogal wat, zoals blijkt uit de schets van percussionist Colin Currie. Vóór het orkest staat een volledige keuken opgesteld met gestemde en ongestemde, houten en metalen, grote en kleinere slagwerk­ instrumenten. Kortom: MacMillan bedient de solist met allerhande muzikale kleuren, wat resulteert in een verbluffend klanken­palet. Daardoor wordt niet enkel het oor verwend, maar ook het oog: er is een lenige en kwieke percussionist voor nodig om alle instrumenten op tijd vast te grabbelen en correct te bedienen. Eén devies: komt dat zien, komt dat horen!  n

Voor het orkest staat een volledige keuken opgesteld.

ZATERDAG 29 NOVEMBER 2008 20:00 DESINGEL – ANTWERPEN ZONDAG 30 NOVEMBER 2008 20:15 DE DOELEN – ROTTERDAM James MacMillan dirigent Martin Roscoe piano Colin Currie percussie Stravinski Concerto in D MacMillan Veni, veni, Emmanuel Stravinski Variations (Aldous Huxley in memoriam) Stravinski The berserking

deFilharmonie Magazine november-januari 2008 | 11

KaLEndEr dEfILharMonIE

november

Januari

ZatErdaG 29 noVEMBEr 2008 | 20:00 dEsInGEL – antwErPEn ZondaG 30 noVEMBEr 2008 | 20:15 dE doELEn – rottErdaM James MacMillan dirigent Martin Roscoe piano Colin Currie percussie Stravinski | MacMillan

ZondaG 11 JanuarI 2009 | 11:00 KonInGIn ELIsaBEthZaaL – antwErPEn ZondaG 11 JanuarI 2009 | 16:00 dE BIJLoKE MuZIEKcEntruM GEnt – GEnt Niklas Willén dirigent Gert & Jo Jochems vertelling Billy the kid KID

dondErdaG 4 tot woEnsdaG 10 dEcEMBEr tournEE cEntraaL-EuroPa BratIsLaVa – wEnEn – BoEdaPEst – VILLach – LJuBLJana – ZaGrEB Philippe Herreweghe dirigent Martin Helmchen piano

ZondaG 18 JanuarI 2009 | 11:00 KonInGIn ELIsaBEthZaaL – antwErPEn Philippe Herreweghe dirigent Christoph Prégardien tenor Michael Pas acteur Brahms | Wolf BRUNCH VrIJdaG 23 JanuarI 2009 | 20:00 BrIELPoort – dEInZE ZatErdaG 24 JanuarI 2009 | 15:00 KonInGIn ELIsaBEthZaaL – antwErPEn Michael Schønwandt dirigent Liesbeth Devos sopraan Debussy | Chausson

VrIJdaG 12 dEcEMBEr 2008 | 20:00 dE BIJLoKE MuZIEKcEntruM GEnt – GEnt ZatErdaG 13 dEcEMBEr 2008 | 20:00 KonInGIn ELIsaBEthZaaL – antwErPEn Philippe Herreweghe dirigent Martin Helmchen piano Mendelssohn | Schumann | Beethoven ZondaG 14 dEcEMBEr 2008 | 11:00 KastEEL d’ursEL – hInGEnE Aldo Baerten fluit Martin Helmchen piano Schubert | Messiaen | Prokofjev VrIJdaG 19 dEcEMBEr 2008 | 20:00 sInt-caroLus BorroMEusKErK – antwErPEn MaandaG 22 dEcEMBEr 2008 | 20:00 cc hassELt – hassELt dInsdaG 23 dEcEMBEr 2008 | 20:00 sInt-caroLus BorroMEusKErK – antwErPEn Philippe Herreweghe dirigent Rosemary Joshua sopraan Mozart | Haydn KERST

onze concerten beginnen stipt op het aangekondigde uur. daarna kan u enkel de zaal betreden als er een pauze is.

+ 32 [0] 3 213 54 34 [email protected] www.defilharmonie.be

Zondag 25 januari 2009 | 11:00 onZE-LIEVE-VrouwEKaPEL (ELZEnVELd) – antwErPEn Frank Vanhove fluit Piet Van Bockstal hobo Nestor Janssens klarinet Graziano Moretto fagot Eliz Erkalp hoorn Villa-Lobos | Chavez | Ginastera dondErdaG 29 JanuarI 2009 | 20:00 PaLEIs Voor schonE KunstEn – BrussEL ZatErdaG 31 JanuarI 2009 | 20:00 dEsInGEL – antwErPEn ZondaG 1 fEBruarI 2009 | 20:00 concErtGEBouw BruGGE – BruGGE Philippe Herreweghe dirigent Collegium Vocale Gent koor Jan Michiels piano Inge Spinette piano Stravinski | Bach VrIJdaG 6 fEBruarI 2009 | 20:00 saLLE PhILharMonIQuE – LuIK ZondaG 8 fEBruarI 2009 | 20:15 orPhEus – aPELdoorn Philippe Herreweghe dirigent Beethoven

V.u.: hans waege, Braziliëstraat 15, 2000 antwerpen

december

§ 2080631

VrIJdaG 16 JanuarI 2009 | 20:00 dE BIJLoKE MuZIEKcEntruM GEnt – GEnt ZatErdaG 17 JanuarI 2009 | 20:00 KonInGIn ELIsaBEthZaaL – antwErPEn Philippe Herreweghe dirigent Steven Isserlis cello Christoph Prégardien tenor Brahms | Wolf | Schumann

ZondaG 30 noVEMBEr 2008 | 11:00 onZE-LIEVE-VrouwEKaPEL (ELZEnVELd) – antwErPEn Aldo Baerten fluit Martin Helmchen piano Schubert | Messiaen | Prokofjev