magazine 04 Doorbraak door leveringszekerheid De revival van de Nederlandse kers 10 Studenten verdiepen zich in aardbeienteelt

04 – 2012 augustus | Jaargang 3

magazine Relatiemagazine Coöperatie Coforta U.A.

04

Doorbraak door leveringszekerheid De revival van de Nederlandse kers

10 Studenten verdiepen zich in aardbeienteelt 16 SAP, wat gaat het The Greenery opleveren? 22 Steeds meer internationale telersactiviteiten

23

bestuur

Colofon

Column

Coforta magazine is het kwartaalblad voor leden van Coöperatie Coforta U.A. Jaargang 3 – nr. 4 – augustus 2012 Redactieraad Joost Rouwhorst, Joke Bolte, Inge van Es, Marcel Goesten, Suzanne Labots, Peter Oostveen, Chantal Oostvogels, Johan van Ruijven, Karin van der Voort

Theo Ammerlaan

Redactie Marjolein van Woerkom, Tijs Kierkels, Johan van Ruijven

Productschap 3.0

Eindredactie Johan van Ruijven (Chapeau.nl)

De minister van Sociale Zaken maakte eind vorig jaar al bekend dat de productschap-

Bladmanagement Karin van der Voort (Twist-communicatie)

pen in hun huidige vorm zullen verdwijnen. Dat klonk dramatisch, maar als je voor ‘verdwijnen’ het woord ‘vernieuwen’ leest, dan is deze stap beter te begrijpen. Het vernieuwde Productschap Tuinbouw moet ondernemersgedreven worden en krijgt - naast wetgevende taken en uitvoering van EU-marktbeleid - te maken met zes investeringsprogramma’s, die werken met collectief geld. Randvoorwaarde is: wat privaat kan, moet privaat. De programma’s zijn Voeding en Gezondheid, Arbeid, Groen & Welbevinden, Plantgezondheid, Fytosanitair & Water, Energie & CO2 en Biobased economy & MVO. Ze hebben elk een eigen ondernemingsplatform, waarin ondernemers zitting hebben en direct inbreng hebben in de uitvoering.

Fotografie Denise Heins, Marc Heeman, Annette Jansen, Rien Lous, Quest Media, www.tomateninfo.de Advertenties AgriPers, Randy Brugman tel. 088-888 67 22, e-mail [email protected] Vormgeving Buro Eigen, Delfgauw Druk QuantesArtoos, Rijswijk

Het zijn programma’s die binnen de sector een collectief belang dienen. Daarnaast is gezonde voeding van groot maatschappelijk belang. Onderzoek toont aan dat de levensverwachting aanzienlijk verhoogd kan worden door het eten van voldoende groente en fruit. Zijn politieke partijen die vinden dat de publiekrechtelijke organen als het

Adreswijziging De gehele wikkel met gewijzigde adressering opsturen. U kunt uw adres ook wijzigen via coöperatiezaken, [email protected]

PT opgeheven kunnen worden dus nog wel serieus over hun verantwoordelijkheid ten aanzien van een gezonde maatschappij. Of was populisme hun belangrijkste drijfveer?

©Coöperatie Coforta U.A. Barendrecht Auteursrechten is voorbehouden. Niets uit dit bericht mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de

Hoe dan ook, de tuinbouwsector zal, ook in de nieuwe PT-structuur, stelling moeten

uitgever openbaar gemaakt worden of verveelvoudigd.

nemen en zijn stem moeten laten horen. We zijn goed vertegenwoordigd, met telers uit alle productgroepen, verwerkers, handelsbedrijven en specialisten uit de keten. De nieuwe samenstelling is net uit de startblokken, maar er zijn genoeg actiepunten die we gezamenlijk kunnen oppakken en die een collectieve bijdrage rechtvaardigen. De uitdaging is om de juiste punten op de agenda te krijgen, waardoor gemeenschapsgeld zo wordt ingezet dat het belang van telers wordt gediend.

Vrijwaring Uitgever en auteurs verklaren dat Coforta magazine zorgvuldig en naar beste weten is samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen evenwel op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard dan ook, die het gevolg is

Ik heb er vertrouwen in dat de sector genoeg energie en capaciteit heeft om haar stem te laten horen en gelden. Zelf neem ik deel aan het programma Voeding en Gezondheid. Daar staan drie actiepunten centraal: gezondheid, voedselveiligheid en risico- en crisismanagement. Onder gezondheid vallen campagnes als ‘2x2’ en Schoolfruit. Op het gebied van voedselveiligheid is de website www.groentenenfruitportaal.nl een concrete activiteit en denk bij crisismanagement aan het draaiboek dat we maakten om de EHEC-crisis onder controle te houden. Laten we aan tafel blijven en scherp onze gezamenlijke belangen bewaken in een snel veranderende sector, waar ook het vernieuwde PT mee te maken krijgt. Theo Ammerlaan, Voorzitter coöperatiebestuur Coforta U.A. 2

van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op informatie uit Coforta magazine.

Inhoud

Inhoudsopgave

04

10

16

20

22

24

Cherry Queen overtuigt met innovatie

4

Vaste rubrieken

De kers beleeft een opmerkelijke comeback. Hoe? Met overkapping

In petto

van de boomgaarden en rassen die met zorg worden gekozen op smaak,

7

grootte en textuur.

Kort nieuws

HAS-studenten steunen ontwikkeling aardbeienteelt

8, 9 en 26

10 Coöperatiezaken 12

Op de HBO-opleiding Tuinbouw en Akkerbouw van de HAS tref je de praktijk van de teelt in het klein. The Greenery legt er vragen neer over

The Greenery in beeld

rassenontwikkeling in het zachtfruit.

Snelle teelt van sla en spinazie vereist slagvaardigheid

24

14

Online 21

Waar staat nú de beste kwaliteit van het product waar nú naar wordt

Dubbelinterview 24

gevraagd? Het weer, het snijmoment en de wensen van de retail zijn de grootste succesfactoren.

Panelgesprek over de waarde van het SAP-systeem My Tomato verovert Duitsland Telers worden steeds actiever in het buitenland

16 20 22 3

ondernemer in beeld

4

telersvereniging cherry queen

Samenwerking maakt de weg vrij naar het retailschap

Cherry Queen ondersteunt doorbraak Nederlandse kers De Zeeuwse kersentelers Ad Slabbekoorn en Jaco Elenbaas hebben telersvereniging Cherry Queen na een periode van diepe rust nieuw leven ingeblazen. Doel: samen met The Greenery het retailschap heroveren met Nederlandse kersen. Door gezamenlijk te sorteren, kennis uit te wisselen over de teelt en de The Greenery als verkooporganisatie in te zetten, staan hun kersen goed op de kaart bij de retail. Zo’n vijftien jaar geleden begon de revival van de Nederlandse

een oogst zomaar tot de helft wordt gereduceerd als het op

kers. Betere rassen, grote smakelijke vruchten, intensieve

het verkeerde moment regent. De ‘kooi’ van netten en folie

teeltsystemen en overkappingen tegen regen- en windschade

houdt tevens de vogels buiten, die ook gek zijn op de sappige

waren de gouden combinatie. De Nederlandse kers verkoopt

vruchten.

zichzelf, zo goed is de kwaliteit in vergelijking met buitenlands product. Heel veel vruchten vonden daarom hun markt

Pitten op de winkelvloer

via directe verkoop. Met als gevolg: nauwelijks Nederlandse

De twee telers die lid zijn van Coöperatie Coforta vertellen

kersen in de supermarkt.

over hun eerste nieuwe ervaringen met de retail. De kersen kwamen bij een supermarkt in het schap, een franchisenemer

‘De klant belde. Mijn hele winkel ligt onder de pitten. Ik wil dichte doosjes.’

van een grote landelijke keten. Slabbekoorn: “In het begin was de afnemer sceptisch, want onze kersen zijn veel duurder dan de Griekse. In het eerste jaar leverde The Greenery ze in een mooi open doosje onder het merk ‘Zeeuwse zonnekersen’. Na een tijdje volgde een dringend telefoontje van de klant: ‘mijn hele winkel ligt onder de pitten. Ik wil dichte doosjes.’

Dit moet anders, dachten de telers van The Greenery een

Het was het beste bewijs voor dé sterke kant van de Neder-

aantal jaren geleden. “We wilden graag op grote schaal kersen

landse kers: zien is eten. En eten is blijven eten, tot het doosje

telen, omdat we dachten dat daar markt voor was.”, vertelt

leeg is. Na een paar weken gooide de klant de Griekse kersen

Slabbekoorn op zijn bedrijf in het Zeeuwse Kapelle. “Daarom

eruit. Er kwamen mensen speciaal naar zijn supermarkt voor

werken we samen; dan kun je continu volume leveren, wat

de kersen. “Ze vroegen naar de ‘Hollandse zonnekersen’,

een vereiste is om de retail te beleveren. Momenteel heeft

omdat ze dachten dat het een nieuwe soort was”, vertelt Slab-

telersvereniging Cherry Queen drie leden. Daar komen er bin-

bekoorn.

nenkort nog meer bij. Dan hebben we samen twintig hectare kersen. De samenwerking is echt de reden dat we nu zo ver

Innovatie sleutelwoord

zijn gekomen en kunnen investeren in een kersensorteerma-

Innovatie is het centrale woord bij de aanpak van Cherry

chine en een hydrokoelinstallatie.”

Queen. Die bestaat uit vele elementen. De rassen worden met zorg uitgekozen op smaak, grootte en textuur. Overkap-

De leveringszekerheid stelt veel eisen aan de teelt. De vol-

ping van de boomgaarden is een must. Deze twee elementen

ledige teelt bij de leden is overkapt met hagelnetten plus

zorgen voor topkwaliteit. Vervolgens is ook de marktgerichte

folie. Dat voorkomt hagelschade en het barsten van rijpe

sortering en verpakking innovatief. Cherry Queen mikt op een

vruchten als het regent. Dat laatste kan ervoor zorgen dat

beheerste groei. “Het blijkt een voordeel dat we zo dicht bij

5

ondernemer in beeld

In het kort Telersvereniging: Cherry Queen Huidige leden: mts. Slabbekoorn, mts. Elenbaas, mts. van Overloop; de vereniging groeit Product: kersen Areaal: 20 hectare in 2013 Aanbod: juni-augustus Afzet: via The Greenery

elkaar zitten”, legt Slabbekoorn uit. “Je kunt makkelijk even

Ras en regenkap bepalen Nederlands succes

bij elkaar langs als er zich een teeltprobleem voordoet of als er behoefte is aan overleg over de levering voor afzet. We wil-

De groei van het areaal aan Nederlandse keren wordt

len het graag overzichtelijk houden. Het gaat om een product

ook waargenomen bij de productunit Zachtfruit,

dat maar een beperkt aantal maanden leverbaar is. Dit is geen

waar Joost Nijssen, verantwoordelijk voor de verkoop

teelt die je er zomaar even bij doet. Je moet er behoorlijk wat

van steenfruit, ook een duidelijke nieuwe opmars

kennis en energie in stoppen.”

ziet. “Dat komt vooral omdat de Nederlandse kers

Veel van die kennis komt uit het buitenland. Bijvoorbeeld hoe

smaakvoller is. We hebben de juiste rassen en kunnen

je de vruchten snel kunt terugkoelen. De hydrokoeler koelt de

dus goed op smaak telen. Bovendien wordt in ons

vruchten na het plukken met ijswater snel terug tot 1 graad

land onder regenkappen geteeld, die goed bescher-

Celsius. Dat bevordert de houdbaarheid aanzienlijk.

men tegen regen en wind. Dat geeft de mogelijkheid om te plukken als de kers écht op smaak is. Dit in

Export nog geen doel

tegenstelling tot de importkersen. Die worden veelal

Er is bij de beide telers overigens een groot geloof in de

onrijp geoogst, zijn langer onderweg en dus minder

perspectieven. Zo streeft Elenbaas naar tien hectare kersen,

vers. Ons product is door die teeltomstandigheden

naast de teelt van appels en peren op zijn bedrijf. Voorlopig

ook herkenbaar: we halen gemiddeld makkelijk een

is voor de Greenery-kersentelers de afzet op de binnenlandse

doorsnede van 28 millimeter, terwijl de buitenlandse

markt het doel. De vraag is nu dusdanig dat export of langere

kersen veelal enkele millimeters kleiner zijn.”

bewaring nog geen zin heeft. “Maar als het zover komt,

6

zijn we voorbereid. We oriënteren ons al op de techniek die

De Nederlandse kers is volgens Nijssen echt een

dan nodig is. Goede mogelijkheden geven plastic zakken

begrip in ons land en krijgt ook een steeds sterker

met modified atmosphere. Die zijn gemaakt van een speci-

imago over de landsgrenzen. “De volumes groeien,

ale ademende kunststof. De kersen in de zak verbruiken de

dus kan ook het exportvolume toenemen. Er is brede

aanwezige zuurstof en produceren kooldioxide. Zo maken ze

interesse. Klanten vinden het in ons seizoen – half

zelf de atmosfeer die voor een langere houdbaarheid zorgt.

juni tot half augustus - een must om de Nederlandse

Het is beproefde techniek: alle buitenlandse kersen komen zo

kers in het schap te hebben. Dat kan. Gisteren

binnen.”

geplukt, vandaag in het schap.”

kalender

In petto Agenda-informatie over evenementen, beurzen, conferenties, productbijeenkomsten, workshops en andere bijeenkomsten.

Augustus

September

Oktober

17 augustus

5 en 7 september

24 tot en met 26 oktober

Excursie Sweet Sensation

Asia Frui Logistica

Fruit Attraction

De jaarlijkse kennisdag rond het ras

Hong Kong

Madrid, Spanje

The Greenery deze dag in samenwer-

7 september

26 tot en met 28 oktober

king met de Belgische Fruit Veiling

Aardbeien Demodag

PMA Fresh Summit

(BFV).

Etten-leur

Anaheim, Californië, USA

28 augustus

9 september

Jongerenraad

Ride for the roses

Onderwerp van de bijeenkomst

het Westland

Sweet Sensation. Dit jaar organiseert

is de Duitse markt

Fruit Attraction Een internationale vakbeurs voor de

11 september

groente-en fruitsector, die voor de

Ledenraad

vierde keer wordt gehouden in Feria Madrid. Het HBAG heeft er voor de eer-

Sweet Sensation

17 tot en met 20 september

ste keer een Holland Paviljoen ingericht

The Greenery houdt op 17 augustus

WorldFood

voor Nederlandse standhouders. The

opnieuw een teelttechnische bijeen-

Moskou

Greenery neemt voor het eerst deel, met een stand van 36 vierkante meter.

komst over de Sweet Sensation peer. Tijdens deze bijeenkomst staan opti-

28 en 29 september

Daar presenteren zich Greenery España,

male onderlinge samenwerking en ken-

Greens parade

Hoogsteder, Mulder Onions en Hagé

nisdeling voorop. Zo is de uitwisseling

Barendrecht

International.

van belangrijke technische informatie

Meer info over deze beurs:

tijdens de excursie ‘Sweet Sensation’

www.ifema.es/ferias/fruit/default_i.html

essentieel voor het kennisniveau van de teler.

Greens Parade

24-26

Bij dit festival draait alles om gezond eten, duurzaam ondernemen en ‘groen leven’. Een belangrijk onderdeel is de internationale groenten- en fruitconferentie. Deze business to business bijeenkomst staat in het teken van contact maken en kennis delen, voor een duurzamer en winstgevender toekomst. www.greensparade.nl

7

kort nIeuws

Kort Nieuws

De shine factor van blauwe bessen Terwijl de zomer nog op zich liet wachten, werd op de Facebook-pagina van www.verseoogst.nl in het blauwe bessenseizoen een promotieactie gestart onder de naam ‘Shine Factor’. De campagne legde een link tussen consumptie van blauwe bessen en gezondheid. Op de Facebook pagina konden bezoekers hun kennis over blauwe bessen en een goede

Verse Oogst 14 juli via mobiel Hebben jullie allemaal je Shine Factor al berekend?! Klik op de app bovenaan onze pagina en maak kans op een Luxe SPA arrangement voor 2 personen t.w.v. € 200,Ivonne Konings Jippie de blauwe bosbessen zijn er weer. Bij ons in de buurt kun je ze zelf ook plukken op een plantage! Even een uurtje fietsen en dan blauwe bosbessen plukken! Lekker in de joghurt, over de kwark, warm bij een pannenkoek of lekker zo eten! en een dagje extra verwend worden in een spa is natuurlijk het ultieme genot of in dit geval de bes op de taart! 14 juli om 16:05 · Vind ik leuk · 2 Shiva van Pelt Yup.. en had maar 4 puntjes :-( Meer blauwe bosbessen eten dus!!! Hahah liked n shared 14 juli om 16:06 · Vind ik leuk · 1

verzorging van het lichaam op de proef stellen. Door een vragenlijst in te vullen, konden bezoekers hun Shine Factor bepalen. De

… vitamine K bevatten die een belangrijke rol spelen in de opbouw en vernieuwing van je botten? … blauw zijn vanwege de enorme hoeveelheid anthocyanen?

mooie zacht glanzende blauwe bes doet denken aan een stralende huid. De antioxidanten

De actie leverde veel leuke reacties op. Via

vitamine E en anthocyanen die in de blauwe

de app kwamen er 297 nieuwe likes bij. Het

bes zitten, spelen een rol in de bescherming

totaal aantal inschrijvingen via de app kwam

van de cellen in de huid. In verschillende

uit op 248.

huidcrèmes zijn daarom ingrediënten van de blauwe bes verwerkt. Deelnemers aan de actie kwamen interessante feiten te weten over blauwe bessen. Wist je bijvoorbeeld dat blauwe bessen… … dankzij de voedingsvezels zorgen voor een goede darmwerking? … natuurlijke suikers bevatten die je energieker maken?

Meer kwaliteitscontroleurs op pakstations hardfruit Een aantal pakstations voor hardfruit laat eigen kwaliteitscontroleurs opleiden door de afdeling Kwaliteit en Milieu van The Greenery. Door de keuze om meer decentraal te gaan verpakken en sorteren, kwam de wenselijkheid naar voren meer te investeren in de kwaliteitscontrole op deze pakstations. Ook vanuit de Product Advies Commissie (PAC) wordt dit onderschreven. De PAC vindt het belangrijk om de in- en uitgaande kwaliteit bij de pakstations verder te verbeteren door inzet van meer kwaliteitscontroleurs.

8

Teler en eigenaar van pakstation Jeroen

controle en pakstationscontrole nauw

van Oostrom was één van de eerste

samenwerken, kan de gewenste kwaliteit

deelnemers aan de opleiding. “Ik zat in

worden geborgd en dat tegen de laagst

de tweede groep van zes telers die de

mogelijke kosten. Bijkomend voordeel is

weer eens voorbij. Ik kan nu de kwali-

opleiding heeft gevolgd. De opleiding was

dat regiocontrole voldoende tijd houdt om

teit bij binnenkomst op het pakstation

nodig. The Greenery gaat op steeds meer

ook aan de bron (bij de telers) te kunnen

goed beoordelen. Ik zal hierna nog een

plaatsen verpakken. Alle producten laten

sturen. De eerste ervaringen zijn volgens

assessment moeten uitvoeren via een

controleren door Greenery regiocontrole

regiocontrole erg positief.

onafhankelijke certificeringsinstantie voor

wordt zo steeds lastiger.” Pakstations

Van Oostrom zag de opleiding ook als een

het behalen van het uiteindelijke contro-

pakken dit nu zelf op onder begeleiding en

goede opfrissing van zijn kennis. “Rassen

leursdiploma, maar dat komt wel goed.

toezicht van diezelfde regiocontroleurs.

herkennen, het schadebeeld van insecten

Ik heb me laten vertellen dat de test van

Door deze werkwijze waarbij regio-

signaleren, alles uit mijn opleiding kwam

The Greenery zwaarder is…”

kort nieuws

MVO Netwerk Tuinbouw voorziet in behoefte

column

Column

Productunit Vollegrond

Bij agrofood bedrijven bestaat een toenemende behoefte om zich verder te ontwikkelen in maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Om aan die behoefte tegemoet te komen, is het MVO Netwerk Tuinbouw ontstaan. Telers en handelsbedrijven kunnen toetreden tot dit netwerk en zo hun eigen visie op MVO ontwikkelen, in de praktijk brengen en er waarde uit halen. Er wordt een serie bijeenkomsten gehouden, die deelnemers een praktisch doordacht en sectorspecifiek MVO-maatwerkinstrument in handen moet geven. Er wordt subsidie voor aangevraagd, zodat de kosten voor deelname naar verwachting laag zullen blijven. Geïnteresseerden kunnen voor meer informatie contact opnemen met Albert Wielink van de afdeling Kwaliteit & Milieu: [email protected]

Proefveld krijgt smaak te pakken Hoe kunnen wij ons aanbod in de toekomst nóg meer onderscheidend maken? Dat is een vraag die ons in de Productunit Vollegrond continu bezig houdt. Tot nu toe richtten we ons

Plantenresten als grondstof voor karton

vooral op nieuwe rassen, resistenties, presentatie en teelt-

In samenwerking met verschillende partijen verkent The Greenery tot eind

Jaarrond een goed smakend product, dat is wat we willen.

dit jaar de mogelijkheden om plantenresten te hergebruiken die ontstaan

De consument moet vollegrondsgroente allereerst gaan

aan het einde van de oogst. Laboratoriumonderzoek moet uitwijzen welke

associëren met ‘lekker’. Dat is nog niet zo eenvoudig. Aan

mogelijkheden er zijn om van biomassa afkomstig van teeltbedrijven een

vollegrondsproducten is een verbeterde smaak moeilijk af te

grondstof te maken voor de productie van massief karton.

zien. We moeten er dus veel aan doen, wil de consument een

baarheid. Dit is niet meer voldoende. We concentreren ons meer en meer op smaak. Smaak maakt een product onderscheidend. Consumenten kopen groente en fruit op smaak.

vernieuwde smaak te pakken krijgen. “Als de test positief uitvalt, ontstaat een zuivere win-win-situatie: telers kunnen wellicht goedkoper hun restproduct kwijt en de kartonindustrie zou goedkoper

Dit seizoen zijn we daarom op ons proefveld bij teler Carlo

grondstoffen kunnen inkopen”, legt Arno Koot, manager Fust & Verpakkingen

de Jongh in Prinsenbeek gestart met een nieuwe aanpak. We

uit. “Het is de bedoeling dat eind 2012 duidelijk is in hoeverre kan worden opge-

hebben allereerst enkele zaadbedrijven benaderd voor rassen

schaald naar productie van verpakking.”

die zich onderscheiden op smaak. Er zijn zeventien rassen

De ambitie doet denken aan de ‘cradle to cradle’ filosofie. Restproduct wordt

geselecteerd, te verdelen over de producten spitskool, peen,

na gebruik geïntegreerd in een ander product. Het moet volledig en milieu­

sla en ijsbergsla. Naast het ras zijn ook de groeiomstandig­

neutraal worden hergebruikt, waardoor de kringloop wordt gesloten.

heden – weer en grondtype – bepalend voor de smaak. Carlo beschikt over lichte grond. Het zou in de toekomst goed zijn om meer telers bij onze proeven te betrekken. Ik kan me ook voorstellen dat we een tweede proefveld in een andere regio inrichten, bijvoorbeeld op zware grond met andere gewassen. Als we meer waardering van onze klanten en hun klanten willen, zullen we een stap verder moeten zetten: sterke rassen, die er goed uitzien en… om in te bijten. In de vollegrondsteelt valt over smaak nog volop te twisten. En dat is maar goed ook. Nanne van Baar Productmanager Vollegrond [email protected]

9

Samenwerking in de keten

HAS-studenten steunen ontwikkeling in de teelttechniek

Hoe houd je een aardbei uit zijn winterrust? Op de HBO-opleiding Tuinbouw en Akkerbouw van de HAS in Den Bosch tref je de praktijk van de teelt in het klein. Sinds drie jaar legt The Greenery er vragen neer die voortvloeien uit rassenontwikkeling in het zachtfruit. In het afgelopen studiejaar richtte een groep van negen tweedejaars zich op een bijzonder vraagstuk in de aardbeienteelt. Klaas de Jager, agronomist bij The Greenery en oud HAS-

Pittige vraag

student, was initiatiefnemer van die samenwerking. “In

In het afgelopen studiejaar was de vraag van Klaas aan de

de rassenontwikkeling en bij de introductie van nieuwe

groep van negen niet eenvoudig: zouden we de AVA uit de

rassen, zoals de AVA aardbei, werken we aan nieuwe

winterrust kunnen houden, zodat we ook in het vroege

teeltmethodieken. We bleven met teeltvragen zitten en

voorjaar aardbeien kunnen oogsten? “Oftewel: kunnen

zagen mogelijkheden om HAS-studenten te betrekken bij de

we op zo’n manier telen dat winterrust echt uit de plant

beantwoording. Zij leren over de teelt en de wijze waarop

verdwijnt? Zodat de plant niet allerlei remmingshormonen

je aan teeltonderzoek doet, wij doen ons voordeel met de

gaat opbouwen.”

antwoorden die daar uit voortkomen. Een echte win-winsituatie.”

“We deden literatuurstudie en probeerden de planten met belichting en hormonen uit de winterrust te houden”,

Realiteit

legt Toine uit, gevraagd naar de aanpak. Daarbij probeer-

Docent Toine Buijs hecht veel waarde aan de samenwer-

den de studenten nog duidelijker te krijgen wat de plant

king. “De vragen die The Greenery ons stelt, hebben natuur-

aan bemesting nodig heeft om te groeien. Verder wilden

lijk een hoog realiteitsgehalte. Ze houden ons goed op de

we weten in hoeverre de dosering van Borium (regelt de

hoogte van de actuele praktijk in de zachtfruitsector.”

opname van water in de cellen van een plant, de stuifmeel-

“De studenten zijn vaak opgegroeid op een teeltbedrijf,

kieming en de vrucht- en bladontwikkeling, red.) de ont-

maar zoeken verdieping”, vult teeltchef en studentenbege-

wikkeling van de vruchtgrootte beïnvloedt. We hebben ook

leider Theo van der Burght aan. “Wij willen ze een teeltpro-

bladsap-analyses laten uitvoeren, om te kunnen vaststellen

gramma aanbieden waarmee ze een studiejaar lang aan de

of ons onderzoek klopt. Met statistische onderbouwing.

slag kunnen. We brengen ze zelf theorie bij over bemesting

Het bleek weerbarstige materie. Daarom was het goed

en gewasbescherming. Maar vervolgens moet de kennis

dat Klaas elke veertien dagen langskwam om het gewas te

ook worden toegepast. Dat kan op onze schooltuin. Daar

beoordelen. Dat hield de studenten scherp.”

werken onze studenten aan hun antwoorden op concrete

Er werd bij de studie ook een teler betrokken: AVA-teler

vragen uit de teeltpraktijk.”

Gerard Joosten. Toine: “Hij was meteen geïnteresseerd om eventuele uitkomsten van onze studie meteen in de praktijk

De studenten volgen een 4-jarige opleiding. Toine: “Ze

toe te passen. De studenten zijn ook twee keer bij Gerard

komen binnen met HAVO/VWO of met een MAS-oplei-

op het bedrijf geweest. Het leverde leerzame discussies op,

ding. In dat laatste geval kan de HAS in drie jaar worden

waar weer ideeën uit voortvloeiden.”

afgerond. Van de gediplomeerden gaat jaarlijks een derde

10

verder als ondernemer. Een kwart kiest voor een vervolgstu-

Onvermijdbaar

die, bijvoorbeeld aan de universiteit in Wageningen. De rest

Maar hoe zit het nu met die winterrust? “De studenten

waaiert uit: naar voorlichtingsfuncties, toeleveringsbedrij-

probeerden met twintig uur assimilatielicht de AVA uit de

ven, brancheorganisaties of afzetorganisaties.”

rust te houden”, vertelt Klaas. “Tevergeefs. In de donkerste

HAS verdiept zich in aardbeienteelt

 Theo van Burght, Klaas de Jager en Toine Buijs (vlnr) overleggen in de kas van de HAS.

week, vlak voor kerst, was er geen houden aan: de plant

“Er waren ook nuttige conflicten”, aldus Toine “Bijvoor-

ging echt de rustfase in. Een dagneutraal ras onder de

beeld over inzet van gewasbescherming. Daar sprongen

aardbeien blijkt niet op alle fronten dagneutraal. En dat

de studenten zeer omzichtig mee om. Er werd over

het vraagstuk over de winterrust zich niet geheel laat

vergaderd en in het weekend diep over nagedacht. Als er

oplossen, is óók nieuw inzicht. Het ras blijkt direct na

gewasbeschermingsmiddelen ingezet moeten worden, is

aanplant en in december dus toch kort rust te nemen.

het ons project niet meer, klonk het op maandag.”

Maar in het streven naar gelijkmatige, continue groei kwam uit dit onderzoek naar voren dat die rust wel valt

Kan Klaas aangeven wat de steun van de HAS-studenten

te bekorten.”

in de praktijk verder heeft opgeleverd? “Er zijn weer antwoorden bijgekomen op belangrijke deelvragen. Een

Toch gaven de studenten niet meteen op, toen de rust

voorbeeld? Dat de AVA bij hogere dosering Borium over-

niet te vermijden leek. Met extra LED-verlichting en

maatverschijnselen gaat produceren. Dat wisten we nog

aanpassing bij de bestuiving gingen ze tot het uiter-

niet. Het effect van betere vruchtgrootte bleef uit.”

ste. De bestuiving in de wintermaanden was wel een probleem, laat Theo weten. “We hebben een kleine kas.

Toine ziet nog volop mogelijkheden om studie aan de

Met het licht en veertig hommels kregen we te maken

aardbei te blijven besteden. “Aan dit product valt nog

met overbevlieging. De bloemen werden kapot gevlogen.

genoeg te onderzoeken. In de teelt zitten veel interes-

De studenten kwamen met het voorstel om met metsel-

sante deelfasen: de inductie, de initiatie, het tevoor-

bijen te gaan werken. Dat zijn solitaire bijen, die niet in

schijn komen van de bloemen en later de vruchten. Wij

een kast zitten en maar een paar weken actief zijn. Het

kijken alweer uit naar nieuwe vragen. Een bijkomend

profijt was wat aan de lage kant. We wachten nog af of

voordeel is dat de aardbei precies groeit binnen het

het resultaat heeft.”

schooljaar…”

11

Coöperatiezaken

Coöperatiezaken Hubert Visser, voorzitter van de PAC Spruiten

Product Advies Commissies vol ambitie Elke productgroep binnen Coöperatie Coforta kent een Product Advies Commissie (PAC). Een PAC bestaat uit drie tot zeven leden en geeft advies aan het bestuur en afzetorganisatie The Greenery. De commissie geeft advies en is een belangenbehartiger van de leden, bijvoorbeeld op het gebied van kwaliteitsbeleid, voedselveiligheid, aanbodprognose, marketing en het productfonds.

onze productgroep. Bereiken we overeenstemming, dan kunnen we dit advies aan de verkopers van The Greenery meegeven.” Visser, spruitenteler in het Brabantse De Heen, wil graag voldoende aandacht voor het werk van de PAC tijdens telersbijeenkomsten. “Dat is een goede gelegenheid om voor de groep spruitentelers aandacht te vragen voor ons werk. Die aandacht zal vanaf augustus/september, de start van het nieuwe seizoen, gaan toenemen. Ik verwacht toch wel regelmatig telefonisch overleg te gaan voeren met ons bestuur en

Spruiten

de telers.”

“Wij hebben een kleine commissie, die bestaat uit drie leden”, zegt de voorzitter van de PAC Spruiten Hubert Visser. “Het PAC-bestuur

Samengevat vindt Visser de rol van de PAC belangrijk. “Nog nooit

heeft vooral de rol om besluiten voor te bereiden. Bijvoorbeeld de

stond een bestuur zó dicht bij de telers. De coöperatie kan zich nu

contracten die The Greenery sluit met de industrie. Samen met The

concentreren op algemene bestuurstaken, de PAC’s op zaken die

Greenery stellen we de wensen op en leggen die voor aan de telers in

telers direct raken en bezighouden.”

Nieuw Coforta-lid

‘De Duitse consument krijgt voortaan Duitse asperges van The Greenery’ Maatschap Martens van Disseldorp is al vijf jaar lid van de coöperatie, maar begin dit jaar kreeg dit lidmaatschap een extra dimensie. In het Duitse Nettetal, net over de grens bij Venlo, nam Martens een bedrijf over, waar de aspergeteler interessante uitbreidingsmogelijkheden heeft.

“De vorige eigenaar is al op leeftijd en had 1,5 hectare aardbeien en 5,5 hectare asperges staan”, vertelt Ron Martens. “Het gaat hem niet makkelijk af om zomaar zijn bedrijf los te laten, maar door dit geleidelijk te doen, is dit voor hem de beste oplossing. En voor ons natuurlijk, want wij wilden wel de grens over. Het bedrijf ligt vlakbij onze Nederlandse vestiging bij Viersen en er liggen daar goede mogelijkheden voor verdere ontwikkeling.” “Onze voorganger heeft in 2009 nieuwe asperges aangeplant. Wij hebben dit jaar nog zes hectare erbij geplant om in de loop van de tijd te kunnen doorgroeien naar een totaal areaal van vijftien à twintig hectare. De grond is er goed en er is ruimte. Bovendien kunnen we voor deze expansie in Duitsland gebruik maken van de fiscale voordelen die het land ons biedt. We blijven overigens wel een bescheiden speler op de Duitse lokale markt. Duitsland kent aspergetelers met een areaal van meer dan duizend hectare…”

12

Commentaar

Coöperatiezaken

Witlof “We zijn actief, kritisch en recht door zee”, laat voorzitter Bart Wezenberg van de PAC Witlof weten. “Zo zitten we in elkaar: We hebben een vijfkoppig bestuur en we hebben te maken met dertig witloftelers. Ik vind dat onze PAC nog wel een wat krachtiger rol zou mogen krijgen, meer in ieder geval dan uitsluitend adviseren. Wat mij betreft nemen er per PAC twee leden zitting in de Ledenraad.” Gevraagd naar zijn belangrijkste ambities voor de witloftelers reageert Wezenberg vastbesloten: “Kosten in de keten

Samen langs de kortste weg

verlagen en vanuit The Greenery langdurige afzetrelaties

Samen met de Product Advies Commissie hield het Hardfruitteam in juni en

bewerkstelligen. Ons product verdient een betere toekomst.

juli vier regiobijeenkomsten. De 220 leden kregen alle gelegenheid om mee te

We zitten in een verdringingsmarkt. We moeten beter in

praten over de strategie die momenteel wordt ontwikkeld. Aan de hand van

beeld blijven. Daarom ben ik ook zo blij met de ‘I love witlof-

stellingen werden diverse onderwerpen bespreekbaar gemaakt. In de eerstvol-

campagne’, die jongeren bekend maakt met witlof. Dit draagt

gende PAC vergadering worden de laatste punten op de i gezet.

bij aan een bovenliggende ambitie die onze PAC heeft: een stabiel rendement.”

Samen groeien in de hardfruitketen, is de visie waaraan de strategie is opgehangen. De belangrijkste pijlers zijn de inrichting van een zo kort mogelijke weg tussen de teler en de consument, planmatige ketenkoppeling, kennisuitwisseling en marktverbreding. Op de regiobijeenkomsten kregen deze thema’s een breed draagvlak. Ik ben blij met deze strategie. Het geeft richting, biedt telers voldoende perspectief en geeft het commerciële team ruimte om goede afspraken te maken met klanten. Eensgezindheid over de toekomst van de Productunit Hardfruit is een voorwaarde voor het realiseren van groei. Het kan niet anders dan dat de telers daarvan profiteren. Het vraagt van hen wel de discipline om informatie beschikbaar te stellen en de regie van de afzet bij de verkooptafel te laten. Wie dat niet wil, moet met zijn bedrijf een andere weg inslaan. De verkooptafel moet op haar beurt open communiceren over bijvoorbeeld klanten en marktontwikkelingen. Het gaat er nu vooral om daadwerkelijk samen aan het werk te gaan. ‘Wij telers en zij van The Greenery’ is echt oud denken.

De logistiek is met twee bedrijven in twee landen op korte

Neem bijvoorbeeld het decentraliseren van verlading en kleinpak in de regio’s

afstand van elkaar goed te regelen, legt Ron uit. “We kunnen

bij pakstations van telers. Die aanpak brengt de telers en de retailers dichter

makkelijk onze machines verplaatsen, het is maar dertig

bij elkaar en draagt bij aan hechtere relaties aan de aanbod- en de vraagkant.

kilometer. We hebben net de eerste oogst achter de rug

Sinds we stappen maken op dit vlak, zie je de waardering voor ons werk en

en daar zijn we zeer tevreden over. De bedrijfsvoering in

onze producten van bijvoorbeeld Jumbo alleen maar toenemen.

Duitsland is nagenoeg gelijk aan die in Nederland. De Duitse en de Nederlandse aspergeteelt verschillen niet zoveel van

De formatie van de Productunit Hardfruit heeft even op zich laten wachten.

elkaar. Het behoud van werkgelegenheid konden we er

Maar iets wat aantoonbaar tot verbeteringen leidt, komt nooit te laat. Tien

garanderen. Er werken op onze Duitse vestiging acht men-

jaar geleden was zo’n zeventig procent van de Nederlandse hardfruittelers lid

sen in de seizoensarbeid. Door lokaal geproduceerd product

van een coöperatie. Nu is dat nog maar de helft. Ik hoop dat de nu nog vrije

zijn de afzetkansen in Duitsland beter dan vanuit Nederland.

telers in de toekomst bij ons aansluiten. De start van de unit met een breed

De Duitse consument wil nu eenmaal bij voorkeur een Duits

gedragen strategie houdt Greenery Hardfruit op de kaart, vooral doordat we

product. Het vermarkten van onze Duitse asperges verloopt

samenwerking nieuwe betekenis geven. In je eentje loop je het hardst, samen

uiteraard via The Greenery. Deze samenwerking verloopt

kom je het verst.

goed, want de marketeers van The Greenery zijn al jaren thuis in Duitsland.”

Gerard Pronk, Fruitteler en voorzitter PAC Hardfruit 13

The Greenery in beeld

Greenery-boot vol gezond snoepgoed

Westlands welvaren Onder het motto ‘Meesterlijk Mooi’ trok op 3,4 en 5 augustus een stoet van tachtig boten voorbij aan 450.000 belangstellenden die afkwamen op het vijftiende Varend Corso. The Greenery was vertegenwoordigd met een Westlander uit 1925. Op deze oldtimer was met het Fred&Ed snackconcept het thema ‘Zoetjes en ander snoepgoed’ uitgewerkt, waarmee werd verwezen naar het belang van gezonde voeding.

14

Westlands welvaren

15

paneldiscussie

De branchebarometer

De deelnemers:

16

Cindy van de Velde

Directeur Benelux bij The Greenery (boven)

Enrico de Jong

Projectleider Supply Chain Management JUMBO Supermarkten B.V. (linksonder)

Cees Kraaijeveld

Manager Ketenintegratie bij The Greenery (rechtsonder)

SAP, wat is het belang en wat gaat het opleveren?

SAP, wat is het belang en wat gaat het opleveren? The Greenery staat aan de vooravond van een belangrijke verandering: na goede resultaten bij twee organisatieonderdelen wordt begin 2013 binnen het kernbedrijf overgestapt op SAP business software. Hierdoor kan sneller en efficiënter informatie worden gedeeld. Intern, maar ook in de keten, waar partners ook met deze software werken. Drie ervaringsdeskundigen laten zich in een gesprek uit over ervaringen en verwachtingen. Er zijn verschillende redenen om dit sys-

voor alle bedrijfsprocessen: inkoop, logistiek,

hebben. De synergie die is bereikt, levert over

teem te willen: goede regie in de keten, de

verkoop en administratieve processen. Waar-

en weer veel op. Het is overigens niet zo dat

mogelijkheid om de logistiek te optima-

door we alle stappen in de keten goed kunnen

een systeem als dit de garantie biedt op com-

liseren, administratief voordeel, betere

volgen: wat kopen we waar in, wat staat er

mercieel succes. Een hechte samenwerking

informatie-uitwisseling. Wat vinden jullie

op voorraad en wat gaan we uitleveren. We

met een klant komt voort uit kwaliteit van de

de belangrijkste reden?

kunnen dus onze financiële- en goederenstro-

producten, diensten en vooral mensen. SAP is

Van de Velde: AGF is een dynamische sector

men beheersen. En je kunt precies oorzaken

hierbij een belangrijk instrument.

die om flexibiliteit vraagt. Elke dag vinden

nagaan, als er iets is misgegaan. Beheersing

Kraaijeveld: Het systeem is ondersteunend

veel verschillende verse producten hun weg

en controle dus.

aan je bedrijfsprocessen. De mens levert de

naar uiteenlopende klanten. SAP biedt uitstekende ondersteuning bij het beheersen van complexe processen. Je wilt van elke beslissing die wordt genomen altijd weten wat de invloed is op de rest van de keten. Als je weet wat er gebeurt en waarom iets gebeurt, kun

Cees Kraaijeveld:

‘Van de teler zo direct mogelijk naar de consument. Onze rol is om dat zo zorgvuldig mogelijk te doen.’

je aan verbetering werken en sturen. Voor mij zijn de belangrijkste redenen dus inzicht en beheersing, waardoor wij in staat zijn om het

Hoe bijzonder is de wijze waarop de AGF-

vakkennis om het systeem zo goed moge-

totale bedrijf effectief aan te sturen.

keten op deze manier wordt geoptimali-

lijk te benutten. Daar denken wij en Jumbo

Kraaijeveld: Wij hebben te maken met een

seerd?

hetzelfde over. Je hebt het systeem wél echt

zeer gevarieerde aanvoer van telers én een

De Jong: Elk bedrijf in de keten zal eens een

nodig. Bijvoorbeeld voor snelle informatie-

verantwoordelijkheid tot in het schap. Wij

systeem als dit moeten implementeren. Wij

uitwisseling.

voelen ons ketenregisseur. We moeten heel

kennen natuurlijk meerdere versketens. De

veel processen op elkaar afstemmen. Het

afstemming met The Greenery voor AGF

Er is ruim een jaar ervaring opgedaan bij

product komt uit alle windstreken en heeft

wil ik wel uniek noemen. We hebben elkaar

The Greenery Benelux. Wat zijn de erva-

uiteindelijk ook een sterk uiteenlopende

goed gevonden en de processen goed op

ringen daar tot nu toe?

bestemming. Dat moet je zo efficiënt mogelijk

elkaar afgestemd. Dat ligt niet direct aan het

Van de Velde: Het systeem levert een schat

beheersen. Het is ook nog een versproduct,

systeem, maar het zit ‘m in de intentie. We

aan informatie en mogelijkheden op om

dat zo snel mogelijk van producent naar klant

denken hetzelfde over samenwerking. Toeval-

processen beter te sturen. Daardoor konden

moet. Daar is ondersteuning bij nodig van een

lig werkten we beide met hetzelfde systeem.

we de samenwerking met Jumbo in korte tijd

goed systeem dat dit proces kan faciliteren.

Dat was wel handig…

goed inrichten. Dat was een uitdaging, maar

De Jong: Wij werken al tien jaar met dit sys-

Van de Velde: We werken met elkaar samen

het lukte. Het is een mooie aanleiding om

teem. Het biedt een geïntegreerde oplossing

omdat we elkaar als organisatie iets te bieden

eens kritisch naar de bestaande situatie te

17

paneldiscussie

kijken. Dat vind ik een positief bijeffect. De

beheersen op een DC van Jumbo. Daarbij is

assortimenten afstemmen, prijzen overeen

invoering leidde er bij Greenery Benelux toe

systeemondersteuning nodig. We moeten er

komen. Bij Super de Boer kenden we The

dat we onszelf vragen stelden als: waarom

steeds meer gebruik van gaan maken.

Greenery al als een belangrijke ketenpartner. De ervaringen bij Super de Boer hebben wij bij

doen we dit eigenlijk zo? Kan het niet slimmer en beter?

SAP staat bekend als een basisvoorziening

Jumbo verder uitgebouwd. We zijn begonnen

Het was vooral wennen aan nieuwe werkwij-

die de gebruiker naar eigen behoefte

met het vinden van aansluiting tussen onze

zen. We zijn gewend om creatief te denken

inricht. Toepassing is maatwerk.

werkprocessen. Zodat we uiteindelijk een zo

en snel te improviseren als dat nodig is. Wij

Kraaijeveld: Dat maatwerk is een interne

hoog mogelijke kwaliteit product in de winkel

moesten ons door de invoering van SAP nog

aangelegenheid. Bijvoorbeeld het uitbetaal-

konden krijgen. We hebben nu voor bijna ons

meer dan voorheen bewust zijn van de impact

systeem dat wij kennen richting telers. Dat is

gehele AGF-assortiment één lijntje lopen naar

van onze beslissingen op de praktijk van

uniek en vroeg om specifieke aanpassingen.

The Greenery. Deze partner stemt alles met

collega’s op andere afdelingen. Wij hebben

De factor planning is heel wezenlijk. Niet

ons af: assortiment, prijzen en logistiek.

natuurlijk ook te maken met het feit dat niet

zo gek als je uitsluitend met versproducten

Kraaijeveld: Wij coördineren de samenwer-

alle Greenery-afdelingen al gebruik maken van SAP. Daarom is het einde van de optimalisatie nog lang niet in zicht. In feite is het nooit klaar. De markt blijft veranderen, dus steeds rijst de vraag hoe het systeem ondersteuning kan geven bij de volgende verandering.

Enrico de Jong:

‘Wij willen gewoon altijd het meest verse product in het schap.’

Kraaijeveld: Het systeem vraagt van de mensen om meer in structuren te denken. We laten ons graag leiden door de dynamiek van

werkt. Wij willen natuurlijk op de minuut

king met al die verschillende leveranciers die

het product, maar SAP dwingt ons om die

sturen. Nergens mag product te lang staan,

Jumbo in het verleden kende. Dat noemen we

dynamiek heel gestructureerd te verwerken.

altijd moet de verpakking kloppen, nooit mag

ketenregie.

De Jong: Wij hebben bij de integratie van

de aflevering uitblijven.

Van de Velde: Meer dan het woord ‘ketenre-

Super de Boer ook het denken in structuren

De Jong: SAP is erg compleet en kent heel veel

gisseur’ misschien doet vermoeden is het

veel aandacht gegeven door bijvoorbeeld pro-

mogelijkheden. Als je alles doorlopen hebt

geen persoon, maar een rol die The Greenery

cedures op te frissen. We maken tot de dag

wat je nodig hebt en gaat toepassen, kom je

invult. The Greenery heeft taken van Jumbo

van vandaag mee dat iemand op plek A even

toe aan maatwerk voor missende functies.

overgenomen. Zo ontzorgen we de klant,

pragmatisch een probleem denkt op te los-

Dat maatwerk proberen wij tot een minimum

waardoor die zijn aandacht nog meer kan

sen en tegelijkertijd op plek B een probleem

te beperken. Vroeg of laat moet er een nieuwe

richten op de winkelvloer. Daar zijn zij expert.

creëert.

versie worden geïmplementeerd. Dan moet

The Greenery kan nu eerder in de keten de

Van de Velde: Gestructureerd werken betekent

je dus ook steeds het maatwerk weer laten

productstromen gaan sturen. Een voorbeeld:

overigens niet dat je niet mag meedenken

ombouwen naar de nieuwe versie.

Er is tijdelijk een product beperkt beschik-

over totaaloplossingen. Juist omdat SAP

baar. Hoe eerder in de keten je dat weet, hoe

meer transparantie biedt, worden mensen

Net viel al even het woord regie. Regie is

sneller er kan worden bijgestuurd. Op deze

aangemoedigd om meer over muren heen

een solo-functie. The Greenery ambieert

manier zijn de herstelkosten minimaal, waar-

te kijken. Ik vind dat leidinggevenden daarin

die rol. Hoe ervaart de retailer die ambi-

bij de servicegraad op peil blijft. Uiteindelijk

een belangrijke taak hebben. Het stimuleren

tie in de keten?

werken we met elkaar aan één keten en de

van ondernemerschap bij werknemers wordt

De Jong: Wij vinden dat vanzelfsprekend. We

eindklant is de mevrouw of mijnheer die met

bereikt door goede aansturing en wordt niet

hebben er zelf op aangestuurd. Maar dat is

zijn winkelwagen door de Jumbo supermarkt

bepaald door het gebruik van een systeem als

nog iets anders dan alles geheel uit han-

loopt.

SAP.

den geven. We hebben duidelijke afspraken

Kraaijeveld: Er ligt nog veel werk voor ons. We

gemaakt over allerlei zaken. In het verleden

Is het denkbaar dat de afzetorganisatie

kunnen in de samenwerking nog veel ontwik-

kende Jumbo veel AGF-leveranciers. Dat

haar regierol uitbreidt naar het schap­

kelen. Bijvoorbeeld dat wij voorraad gaan

betekende veel contacten onderhouden,

management?

18

SAP, wat is het belang en wat gaat het opleveren?

Van links naar rechts Enrico de Jong, Cees Kraaijeveld en Cindy van de Velde.

De Jong: Wij verwachten van leveranciers dat

gaat en op de juiste plaats terecht komt. Wij

het zo snel mogelijk naar onze winkels kan.

zij meedenken in de schappresentatie. Uitein-

moeten de behoefte van de retailer goed ken-

We zoeken voortdurend naar de optimale

delijk bepalen wij hoe er wordt gepresenteerd

baar blijven maken aan de teler. De efficiency

bestelmomenten.

en is het aan de vestiging om het schap er de

in planning, verpakking en transport vraagt

hele week optimaal uit te laten zien.

veel aandacht. Nu en in de toekomst. Steeds

Het is nooit klaar, werd er gezegd. Maar is

Kraaijeveld: Wij kunnen kennis toevoegen.

verder optimaliseren. Uiteindelijk moet het

er wel een ideaalbeeld van de samenwer-

Dat doen we ook al. Dat is het mooie van die

versproduct in een flow komen. Dat is het

king en de toepassing van het systeem?

nauwe samenwerkingsvorm die we hebben

algemeen belang: van de teler zo direct moge-

Kraaijeveld: Nóg minder voorraadmomenten

gevonden: we delen heel veel met elkaar.

lijk naar de consument. Onze rol is om dat zo

in de keten en geen derving.

Informatie over beschikbaarheid, houdbaar-

zorgvuldig mogelijk te doen.

Van de Velde: De keten nog verder doortrek-

heid, seizoensinvloeden. We kunnen concreet

Van de Velde: We zijn inmiddels een eind

ken, misschien wel tot aan de koelkast van

helpen om altijd de beste prestatie te kunnen

gevorderd. Jumbo kan twee keer per dag

de consument. Laten we om te beginnen de

leveren voor de eindklant in de winkel.

bestellen. Daar hebben de telers ook mee te

consument nog beter informeren over de teelt

Van de Velde: De retailer bepaalt en bewaakt

maken. Winkels zijn tegenwoordig vaker en

en herkomst van zijn verse product.

zijn formule. Dat is niet aan ons. Wij kunnen de retailer inderdaad wel voorzien van informatie en kennis op het gebied van AGF. De Jong: Wij staan door de samenwerking met The Greenery en de systematiek die daar onder ligt al heel dicht bij elkaar. Daardoor kunnen we onze AGF-presentatie in onze

Cindy van de Velde:

‘Als je weet wat er gebeurt en waarom iets gebeurt, kun je aan verbetering werken en sturen.’

winkels echt naar een hoger niveau brengen. Voor de zomer hebben we onze AGF-chefs nog bij elkaar gehad over die ambitie. AGF is voor

langer open. Leveren op zaterdag is niet zo

De Jong: Flexibiliteit in de keten. Dat begint bij

een retailer een margemaker en imagebuilder.

gek als je je realiseert dat een supermarkt

de telers. Toon je zo flexibel mogelijk. Zorg dat

We ontlenen veel identiteit op de markt aan

een groot deel van de weekomzet op die dag

je elke vraag over kwaliteit, formaat, verpak-

het succes van onze AGF-prestatie.

maakt.

king en planning aankan. Door aan het begin

De Jong: Wij willen gewoon altijd het meest

van de keten al flexibel te zijn, loopt de rest

De teler, wat staat hem nog te wachten?

verse product in het schap. Dus willen we

van de keten makkelijker. Alle retailers hebben

Kraaijeveld: De teler heeft er belang bij dat zijn

zo dicht mogelijk op het moment van teelt

hun eigen, specifieke wensen. Wees voorbe-

product zo snel mogelijk door de keten heen

bestellen en laten leveren op onze DC’s, zodat

reid om die in te willigen.

19

Actualiteit

My Tomato scoort in Duitsland FresQ, ZON Fruit & Vegetables, Van Nature en Coöperatie Coforta sloegen eind 2011 de handen ineen om samen met het GroentenFruit Bureau voor de Duitse markt een campagne voor de Hollandse tomaat te ontwikkelen. De campagne My Tomato is opgezet om de goede positie van de Hollandse tomaat te behouden en te versterken en richt zich drie jaar lang op jongeren én ouderen.

In Hamburg maakte chefkok Peter Henzek tijdens

tung Mittagskinder. Op de stand van My Tomato

actief fans geworven via ludieke acties en inter-

de Stadtläufe van verse tomaten een heerlijke cur-

staat een tomaatrode Mini, die eind dit jaar via

essante prijsvragen. Ook www.tomateninfo.de

rysaus. De curryworst met verse saus werd aan

social media wordt verloot onder de fans van My

doet het goed: de site oogstte tot nu toe 23.000

de stand verkocht. De opbrengst ging naar de Stif-

Tomato. Op de eigen Facebook-pagina worden

bezoekers. facebook.com/my.tomato.info

In mei bracht een groep journalisten van verschillende Duitse kranten een bezoek aan Nederland. Daaronder vertegenwoordigers van de Westdeutsche Allgemeine Zeitung, de Badische Neueste Nachrichten en de Berliner Kurier. Op het programma stonden onder andere een bezoek aan Coforta-telers Gebr. Duijve­ stijn en Tomatoworld. Een aantal Duitse redacties ontving een kistje met diverse soorten tomaten. Met flink wat publiciteit tot gevolg: een interview met een voedingsdeskundige op 34 radiozenders, dat maar liefst 2,3 miljoen luisteraars bereikte. Maar ook publicaties in Rätsel aktuell, Homes & Gardens, Frucht­ handel Magazine, Bild en Gesunde Medizin en online aandacht op Runnersworld.de en Lauftipps.de.

20

onlIne

Online

Op Facebook, via twitter en op www.verseoogst.nl volgen leuke, interessante en smaakvolle berichten over groente en fruit en The Greenery elkaar snel op. Verse Oogst heeft inmiddels meer dan 1.200 volgers via Twitter en bijna 2.000 vrienden op Facebook. Daarnaast heeft de website www.verseoogst.nl 13.500 bezoekers per maand. Hieronder een greep uit de vele berichten die daar onlangs voorbij kwamen. @ZwinBrothers Klaar voor de start van de 15de editie van het Varend Corso Westland. Met dank aan THE Greenery en Flamingo vd Meer! http://t.co/iWsoMivx Ernst Jan Bos @AgroMarketeer #Greenery kiest wel duidelijk een richting. Duidelijk en herkenbaar. Gaan voor duurzaamheid. http://bit.ly/LUiZIs Tijdens de MyTomato fietstocht legde een lange stoet van 200

Hedy Willems @HedyWillems

wielrenners op knalrode fietsen een route af van Duitsland naar

Goed marketingoverleg gehad bij #theGreenery. Leuke ideeën om de

Venlo. Onder hen Joey Kelly, een prominente Duitse expert op het

komkommer te promoten. We zijn goed bezig!

gebied van sport en gezondheid. Hij opende in april op de Floriade

Linda de Bie @Linda_deBie

het tomatenseizoen.

En de boterham met humus en paprika smaakt nog lekkerder nu ik weet dat het een Greenery paprika was geproduceerd door Jan vd Harg! :-)

Te gast bij Greenco Voor de tweede editie van Verse Oogst op Locatie was voedingsconsulent Simone Schaap onze gastpresentatrice. Simone was benieuwd of de lekkere, zoete snoeptomaatjes evenveel gezonde voedingseigenschappen bevatten als een grote, ‘normale’ tomaat. Tomatenteler Jos van Mil van Greenco liet weten dat een snoeptomaatje heel veel gezonde voedingswaarden bevat en op dit gebied dus niets onderdoet voor elke andere soortgenoot. www.verseoogst.nl/oplocatie

In de maanden juni tot en met oktober worden onder andere in Frankfurt am Main, Dresden, Hamburg, München, Köln en Bremen de Stadtläufe gehouden. Het deelnemersveld loopt uiteen van 2.500 tot 18.000 hardlopers. De opvallende rode stand en de MyTomato girls omlijsten de wedstrijden.

21

kennismaking

Coöperatie Coforta steunt leden waar dat nodig is

Telers steeds actiever in het buitenland Het aantal bij Coöperatie Coforta aangesloten telers dat in het buitenland actief is, neemt de laatste jaren toe. Vijftien jaar lang waagden telers zich nauwelijks over de grens en tot anderhalf jaar geleden ging het nog om enkelingen. Inmiddels zijn het er meer. Coöperatie Coforta staat open voor ontwikkeling van telersactiviteiten buiten Nederland en faciliteert de leden waar nodig. “Ik zie drie ontwikkelingen”, zegt Manager Coöperatiezaken

Rouwhorst heeft voor de teler geen folder klaar liggen over

Joost Rouwhorst. “Allereerst een toenemend aantal telers dat

ondernemen in het buitenland. “Maar we steunen initia-

zelf buitenlandse vestigingen start. Zoals Martens met asper-

tieven over de grens volop. De ontwikkelingen zijn er ook

ges (zie ook pagina 12, red.) en Sweetpoint met paprika’s

naar: de toenemende vraag naar lokaal product in de UK en

(elders op deze pagina’s, red.). Verder zien we buitenlandse

Duitsland zetten de toon. Dus bespreken we deze ontwikke-

telers die lid worden van onze organisatie. Ze werkten al

ling tijdens ledenbijeenkomsten en bij de Jongerenraad. We

samen met onze sales-afdeling, besloten op grond van goede

leggen niets op, maar informeren. Daarna kunnen we facilite-

ervaringen aansluiting te zoeken. Een voorbeeld is tomaten-

ren, door de verschillende afdelingen van The Greenery er bij

teler Cornerways Nursery in Engeland. Dan zijn er nog onze

te betrekken. Bijvoorbeeld door inzet van onze specialisten

concepten die we in het buitenland uitrollen en die leiden tot

binnen de Productunits, op juridisch gebied, sales en marke-

lidmaatschappen van buitenlandse telers die vooral in hun

ting en waar mogelijk kunnen we binnen de Europese Unie GMO inzetten..”

‘Ze hebben letterlijk en figuurlijk ruimte nodig om te ondernemen’

De groei over de grens is volgens Rouwhorst geen bevlieging. Niet bij de telers, niet bij de coöperatie en niet bij The Greenery. “Voorkeur voor lokaal geproduceerd product is een ontwikkeling die zal doorzetten. Waarom zouden we de lokale

eigen land actief blijven. De afzet van de Sweet Sensation,

productie in het buitenland niet opzetten met bestaande

een perenras dat we in eigendom hebben, leidde tot ver-

Coforta-leden!

zoeken om lid te kunnen worden. Domaine des Croquantes teelt dit product in Frankrijk, dat lokaal wordt afgezet door

Samengevat is Rouwhorst tevreden over de internationali-

Greenery-dochter Hoogsteder. Caluri doet dat in Italië. Zijn

sering van het ledenbestand. “Natuurlijk juichen we dit toe.

product wordt afgezet door Greenery Italië .”

Het sluit aan bij de vraag van de klant. We pretenderen dat we samen sterk zijn vanuit individuele kracht. Door de buitenlandse activiteiten van aangesloten telers te stimuleren en te ondersteunen, vergroten we natuurlijk ook de collectieve kracht van de coöperatie. Onze insteek is dat we de telers letterlijk en figuurlijk ruimte willen geven om te ondernemen. Als we willen groeien, zullen we productie in het buitenland moeten ondersteunen. Er is natuurlijk niets mooier dat eigen leden die de productie voor hun rekening nemen. Dat versterkt het individuele ondernemerschap, The Greenery en de coöperatie.”

22

Telers steeds actiever in het buitenland Een groot verschil met Nederland: een plastic kas, zonder stook

Michel Zuijderwijk temidden van zijn Nederlandse collega’s Wim van der Lans (l) en Joep Verdonk (r).

Jaarrond zoete puntpaprika’s dankzij Spaanse partner De vier Nederlandse telers van zoete puntpaprika’s die zich hebben verenigd in Sweet Point werken al drie jaar intensief samen met een Spaanse teler. “Hierdoor kunnen we voor onze vaste klanten jaarrond dezelfde kwaliteit leveren”, laat Michel Zuijderwijk weten.

vakmanschap dat wij verlangen. Hij is ook goed opgeleid, niveau Hogere Agrarische School.” Uit de ervaringen van Michel valt op te maken dat er natuurlijk ook verschillen bestaan tussen zijn manier van werken en die van zijn Spaanse partner. “Hij teelt in een plastic kas, zonder stook. De teelt

De buitenlandse collega van Michel heeft zijn bedrijf in het Spaanse

is er relatief kort. Hij zaait in juli, gaat eind november in productie

Nijar, nabij Almeria. “Hij teelt op vijftien hectare hetzelfde ras en

en is er uit in april. Tussen twee Nederlandse telers van dit product

product als wij. We werken nu drie jaar intensief samen. ‘Field of

bestaan al grote verschillen, laat staan tussen een Nederlandse

paradise’ heet het bedrijf. Geen Spaanse naam, maar wel een inter-

en een Spaanse teler. Maar we hebben ‘ons’ product uit Spanje

nationale klank. Daar is het onze collega, Antonio Martinez Malpica

op het gewenste kwaliteitsniveau gekregen. Daar kwam best veel

om te doen. Hij kijkt al lang verder dan de landsgrenzen. Er werken

bij kijken. Twee jaar geleden hadden we daar te maken met een

zo’n dertig vaste mensen, vijftig in oogsttijd. In een samenwerkings-

virus, waardoor we in december vijftig procent uitval hadden… Het

overeenkomst hebben we vastgelegd hoeveel product hij levert.”

afgelopen winterseizoen was goed, we maken elk seizoen weer wat verbetering door.”

De samenwerking is heel direct en intensief. Michel verzorgt namens Sweet Point elke veertien dagen de persoonlijke begeleiding

In de wintermaanden levert Sweet Point, ondanks de aanvulling uit

van de Spaanse partner. “We hebben in het verleden verschillende

Zuid-Europa, wat minder product, laat Michel weten. “Maar ons

activiteiten in het buitenland gehad. In Marokko en Israël bijvoor-

aanbod vanuit Spanje is nu wel een goed antwoord op de look-a-

beeld. Maar het was moeilijk om die samenwerking op orde te

likes die in die periode tegen afbraakprijzen in het schap liggen. Het

houden. De kwaliteit en leveringszekerheid waren niet constant.

is aan de consument om ook in de wintertijd de meerwaarde van

Antonio Martinez Malpica levert wél de professionaliteit en het

ons product te herkennen.”

23

Dubbelinterview

Zestien Greenery-telers, Hessing Supervers en The Greenery hebben een sterke samenwerking opgebouwd in de levering van panklare en convenience vollegrondsgroente aan de industrie en de retail. In de ‘snelle teelt’ van bijvoorbeeld spinazie en sla komt het daarbij aan op slagvaardigheid: waar staat op dit moment de beste kwaliteit van het product waar nú naar wordt gevraagd? Het weer, het snijmoment en de wijze waarop wordt ingespeeld op de wensen van de retail zijn de grootste succesfactoren op deze dynamische markt.

Coos Hessing, inkoper bij Hessing Supervers in Zwaagdijk-Oost

‘Het moment van snijden luistert nauw’ “De ‘driehoek’ die wij met The Greenery en zestien aangesloten telers hebben, werkt goed. De teler bepaalt met het Crop Planning System wanneer zijn product klaar is om geoogst te worden, The Greenery bewaakt de kwaliteit en wij geven aan wanneer wat kan worden gesneden, met het oog op koelcapaciteit en de marktvraag.”

‘We waren ooit ook tuinder en weten wat er gebeurt in het veld’ “Om de beste kwaliteit in onze verwerking te krijgen, bepalen wij het moment van snijden. Dat luistert nauw. Spinazie kan twee dagen na het snijmoment al overrijp zijn. We hebben dagelijks contact met Greenery-telers in heel Nederland. We halen product daar vandaan waar de beste groeicondities zijn. Spinazie snijden we bijvoorbeeld in Bavel, in Prinsenbeek en in Limburg. IJssla in de kop van Noord-Holland en ook in Limburg. Om op het juiste moment en op de juiste plaats te oogsten, is intensief contact met de telers nodig. De relatie met die telers moet goed zijn. Dat lukt ons. We waren ooit ook tuinder. We weten wat er gebeurt in het veld.” “Wij verwerken wekelijks duizend ton groente, die we als panklare groente en convenience producten verkopen aan bijna alle Nederlandse retailers. Zes dagen per week, in de zomer en in de winter dagvers gesneden product. Het mixproduct wint steeds meer terrein op het enkelvoudige product. Trends? Het gemak is tegenwoordig in het schap minstens zo belangrijk als de smaak. Met name de consument dreigt de oer-Hollandse smaak te vergeten. De consument zou de ‘roots’ van producten beter moeten kennen. Mijn tip in de keuken: maak het aantal ingrediënten niet te snel te groot en exotisch, maar concentreer je meer op traditionele smaken van eigen bodem.” 24

coos & frans

Frans van den Goorbergh, teler van spinazie, andijvie en babyleaf in Bavel

‘Snel schakelen, ik hou wel van die dynamiek’ “Wij leveren onze producten nu vijf jaar uitsluitend aan Hessing. We hebben dagelijks contact over wat er van het land moet worden geoogst. De relatie is open en eerlijk. Als de oogst tegenvalt, moet je dat gewoon kunnen zeggen. Hessing heeft het recht om precies te weten wat ze krijgen. Ik heb geen invloed op wat ze op de winkelvloer willen. Hessing wel. Ze doen dat heel goed. Met kennis van zaken. Je merkt iedere keer weer dat de familie Hessing zelf teler is geweest.” “Ze begrijpen bijvoorbeeld de invloed van het weer op onze bedrijfsvoering. Het weer is onze grootste natuurlijke vijand. Of vriend, het is maar net hoe je er naar kijkt. Het is constant heel goed opletten geblazen. Goed reageren op het onverwachte en onvoorspelbare karakter van het weer. Het hete Pinksterweekeinde en de natte maand juni bijvoorbeeld. Wij leveren acht maanden per jaar, alleen in de periode januari tot april ligt het hier stil. Bij goed weer kunnen we bij spinazie en sla drie, vier weken na planten en bij andijvie na vijf tot zes weken oogsten. Snel schakelen, ik hou wel van die dynamiek.”

‘Exclusieve slasoorten winnen duidelijk terrein in het schap’ “Ik zie een goede toekomst voor de exclusieve slasoorten. We hebben nu twintig hectare babyleaf staan. The Greenery heeft ons gestimuleerd om dit product te gaan telen. We hebben er areaal aan spinazie voor ingeleverd. Exclusieve slasoorten winnen duidelijk terrein in het schap. Ik hoop dat The Greenery succesvol blijft in het vinden van nieuwe afzetmogelijkheden voor kansrijke producten. Ik ben optimistisch over de toekomst van de sector. Er is steeds meer aandacht voor smaak en bereidingsmogelijkheden.”

25

kort nIeuws

Kort Nieuws

Pratende verpakking boeit consument Food Sense en The Greenery introduceerden in het voorjaar een unieke innovatie: pratende verpakkingen voor de Fred&Ed appeltjes en peren. Door de verpakking te scannen met een smartphone of tablet, breng de consument Fred&Ed direct tot leven in een animatiefilmpje, een wereldprimeur. In tegenstelling tot de QR codes is er niets

Vanaf de start van de actie tot en met

zichtbaar op de verpakking en linken

20 juli hebben bijna vierduizend consu-

Fred&Ed direct naar actieve content in

menten de Lach van de Dag bekeken. Het

plaats van een website. Na het scannen zie

succes krijgt een vervolg in het AGF-schap.

en hoor je Fred of Ed elke dag een andere

Naast de appeltjes en peren is vanaf

mop vertellen. Bovendien kunnen kinderen

september de Lach van de Dag ook te

direct via de app linken naar Hyves en zo

activeren op de Fred&Ed bekers voor snack-

hun eigen mop insturen. Elke week presen-

groenten. De huidige bekers worden vanaf

teren Fred&Ed de winnende inzending op

die maand vervangen door ‘de pratende

alle ontbijttafels in Nederland en belonen

verpakkingen’.

de weekwinnaar met een smartphone.

Fred&Ed benoemd tot ‘captains’ van de AGF In het jaarlijkse Captain of the Category-onderzoek van FoodPersonality werd het Fred&Ed concept uitgeroepen tot Captain of the Category AGF. FoodPersonality is een blad voor de supermarktsector, en geeft met het onderzoek antwoord op de vraag welke leveranciers zich in het voorafgaande jaar het meest onderscheiden hebben. Er werd met name gekeken naar de geboden ondersteuning voor de assortimentsgroep op de winkelvloer. De respondenten bestaan uit supermarktondernemers en -bedrijfsleiders. Meer informatie over Fred&Ed snackgroente en snoepfruit en deze erkenning vindt u op

Wouter Pol van Food Sense (l) en

de website http://www.verseoogst.nl/fred-en-ed.

Christ Spierings van The Greenery (r)

Nature Counts teler bereidt bouw eigen windmolenpark voor

Aanmelden voor Nature Counts In het najaar worden naar verwachting opnieuw Nature Counts predicaten toegekend. Telers die in aanmerking

Het behalen van het predicaat Nature Counts is een mooie mijlpaal, maar maakt

willen komen, kunnen zich nog aan-

bepaald geen einde aan ambities. Dat bewijzen de gebroeders Duijvestijn, tomatentelers

melden. De jury komt in september bij-

in Pijnacker. Ze willen hun energiehuishouding verder verduurzamen door een eigen

een. Meer informatie voor aanmelding

windmolenpark te laten aanleggen. Hun directe omgeving profiteert mee.

kunt u krijgen bij Nathalie van den Berg ([email protected])

“We streven er naar om CO2-neutraal te

het beste kan. Een windmolen kwam als

telen en daar past dit initiatief in”, legt Ted

beste oplossing uit de bus, beter bleek een

Duijvestijn uit. “Ons aardwarmteproject

klein windmolenpark. Duijvestijn: “Daar

levert warmte op, maar ons elektriciteitsver-

hebben we werk van gemaakt. Vooral ook

bruik neemt er door toe. Dit bracht ons op

door de omgeving bij onze plannen te

de gedachte om zelf stroom te gaan opwek-

betrekken. Bedrijven en particulieren. Zij

ken en daarmee weer ons verbruik goed in

kunnen mee investeren en er later ook de

balans te brengen.”

vruchten van plukken. We willen onze windmolens langs de N470 in 2015 draaiende

Het bedrijf zette allereerst studenten aan het werk, om in kaart te brengen hoe dat 26

hebben.” www.windkrachtn470.nl

of op www.naturecounts.com.

advertenties

Speciaal voor u geselecteerd

Communiceren met gezond boerenverstand

Dit boek bevat interessante interviews met communicatie-deskundigen die actief zijn in de agrarische sector. Ook geven diverse ondernemers in reportages toelichting op hun eigen communicatieaanpak en hun ervaringen. Kortom, een boek voor ondernemers die verder kijken dan de grenzen van hun eigen erf!

Bestellen

Onze prijs: € 19,95 Inclusief BTW en exclusief € 2,50 verzendkosten*

Stuur deze advertentie in een envelop zonder postzegel naar: AgriPers BV, antwoordnummer 309, 6700 WB, Wageningen. Dit boek en nog vele andere kunt u tevens bestellen via onze website: www.agripers.nl Hierbij bestel ik exemplaren van het boek ‘CmGB’ Totaalbedrag inclusief de € 2,50* verzendkosten: € Naam Adres Postcode Woonplaats Telefoonnummer Bankrekeningnr. Ik machtig AgriPers het verschuldigde bedrag af te schrijven van mijn bank- of girorekening zoals hierboven vermeld. Datum Handtekening * Een bestelling kost u € 2,50 aan verzendkosten, ongeacht het aantal exemplaren.

www.agripers.nl/winkel

: 088 - 888 6700

KIES VOOR DE BESTE DEKKING! LAAGSTE EIGEN RISICO VOOR ZWARE REGEN LAAGSTE DREMPEL VOOR ZWARE REGEN HOGE NETTO UITKERING BIJ HAGEL GEGARANDEERDE SCHADE-UITKERING PREMIE BETALEN VOOR 15 OKTOBER MINIMALE PREMIEVERHOGING NA SCHADE VRAAG EEN VRIJBLIJVENDE OFFERTE

KIES VOOR ZEKERHEID KIES VOOR DE NR. 1 IN EUROPA

VEREINIGTE HAGEL - Vestiging Nederland Postbus 7 · 9422 ZG SMILDE Tel.: 0592 415581 . Fax: 0592 415865 [email protected] · www.vereinigte-hagel.nl 27

Met circa negenhonderd aangesloten groente- en fruittelers is Coöperatie Coforta een vooraanstaande speler in de voedingstuinbouw. Zij is verantwoordelijk voor de afzet van de producten van haar leden door haar bedrijf The Greenery B.V. Coöperatie Coforta heeft als doel toegevoegde waarde te creëren ten behoeve van haar leden door een resultaatgerichte marktbenadering en het realiseren van een maximale uitbetaalprijs. Via The Greenery creëert zij krachtige toegangen tot de markt. Onder het motto ‘Samen sterk door individuele kracht’ wil zij een stevige positie in de markt innemen en kan zij leveringszekerheid en toegevoegde waarde bieden. De coöperatie zorgt er voor dat haar telers nauw worden betrokken bij de vermarkting van de door hen geteelde producten en biedt hen mogelijkheden om marktgericht, innovatief en duurzaam te ondernemen. Het uiteindelijke doel is dat, vanuit de kracht van het collectief, meerwaarde wordt gecreëerd voor zowel leden, als medewerkers en klanten. Coöperatie Coforta U.A. Postbus 79 2990 AB Barendrecht Tel 010 529 11 10 [email protected] www.coforta.com